Aardrijkskunde huiswerk groep 6

Topografiekaavt
1 Zwolle
2 Twente
J Salland
4 Vecht
6 Deventer
6 lJssel
7 Twentekanaal
ó Almelo
i$il-^
q
Henqelo 1 * plaats
10 Echede
11
12
Kamoen
Oldenzaal
1 = water
13 Ommen
14 Giethoorn
15 Duitsland
16 Drenthe
@=gebied/land

Samenvattínq
De gemeente
Iedereen woont in een gemeente. Eike
gemeente heeft een gemeenteraad en een
burgemeester. De gemeenteraad is de baas.
Die beslist wat er in de gemeente moet
gebeuren. De mensen die in de gemeente
wonen, kiezen om de vier jaar rhensen voor
de gemeenteraad. De vergadering van de
gemeenteraad heet de raadsvergadering.
De burgemeester is de voorzitter. Hij wordt
geholpen door enkele wethouders. -O
Samen kun je meer
Gemeenten werken vaak samen. Zo kunnen
ze meer bereiken dan alleen. Ze bouwen
bijvoorbeeld met elkaar een sporthal en een
zwembad. En ze regelen het ophalen van het
vuilnis. Ook de hulpdiensten van de
verschillende gemeenten werken vaak samen.
De gemeenten betalen dit samen. Gemeenten
die samenwerken vormen samen een regio..a
I t
Een provincie is verdeeld in een aantal
gemeenten. Het bestuur van de provincie
vergadert in het provinciehuis. Dat staat in
de hoofdstad van de provincie. Het provinciebestuur
zorgt voor de gemeenten. Het legt
bijvoorbeeld wegen aan tussen de gemeenten
en zorgt voor de dijken. Maar het provinciebestuur
maakt ook plannen voor nieuwe
woonwijken en bedrijventerreinen. Mensen
die voor de provincie en de gemeenten
werken, heten ambtenaren. -l III
Geobas 6 @ Wolters-Noordhoff

Topografiekaart
Zeeland
1 Walcheren
2 Yerseke
3 Zierikzee
4 Westerschelde
5 Oosterschelde
6 Terneuzen
7 Goes
8 Vlissingen
9 Middelbure 1 = plaats
10 Grevelingen
1_1 Noordzee
12 Zeeuws-Vlaanderen
13 Zuid-Beveland
1.4 Dombur.g
15 Zuid-Holland
16 Beleië
1 = water
@=gebied/land

Samenvatting
Wonen onder de zeespiegel
NAP is een afkorting van Normaal Amsterdams
Peil. Het geeft aan hoe hoog het zeewater
staat bij vloed. Het deel van Nederland dat
onder NAP ligt, heet Laag-Nederland. Vroeger
beschermden mensen zich met terpen tegen
het water. Later begon men dijken aan te
leggen. Het land binnen een dijk heet een
polder. Windmolens pompten het water uit
de polders weg. Nu doen gemalen dat.
Hoog-Nederland ligt boven NAP. -
Bescherming tegen de zee
Bij een droogmakerij legde men eerst een dijk
rond een meer aan. Langs de dijk groef men
de ringvaart. Windmolens pompten het water
uit het meer in de ringrraart. Van daaruit
stroomde het water naar zee. Zo ontstond
nieuw land.
In 1953 was de Watersnoodramp in Zeeland.
Daarna werd het Deltaplan uitgevoerd. t
I
Itt
Ruimte voor rivieren
In de winter en het voorjaar staat het
rivierwater tussen de winterdijken. In de
zomer staat het meestal laag. Het stroomt dan
tussen de zomerdijken door. Het land tussen
de zomerdijk en de winterdijk heet
uiterwaard. In 1995 dreigde een aantal
rivierdijken door te breken. De regering
bedacht toen een deltaplan voor de rivieren.
Rivierdijken werden sterker en hoger
gemaakt. En bij gevaar voor overstromingen !
Iaat men rivierwater in enkele poiders iopen. -'
lrrrr-i::-ilglrrtll9uattttl'tá:utattiluá|Àrrt
Geobas 6 @ Wolters-Noordhoff
,"--11

1 Borger
Topografiekaart
Groningen en Drenthe
2 Stadskanaal
3 Lauwersmeer
4 Eems
5 Hondsrug
6 Meppel
7 Hoogeveen
8 Groningen
Veendam
1 = plaats
1 = water
= gebied / land

