vn1_10:Opmaak 1.qxd - Vrienden van Blijdorp

Vriendennieuws1/2010Botanisch Blijdorp:Lekker kleurigEen religieus insectWilde kat:twee in één 18

E V E N B I J P R A T E NAmurpanter - foto: Peter van NordeBeste Vriendinnen en Vrienden,Namens het bestuur en de redactie van Vriendennieuws wens ik u een voorspoedig2010. Dat het maar een mooi jaar mag worden! Voor de Vrienden wordt het in iedergeval een speciaal jaar. Op 10 april openen we eindelijk het servalverblijf. In de zomermaandenvolgt de spectaculaire volière voor gieren, maraboes, hoornraven en kroonkraanvogels.In 2010 nemen we ook afscheid van Greet en Henk Gerritse. Meer dan 25 jaar hebben zijzich ingezet voor onze Vereniging! Greet en Henk en hun promotieteam hebben enormveel voor de Vrienden betekend, en dat betekenen ze nog. De omzet van de winkel heefter in belangrijke mate aan bijgedragen dat we zoveel mooie verblijven hebben kunnenschenken. Ook waren (en zijn) zij ons loket in de Diergaarde. Veel nieuwe lidmaatschappenkwamen tot stand dankzij het team van Greet en Henk.I N H O U DVriendennieuws 1/2010Natuurlijk zullen Cees van Vessem en de vrijwilligers van het promotieteam doorgaan opde ingeslagen weg, maar we zullen Greet en Henk enorm gaan missen! U bent van hartewelkom om op 10 april, na afloop van de Algemene Ledenvergadering, afscheid tekomen nemen. In dit nummer vindt u een afscheidsinterview met Greet en HenkGerritse en kunt u nader kennismaken met Cees van Vessem.Verder besteden we weer aandacht aan de laatste nieuwtjes en informeren wij u overhet wel een wee van een aantal Blijdorpbewoners. Kijkt u vooral ook even naar de reisaankondigingen.Het belooft weer een druk jaar te worden.Veel leesplezier!Algemene Ledenvergadering 2010 3Afscheid Greet en Henk 6Nieuws uit Blijdorp 8Marcel Kreuger,Voorzitter.Voorjaarsexcursie naar deAllwetterzoo in Münster 11Botanisch Blijdorp: Lekker kleurig! 12Zoo’n boek: Handbook ofthe Mammals of the World 14Parkeren voor de Vrienden 14Opening servalverblijf! 14Meerdaagse reis naar Denemarken15Lijn 13: Driftig verlangen 17Gezocht: notaris 17Een leuke verrassing uit Rhoon 17Koud Bloed: Een religieus insect 18Wilde kat: twee in één 20Kennismaken metCees van Vessem 22Mutaties in de Diergaarde 23Schenkingen en legaten 24Agenda 24Wie?komt onspromotieteamversterken?Heeft u een dagje over,kunt u 1 + 1 bij elkaar tellen en leukmet klanten omgaan?Kom dan ons promotieteamversterken.Colofon 24Voor inlichtingen kunt u bellen naar: 010-46766372 | Vriendennieuws 1 | 2010

V R I E N D E NALGEMENE LEDENVERGADERING VERENIGINGVRIENDEN VAN BLIJDORP ZATERDAG 10 APRIL 2010De vergadering wordt van 11.00 uur totcirca 12.00 uur gehouden in het Eauditoriumin het Oceanium van DiergaardeBlijdorp (zaal open om 09.30 uur).Vrienden hebben op de aangegevendatum tot aanvang van de bijeenkomstén op vertoon van hun lidmaatschapskaartvoor het betreffende jaar, gratistoegang tot de Diergaarde. Er is niet meerdan één introducé per lid toegestaan.A G E N D A1. Opening2. Notulen Algemene Ledenvergaderingd.d. 18 april 2009De notulen zijn opvraagbaar bij het secretariaatof via onze website, maarook ter vergadering aanwezig.3. Jaarverslag van de secretarisZie elders in dit Vriendennieuws4. Jaarverslag van de reiscoördinator5. Jaarverslag van de penningmeesterZie elders in dit Vriendennieuws6. Verslag en benoeming van de kascontrolecommissie7. Verslag promotiewerkzaamheden8. BestuursverkiezingAftredend volgens rooster zijn deheren H. Gerritse en A. Bos.De heer Gerritse heeft zich – zoals bekend– niet herkiesbaar gesteld enwordt opgevolgd door de heer C. vanVessem, die in 2009 door de algemeneledenvergadering is benoemd. De heerBos heeft zich herkiesbaar gesteld.9. Vaststellen contributie 201110. Project TROTS11.Rondvraag12.SluitingVERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORPFINANCIEEL OVERZICHTSTAAT VAN BATEN EN LASTEN 2009BATENLASTENContributie 235.529 Vriendennieuws 45.457Giften 28.501 Administratiekosten 3.992Legaten 20.730 Diversen 4.678Rente 31.423Reizen 33.120 Reizen 28.652Verkopen ex BTW 113.681 Inkopen 56.905In- en Verkoopkosten 8.466Geschenk Servals 105.000Steller zeearenden 50.000Gieren 100.000Ex Voorzieningen 255.000 Voorzieningen 315.000Nadelig saldo 167TOTAAL 718.150 TOTAAL 718.150BALANS PER 31 DECEMBER 2009ACTIVAPASSIVALiquide middelenReeds ontvangencontributie 101.482ING 113.012 Te betalen rekeningen 1.949Fortis 46.464 Te betalen BTW 4.694Spaarrekeningen 753.990Voorzieningen:TOTAAL 913.466 Gieren 410.000Waarde goederen 34.499 Jubileumproject 417.000Vermogen 12.840TOTALEN 947.965 947.965BEGROTING 2010ONTVANGSTENUITGAVENNa afloop van de Algemene Ledenvergaderingbent u van harte welkom op deafscheidsreceptie voor Greet en HenkGerritse. Na zich ruim 25 jaar te hebbeningezet voor onze Vereniging dragen zijhet stokje over.Om 14.00 uur openen wij het nieuwe servalverblijf.U bent van harte welkom ophet plein tegenover het Henri Martinhuis.LET OP: AANSLUITEND OP DEALV AFSCHEIDSRECEPTIE GREET ENHENK GERRITSE EN OPENING NIEUWSERVALVERBLIJFContributie 250.000 Vriendennieuws 47.000Giften 30.000 Administratiekosten 5.000Legaten 10.000 Diversen 7.000Rente 22.000Verkopen 120.000 Inkopen 50.000In-en verkoopkosten 6.000Geschenken:Gieren in-ex situ 410.000Ex voorzieningen 410.000 Voorziening Jubileum 317.000TOTAAL 842.000 TOTAAL 842.000Cijfers van voorgaande jaren zijn opvraagbaar bij A. Bos (colofon)3 | Vriendennieuws 1 | 2010

Tekst/foto’s: Koos van Leeuwen, secretarisJAARVERSLAG SECRETARIS 2009Het idee om de zaal al om 9.30 uur opente stellen bleek een groot succes: een gezelligenieuwjaarsreceptie in het CaribischCafé en de Haaienzaal, waarbij ook dezoo’tjesmarkt goed werd bezocht. De verkoopvan tweede hands dierentuinartikelen,en dan vooral van Blijdorp-spulletjes,leverde in het seizoen 2008/2009 ruim€ 1000,- op voor de gieren- en maraboevolière.Er zijn gelukkig veel verzamelaarsonder de vrienden en de vele tijdschriften,gidsen, beeldjes etc. vonden gretig aftrek.Reden genoeg om ook in het nieuwe jaardoor te gaan met dit initiatief.Servalverblijf in wordingLezingenHet jaar 2009 werd op 11 januari traditiegetrouwgeopend met een lezing door dedirecteur. En dat was gelijk een bijzonderedag: twee directeuren tijdens één lezing isin de geschiedenis nog nooit eerder voorgekomen!Scheidend directeur Ton Dorresteijnvertelde over zijn afgelopen jarenen opvolger Marc Damen gaf een vooruitblikop 2009, zijn eerste jaar als directeurvan Blijdorp. Tijdens de gezellige receptiena afloop van de lezing kon iedereen debeide heren de hand schudden. De altijdgeweldige horeca-afdeling ‘Blijdorp Happenings’zorgde voor een hapje endrankje.ALVDe Algemene Ledenvergadering op 18april 2009 was de eerste volledige ALV vanonze nieuwe voorzitter Marcel Kreuger.Zijn wens was om niet de hele tijd zelf aanhet woord te zijn. Aangezien ik geen sprekerben, werd het jaarverslag in beeld gebrachtmet een power-point presentatie.Tevens traden er twee nieuwe bestuursledenaan: Timo Kanniainen en Cees vanVessem (aspirantbestuurslid, hij neemt in2010 de taken van Henk en Greet Gerritseover).ReizenEr waren in 2009 maar liefst 4 reizen: 25april naar Krefeld; de meerdaagse reis inmei ging naar Zwitserland; 25 juli warenwe in Planckendael en op 26 septembergingen we richting Ouwehands Dierenparkin Rhenen. En dan te bedenken datPeter Biesta plannen heeft voor nóg eenreis! In 2010 dus wellicht 5 keer op pad?Geen opening, maar wel gezellig4 | Vriendennieuws 1 | 2010

V R I E N D E NPlanckendael - foto: Fred van TielTekst: Peter BiestaJAARVERSLAG REISCOORDINATORZon, zon, zon en nog eens zon met de reizen…Marc DamenWinkel2009 stond voor ons winkelteam in hetkader van de overdracht van de taken vanHenk en Greet Gerritse. Voordat zij in 2010afscheid kunnen nemen moet er heel veelgeregeld worden om de overdracht zo soepelmogelijk te laten verlopen. Dat Ceesvan Vessem niet alle taken kan vervullenlijkt ons logisch. Er werd dus een teamgevormd dat gezamenlijk de winkeldraaiend moet gaan houden.LedenWe begonnen 2009 met 5.682 leden. Wekonden 267 nieuwe leden verwelkomen.Maar ook zegden we 372 leden vaarwelzodat we op 31 december nog met 5.577vrienden zijn. Helaas weer een klein beetjeminder dan het vorige jaar, maar daargaat u allemaal wat aan doen, toch?Als ik terug denk aan de Vriendenreizen in 2009 dan kan ik volstaan met één woordHEERLIJK! Maar liefst 297 enthousiaste Vrienden zijn afgelopen jaar met ons op reisgeweest. Wat zijn wij Vrienden toch bofkonten. Vier reizen, zeven dierentuinen en zeskeer zonovergoten. Uitgerekend de echte zomerexcursie naar Planckendael had nogeen zon/wolkenmix, maar ook hier overheerste de zon. Eigenlijk was ook dat primadierentuinweer.Als u Vriendennieuws doorbladert ziet u behalve de voorjaarsexcursie naar de Allwetterzoo,de langverwachte Denemarken-reis. Een mooi programma met voor ieder watwils. Ik verheug mij nu al om deze reis te gaan begeleiden. Enne… ik heb gelijk maarweer zon besteld. Dat bevalt mij wel!2010 wordt een bijzonder reisjaar en een Franstalige zomer! De zomerexcursie wordtbest spectaculair en is op verzoek van velen! Maar dat is nog niet alles! Ik kan het nietlanger voor me houden… Dit jaar komt de weekendexcursie! Houdt u het weekend van4 en 5 september vrij. De eerste weekendreis naar de immens populaire Franse dierentuinZoo Amneville is dan een feit!Vriendelijke groeten en tot in de bussen.Voorjaarsreis Zwitserland - foto: Koos van LeeuwenOpeningenAansluitend aan de ALV op 18 April vondde opening plaats van ons Steller zeearendenverblijf.Weer een fraai ‘Vriendenproject’!Helaas, helaas…… de geplande openingvan het servalverblijf bleek op 20 decemberwéér niet haalbaar. Achteraf misschienmaar goed ook, want het was die dag bitterkouden de sneeuw viel met pakken opde grond (foto). Niet echt een Afrikaanssfeertje. De ‘rondleiding door de bouwput’die daarvoor in de plaats kwam leverdewel veel plezier voor de deelnemers.5 | Vriendennieuws 1 | 2010

