Giftige planten voor konijnen en knaagdieren - Dierenbescherming ...

Giftige planten
voor konijnen en knaagdieren
Knaag & Ko
opvangcentrum voor konijnen en knaagdieren
Dierenbescherming Utrecht Amersfoort en omstreken

2
Inhoud
Aardappel
Akelei
Aloe
Amaryllis
Anemoon
Aronskelk
Aubergine
Avocado
Azalea
Begonia
Bilzekruid
Bitterzoet
Blauw druifje
Blauwe regen
Boshyacinth
Boterbloem
Buxus
Catharanthus
Christusdoorn
Cipres
Clematis
Clivia
Croton
Cyclaam
Den
Dieffenbachia
Doornappel
Engelenbazuin
Flamingoplant
Gatenplant
Gouden regen
Herfsttijlloos
Hulst
Hyacinth
Jan-op-de-
preekstoel
Jeneverbes
Kalmoes
Kamperfoelie
Keizerskroon
Kerstroos
Kerstster
Kievitsbloem
Kroontjeskruid
Lampionplant
Lelie
Lelie der dalen
Lenteklokje
Levensboom
Maagdenpalm
Maretak
Monnikskap
Nachtschade
Narcis
Oleander
Olifantsoor
Paternosterboontje
Philodendron
Prachtlelie
Rhododendron
Ridderspoor
Salomonszegel
Sansevieria
Slangenwortel
Sneeuwbes
Sneeuwklokje
Spar
Tabak
Toorts
Tulp
Venijnboom
Vingerhoedskruid
Vredeslelie
Wildemanskruid
Woestijnroos
Wolfskers
Wolfsmelk
Wonderboom
Zilverspar
Colofon

Aardappel - Solanum tuberosum
Nachtschadefamilie
De nachtschadefamilie staat bekend om zijn giftigheid. Veel bekende eetbare
soorten behoren echter tot deze familie. Tomaat, aardappel, paprika en
aubergine zijn hiervan bekende voorbeelden. Toch bevatten de groene delen
van deze eetbare soorten gifstoffen, net als alle andere leden van de familie.
Giftige delen en stoffen:
De bladeren en stengels en onrijpe vruchten bevatten solanine. De aardappel
wordt beschouwd als zeer giftig. Van de aardappel zijn alleen de gekookte
knollen eetbaar.
Symptomen:
Misselijkheid, kwijlen, krampen, hevige diarree, bewusteloosheid.
Akelei - Aquilegia soorten
Boterbloemfamilie
Akeleien hebben bijzonder gevormde bloemen in allerlei kleuren en kleurcombinaties.
Mede daarom zijn ze veel in tuinen en parken te vinden.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen van de plant zijn zwakgiftig. Er werd in de volksgeneeskunst
werking tegen reumatiek en mond- en keelontstekingen aan toegeschreven.
Symptomen:
Misselijkheid, kwijlen, krampen, hevige diarree. Aantasting van het hart- en
bloedvatenstelsel.
Aloë - Aloë soorten
Leliefamilie
Hoewel aloë veel gebruikt wordt in de cosmetica-industrie is deze plant toch
echt giftig. De aloë wordt ook veel als kamerplant verkocht.
Giftige delen en stoffen:
Het witte melksap bevat het giftige barbaloïne. Het transparante gel-achtige
sap is niet giftig.
Symptomen:
Maagdarmontsteking, toevallen, accuut nierfalen.
Amaryllis- Hippeastrum soorten
Narcisfamilie
Dit bekende bolgewas, afkomstig uit Zuid Amerika, is in vele kleuren
3

gekweekt, variërend van rood, roze, wit en zelfs gestreept. De amaryllis of
ridderster (zoals hij tot na WO II heette) wordt vooral rond de kerst aangeboden
als bloembol, potplant en als snijbloem. De werkelijke amaryllis of
belladonnalelie (Amaryllis belladonna) lijkt wel op deze plant maar komt uit
Zuid Afrika.
Giftige delen en stoffen:
Deze plant is zeer giftig. De hele plant bevat het alkaloïde lycorine en
calciumoxalaatkristallen.
Symptomen:
Misselijkheid, kwijlen, krampen, hevige diarree.
Anemoon - Anemone soorten
Boterbloemfamilie
Anemonen zijn in het voorjaar en de zomer bloeiende planten.
De bloemen zijn er in alle kleuren.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen van de plant bevatten het giftige glycoside ranunculine.
Symptomen:
Zwelling van de slijmvliezen, diarree, evenwichtsstoornissen, verlammingen
van de ademhaling, hartstilstand.
Aronskelk - Arum soorten
Aronskelkfamilie
Veel verschillende soorten worden in tuinen aangeplant vanwege de opvallende
rode bessen in het najaar en mooi getekende pijlvormige bladeren.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen bevatten het alkaloïde aroïne en calciumoxalaatkristallen.
De gehele plant is zeer giftig.
Symptomen:
Zwellen van de slijmvliezen, kwijlen, buikpijn, diarree. Uiteindelijk krampen,
verwijde pupillen en coma.
Aubergine - Solanum melongena
Nachtschadefamilie
Deze familie staat bekend om zijn giftigheid. Veel bekende eetbare soorten
behoren echter tot deze familie. Tomaat, aardappel, paprika en aubergine zijn
hiervan bekende voorbeelden. Toch bevatten de groene delen van deze
eetbare soorten gifstoffen, net als alle andere leden van de familie.
4