Samenvatting
\À/eilanden en akkers
Een melkveehouder doet aan veeteelt. Hij
heeft alieen weiland. Hij houdt koeien voor de
melk. De koeien lopen in een loopstal en
slapen in ligboxen. Ze worden gemolken door
een melkmachine of melkrobot. Een
akkerbouwer verbouwt gewassen op akkers.
Belangrijke gewasse n zíjn aardappelen,
bieten, kool en graan. Hij verbouwt elk jaar
een ander gewas op een akker. Akkerbouwers
gebruiken veel machines. Ze brengen mest op ,
de akkers en spuiten bestrijdingsmiddelen. -J
Grote veÍanderingen
Vroeger hadden de meeste boeren akkers én
weilanden. Ze hadden knechten in dienst. Het
meeste werk werd met de hand gedaan. Voor
het zware werk gebruikte een boer een paard.
Nu is een boerenbedrijf veel groter. Door
machines en computers te gebruiken kan een
boer zeif meer werk doen. Hij heeft geen
knechten meer nodig.
Veel boeren zijn óf akkerbouwer óf veehouder.
Boerenbedrijven die veel dieren op een kleine
ruimte houden, behoren tot de bio-industrie. í
Een voorbeeld zijn legbatterijen. -.
Strenge regels
Boeren gebruiken mest, kunstmest en
bestrijdingsmiddeien. Daardoor kunnen
bodem, lucht en grondwater vervuild worden.
Boeren moeten zich. daarom aan strenge
regels houden.
Ze mogen niet te veei mest en kunstmest op
hun land brengen. En ze mogen alleen goedgekeurde
bestrijdingsmiddeien gebruiken.
Biologische boeren werken zonder kunstmest
en giftige bestrijdingsmiddelen. Dat is beter
voor het milieu. -r-
Geobas 6 @ Wolters-Noordhoff

Topograftekaart
Flevoland en Utrecht
-r

Samenvqttinq
Van Zuideruee tot Flevoland
In 1930 werd de Wieringermeer drooggelegd.
Na de aanleg van de efsluitdijk was de
Zuiderzee lJsselmeer geworden. D aarna
werden de Noordoostpolder en de twee
Flevopolders aangelegd. Men legde eerst een
ringdijk aan. Daarna pompten gemalen het
water weg. Er kwamen \Megen, boerderijen en
dorpen. In 1986 werd Flevoland de twaalfde
provincie van Nederland. Veel Amsterdammers
verhuisden naar Almere. Deze stad
groeit hard. Langs de Flevopoiders liggen _0
randmeren.
Op het platteland
Het gebied buiten de steden heet het
platteland. De meeste mensen wonen er in
dorpen. In een dorp zijn minder voorzieningen
dan in een stad. Er is minder werk. Daarom
trekken jongeren vaak naar de stad. Wonen
op het platteland heeft ook voordelen. Er is
meer ruimte om te \Monen. Er is minder
verkeer en veel mensen kennen elkaar. -
\trIonen in de stad
In een stad liggen veel voorzieningen in het
centrum. Daar zljn ze voor iedereen goed
bereikbaar. Rond het centrum liggen woonwijken.
Eerst de oude wijken, daaromheen de
nieuwbouwwijken. Aan de rand van de stad
liggen bedrijventerreinen. Ze liggen vaak
langs de snelweg. Daardoor zíjn ze goed te
bereiken. Mensen die in een andere plaats
\Monen dan ze werken, heten forenzen. -t
9lrr,,rrr-,,g,rr.lli'rêrrri i:i€r,,,:::rl
Geobas 6 @ Wolters-Noordhoff

Topografiekaart
Noord-B r ab ant en Limbur g
1 's-Hertogenbosch
2 Eindhoven
3 Maastricht
4 Beleië
5 Duitsland
6 Maas
7 Vaals
8 Hoensbroek
9 Venray 1 = plaats
10 Waalwiik
11 Sitta rd
1 = water
L2 Roermond
L3 Helmond
t4 Tilbure
15 Breda
L6 Roosendaal
S=gebied/land

