Waterverontreiniging Inleiding Water is een belangrijk deel ... - nimos

Waterverontreiniging
Inleiding
Water is een belangrijk deel van het milieu en de natuur en is onmisbaar voor de levende
organisme, dus ook voor de mens. Over het algemeen kan water voor verschillende
doeleinden worden benut, namelijk, drinkwatervoorziening, agrarische doeleinden
(irrigatie), visserij en aquacultuur, industriële doeleinden, scheepvaart, waterkracht en
recreatie. Suriname behoort tot de top tien landen met de rijkste zoetwaterbronnen ter
wereld. Alhoewel het nut van water alombekend is, zijn het menselijke activiteiten die de
vervuiling van onze wateren veroorzaken, waardoor deze belangrijke hulpbron
onbruikbaar dreigt te worden in diverse gebieden. Hoe wordt ons water vervuild en wat
kunnen wij doen om de vervuiling een halt toe te roepen?
Oorzaken
Watervervuiling is iedere chemische, fysische of biologische verandering in de kwaliteit
van water dat een schadelijk effect heeft op ieder organisme dat dat water drinkt.
Wanneer mensen verontreinigd water drinken, heeft dat vaak ernstige gevolgen voor de
gezondheid. Waterverontreiniging kan er ook voor zorgen dat het water behalve
ongeschikt om als drinkwater gebruikt te worden, ook niet geschikt is voor andere
doeleinden.
Water kan op verschillende manieren vervuild raken zoals, door organisch materiaal
(zoals bladeren en voedsel), chemische stoffen, uitspoeling van vuilstortplaatsen en
uitspoeling van natuur/ kunstmest en pesticiden.
Waterverontreiniging wordt doorgaans veroorzaakt door menselijke activiteiten.
Verschillende menselijke bronnen voegen vervuilingen toe aan het water. Er zijn twee
soorten bronnen, punt­ en nietpuntsbronnen. Puntbronnen lozen verontreinigingen op
specifieke locaties via pijpleidingen of riolen in het oppervlaktewater. Voorbeelden zijn:
fabrieken, mijnen, olieputten, olietankers en de landbouw. Het lozen van afvalwater
vormt een grote bron van verontreiniging. In Suriname worden huishoudelijk en
industrieel afvalwater via rioolsystemen geloosd op het oppervlaktewater. Huishoudelijk
afvalwater bestaat voornamelijk uit papier, zeep, urine, ontlasting en (af)wasmiddelen.
Industrieel afvalwater is zeer gevarieerd van samenstelling, deze is afhankelijk van het
soort proces waar het water voor gebruikt is. Nietpuntsbronnen zijn bronnen waarbij niet
een bepaald lozingspunt aangegeven kan worden, zoals zure neerslag vanuit de lucht,
verkeer, verontreinigingen die verspreid worden door rivieren en verontreinigingen die
het water via het grondwater bereiken.
Organisch materiaal
Dit zijn stoffen bestaande uit (dode) planten of dierlijk materiaal, met een
koolwaterstofstructuur. Over het algemeen wordt het afvalwater in Suriname niet
behandeld alvorens het via de riolering geloosd wordt in kreken, kanalen en rivieren. In
woonwijken komt huishoudelijk afvalwater, met daarin veel organisch materiaal, in de
goten terecht. In gebieden met agrarische en visserij­ industrie, zoals sappenfabrieken,
abattoirs, kippenslachterijen, is de hoeveelheid organisch afval nog groter. De bacteriën
en schimmels in het water, die de organische afvalstoffen omzetten, zullen zich snel
vermenigvuldigen. Doordat zij hierbij veel zuurstof verbruiken, kan het water

