2011-1 - Vrienden van Blijdorp

Vrienden
nieuws
1/2011
Kom naar de ALV 2011 en kies
het project voor 2012!

I N H O U D
Vrienden
nieuws 1/2011
Even bijpraten 2
Algemene Ledenvergadering 2011 3
Nieuws uit Blijdorp 6
Opening wasberenverblijf 9
Hoe kom ik de winter door… 10
Voorjaarsexcursie naar ZOOM
Erlbeniswelt Gelsenkirchen 12
Lijn 13 13
Schip van de woestijn 14
Nieuwe media 16
Draken komen uit een ei 17
De eerste Vriendenveiling! 19
Muurbloempjes 20
Mutaties in de Diergaarde 21
Meerdaagse Vriendenreis
naar Polen 22
Agenda 24
Colofon 24
2 | Vriendennieuws 1 | 2011
foto: Rob Doolaard
E V E N B I J P R A T E N
Beste Vriendinnen en Vrienden,
Voor u ligt het eerste nummer van Vriendennieuws in 2011. Weer een spannend jaar! We zijn benieuwd
hoe de gesprekken tussen Blijdorp en de gemeente Rotterdam zullen uitpakken. Is het werkelijk
zo dat de gemeente onze Diergaarde tegemoet komt? We zullen zien! Voor alle zekerheid
hebben we onze petitie op internet aangehouden. Als een geheugensteuntje voor de Rotterdamse
politiek…
Het hoogtepunt van het jaar komt waarschijnlijk al snel als Olinka de kleine Vicks aan het publiek
laat zien. Het is alweer een tijdje terug dat we zo’n klein wit bolletje in Blijdorp hebben gezien.
Met Vicks is ons ijsberenverblijf eindelijk helemaal in gebruik. Geweldig dat onze Vereniging,
wij samen, dit mogelijk hebben gemaakt! Vanwege Olinka’s zwangerschapsrust moest de bouw
van het wasberenverblijf, ons geschenk voor 2011, worden uitgesteld. Geen probleem, toch?
We openen het verblijf nu op zaterdag 25 juni 2011. Komt allen!
Ik hoop u ook te mogen begroeten op de komende Algemene Ledenvergadering. Het is belangrijk
dat wij samen beslissen over het wel en wee van onze organisatie. U kunt ook weer een keuze
maken uit de ideeën van Blijdorp voor ons geschenk in 2012. Klap op de vuurpijl is de eerste Vriendenveiling
uit de geschiedenis! Koos van Leeuwen heeft allerlei unieke Blijdorpspulletjes verzameld.
U kunt bieden op bijvoorbeeld de metalen vogels uit De Lepelaar, een levensgrote koe, het oude
bord van het gorilla-eiland, etc. De opbrengst gaat naar ons jubileumgeschenk, ter gelegenheid van
ons 50-jarig bestaan in 2013: de grote kas voor Zuid-Amerikaanse vlinders en nachtdieren.
Veel plezier in onze Diergaarde!
Marcel Kreuger,
Voorzitter.
V R I E N D E N
NIEUWS PER
MAIL
Ons secretariaat probeert de
leden zo goed mogelijk op de
hoogte te houden van belangrijke
ontwikkelingen in Blijdorp of binnen
onze Vereniging. Dat kan om
kostentechnische redenen helaas
alleen per email. Heeft u email en
wilt u door ons op de hoogte worden
gehouden van de laatste ontwikkelingen?
Geef uw emailadres
dan door aan info@vriendenvanblijdorp.nl
Voor onze administratie
is het erg handig wanneer u
ook even lidnummer, naam en
adres vermeldt, dan kunnen we
uw gegevens correct opslaan.
Vrienden
maken
Vrienden
Bedankt voor het aanmelden
van een nieuw
lid van de Vereniging
Vrienden van Blijdorp.
Bedankt voor uw hulp
Blijdorp nog mooier
te maken!
www.vriendenvanblijdorp.nl
U kunt deze bon
besteden bij de
Vriendenwinkel in
Diergaarde Blijdorp.
Geldig tot 1 jaar
na uitgifte.
Niet inwisselbaar
Cadeaubon
€ 5,- (vijf euro)
uitgegeven aan
inschrijfnummer
naam
plaats
Ontvang een
cadeaubon van
5 euro voor de
Vriendenwinkel in
Blijdorp als u zorgt
voor een nieuw lid
van onze
vereniging.
Bedankt voor uw
hulp Blijdorp nog
mooier te maken!!
Vrienden maken we het verschil!

ALGEMENE LEDENVERGADERING VERENIGING
VRIENDEN VAN BLIJDORP ZATERDAG 16 APRIL 2011
U bent van harte welkom op de Algemene
Ledenvergadering 2011. De vergadering
wordt van 10.30 uur tot circa 11.30 uur
gehouden in het Oceanium van Diergaarde
Blijdorp (zaal open om 09.30 uur). Vrienden
hebben op de aangegeven datum tot aanvang
van de bijeenkomst én op vertoon van
hun lidmaatschapskaart voor het betreffende
jaar, gratis toegang tot de Diergaarde.
Er is niet meer dan één introducé per lid
toegestaan. Vergeet niet om de coupon
‘Bewijs van toegang Algemene Ledenvergadering’
mee te nemen.
A G E N D A
1. Opening
2. Notulen Algemene Ledenvergadering
d.d. 10 april 2010
3. Jaarverslag van de secretaris
4. Jaarverslag van de reiscoördinator
5. Jaarverslag van de penningmeester
6. Verslag en benoeming van de kascontrolecommissie
7. Verslag promotiewerkzaamheden
8. Bestuursverkiezing
Aftredend volgens rooster zijn Sylvia
Visser-Noordijk en Peter Biesta.
Beiden hebben zich herkiesbaar gesteld.
Timo Kanniainen en Cees van
Vessem zijn om persoonlijke redenen
in 2010 afgetreden.
Als opvolger van de heer Kanniainen,
stelt het bestuur voor de heer Bart
Noordegraaf te benoemen tot bestuurslid,
met als aandachtsgebied
externe communicatie en PR.
De taken van de heer Van Vessem zijn
opgepakt door de kerngroep uit het
promotieteam. Het bestuur stelt voor
mevrouw Marianne Nichting uit de
kerngroep te benoemen tot bestuurslid
en coördinator Vriendenwinkel.
9. Vaststellen contributie 2012
10. Keuze project 2012
De ALV kiest het project voor 2012
uit twee voorstellen van Blijdorpdirecteur
Marc Damen.
11. Rondvraag
12. Sluiting
Aansluitend op de Algemene Ledenvergadering
(vanaf circa 11.30 uur) verzorgt
Blijdorp-directeur Marc Damen een
korte inleiding over de laatste
nieuwtjes uit de Diergaarde.
VERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORP
FINANCIEEL OVERZICHT
STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2010
BATEN LASTEN
Contributie 239.279 Vriendennieuws 50.865
Giften en legaten 33.057 Administratiekosten 10.404
Rente 23.799 Diversen 6.286
Reizen 40.975 Reizen 35.508
Verkopen 141.245 Inkopen 58.666
In- en Verkoopkosten 18.381
Geschenken
Gieren in/ex situ 410.000
Wasberen 10.000
Vlinderkas 10.000
Ex Voorzieningen 430.000 Voorzieningen 300.000
Nadelig saldo 1.755
TOTAAL 910.110 TOTAAL 910.110
BALANS PER 31 DECEMBER 2010
ACTIVA PASSIVA
Liquide middelen Reeds ontvangen contr 124.195
Rekening courant 283.364 Te betalen reken. 788
Spaarrekeningen 527.720 Te betalen BTW 3.560
TOTAAL 811.085 Voorzieningen 697.000
Waarde goederen 25.202
Te ontv. bedragen 526 Vermogen 11.269
TOTAAL 836.812 TOTAAL 836.812
BEGROTING 2011
ONTVANGSTEN UITGAVEN
Contributie 250.000 Vriendennieuws 53.000
Giften 40.000 Administratiekosten 5.000
Rente 21.000 Diversen 20.000
Verkopen 160.000 Inkopen 75.000
In-en verkoopkosten 8.000
Geschenken:
Wasberen 65.000
Kado 2012 75.000
Vlinderkas 40.000
Ex voorzieningen 180.000 Voorzieningen 310.000
TOTAAL 651.000 TOTAAL 651.000
Om 12.00 uur
start de eerste Vriendenveiling!
Meer hierover op pagina 19.
3 | Vriendennieuws 1 | 2011

foto: Rob Doolaard
Het leek een rustig jaar te worden,
2010. Het 150-jarig jubileum
van Blijdorp lag achter ons en het
eigen jubileum nog redelijk ver
vóór ons. Gewoon een ‘routinejaartje’
dus.
Het begon allemaal zoals gepland: leuke
zondagochtendlezingen, door Marc
Damen, Henk Zwartepoorte en Janno
Weerman.
De Algemene Ledenvergadering op 10
april was zeer geslaagd te noemen: Aan
het afscheid van Henk en Greet Gerritse
werd breeduit aandacht besteed: een terecht
erelidmaatschap voor beiden, cadeautjes,
speeches, liedjes en een receptie.
Cees van Vessem stond al ‘warmgelopen’
klaar om hun taken over te nemen, en
werd nu officieel bestuurslid. Marc
Damen legde ons de keuze van het
volgend ‘kleine’ project voor. Er waren
3 opties: wasberen, wevervogels en stokstaartjes.
De leden mochten er twee uitkiezen.
Uit deze twee werd later via
Vriendennieuws het definitieve project
gekozen. Dat werden de wasberen.
Aansluitend hierop was de feestelijke
opening (eindelijk) van het servalverblijf.
Alles bij elkaar was het een echte feestdag.
4 | Vriendennieuws 1 | 2011
Tekst: Koos van Leeuwen
JAARVERSLAG SECRETARIS 2010
Een week later begon Peter’s reisprogramma
alweer. Dat begon 17 april
met een trip naar de Allwetterzoo van
Münster. Nauwelijks een maand later
de meerdaagse reis naar Denemarken.
10 juli was het zover: de opening van ons
grote project voor 2010: de gierenrots.
Weer een enorm feest, hapjes, drankjes,
speeches. Blijdorp had groots uitgepakt
om ons als sponsor van dit project flink te
fêteren!
Daarna ging het allemaal wat minder
leuk: Eerst was er een inbraak in onze
Vriendenwinkel. Daarna werden we
geconfronteerd met het feit dat Timo
Kanniainen helaas om persoonlijke- en
gezondheidsredenen zijn (net aanvaarde)
bestuursplaats moest opgeven. Later
melde Cees van Vessem (net een paar
maanden bezig) dat hij een andere en
drukkere functie op zijn werk kreeg, die
niet meer te combineren was met zijn
Blijdorp-werk. En tenslotte het bericht
over de subsidiekorting die Blijdorp voor
z’n kiezen kreeg.
Maar dan merk je dat de Vrienden een
echt team vormen! Van alle kanten kwamen
aanbiedingen, ideeën en praktische
hulp. Onze nieuwe website werd versneld
afgemaakt. Een petitiesite werd gemaakt
en handtekeningenlijsten verspreid. Talloze
mensen die zich vrijwillig inzetten om
actie te voeren en handtekeningen te verzamelen.
Een demonstratie op de Coolsingel.
Geweldig wat er dan allemaal gedaan
wordt! En met succes! Want hoewel de
gemeente vooralsnog bij haar standpunt
blijft, heeft ze wel gemerkt hoe belangrijk
Blijdorp is!
Dit alles stond ons niet in de weg om ‘gewoon’
door te gaan met ons programma.
Op 24 juli was er de zomerreis naar Zoo
Parc Paradisio. Nieuw dit jaar was de
weekendreis: een trip naar een tuin die
nét te ver ligt om op één dag te bezoeken.
Dit jaar de zoo van Amnévile. Het bleek
een succesvol concept, wat zeker herhaald
gaat worden. De najaarsexcursie op 2 oktober
ging naar Artis en daarna mocht
ons reisteam even uitblazen. Goed gedaan!
De cirkel werd weer gesloten met de winterlezingen
in november (Juul van Dam en
Mellitta van Bracht) en december (Stefan
Timmermans)
Verder is er dit jaar gewerkt aan een serie
nieuwe sponsorborden: u vindt ze in de
Diergaarde bij alle door ons gesponsorde
verblijven. Een overzicht is bovendien te
zien aan de zijkant van onze winkel. Daar
hangt een plattegrond van Blijdorp met
daarop al onze projecten. Onze winkel
heeft trouwens een overdekte uitbreiding
gekregen, waardoor klanten en promotieleden
buiten toch droog staan.
Onze vernieuwde website is inmiddels uitgebreid
met een ‘shop’ waar u allerlei artikelen
online kunt bestellen en zelfs naar
uw wensen kunt laten maken. In de toekomst
gaan we ook onze eigen artikelen
via de site te koop aanbieden.
Tenslotte de cijfers: we begonnen in 2010
met 5561 leden. Er kwamen 194 nieuwe
leden bij, maar er vielen er 361 af.
Per 31-12 stond de teller dus op 5394
leden. Ongeveer 3% minder dan in 2009.
Maar de vooruitzichten zijn gunstig!
Mede door alle aandacht voor Blijdorp,
onze nieuwe site en door het werk van
onze promotieleden hopen we in 2011
weer flink te gaan stijgen in ledental!