Giftige delen en stoffen:
De bladeren en stengels en onrijpe vruchten bevatten solanine. De aubergine
wordt beschouwd als zeer giftig. Alleen de rijpe gekookte of gebakken
vruchten zijn eetbaar.
Symptomen:
Misselijkheid, kwijlen, krampen, hevige diarree, bewusteloosheid.
Avocado - Persea americana
Laurierfamilie
Avocado’s zijn voor mensen niet giftig, echter voor kleine huisdieren wel.
Vaak worden de pitten geplant en in de vensterbank neergezet als
decoratieve plant.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant bevat het giftige persine, een vettig alkaloïde.
Het vruchtvlees bevat de laagste concentratie.
Symptomen:
Ademhalingsproblemen die veroorzaakt worden door vochtophoping rond het
hart, de longen en kransslagaderen. In veel gevallen gevolgd door de dood.
Azalea - Rhododendron soorten
Heidefamilie
Azalea’s zijn de bladverliezende Rhododendrons. Enkele soorten worden
voor de huiskamer gekweekt. De meeste soorten zijn echter aan te treffen in
de tuinen vanwege de uitbundige voorjaarsbloei.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen van de plant zijn giftig, maar vooral de bladeren bevatten het giftige
glycoside grayanotoxine.
Symptomen:
Maagdarmstoornissen, stuipen, hartritmestoornissen, coma.
Begonia - Begonia soorten
Begoniafamilie
Deze knolgewassen waren vroeger bekende verschijningen in de vensterbank.
Tegenwoordig maakt de bladbegonia zijn opkomst als kamerplant.
Hierdoor worden de bloeiende kweekvormen juist meer als perkplanten
toegepast in de tuin.
Giftige delen en stoffen:
Vooral de knol en bladeren bevatten giftig sap.
5

Symptomen:
Misselijkheid, maagdarmstoornissen, huidirritatie.
Bilzekruid - Hyoscyamus niger
Nachtschadefamilie
In de middeleeuwen werden boeren in hun slaap verdoofd door veedieven
die bilzekruid kookten. De daarbij vrijkomende dampen zorgden voor een
diepe slaap. Als de boeren de volgende dag wakker werden was hun vee
verdwenen. Momenteel wordt dit wilde plantje steeds zeldzamer.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant bevat de alkaloïden scopolamine, l.-hyoscyamine en
atropine. Bilzekruid is zwaar giftig.
Symptomen:
Dorst, verwijde pupillen, koorts, agressie, hallucinaties, ademhalingsstilstand.
Bitterzoet - Solanum dulcamarum
Nachtschadefamilie
Deze familie staat bekend om zijn giftigheid. Bitterzoet is een klimmende
plant die vooral op vochtige plaatsen en in heggen groeit. In de farmacie
wordt de plant voor meerdere huidaandoeningen gebruikt.
Giftige delen en stoffen:
De bladeren en stengels en onrijpe vruchten bevatten solanine.
Bitterzoet wordt beschouwd als zwak giftig.
Symptomen:
Misselijkheid, kwijlen, krampen, hevige diarree, bewusteloosheid.
Blauw druifje - Muscari soorten
Leliefamilie
Blauwe druifjes zijn bekende voorjaarsbloeiende bolgewassen die ook als
snijbloem het vaaswater met zijn sap giftig maakt. Er zijn ook witte, bruin/gele
en donkerpaarse “druifjes”.
Giftige delen en stoffen:
De hele plant bevat calciumoxalaatkristallen en is daardoor zeer giftig.
Symptomen:
Misselijkheid, huiduitslag, krampen.
Blauwe regen - Wisteria sinensis
Vlinderbloemfamilie
6

Een veel aangeplante klimmende struik met in het voorjaar prachtige trossen
bloemen. Deze zijn meestal blauw maar er zijn ook kweekvormen met witte
en roze bloemen. In het najaar worden de bloemen gevolgd door grote
fluwelig behaarde peulen.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant bevat wisterine, maar dat is minder giftig dan de alkaloïden
die de Gouden regen bevat.
Symptomen:
Zwakke pols, maagbloeding, diarree, braken, bewusteloosheid.
Boshyacinth - Scilla soorten
Leliefamilie
Boshyacinthen zijn bekende voorjaarsbloeiende bolgewassen die ook als
snijbloem het vaaswater met zijn sap giftig maakt. Er bestaan veel kweekvormen
met witte, roze of blauwe bloemen.
Giftige delen en stoffen:
Boshyacinthen zijn zeer giftig. De hele plant bevat calciumoxalaatkristallen.
Symptomen:
Misselijkheid, huiduitslag, krampen.
Boterbloem - Ranunculus soorten
Boterbloemfamilie
Boterbloemen hebben meestal gele of witte bloemen. Sommige tuinsoorten
of snijbloemen hebben ook rode en oranje bloemen. De snijbloemen kunnen
het vaaswater vergiftigen.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen bevatten het glycoside ranunculine. De gehele plant is giftig tot
zwaar giftig.
Symptomen:
Zwelling van de slijmvliezen, diarree, evenwichtsstoornissen, verlammingen
van de ademhaling, hartstilstand.
Buxus - Buxus soorten
Buxusfamilie
Vroeger werd de Buxus Palmboom genoemd en was op menige palmpasenstok
te vinden. Nu zijn de planten vooral in trek als hagen en gesnoeid in
allerlei figuren.
7