Tekst: Theo van de VeldeHENK EN GREET, WIE KENT HEN NIET…“Ja, de Vrienden willen wat aandacht geven aan het feit dat julliebinnenkort stoppen met jullie activiteiten voor de vereniging… Kan ikbinnenkort langskomen voor een gesprekje?” Greet roept wat naarachteren. Er komt wat gebrom door en de agenda wordt geraadpleegd.“Eh… ja, volgende week hebben we geen tijd, die week daarop dinsdag,nee donderdag ook maar niet en dan slaan we een tijdje over….Dan zitten we alweer in de volgende maand…Tja, weet je, als je nuvanmiddag even tijd hebt, nu zijn we er toch?” Even mijn eigenafspraken verzetten en op naar de Sourystraat.En jij Greet?“Grappig! Weet je dat ik eigenlijk geen lidben? Alleen Henk is lid. Uiteraard betalenwe wel dubbel, waarmee we één Vriendenbladuitsparen. Natuurlijk had ik in dietijd ook genoeg om handen met onsgezin. En het winkeltje kwam erbij. Wewaren toen nog alleen open in het weekeinden op woensdagmiddag.” Henk vultaan: “Samen met Sjaak Radder besprakenwe dat het winkeltje te klein was. Omdatwe in die tijd ook een tuinhuisje hadden,kwamen we met het idee om het bedrijfdat die huisjes bouwde ook het nieuwewinkeltje te laten bouwen. Voor fl. 5000,-had je al heel wat. Arie Bos (penningmeester!)gaf zijn goedkeuring en ermoest ook nog even een container wordengeritseld, die kregen we, verbouwd enal, van de Firma Van Hoorn. Samen met deTechnische Dienst van de Diergaarde hebbenwe daar een grote tijdelijke winkelvan gemaakt. Weet je, we hebben eigenlijkhet meeste op eigen initiatief gedaan.We deden de inkoop, zorgden voor goedkopeopslagmogelijkheden, ook legden weveel contacten met speelgoed leveranciersetc. “Bij binnenkomst in hun huis zie ik dathier geen mensen wonen die niets omhanden willen hebben. Langs de wandenstaan poppenhuizen en delen daarvan.Volledig ingericht creatief bekleed en metzelfgemaakte miniaturen. In sommigepoppenhuiskamertjes hangen zelfs piepkleineschilderijen aan de muur; dit blijkenverkleinde foto’s van Blijdorpdieren in eenlijstje! Alles klopt, de bekleding, stoffering,behang… Henk bouwt en Greet stoffeerten richt in…..Hoe ben je eigenlijk in de vereniging gerold,Henk?“Nadat ik door ziekte een tijdje uit de roulatiewas, ben ik in 1983 lid geworden vande Vrienden van Blijdorp. Ik werkte destijdsbij Van Nelle als monteur machineonderhoud.In de welkomstbrief werd gevraagdof ik bereid was om mee te helpenom de kiosk te schilderen. Dat was deoorspronkelijke winkel bij de oude ingang.We maakten kennis met Arie Bos die ookde promotie voor Vrienden van Blijdorpdeed. Eerst helpen wat spullen overbrengennaar de winkel en van het een kwamhet ander.”Is er veel veranderd?“Toch wel”, Henk en Greet vullen elkaarhier aan, “we merkten dat toen we onzetweede winkel kregen. Hier was een budgetvoor uitgetrokken. Er was opeens heelveel overleg nodig. Hele discussies over ofer wel een WC voor ons in moest komen!”“Ja, maar dan wel met een deur naar buiten,”zei Blijdorp. “Nee,” zei Henk, “helemaalniet. Gewoon een intern toilet voorons zelf, en we houden het ook zelf welschoon!” En zo gebeurde het uiteindelijk.“In het begin waren er niet veel mensenbij betrokken, naderhand moesten wevoor twee winkels bijna 70 mensen inroosteren!Zelf hebben we altijd veel plezierbeleefd aan de verkoop van lootjes,aan de grabbelton, waar je voor een guldenmeestal een stickertje kreeg en eenenkele keer een grote pluche handaap. Enhet idee van de buitentafels. Het heeft devereniging een hoop geld opgeleverd.”Greet vult nog aan dat er nog een tijd waswaar opgeblazen ballonnen verkocht wer-6 | Vriendennieuws 1 | 2010

V R I E N D E Nden. Het dichtknopen van die ballonnenwas een vervelend werkje waar Lex Noordermeer,toen nog voorzitter van de Vrienden,in een gevoel van medeleven eenkeer aanbood even mee te helpen. Hetschijnt dat vele jaren later zijn vingers ernog pijn van deden.”Greet over Henk“Werken met Henk is gewoon plezierig.Natuurlijk botsen we weleens. Soms komtdat omdat Henk last heeft van bedrijfsdoofheid.Je vraagt er nou naar maar ikzou verder geen negatieve dingen weten!”Henk over Greet“Greet is heel organisatorisch, ze is ookveel sneller tevreden dan ik. Zwakke kant?Tsja…Greet heeft een kort lontje, maar alsze het kwijt kan dan is het ook zo weerover hoor!Vaak wordt gedacht dat we altijd allessamen doen maar dat is gedeeltelijk waar.In de tuin waren we net een middenstandsechtpaar,maar daarnaast heb ikmijn biljarten en mijn knutselliefhebberijen.Greet knutselt ook graag en gaatregelmatig naar allerlei workshops.”Op 10 april is het overMet de ledenvergadering van 10 april2010 stapt Henk uit het bestuur van deVrienden. Ook nemen Henk en Greet hiermeeafscheid van de winkel. Het is genoeggeweest zo, na 27 jaar. Toch vraag ik mehardop af of je, na zo intensief bij de promotiebetrokken te zijn geweest, na zo’nlange tijd dit stuk van je leven los kanlaten? Henk is hier heel resoluut over.“Dat is voor ons geen enkel probleem, wehebben zat te doen. De kinderen, kleinkinderenen sinds kort een achterkleinzoon,onze hobby’s en natuurlijk blijven we detuin trouw. Maar ons ermee bemoeiendat zullen we beslist niet doen.”Vind je het erg als mensen straks van allesveranderen?Zowel Henk als Greet reageren verontwaardigd.“Waarom? Waarom zou je daarproblemen mee moeten hebben? De tijdverandert, de mensen veranderen. Wijhebben het allemaal zelfstandig kunnendoen. Nu zijn er veel meer mensen diezich ermee bemoeien en dat is goed. Hetmoet juist veranderen. Blijdorp verandertook. We hebben drie directeuren meegemaakten die waren allemaal anders. Jeziet dat Blijdorp wat zakelijker wordt ende vereniging moet daarin mee. De mensenin de winkel moeten maar lekker doenwat zij denken dat goed is, dat hebben wijook altijd gedaan. Maar het zou wel aardigzijn als ze ermee wachten tot we onzehielen gelicht hebben….”Met wie hebben jullie het prettigst samengewerkt?“Dat zeggen we niet. Dat zou zo oneerlijkzijn tegenover de mensen die we dan nietnoemen. Al die mensen hebben al diejaren hun tijd en inspanning geleverd.Ieder naar zijn of haar eigen mogelijkheden.Weet je wat ik toch wel even wil vermelden,”zegt Greet, “dat onzeoud-voorzitster Tineke Groenhorst regelmatiglangs kwam in de winkel en allefolderbakjes in Blijdorp weer vulde metonze folders, en als het nodig was zelf ookin de winkel kwam helpen, nog laat zezich regelmatig zien. Wij hebben dat altijdbijzonder gewaardeerd. Verder noemenwe liever geen namen om de anderen diewe niet noemen niet te kwetsen. We hebbenaltijd een fantastisch team gehad metmensen die we op de gekste tijden kondenbellen en die er dan de volgende dagweer stonden. Ook de mensen van de facilitairedienst van Blijdorp hebben ons altijdbijgestaan.”Henk en GreetHenk en Greet namens alle leden wil ik alvastiets kwijt:Soms kom je in een grote feesttent en jeziet zeildoek, pilaren, tuidraden. En als jedan naar de draagbinten kijkt, zie je daartussensoms onderdelen waarvan je nietaltijd weet waarvoor ze daar zitten. Haalje deze zonder voorzorg weg, dan stort detent in! Een paar van die onderdelenheten Henk en Greet!Bedankt voor alles en het gaat jullie goed!7 | Vriendennieuws 1 | 2010

BlijdorpNI E U W SKraanvogel - foto: Peter van NordeTekst: Gerda NijssenIn de winter lekker binnenDe pelikanen zitten weer in hun winterverblijfen zijn gelijk gaan nestelen. Ik teldrie nesten. Ze hebben ook al eieren gelegd.Die zijn omgeruild voor houtenexemplaren. De echte liggen in de broedmachines.Twee stuks op het moment vanschrijven. Evenveel als er vorig jaar uitgebroedzijn. Het resultaat daarvan, de tweejongen van begin 2009, loopt vrolijk meein het winterverblijf onder het Longhouse.Ze onderscheiden zich van hun volwassensoortgenoten door een nog minder ontwikkeldkuifje op de kop. Ik verheug meweer op die razendsnel groeiende kuikensdie u binnenkort hopelijk kunt aanschouwenin de Rivièrahal. Zo blijkt deze maniervan in de winter opsluiten in een binnenverblijf,een succesformule!Onze Tania heeft zich in haar winterholteruggetrokken. U kunt haar via eenwebcam dag en nacht bezoeken. Althansu kijkt via een infrarood camera in hetslaapvertrek. Op deze manier storen wijJonge pelikanen - foto: Gerda Nijssenhaar niet. Ondanks dat zij met onze virieleijsbeerman vele malen haar best gedaanheeft, is er tot nog toe geen jong te spottenvia de camera’s. Jammer, maar het kannog komen. Ik blijf duimen. Tot die tijd ishet ook zeer genoeglijk Tania te zien slapen.Af en toe een beetje wakker. Dan liktzij haar poten nauwkeurig schoon ofgaapt eens hartgrondig. De twee camera’sgeven een uniek beeld van hoe een ijsberenvrouwtjeoverwintert. Erik blijft wakker.IJsberenmannen doen niet aan dewinterslaap. Hij springt alleen niet meervan harte in zijn zwembad. Daardoor vindik dat hij er wel wat slordig uit begint tezien. Hij houdt nu eenmaal van rollendoor de modder. Gelukkig lag er een paarweken sneeuw. Dat was een mooi plaatje!Ondertussen is het water van zijn zwembadhelder en kunnen we hem als hij ertoch weer induikt mooi zwemmend ziendoor de grote ruit van de binnenruimtevoor de bezoekers.Gevederd nieuwsDe volières aan de kant van de spoorbaanzijn afgebroken. Op de plaats daarvankomt ‘onze’ reuzenvolière voor gieren, maraboes,hoornraven en kraanvogels. Betonconstructeursuit Amerika bouwdeneen rots voor de gieren. De constructeurswaren eigenlijk besteld voor het servalannexcolobusapenverblijf aan de overkant,maar daar was de bouw nog niet vergenoeg, dankzij de vele strubbelingen metvergunningen. Dus werd besloten om detijd nuttig te besteden en alvast met derotspartij voor de gieren te beginnen. Bovenopde rots komt een verwarmd plateau.Op die manier wordt die plek extraaantrekkelijk voor de gieren en zijn zevoor ons bezoekers mooi te zien.De maraboes en kraanvogels verblijvenzolang in de Rivièrahal op de plek waarvroeger de giraffen stonden. Tot nog toewerden beide soorten gekortwiekt. Eenstuk van een van de vleugels werd zodanigingekort dat ze niet in staat waren omte vliegen. Die pennen groeien weer aanen moeten dus regelmatig bijgeknipt worden.Dat proces is nu gestopt. Voortaanmogen de pennen aangroeien en kunnenze over enige tijd weer vliegen. In de inaanbouw zijnde volière is daar voldoendeplek voor. De hoogte van de volière wordtwel 10 meter. De maraboes hebben het eigenlijkwel naar hun zin in hun binnenverblijf.Ze zijn zowaar aan het bouwen vannesten begonnen. Er wordt druk gesjouwdmet takken en er zijn drie paartjesgevormd. Of het heuse nesten wordenmet eieren, is nog afwachten. Het vordertniet echt snel, is mijn bescheiden mening.Er wordt ook al druk geoefend met vliegen.Ze mogen wel opschieten met het8 | Vriendennieuws 1 | 2010