zuurstofarm worden. Dit zorgt ervoor dat andere organismen in het water, zoals vissen,
door het zuurstoftekort sterven.Watervervuiling is geconstateerd benedenstrooms van
dichtbevolkte woongebieden met een geconcentreerde lozing van huishoudelijk
afvalwater en effluent van septic tanks. Het grootste gedeelte van de huishoudens van
Groot Paramaribo maakt gebruik van een watercloset voorzien van een septic tank. Het
vermoeden bestaat dat veel van deze tanks slechts matig functioneren. Afvalwater
afkomstig uit keukens en badkamers komt meestal ongezuiverd in het riool of de sloot of
trens terecht. Gemeten loosleidingen in Groot Paramaribo geven hoog tot zeer hoge
concentraties coliforme bacteriën aan. Deze bacteriën kunnen een gevaar voor de
volksgezondheid opleveren wanneer in het water wordt gezwommen (Saramaccakanaal,
Suriname rivier) of op andere manier gesport, en bij overstroming. Watergerelateerde
ziekten, zoals dysenterie en diarree, zijn veel voorkomende verschijnselen in wijken waar
veelvuldig water op straat staat. Zij zijn voor een deel het gevolg van een hoog gehalte
aan pathogene bacteriën in het oppervlaktewater.
Chemische afvalstoffen
Dit zijn in water oplosbare anorganische vervuilingen, zoals zuren, zouten en giftige
metalen. Grote hoeveelheden van deze stoffen zorgen er voor dat water niet meer
geschikt is om te drinken en dat het waterleven sterft. Deze afvalstoffen zijn afkomstig
van bijvoorbeeld de mijnbouw industrie en de niet­ agrarische industrieën. Industrieën
lozen ongecontroleerd vervuild afvalwater in het oppervlaktewater. Temeer daar er
incomplete lozingsvoorschriften bestaan. In industrieel afvalwater zitten vaak zware
metalen zoals kwik en lood. Bij de kleinschalige goudwinning wordt kwik gebruikt, die
nadien tezamen met het afvalwater wordt geloosd in de kreken en rivieren. Dit heeft
geresulteerd in een toename van het kwikgehalte van vele rivieren. De Sarakreek bijv. die
vloeit in het Brokopondo stuwmeer heeft een hoge concentratie sediment en is zwaar
verontreinigd door kwik. In Paramaribo kan kwik afkomstig zijn van goudopkoop en
goudverwerkingsbedrijven.
Ook in het stadscentrum bevindt zich een concentratiegebied van vervuilende bedrijven,
zoals, groot­ en kleinhandelsbedrijven, markten, hotels, restaurants, auto service stations,
die via overkluisde watergangen ontwateren op de Surinamerivier. Daarnaast zijn er
verspreide bedrijven als wasserijen, drukkerijen, constructie­ en
metaalbewerkingsbedrijven, ziekenhuizen etc.
Ook huishoudens lozen chemisch afval in het riool of in goten, bijvoorbeeld terpentine.
Wasmiddelen bevatten fosfaat, die er de oorzaak van zijn dat algen en andere
waterplanten enorm gaan groeien, waardoor de zuurstof in het water verbruikt wordt, wat
weer leidt tot vissterfte.
Uitspoeling vuilstortplaatsen
De beperkte inzameling van vast afval leidt vaak tot ophoping van vuil op erven,
wegbermen en trottoirs. Zwerfvuil verstopt goten, trenzen en riolen en verstoort op deze
wijze verder een goede drainage. Ook wordt illegaal vuil gestort op reeds gesloten
vuilstortplaatsen als Baka Cul, Charlesburg. Open watergangen raken verstopt door
klandestiene vuilstort. Ook een actieve stortplaatsen als Ornamibo vormt een probleem.
Er vindt geen scheiding van het afval plaats alvorens deze wordt gedumpt.Uitspoeling
van vaste afvalstoffen vervuilt de bodem, het grondwater en de naburige

oppervlaktewateren (zoals de Para rivier) met organische en anorganische stoffen
waaronder persistente toxische verbindingen, zoals zware metalen en gechloreerde
koolwaterstoffen. Deze verbindingen accumuleren in organismen en kunnen in de
menselijke voedselketen terecht komen.
Uitspoeling natuur/ kunstmest en pesticiden
De groot landbouw alsook de tuinbouw incl. bloemenkwekerijen gebruiken grote
hoeveelheden natuurmest en landbouw chemicaliën. Deze meststoffen en landbouw
chemicaliën kunnen uitspoelen en het oppervlaktewater ernstig verontreinigen.
Aanbevelingen
Essentieel is dat voorkomen wordt dat menselijk handelen ervoor zorgdraagt dat
vervuiling optreedt van onze zoetwaterbronnen. Derhalve is het noodzakelijk maatregelen
en acties te ondernemen voor het optimaal benutten, beheren en beschermen van onze
wateren. Van belang zijn o.a. lozingsvoorschriften voor afvalstoffen. Evenals afvalwater
behandelingsinstallaties om de hoeveelheid organische en anorganische afvalstoffen in
rivieren, kreken en meren te verminderen. Ook dient er een centrale instantie, zoals een
Water Autoriteit, in het leven geroepen te worden die zich met het beheer van water
bezighoudt. Thans zijn verschillende instanties daarmee belast, waar onder de
Surinaamse Waterleiding Maatschappij N.V., die zorg draagt voor de
drinkwatervoorziening van Paramaribo, Wanica­Oost, Nw. Nickerie, Albina en Moengo.
De Dienst Watervoorziening van het Ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen draagt
zorg voor de drinkwatervoorziening in de overige gebieden waarbij het Ministerie van
Regionale Ontwikkeling de logistieke ondersteuning biedt.
mr. Sandra Bihari
Education & Awareness Officer
sbihari@nimos.org
Bron:
­ Goerdayal, L. et al, Biologie voor jou, milieu en natuur van Suriname, 2002
­ Ministerie van Openbare Werken, Masterplanstudie Ontwatering Groot­
Paramaribo (December 2000)
­ www.lenntech.com