Tekst: Peter Biesta
JAARVERSLAG REISCOORDINATOR 2010
Zon, zon, zon en helaas ook wat
regen met de reizen…
Net als 2009 is ook 2010 een uitstekend
reisjaar geweest. Gingen er in 2009 nog
297 enthousiaste Vrienden mee, in 2010
zijn we op pad geweest met 345 Vrienden!
Natuurlijk komt dat door de vijfde reis.
2010 stond helemaal in het teken van de
eerste weekendreis. Dit is altijd spannend.
Zou het aanslaan? Vier partijen zijn druk in
de weer geweest om deze reis tot een succes
te maken.
Naast de afdeling reizen van het bestuur,
de inzet van onze directeur Marc Damen
en de welwillende medewerking van de
busmaatschappij heeft u ons ook niet teleurgesteld!
Maar liefst 49 Vrienden zijn
op een zonovergoten septemberweekend
afgereisd naar de spectaculaire Franse dierentuin:
Zoo ‘d Amneville.
VRIJWILLIGERS GEZOCHT!
De vrijwilligers vormen de ruggengraat van onze Vereniging.
Zij zijn het visitekaartje van de Vrienden in de Diergaarde.
Zij staan met onze infokar in de tuin. Zij staan in de winkel
en zorgen daarmee voor de broodnodige inkomsten.
Zij werven nieuwe leden onder de Blijdorp-bezoekers.
Kortom, de Vereniging kan niet zonder hen!
Wij zoeken actieve leden om ons promotieteam te versterken!
Heeft u per week een paar uur over? Heeft u een enthousiaste
inzet en positieve instelling? Help dan mee om de Vrienden
nog groter te maken, zodat we Blijdorp nog beter kunnen
steunen! Wij zorgen er voor dat u een basistraining krijgt,
zodat u nog meer weet over de Diergaarde. En u werkt natuurlijke
op de mooiste plek van Rotterdam, met altijd een vers
kopje koffie of thee op voorraad.
Wilt u meehelpen? Stuur dan een mail naar :
promotie@vriendenvanblijdorp.nl
of bel vandaag nog: 010 467 66 37
Samen maken we het verschil!
Waren in 2009 nog alle reizen zonovergoten,
in 2010 hebben we op dat punt een
stapje terug moeten doen. Met name met
de meerdaagse reis tijdens ons bezoek aan
Zoo Odense was het dweilen met de kraan
open! Regen, wind en een temperatuur
van 6°C. drukten ons dierentuingenot.
Gelukkig werden we warm ontvangen en
hadden we deels een binnenprogramma.
Ook in Zoo Givskud hebben we het niet de
hele dag droog gehouden. Om positief te
eindigen: op zowel de voorjaarsexcursie
als ook de zomer- en de nieuwe weekendexcursie
zijn we beloond met zonovergoten
dagen.
Als u Vriendennieuws doorbladert ziet u
behalve de voorjaarsexcursie met een heel
bijzonder programma naar ZOOM Gelsenkirchen,
de langverwachte Polen-reis. Bent
u ook zo nieuwsgierig wat er in Polen op
BESTE LEZER,
dierentuingebied te zien is? Let u ook op
de prijs. Hoewel langer en verder dan
Denemarken, is de reis aanmerkelijk goedkoper!
Een mooi programma voor ieder
wat wils. Ik verheug mij nu al om deze reis
te gaan begeleiden. Enne… Peter kon niet
wachten…afgelopen zomer is hij alvast in
Warschau gaan voorproeven!
Was 2010 een echte Franstalige zomer, dit
jaar wordt het een degelijke Duitse zomer!
Voor de zomerexcursie staat Zoo Dortmund
op de rol. Mocht u onder de indruk
raken van ZOOM Gelsenkirchen, tijdens de
weekendexcursie van 2011 naar Erlebnis
Zoo Hannover gaan we dat overtreffen!
Vriendelijke groeten en tot in de bussen,
Peter Biesta, Tineke Guise en Greet van
Norde (afd. reizen)
In een voorwoord van Marcel in Vriendennieuws vroeg hij
om suggesties om leden te werven. Wat ik doe is het volgende:
ik zorg dat ik altijd een folder bij me heb. Zodra ik
met iemand over natuur of dieren aan de praat raak, probeer
ik het gesprek op de natuurbeschermingsactiviteiten van
Blijdorp te brengen. Van Blijdorp naar de Vrienden via een
project is dan een fluitje van een cent. Bij interesse kom ik
dan met de folder op de proppen.
Laatst bijvoorbeeld bij het uitdraaien van een petitie tegen
gif. Ik had die bij Blijdorp opgevraagd om er zelf mee te werken.
Maar ik heb geen printer. Dus ik liet in de bibliotheek op
de 6e het bestand afdraaien. Ik attendeerde de medewerkster
op het belang van de petitie. Na een praatje over en
weer tekende ze en accepteerde de folder. Nu kan ik niet nagaan
of ze daadwerkelijk lid is geworden, maar dit draagt in
elk geval bij aan de bekendheid van de vereniging. Dit heb ik
ook gedaan bij het veilinghuis, waar ik net misgreep bij de
verkoop van een oude Blijdorp-tegel. Zo grijp ik elke gelegenheid
aan om er een folder in te stoppen.
Maar wanneer elk lid er naar streeft tenminste één ander lid
te werven, moet hij/zij dat doen op de manier die hem/haar
het beste past.
Succes!
Martien Berkelaar
V R I E N D E N
Vrienden maken we het verschil!
5 | Vriendennieuws 1 | 2011

Foto: Diergaarde Blijdorp, Rob Doolaard
Blijdorp N
Yes, wat een geluk! Eindelijk kwam
begin december het grote nieuws.
Na Ouwehand zijn ook wij verblijd met de
geboorte van een ijsbeer. Het ijsbeertje
dat op 6 december in Diergaarde Blijdorp
is geboren, is ‘geadopteerd’ door Vicks.
Het jong van ijsberenmoeder Olinka en
vader Eric zal er zelf niet veel van merken
dat hij of zij door het leven gaat als ‘ijsbeertje
Vicks’. Qua verzorging en huisvesting
blijft uiteraard alles zoals het is, maar
onderdeel van de samenwerking is dat de
sponsor zijn naam aan het ijsbeertje mag
verbinden. Vicks draagt ook bij aan de verzorging
van het ijsbeertje en er zal een gezamenlijke
campagne worden gevoerd,
waarbij de ijsberenwebcam een belangrijke
rol speelt.
Moeder Olinka en haar jong zijn nog
steeds in winterrust in het kraamhol achter
de schermen, overeenkomstig de situatie
in de natuur. Ze mogen absoluut niet
worden gestoord in hun aardedonkere
winterverblijf. Via een webcamverbinding
en grote schermen in de ‘ijsgrot’ kunnen
we meegluren in de kraamkamer.
6 | Vriendennieuws 1 | 2011
I E U W S
De eerste dag, de verwachting is dat die
datum rond begin maart ligt, dat ze naar
buiten zal stappen met achter zich het
kleine witte bolletje dat dan voor het eerst
de buitenlucht zal ruiken, voelen, daar kijkt
u toch ook naar uit. Dus ga ik me snel aanmelden
op twitter als volger van Blijdorp.
Wie weet kan ik spijbelen van mijn werk
en die heugelijke dag live meemaken. Eric
weet van niks. Die ligt de hele winter een
beetje sloom uitgestrekt op zijn toendra.
Gelukkig is er zo ook buiten wat te beleven
voor de vele kinderen die speciaal voor
deze witte reuzen naar Rotterdam komen.
Terugblik op 2010 door Marc
Naar goed gebruik sprak directeur
Marc Damen ons begin januari toe in
zijn Nieuwjaarsspeech. Dankzij de milde
winterdag was de opkomst voor de
Nieuwjaarslezing hoog, zo’n 450 vrienden
en vriendinnen luisterden ademloos toe.
Na een slechte start van het jaar, zo vertelt
Marc, veel sneeuw met gladde wegen vanwege
het gebrek aan strooizout, een nat
en kil voorjaar, in mei een hittegolf.
Tekst: Gerda Nijssen
Kortom onaantrekkelijke weersomstandigheden
voor een dierentuinbezoek. Het
aantal liep 100.000 bezoekers achter op de
verwachting. Dat werd in de tweede helft
van 2010 goed gemaakt en we eindigden
met een fantastisch jaar voor wat betreft
het aantal bezoekers. En bezoekers betekenen
inkomsten. We krijgen een terugblik
op dieren lief en leed. Januari begon met
pelikanen die uit het ei kropen. Twee via
de broedmachine, een jong wordt door de
ouders zelf groot gebracht. Herinnert u
zich nog die bakjes met slappe nekjes over
de rand en een aantal weken later een
groot dik jong in een kist in de broedruimte?
Naui, geboren op 9.9.9, mocht in
februari voor het eerst naar buiten. Drie
soortgenoten komen uit Maagdenburg
over om hier een aantal maanden te logeren
voor hun vertrek naar Dublin. Dit in afwachting
tot de oude Afrikaanse leeuw
(20 jaar) aldaar zijn laatste adem uitblaast.
Evenals onze leeuwen zijn het Aziatische
leeuwen en die mogen niet met een Afrikaanse
leeuw in aanraking komen. Deze
zouden namelijk een bepaalde ziekte bij
zich dragen die onder Aziatische leeuwen
niet voorkomt en dat wil de fokcoördinator
graag zo houden.
In april gaat het servalverblijf eindelijk
open. Op aanraden van Marc ging er toch
een net overheen. Een loslopende serval
vindt niemand gezellig, zeker kattenbezitters
zoals ik niet. Weer een vriendengeschenk
erbij.
In mei worden we verrast met de geboorte
van twee tijgers, die inmiddels Gio en
Vanni gedoopt zijn. Slechts drie dierentuinen
hadden toestemming gekregen om te
fokken. Er zijn namelijk behoorlijk wat Sumatraanse
tijgers in Europa. En de ruimte
op Sumatra om dieren uit te zetten is zeer
beperkt. Dus die zitten niet op onze fok te
wachten. Vergelijk het met op Sumatra
beren fokken en die op de Veluwe uitzetten.
Een spannende gedachte weliswaar
maar bewoners aldaar zullen dat zeker
niet toejuichen. Het gierenverblijf is geopend.
De gieren zijn aardig gewend aan
hun nieuwe onderkomen. De zwarte
wouw heeft een plekje gevonden in de kijkershut.
Oppassen geblazen want voor je

het weet, heb je een klodder in je nek.
Een dierentuin in Spanje die failliet ging,
schonk ons 6 maraboes. Ze schonken die
aan Blijdorp, omdat ze hier kunnen vliegen
en dat is bijzonder. In het voorjaar komen
ze uit quarantaine en dan is ons aantal
verdubbeld tot 12 maraboes. Twee zitten
in de Rivièrahal naast de kamelen hun
quarantaine tijd uit.
Het nieuwe olifantenbuitenperk dat direct
grenst aan het binnenverblijf was net op
tijd klaar om de jonge Faya te ontvangen.
De geboorte op de aarden ondergrond betekende
een fantastische start voor het
olifantenjong. Binnen enkele tellen stond
ze fier op haar pootjes en nam ze de eerste
slokken melk. In het wild moeten de jongen
ook gelijk staan, want ze worden geboren
terwijl de familie op trek is en dan
hobbelen ze gelijk mee met moeder en
tantes.
Oude ingang vernieuwd
De monumentale entree is na een grondige
renovatie gereed. Een arbeidsintensieve
klus die gerealiseerd kon worden
dankzij een schenking van 1,5 miljoen van
fonds Volkskracht. Het heeft veel hoofdbrekens
gekost, veel papierwerk, vergunningen
en onderhandelen over de juiste
kleuren en materialen. Maar het resultaat
is er dan ook naar. De regelgeving is zeer
streng. Zo mocht er bijvoorbeeld geen
dubbel glas geplaatst worden in het
gerenoveerde directiegebouw. De winkel
van Sinkel is weer in oude glorie herezen.
De aapjes op het dak lachen ons weer toe.
Er is een gezellig terrasje gekomen waar u
onder het genot van een espresso kunt genieten
van het gekibbel van de flamingo’s.
De hele winter is er een gezellig houtvuur
gestookt. Ook nieuw is de grote fietsenstalling
waar je zelfs met die reuze bakfietsen
een plekje kunt vinden.
De renovatie van de Rivièrahal is voorlopig
van de baan. Met de aangekondigde bezuinigingen,
die ondanks de massale protesten
toch doorgaan, komen deze
megaklussen niet van de grond. Er wordt
wel flink nagedacht over hoe de inrichting
aan te passen. Zo zullen veel reptielen op
termijn naar elders overgebracht worden.
Het klimaat is ongeschikt voor hun welzijn,
ze hebben veel warmte nodig. Volgens
de directeur stoken we in de hal voor
de straat.
De gemeenteraad heeft tijdens de begrotingsbehandeling
de bezuiniging helaas
doorgezet, maar heeft wel beloofd mee te
denken over efficiency maatregelen. Zo
wordt gezocht naar partners om groot in
te kopen. Denk aan een contract samen
met de gemeente voor het inkopen van
bomen. En we gaan ook harder op zoek
naar schenkingen in natura zoals de trampalen
van de RET voor het gierenverblijf.
Dat zijn ook duurzamere palen dan de
houten palen die eerder gebruikt zijn voor
andere verblijven. Het eerder beloofde bedrag
van de gemeente voor de renovatie
van de Rivièrahal zal ingezet worden om
andere verblijven te verbeteren. Het roofdierengebouw
behoeft herinrichting en de
staf droomt allang van een verblijf voor
orang oetans. Verder zal er een plan gemaakt
worden voor het Azië deel. Wat te
doen met het Azië huis? Dat trekt te weinig
bezoekers in de huidige vorm.
In 2011 start de bouw van het wasberenverblijf
bij het Lepelaarterras. Maar eerst
moet Olinka naar buiten zijn, want er
moet geheid worden en dat zou de rust
van moeder en jong verstoren. Ook gaat
de Arctica heuvel aangepakt worden. Daar
zijn fouten gemaakt volgens de directeur.
De netten bleken te zwak. De verblijven
komen tegen de heuvel te liggen, zodat je
niet meer hoeft te stijgen. Nu ervaren bezoekers
de helling als te steil. De Stellerzee
arenden kooi zal een stuk over de vijver
heen komen te liggen. Dankzij een grote
schenking van een vriendenfamilie komt
de gewenste kooi voor de wevervogels er
toch. Al met al zindert het van de ideeën
om zuinig met middelen om te gaan en
toch het welzijn van de dieren te verbeteren
en veel bezoekers te trekken. Bedankt
Marc Damen voor je uiteenzetting en het
inkijkje in het nieuwe beleid.
Baby van Aya
Op 5 december schonk Aya ons een
nieuwe gorillababy (zie voorpagina).
De jonge spruit is liefdevol verwelkomd
door de groep.
Koeneusroggetje geboren
In het Oceanium is een koeneusrog geboren.
Voor zover bekend is dit de eerste
succesvolle kweek van koeneusroggen in
Europa. In de Verenigde Staten zijn een
paar gevallen bekend, maar een deel
daarvan betreft vrouwtjes die zwanger
uit zee zijn gevangen.
Het rogje, waarschijnlijk een vrouwtje en
in de wandelgangen Bertha genoemd, is
geboren op 10 november 2010, maar nu
pas voor het publiek te zien. Het kwetsbare
diertje is 2 dagen na de geboorte namelijk
uit voorzorg uit het grote bassin
gevangen en geplaatst in een kleinere
ronde bak achter de schermen. Zo kon het
gecontroleerd en in alle rust worden begeleid.
In het begin wilde het roggetje niet
eten, maar na ruim 2 weken ging het toch
zelfstandig voedsel innemen (steurgarnaal,
stukjes mesheft en sprot). Nog een
maand later nam het voedsel uit de hand
aan. Dit laatste is belangrijk omdat de roggen
in het Oceanium uit de hand gevoerd
worden, om te voorkomen dat andere vissen
het voedsel wegpakken. Koeneusroggen
zijn namelijk trage en grote eters!
7 | Vriendennieuws 1 | 2011
Jonge kroeskoppelikaan - foto: Rob Doolaard