nieuwe verblijf anders vliegen de maraboeszo de Rivièrahal in en gaan ze op bezoekbij de dwergnijlpaarden.Voor de vogels die uit de neergehaaldevolières gehaald zijn, worden ijlingsnieuwe plekken gerealiseerd. Zo zijn dekroonplevieren, de driekleur-glansspreeuwenen de Von der Deckentok ondergebrachtin de vlinderkas. Daar waar eerstde schildpadden zaten.Bij de grote textorwevers, tegenover de inaanbouw zijnde vliegkooi, is een nieuwevogelsoort ingetrokken die dezelfde weefeigenschapheeft. Het zijn de witkop-buffelwevers(dinemella dinemelli). Ze zijneen stuk groter dan de grote textorwevers(die ik nogal klein vind) en wit met grijsvan kleur. Zij komen oorspronkelijk voor inOost-Afrika. Zij weven hun nesten in doornigestruiken en evenals de textorweversin groepen bij elkaar.Babyleeuw- foto: Diergaarde BlijdorpApengelukBij de gorilla’s is de rust teruggekeerd. Thomasis verhuisd naar Valencia, waar hij ineen mannengroep tot een heuse zilverruguitgroeit. Wat zal hij zijn vertrouwde familiemissen. Het door Blijdorp opgevangenverstoten jong uit Frankfurt is succesvol inde groep geïntroduceerd. Na een periodevan voorzichtig wennen met de kleinemeiden Adira en Thirza van Aya en Tamanien na op die wijze apenmanieren geleerdte hebben, is de tweejarige peuter allengsgeaccepteerd door de hele groep. Op eendag stond Bokito niet meer toe dat hij voorde nacht van de groep gescheiden werd enhebben de verzorgers het risico maar genomen.Dit is nog eens een geslaagde integratie!Nasibu is in de groep opgenomen.Weer bewijst Bokito een zorgzame envooral verdraagzame vader en gerespecteerdleider voor onze gorillagroep.De jongste spruit, Tuena, geboren in 2009,dochter van Tamani groeit voorspoedig.Zij gaat iedere dag een stukje verder vanmoeder af en speelt met haar zus ennichtje. Aya schijnt weer zwanger te zijn.In het verblijf tegenover de mensapenwonen de witkruinmangabeys. Ook daar isnieuw leven te bewonderen. In decemberheeft het jonge paar een jong gekregen.Moeder draagt haar baby op haar buik. Zijblijft dichtbij haar beschermer. Opvallendis dat bij deze apen de man groter is, hoogop de poten staat en een opvallend wittebuik heeft. Niet vergeten dus ook deze dierenmet een kraambezoek te verblijden.In de Victoriaserre is een van de toekanverblijvenomgebouwd tot een prettig verblijfvoor pinché aapjes. En wat schetste de verbazingvan de verzorgers, de dag na de verhuizingnaar het nieuwe verblijf is er eentweeling geboren. Op 15 december ontdektenze twee kleintjes tussen de nogwat onwennig in het nieuwe verblijf rondspringende aapjes. Fijn dat ze, na jarenachter de schermen gebivakkeerd te hebben,nu op een voor ons zichtbare plek zitten.Eerst een groepje naast de gorilla’s ennu dus ook naast de toekans die ook al zovruchtbaar blijken te zijn. De directeur verteldetrouwens dat na het grote succesmet de reuzentoekans van 2009, er in2010 opnieuw gefokt gaat worden metdeze prachtige vogels. Een paar eieren inde broedmachines en een paar kuikensdie de ouders zelf groot mogen brengen.Meer leeuwenHet welpje van Shantee heeft een naam.Zij heet Naui, dat betekent negen in hetHindi. Zij is immers op 9.9.2009 geboren.Het gaat uitstekend met haar en moeders.Na de verhuizing van de hyena’s naar desavanne is er plek naast de leeuwen vrijgekomen. Die plek is geschikt gemaaktvoor … leeuwen. Er zijn namelijk drie leeuwinnenkomen logeren. Het zijn drie zussen(Kumari, Kiburi en Kubi) vantweeënhalf jaar. Zij zijn afkomstig van dedierentuin van Maagdenburg en bestemdvoor Dublin. Zij zijn dus op doorreis. Dereden waarom ze bij ons logeren is dat ermomenteel nog een bejaarde Afrikaanseleeuw in Dublin woont. De afspraak is datin een dierentuin met Afrikaanse leeuwengeen Aziatische leeuwen mogen verblijven.Het wachten is eigenlijk tot de bejaardeAfrikaanse leeuw dood gaat. Hoelang dat nog duurt, weet niemand. Maarzoals gezegd, hij is op leeftijd. Tot die tijdmogen ze in Rotterdam blijven. Er wordtzelfs onderhandeld of onze man Kumarniet een dekkingspoging mag wagen bij dedames. Waarschijnlijk zal dat gaan gebeuren.Na de quarantaineperiode gaan dedrie Maagdenburger vrouwen naar buitenen zien we ineens wel zeven Aziatischeleeuwen in Rotterdam. Van mij mogen zevoorlopig wel even blijven. Wat er daarnamet het oude verblijf van de hyena’s gaatgebeuren, staat nog in de sterren geschreven.Eerst moet er gerenoveerd worden!De kattenrotonde tegenover het leeuwenverblijfkomt leeg. De bedoeling is dat dewasberen verhuizen naar de kant van hetOceanium. Liggend aan het terras van deLepelaar zal een nieuw verblijf voor dewasberen gebouwd worden. Dat is morgennog niet gerealiseerd, maar wat in hetvat zit ..… De wasberen zijn aangekomenals gezellige dikkerdjes. Ondanks het vermageringsdieetis daar nog niet veel aanveranderd. Het verblijf voor de lemmingennadert wel zijn voltooiing.9 | Vriendennieuws 1 | 2010

De vorstperiode heeft voor wat vertraginggezorgd. Er moest namelijk leem komenuit Limburg om het verblijf van binnenaan te kleden. Verder is het verblijf natuurlijkvan FSC hout. Hoe groot is eenlemming? Ongeveer de grote van eencavia, is mij verzekerd. U vindt ze naastde ingang van het binnengedeelte vanArctica.Verrassende ontdekkingDe Komodovaranen hebben voor nogmeer nakomelingen gezorgd. Maanden nade ontdekking van de eerste jongen zijn ernog drie uit het ei gekropen en door deverzorgers in een boom gevonden. Wellichtvolgen er nog meer. De eieren zittenverstopt in de gangen die broer en zus varaangegraven hebben. Die gangen kunnenwel vier meter lang zijn. DeKomodovaraan is de oudste hagedissensoort.Zij kunnen 3 meter lang worden entot circa 100 kilo wegen. Hun speeksel isgiftig. De verzorgers moeten dus extravoorzichtig zijn met deze dieren. Ze krijgeneen zogenaamde tricker target trainingom bepaalde handelingen alsmedische onderzoeken en dergelijkemogelijk te maken. Rotterdam is stamboekhouderen coördinator voor Europa.Het vrouwtje van Blijdorp dat uitgeleendis aan Canaria na de dood van onze man(u weet wel die opgezet is en nu in hetbinnenverblijf de Maleise bosrand staat)kreeg in september 2004 maar liefst 17jongen. Broer en zus zijn geschonken aanRotterdam en erg vruchtbaar gebleken.Het feit dat het hier om legsel van broeren zus gaat, is voor het stamboek niet zo’ngroot probleem. Het schijnt trouwens datdeze varanen zich ook ongeslachtelijkvoort kunnen planten. Dat zou betekenendat broer er niets mee van doen heeft.Oud en nieuw jaarBegin dit jaar hield onze directeur MarcDamen de gebruikelijke nieuwjaarstoespraakmet een blik naar het afgelopenjaar en een blik vooruit naar het nieuwejaar. Onder andere sprak hij over de naderenderenovatie van de Rivièrahal. Natuurbehoudwordt het belangrijkste verhaal.Daarop worden de dierenverblijven aangepast.Het hele verhaal is nu nog niet bekend.Het idee is om na de zomervakantiede ingang Oceanium-zijde te revitaliseren.De inloop is onlogisch gebleken. Mensenzijn gewend om een ingang naar rechts tevolgen en die zit nu links. Verder wordtgedacht aan een soort ‘Schaufenster’. Eenetalage. Een verblijf met kleinere dierenbij de ingang waaruit blijkt dat men eendierentuin in gaat. De souvenirwinkel zalook een andere plek krijgen. Het restauranten de winkel zitten elkaar nu eenbeetje in de weg. Heeft u opgemerkt hoemooi de Lepelaar opgeknapt is? Vooral deachterwand met de foto van de Keizerspinguïnsis bijzonder geslaagd. Je ziethoe ze hun jongen in crèches met eenpaar volwassenen achter laten terwijl deouders naar hun werk gaan om voedselte zoeken.Blijdorp staat op de tweede plaats vanmeest bezochte attracties van Nederland(na de Efteling) en op de Europese dierentuinenrangorde neemt Blijdorp de achtsteplek in. Berlijn is nummer 1 ,Wenenstaat op de tweede plaats. Marc sprak zijngrote waardering uit over de band met deVrienden. Ik citeer hem: “Vrienden makenhet verschil, moreel en materieel.”Met dank aan: de Nieuwsbrief van de vrijwilligers van Blijdorp en de nieuwjaarslezing van Blijdorp-directeur Marc DamenIJsbeer in de sneeuw - foto: Peter van Norde10| Vriendennieuws 4 | 2010

foto: Juul van Damfoto: Juul van DamCrea-teamAchter de schermen van de botanische afdelingzijn met name Martin de Zeeuw enHans Huyzers maanden bezig geweest omde tentoonstelling vorm te geven. Martinwordt wel de orchideeënman genoemd.Hij verzorgt de orchideeën in de kassen enis in de loop van de jaren een echte ‘orchidioot’geworden. Naast al zijn kennis overdeze planten, is hij ook enorm creatief. Alvan kinds af aan is hij bezig met tekenenen schilderen. Hij heeft zelfs enkele jarenkunstacademie achter de rug maar koosuiteindelijk toch voor het werken metplanten. Dat neemt niet weg dat schilderenen beeldhouwen nog steeds een grotehobby van hem is. Collega Hans is heelhandig in het vormgeven en werken metheel divers materiaal. Samen hebben ze deornamenten waarin de orchideeën zijntentoongesteld bedacht en gemaakt.Daarbij hadden ze twee belangrijke eisenwaaraan het project moest voldoen:Het mocht niets kosten én het moest natuurlijkmateriaal zijn. De ornamenten zijndan ook gemaakt van lianen, geraamtesvan grote cactussen, stammen en stronken.Na een inventarisatie bleek dat ervoldoende materiaal in Blijdorp aanwezigwas om de ornamenten te maken. De diergaardekrijgt nog wel eens materialen geschonken,bij voorbeeld door eentuincentrum of kweker. Ook via de douanebelandt er materiaal, zoals boomvarensdie zonder de vereiste papieren optransport zijn gesteld, in een botanischetuin zoals Blijdorp. Bij de vele bouwputtenin de tuin is ook nog allerlei materiaal bijelkaar gesprokkeld. Als een stel strandjuttersverzamelden de collega’s van de botanischeafdeling stukjes hout en restjesgaas. In de afgelopen drie maanden verrezener steeds meer kunstzinnige objectenin de kassen. Het is wel eens jammer dathet publiek niets kan zien van al dezevoorbereidingen. Het is heel leuk om deontwikkeling van plannen op papier toten met de echte tentoonstelling te volgen.Op de foto’s krijgt u toch een kleine impressievan hoe het er achter de schermenuitziet.Door hun jarenlange samenwerking is ereen hechte band ontstaan. Martin en Hansmaken samen plannen, maar zijn ook vrijom zelf een kunstzinnige invulling tegeven aan het object dat ze onder handenhebben. Ze bekijken elkaars werk engeven elkaar advies. Hans is zelfs doorMartin aangestoken met het ‘schildervirus’.Beiden hebben een aantal schilderijenvan orchideeën gemaakt die deexpositie opsieren. Dat schilderen gebeurtthuis, in hun vrije tijd.In de kassen is alles voorbereid. In de Rivièrahal,waar de expo plaats had, is uiteindelijkde ‘finishing touch’ aangebracht.De week voor de tentoonstelling zijn alleornamenten beplant met orchideeën. Inde hal zijn de ornamenten neergezet, opgehangenen eventueel met elkaar verbonden.Grote keramische potten, diegewoonlijk de restaurants opsieren, zijnbeplant met grote pollen uitbundig bloeiendeCymbidiums. Een waar feest voor deorchideeënliefhebber!Aanstekelijke passieEerlijk gezegd had ik zelf jarenlang eenhekel aan orchideeën. Ooit bracht ik enigemaanden in een ziekenhuis door. In dietijd was het mode om één bloem van eenCymbidium in een klein glazen vaasje cadeaute doen. Het was een handig formaatvoor op een nachtkastje, bloeide wékenlangen was nog kostbaar bovendien, welvijf gulden voor een zo’n bloem! Al die tijdlag ik naar de onveranderlijke bloemen testaren, ze leken wel van was. Ik vond erniets aan… Orchideeën in mijn bruidsboeketwaren, enkele jaren later, dan ooktaboe.Door de artikelen voor Vriendennieuwskwam ik jaren geleden in contact metMartin de Zeeuw. Zijn kennis en enthousiasmeover orchideeën hebben gemaaktdat ik ze met andere ogen ben gaan bekijken.In Blijdorp zag ik ook voor het eersteen Cymbidium als gehele plant; een indrukwekkendepol lange, stevige bladerenmet daarin lange bloemstengels met weltien tot twintig bloemen aan een stengel.Zo, in zijn natuurlijke vorm, vond ik eenCymbidium wél mooi! Langzaam verschenende eerste orchideeën in onze vensterbankdie, door de tips over de verzorgingvan Martin, uitbundig bloeiden en ook telkensweer opnieuw in bloei kwamen.Vorig jaar kreeg ik van een dierbare oomen tante een Cymbidium. Door hun verhuizingnaar andere woonruimte, konden zede grote plant niet meer kwijt. Trouwvolgde ik alle aanwijzingen van Martin.Op z’n tijd mest en de hele zomer buitenin weer en wind. Pas tegen de eerste vorsthaalde ik hem binnen. Deze plant beloondeons met drie bloemstengels met intotaal wel 38 bloemen! Wekenlang volgdenwe in spanning de vorming van debloemstengels en de knoppen. Rond mijnverjaardag begin december kwamen zevrijwel tegelijk open. En zo heeft ditpronkstuk wel twee maanden staanbloeien! Zelfs de rijk versierde kerstboomviel in het niet bij deze bloemenpracht en,niet te vergeten, de heerlijk zoete geur.Als een trotse ‘orchidioot’ stond ik naastde plant als familie en vrienden hembewonderden. Ongelooflijk, maar waar.De passie van Martin is echt aanstekelijk.Helaas gaat hij de diergaarde verlaten.Martin heeft de pensioengerechtigde leeftijdbereikt. Ongetwijfeld gaat hij in zijnvrije tijd nog heel lang genieten van zijnorchideeën en zijn schilderhobby. Martin,hartelijk bedankt voor alle informatie envooral voor je aanstekelijke (en besmettelijke)passie voor orchideeën. We gaan jemissen!Met dank aan:13 | Vriendennieuws 1 | 2010