Giftige delen en stoffen:
De gehele plant bevat het giftige alkaloïde buxine, een krampgif.
Symptomen:
Krampen, braken, diarree, bewusteloosheid en verlamming van het
ademhalingscentrum.
Catharanthus - Catharanthus rosea
Maagdenpalmfamilie
Catharanthus is een kamerplant met roze of witte bloemen. De Catharanthus
soorten worden nu gebruikt als geneesmiddel tegen leukemie.
Giftige delen en stoffen:
De hele plant is zeer giftig. Het bevat de alkaloïden vincristine en vinblastine.
Symptomen:
Lage lichaamstemperatuur, misselijkheid, verstoorde bloedsomloop
(cyanose), bloederige diarree, hartstilstand.
Christusdoorn - Euphorbia milii
Wolfsmelkfamilie
Christusdoorns lijken op cactussen met hun stekels. In droge gebieden in de
tropen worden ze aangeplant als haag. Hierdoor kunnen wilde dieren niet in
huizen dringen.
Giftige delen en stoffen:
De plant bevat diterpenen. Het giftige tot zwaar giftige melksap is irriterend.
Symptomen:
Huiduitslag, zwelling van de slijmvliezen. Veroorzaakt blindheid als het
melksap in de ogen komt.
Cipres - Cupressus soorten
Cipressenfamilie
Cipressen worden veel aangeplant als heg. Tevens is het een belangrijke
leverancier voor imitatie cederhout. Door de giftigheid en frisse geur worden
cederhouten blokjes wel als natuurlijke mottenballen gebruikt.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant bevat hoge concentraties van het zwaar giftige thujon.
Symptomen:
Diarree, epilepsie-achtige toevallen, lever- en nierfalen, verlammingen van
het centrale zenuwstelsel.
8

Clematis - Clematis soorten
Boterbloemfamilie
De clematis of bosrank, zoals hij eigenlijk heet, is een bekende snelgroeiende
klimplant. Met zijn vele kweekvormen is het een geliefde tuinplant.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant bevat het giftige ranunculine.
Symptomen:
Huiduitslag, branderige slijmvliezen, jeuk, bloedingen, krampen en diarree.
Clivia - Clivia soorten
Narcisfamilie
Clivia’s zijn ouderwetse maar nog steeds graag geziene kamerplanten.
De meeste soorten zijn oranjerood. Er bestaan ook witte en geel bloeiende
soorten.
Giftige delen en stoffen:
De hele plant bevat het zeer giftige alkaloïde lycorine en calciumoxalaatkristallen.
Symptomen:
Misselijkheid, krampen, hevige diarree.
Croton - Codiaeum soorten
Wolfsmelkfamilie
Een zeer bekende kamerplant met groen, rood en geel gevlekte bladeren die
veel verschillende vormen hebben.
Giftige delen en stoffen:
De planten bevatten diterpenen. Het melksap is irriterend en daardoor zwaar
giftig.
Symptomen:
Huiduitslag, zwelling van de slijmvliezen. Veroorzaakt blindheid als het
melksap in de ogen komt.
Cyclaam - Cyclamen soorten
Sleutelbloemfamilie
Cyclamen zijn met hun felle kleuren en zilverachtig getekend blad geliefde
kamerplanten. Enkele soorten kunnen ook in de tuin groeien. Siciliaanse
9

vissers gebruiken de in stukken gesneden knollen als middel om vissen te
verlammen.
Giftige delen en stoffen:
De knollen bevatten het giftige saponine cyclamine.
Symptomen:
Braken, maagpijn, diarree, duizeligheid, zweten, krampen, bloed in de urine
en tot slot verlammingsverschijnselen.
Den - Pinus soorten
Dennenfamilie
Dennen zijn leverancier van grenenhout en plantaardig teer. Het wordt ook
verwerkt in zaagsel! De zeeden levert de eetbare pijnboompitten.
Giftige delen en stoffen:
Naalden en hars bevatten de giftige stoffen abietinezuur, sabineen en
sabinol.
Symptomen:
Maagdarmontstekingen, buikvliesontsteking, nierfalen, verlammingen van het
centrale zenuwstelsel.
Dieffenbachia - Dieffenbachia soorten
Aronskelkfamilie
Dieffenbachia’s zijn bekende kamerplanten met witte vlekken op de bladeren.
Er zijn diverse kweekvormen met verschillende vlekkenpatronen.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen bevatten het zeer giftige alkaloïde aroïne en calciumoxalaatkristallen.
Symptomen:
Zwellen van de slijmvliezen, kwijlen, buikpijn, diarree. Uiteindelijk krampen,
verwijde pupillen en coma.
Doornappel - Datura soorten
Nachtschadefamilie
Deze planten lijken op kruidachtige dwergvormen van de Engelenbazuin.
De bloemen staan echter rechtop en zijn wit of wit met paars. Later komen er
stekelige vruchten aan die wat doen denken aan kastanjebolsters.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant bevat de alkaloïden scopolamine, l.-hyoscyamine en
10

atropine. De gehele plant is zwaar giftig.
Symptomen:
Dorst, verwijde pupillen, koorts, agressie, hallucinaties, ademhalingsstilstand.
Engelenbazuin - Brugmansia soorten
Nachtschadefamilie
Engelenbazuinen zijn bekende boomvormige kuipplanten. ’s Zomers zijn ze
getooid met grote hangende trompetbloemen. Al naar gelang de soort
kunnen deze wit, geel, roze, rood, oranje of zalmkleurig zijn. Wanneer het
donker wordt geuren de bloemen sterk.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant bevat de alkaloïden scopolamine, l.-hyoscyamine en
atropine. Hierdoor is deze zwaar giftig.
Symptomen:
Dorst, verwijde pupillen, koorts, agressie, hallucinaties, ademhalingsstilstand.
Flamingoplant - Anthurium soorten
Aronskelkfamilie
De flamingoplant is een bekende kamerplant, maar is ook als snijbloem
verkrijgbaar. De markante bloemen hebben een groot rood, roze, wit of
gevlekt schutblad.
Giftige delen en stoffen:
Bloemen en jonge delen bevatten het zeer giftige alkaloïde aroïne en
calciumoxalaatkristallen.
Symptomen:
Zwellen van de slijmvliezen, kwijlen, buikpijn, diarree. Uiteindelijk krampen,
verwijde pupillen en coma.
Gatenplant - Monstera soorten
Aronskelkfamilie
Een bekende kamerplant met grote donkergroene diep ingesneden en soms
zelfs geperforeerde bladeren. De rijpe vruchten zijn goed eetbaar en worden
in tropische landen veel gegeten. De smaak doet denken aan die van
ananas.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen bevatten het giftige alkaloïde aroïne en calciumoxalaatkristallen.
De vruchten zijn echter zeer goed eetbaar.
11