Jonge koeneusrog - foto:Rob Doolaard
Het jonge roggetje is deze week weer teruggezet
tussen de volwassen roggen,
waar het nu nog een beetje bang van is.
Het eet alleen nog voedsel van de bodem
van het bassin, maar zal snel net als haar
soortgenoten uit de hand gaan eten. In de
natuur leven koeneusroggen hoofdzakelijk
van tweekleppige schelpdieren, die ze
uit het zand halen. In Blijdorp krijgen ze
daarom grote hoeveelheden mesheften,
of zwaardscheden, te eten. De typische
langwerpige schelpen kennen de meeste
mensen wel van het strand als ‘scheermessen’.
Koeneusroggen zijn levendbarend: zowel
de bevruchting als de ontwikkeling van
het jong vindt inwendig plaats. Na een
draagtijd van ongeveer zeven maanden
wordt er meestal één jong geboren. Bij de
geboorte weegt zo’n jong ongeveer 700
gram, met een spanwijdte van 33 cm. Volwassen
koeneusroggen kunnen een spanwijdte
bereiken van 70 cm en circa 10 kg
wegen. Na de geboorte is het roggetje
meteen op zichzelf aangewezen. Deze
roggen onderscheiden zich van de meeste
andere roggensoorten, doordat ze heel
vaak vrij door het water zwemmen. Met
hun grote vleugelachtige vinnen lijken ze
dan onder water te vliegen. Ook de andere
roggensoorten in Blijdorp, Amerikaanse
pijlstaartroggen en stekelroggen,
hebben zich al met succes voortgeplant.
8 | Vriendennieuws 1 | 2011
Weer jonge pelikanen
Het jaar is nog maar net begonnen en de
eerste geboortes hebben al plaatsgevonden.
Tot het moment van schrijven (21
januari) zijn er drie pelikanen uit het ei
gekropen. Dat is goed nieuws, want deze
vogels zijn ernstig bedreigd. Deze kroeskop
pelikanen komen in zuidoost Europa
voor, onder andere in Roemenie. In een
ver verleden kwamen ze in grote delen
van Europa voor. Ook in uiterwaarden
van Nederland, toen daar nog ooibossen
groeiden. Als dwaalgast is hij ook recenter
bij ons gesignaleerd.
Nog meer eieren
Het komodovaraan vrouwtje, die eerder
van haar broer twee geheel onverwachte
legsels produceerde, heeft maar liefst zesentwintig
eieren gelegd. Dit keer hopelijk
van het nieuwe en onverwante mannetje
uit Chester. Van reptielen is namelijk bekend
dat vrouwtjes sperma op kunnen
slaan in hun lichaam. Het vrouwtje is in
oktober al apart gezet, nadat ze met een
wond aan haar keel gevonden was die gehecht
moest worden. Er is toen gelijk met
een echo gekeken of ze eieren had en ja
hoor dat was het geval. Dit keer in een
nest netjes bij elkaar en dus makkelijk te
vinden. De eieren zijn verzameld en liggen
nu in de reptielenruimte in drie broedmachines.
Iedere broedmachine is op een iets
andere temperatuur gezet, want we hebben
geen ervaring met het machinaal uitbroeden.
De broedtijd duurt 9 maanden.
Dat betekent dat de geboorte eind augustus
verwacht wordt.
De gele anaconda’s, in de Rivièrahal achter
de poffertjeskraam, hebben ook gepaard.
Deze slangen zijn levendbarend. De draagtijd
is circa 4 maanden. Het is een jong
stel. Het vrouwtje van het vorige stel is 32
jaar geworden. Anaconda’s komen voor in
zuid Amerika. Ze kunnen wel 5 meter lang
worden en ze kunnen behoorlijke bijten.
Reden waarom ik in Suriname niet in de
Cola kreek durfde te zwemmen. Daar had
de lokale bevolking geen last van, ze spartelden
er natuurlijk lekker op los in die
hitte.
Duurzame voeding
Samen met vijftien dierentuinen verenigd
in de NVD (Nederlandse Vereniging van
Dierentuinen), heeft Blijdorp besloten om
verantwoorde soja in de diervoeding te
gaan gebruiken. Alle diëten waarin soja
voorkomt, worden voortaan gebaseerd op
verantwoorde soja. De giraffe, grootverbruiker
van soja in dierentuinen, staat
symbool voor dit initiatief. Voor giraffes
en andere dieren houdt dit in dat er een
speciaal geconcentreerd voer moet worden
gemaakt. Dat wordt een brokje of pel-

let genoemd wat bestaat uit bijvoorbeeld
tarwe, haver en maïs. Deze pellets bevatten
naast extra vitamines en mineralen
vaak een extra hoeveelheid eiwit afgestemd
op de behoefte van de diersoort.
Als eiwitbron is de boon van de sojaplant
het meest geschikt omdat deze veel eiwit
bevat. Zo zijn er pellets speciaal voor verschillende
soorten herkauwers, zoals giraffes
samengesteld, maar ook voor
primaten en watervogels specifiek gericht
op de behoefte van die diersoort.
De Nederlandse dierentuinen willen geen
soja meer voeren van producenten die
soja verbouwen ten koste van waardevolle
natuurgebieden, zoals tropisch regenwoud.
Daarover zijn afspraken
gemaakt met de diervoedingsleverancier.
Het verwerken van goede soja past in het
beleid van de NVD dierentuinen om zoveel
mogelijk goede en duurzame diervoedingsproducten
te verstrekken aan hun
dieren.
Koele rendieren
In december zijn de rendieren verdoofd
om hun gewei af te zagen. De vier heren
hebben namelijk de onhebbelijke gewoonte
om na het vegen onderling te
knokken. Aangezien de dieren toch al
onder narcose waren, is de gelegenheid
gebruikt om een onderzoek uit te voeren
naar de warmteregulering bij deze dieren.
Het Erasmus MC doet een grootscheeps
onderzoek naar warmteregulering bij dieren.
Daarbij moet je niet denken aan een
onderzoek naar hoe warm te blijven in extreme
kou. Want kou is geen probleem,
dat is een kwestie van goede isolatie met
een lekkere dichte vacht en extra vet. Het
probleem is juist de warmteafvoer en het
koel houden van de hersenen. Dat geldt
vooral voor dieren die leven in de woestijn.
En wat heeft dat met rendieren te
maken? Die leven toch in gebieden met
sneeuw en ijs? Ja, dat klopt, maar een rendier
heeft eenzelfde soort aangepaste
anatomie als een aantal gazellen in de
woestijn. Zij hebben een aparte bloedcir-
Met dank aan de maandelijkse uitgaven van de vrijwilligers van de diergaarde Blijdorp.
OPENING WASBERENVERBLIJF
culatie in de neus om de temperatuur in
de hersenen te reguleren. De haarvaatjes
aldaar lopen namelijk circulair (een cirkelvormige
omloop) waarbij het warme
(aanvoerende) bloed nagenoeg stil staat
en daardoor af kan koelen voordat het
verder naar de hersenen stroomt. Voor het
onderzoek werd een piepklein cameraatje
(zo groot als het topje van een pink) aan
een pinnetje in de neus ingebracht. Dit
cameraatje, afkomstig uit de intensive
care van het ziekenhuis, laat alleen hemoglobine
(de rode bloedcellen) zien en
maakt daarmee de bloedsomloop zichtbaar.
De officiële term voor deze techniek
is SDF (Sidestream Dark Field) imaging.
Waarom rendieren (ook) zo’n aangepaste
bloedsomloop in de neus hebben is niet
bekend. Daar was het onderzoek ook niet
voor bedoeld. Wat zit de natuur toch bijzonder
in elkaar en wat kunnen we er veel
van leren.
Vergeet u niet de geheel vernieuwde
website van de Vrienden te bezoeken?
En zullen we volgers worden van de twitter
van de Vrienden? Nog meer nieuwtjes
liggen in het verschiet.
Het was de bedoeling om het wasberenverblijf te openen na afloop van de Algemene Ledenvergadering op
16 april. Vanwege de geboorte van Vicks gaat dit niet door. Blijdorp wilde Olinka en Vicks niet storen met
bouwgeluiden. De opening is daarom uitgesteld naar:
25 juni 2011
We verzamelen om 16.00 uur bij het terras van de lepelaar.
Na afloop staat er een hapje/drankje voor u klaar.
Vrienden hebben op de aangegeven datum vanaf 14.00 uur én op vertoon van hun lidmaatschapskaart voor het betreffende jaar, gratis
toegang tot de Diergaarde. Er is niet meer dan één introducé per lid toegestaan.
Wasberen - foto: Peter van Norde
V R I E N D E N
Wasberen - foto: Yvonne raaijmakers
9 | Vriendennieuws 1 | 2011

K O U D B L O E D
HOE KOM IK DE WINTER DOOR…
Sommige mensen zijn dol op de winter; met de kinderen dollen in de
sneeuw, schaatstochten rijden, op wintersport van een berg af glijden…
Voor anderen hoeft dat allemaal niet zo. Zij verlangen alweer naar de
warmte van de zon die brandt op hun huid. Een winterslaap zou niet
eens zo’n slecht idee zijn. Of anders overwinteren in een warm land.
De natuur denkt daar precies zo over. Ieder probeert op de beste manier
de winter door te komen.
De winter is een tijd van voedselschaarste
en lage temperaturen. Dieren, maar ook
planten moeten zich daaraan aanpassen.
Houtige planten en loofbomen verliezen
hun bladeren, zodat het aanwezige vocht
niet uitgeademd wordt. Sommige planten
sterven boven de grond af en wachten als
knol, bol of wortelstok het voorjaar weer
af. Andere planten overleven de winter alleen
als zaadje.
Als dier zul je ook iets moeten verzinnen
om die lastige periode te overleven. Vliegers
kunnen op reis, andere dieren gaan in
winterslaap of winterrust en sommige
dieren proberen simpelweg hun kostje bij
elkaar te scharrelen en te overleven. Voor
veel diersoorten is de winter dan ook een
selectiemoment. De zwakkeren sterven,
de sterken overleven en bouwen aan de
volgende generatie.
Warmbloedige dieren
Warmbloedige dieren moeten zich aanpassen
aan de lagere temperaturen. De
eigen lichaamstemperatuur moet vastgehouden
worden en daarvoor is een dikkere
vacht of verenpak nodig. Verder
worden warme of op zijn minst beschutte
plaatsen gezocht. Trekvogels zoeken Zuid-
Europa of Noord-Afrika op om daar de
winter door te brengen. Het gaat dan
vooral om insecteneters, maar ook anderen
zoals de gans zijn bereid tot een vliegvakantie.
Er zijn ook trekvogels die ons
landje aangenaam genoeg vinden. Zo
trekken onze spreeuwen naar het zuiden
en zijn de spreeuwen die wij hier in de
winter zien, afkomstig uit Scandinavië.
Standvogels zijn de vogels die gewoon
hier blijven. Zij komen dichter bij de mensen,
op zoek naar warmte, open water en
voedsel. De Nuttalls nachtzwaluw is één
van de weinige vogelsoorten die een winterslaap
houdt.
Zoogdieren hebben niet of nauwelijks de
10 | Vriendennieuws 1 | 2011
mogelijkheid om weg te trekken. Heel wat
dieren, zoals de beer, de eekhoorn en de
das gaan een winterrust in. Zij worden regelmatig
wakker om iets te eten of te
drinken, maar verder sparen ze hun krachten.
De lichaamtemperatuur is iets lager
en de hartslag vertraagd. Andere dieren,
zoals de egel en de vleermuis, doen een
echte winterslaap. Diegenen die hier niet
aan doen, moeten de koude maanden
door zien te komen met wat ze nog vinden.
De winterslaap
De winterslaap kenmerkt zich door een
voortdurende te lage lichaamstempera-
Tekst: Jan Breedijk
tuur. Verder hebben de dieren een zeer
trage hartslag en stofwisseling. In tegenstelling
tot dieren in winterrust, zijn deze
dieren dan ook bijna niet wakker te
maken. Het voordeel hiervan is dat het lichaam
nauwelijks energie nodig heeft.
Voor de winter worden grote hoeveelheden
voedsel gegeten die als vetreserves in
het lichaam worden opgeslagen. Het innerlijke
gevoel voor het jaarritme geeft
het moment aan waarop met de voorbereidingen
moet worden begonnen. Is de
koude periode te lang, dan kan dat dodelijk
zijn. De vetreserves raken op en de dieren
sterven door de kou. Ook een te lage
omgevingstemperatuur kan het dier zo de
kop kosten. Als het vriespunt wordt bereikt
in de slaapplaats gaat het kacheltje
in het dier weer aan. De ademhaling versnelt
en de hartslag gaat omhoog. Dit
kost veel energie, waardoor het dier wellicht
te veel reserves kwijt is om het einde
van de winter te halen. Ten slotte zit er
nog één gevaar aan de winterslaap. In
deze periode is het dier volkomen weerloos
en dus een makkelijke prooi voor een
Wolven moeten in de winter goed op zoek naar eten - foto: Peter van Norde