SPROOKJES VAN HANS CRISTIAN ANDERSEN EN ZOO…Zesdaagse dierentuinreis naar het beste van Denemarken van 11 t/m 16 mei 2010Op verzoek organiseert de Vereniging Vrienden van Blijdorp in deHemelvaartsweek van dinsdag 11 mei t/m zondag 16 mei 2010 eenmeerdaagse reis naar Denemarken.Denemarken herbergt een behoorlijk aantal,veelal kleinere, dierentuinen. Onzestandplaats is Odense. Goed om tuinen inzowel Jutland, Fünen en Seeland te bezoeken.Ons programma leidt ons naar drie(vier) compleet verschillende tuinen.Variërend van grote stad tot weids enlandelijk. De eerste en de laatste dag zijnechte reisdagen. Op de andere dagen(m.u.v. de facultatieve excursie naarAalborg Zoo) zijn de reistijden beperkt.De wegen in Denemarken zijn uitstekenden bovendien rijden we door een aangenaamweids landschap. Absoluut hoogtepuntzal de spectaculaire tocht naarKopenhagen zijn over de mega groteen peperdure ‘Grote Belt’ hangbrug!Onze uitvalsbasis is de sprookjesstadOdense. De stad van Hans Cristian Andersen.Laten ze daar nu ook nog een verdraaidleuke en originele dierentuinhebben! De ideale stek dus. Wij verblijvendrie nachten in hartje centrum in het uitstekende4-sterren Radisson SAS hotel.Uitgaansgelegenheden, het station enonze eigen bus, alles onder handbereik.Wat willen we nog meer! De eerste ende laatste nacht brengen wij door in hetidyllisch gelegen hotel Wittensee inNoord-Duitsland.De volgende 3 (4) tuinen worden bezocht:• Odense Zoo;• Kopenhagen Zoo;• (Aalborg Zoo);• Givskud Zoo.De reis bestaat uit twee reisdagen en 3 (4)dierentuindagen. Dit jaar is er weer eenvrije dag. Zo bestaat de mogelijkheid omeen extra dag in Kopenhagen door tebrengen. Een prima spoorverbinding verbindtOdense met Kopenhagen. Nu geenbrug maar een tunnel. U kunt natuurlijkook een rustdag nemen of Odense ontdekken.Voor de echte liefhebber is er eenextra dierentuinexcursie. Zo is er voor eenieder wat wils.In tegenstelling tot de bestemming vanafgelopen jaar, hebben de te bezoekentuinen in Denemarken niet echt noemenswaardighoogteverschil. AlleenAalborg Zoo ligt een ietsje ‘scheef’. Eigenlijkvalt ook dat best wel mee. Bovendienis Aalborg nog facultatief. Voor deze reisgeldt dus: iets minder goed ter been,geen probleem!Odense ZooEén van de leukste tuinen van Denemarken!Verfrissend, innovatief en bovendienprachtig gelegen. De 8 ½ ha grote tuin ligtnet buiten de stad in een mooi parklandschapmet een fiets/wandelpad naar hetcentrum. Bijzonder is dat de tuin doorsnedenwordt door een riviertje. Twee bruggenverbinden beide tuindelen. De meestegebouwen bevinden zich rond de ingangspartij.De ‘overzijde’ blijft zoveel mogelijkgroen en heeft de sfeer van een mooiebuitentuin. Wat een contrast met de anderezijde. Hier bevindt zich een heus Oceanium!Dit complex geeft drie thema’sweer van Zuid-Amerika. Wij gaan een reismaken van de delta van het Amazoneregenwoud(met zeekoeien) via een onderwatertunnelnaar het Zuidpoolgebied.We worden overigens ontvangen met eenecht verwenpakket. Een welkom met eenuitleg van alle grote projecten, een lunchbuffeten tenslotte een rondleiding. Natuurlijkblijft daarna nog genoeg ‘vrije tijd’over. Een mooi begin van Denemarken!Helemaal top in Odense:• Zeekoeien;• Koningspinguïns;• Aldabra reuzenschildpadden.Kopenhagen zooZonder twijfel de bekendste dierentuinvan Denemarken. Deze tuin heeft alleswat je van een grote stadstuin mag verwachten.Gelegen nabij het centrum enstampvol gebouwd met oude en nieuwe,mooie en lelijke gebouwen. Een tuin meteen hele complete collectie en een historiemet Aziatische olifanten. Niemandminder dan onze eigen olifantkoe Irma ishier geboren! Onlangs zijn de olifantenverhuisd van het historische olifantenhuisnaar een spectaculair nieuw onderkomen,ontworpen door Sir Norman Fosters.Nu o.a. het domein van de machtigeolifantstier ‘Chang Mai’. De vader vanIrma. Voor een ‘birdseye view’, in Blijdorpal lang gesloopt maar in Kopenhagen Zoonog steeds aanwezig: de oude uitkijktoren.Na de ontvangst en een welkomstwoordheeft u de hele dag de tijd om deze grotestadstuin te ontdekken.Helemaal top in Kopenhagen:• Aziatische olifanten!Aalborg Zoo - foto: Koos van Leeuwen(Aalborg zoo)De kleine ‘grote’ tuin! Helemaal in hetnoorden van Jutland ligt in de buitenwijkenvan Aalborg een zeer complete stadsdierentuin.Deze fascinerende tuindateert uit 1935, is even groot als Odense,maar heeft een totaal andere uitstraling,Eigenlijk is het Kopenhagen in het klein.Er is zelfs een verblijf voor Afrikaanseolifanten. Daarnaast is ook een mooie(giraffen)savanne met net als in Blijdorp,een grote kunstbaobab. Aalborg zoo werdin 1999 echt op de dierentuinwereldkaartgezet door de opening van een top ijsberenverblijf!Nu meer dan 10 jaar oud nogsteeds indrukwekkend. Als ‘Vrienden van’en sponsor van een ander top ijsberenverblijfmoeten we dit toch zeker zien.Helemaal top in Aalborg:• IJsberen!15 | Vriendennieuws 1 | 2010

Givskud zooHet toet(je) van de reis! Strikt genomende grootste dierentuin van Denemarkenen qua bezoekersaantallen duldt Givskudzoo alleen Kopenhagen zoo nog bovenzich. Vanwaar die populariteit? Legolandligt om de hoek! Het is niet moeilijk omeen voorstelling te maken van Givskudzoo. Houdt u van Safari Beekse Bergen,dan houdt u ook van Givskud. Beide parkenzijn even groot en lijken heel veel opelkaar. Zo hebben zij beiden een auto/bussafarien in het midden een wandelsafari(s).Givskud mist de bootsafari maarheeft weer verblijven die de allure en afwerkingvan een dierentuin hebben i.p.v.een safaripark. Zo is er een juweel van eenwolvenverblijf, maar de grote trots is welhet 2 ha. grote gorillaverblijf. Gebaseerdop dat van Apenheul, maar dan vergrooten rijkelijk voorzien van rotspartijen, watervallenen een kijkgrot. Komt dat zien…We starten met een rondleiding door deautosafari met een (Engelssprekende)Deense gids in onze eigen bus. Nadienkunt u de wandelsafari’s doen vanaf éénvan de drie parkeerplaatsen. Pendelbussenverbinden de parkeerplaatsen. U kuntnatuurlijk ook de stoute (wandel)schoenenaantrekken en kilometers maken zondernog te bussen. Givskud, een grootseafsluiting van onze Denemarken-reis.Helemaal top in Givskud:• Canadese wolven;• Gorilla’s!Het reisprogramma ziet er als volgtuit:• Dinsdag 11 mei vertrek om 9.00 uurvanaf het Willemsplein (bij de Spido) teRotterdam. Het Willemsplein is bereikbaarmet de tram of per metro (uitstappenbij Leuvehaven). We rijden vanRotterdam naar Gross Wittensee ietsonder Flensburg. Aankomst begin vande avond. Na de incheck in hotel Wittenseedineren wij gezamenlijk in onshotel.• Woensdag 12 mei vertrek naar Odenseen bezoek aan Odense zoo (lunchbuffetinclusief) In de late namiddag checkenwe in, in ons Radisson SAS hotel.• Donderdag 13 mei dagtocht over deGrote Beltbrug naar Kopenhagen zoo.’s-Avonds een gezamenlijk diner in onseigen hotel in het uitstekende HansChristian restaurant.• Vrijdag 14 mei een vrije dag of een facultatieveexcursie naar Aalborg zoo.• Zaterdag 15 mei vertrekken wij naarGivskud zoo. Aansluitend weer terugnaar Gross Wittensee voor een tweedeovernachting in hotel Wittensee. Gezamenlijkdiner in ons hotel.• Zondag 16 mei terugreis naar Rotterdam.Eventueel nog een diner onderwegin een wegrestaurant (nietinclusief).Kosten € 575 gebaseerd op een arrangementin een 2-persoonskamer.Niet-ledenbetalen € 38extra en zijndaarmee automatischlidvoor het jaar2010. Voor een1-persoonskamerin het Radisson SAShotel geldt een toeslag van € 175. Geziende hoge 1-persoonskamertoeslag is beperkteen budgetoptie mogelijk. U betaaltdan een meerprijs van € 25 voor een 1-pkin het nabij gelegen Cabinn Hotel of eengelijkwaardig ander hotel.In de reissom zijn begrepen:• Vervoer van Rotterdam-Denemarkenv.v. en alle excursies in Denemarkenm.u.v. de dagexcursie naar Aalborg.• Lokale belastingen, tol- en parkeergelden.• Twee nachten in Hotel WittenseeSchützenhof basis van LO.• Drie nachten in Radisson SAS hotel teOdense op basis van LO.• Drie keer een gezamenlijk dinerop 11 mei, 13 mei en 15 mei.• Eén keer een lunchbuffet op 12 mei.• Toegang tot de drie dierentuinenconform het programma.• Een busboekje of folder met hetprogramma.Niet inbegrepen zijn:• overige maaltijden;• persoonlijke uitgaven;• fooi voor de chauffeur;• persoonlijke verzekeringen zoalsannuleringsverzekering, reis- en/ofongevallenverzekering.LET OP: HEEFT U INTERESSE?DAN GRAAG VOOR 1 APRIL A.S.150 EURO ALS AANBETALINGOVERMAKENWat is verder van belangVoor deze reis dient u te beschikken overeen geldig paspoort of een geldige EuropeseID- kaart (blauw/wit creditcardformaat).Het minimum aantal deelnemers is30. Er is een maximum aantal van 40 deelnemers.Het bestuur van de VerenigingVrienden van Blijdorp behoudt zich hetrecht voor de reis eenzijdig te annulerenals er gewichtige redenen zijn. Het door ubetaalde voorschotbedrag zal in dat gevalaan u worden teruggestort onder inhoudingvan € 15 reserveringskosten. Als dereis is volgeboekt, wordtwel het gehele bedragteruggestort.Boeken vandeze reisIndien u belangstellingheeft voor deze reis,verzoeken wij u voor 1 april aanstaande€ 150 p.p. als eerste aanbetaling(tevens bewijs van boeking) over temaken naar postbankrekening 20.71.059t.n.v. Vereniging Vrienden van Blijdorp afd.excursies, Vroesenlaan 28-A 3039 DV Rotterdamonder vermelding van “Denemarken”en uw telefoonnummer. Als u een1-persoonskamer wenst dient u dit aan tegeven met de code 1-P of 1-P-budget.Boekt u gescheiden maar reist u samenvermeldt dan de naam van de kamergeno(o)t(e).Bent u alleenreizend en wilt ude 1-persoonskamertoeslag vermijden,dan kunt u dat met de code “Ind” kenbaarmaken. De reiscoördinator zal dan kijkenof een kamerdeling met iemand van hetgelijke geslacht mogelijk is.Op 1 april besluit het bestuur of de reisdoorgaat. U wordt daarvan zo spoedigmogelijk op de hoogte gebracht. Ook ontvangtu dan nadere informatie over dereis. Het is niet mogelijk de eerste aanbetalingterug te storten voor afmeldingendie na 1 april zijn ontvangen. Voor meerinformatie over deze reis kunt u zich wendentot Peter Biesta (zie colofon).16 | Vriendennieuws 1 | 2010