Samenvattíng
Zand en klei
In Nederland zljn veel verschiilende
landschappen, zoals weilanden, akkers, bos
en heide. Dat komt doordat de bodem uit
verschillende grondsoorten bestaat: zand, klei,
veen en lóss. Zand bestaat uit losse korrels.
Zandgrond is niet vruchtbaar, het water zakt
er gemakkelijk in weg. Bos en heide groeien
goed op zandgrond. Klei heeft kleinere korrels
dan zand. Klei is vruchtbaar, maar \Mater zakt 2
er niet gemakkelijk doorheen. -'
Van veen tot weiland
Een moeras bestaat uit plantenresten. We
noemen dat veen. Als je veen laat drogen,
wordt het turf. Turf is goede brandstof.
Waar mensen veen weghaalden, ontstonden
vaak plassen. Nu zijn het recreatiegebieden of
natuurgebieden. In West-Nederland is het
veen niet overal afgegraven. Veengrond is nat
en zacht en geschikt voor veeteelt. In een
veenlandschap zie je vooral weilanden met
koeien. Sloten voeren overtoilig water af. - o
Heuvels in Limburg
De bodem van Zuid-Limburg bestaat uit lóss.
Lósskorrels zijn kleiner dan zandkorrels, maar
groter dan kleideeltjes. Lóssgrond is vruchtbaar
en houdt regen\ /ater vast. Daardoor is het
goede landbouwgrond. In Zuid-Limburg vind
je akkers en boomgaarden boven op de
heuvels. In de dalen en op de hellingen van
het heuvellandschap vind je weilanden. Op
de steilste hellingen vind je bos. In de bodem
van de Limburgse heuvels zit mergel. o O
Geobas 6 @ Wolters-Noordhoff
g

Topografiekaart
Zuid-Holland
1, Harinsvliet
2 Scheveninsen
3 Gorinchem(= Gorkum)
4 Wassenaar
5 Nieuwe Waterweg
6 Vlaardineen
7 Zoetermeer
8 Leiden
.15*n
9 Gouda 1 = plaats
10 Soiikenisse
I7 Den Haas
12 Rotterdam
13 Schiedam
L4 Delft
15 Dordrecht
L6 Europoort (= haveneebied)
1 = water
@=gebied/land

Samenvatting
Cacaobonen groeien op plantages in warme
ianden. Ze zryn de grondstof voor chocolade.
De bonen worden geplukt en gedroogd. Dan
gaan ze per schip naar een fabriek in een ander
land. Daar staan machines. Arbeiders
gebruiken de machines om de cacaobonen te
roosteren en om de schilletjes eraf te halen.
Dan maien ze de bonen tot cacaomassa.
Daarvan worden cacaopoeder en chocolade
gemaakt. We noemen dat producten. De
fabriek maakt reclame voor haar producten.
Mensen die producten kopen en gebruiken,
noem je consumenten. .'t
Waar bouw je een fabriek?
Een fabriek wordt niet zomaar ergens
gebouwd. Soms staat een fabriek dicht bij het
afzetgebied. Dat is het gebied \ /aar je klanten
\Monen. Of een fabriek staat in een gebied
\Maar de grondstoffen vandaan komen. Dat
scheelt weer in het vervoer. Veel fabrieken
staan op plaatsen waar ze goed bereikbaar
zryn. ZoaIs langs een snelweg, in een haven of
aan een spoorlijn. Zo is het gemakkelijk om
producten naar winkels of bedrijven te a
VeruOefen. ot
Goed voor het milieu?
Vroeger herkende je fabrieken aan rokende
schoorstenen. De rook kwam van brandende
steenkool. De iucht werd erdoor vervuild. Dat
was niet goed voor het milieu. Nu gebruiken
bedrijven machines die minder vervuilen.
Vroeger loosden fabrieken ook vuil water. Nu
moeten ze ervoor zorgen dat het schoon
wordt. Het afualwater gaat naar een
rioolwaterzuivering. Sommige bedrijven
maken hun afvalwater zeif schoon. Het waterl
kan dan soms opnieuw worden gebruikt. .0
íJgi
@
@@
Geobas 6 @ Wolters-Noordhoff

Topografiekaart
Noord-Holland
t Zaandam
2 Hilversum
3 Haarlem
4 Den Helder
5 Noordzeekanaal
6 Alkmaar
7 Amstelveen
8 Purmerend
9 Zandvoort 1 = plaats
10 lJmuiden
1_1 Amsterdam
12 Enkh uizen
13 Amsterda m-Riinkanaal
1.4 Noord-Hollands Kanaal
15 Texel
16 Aalsmeer
1 = water
@=gebied/land

Somenvattíng
Afual in soorten
Afual kun je vaak nog prima opnieuw gebruiken.
Je kunt het naar een kringloopwinkel
brengen of naar een milieustraat.
Giftige en gevaarlijke stoffen mogen niet in de
grond terechtkomen. Dit chemisch afual wordt
in speciale ovens verbrand. Gft is groente-,
fruit- en tuinafval. Er wordt vaak compost van
gemaakt. Afval dat niet opnieuw gebruikt kan
worden, wordt bij de vuilverbranding in grote 1'
ovens verbrand.
t at
ijzer van gemaakt.
Vuil water wordt schoon
Afualwater van huizen en bedrijven gaat door
rioolbuizen naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie.
Daar wordt het vieze water weer
schoongemaakt. Een zeef haalt de grootste
deeltjes eruit. Daarna zinkt zand naar de
bodem. In grote tanks maken bacteriën het
water schoon. Ze zínken naar de bodem en
vormen slib. Hiervan wordt compost gemaakt.
Daarna stroomt het schone water door sloten
en rivieren naar zee. -r
Geobas 6 @ Wolters-Noordhoff