oofdier, zoals de rode vos. In oktober 2006
vertelde een Japanner dat hij 24 dagen in
winterslaap had doorgebracht toen hij
was ingesneeuwd en in slaap viel. Dokters
die hem onderzochten zeiden dat zijn lichaamstemperatuur
zou zijn gedaald tot
22 °C.
Koudbloedige dieren
Ook al noemen we de toestand van koudbloedige
dieren in de winter een winterslaap,
toch is het dat niet echt.
Koudbloedige dieren nemen de temperatuur
van de leefomgeving aan. Zij laten
hun lichaamstemperatuur niet zelf zakken
om energie te sparen. Een hoge temperatuur
zorgt voor veel energie, activiteit en
levendigheid. Een lage temperatuur
brengt een soort van stijfheid met zich
mee. Ook deze dieren gebruiken bij deze
lage lichaamstemperatuur weinig energie
en hebben een verlaagde hartslag, stofwisseling
en ademhaling. Zaak is wel een
plekje te vinden waar de vorst hen niet zal
bereiken, want dan zullen zij zelf ook bevriezen.
Veel insecten volgen het voorbeeld van de
planten die de winter als zaadje overleven.
Het gaat om de soort, niet om het individu.
Ze sterven eind van de zomer of in
het begin van de herfst, maar zorgen dat
soortgenoten als eitje, larve of pop de winter
doorkomen. Anderen vind je wel in
winterslaap in kieren, onder bladeren of
tussen stukken boomschors. Lieveheersbeestjes
kruipen bijvoorbeeld gezellig en
vooral warm bij elkaar gedurende de koudste
maanden van het jaar. Sommige vlinders
volgen het voorbeeld van vele vogels
en trekken naar het warme zuiden.
Amfibieën overwinteren in het water of op
het land. De meeste salamanders en padden
gaan op zoek naar een vorstvrij plekje
onder plantenafval, rottend hout, stenen
of in holletjes onder de grond. Kikkers kruipen
juist in de modder van de sloot. Doordat
zij door hun huid zuurstof kunnen
opnemen in hun bloed overleven zij lange
tijd onder water. Sommige soorten kikkers
hebben stoffen in het bloed die hen beschermen
tegen enkele graden vorst. De
Amerikaanse kikkersoort Rana sylvatica
kan zelfs helemaal bevriezen en het toch
overleven.
Voor reptielen geldt hetzelfde als voor de
salamanders en de padden. Alleen de waterschildpadden
kruipen weg in de modder
van de sloot. Zo overleven niet alleen
de inheemse Europese moerasschildpadden,
maar ook vele rood- en geelwangschildpadden
in onze natuur en de
Blijdorpse vijver bij de Rivièrahal de winter.
Om deze dieren zoveel mogelijk hun natuurlijke
leven te laten volgen, moeten de
dieren in de wintermaanden ook in gevangenschap
een winterslaap kunnen doen.
De lichturen moeten geleidelijk teruggedraaid
worden en vooral de nachttemperatuur
moet naar beneden. Het is goed de
darmen te legen voor de winterslaap. Hagedissen
kun je in een lauw waterbadje
zetten. Ze laten dan hun ontlasting helemaal
gaan. Tijdens de winterslaap moet
Sneeuw - foto: Emmy Goossen
wel gezorgd worden voor vers drinkwater.
Na de winterslaap komt de spijsvertering
maar langzaam weer op gang. Voer de dieren
dan dus niet te veel. Wacht met de
normale hoeveelheid voedsel tot de ontlasting
weer normaal is. Vooral voor de
vrouwtjes is de winterslaap ook een periode
waarin het lichaam door de rust goed
voorbereid raakt op de zware kweekperiode.
Bij mannen die een winterslaap houden
gaat de kwaliteit van het zaad sterk
omhoog. Dus als men wil kweken met
deze diersoorten is een winterslaap zeker
aan te raden.
Afsluiting
Als onze natuur straks weer ‘wakker’ wordt
verdwijnen ook de bordjes ‘Dieren zijn in
winterslaap’ weer uit Blijdorp. De zon
warmt de aarde op en zowel planten als
dieren komen weer tot leven. Ook in de
dierentuin zullen die temperaturen, weliswaar
kunstmatig, de dieren weer wakker
doen worden. De zon geeft ieder weer
energie en zo gaan we met z’n allen weer,
via een hopelijk prachtige lente, richting
de zomer. Velen kijken er nu al naar uit en
als u dit leest zijn nog veel meer mensen
de winter wellicht al helemaal weer zat.
Maar voordat de dieren wakker worden en
de vogels weer terugkomen, hebben wij
waarschijnlijk alweer onze plannen gemaakt
voor de zomervakantie, hier of in
een lekker warm land. Voor ons is dat logisch,
maar neem van mij maar aan….die
trekvogels snappen daar niks van.
11 | Vriendennieuws 1 | 2011

V R I E N D E N
VOORJAARSEXCURSIE
In themawereld Azië dineren tussen de orang-oetans!
We gaan naar ZOOM Erlebniswelt Gelsenkirchen op zaterdag 9 april 2011.
Tekst, fotografie: Peter Biesta
Op zaterdag 9 april 2011 organiseert
de Vereniging Vrienden van
Blijdorp de voorjaarsexcursie
naar de dierentuin van Gelsenkirchen
in Duitsland. Deze voorjaarsexcursie
biedt nog iets extra!
In 2000 hebben de Vrienden op deze locatie
de triest ogende oude Ruhrzoo bezocht.
In 2007 waren de Vrienden weer in
Gelsenkirchen onder de titel ‘op (boot)safari
door Afrika en wandelen door Alaska’.
In 2010 is het laatste stuk van de oude
Ruhrzoo omgetoverd in een derde themawereld.
Na Alaska en Afrika is nu themawereld
Azië af. Daarmee is ook de nieuwe
dierentuin helemaal af. ZOOM Erlebniswelt
behoort nu tot de beste van Duitsland!
Hoogste tijd voor de Vrienden om
dit juweel opnieuw te bezoeken.
Voor de Vrienden en Vriendinnen die iets
minder goed uit de voeten kunnen: geen
serieus probleem! Zoom Erlebniswelt is op
zich vlak. Het aanwezige hoogteverschil is
kunstmatig en dus niet al te hoog. Wel
zijn er behoorlijke wandelafstanden. Iets
minder goed ter been: sla één themawereld
(bijv. Afrika) over!
12 | Vriendennieuws 1 | 2011
ZOOM Erlebniswelt
Alleen de ingang herinnert nog aan de
oude Ruhrzoo. Alles wat u daarna ziet is
nieuw! Vanuit het centrale plein na de ingang
waaieren in alle windrichtingen de
drie themawerelden uit. Alle drie stuk
voor stuk prachtig aangelegd in de stijl
van het themagebied. Bovendien is er
vanaf het centrale plein nog een vierde
mini themawereld bereikbaar namelijk
‘Grimbergerhof’. Dit is een oude Westfaalse
boerderij met imbiss en biertuin geflankeerd
door een kinderboerderij. Een
korte beschrijving van de themawerelden:
Alaska: Een 6 ha. groot gebied met een
geweldig groot grizzlyberenverblijf, drie
ijsbeerverblijven en een joekel van een
zeeleeuwenverblijf met onderwatertunnel.
Sfeervol horecapunt: Alaska dinner
Afrika: Maar liefst 14 ha. groot met een
aantal erg mooi aangelegde savannes en
een mooi nijlpaarden/chimpansee tropenhuis.
Hoogtepunt is wel de ‘African
Queen bootsafari’ Sfeervol horecapunt:
Afrika Lodge
Azië: Nog geen jaar oud! Met 5 ha. is dit
de kleinste themawereld. Het gebied
wordt gedomineerd door een grote orang-
oetan tropenhal die als een vette rups in
het gebied ligt. Sfeervol horecapunt:
Ryokan Seeterassen
Om alle themawerelden te zien is er vanwege
de tijd geen rondleiding gepland.
Bovendien blijven we langer dan gebruikelijk
in de tuin.
We gaan in het Ryokan Seeterassen restaurant
bij de orang-oetans dineren!
Als de tuin om 18.00 uur sluit, begeven wij
ons naar het Ryokan Seeterassen restaurant
naast de Orang-oetan tropenhal.
Daar worden we ontvangen en staat een
dinerbuffet voor ons klaar! Om 19.30 uur
vertrekken we dan non-stop terug naar
Rotterdam.
Dit is een verre dagtocht die wordt uitgevoerd
met twee 58-persoonsbussen.
Zoals bij alle verre dagtochten is ook deze
reis bijna geheel inclusief. Wij maken op
de heenweg een stop bij het restaurant
Ruimzicht in Zeddam voor (2 kopjes)
koffie en gebak. Deze keer is er geen stop
op de terugweg. Gelsenkirchen ligt niet
zo ver in Duitsland.

De volgende punten zijn voor u van
belang
Maximaal aantal deelnemers is 115. (twee
58-persoonsbussen) Op de heenreis zal
een koffiestop gehouden worden (inclusief).
Vergeet niet uw paspoort of ID-kaart
mee te nemen.
Vertrek: 8.30 uur(!) (éénmalig vertrek om
08.30 uur i.p.v. 08.00 uur, om door het late
vertrek uit Duitsland binnen het rijtijdenbesluit
te blijven) vanaf het metrostation
Capelsebrug op de grens van Rotterdam
en Capelle a/d IJssel. Hier stoppen de metrolijnen
A, B en C. (Deze opstapplaats is
tijdelijk i.v.m. de verbouwing van metrostation
Kralingse Zoom).
Aankomsttijd in Gelsenkirchen ca. 12.15
uur. Geplande aankomsttijd in Rotterdam
ca. 22.30 uur.
Kosten voor leden bedragen: € 70
Niet leden betalen € 72,50.
Gaat u ook mee met de meerdaagsereis
naar Polen, dan graag een aparte overschrijving
om verwarring te voorkomen.
In de reissom zijn inbegrepen:
- de busreis Rotterdam – ZOOM Erlebniswelt
Gelsenkirchen v.v;
- toegang tot de dierentuin;
- koffie/thee met gebak op de heenweg;
- een dinerbuffet in Ryokan Seeterrassen
in Gelsenkirchen inclusief één drankje;
- fooi voor de chauffeur.
Aanmelden voor deze reis
Het verschuldigde bedrag dient u over te
maken naar ING-rekening 20.71.059 t.n.v.
Vereniging Vrienden van Blijdorp, Dijkstraat
7-B 2675 AT Honselersdijk onder
vermelding van ‘ZOOM’ + uw telefoonnummer.
De overschrijvingen dienen uiterlijk
1 april 2011 te zijn ontvangen. Uw
overschrijving is uw bewijs van deelname.
U ontvangt geen verdere bescheiden of
mededelingen, tenzij de bus vol is. Hiervan
krijgt u dan zo snel mogelijk bericht en het
volledige bedrag wordt teruggestort.
Het is niet mogelijk het betaalde bedrag te
restitueren voor afmeldingen die na 1 april
worden ontvangen. Eventuele restituties
vinden plaats onder inhouding van € 2,50
administratiekosten.
Lijn 13
Tjsilpen, kwetteren of twitteren
Dat was lang geleden! Maar nu liep ik weer door Blijdorp met mijn oude vriend en
ex-zeebonk Peter. Het weer, de getijden en het leven hebben sporen op zijn kop en
zijn gemoed achtergelaten. Met het toenemen der jaren is hij wat cynisch geworden.
Dat vind ik niet erg want het is allang gebleken dat optimisten zoals ikzelf met
open ogen in een te mooi toekomstbeeld trappen. Optimisten hebben het vaker
fout! De pessimist daarentegen heeft vrijwel altijd gelijk. Als iets fout kan gaan,
dan gaat het uiteindelijk ook een keer fout. Daar waar de optimist denkt dat het
volgende jaar voor Blijdorp fantastisch wordt, daar zal de pessimist direct wijzen
op de bezuinigingen en het achterstallige onderhoud. Kortom, om een beetje met
beide benen op de grond te blijven hebben wij optimisten een scheutje cynisme
soms hard nodig.
“Waar ben je nou mee bezig? Wat is @Blijdorpvriend nu weer?” zei Peter, en trok
een diepe frons in zijn verweerde voorhoofd. “Bij getwitter denk ik aan een stel
mussen! Denk jij nou echt dat leden van Vrienden dit oppakken?” Mijn tegenwerpingen
negerend praat hij door “Volgens het Engelse woordenboek is to twitter
tsjilpen; als de mussen bij de manenwolven. Met dat twitteren zeggen ze niets
maar laten ze alleen maar weten dat ze er zijn. Dat zal met twitteren ook wel zo
zijn. Waarom zou je als vereniging eigenlijk hier aan mee willen doen?”
Het uitwisselen van korte berichtjes naar groepen bekenden via mobiel en internet
is een mogelijkheid. Het is een hele directe manier van communicatie. Wij als
vereniging kunnen bijvoorbeeld direct laten weten als er een nieuwtje is en iedereen
kan deze nieuwtjes direct doorzetten of aangeven wat hij of zij er van vind.
“Er wordt heel veel onzin getwitterd, Peter. Dat zijn wij niet van plan. Eerlijk gezegd
heb ik hier wel over nagedacht omdat ik zelfs als optimist, twijfelde. Maar je
moet zoiets een kans geven. Het komt niet in de plaats van andere dingen zoals de
nieuwsbrieven en de informatie via Vriendennieuws. Het is gewoon een extraatje
voor wie het leuk vindt.” Peter trekt op een irritante manier zijn wenkbrauwen op.
De ene iets hoger dan de andere. Ik moet mezelf in de hand houden omdat ik het
niet leuk vind dat een nieuw idee direct de grond wordt ingeboord zonder dat het
eerst een kans krijgt. Je schiet dan al gauw in de verdediging. “Weet je Peter, de
Vrienden hebben hun internetsite vernieuwd. We hebben nu een heuse webwinkel
en we gaan twitteren. Wie het leuk vindt doet mee en wie deze ontwikkelingen
niks vindt die laat het gewoon liggen. Wij zorgen ervoor dat ook die groep alle
informatie krijgt. .. Zo zal iedereen tevreden zijn!”
“Iedereen?” lacht Peter.
Tsja, optimisten maken meer fouten, ons wereldbeeld is te romantisch. We stoten
met regelmaat onze neus tegen een roze wolk, maar teleurstelling is wel onze uitdaging!
Dat in tegenstelling met de pessimist die dan wel vaker gelijk heeft maar
er niet gelukkiger door wordt!
Het wordt een fantastisch jaar in Blijdorp.
13 | Vriendennieuws 1 | 2011