Lijn 13GEZOCHT:NOTARISDe Vereniging Vrienden van Blijdorp iseen ‘Algemeen Nut Beogende Instelling’en valt als zodanig onder de ANBIregeling.Dit betekent dat periodiekeschenkingen aan onze vereniging, dienotarieel zijn vastgelegd, volledig fiscaalaftrekbaar zijn voor de donateur.Om de procedure voor de donateur zoeenvoudig mogelijk te houden, heeft devereniging zich onlangs aangesloten bijwww.schenkservice.nl. Via deze site kaneenvoudig een volmacht en conceptakteworden opgesteld. Hieraan zijn geenkosten verbonden, maar de akte moetnog wel door een notaris wordengepasseerd en geregistreerd. De kostenhiervan worden in principe door devereniging betaald. De vereniging isdaarom op zoek naar een goedkoperalternatief. We zoeken een notarisdie de werkzaamheden voor een‘Vrienden’prijs (of liever nog om niet)voor ons wil uitvoeren.Wilt u gehoor geven aan onze oproep?Penningmeester Arie Bos staat u graagte woord!LEUKEVERRASSINGUIT RHOON!De Nederlandse Bond van plattelandsvrouwen/Vrouwenvan nu,afdeling Rhoon, Poortugaal e.o.hield op 11 november 2009 eenbijeenkomst waarbij de film’The march of the penguins’ werdbekeken. Na afloop ging men metde pet rond voor de Vriendenvan Blijdorp.Opbrengst: € 230,-Dames, hartelijk dank!Op het moment dat ik dit schrijf is het nog volop winter en daar hou ik van.Eindelijk zie ik Erik die luie beer weer eens spelen. Nandoes in de sneeuw!Sneeuwuilen in de sneeuw, geweldig! Na een paar weken sneeuw en vorst krijgenwe de lente in zicht. Met het voorjaar groeit het verlangen, een verlangennaar zon, naar nieuw groen, uitlopende knoppen en naar vooral nieuwe jongedieren. Wat is er mooier dan jonge dieren te zien, en dan nog het liefst dierensoortenmet een hoge vorm van nestzorg. Want laten we wel wezen, die reptielenuit de broedmachine zijn toch een stuk minder vertederend. Dieren die zosnel mogelijk van hun ouders moeten vluchten om er niet door opgevreten teworden; dat is dan toch allemaal wat minder.De lente is het nieuwe begin en daarmee ontstaat ook een gevoel van verlangen.Een verlangen dat nieuwe energie geeft. Zouden dieren dat ook hebben,verlangen? Het lijkt van wel natuurlijk, want verlangt een dier niet naar eten,naar gezonde omstandigheden of naar een partner, of is dat meer een drift?Ik weet het zo net nog niet. Wat is dan eigenlijk het verschil? Volgens Van Dale(één van mijn beste vrienden) is verlangen “een bij voortduring vervuld zijnvan begeerte naar het in een bep. genoemde, m.n. met de gedachte dat men hetvooralsnog niet krijgen kan.” Vooral dat laatste besef heeft een dier niet! Duswat een dier wel heeft, dus beweegt, is drift! Hiervan zegt Van Dale weer: “deinwendige werking die iem. tot niet vooraf overwogen of onbeheerste handelingenbrengt”. En dat maakt voor mij het verschil duidelijk: de drift komt bijmens en dier voor, het verlangen alleen bij mensen.Dieren kunnen door hun driften onhandelbaar worden, denk aan een olifant inde must. Mensen die door driften worden gestuurd hebben vaak psychische begeleidingnodig. Dat klinkt als eigenschap voor mensen niet positief! Verlangenis veel vriendelijker want verlangen laat je meer keuze. Verliefde tieners denkendaar anders over, maar dan is er meer sprake van hormonaal gestuurdedriften dan van verlangen.Verlangen kan heerlijk zijn. Je kijkt ergens naar uit en je geniet al een beetje.Verlangen hoeft ook niet bevredigd te worden: ieder jaar verlangen we naareen perfecte Kerst, die perfecte feestdag of een vlekkeloze vakantie, dat proberenwe telkens opnieuw. Als verlangen niet vervuld wordt, kan het ook bestpijn doen. Verlangen is eigenlijk een beetje romantisch, is ook hopen. En zonderhoop en verlangen kunnen we niet.Zo verlang ik naar een dierentuin die af is, naar een compleet uitgevoerd Masterplan.En nu weet ik al dat het nooit zo zal gaan. Iedere keer hoop ik op dieperfect georganiseerde verbouwing waarbij kosten, tijd endierenwelzijn optimaal op elkaar zijn afgesteld. Maar aande andere kant is verlangen naar en hopen op perfectietoch weer wat me bindt aan Blijdorp. Dus eigenlijk is perfectiehet einde van hoop en het verlangen!Ik wens iedereen een nieuw imperfect seizoen...!Driftig verlangen17 | Vriendennieuws 1 | 2010

K O U D B L O E DTekst: Jan BreedijkEEN RELIGIEUS INSECTVolgens een oud Chinees gezegde wijzen ze de wegaanan verdwaalde rei-zigers. De Fransengeloofden datop deze manier een verlrlorenkind kanwordenteruguggegevonden en in Arabischegezege den wijst hij inde rich-tingvanMekekkaka. Het eten van de eieren zouvolgensde Chininezenen helel-pen tegegen bedplassenen in Afrika brengt hijgelukalshijop je hoofdlandt.In het MiddeleeuwseEuropa werdenendeze dierenen bewonderdomhun toewewijding aanan hetgebed. Dit stuk gaat over de bidsdsprinkhaan.Bidsdsprinkhanen zijijn insesectenen die weinigovereeeenkomstenhebben met sprinkha-nen. n. Ze hebbeneene verdraaibare kop,vangarmen, kunnen n niet springen en etengeenen grassen. Bidsdsprinkhanenzijn danook meerer verwantaanan de kakkkkerlakken.Ze horentotde ordevande Mantodea.De naam stamt afvanhetGriekse woord‘manantis’datprorofeet of waarzeggerbete-e-kent. Erzijn ongegeveer 2400 soorten bid-spririnknkhanen,verdedeeld overmeer dan 400geslachten. Dekleleininste soort wordt 1,5cm lang,de grootste 25 cm. Bidsprink-hanen komen voororin de warmereregematigde gebiedenen, de sububtrtropopenendetropen. Ze bewonen allerlei biotopen,van woestijnentottropiscscheregenwou-den. De naamam bidsprinknkhaan komt vande typypisischche houduding van devoorpotenin rusust,waarbijde dij ende scheenzijijnsamemengngekeklapt.Vioolbidsprinkhaan - foto: Diergaarde Blijdorpmiddentussen defacetogen. Dezeogennemene slechtsgrotelichthtvedririeHet uiterlijkHet meest kenmerkendaanan de bidsdsprprinink-haananzijijn de kop, de halals en de voororpoten.Dekop is driehoekig met grotesamen-gesteldeogen en is erg beweegeglijk.Bidsprinkhanen hebben echternieiet twee,maar vijf ogen. De opvallelendndste tweezitten voooorop de kopen zijnfacetogen.De andere driezijijn enkekelvououdidig enzittenbovenop de kop, links en rechts en éénénverschilillelenwaren.Ze waararschuwen de bididsprinkhahaananvoor eenen van bovenaankokomende vijajandnd.Op de kop staan vrijlanangege, dunne anteten-nes die continu wordenbewogenen. Bij demannnnetetjes zijn de antennes altltijijd langngerdan bij de vrouwtjesen wordrdenze vooralgebruiktom de vrouwtjesop te sporen.Bidsprinkhanenhebben een boven-en on-derkaak waarmee ze kunnenen bijtjtenenkauwen.De hals (proroththororaxax) is lang,metdaaaararaanande voooorprpototen(vavangngarmen). Zo zijijn dietweeververwijdjderd van devier looppop tenen is de reikwkwijijdte van devangagarmrmensterk vergrgroroot. De vangarmenzijn enormenbestaanan uitvier delen;de coxa, femumur,tibia en de tarsus. De middelste twee zijnbezezet met stekekele s die in de rusthoudingkeurigin elkaarar vallen.De tibia heeft eendolkachtige vangnghaak.Verder hebebben bidsprinkhkhananeneenen borst-stuken een achtererlilijfjf. In het derdeenachthtste segment van het borststuk zit aandeonderkanteenengroef. Hierinbevindenzich twewee tegenover elkaar gelegen trorom-melvlvliliezenenmetdaaaarachchteter een met luchchtgevulde ruimte. Hierermemee kan de bididsprinkhahaanan hetultraragegeluluidwaarnememenenvan de vleermuizenen. Het achterlijfkanbijvrouwtjes sterk wordrdenuititgerektin ver-band metde grotote hoeveveeeelhlheieid eitjtjesendedaaaarvrvoor benodigde voedediningsgsststoffendie ze moet opslaaaan.De vierdunne, langeloopoppopoten gebruiuiktde bidsdsprininkhaan vaakakom te wiegen. Zo lijijkthijeenen takje datbe-weegt in de wind. Samen met defanantataststi-schecamouflagekleuren zorgt datervoordat hij nietopvalt voorvijijanandeden enprooien. Sommigebididspspririnkhahanen heb-ben ook nog de vorm van een dor bladad,bloem of stutuk schorsrs. Bidsprprininkhanenhebbentwee paar vleugels, de voororststevleueugegelsbeschermemen de vliezige achthter-vleueugegels en hebbbbendezelfde kleueur als hetlichaam.Alleen volwassen mannetjejeskunnen vliegen, maarar bididspspririnkhanen ge-bruiken hun vleueugegelszeleldeden om zich teverplaatsen. Datdoeoen ze alllleeeen als hetechtmoet.Alsze gaanvliegenen, dan doenze datmeestal’s nachchtszodatze voorveeeelvijandndenonznzicichthtbabaarar zijijn.VoortplantingJongnge bidsdsprprininkhkhanenlijken al op hun ou-dersrs. Pas vanaf devijfde vervellingis tezienof het diereenenmannetje of vrorouwuwtjeis. Het vrouwtje heeftzesbuiuikschchildenaan het achthterlijfen het mannetjeachcht.Danknkzizij die tweeextraschchilden kan hetmannnnetje de krommingmakenvoooor deparing. Mannetjes zijnbovendien kleleiner,hebben groroteterevleugelels,langegereantntenen-nes enveeeel mindndereetetlust. Mannetjes zijneerdrdervololwawassen danvrorouwtjes, wat las-tig is bijde kweeeek.Manannenetjesdiewillenparen moetenen ergvoooorzrzicichthtigzijijn.Zijworor-den makkkkelelijijk als prooi geziziendoooor hetvrououwtwtje. Eenmaal ophaar rug gespron-gen, zalhetmanannenetje gaanan trillenen ophet halsschildvanhetvrouwtje gaanantikkkkenom haararrustig te krijgen. Hiernavindndt de pararining plaaaatsts. Overbidspsprinkhaha-nen is bekend dat devrorouwuwtjtjesde man-netjtjesdodenbijde pariringng. Dit is echchteternietbijalle soorten zo. Sommige manne-tjesbrengeneenen prooioi meevoor het >18 | Vriendennieuws 1 | 2010