Topografiekaart
Fryslàn
1. Sneek
2 Drachten
3 Heerenveen
4 Leeuwarden
5 Afsluitdijk
6 lJsselmeer
7 Lemmer
8 Harlinsen
9 Schiermonnikooe 1 = plaats
10 Terschelling
11 Vlieland
12 Ameland
13 Noordzee
t4 Waddenzee
15 Texel
1.6 Dokkum
1 = water
@=gebied/land

Samenvatting
Het waddengebied trekt veei toeristen. Ze
varen met de veerboot over de Waddenzee
naar de waddeneilanden. Ais het water in de
zee stijgt, wordt het vloed. Daalt het zeewater,
dan wordt het eb. In de Waddenzee valien bij
eb stukken zeebodem droog. Die heten
wadden. Ze bestaan uit zand en slib. Op de
wadden leven veel dieren, zoals zeehonden en
watervogels. Het water stroomt door geulen.
Een kwelder staat bij normale vioed niet .
onder water. -o
Beschermen of gebruiken?
De natuur in de Waddenzee wordt bedreigd,
omdat mensen er geld wiilen verdienen. De
kokkeivisserij heeft de zeebodem omgewoeld.
Dieren konden niet genoeg voedsel meer
vinden. Onder de Waddenzee zit aardgas in
de bodem. De NAM wil proefboringen doen,
maar die verstoren de rust in het gebied. Ook
kan de zeebodem daien door boringen. De
regering wil dat het gas uit de bodem wordt
gehaald. Ivlaar ze wil ook de natuur
a
beschermen. ., t
Beschermde natuur
De Vereniging Natuurmonumenten en
Staatsbosbeheer zorgen voor een groot aantal
natuurgebieden in Nederland. Boswachters
werken in natuurgebieden. In het broedseizoen
sluiten ze bijvoorbeeld gebieden af.
Een nationaal park bestaat uit verschillende
natuurgebieden bij elkaar die extra goed
worden beschermd. Maar het is voor een deel
ook stiltegebied en recreatiegebied. -l
Geobas 6 @ Wolters-Noordhoff

Topografiekaart
Gelderland
1 Niimegen
2 Apeldoorn
3 Veluwe
4 Waal
5 lJssel
6 Achterhoek
7 Arnhem
8 Winterswiik
9 Harderwiik 1 = plaats
L0 Ede
t1. Doetinchem
\2 Zutphen
13 Wageningen
1.4 Barneveld
15 Nunspeet
16 Zevenaar
1 = water
@=gebied/tand

Samenvattíng
Riemen vast
Als je met een vliegtuig meegaat moet je eerst
inchecken. Je doet dat aan de balie van een
luchwaartmaatschappij. Daar geef je ook je
bagage af. Daarna wordt je paspoort
gecontroleerd. Bij de beveiliging controleren
ze je handbagage met een scanner.
Je vliegtuig staat bij een gate. In het vliegtuig
helpen stewards en stewardessen de
passagiers. -l \
Een drukte van belang
Passagiers in een vliegtuig gaan op vakantie,
op familiebezoek of op zakenreis. De douane
controleert \Mat mensen meenemen.
Vrachwliegtuigen vervoeren snel goederen
over de hele wereld. Met de import en export
van goederen wordt veei geid verdiend.
Elk vliegtuig krijgt voor het opstijgen een
kleine onderhoudsbeurt. Het vliegtuig wordt
volgetankt en schoongemaakt. En de bagage
wordt ingeladen. -c'
Problemen rond Schiphol
Schiphol is belangrijk voor de werkgelegenheid.
Maar Schiphoi geeft ook problemen voor het
milieu. Veei mensen die rond Schiphol wonen,
hebben geluidsoverlast. Doordat er steeds
meer vliegtuigen op Schiphol landen en
opstijgen, wordt de kans op een vliegramp
groter. De sloten en de lucht rond Schiphol
zijn vervuild, door uitlaatgassen en
afvalstoffen. Ook de drukke snelwegen rond
Schiphol vervuilen het milieu. -l
Geobas 6 @ Wolters-Noordhoff