SCHIP VAN DE WOESTIJN
De kameel, symbool van matigheid en nuchterheid, maar ook van
eigenzinnigheid en arrogantie. Als je over een kameel droomt, zou dat
betekenen dat je psychische of lichamelijke lasten met je meedraagt.
En droom je dat je op een kameel rijdt, dan staat je een onstuimige
levensreis te wachten. Hoe dan ook, de kameel leeft al zo’n 4500 jaar
dichtbij de mens en hij heeft als ‘het schip van de woestijn’ talloze
karavanen veilig door de woestijn geleid. En dit bijzondere dier staat
ook gewoon in de Rotterdamse diergaarde!
De kamelen in Blijdorp woonden eerst op
de Mongoolse steppe, samen met de onagers.
Dit samenwonen was geen succes.
De onagers en kamelen zaten elkaar vaak
letterlijk in de haren. Daarom werden er
14 | Vriendennieuws 1 | 2011
Kamelen - foto: Peter van Norde
op de steppe voorzorgsmaatregelen aangebracht:
een gedeeltelijke afscheiding
met stenen wal, die het de dieren moeilijker
zou maken achter elkaar aan te jagen.
Met de verhuizing van de giraffen naar de
Tekst: Trix Vermeulen
Ui, kwam er een nog betere oplossing voor
de kamelen. Ze konden het oude verblijf
van de giraffen betrekken.
In 2008 is er voor het laatst een kameeltje
geboren in Blijdorp. De bevalling was niet
gepland en kwam ook een beetje onverwacht.
Blijdorp heeft namelijk geen
hengst. De moeder van het jong, Greet,
behoort tot een groepje kamelen dat naar
Blijdorp kwam, omdat zij niet mochten
doorreizen naar hun eindbestemming in
Engeland in verband met de blauwtongziekte.
Eenmaal in Blijdorp bleken twee
vrouwtjes hoogzwanger en bevielen kort
na aankomst.
Eeltpotigen
Een subgroep binnen de orde van de hoefdieren
wordt gevormd door de eeltpotigen.
Eeltpotigen hebben een relatief kleine
kop, een lange nek en een gespleten bovenlip.
Hun vacht is dik. Dit zorgt ervoor
dat ze overdag beschermd zijn tegen de
hitte en dat ze ’s nachts beschermd zijn
tegen de kou. Voorbeelden van eeltpotigen
zijn de kameel en de dromedaris.
Het lichaamsgewicht van deze dieren rust
niet op de hoeven, zoals bij de andere
hoefdieren, maar op de zolen van de twee
tenen aan elke voet. Deze zijn bedekt
met een dikke laag eelt. Dit is een van de
aanpassingen die leven in de woestijn
mogelijk maakt, waarover straks meer.
Kamelen hebben een bijzondere, schommelende
manier van lopen. Zij plaatsen
hun voor- en achterpoot aan één zijde
tegelijk naar voren. Deze manier van
lopen wordt de telgang genoemd.
Een- en tweebultigen
De eenbultige kameel kennen we beter
onder de naam dromedaris. In het wild is
de dromedaris uitgestorven, maar hij komt
veel voor als huisvee. In Australië komen
inmiddels ook verwilderde kuddes voor.
De dromedaris is net als de kameel een
echt woestijndier. Als water en voedsel
schaars zijn, kan hij zonder problemen
veertig procent van zijn lichaamsgewicht
verliezen. Bij grote hitte loopt zijn temperatuur
op, maar hij zweet weinig,
waardoor hij weinig vocht verliest.
De mannetjes hebben een harem van
verschillende vrouwtjes en hun jongen.

Van de tweebultige kameel kennen we
vooral de huiskameel. Deze soort is te zien
in dierentuinen, zoals bij ons in Blijdorp. Er
bestaat ook een wilde kameel, maar deze
wordt met uitsterven bedreigd. De populatie
telt nog slechts tweeduizend kamelen.
De wilde kameel is hoger en slanker dan
de huiskameel en zijn bulten zijn kleiner
en spitser.
Kruisingen
Als een dromedaris gekruist wordt met
een kameel, dan krijg je een hybridekameel.
Deze soort is speciaal gekweekt om
makkelijker over de Zijderoute te reizen, de
route waarlangs eeuwenlang handel werd
gedreven tussen Azië en Europa. De twee
grootste obstakels op deze route waren de
droogte en lange afstanden. De kameel
kan erg goed tegen de droogte, maar is
minder geschikt voor de lange afstanden.
Voor de dromedaris geldt precies het tegenovergestelde.
Een kruising van deze
dieren gaf een dier beter geschikt voor
deze handelsreizen. Een andere kruising is
de cama, een kruising tussen kameel en
lama. De cama heeft geen bult, maar wel
de oren en staart van de kameel. Doel van
deze kruising was een dier met de kracht
van een kameel en het karakter van een
lama.
Leven in de woestijn
Het vinden en opslaan van water heeft
voor woestijndieren de hoogste prioriteit.
Lang speculeerden wetenschappers over
hoe kamelen grote hoeveelheden water
opslaan in hun lichaam. Er werd wel gedacht
dat de bulten van de kameel vol
zaten met water, maar de kamelenbult is
gevuld met vet. In zijn buik heeft hij een
groene, stinkende substantie. Deze gebruikt
een boze kameel om zijn tegenstander
mee te bespugen, net als een lama
doet.
Het geheim van de kameel zit hem niet in
een onderhuids waterreservoir, maar in
het feit dat hij ontzettend zuinig is met
vocht en dat hij goed tegen uitdroging
kan. Een mens kan al doodgaan als hij een
vijfde deel van zijn lichaamsvocht verliest.
Een kameel kan door vochtverlies een
kwart van zijn gewicht kwijtraken zonder
in echte moeilijkheden te komen. Als een
kameel een paar dagen niet gedronken
heeft, kan hij in een paar minuten vijftig
liter water bijtanken.
Een van de verschillen die zorgt dat een
kameel beter tegen uitdroging kan dan
een mens heeft te maken met de rode
bloedcellen. Bij een mens worden deze
rode bloedcellen bij ernstig vochttekort
stug, het bloed wordt stroperig en stroomt
moeizaam door de aders. Dit leidt tot
zuurstofgebrek in de hersenen met alle gevolgen
van dien. Een kameel is fysiek perfect
uitgerust voor het leven in droge
gebieden. Ook al verliest een kameel veel
vocht, dan nog blijven zijn organen goed
functioneren. Zo zijn de rode bloedcellen
van een kameel kleiner dan die van de
mens en ze hebben een ovalen vorm,
waardoor ze wel door de vaten blijven
Jonge kamelen - foto: Joost Hubeek
stromen. Het functioneren van de organen
wordt niet gehinderd door verandering in
lichaamstemperatuur. Tot 41 graden Celsius
blijven de organen gewoon werken.
En de zweetklieren gaan pas werken bij
een temperatuur boven de veertig graden.
Hierdoor verliest een kameel weinig vocht
door zweten.
In de koude maanden komt het voor dat
kamelen helemaal geen water drinken.
Zoals veel woestijndieren haalt de kameel
voldoende vocht uit het eten van planten.
Maar ook als er geen planten te eten zijn,
maar alleen droog voer, dan is er nog geen
man overboord. Dan plast de kameel gewoon
wat minder. De hoeveelheid urine
varieert van een halve liter per dag tot
zeven liter per dag. Hij kan de urine wanneer
het nodig is heel sterk concentreren
om zoveel mogelijk vocht vast te houden.
In tegenstelling tot de meeste zoogdieren
kan een kameel ook prima zout of brak
water drinken. De nieren halen het zout
eruit en zorgen dat het wordt afgevoerd.
Als je een kameel in de woestijn in de volle
zon ziet, dan zul je merken dat hij altijd
met zijn kop richting de zon staat. Zo zorgt
hij ervoor dat de zon het smalste deel van
zijn lichaam raakt. Nu zullen wij als het
koud is lekker dicht bij elkaar kruipen, de
kameel doet dit juist als het extreem heet
is. Door dicht bij elkaar te liggen, vangt elk
dier minder warmte op dan wanneer ze
alleen liggen.
In de warme zomermaanden zorgt het vet
van de kamelenbult voor isolatie. Ook de
vacht van de kameel zorgt dat het lichaam
koel blijft. Metingen hebben aangetoond
dat de temperatuur bij de punt van de
haren wel dertig graden hoger kan liggen
dan bij de haaraanzet. Bovendien verdampt
bij transpiratie het vocht direct
op de huid en dat brengt ook weer
verkoeling.
Een kameel staat hoog op zijn poten en
ook dit is een aanpassing tegen de
warmte. De temperatuur bij de kop kan
twintig graden lager zijn dan de temperatuur
bij de voetzolen. Maar een kop hoog
in de lucht heeft meer voordelen. Zo kan je
bij planten en bladeren waar andere
dieren niet bij kunnen. En ook een kleine
zandstorm blaast geen zand in de ogen
van de kameel, het zand waait hooguit
tegen zijn borst. Als het zand wel hoger
wordt opgewaaid, dan sluit de kameel zijn
neusgaten af en heeft hij speciale vliezen
over zijn ogen ter bescherming. Werkelijk
aan alles is gedacht!
Bronnen:Wikipedia, Peter Klaver, dierenarts Artis te Amsterdam over het boek : ¨De geur van kamelen, een kennismaking met een
vreemd creatuur¨, Website Blijdorp
15 | Vriendennieuws 1 | 2011

NIEUWE MEDIA
U heeft gelijk, we moeten natuurlijk niet overal meedoen. Zoals het
tot nu toe gaat, gaat het ook goed. Waarom zou je eigenlijk altijd wat
willen veranderen? Het belangrijkste is om aansluiting te houden bij
de opvattingen en wensen van onze leden, en onze leden vinden het
best zo!
Maar toch…
Onze website werd bijgehouden en bewerkt
door Astrid Gelderblom. Tegen de
zomer van het oude jaar heeft ze aangegeven
dat ze wilde stoppen met deze
werkzaamheden. De vereniging bedankt
Tekst: Theo van de Velde
haar voor alle tijd en inspanning die dit
haar gekost heeft. Voor ons was het
echter aanleiding om te bekijken of de
site niet technisch aangepast kon worden.
In ieder geval stond een webwinkel op ons
verlanglijstje. Al pratende vonden we dat
de opmaak ook wat strakker kon.
Samenwerking tussen de vormgever van
Vriendennieuws en Stichting Kennis
Werkt leidde tot een hele nieuwe website.
Inmiddels kunt u op www.vriendenvanblijdorp.nl
het resultaat zien. De website
is nog lang niet gevuld en u kunt uw bijdragen
en suggesties insturen naar
info@vriendenvanblijdorp.nl Het is ook
leuk als u ons laat weten of en welke informatie
u graag uit Vriendennieuws ook
op de site zou willen terugzien. Op deze
manier worden we nog meer van en voor
onze lezers.
En we gaan verder.
De webwinkel is in ontwikkeling. Nu al
16 | Vriendennieuws 1 | 2011
kan u voor bedrukte producten en dierenansichtkaarten
op onze site aan de linkerkant
het woord “shop” aanklikken.
Uiteindelijk moet het een complete webwinkel
worden waar je de meeste producten
uit de vriendenwinkel kan kopen.
Ouders en grootouders die een cadeautje
moeten kopen, kunnen dan eenvoudig
achteraf nog eens één van die leuke pluche
beestjes nabestellen. Er ligt ook nog
een wens om de boekingen voor de Vriendenreizen
voor een deel via de site te
laten lopen. Of dit binnen afzienbare tijd
haalbaar wordt dat kunnen we nog niet
zeggen.
Bent u wat minder digitaal ingesteld?
Heeft u geen computer of houdt u er niet
van? Geen nood want alles blijft verder
zoals het is. U kan altijd een briefje aan
het secretariaat sturen, u krijgt Vriendennieuws
gewoon in de bus en u bent meer
dan welkom op de Vriendenreizen, de
openingen en de Algemene Ledenvergadering.
Voor wie het leuk vindt: Twitter
Voor sommige mensen gaat nieuws nooit
snel genoeg. Twitter is een mogelijkheid
om op internet, meestal via mobiel of
Blackberry, korte tekstberichtjes met
groepen te delen. Zo kun je gelijk met
Vrienden delen dat er weer iets te zien of
te beleven valt of bijvoorbeeld dat je op
dat moment in de dierentuin te vinden
bent. De Vrienden van Blijdorp vindt u nu
ook op twitter: @Blijdorpvriend. Als u
nooit heeft getwittert dan moet u eerst
een account aanmaken. Ga naar
www.twitter.com en maak uw profiel aan.
U hoeft alleen uw e-mail en uw verzonnen
twitternaam in te vullen en het is klaar.
Daarna, kunt u @Blijdorpvriend zoeken en
toe te voegen. Gefeliciteerd! Nog te lastig?
De handleiding kan u
krijgen op http://www.twitterinfo.nl/home
. Om ons te
volgen hoef je geen lid van
de vereniging te zijn dus geef
het gerust aan vrienden
door. Wij volgen Diergaarde
Blijdorp @RotterdamZoo en
zij volgen ons twitter weer!
Nog een stapje verder:
www.Linkedin.com
LinkedIn is een gemeenschap
op het internet van en voor
professionals. Het is een gemeenschap
wat vooral beroepsmatig
wordt gebruikt.
Hier worden niet zoals op
facebook of Hyves foto’s en
allerhande privé-informatie
uitgewisseld maar er vindt
meer directe informatieuitwisseling
plaats. Ook hier geldt dat als u al
een profiel hebt u via “groups” de VriendenvanBlijdorp
eenvoudig terugvindt. Het
is een open groep waarin iedereen kan
toetreden.
Heeft u vragen over de genoemde
onderwerpen dan kunt u mij mailen op
theo@vriendenvanblijdorp.nl Ik probeer u
dan zo snel mogelijk te helpen. Maar u
bent gewaarschuwd, ook mijn kennis is
beperkt!
Vindt u dit digitale gedoe helemaal niets?
Dat kan. Stuur uw mening dan naar onze
redactie. Laat ons weten wat u hiervan
vindt. Dat gaat wel wat langzamer maar
uw mening is ons net zo lief. Want u bent
onze vereniging! Uiteindelijk gaat er toch
niets boven een mooi gedrukt papieren
exemplaar van Vriendennieuws. En dat
blijft onveranderd!