19191919 | Vriendennieuws 1 | 2010vrvrouo wtje, zodadat zizij nininietetete honononongegegegeg riririr g is en hihijnana de paparing ervrvrvanandodododoorororor kanananana . AnAnAnAndededededererereren rererererennnenen n gegewoonon harard weweweg alalalals zezeze klalalalaarararar zijijijijijijn.n.n.n.n. Erzizijnjn soortenenen waaaarbrbijijij het vrororouwuwuwtjtjtjtjtje dedededede kopopopvav n hehet mamamannnnnnetetetje afbijiji t titijdjdjdenenenens dededed pararararara inining.g.g.gHeHeHet ononththt oofdf e lichaaaaa m mamamaakakt dedede pararararininininingafaf danankzkzijij een zenuwknknoooooop ininin hetetet achchc tetet r-rlilijfj . BiBij sos mmmmmmigige sososososoorororororteteteten scheheh ididt dedede kopvavavav n hehehet mamannnnetetjeje parariningsgsonono dederdrdrurukkk ene deststs ofofo fefen afafa , zozodadat hihij jujuisist seksksueueelel actctieverwowowordrdt ala s hih j ononthththoooofdfd is. Als manannen tjtjesesewowowordrdenenen opgpgp egegetetenen levevererenen zijijij daaaardrdrdoooor dededejujujujujujujujujuj isisisisi tetetetet bououououo wswsw totofff enen voooor dedede aananmamam akak vananananananananaeieieieieieieierererererene . BiBiBiBiB dsdsdsd prprprininkhk anenenen zetetetetteteteten mememeesesestatatatataldrdrdrdrdrd ieieieieie totototototototo zesese eipipakakaka kettttenen af (v(v(v( ananan elklklklklklklklklkldererererererertititititit gtototototototototototot drdrdrdrdrdrdrdrdrd ieieieieieieiehohohohohohondndndndndndndn erererererere d eieiererenenen).).).) Na dededededgebebebebebooooooooooo rtrtrtrtelililililijkjkjkjkenenenenenen de ninininimfmfmfm enenen nogogog nieiet opopopopopopop de ouououououdedededededed rsr ,mamamamamam ararar ze vevevevervrvrvrvrvelelele lelelelelen dididididididirerererectctctctct en ziziziziziziz jnjnjnjnjnjnjnjnjnjnjnjnjn danananan al mimimimimimininininibibibibib dsdsdsdsprprprp ininini khkhkhkhaaaaaaaaa ntntntntntn jejejejejes.s.s.s. Na elelelelelelelelkekekekeke vererererererervevevevevev lllllll inininingwowowowowowowow rdrdrdrdrdrdr t ererererererer veeeeeeeel gegegegegegegegegegegegegegeg teteteteten enene netetete voooooor dedededede vererervevelllll ining neneneemememememememt dededed eetetetetetete lulululustststs weeeeeeeer afafafaf. AfAfA hahahah nknknknkeeeeelililijkjkjk vananananananananananan soooooooooooooooortrtrtr , omom tststststststanananananandidididididighghghghghghghg ededededededede eneneneneneneneengegegegegeslslslslsls acacacacacaca hthththththththth verererervevevev llllenen bididspspriririnknknkhahahahanenenenen zezezevevevevevev ntototototototot t tititititititititienenenen keeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeer vovovoororor ze vovovolwlwlwasasasasa seseseses n zizizijnjnjn.Eten en gegeten wordenBiBiBiBiBiBiBiBiBiBiB dsdsdsdsdsdsdsprprprprprprprprprprprprininininininininininininininkhkhkhkhkhkhkhkhkhkhkhkhkhkhananananenenenen jagagagagagagagagagagagagagagagenenenenenenenenenenenen vananananana uiuiuiuiuiuiuiuiuiuiu t eeeeeeeeeeeeeeeeeeeen hihihihihihihih ndndndndndndndndndndndndererere -lalalalalalalalalalalalalalalalalaagagagagagagagagagag. ZeZeZeZeZeZeZeZeZeZ wacacacacacacacacacacachththththththththththtenenenenenenenen in huhuhuhuhun rururururuststststststhohohohohohohohohohohohoudududududududududu inininini g tot tererererererererererererere eenenenenenenenen prorororororororooioioioio lananananangsgsgsgsgsgsgskokokokokomtmtmtmtmtmtmtmtmtmtm . AlAlAlAlA s dedededede prororooi in dedededebububububububub ururururururu t isisisisisis, slslslslslslaaaaaaaaaaaaaaaan zezezeze in eeeeeen titititienenenendededede of hohohonnndededededederdrdrdrdrdrdrdrdrdrd tstststststste vavavavan eeeeeee n sesecococondndndnde tototoe.e. Hieieiervrvrvoooooor gebrbrbrbruiuiuiuiktktktkt de bibibidsdsdsprprprp inininkhkhkhkhaaaaaaaan dedede vananghghghaaaaaak endeded stetetekekelslsls aananana de vavavavangngngararmen. Eenenmam alalaklklememem hieiertrtrtrtusususseses n isis de prprp ooooooo i directctct dicichthth bibib jdede monono ddddelelenenen. HeHet liliefefefe ststs heeeee ft hijij eenenenprooooi memet zazachchtete licichahaamamamsdsds elelelene dieieie makakkekekelijkjk vasast tete klelelemmmmmmenenen is.s.s.s De kokop wowordrdteeeeeersrsrst afafgegegerururuktktk , zozodadadat dededproror oioi heme nieiei tmemeer kanan verererwowow ndndn enenen. TaTaTaaiaia e ded lelen vavavavan dedededprprooooi wowordrdene meeeeeeststststalalal nieieieiet opopopopgegegegegegegegegegetetetetet n.n.n Eenenbibib dsdsd prprprinininkhkhkhkhaaaaaan kakakan zezezezelflflflfs eeeee n twtwtwtweeeeeedede prorororororooioioivavangn enen, teteterwrwrwijijijijl hihih j memet éééééén vavavav ngngngarararararararararararararara m dededededededeeeeeeersrsrstetete prorororooioioi vasasasththththouououdt. DeDeD prororororororororooioioioienenenenenenenenekununununnenen bebebeststaaaan uiuiuit vlvlvlvlieieiegegegen,n,n,n,n,n,n,n,n,n,n muguguguguggegegegegen,n,n,n,n,n sprprprprprprp inininininininkkkkkhahahanen n, homomommemelslsls en bibibibibibib jejejejejejejejejej n,n,n,n,n,n, maaaaaaaaaaa r zezezelflflfsklklk eieinene repepeptitititielelelelelelenenenenenenenenenenenene , vovovovogegegegegegegeg lslslsls of kikikik kkkkkkkkk erere s zizizizijnjnjnjn nieieieieietvevevevevevevevevev ililili igigigigigigigig. AlAlAlAlAlAlAlAlAlAlAlleleleleleleles totot eeeeeeeeeen lelelelelel ngngngngtetetete vananananan andndererererhahahah lflflflfkekekekekekek erere de jajajajajaj gegegegeger zezezezezelflflflflflflflflflflf worororororororororo dtdtdtdtd gegegegegegrererererepepepepepepepepepep n.n.n.n. Na ieieieiededededederere maaaaaaaaaaaaaaltltijijijijijijd mamamamaakakakt dededededede bididididididididididi sprinknknkhahahahah anananan devavavavavavav ngngngngpopopopopopoteteteteteten scscscscs hohohohohohohoononononon metetetetete de momondnddededed lelen.n.nBiBiBiBiBiBidsdsdsdsdsprprprprprp inininininkhkhkhkhkhkhanananananenenenenenenenenenenen zelele f wowowordrdrdr enen ookokok veeeel gegegegegegegegegegeteteteten.n.n.n. Voooooooooooooorararararararal vovovovovovogegegegegegegegegeg lslslslsls, spspspitititsmsmsmuiuiuiuizezen,n, hagagagageeedidididid sssssss enenen (mememememet nananan mememememe kamamamamamamamaeleleleleleoeoeoe nsnsns) enenenvlvlvlv eeeeeermrmrmrmrmuiuiuiuiuiuiuiuiuiu zezezezezezen vovovovovovovormrmrmrmrmrmrmrmenenenenenenenenenenenen hunununun vijijijananananandededen.n.MeMeMeMeMeMeMeMeMeMeMeMeMeesesesesesesesesesestatatatatatatal vevevevevevevevevev rtrtrtrtrtrtr rorororororororouwuwuene ze opopop hununu camamouflflflflflflflflflagagagagage alalalalalalalala s erererere een vijananand nanananadedededertrtr . SoSommmmigigesosososososososoorororororororororororororteteteteteteteteteteteteteteteten rerererererer nnnnnnnnn enenenene wegeg of lalateten ziz chchch valala lelel n.n.n.WeWeWeWeWeWeererererer andndndndndererere enenenenenen nemememememeenenen eene spepepep ctctctacacaculululu aiaiaiaiairerereredrdrdreieieieie ghghghghghg ououououdididid ngngngngn aanananana . EeEeEen vlvlvlieieiegegegegegeg ndndndnde bibibibiddddspspspspririnknknknknknknkhahahah ananananan dieieie metete zijiji n tromomememem lvlvlililiezezezeneneheheheh t ululu trtrtrtragagagagagagelelelelelele uiuiuid vavavav n eeeen vlvlv eermrmrmuiuiuiuiu s opopopo -mememem rkrkrkrkt zazazal zizizizichchchchc diriririrecececece t lalalalatetetet n vavavav lllllll enenenene of gagag atatonononrererer gegegeg lmlmlmatatatatigigigigig vlililiegegegegegenen om tetete ontntntntkokokomemem n.n.n.De bidsprinkhanen van BlijdorpInIn Blililililijdjdjdj orororp ziziziziz jnjnjnjn op dididididit momomomomememementntn twewewewee sosoorororteten bibibibib dsdsdsd prprprprp inini khk anananenen aanananwewewew zizig. Het gaaa tomomo de viviooooooooo lblbl ididididspspspsp iririnknkhaan (GoGoGoG ngngngngngylylyly ususususu gononono -gygygygylolololodededededes)s)s)s)s uititititit Zuiuiuiddddd-InInInInInI didididia enene Sriri Lananana kakakaka en dededespspspooooooooo kbkbkbkbididi spspspriririririnknknknkn hahahaanan (PhPhylyly lolocrcrcrcrcrcranana iaia parara a-a-dodododod xaxaxaxa) uiuiuit OoOoOoOoOoOoO ststststs -A-A- frfrfrikikika ene vanananan Madada agagasasa kak r.rBeBeBeBeBeididide sososoorororteteten ziziziz jnjnjnj nieieiet kakannnnibibalisistitiscsch eneneninin eenenenen groror epepepsvsvorororm tetetete houououo dedededen,n mitits erer geenononoegegegeg ruiuiuimtmtmtmte isisisisis en ererere vololdodoenendedede voeo dselwowowordrdrdt gegegegegegegegegegegeg gegegegegegevevevevevev n.n Ze ziziz jn ergrg rusustig enenen woro -dedededen alalala leleleenenenen actctctiei f alala s ere gejejaagdgdgd moeoet worrdededed n.n. Voooooorararal vlv ieiegegende ini sectc enen worordededengegegevavavangngn en, ala hoewewelel de spspooookbkbidididspspspririririririnknknknkn -hahahaan ookok metetetetet krererekekekelsls kanan wordeden gegegevovov ererererd.d.d.d. Vioioioolololbib dsd prininkhkhk ananenenene kunnenen n zelfl seen vlvlieieiei gegegegendndndn insnsn ecect uiuit de lucucu htht vana gegeg n.Beide didiererenenene prorororobebebeb reren een dodor blb adadad te imimiiitetetetereren. De vivioooolblbididspspsprinknkhahah anan heeeeftftftftft eenenkokokokok p enene vanangagag rmrmenene dieieiei lijijkekek n op blalaadadjejesen hetete halsssss tutuk isisisis ergrg dun en lalalangng en lil jkjktopopop eenen twiwiwijgjgjgjejeje. Dooror die vorm lijkt hij dudududud sooooook opopopopopop eenenen vioioolol. Het achthterererlijf is dede kasasast,thehehet mimimimiddddddenen de hals en dedededede kopopop de knopopop vanadedede vioioioioololo . ZeZe wordeden nenenegegegegeg n á tititienen cm lalalangngngng.DeDeDeDeDe spopopookokspspsprir nkhahahahaanan is dododonknkn erere brbruin (s(s( omomomosgrgrgrgroeoen)n)n) en heheheheefe t eeeeeen lalalangngnge, asymmmmetetririscschgegeg vormdedededede uititititstststs ulululu pipipipipingngng op de kop, did e erervoororor zoro gtgtgtgt datatat hijijijijij nogogog beter lijktkt op eee ndododododood blalalalalaadadadjejejej . Dooooo r dididie uitstulpl ing heheheefefthij eeeen alala ieiennn-acacachthth igig hooooo fdfdfd, dadat hehem dededednanan ama spopopopopookokokbibibib dsdsd prprininini khkhkhkhkhkhaaaaaaaan heheefeft opopopgegegegelelel -veveverdrd. MaMaMaMannnnetetjejes enen vroror uwuwtjtjtjesese worordeden onongegegegeg veveveererer vijijijf cmcm lananang.g.g. De vioooolblbididspspririnknknkhahaananhohohoh udududt vavavavan eeeeeeeee n ieieieieietstststs warararmememem r enen drorogegeger(3(3(30 á 40404040°,° twewewewee kekeerer perer weeeeeek spspsproroeieienenen)klimimaaaat dan ded spookokbib dsdsprprprinininkhkhkhaaaan(2(20 á 3030°,°, vijijf keer pererer weeeeeek spspspsprororoeienene ).).)DeDeD bididsps ririnknkhahanen ini Blil jdjdorororp zizijnjn gekekrereregegegeg n vavan eee n paparticici ululu ieiei r.r. Er isisis eenen kopoppepepelspspspooooooo kbkbididspspririnknkhahanenen gegegegelelelelevevev rdrd waaaaaaa rvrvrvananaheheheh t mamam nnnnnnnnnnetete jeje helelaaaas isis oveveverlrlededenenen.ErErEr worororordtdtd nu gegegegezozochcht nanaararara een nieieuwuwuwe.e.eDeDeDe vioioioololspsprir nknkhahahahanenen lelelelelevevev n inin eenen groroepepvavavan elelelf dididiererere enenene . DeDeDeDhuiuiuiuididid gege nimimfen krkrijijgegenfrfrfruiuiu tvtvtvliliegegege jejejejej s tetetete eteteteten,n, latatere gevevevevevololgdgdgd dooooo rkrkrkrkrulululvlvlvlieieiegegegegen enenene totot slololot huhuhuisisvlv ieieiegegegegegen.n.n.n. Debebebedodoeleling isis datatat ditititit eenenen vasasastetete grororoepepepwowordrdt,t, dieie zicicichzhzhzhzhzelelelelf gagaatat ondndndererere hohohohoududenen.JoJ ngenenen zulululullelelel n acacacachththtererer de scschehehermrmrmenen wororordedengegegehohohohoudududenenene totototot de ouououdededersrs dooooood gagaanan.HeHet teterrrrarara ium zazazazal ininin de tututussssssenenentitit jdjd nieieieiet leleegegegegkokomememen tetete stataananan, mamamaararara bevevevolo ktktkt worororordedededendododoororo eenen andndndererere e soort.t. Bidididspspspspriririnknknknknkhahahanenenenwowordrdrdr enenene nououou eenenmamamamaalalalalal vaaaaa k ninietetet oudududududu ererere dananananaeeeeeen hahahahalflflflf jaaaaaar.r Zelelelfsfsfs de mamamannnnetetetjejejej s vavavavan dedezezezesosososoorororteteteten ninietet, ooooook alal kununnenen zizizij huhuhuhun hohohohoh ofofofofofo dererer welelele bijij houououdeded n.n.n.Met dank aan: LouLouwerwerense s-Ja-Ja-Jan Nedederlolololof (f (InsInsecectenanafdefdfdefdelinlinling Dg Dg Dg Dg Dierierergaaga rde Blijdijijdorp)Spookbidsprinkhaan - foto: Peter van Norde