Symptomen:
Zwellen van de slijmvliezen, kwijlen, buikpijn, diarree. Uiteindelijk krampen,
verwijde pupillen en coma.
Gouden regen - Laburnum soorten
Vlinderbloemfamilie
Een bekende kleine tot middelgrote boom uit parken en tuinen. Hij dankt zijn
naam aan de grote trossen goudgele bloemen die in het voorjaar van de
takken afhangen.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen zijn zwaar giftig. Het bevat de alkaloïden cytisine en methylcytisine.
Symptomen:
Transpireren, branderige slijmvliezen, hoofdpijn, pupilverwijding, versnelde
hartslag en ademhalingsstilstand.
Herfsttijloos - Colchicum soorten
Leliefamilie
De herfsttijloos lijkt op een crocus maar bloeit in de herfst zonder blad.
Er zijn roze, lila of witte bloemen. Sommigen hebben gevulde bloemen.
Giftige delen en stoffen:
Zeer tot zwaar giftig door het alkaloïde colchicine. Vooral de bollen en de
groene delen bevatten hoge concentraties van deze stoffen.
Symptomen:
Koorts, misselijkheid, verstoorde bloedsomloop (cyanose), bloederige
diarree, ademhalingsstilstand.
Hulst - Ilex soorten
Hulstfamilie
Hulst is een groenblijvende struik of boom met stekelige bladeren. De vele
kweekvormen kunnen bladeren hebben die geheel groen zijn of met een geel
of witte marmertekening. De bessen zijn meestal glanzend en rood, hoewel
er ook soorten zijn met gele, oranje en zwarte bessen. Van sommige soorten
hulst wordt maté gemaakt, een sterk cafeïnehoudende bittere drank.
Hulst wordt vooral tijdens de Kerstdagen verwerkt in kransen en stukjes.
12

Giftige delen en stoffen:
De plant is matig giftig. De bladeren bevatten hoge concentraties cafeïne.
De bessen bevatten verschillende giftige saponinen.
Symptomen:
Bij inname van de bladeren; diarree, hartritme stoornissen.
Bij inname van de bessen: diarree, braken en misselijkheid.
Hyacinth - Hyacinthus soorten
Leliefamilie
Hyacinthen zijn bekend voorjaarsbloeiende bolgewassen die ook als
snijbloem het vaaswater met zijn sap giftig maakt. Er zijn onnoemelijke
aantallen kweekvormen met roze, paarse, blauwe, witte, gele, zalmkleurige
en lila bloemen.
Giftige delen en stoffen:
De hele plant bevat zeer giftige calciumoxalaatkristallen.
Symptomen:
Misselijkheid, huiduitslag, krampen.
Jan-op-de-preekstoel - Arisaema soorten
Aronskelkfamilie
Net als de naaste familieleden, de Aronskelken, wordt Jan-op-de-preekstoel
veel aangeplant in tuinen. De bloemen zijn opvallend getekend met vlekken
of strepen.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen bevatten het zeer giftige alkaloïde aroïne en calciumoxalaatkristallen.
Symptomen:
Zwellen van de slijmvliezen, kwijlen, buikpijn, diarree. Uiteindelijk krampen,
verwijde pupillen en coma.
Jeneverbes - Juniperus soorten
Cipressenfamilie
Jeneverbessen zijn de leveranciers van rood cederhout. Ook worden er van
het hout anti-mot artikelen gemaakt. De bessen worden in de keuken gebruikt
als specerij en er wordt jenever van gestookt.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant bevat het giftige sabineen en sabinol.
Symptomen:
13

Maagdarmontstekingen, buikvliesontsteking, nierfalen, verlammingen van het
centrale zenuwstelsel.
Kalmoes - Acorus soorten
Aronskelkfamilie
Kalmoes is een veel voorkomende plant langs sloten en in vijvers.
In de farmacie wordt het veel in eetlustopwekkende middelen verwerkt.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen bevatten het giftige alkaloïde aroïne en bitterstoffen.
Symptomen:
Zwellen van de slijmvliezen, kwijlen, buikpijn, diarree.
Kamperfoelie - Lonicera caprifolium
Kamperfoeliefamilie
Vele soorten kamperfoelie zijn bekende klimplanten in de tuin. Meestal met
roze, oranje of gele bloemen die ’s nachts heerlijk geuren.
De bloemen worden ook gebruikt in de parfumindustrie.
Giftige delen en stoffen:
De bladeren en bessen bevatten de giftige bitterstof xylosteïne.
Symptomen:
Maagdarmstoornissen, zwelling van slijmvliezen, coma.
Keizerskroon - Fritillaria meleagris
Leliefamilie
Keizerskroon is een enorm hoog voorjaarsbloeiend bolgewas.
De rode, oranje of gele bloemen zijn gekroond door een toef groen blad.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen zijn giftig, maar de bol bevat de hoogste concentraties van het
alkaloïden fritilline en fritilarine.
Symptomen:
Krampen en hartritmestoornissen. Uiteindelijk een hartstilstand.
Kerstroos - Helleborus soorten
Boterbloemfamilie
Kerstrozen worden voornamelijk tijdens de wintermaanden massaal aangeboden
bij de tuincentra. Er zijn tal van kweekvormen en soorten.
De bloemen kunnen groen, wit, roze, paars of een combinatie daarvan zijn.
14