Tekst: Angeline Peters
DRAKEN KOMEN UIT EEN EI
Vrienden hebben ‘m vast wel eens zien staan in het Aziëhuis in de
Maleise Bosrand: Komo, een hagedis van drakenformaat. Deze machtige
Komodovaraan was de eerste in Blijdorp en is in 1996 overleden.
Inmiddels bewonen nieuwe generaties de komodovaraanverblijven in
de Rivièrahal en het goede nieuws is dat er onlangs opnieuw eieren
zijn gelegd en dus mogelijk nageslacht op komst is! Kortom, tijd om
een artikel te schrijven over deze intrigerende dieren.
Draken in het wild
Komodovaranen hebben altijd tot de verbeelding
gesproken. Met hun lengte tot
wel 3 meter en gewicht tot meer dan 100
kg zijn ze de grootste hagedissen ter wereld.
Maar ook het feit dat in de bek gifklieren
èn talloze bacteriën zitten, zorgt
voor ontzag bij de lokale bevolking. Een
beet van een komodovaraan resulteert
immers in flinke ontstekingen met soms
bloedvergiftiging en de dood tot gevolg.
De Komodovaraan komt voor op een vijftal
Indonesische eilanden. In tegenstelling
tot wat veel mensen denken komen ze
niet alleen voor op het eiland Komodo,
maar ook op vier omliggende eilanden
waaronder Flores. Moderne DNA-technieken
hebben laten zien dat tussen de eilanden
sprake is van enige genetische
variatie en dus van ondersoorten.
Zoals voor zoveel dieren, geldt ook voor de
komodovaranen dat ze in hun voortbestaan
worden bedreigd. Dit komt niet alleen
door het verdwijnen van geschikt
leefgebied door ontbossing en de toenemende
bevolking, maar ook door de overbejaging
van herten (de voornaamste
prooidieren van de komodovaraan).
De Indonesische overheid is zich bewust
van het gevaar van uitsterven en heeft al
in de jaren ’80 een groot deel van het leefgebied
uitgeroepen tot Komodo Nationaal
Park. Vier van de vijf eilanden, waar de
soort voorkomt, zijn hiermee beschermd.
Op het eiland Flores blijkt de bescherming
in het Wae Wuul Reserve echter onvoldoende
te zijn. Om de lokale bevolking
meer bewust te maken van de kwetsbaarheid
van Komodovaranen ondersteunt de
Diergaarde samen met enkele andere Europese
dierentuinen een educatief project.
Daarnaast wordt uitbreiding van patrouilles
door parkwachters gefinancierd.
Komodovaraan - foto: Alex Schouten
Komodo’s in Blijdorp
Al in de jaren 20 van de vorige eeuw had
de oude Diergaarde Komodovaranen.
Deze leefden echter niet lang. Vervolgens
duurde het tot 1992 tot Blijdorp opnieuw
Komodovaranen in de collectie kreeg.
Deze dieren kwamen via de dierentuin
van Singapore, uit Indonesië. Eén van deze
dieren was de ‘beroemde’ Komo. In de
loop der jaren is veel overleg geweest tussen
de verschillende dierentuinen over de
juiste inrichting van de verblijven zodat
de dieren zich thuis voelen. In het verblijf
bestaat de bodem uit een dikke laag
lemig zand, zodat de dieren naar hartelust
kunnen graven. Je moet als bezoeker overigens
wel een beetje geluk hebben om ze
in levende lijve te zien, omdat de dieren
ervan houden tunnels te graven, waar ze
een groot deel van de tijd door brengen.
De zachtere ondergrond is ook belangrijk
voor de poten. Ontstoken voetzolen door
een te harde ondergrond is een veelvuldig
probleem.
Hun dieet is niet zo spannend. Kleinere
dieren worden gevoerd met sprinkhanen,
eieren en muizen. Bij de grotere dieren
staan ratten en konijnen op het menu.
Het dierlijk voedsel wordt met huid en
haar gegeven, aangevuld met een voedingssupplement
zodat de dieren voldoende
vitaminen, mineralen en kalk
binnenkrijgen. En zoals bij zoveel reptie-
17 | Vriendennieuws 1 | 2011

len hangen er in het verblijf UV-lampen,
zodat ook de groei en botopbouw
normaal verloopt.
Komen en gaan
Komo en zijn partner hebben helaas nooit
nageslacht gekregen en zijn overleden.
Andere dierentuinen in de Verenigde Staten
en Europa hadden inmiddels ook Komodovaranen
in de collectie en al deze
dieren vormen de basis voor het fokprogramma.
Dit fokprogramma is gedurende
10 jaar door Blijdorp gecoördineerd, maar
sinds kort heeft de dierentuin van Chester
dit overgenomen. Genetisch onderzoek
moet nog definitief bevestigen dat de
dierentuinpopulatie tot dezelfde ondersoort
van het eiland Flores behoren.
In 1995 kreeg Blijdorp drie jonge dieren
die in de Washington Zoo in de Verenigde
18 | Vriendennieuws 1 | 2011
Staten uit het ei
waren gekropen. In de
loop van een aantal
jaar zijn deze drie
Washington-dieren
vertrokken naar verschillendedierentuinen
in Europa om deel
te nemen aan het fokprogramma.
Eén van
die vrouwtjes heeft in de dierentuin van
Gran Canaria gezorgd voor maar liefst 17
jonge varaantjes. In 2007 heeft Blijdorp
een broer en zus uit dit ‘nest’ gekregen.
Toen dit stel groter groeide kregen zij het
grote verblijf in de Rivièrahal.
Verrassing
Tot ieders grote verbazing liepen er in
maart 2009 opeens jonge komodovaranen
rond in het verblijf. Het kon niet
anders dan dat broer en zus de ouders
waren, ook al waren ze eigenlijk best wel
jong om voor nageslacht te zorgen. Niemand
had opgemerkt dat het vrouwtje
eieren in het verblijf had begraven, laat
staan dat deze uitgekomen waren. Een
zoektocht in het verblijf zelf en de omgeving
leverde uiteindelijk 11 jongen op,
waarvan er acht in leven bleven. Het ver-
Komodovaraan - foto: Alex Schouten
blijf was prima ingericht om pa en ma
komodovaraan binnen te houden, maar
de kleintjes bleken letterlijk door alle
kieren en gaten overal heen gekropen.
Deze geboorte was een primeur voor
Nederland en de jongen waarschijnlijk
de eerste varanen die in een dierentuin in
het verblijf en niet in een broedmachine
geboren zijn. De kleintjes zijn inmiddels
behoorlijk gegroeid. Een deel is vertrokken
naar andere dierentuinen en een aantal is
voorlopig te zien in het kleinere verblijf in
de Rivièrahal.
Omdat men natuurlijk bij voorkeur fokt
met niet verwante dieren is de broer
geruild voor een onverwante man uit de
dierentuin van Chester. Na de gelukstreffer
van maart 2009 is het de bedoeling
met dit nieuwe stel te gaan fokken.
Door uitwisseling van informatie met
andere dierentuinen is er al heel wat
bekend over de fok in gevangenschap.
Wat komt er allemaal kijken bij de fok
van een stelletje draken?
Fok in Blijdorp
Komodovaranen leven min of meer solitair.
In het wild is er sprake van een paarseizoen
waarbij de partners een aantal
dagen tot weken bij elkaar in de buurt

lijven. Zoals te verwachten hangt dit
samen met de (regen-)seizoenen in Indonesië.
Om dit in gevangenschap na te
bootsen wordt in Blijdorp bij veel dieren
gewerkt met een zogenoemde klimaatkalender.
In deze kalender wordt per regio
aangegeven wat de gemiddelde dag- en
nachttemperatuur en de luchtvochtigheid
zijn. Door middel van lampen en luchtbevochtigers
worden zo in de verblijven de
seizoenen van het oorspronkelijke leefgebied
nagebootst. Deze tactiek wordt ook
bij de Komodovaranen gebruikt. Daarbij is
het tijdstip van de bevruchting cruciaal.
De aanwezigheid van een mannetje stimuleert
bij het vrouwtje de ontwikkeling
van ei-follikels. Na de bevruchting door
het mannetje legt het vrouwtje tot wel 30
eieren. Ze begraaft de eieren in de grond
en doet verder weinig aan broedzorg.
Wordt een vrouwtje niet bevrucht, terwijl
er wel ei-follikels tot ontwikkeling zijn
gekomen, dan kan dit problemen geven
omdat er infecties optreden met alle gevolgen
van dien. Aangezien het ruiken van
een mannetje al genoeg is om de ei-follikel
ontwikkeling bij het vrouwtje op gang
te brengen, moet een vrouwtje, waar men
niet mee wil fokken, niet alleen uit zicht
van een mannetje, maar ook buiten het
reukveld worden gehuisvest.
Tweede maal succes?
In september 2010 bleek het volwassen
vrouwtje een wond op haar kop te hebben.
Ze is toen apart van het mannetje
gezet en onderzocht. Daarbij bleek dat ze
eieren aan het ontwikkelen was.
In november heeft ze maar liefst 26 eieren
gelegd, die door de verzorgers opgegraven
zijn om ze in de broedmachine van de reptielenruimte
uit te broeden. Eerlijk gezegd
vinden de verzorgers de eieren er niet helemaal
goed uit zien. Ze lijken behoorlijk
ineengeschrompeld en dof, heel anders
dan de eieren van andere reptielen.
Omdat de broedtijd zeven tot acht maanden
is, is het dus een kwestie van afwachten
of Blijdorp zijn tweede broedsucces zal
hebben. In de tussentijd kunnen de verzorgers
niets anders doen, dan zorgen dat de
temperatuur en luchtvochtigheid in de
broedstoven zo optimaal mogelijk zijn.
Zoals gezegd, is er al veel informatie
hierover uitgewisseld met andere dierentuinen.
Met dank aan: Henk Zwartepoorte (Diergaarde Blijdorp)
Draken dresseren
Voor een goede verzorging moeten de verzorgers
regelmatig het verblijf in. Om het
hanteren van de giganten soepel te laten
verlopen, krijgen de dieren een klikkertraining.
Dit betekent dat de dieren leren om
bepaalde commando’s op te volgen, zoals
het lopen door een tunnel, of weg te lopen
van een verzorger. Voert een dier de opdracht
goed uit, dan krijgt het een beloning
en laat de verzorger een klik horen.
Na een tijdje is alleen een klik voldoende
beloning om het dier de opdracht uit te
laten voeren. Deze klikkertraining wordt
niet alleen in Blijdorp gedaan, maar ook in
andere dierentuinen. Het mannetje uit
Chester was dus al getraind voordat hij
naar Blijdorp kwam. Ondanks deze training
blijft het voor de verzorgers oppassen
geblazen als zij in de verblijven gaan.
Vaste regels zijn: altijd met zijn tweeën,
gewapend met bezem èn telefoon voor
het geval er iets gebeurt. Overigens bleek
Komo destijds een doetje te zijn. Bij binnenkomst
zat hij onder de teken en andere
parasieten. De verzorgers hebben die
zonder al te veel moeite gewoon met een
pincet één voor één kunnen verwijderen,
zonder klikkertraining…..
Hoe nu verder?
Het zou natuurlijk heel mooi zijn als halverwege
2011 jonge Komodovaraantjes
uit het ei komen. Overigens zal pas na
DNA-onderzoek duidelijk zijn wie hun
vader is. Komodovaraanvrouwtjes hebben
de bijzondere eigenschap sperma op te
kunnen slaan. Het is dus mogelijk dat
deze tweede leg nog bevrucht is met het
sperma van het vorige mannetje, haar
broer…… Desalniettemin worden het
spannende maanden voor de verzorgers.
Zelfs als de jongen niet van het onverwante
stel zijn, zullen ze een, weliswaar
minder prominente, rol spelen in het
Europese fokprogramma.
Met alle onzekerheid over de toekomst
van de Rivièra-hal, waar de komodovaranen
nu hun onderkomen hebben, wordt er
ook druk nagedacht over een nieuw verblijf.
En wat is nu toepasselijker dan dat
nieuwe verblijf te bouwen in de Maleise
Bosrand. Dus wie weet kijkt u over een
paar jaar naar een nieuw verblijf onder
het toeziend oog van de replica van Komo!
Vrienden maken we het verschil!
EERSTE
VRIENDENVEILING!
Na afloop van de Algemene
ledenvergadering 2011 vindt
de allereerste Vriendenveiling
plaats.
Kom, kijk of er iets voor u bij is!
Koos van Leeuwen heeft de afgelopen
tijd allerlei leuke Blijdorp-memorabilia
verzameld. Een belangrijk deel is verkocht
via de Zootjesshop die rond de
lezingen in de Haaienzaal is te vinden.
De mooiste spullen zijn echter bewaard
voor de eerste echte Vriendenveiling.
Aansluitend op de Algemene
Ledenvergadering van 2011 gaat veilingmeester
Koos van Leeuwen helemaal
‘los’.
Zorg voor een gevulde portemonnee
en goede concentratie. Wie weet is één
van de exclusieve Blijdorp-herinneringen
straks van u! De opbrengst van de
veiling komt ten goede aan ons jubileumgeschenk
voor 2013: een grote kas
voor Zuid-Amerikaanse vlinders en
nachtdieren.
Wilt u alvast voorgenieten?
Open dan snel het pdf-bestand
op www.vriendenvanblijdorp.nl
(kijk onder activiteiten)!
Zaterdag 16 april
Diergaarde Blijdorp, Haaienzaal
(in Oceanium)
Start: circa 12.00 uur (na afloop
Algemene Ledenvergadering 2011)
19 | Vriendennieuws 1 | 2011