Tekst: Trix VermeulenWILDE KAT: TWEE IN ÉÉNAls kattenliefhebber kijk ik met veel plezier naar alle verschillendewilde katten in Blijdorp. Deze katten, hoe wild en gevaarlijk ze ookzijn, doen me toch ook altijd denken aan onze vertrouwde huiskat.In dit artikel zoom ik in op twee kattensoorten: de manoel en devissende kat. Al is het maar om de vraag om beantwoorden of devissende kat ook echt een goede visser is.De vissende katIn tegenstelling tot de meeste kattensoorten,die niet van water houden, is de vissendekat een goede zwemmer, die brederivieren kan oversteken. Hij komt voor inde wetlands van Zuidoost-Azië en India.Hij leeft in deze waterrijke gebieden,omdat hij afhankelijk is van water. Samenmet de platkopkat is hij de enige kattensoortdie het merendeel van zijn voedsel inhet water vindt. En hij kan dus echt goedvissen! Hij vangt zijn prooi op twee manieren.Hij slaat ze met zijn voorpoten uit hetwater terwijl hij aan de oever staat. Maarhij duikt ook het water in om zo de kikkersen vissen met zijn bek te vangen. Ik hebme laten vertellen dat er dierentuinen opdeze wereld zijn die hier een hele showvan maken..De vissende kat is een stuk groter dan demanoel. Hij staat hoog op zijn poten enheeft een relatief korte staart. Halverwegetussen zijn tenen zitten een soort zwemvliezen.Ook kan hij zijn tenen spreiden,wat het lopen in drassig gebied makkelijkermaakt.De vissende kat is een bedreigde diersoort.Zijn leefgebied, de wetlands, verdwijntdoor aanleg voor akkerbouw, vervuiling enhet kappen van hout. De visserij zorgt erdaarnaast voor dat het voedsel voor vissendekatten vermindert. Ook wordt er opde katten zelf gejaagd. Voor de pels en ookomdat bepaalde onderdelen verwerktworden in medicijnen. De vissende katstaat op de lijst van bedreigde diersoortenen hiermee is er aandacht voor het behoudvan deze soort. Gelukkig is de situatiein Blijdorp een stuk optimistischer.In Blijdorp gaat de fok namelijk erg goed.Ook in het afgelopen jaar hebben de vissendekatten jongen gekregen, één kateren twee poezen. Deze drie katten verblijven,samen met een kater die vorig jaargeboren is, achter de schermen in de zogenaamdekattenstal. Pas als deze dieren eenplek gekregen hebben in een andere dierentuin,mag het kattenstel opnieuw jongenkrijgen.Vissende kat - foto: Peter van NordeJonge vissende kat - foto: Joost HubeekBij katachtigen doet zich soms een raar ennaar fenomeen voor, in het gedrag van dekaters. Voordat een kater bij een poeswordt gezet, is er eerst een uitgebreide introductieperiode.De dieren kunnen elkaardan wel zien, horen en ruiken, maar zekunnen nog niet bij elkaar. Als ze zo aan elkaargewend zijn, worden ze bij elkaargezet, waarbij alle maatregelen getroffenzijn om in te kunnen grijpen mocht hetmisgaan. Nu gebeurt het een heel enkelekeer dat deze introductie helemaal goedverloopt, dat de dieren goed met elkaaroverweg kunnen en dat bij de kater vervolgenseen soort kortsluiting ontstaat zodrade poes krols is. In Blijdorp zorgde dit tweekeer voor een uiterst vervelende situatie.Een amoerpanter doodde zijn zus terwijlzij lag te slapen. Deze dieren waren daarvooraltijd goed met elkaar omgegaan.Ook een vissende kat doodde een poestoen zij krols werd. De verzorgers staanvoor een raadsel, omdat dit gedrag absoluutniet voorspelbaar is. Naast de doodvan de poezen, zorgt het er bovendienvoor dat de kater niet meer te vertrouwenis. Hij kan eigenlijk niet meer bij een poesgezet worden en dus ook niet meer voornageslacht zorgen.Ook met het stel dat nu in Blijdorp woontis niet alles meteen vlekkeloos verlopen. Indit geval lag dit niet aan het gedrag van dekater. De kater van Blijdorp is een rustig enzachtaardig dier. Daarom werd hij in eersteinstantie gewoon bij de poes gelatentoen deze jongen kreeg. Ook al kondenman en vrouw het altijd goed vinden, tochwerd het vrouwtje erg onrustig van dekater nu er ook jongen waren. Deze onrustzorgde ervoor dat ze ging lopen met dejongen, ze wilde haar kroost naar een veiligeplek brengen. En daar is het verblijfdan te klein voor. Het jong werd niet meergoed verzorgd, omdat de moeder daar tezenuwachtig voor was, met alle gevolgenvan dien. Daarom wordt de kater nu altijd,ook al heeft deze geen kwaad in de zin,apart gezet zes weken nadat de poes krolswas. Mocht ze in verwachting zijn, dan kanze in alle rust haar jongen krijgen en verzorgen.20 | Vriendennieuws 1 | 2010

Manoel - foto: Peter van NordeManoelDe manoel wordt ook wel Pallaskat genoemd,naar Peter Pallas die hem voor heteerst beschreef. In Blijdorp zitten de manoelsaan het verblijf van de Mongoolserenmuizen. Dit is niet voor niets, want inhet wild zijn dit een van de prooidierenvan de manoel. Beide dieren komen voorop de Mongoolse steppe. De manoel leeftdaar in koude rotsige bergsteppen. Hij kanop grote hoogte worden aangetroffen, totwel 4.800 meter. Zijn lichaam is goed aangepastaan dit leefgebied. Door zijn kleinepostuur en natuurlijk door zijn dikkevacht, die hem goed warm houdt. De kleuren tekening van de vacht zorgen voor eengoede camouflage. Tussen de rotsen is hijnauwelijks zichtbaar. Hij heeft smalle,ronde oren die laag op zijn relatief plattekop staan. Als hij zijn oren plat legt, vallenze in één rechte lijn met zijn kop. Hierdooris hij voor zijn prooidieren nauwelijkszichtbaar in een omgeving waar weinigbeschutting is. Hij besluipt zijn prooi enverrast hem met een snelle aanval, het gedragdat je ook bij een gewone huiskatkunt zien. De manoel wacht ook bij ingangenvan holen om een klein zoogdier tegrijpen wanneer deze zijn hol verlaat.Als hol gebruikt de manoel spleten tussende rotsen, kleine grotten, holle bomen enverlaten holen van bijvoorbeeld marmottenen vossen. De manoel leeft solitair. Hijis schuw en laat zich weinig zien. Het verblijfin Blijdorp is vaak ook een zoekplaatjenaar de kat. In het wild is hij zeker nietwijd verspreid, in een gebied van honderdManoel - foto: Pieter vd Gotenvierkante meter leven maar zo’n acht katten.De manoels hebben last van verschillendebedreigingen. In het verleden werd ervooral veel gejaagd op de manoel vanwegezijn prachtige, dikke pels. Gelukkiggeldt er in veel landen inmiddels een verbodom te jagen op deze dieren. Het etenvan prooidieren die vergiftigd zijn is eenandere bedreiging. Ook verandert hun natuurlijkeleefgebied door inmenging vande mens.Tot twee jaar geleden had Blijdorp tweestellen manoels waarmee gefokt werd.Beide stellen kregen regelmatig grote nestenvan wel zes tot acht jongen. Achterinhet verblijf bevinden zich twee nestkistenmet weegschaal. De weegschaal helpt omde jongen nauw te volgen. Jonge manoelsgroeien snel, omdat ze in korte tijd sterkgenoeg moeten zijn voor een strenge winter.Ze zijn erg kwetsbaar en daaromwordt in Blijdorp het gewicht van de jongennauwlettend in de gaten gehouden.De kleine katten waren vaak goed te zienin het verblijf. Ze waren erg speels enkwamen dichtbij het glas. Een lust voorhet oog deze grote kattenfamilie! Maarhoe kan het dan dat bezoekers nu nogmaar één kater kunnen zien?De dieren die in Blijdorp geboren worden,kunnen niet allemaal in Blijdorp blijven.Ze moeten geplaatst worden in anderedierentuinen. Dit wordt geregeld met behulpvan een stamboek. Met de gegevensuit het stamboek kunnen dieren zodaniggeplaatst worden dat inteelt bijvoorbeeldwordt uitgesloten. Zo gaat het als eenstamboek optimaal werkt. Met het stamboekvan de manoel is het nog niet zo veren dat zorgt ervoor dat veel dieren in Blijdorpmoeten blijven. Dit vraagt erg veelruimte. De kater kan namelijk niet altijdhet verblijf delen met de poes, de jongenmoeten op een gegeven moment van demoeder afgehaald worden en de jonge katersen poezen moeten ook weer van elkaargescheiden worden. Naast hetverblijf in de dierentuin moet er achter deschermen dus nog veel meer ruimte zijnom twee fokstellen met hun nageslacht tekunnen huisvesten. Deze ruimte is nietbeschikbaar en daarom is Blijdorp verdergegaanmet één fokstel. En toen overleedhet vrouwtje van dit stel aan een ziekte.Op dit moment heeft Blijdorp dus alleeneen kater die uitkijkt naar een nieuwemetgezel. Zodra er een vrouwtje beschikbaaris, kunnen we uitkijken naar diespeelse, jonge manoels!Met dank aan Martin van Wees (Diergaarde Blijdorp)21 | Vriendennieuws 1 | 2010