Giftige delen en stoffen:
De hele plant bevat het zwaar giftige hartglycoside helleborine en digitaline.
Symptomen:
Jeukende slijmvliezen, kwijlen, benauwdheid, onregelmatige pols, diarree,
pupilverwijding, hartstilstand.
Kerstster - Euphorbia pulcherrima
Wolfsmelkfamilie
De kerstster heeft grote rood, roze of wit gekleurde bladeren aan de toppen
en is een bekende verschijning tijdens de wintermaanden.
Giftige delen en stoffen:
De plant bevat zwaar giftige diterpenen. Het melksap is irriterend.
Symptomen:
Huiduitslag, zwelling van de slijmvliezen.
Veroorzaakt blindheid als het melksap in de ogen komt.
Kievitsbloem - Fritillaria meleagris
Leliefamilie
De kievitsbloem is een voorjaarsbloeiend bolgewas. Kievitsbloemen zijn
meestal paarsachtig bruin, soms wit met een dambord-achtige tekening.
Andere fritillaria soorten zijn groenachtig geel.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen zijn giftig, maar de bol bevat de hoogste concentraties van de
giftige alkaloïden fritilline en fritilarine.
Symptomen:
Krampen en hartritmestoornissen. Uiteindelijk een hartstilstand.
Kroontjeskruid - Euphorbia helioscopia
Wolfsmelkfamilie
Kroontjeskruid is een bekend onkruid in tuinen. In vroeger tijden werd het
melksap wel tegen wratten gebruikt.
Giftige delen en stoffen:
De planten bevatten zwaar giftige diterpenen. Het melksap is irriterend.
Symptomen:
Huiduitslag, zwelling van de slijmvliezen. Veroorzaakt blindheid als het
melksap in de ogen komt.
15

Lampionplant - Physalis alkegenii
Nachtschadefamilie
Lampionplanten worden veel toegepast in droogboeketten om hun knaloranje
vliezige vruchten. In de tuin vormt het een sterk woekerende pol.
Giftige delen en stoffen:
De lampionplant bevat het zwak giftige physaline. Deze stof werkt celdelingremmend.
Er wordt nu onderzoek gedaan naar de werking van deze stof op
kankercellen.
Symptomen:
Diarree, uitdroging.
Lelie - Lilium soorten
Leliefamilie
Lelies zijn bekende zomerbloeiende bolgewassen die ook als snijbloem het
vaaswater met zijn sap giftig maakt. Er zijn ontelbaar veel variëteiten
gekweekt in allerlei kleuren.
Giftige delen en stoffen:
De hele plant, ook het stuifmeel, blijkt zeer giftig te zijn. De gifstoffen zijn nog
niet nader onderzocht.
Symptomen:
Acuut nierfalen, uitdroging. Uiteindelijk de dood.
Lelie der dalen - Convallaria soorten
Leliefamilie
Lelie der dalen is een bekend voorjaarsbloeiend, sterk geurend plantje dat
ook als snijbloem het vaaswater met zijn sap giftig maakt. Het wordt veel
gebruikt in de parfumindustrie.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant is zeer giftig door het hartglycoside convallotoxine.
Symptomen:
Misselijkheid, onregelmatige hartslag, diarree, coma.
Lenteklokje - Leucojum soorten
Narcisfamilie
Lenteklokjes zijn relatief onbekende voorjaarsbloeiende bolgewassen, dat
ook als snijbloem het vaaswater met zijn sap giftig maakt.
16

Giftige delen en stoffen:
De hele plant bevat allerlei zeer giftige alkaloïden (lycorine, narcissine) en
calciumoxalaatkristallen.
Symptomen:
Misselijkheid, kwijlen, krampen, hevige diarree.
Levensboom - Thuja soorten
Cipressenfamilie
Levensbomen worden veel in tuinen aangeplant vanwege hun statige uiterlijk.
Het zijn belangrijke leveranciers van hout voor de scheepsbouw, kozijnen en
deurposten. Ze worden ook verwerkt in zaagsel!
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant is zwaar giftig. Het bevat hoge concentraties thujon.
Symptomen:
Diarree, epilepsie-achtige toevallen, lever- en nierfalen, verlammingen van
het centrale zenuwstelsel.
Maagdenpalm - Vinca soorten
Maagdenpalmfamilie
Maagdenpalm is een bekende tuinplant met paarsblauwe, roze of witte
bloemen. De naam dankt de plant aan zijn gelijkenis met het palmboompje
(Buxus) en de blauwe bloemen werden het symbool voor de maagd Maria.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant is zeer giftig en bevat de alkaloïden vincristine en
vinblastine.
Symptomen:
Lage lichaamstemperatuur, misselijkheid, verstoorde bloedsomloop
(cyanose), bloederige diarree, hartstilstand.
Maretak - Viscum album
Sandelhoutfamilie
Deze plant groeit als halfparasiet op andere bomen. Rond de kerstdagen
wordt hij veel aangboden als snijgroen bij tuincentra. De maretak werd
vroeger veel gebruikt om lijm te maken voor de vogeljacht. De andere Nederlandse
naam is dan ook vogellijm. Tegenwoordig worden er medicijnen van
gemaakt tegen kanker.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant bevat het giftige viscotoxine.
17