Bloeiwijze Hosta - foto: Koos van Leeuwen
Uitrollend varenblad - foto: Koos van Leeuwen
20 | Vriendennieuws 1 | 2011
B O T A N I S C H B L I J D O R P
MUURBLOEMPJES
De afgelopen maanden is de ingang aan de Van Aerssenlaan in volle
glorie hersteld. Het ziet er prachtig uit. Ook het directiekantoor is
onder handen genomen. Het noodgebouw naast dit kantoor is verdwenen.
Op die plek verscheen een golvende muur met een dakje.
Even waan je je in de Efteling: heeft Anton Pieck het ontwerp hiervoor
gemaakt? De muur, met zijn ronde vormen, is echter door Van Ravensteyn
ontworpen. Daarmee maakt de muur deel uit van het oorspronkelijke
ontwerp van Blijdorp en is nu weer in ere hersteld.
Tekst: Monique van Leeuwen-Maat
Op oude foto’s kan ik de muur inderdaad
terugvinden. Hoewel ik onlangs 50 jaar
ben geworden, kan ik me niets van de
muur herinneren. Daar ben ik blijkbaar ‘te
jong’ voor en dat geeft een goed gevoel!
Rond de muur komt een interessant stukje
tuin voor plantenliefhebbers. De botanici
willen op dit kleine stukje grond het belang
van planten voor de mens tonen. Aan
de dierentuinkant van de muur (de zonzijde)
komt een moestuin. Er worden diverse
voedselgewassen aangeplant, met
name zogenaamde ‘vergeten groenten’.
Dat zijn oude rassen die in de vergetelheid
zijn geraakt. Er zitten echter juweeltjes bij
die bijzonder lekker smaken. De Diergaarde
wil het belang van duurzaamheid
uitdragen. Daarom wordt in de moestuin
gewerkt zonder bestrijdingsmiddelen.
De opbrengst van de moestuin is voor de
dieren. Die hebben daar ongetwijfeld een
heerlijk en onbespoten maal aan!
Medicijn
In de border bij het directiekantoor is ook
een taxushaag aangeplant. Deze plant levert
grondstoffen voor medicijnen. In de
klassieke oudheid was de taxusboom al
bekend om haar geneeskrachtige stoffen.
In 1962 ontdekte een Amerikaanse wetenschapper,
dat er in de taxusboom een stof
zit die werkzaam is tegen bepaalde vormen
van kanker, waaronder borstkanker.
Deze stof, taxol, wordt gewonnen uit de
schors. Er zit echter maar een kleine hoeveelheid
taxol in de schors. Om een kilo
taxol te winnen, heb je wel 9000 kilo
schors nodig. De taxusboom is een trage
groeier, dus het duurt tientallen jaren
voordat je een boom van enig formaat
hebt. Inmiddels is de wetenschap weer
een stuk verder en heeft men ontdekt dat
ook uit de naalden taxol te winnen is. Op
landgoederen en in tuinen met grote
taxushagen wordt het snoeisel van deze
hagen tegenwoordig opgehaald en naar
een bedrijf gebracht dat taxol produceert.
De taxushaag in Blijdorp zal daarvoor te
klein zijn, maar is een ambassadeur voor
de plant die zo belangrijk is in de strijd
tegen kanker.
Schaduwminnende planten
Aan de straatkant van de muur is een
nieuwe fietsenstalling gekomen. Ook daar
is ruimte voor een stukje tuin. De schaduwkant
van de muur is een uitstekende
plek voor schaduwminnende planten zoals
varens en hosta’s. Varens zijn al miljoenen
jaren op onze aarde. Ze hebben het echter
steeds moeilijker. De meeste varensoorten
leven van oorsprong in bossen, in een
schaduwrijke en vochtige omgeving. Door
verlies van hun habitat, maar ook door
luchtvervuiling en het verdwijnen van insectensoorten,
zijn steeds meer varensoorten
zeldzaam of zelfs met uitsterven
bedreigd. Botanici over de hele wereld proberen
het tij te keren en het belang van biodiversiteit
aan te geven. Zo ook onze
Blijdorpse botanici. In de varentuin kunt u
straks diverse inheemse varensoorten
aantreffen, zoals tongvaren (Asplenium
scolopendrium) en steenbreekvaren (Asplenium
trichomanes). De Nederlandse
namen spreken voor zich. Wat te denken
van geschubde niervaren (Dryopteris a
ffinis) of stijve naaldvaren (Polystichum
aculeatum)? Ook de boomvarens van
Blijdorp kunnen in deze tuin een plekje
krijgen. Bij het voorbereiden van een
artikel word je niet altijd vrolijk. Bij heel
veel varensoorten kom je in de boeken de
term ‘bedreigd’, of ‘zeer zeldzaam’ tegen…
Favorieten
Tussen de varens zijn andere schaduwliefhebbers
aangeplant: hosta’s. Ik kan u al
horen zuchten. Hosta’s, dat zijn toch die
fraaie bladplanten die altijd vol gaten zitten,
omdat zij favoriet voedsel zijn voor

slakken? Inderdaad. Menige hosta is al ten
prooi gevallen aan slakken en geëindigd
als een zielig bosje nerven. Want dat is
het enige wat de slakken van deze plant
overlaten, als zij de kans krijgen. Hosta’s
komen van oorsprong uit het Verre Oosten,
met name uit Japan. Evenals varens
leven zij in bossen, in een vochtige en
schaduwrijke omgeving. De hosta is
vanwege zijn fraaie, hartvormige blad
gecultiveerd en in allerlei soorten en
maten verkrijgbaar. Hoewel voornamelijk
populair vanwege het blad, zijn ook de
bloemen heel fraai. Aan lange stelen verschijnen
de klokjesvormige bloemen, die
in kleur kunnen variëren van wit tot diep
paars. Ik ben dol op hosta’s. In de winter
sterven zij boven de grond totaal af.
Even denk je dat je de plant kwijt bent.
Maar zodra het voorjaar begint, komen de
neuzen van de hosta’s boven de grond. In
korte tijd ontwikkelen zich de bladeren en
vult een ronde pol van prachtig blad het
gat in de border. Tenminste, als de slakken
geen kans krijgen.
Maar daar is wat aan te doen. Tegenwoordig
heb ik zelf al mijn hosta’s in potten. In
de winter staan ze op het terras. Daardoor
kan ik ze beter in de gaten houden en
moeten de slakken eerst een eind omhoog
Geboren
17 okt/0.1.0 kuifhertje, 23 okt/0.0.1 Pinchéaapje,
5 nov/0.0.1 stokstaartje, 6
nov/1.0.0 Mhorr gazelle, 7 nov/0.0.1 gilamonster,
19 nov/0.0.1 gilamonster, 23
nov/0.1.0 bizon, 5 dec/0.0.1 gorilla, 6 dec
/0.0.1 ijsbeer, 7 dec/0.1.0 Thomson gazelle,
17 dec/0.1.0 addax
Gestorven Gestorven
1 okt/0.1.0 poolvos (plm 2,5 jaar), 1
klimmen alvorens ze de sappige neuzen
en bladeren kunnen verschalken. Door
contacten met andere tuinliefhebbers heb
ik inmiddels een heel scala aan trucjes om
de slakken te slim af te zijn. Weg vangen
is een heel goede methode. Als je dat
jaren volhoudt, heb je echt na een tijd
minder slakken in de tuin (een slak kan
wel 500 eitjes leggen in een seizoen…).
Tijdens de open tuinendagen in Rotterdam
kwamen we ooit bij een mevrouw
die de slakken ving met een zilveren suikerklontjestang!
Ze vond het een onhandig
ding voor de klontjes maar voor de
slakken werkte het uitstekend!
De beste tijd om slakken te vangen is ’s
ochtends heel vroeg of ’s avonds laat. Met
een zaklamp gaat menig hosta-liefhebber
rond die tijd zijn tuin rond op jacht naar
slijmerige slakken. Om mijn handen vrij te
hebben, heb ik een zaklampje op mijn
voorhoofd…. hoe gek kun je zijn? Maar het
werkt wel. Sommige mensen laten de
slakken vrij in de natuur. Een mevrouw
spoelde ze door het toilet. Maar dat was
niet zo’n goed idee. Toen ze na enkele
weken terugkwam van vakantie, zat haar
hele badkamer vol slakken die de weg
terug hadden weten te vinden! Een andere
truc om slakken te vangen is om een
okt/0.1.0 Thomson gazelle, 13 okt/0.1.0
Galapagos schildpad (plm 15 jaar), 22
okt/0.1.0 bongo (plm 19,5 jaar), 2
nov/1.0.0 witruggier (plm 9 jaar), 12
nov/0.1.0 bongo (plm 13 jaar), 26
nov/1.0.0 papegaaiduiker (plm 10 jaar), 28
nov/0.1.0 ezelspinguïn (plm 2,5 jaar), 19
dec/0.1.0 maraboe (plm 8 jaar)
Gearriveerd Gearriveerd
21 okt/1.0.0 Okapi (uit Kopenhagen), 3
nov/1.0.1 zandwallaby, 4 nov/3.3.0 mara-
schijf komkommer of meloen neer te leggen.
Met name heel jonge slakjes kruipen
erop en je kunt er zo een heleboel tegelijk
vangen. En als het dan nog niet lukt, kun
je rond elke hosta enkele korreltjes Escargo
leggen. Dat is een product dat niet
schadelijk is voor huisdieren of andere
dieren in je tuin.
Om te zorgen voor voldoende schaduw, is
ook nog een walnotenboom aangeplant
in de varentuin. Een haag van vuurdoorn
tegen de muur moet ongewenst bezoek
buiten de deur houden.
Met de aanleg van de moestuin en de varentuin
is de restauratie van de oude ingang
voltooid. Ik heb het geluk om dicht
bij Blijdorp te wonen en ik kom meestal
op de fiets. Dan kan ik meteen even genieten
van de fraaie varentuin die als een visitekaartje
voor Blijdorp de mensen naar
binnen moet lokken. Als u altijd aan de
Oceaniumzijde binnenkomt, kunt u wellicht
aan de portier bij de oude ingang
vragen of u even een kijkje mag nemen in
de varentuin bij de fietsenstalling.
Wacht u nog even tot juni, want anders
zijn de varens en hosta’s nog niet voldoende
boven de grond en bent u wellicht
teleurgesteld.
Bronnen: De appel valt niet ver van de boom, projectplan Diergaarde Blijdorp, Plant, door Janet Marinelli, Wikipedia (taxol), Hostafoto’s zijn gemaakt in
‘Het IJsselhofje’, te IJsselmonde
M U T A T I E S
VIERDE KWARTAAL 2010
In deze rubriek vindt u een selectie uit de mutatielijst van de Diergaarde. Er
kan tussentijds het een en ander zijn veranderd. Ook kunnen dieren zich (niet
zichtbaar voor publiek) achter de schermen bevinden. Waar bekend wordt aangegeven
of het een mannetje (het eerste cijfer) of een vrouwtje (het tweede cijfer)
betreft, of dat het geslacht nog niet bekend is (het derde cijfer). Voorbeeld:
1.1.0 Leeuw = Twee leeuwen, één mannetje en één vrouwtje.
Roestkat - foto: Rob Doolaard
boe (Vergel Safaripark, Spanje), 30
nov/1.0.0 poedoe (uit Opole, Polen), 15
dec/0.1.0 kuifhertje (uit Berlijn)
Verzonden
Verzonden
2 okt/0.0.2 Komodovaraan (naar Jersey),
24 okt/0.1.0 kuifhertje (naar Magdeburg,
Duitsland), 9 nov/0.2.0 zee-otter (naar Lissabon),
11 nov/0.1.0 François langoer, 15
nov/2.0.0 roestkat (naar Hamerton, UK), 1
dec/1.0.0 Kirk’s dik-dik (Naar Lodz, Polen),
6 dec/1.0.0 koedoe (naar Aalborg, Denemarken),
15 dec/0.0.1 krokodilhagedis
(naar Antwerpen)
21 | Vriendennieuws 1 | 2011