Symptomen:
Hepatitis, lage bloeddruk, beroerte, pupilverwijding, coma.
Monnikskap - Aconitum soorten
Boterbloemfamilie
De aparte als helmpjes gevormde blauwe, paarse, lila, witte of gele bloemen
zijn bekende snij- en tuinbloemen. Het sap is zo giftig dat slechts een kleine
druppel genoeg is om ernstige vergiftigingen te veroorzaken. Ook het vaaswater
is uiterst giftig.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant bevat hoge concentraties van het zwaar giftige alkaloïde
aconitine. Het gif wordt zelfs door de huid opgenomen.
Symptomen:
Misselijkheid, diarree, gevoelloosheid, hersenverschijnselen, lage lichaamstemperatuur,
verlamming van het hart- en ademhalingsorgaan.
Nachtschade - Solanum soorten
Nachtschadefamilie
Deze familie staat bekend om zijn giftigheid. Veel bekende eetbare soorten
behoren echter tot deze familie. Tomaat, aardappel, paprika en aubergine zijn
hiervan bekende voorbeelden. Toch bevatten de groene delen van deze eetbare
soorten gifstoffen, net als alle andere leden van de familie.
Giftige delen en stoffen:
De bladeren en stengels en onrijpe vruchten bevatten het giftige solanine.
Symptomen:
Misselijkheid, kwijlen, krampen, hevige diarree, bewusteloosheid.
Narcis - Narcissus soorten
Narcisfamilie
Narcissen zijn bekende voorjaarsbloeiende bolgewassen die ook als snijbloemen
het vaaswater met zijn sap giftig maakt. Er bestaan veel kweekvormen
met witte, gele, oranje en zalmrose bloemen of combinaties van deze
kleuren.
Giftige delen en stoffen:
De hele plant bevat allerlei zeer giftige alkaloïden (lycorine, narcissine) en
calciumoxalaatkristallen.
Symptomen:
Misselijkheid, kwijlen, krampen, hevige diarree.
18

Oleander - Nerium soorten
Maagdenpalmfamilie
De oleander is een bijzonder mooie kuipplant met rode, roze, gele, witte of
zalmkleurige trossen bloemen. Hij behoudt zijn giftigheid ook als het
gedroogd is.
Giftige delen en stoffen:
De hele plant is zeer giftig. Zelfs oleanderhoning is giftig. Het bevat zeer hoge
concentraties van het glycoside oleandrine.
Symptomen:
Lage lichaamstemperatuur, misselijkheid, verstoorde bloedsomloop
(cyanose), bloederige diarree, hartstilstand.
Olifantsoor - Caladium soorten
Aronskelkfamilie
Olifantsoren zijn bekende kamerplanten met hartvormige bladeren met rode
en/of witte vlekken. De bloemen zijn vaak onopvallend en verraden de
verwantheid aan aronskelken.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen bevatten het zeer giftige alkaloïde aroïne en calciumoxalaatkristallen.
Symptomen:
Zwellen van de slijmvliezen, kwijlen, buikpijn, diarree. Uiteindelijk krampen,
verwijde pupillen en coma.
Paternosterboontje - Abrus precatorius
Vlinderbloemfamilie
Het paternosterboontje is vooral bekend om zijn glanzende rood met zwarte
zaden. In Afrika worden daar sieraden van gemaakt. Door de extreem zware
giftigheid is de handel in deze sieraden en/of delen van deze plant verboden.
Giftige delen en stoffen:
Vooral de zaden bevatten het extreem giftige abrine. Een speldeprikje met dit
gif is voldoende om een kind te doden.
Symptomen:
Koorts, hoesten, ademhalingsproblemen, luchtwegaandoeningen,
gewrichtsklachten, zenuwaantasting en ten slotte de dood.
19

Philodendron - Philodendron soorten
Aronskelkfamilie
Philodendron is een geslacht van heel veel verschillende kruipende of
klimmende kamerplanten. Deze worden vooral gekweekt om hun decoratieve
blad. Philodendron betekent boomgeliefde.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen bevatten het zeer giftige alkaloïde aroïne en calciumoxalaatkristallen.
Symptomen:
Zwellen van de slijmvliezen, kwijlen, buikpijn, diarree. Uiteindelijk krampen,
verwijde pupillen en coma.
Prachtlelie - Gloriosa soorten
Leliefamilie
De prachtlelie is een klimmende lelie die zich met de hechtranken aan het
eind van de bladeren vastrankt. Het is een geliefde potplant en snijbloem.
Ook worden de bollen veel aangeboden in tuincentra. De bloemen zijn
prachtig geel met rood of oranje.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant is zeer giftig door het alkaloïde colchicine.
Symptomen:
Koorts, misselijkheid, verstoorde bloedsomloop (cyanose), bloederige
diarree, ademhalingsstilstand.
Rhododendron - Rhododendron soorten
Heidefamilie
Rhododendrons zijn wintergroene struiken. Enkele soorten worden voor de
huiskamer gekweekt. De meeste soorten zijn echter aan te treffen in de
tuinen vanwege de uitbundige voorjaarsbloei. Ze zijn er in allerlei kleuren, van
paars tot roze en van rood tot geel. Vaak met een mooie tekening in de kelk.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen van de plant zijn giftig, maar vooral de bladeren bevatten het giftige
glycoside grayanotoxine.
Symptomen:
Maagdarmstoornissen, stuipen, hartritmestoornissen, coma.
20

Ridderspoor - Delphinium soorten
Boterbloemfamilie
Riddersporen zijn bekende tuinplanten en snijbloemen. De meeste soorten
hebben blauwe of blauwpaarse bloemen. Er bestaan ook zachtgele en roze
kweekvormen.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant bevat de zwaar giftige alkaloïden magnoflorine en
diterpeenalkaloïde.
Symptomen:
Misselijkheid, diarree, gevoelloosheid, hersenverschijnselen, lage
lichaamstemperatuur, verlamming van het hart- en ademhalingsorgaan.
Salomonszegel - Polygonatum soorten
Leliefamilie
Salomonszegel is in bossen en duinen een regelmatig voorkomende plant. In
veel tuinen wordt hij vanwege de geur en prachtige gele herfstbladeren aangeplant.
De afgestorven stengels laten zegelvormige littekens achter op de
wortelstok, hieraan dankt de plant zijn naam.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant is zwaar giftig door het hartglycoside convallotoxine.
Symptomen:
Misselijkheid, onregelmatige hartslag, diarree, coma.
Sansevieria - Sansevieria soorten
Leliefamilie
Sansevieria, ook wel vrouwentong genoemd, is een ouderwetse kamerplant
die nu haar comeback maakt. Er zijn nu ook veel meer kweekvormen en
soorten verkrijgbaar dan vroeger. Het is een makkelijke plant die alleen maar
dood gaat wanneer ze te veel water krijgt. Bij de juiste verwaarlozing bloeit ze
met trossen witte stervormige bloempjes.
Giftige delen en stoffen:
De hele plant bevat gevaarlijke hemolytische saponinen.
Symptomen:
Diarree, braken, slijmvloed en tot slot hemolyse (het afbreken van de rode
bloedcellen).
21

Slangenwortel - Calla palustris
Aronskelkfamilie
Slangenwortel is een bekende vijverplant. In de zomer is deze getooid met
witte, op aronskelken gelijkende, bloemen. In de herfst worden deze gevolgd
door oranje bessen.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen bevatten het zeer giftige alkaloïde aroïne en calciumoxalaatkristallen.
Symptomen:
Zwellen van de slijmvliezen, kwijlen, buikpijn, diarree. Uiteindelijk krampen,
verwijde pupillen en coma.
Sneeuwbes - Symphoricarpos soorten
Kamperfoeliefamilie
De sneeuwbes wordt ook wel klapbes genoemd. De rijpe witte bessen
worden door kinderen graag met blaaspijpen weggeschoten of platgetrapt
vanwege het knallende geluid.
Giftige delen en stoffen:
De bladeren en bessen bevatten de giftige bitterstof xylosteïne.
Symptomen:
Maagdarmstoornissen, zwelling van de slijmvliezen, coma.
Sneeuwklokje - Galanthus soorten
Narcisfamilie
Sneeuwklokjes zijn bekende voorjaarsbloeiende bolgewassen die ook als
snijbloemen het vaaswater met zijn sap giftig maakt.
Giftige delen en stoffen:
De hele plant bevat allerlei zeer giftige alkaloïden (lycorine, narcissine) en
calciumoxalaatkristallen.
Symptomen:
Misselijkheid, kwijlen, krampen, hevige diarree.
Spar - Picea soorten
Dennenfamilie
De spar is de bekende kerstboom. Tevens is hij leverancier van vurenhout.
De resten van de houtproductie worden verwerkt in zaagsel!
Giftige delen en stoffen:
De naalden en hars bevatten het giftige abietinezuur, sabineen en sabinol.
22

Symptomen:
Maagdarmontstekingen, buikvliesontsteking, nierfalen, verlammingen van het
centrale zenuwstelsel.
Tabak - Nicotiana soorten
Nachtschadefamilie
Tabak, ook wel siertabak genoemd, is een hoge eenjarige plant met heerlijk
geurende bloemen. Deze kunnen groengeel, wit, roze, rood en paars zijn.
Tabak wordt op grote schaal gekweekt voor de tabaksindustrie. Hoewel tabak
toch erg giftig is, treedt er bij regelmatige inname gewenning op (verslaving).
Vandaar dat het niet vaak voorkomt dat een vergiftiging dodelijk afloopt.
Giftige delen en stoffen:
De hele plant bevat het giftige nicotine.
Symptomen:
Misselijkheid, diarree, zweten, wijde pupillen, kwijlen, hartritmestoornissen.
Toorts - Verbascum soorten
Helmkruidfamilie
Toortsen zijn bekende planten langs wegen en in bermen. De wilde soorten
hebben vrijwel allemaal hoge bloeiaren met gele bloemen. In tuinen worden
er ook soorten gekweekt met roze en oranje bloemen.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant bevat het giftige rotenon en diverse saponinen.
Symptomen:
Sufheid, slechte eetlust, maagdarmstoornissen.
Tulp - Tulipa soorten
Leliefamilie
Tulpen zijn bekende voorjaarsbloeiende bolgewassen die ook als snijbloemen
het vaaswater met zijn sap giftig maakt. Tulpen zijn afkomstig uit Turkije.
Hun naam is afgeleid van het woord tulband. Dit hoofddeksel werd in de tijd
van de ontdekking van de plant nog veel gedragen door de turkse sultans.
Nederland is één van de grootste kwekers van tulpen en hebben ze in allerlei
denkbare kleuren en bloemvormen gekweekt.
Giftige delen en stoffen:
Vooral de bol bevat hoge concentraties van het zeer giftige alkaloïde tulipine
en calciumoxalaatkristallen.
Symptomen:
23