Tekst, fotografie: Peter Biesta
ACHTER ODER & WISLA…
Eindelijk de grote dierentuinreis naar Polen…Zevendaagse dierentuinreis
naar centraal Polen van 21 t/m 27 mei 2011
Op verzoek van zeer velen organiseert de Vereniging Vrienden van
Blijdorp eind mei (dit keer voor de Hemelvaartsweek!) van zaterdag
21 mei t/m vrijdag 27 mei 2011 een aantrekkelijk geprijsde
meerdaagse reis naar Polen.
Polen heeft, net als Nederland, 15 dierentuinen.
Dat is gezien de grootte van het
land niet eens zo heel veel. De tuinen zijn
behoorlijk aan de maat, maar blinken niet
uit door originaliteit. Althans, dat was tot
acht jaar geleden. Het EU lidmaatschap
doet wonderen en zoals we weten kunnen
Polen bouwen! Als er dan toch gebouwd
wordt, laat het dan ook goed zichtbaar
zijn! Nieuwe gebouwen in Poolse dierentuinen
zijn markant, haast protserig…
Voorbeelden hiervan zien we in Zoo
Warschau en met name het olifantenhuis
in Poznan Nowe.
Voor de twee grote tuinen, Poznan Nowe
en Zoo Warschau, plannen we een volle
dag. Een halve dag spenderen we in de
kleine(re) tuinen van Poznan Stare en Zoo
Lodz.. De eerste en de laatste dag zijn
echte reisdagen. Ook dag zes is behoorlijk
intensief. Op de andere dagen zijn de reistijden
beperkt. Door een extra dag (zevendaagse
reis) is er ook voldoende tijd om
zowel de stad Poznan, als de indrukwekkende
stad Warschau te bekijken.
22 | Vriendennieuws 1 | 2011
Onze standplaatsen zijn de steden Poznan
en Warschau. In beide steden blijven we
twee nachten. Uiteraard zijn er in de steden
goede viersterren hotels in het centrum
geselecteerd. In Poznan logeren we
in Hotel Mercure Poznan. Een paar blokken
lopen van de dierentuin(!) en op slechts
1 km van de Rynek (marktplein oude stad).
In Warschau is de keuze gevallen op
Holiday Inn Zlota Street. Dit is tegenover
het centraal station en op loopafstand van
de Koningsroute (naar o.a. de oude stad).
Zowel op de heen- als terugreis hebben we
in Duitsland een extra overnachting in het
driesterren Ramada hotel aan de rand van
Frankfort aan de Oder. We kunnen Polen al
haast zien liggen.
De volgende vier dierentuinen worden
bezocht:
- Poznan Stare (de oude tuin in het centrum);
- Poznan Nowe (de nieuwe tuin buiten de
stad);
- Zoo Warschau;
- Zoo Lodz.
De te bezoeken tuinen hebben, op één na,
geen hoogteverschil en zijn dus makkelijk
toegankelijk. Poznan Nowe is de uitzondering!
Met 117 ha. glooiend park en bosland
zijn de wandelafstanden aanzienlijk.
De directie van Poznan heeft toegezegd
dat een (deels) gemotoriseerde rondleiding
mogelijk is. Ook nu geldt, met een beperking
voor Pozan Nowe, iets minder
goed ter been, geen probleem!
Poznan Stare
Het bestaat nog! Een kleine, voorheen
Duitse tuin (Posen), van slechts 4,7 ha. Opgericht
in 1874 en tjokvol dierentuinhistorie.
Het ademt nog steeds de sfeer van 100
jaar geleden uit. De collectie is natuurlijk
beperkt en richt zich met name op kleinere
diersoorten. Grappig detail: De oude tuin
is na de opening van de nieuwe tuin tot
monument verklaard en wordt in stand
gehouden naast de grote nieuwe tuin.
Een leuk klein tuintje vlakbij ons hotel!
Poznan Nowe
Exact op de 100e verjaardag van de oude
tuin werd in 1974 de grote nieuwe dierentuin
van Poznan geopend. Gebouwd buiten
de stad op een heuvelachtig bebost
terrein rondom een aantal kunstmatige
meren. Het contrast met de oude tuin kon
niet groter zijn. Een joekel van 117 ha. met
zeker in de begindagen weinig sfeer. De
laatste tien jaar is daar verandering in gekomen
met de aanleg van een prachtig
Zuid-Amerika gebied en een groot Siberische
tijgerverblijf. In 2008 steeg Poznan
Nowe met stip met de opening van ‘hun’
olifantentempel. Niemand kon meer om
Poznan heen. Een dierentuin ter grootte
van een safaripark! Wij hebben de gehele
dag om deze gigant te bekijken.
Helemaal top in Poznan Nowe:
‘Sloniarnia’ het giga olifantencomplex voor
Afrikaanse olifanten!
Zoo Warschau
Welgelegen op de oostoever van de Wisla.
Recht tegenover de oude stad. Deze 40 ha.
grote stadstuin heeft de laatste tien jaar
goed geprofiteerd van haar hoofdstedelijke
status. Nog geen tien jaar geleden het
toonbeeld van Oostblok saaiheid. Toen (en
nu nog steeds) met een bizar stratenplan
van een grote avenue met daar om heen
grote rechthoekige blokken. De linkerkant
(rivierzijde) toont nog haar oorspronkelijke
Oostblokgezicht. De oostzijde heeft de
laatste jaren een metamorfose ondergaan

en staat vol met nieuwbouw. De drie
meest opvallende nieuwe, markante doch
stijlvolle gebouwen zijn:
Niet te missen:
- Olifantenhuis;
- Mensapencomplex;
- Nijlpaarden & aquariumhuis.
Zoo Lodz
Het toetje van de reis! Gelegen tussen
Warschau en Poznan en qua inwoners de
tweede stad van het land! De dierentuin
van Lodz doet met 16,4 ha. helemaal niet
grootstedelijk aan! Het is meer een gezellig
en vernieuwend dierenpark. Hoewel
eenvoudig, is de tuin met 3000 dieren in
385 soorten helemaal niet zo klein. Zelfs
een Aziatische olifant (Magda geb. 1960
en al 48 jaar in de tuin) ontbreekt niet. Een
ideale tuin voor een hele lange koffie en
lunchstop.
Het reisprogramma ziet er als volgt
uit:
- Zaterdag 21 mei vertrek om 8.00 uur
vanaf het metrostation Capelsebrug op
de grens van Rotterdam en Capelle a/d
IJssel. Hier stoppen de metrolijnen A, B
en C. (Deze opstapplaats is tijdelijk
i.v.m. de verbouwing van metrostation
Kralingse Zoom). We rijden van Rotterdam
tot aan de Poolse grens en overnachten
in de grensplaats Frankfort aan
de Oder. Aankomst begin van de avond.
Na de incheck in hotel Ramada dineren
wij gezamenlijk in ons hotel (dinerbuffet).
- Zondag 22 mei vertrek naar Poznan.
Aankomst en incheck in ons hotel
Mercure Poznan aan het begin van de
middag. Aansluitend een bezoek aan
onze eerste Poolse dierentuin: Poznan
Stare. In de avond hebben we gezamenlijk
een sfeervol Pools diner op de Rynek
in de oude stad.
- Maandag 23 mei gehele dag naar de
nieuwe dierentuin: Poznan Nowe. Als er
genoeg belangstelling is kan onze bus
in de loop van de middag een extra keer
naar de stad rijden. ’s-Avonds op eigen
gelegenheid dineren. U kent nu de weg
op de Rynek in de oude stad.
- Dinsdag 24 mei vertrek naar Warschau!
Rond het middaguur aankomst en
inchecken in ons centraal gelegen
Holiday Inn hotel. De hele middag en
avond vrij om bijvoorbeeld de oude
stad, Koningsroute en/of Lazinskipark
te ontdekken.
- Woensdag 25 mei vertrek naar Zoo
Warschau. De hele dag voor de dierentuin.
Om 17.00 uur vertrekt de bus
terug naar het hotel. Tip! Vertrek eerder
(of later) uit de tuin en loop via de oude
stad over de Koningsroute terug naar
het Hotel. Dit is een prachtige wandelroute
vol met monumentale gebouwen,
terrasjes en restaurants.
- Donderdag 26 mei vroeg vertrek naar
Zoo Lodz voor een kort bezoek en een
gezamenlijke lunch in de dierentuin. In
de loop van de middag vertrek voor de
lange rit terug naar Frankfort a/d Oder
voor het gezamenlijk diner en overnachting
in ons Ramada hotel (lunch en
dinerbuffet inclusief).
- Vrijdag 27 mei vertrek naar Rotterdam.
Diner onderweg in een wegrestaurant
(niet inclusief). Aankomst in de loop
van de avond op het metrostation Capelsebrug.
Kosten € 525 gebaseerd op een arrangement
in een 2-persoonskamer. Niet-leden
betalen € 38 extra en zijn daarmee automatisch
lid voor het jaar 2011. Voor een
1-persoonskamer in de genoemde hotels
geldt een toeslag van € 175.
In de reissom zijn begrepen:
- Vervoer van Rotterdam-Polen v.v. en
alle excursies in Polen;
- Lokale belastingen, tol- en parkeergelden;
- Twee nachten in Hotel Ramada te
Frankfort aan de Oder op basis van LO;
- Twee nachten in Hotel Mercure te
Poznan op basis van LO;
- Twee nachten in Holiday Inn Zlota
Street te Warschau op basis van LO;
- Drie keer een gezamenlijk diner op
21 mei, 22 mei en 26 mei;
- Eén keer een lunch op 26 mei;
- Toegang tot de vier dierentuinen conform
het programma;
- Rondleiding door alle vier de dierentuinen
(toegezegd maar onder voorbehoud);
- Een busboekje of folder met het
programma.
Niet inbegrepen zijn:
- overige maaltijden;
- persoonlijke uitgaven;
- fooi voor de chauffeur;
- persoonlijke verzekeringen zoals
annuleringsverzekering, reis- en/of
ongevallenverzekering.
V R I E N D E N
Wat is verder van belang
Voor deze reis dient u te beschikken over
een geldig paspoort of een geldige Europese
ID- kaart (blauw/wit creditcardformaat).
Het minimum aantal deelnemers is
30. Er is een maximum aantal van 40 deelnemers.
Het bestuur van de Vereniging
Vrienden van Blijdorp behoudt zich het
recht voor de reis eenzijdig te annuleren
als er gewichtige redenen zijn. Het door u
betaalde voorschotbedrag zal in dat geval
aan u worden teruggestort onder inhouding
van € 15 reserveringskosten. Als de
reis is volgeboekt, wordt wel het gehele
bedrag teruggestort.
Boeken van deze reis
Indien u belangstelling heeft voor deze
reis, verzoeken wij u voor 1 april aanstaande
€ 150 p.p. als eerste aanbetaling
(tevens bewijs van boeking) over te maken
naar ING-rekening 20.71.059 t.n.v. Vereniging
Vrienden van Blijdorp afd. excursies,
Dijkstraat 7-B 2675 AT Honselersdijk onder
vermelding van “Polen” en uw telefoonnummer.
Als u een 1-persoonskamer
wenst dient u dit aan te geven met de
code 1-P. Boekt u gescheiden maar reist u
samen, vermeldt dan de naam van de kamergeno(o)t(e).
Bent u alleenreizend en
wilt u de 1-persoonskamertoeslag vermijden,
dan kunt u dat met de code “Ind” kenbaar
maken. De reiscoördinator zal dan
kijken of een kamerdeling met iemand van
het gelijke geslacht mogelijk is.
Op 1 april besluit het bestuur of de reis
doorgaat. U wordt daarvan zo spoedig mogelijk
op de hoogte gebracht. Ook ontvangt
u dan nadere informatie over de
reis. Het is niet mogelijk de eerste aanbetaling
terug te storten voor afmeldingen
die na 1 april zijn ontvangen. Voor meer informatie
over deze reis kunt u zich wenden
tot Peter Biesta (zie colofon).
23 | Vriendennieuws 1 | 2011

Denkt u na over een periodieke
schenking aan onze vereniging?
Kijk op www.schenkservice.nl
en zoek op Vrienden van Blijdorp
Alvast hartelijk dank!
a g e n d a
Zondag 13 maart 2011:
Winterlezing Harald Schmidt over gieren in Blijdorp
Zaterdag 16 april 2011: 10.30-13.00 uur:
Algemene Ledenvergadering 2011 met aansluitend ‘De Eerste Vriendenveiling!
(zie ook blz.3 en 19)
Zaterdag 9 april 2011:
Voorjaarsexcursie naar ZOOM Erlebniswelt Gelsenkirchen (zie ook blz. 12)
Zaterdag 21 t/m vrijdag 27 mei 2011:
Meerdaagse reis naar Polen (zie ook blz. 22 en 23)
Zaterdag 25 juni 2011 vanaf 16.00 uur:
Opening wasberenverblijf (zie blz. 9)
Zaterdag 23 juli 2011:
Zomerexcursie naar Zoo Dortmund
Zaterdag 27 en zondag 28 augustus:
Weekendexcursie naar Zoo Hannover
De lezingen worden gehouden in het Eauditorium in het Oceanium. Vrienden
hebben op de genoemde data gratis toegang tot de Diergaarde tot aanvang van
de bijeenkomst en op vertoon van hun lidmaatschapskaart voor het betreffende
jaar. Er is niet meer dan één introducé per lid toegestaan. U kunt in het Eauditorium
uitrijkaarten kopen.
NB. De zaal gaat al om 9.30 uur open. U heeft dan alle tijd om onder het genot
van een kopje koffie of een andere versnapering bij te praten met collega-leden
of te kijken of Koos van Leeuwen iets interessants voor u heeft op zijn curiosakraam.
a d r e s B l i j d o r p
Diergaarde Blijdorp, Abraham van Stolkweg, Rotterdam
Bezoekersinformatie: 010 - 443 14 95
Postadres: Postbus 532, 3000 AM Rotterdam
Openingstijden: Het gehele jaar, iedere dag geopend!
Wintertijd: 09.00 tot 17.00 uur. Zomertijd: 09.00 tot 18.00 uur
c o l o f o n
33e jaargang, nummer 1, oplage: 6500
Vereniging Vrienden van Blijdorp
Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam
Vriendennieuws is een uitgave van de Vereniging
Vrienden van Blijdorp en verschijnt vier maal per jaar.
De Vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel:
“Het in zo breed mogelijke zin ondersteunen van Diergaarde
Blijdorp”. De jaarlijkse minimale contributie bedraagt
€ 38,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar het
verenigingsorgaan Vriendennieuws ontvangen, alsmede 2
gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in Rotterdam.
Bovendien worden de leden in staat gesteld deel
te nemen aan diverse activiteiten, die speciaal voor hen
georganiseerd worden, zoals excursies en lezingen.
Secretariaat:
K. van Leeuwen, Sonoystraat 6a,
3039 ZT Rotterdam
Email: info@vriendenvanblijdorp.nl
ING Bank nr: 13 57 803
IBAN/SEPA nummer: NL39INGB 0001 3578 03
BIC nummer: INGBNL2A
Reizen:
P. Biesta,
Dijkstraat 7-B, 2675 AT Honselersdijk
Telefoon: 06-48808538
Email: peterbiesta@vriendenvanblijdorp.nl
Promotieteam:
M. Nichting,
Email: promotie@vriendenvanblijdorp.nl
Redactie-adres Vriendennieuws:
M. Kreuger, hoofdredacteur
Goudsesingel 235d, 3031 EL Rotterdam
Email: mkreuger@planet.nl
Redactie-medewerkers:
J. Breedijk, M. van Leeuwen-Maat,
A. Peters, A. Schouten, G. Nijssen
T. van de Velde, T. Vermeulen
Vormgeving en druk: Argus, Rotterdam
Vrienden van Blijdorp op Internet:
Website: http://www.vriendenvanblijdorp.nl
Samenstelling Verenigingsbestuur:
Voorzitter M. Kreuger
Secretaris K. van Leeuwen
Tweede secretaris S. Visser-Noordijk
Penningmeester /
Vice-voorzitter A.M. Bos
Leden P. Biesta - Reizen
M. Nichting - waarnemend
bestuurslid
B. Noordegraaf - aspirant-lid
ISSN: 1568-3400
Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigen
de mening van de auteur en niet noodzakelijkerwijs die
van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor
artikelen in te korten of te weigeren.
Toegezonden foto’s kunnen met vermelding van de naam
van de fotograaf rechtenvrij gebruikt worden ten behoeve
van activiteiten zonder winstoogmerk van de Vereniging
Vrienden van Blijdorp. Tenzij schriftelijk anders
wordt aangegeven worden toegezonden foto’s opgenomen
in het fotoarchief van de Vereniging Vrienden van
Blijdorp en aldus niet geretourneerd.