Lage lichaamstemperatuur, misselijkheid, verstoorde bloedsomloop
(cyanose), bloederige diarree, hartstilstand.
Venijnboom - Taxus soorten
Taxusfamilie
Taxusbomen worden veel gebruikt als groenblijvende heg. In de zomer en
herfst verschijnen de opvallende rode bessen. In de Middeleeuwen werden er
gifbekers van het hout gesneden. Hierin liet men wijn enkele uren trekken om
vervolgens misdadigers te executeren.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant is zwaar giftig. Het bevat taxine, ephedrine en milossine.
Symptomen:
Misselijkheid, diarree, pupilverwijding, hartstilstand.
Vingerhoedskruid - Digitalis soorten
Helmkruidfamilie
Vingerhoedskruid zijn bekende tuin- en bosplanten. Ze hebben hoge stengels
met roze, witte, of gele bloemen die aan de binnenkant gespikkeld zijn.
Tegenwoordig wordt er op grote schaal digitaline gewonnen voor de fabricatie
van hartmedicatie.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant is zwaar giftig. Ze bevat het hartglycoside digitaline.
Symptomen:
Jeukende slijmvliezen, kwijlen, benauwdheid, onregelmatige pols, diarree,
pupilverwijding, hartstilstand.
Vredeslelie - Zanthedeschia soorten
Aronskelkfamilie
De vredeslelie is geliefd als kuip- en kamerplant maar ook als snijbloem.
Er zijn veel verschillende kleuren gekweekt. Onder andere wit, geel, oranje,
rood en donker paarsbruin. Sommige soorten hebben witte spikkels in het
blad.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen bevatten het zeer giftige alkaloïde aroïne en calciumoxalaatkristallen.
Symptomen:
Zwellen van de slijmvliezen, kwijlen, buikpijn, diarree. Uiteindelijk krampen,
verwijde pupillen en coma.
24

Wildemanskruid - Pulsatilla soorten
Boterbloemfamilie
Wildemanskruid is een typische voorjaarsbloeier. De paarse, roze, rode of
witte bloemen worden in de zomer gevolgd door pluizige vruchten.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen bevatten het giftige glycoside ranunculine.
Symptomen:
Zwelling van de slijmvliezen, diarree, evenwichtsstoornissen, verlammingen
van de ademhaling, hartstilstand.
Woestijnroos - Adenium en Pachypodium soorten
Maagdenpalmfamilie
Woestijnrozen zijn bijzonder mooie kamerplanten met rode, roze, gele, witte
of zalmkleurige trossen bloemen en een dikke gezwollen stam. Sommigen
hebben stekels aan de stam.
Giftige delen en stoffen:
Alle delen van de plant zijn zwaar giftig en bevatten hartglycosiden die erg op
digitaline lijken.
Symptomen:
Lage lichaamstemperatuur, misselijkheid, verstoorde bloedsomloop
(cyanose), bloederige diarree, hartstilstand.
Wolfskers - Atropa bella-donna
Nachtschadefamilie
Wolfkers is een steeds zeldzamer wordende inheemse plant met bruinachtige
bloemen. Het verlammende gif van deze plant wordt tegenwoordig gebruikt
tijdens oogoperaties.
Giftige delen en stoffen:
De gehele plant bevat de zwaar giftige alkaloïden scopolamine,
l.-hyoscyamine en atropine.
Symptomen:
Dorst, verwijde pupillen, koorts, agressie, hallucinaties, ademhalingsstilstand.
25

Wolfsmelk - Euphorbia soorten
Wolfsmelkfamilie
Veel wolfsmelksoorten lijken erg op cactussen. Deze hebben hoekige
stengels en venijnige stekels. In de groeiperiode verschijnen er kleine
blaadjes die snel afvallen. De meeste soorten hebben geelgroene bloemetjes.
Wolfsmelken zijn veel te vinden in tuincentra en bloemenzaken.
Giftige delen en stoffen:
Wolfsmelken bevatten giftige tot zwaar giftige diterpenen.
Het melksap is irriterend.
Symptomen:
Huiduitslag, zwelling van de slijmvliezen.
Het veroorzaakt blindheid als het melksap in de ogen komt.
Wonderboom - Ricinus soorten
Wolfsmelkfamilie
De wonderboom is een grote plant die vaak als eenjarige in tuinen wordt
gekweekt om zijn mooie handvormige reusachtige blad. Er bestaan ook
kweekvormen met roodbruin blad. Ze worden en masse gekweekt voor de
winning van wonderolie, een laxeermiddel.
Giftige delen en stoffen:
De hele plant, maar vooral het zaad, bevat hoge concentraties van het zwaar
giftige fytotoxine ricine.
Symptomen:
Stuipen, diarree, krampen, coma.
Zilverspar - Abies soorten
Dennenfamilie
De zilverspar wordt gebruikt als kerstboom vanwege de lange houdbaarheid
zonder dat de naalden uitvallen. Tevens is de boom leverancier van
Amerikaans grenen. De restproducten worden verwerkt in zaagsel!
Giftige delen en stoffen:
De naalden en hars bevatten het giftige abietinezuur, sabineen en sabinol.
Symptomen:
Maagdarmontstekingen, buikvliesontsteking, nierfalen, verlammingen van het
centrale zenuwstelsel.
26

Colofon
Deze informatie is een uitgave van:
Dierenbescherming Utrecht Amersfoort en omstreken
Knaag & Ko, opvangcentrum voor konijnen en knaagdieren
Bezoekadres: Postadres:
Tennesseedreef 8A Postbus 9420
3565 CJ Utrecht 3506 GK Utrecht
tel: 030 – 2468866 (algemeen)
tel: 030 – 2467607 (Knaag & Ko)
Rek.nr. 1.085.41.428
KvK Utrecht 40477858
www.knaagenko.nl
knaagenko@utrecht.dierenbescherming.nl
www.dierenbescherming-utrecht.nl
Tekst en vormgeving:
Joke Amons en Kim Bensdorp
Illustratie voorkant:
Kim Bensdorp
In deze serie is ook verschenen:
Konijnen, Cavia's Tamme ratten, Degoes, Chinchilla's, Gerbils, Kleurmuizen,
Dwerghamsters, Syrische en Chinese hamsters, Eetbare planten voor
konijnen en knaagdieren, Giftige planten voor konijnen en knaagdieren,
Vachtverzorging van konijnen en knaagdieren, Kooiverrijking voor konijnen
en knaagdieren, Adoptieplan, Pension
Juni 2012
28