KENNISMAKENMETCEES VAN VESSEMOp 10 april 2010 wordt Cees vanVessem benoemd tot nieuw bestuurslidvan onze Vereniging.Hij neemt daarmee de coördinatieop zich van het promotieteam.Wij hebben hem gevraagd zichaan u voor te stellen.Beste Vrienden van Blijdorp,Ik ben geboren in 1962 in de Schiedamse wijk ‘de Gorzen’ en woon nog steeds in deze stad.Al op heel jonge leeftijd ontstond mijn fascinatie voor Blijdorp. Dat kwam met name doorde winterabonnementen die mijn ouders elk jaar kochten. Daardoor was ik in de gelegenheidom de tuin gedurende deze periode vaak te bezoeken. Vooral de vogeltentoonstellingenin de Rivièrahal hadden onze interesse. Logisch als je vader lid is van de NederlandseBond van Vogelliefhebbers.Halverwege de jaren tachtig werkte ik door toeval bij een bedrijf dat de diergaarde een zeerwarm hart toe droeg. Wij mochten regelmatig werk verrichten in de tuin.Het hoogtepunt was dat ik door mijn toenmalige directeur werd gevraagd of ik het leukzou vinden het ‘ondeugende’ olifantje Bernhardine naar Duitsland te brengen, omdat zijheropgevoed moest worden. Nou, dat hoefde hij natuurlijk maar één keer te vragen! Hetbedrijf beschikte over een vrachtwagen met hijskraan en ik kon gelukkig zowel de hijskraanbedienen als rijden. Ik kan u zeggen beste Vrienden, dat was een onvergetelijke ervaring!Tot op de dag van vandaag heb ik de dierentuin niet meer los kunnen laten. Mijn dochterdie nu 17 jaar is krijg ik niet zo heel snel meer mee de tuin in, maar tot haar tiende jaar wasdit geen enkel probleem. Gelukkig ga ik nog wel elke zondag met mijn zoon van 12 jaarnaar de tuin. Hoewel ik mij steeds af vraag of het niet andersom is en hij mij niet wil teleurstellen…José, mijn Spaanse vrouw met wie ik in 1986 getrouwd ben, heeft ondanks haareigen drukke werkzaamheden meestal wel tijd om mij bij bepaalde gelegenheden van deVrienden terzijde te staan. Iets wat ik erg waardeer in haar, want tenslotte is het mijn klus.Ik hoop u de komende tijd niet teleur te stellen. Het promotieteam gaat haar uiterste bestdoen om de doelstellingen te halen die wij ons hebben voorgenomen.Voor mij is het belangrijk dat ik probeer met plezier en passie (naast mijn fulltime baan alsveiligheidskundige bij de grootste pakketvervoerder ter wereld), samen met u, ons steentjebij te dragen aan het nog mooier maken van de Rotterdamse dierentuin die ons zo na aanhet hart ligt.Ik hoop dat ik u binnenkort een keer mag ontmoeten in onze Vriendenwinkel. Gewoon vooreen prettig gesprek of om meningen te delen over hoe wij bijvoorbeeld onze inzet kunnenverbeteren om deze mooiste dierentuin van Europa nog beter van dienst te kunnen zijn.Wellicht wilt u zelf deel uit maken van ons promotieteam? In dat geval zie ik u zeker in dewinkel voor een afspraak.Met vriendelijke groetCees van Vessem22 | Vriendennieuws 1 | 2010

M U T A T I E SVIERDE KWARTAAL 2009In deze rubriek vindt u een selectieuit de mutatielijst van de Diergaarde.Er kan tussentijds het eenen ander zijn veranderd. Ook kunnendieren zich (niet zichtbaarvoor publiek) achter de schermenbevinden. Waar bekend wordtaangegeven of het een mannetje(het eerste cijfer) of een vrouwtje(het tweede cijfer) betreft, of dathet geslacht nog niet bekend is(het derde cijfer). Voorbeeld: 1.1.0Leeuw = Twee leeuwen, één mannetjeen één vrouwtje.Geboren Geboren2 okt/0.0.2 Cubaanse boa, 5 okt/0.0.2krokodilhagedis, 7 okt/0.1.0 Amerikaansebizon, 7+8 okt/0.0.3 groene basilisk, 24okt/0.0.4 stokstaartje, 30 okt/1.0.0 Chapmanzebra, 8 nov + 6 dec/1.1.0 Kirk’s dikdik,11 nov /1.0.0 Mhorr gazelle, 17+20nov/1.1.0 Indische antilope, 18-23nov/0.0.4 gilamonster, 14 dec/0.0.2 Pinchéaap, 17 dec/1.0.0 addax, 27 dec/0.0.4Komodovaraan, 28 dec/0.0.1 witkruinmangabey.Gestorven3 okt/0.1.0 zwavelborst toekan (plm 9jaar), 15 okt/1.0.0 Gillen’s varaan (plm 6jaar), 22 okt-26 dec/1.2.0 Surinaamse pad(pipa),23 okt/0.1.0 papegaaiduiker (plm 10jaar), 5 nov/1.0.0 baardagame (plm 9jaar), 8 nov/0.1.0 Kalahari Tent schildpad(plm 10 jaar), 11 nov/0.1.0 bongo (plm 11jaar), 15 nov/1.0.0. witrug gier, 18nov/0.1.0 bonte varaan (plm 10 jaar), 20nov/1.0.0 koedoe, 24 nov/0.1.0 geleanaconda (plm 30 jaar), 26 nov/1.0.0groene oropendola (plm 9 jaar), 1dec/0.1.0 wanderoe (plm 17 jaar), 1 dec/1.0.0 zwarte ibis (plm 17 jaar), 3 + 14 dec/1.1.0 Kongo pauw, 9 dec/0.1.0 doornstaartskink(plm 13 jaar).Groene basilisk - foto: Alex Schouten2 nov/1.1. woudaapje (uit Arnhem),2 nov/0.1.0 jufferkraanvogel (uit Arnhem),2 nov/0.0.4 steltkluut (uit Rheine), 5nov/0.2.0 violette toerako (uit Barcelona),19 nov/0.3.0 Aziatische leeuw (uit Magdeburg),31 okt/1.0.0 vicuna (uit Obterre),12 dec/0.0.3 Australische longvis (uitChester), 13 dec/1.0.0 hondskopboa(uit Londen).VerzondenVerzonden8 okt/1.0.0 manenwolf (naar Szeged), 15okt/3.2.0 kolenbranderschildpad (naarZürich), 15 okt/0.10 neushoornleguaan(naar Amsterdam), 28 okt/1.0.0 gorilla(Thomas, naar Valencia), 29 okt/0.1.0okapi (naar Beauval), 29 okt/0.2.0 Australischegriel (naar Beauval), 2 nov/0.1.0 Indischeneushoorn (Sofie, naar Whipsnade),3 nov/1.0.0 potto (naar Amsterdam),30 nov/1.0.0 witnekkraanvogel (naarRhenen), 13 dec/3.1.0 hondskopboa (naarLonden), 18 dec/1.1.10 grote textorwevers(naar Duisburg), 18 dec/1.1.0 mierenegel(naar Duisburg).Pincheaapje met jong - foto: Peter van NordeGearriveerd GearriveerdBonte varaan - foto: Joost HubeekLachende zebra - foto: Ton van Buren23 | Vriendennieuws 1 | 2010

c o l o f o n32e jaargang, nummer 1, oplage: 6500Denkt u na over een periodiekeschenking aan onze vereniging?Kijk op www.schenkservice.nlen zoek op Vrienden van BlijdorpAlvast hartelijk dank!a g e n d aZondag 14 maart 2010, 11.00-12.30 uurWinterlezing Janno Weerman:Hoe werkt het voedselmagazijn in Blijdorp?Zaterdag 10 april 2010: 11.00-12.00 uurAlgemene Ledenvergadering 2010.Aansluitend afscheidsreceptie Greet en Henk Gerritse.Zaterdag 10 april 2010: 14.00 uurOpening servalverblijf. Verzamelen op het pleintegenover het Henri Martinhuis.a d r e s B l i j d o r pZaterdag 17 april 2010Voorjaarsexcursie naar de Allwetter Zoo te Münster(Zie ook blz. 11).Dinsdag 11 mei 2010 t/m zondag 16 mei 2010Meerdaagse reis naar Denemarken (zie ook blz. 15)De lezingen en ALV worden gehouden in het Eauditoriumin het Oceanium. Vrienden hebben op de genoemdedata gratis toegang tot de Diergaarde totaanvang van de bijeenkomst en op vertoon van hunlidmaatschapskaart voor het betreffende jaar. Er isniet meer dan één introducé per lid toegestaan.U kunt in het Eauditorium uitrijkaarten kopen.NB. De zaal gaat al om 9.30 uur open. U heeft dan alletijd om onder het genot van een kopje koffie of een andereversnapering bij te praten met collega-leden of tekijken of Koos van Leeuwen iets interessants voor uheeft op zijn curiosa-kraam.Diergaarde Blijdorp, Abraham van Stolkweg, RotterdamBezoekersinformatie: 010 - 443 14 95Postadres: Postbus 532, 3000 AM RotterdamOpeningstijden: Het gehele jaar, iedere dag geopend!Wintertijd: 09.00 tot 17.00 uur. Zomertijd: 09.00 tot 18.00 uurVereniging Vrienden van BlijdorpSonoystraat 6a, 3039 ZT RotterdamVriendennieuws is een uitgave van de VerenigingVrienden van Blijdorp en verschijnt vier maal per jaar.De Vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel:“Het in zo breed mogelijke zin ondersteunen van DiergaardeBlijdorp”. De jaarlijkse minimale contributie bedraagt€ 38,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar hetverenigingsorgaan Vriendennieuws ontvangen, alsmede 2gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in Rotterdam.Bovendien worden de leden in staat gesteld deelte nemen aan diverse activiteiten, die speciaal voor hengeorganiseerd worden, zoals excursies en lezingen.Secretariaat:K. van Leeuwen, Sonoystraat 6a,3039 ZT RotterdamVriendenfoon: 010 - 467 66 37Email: info@vriendenvanblijdorp.nlING Bank nr: 13 57 803IBAN/SEPA nummer: NL39INGB 0001 3578 03BIC nummer: INGBNL2ABank: ING bank N.V.Reizen:P. Biesta, Vroesenlaan 28A,3039 DV RotterdamTelefoon: 06-48808538Email: peter.biesta@hetnet .nlPromotieteam: Fam. H. Gerritse,Sourystraat 1d, 3039 SR RotterdamRedactie-adres Vriendennieuws:M. Kreuger, hoofdredacteurGoudsesingel 235d, 3031 EL RotterdamEmail: mkreuger@planet.nlRedactie-medewerkers:J. Breedijk, M. van Leeuwen-Maat,A. Peters, A. Schouten, G. NijssenT. van de Velde, T. VermeulenVormgeving en druk: Argus, RotterdamVrienden van Blijdorp op Internet:Website: http://www.vriendenvanblijdorp.nlRedactie Website: A. GelderblomSamenstelling Verenigingsbestuur:VoorzitterM. KreugerSecretarisK. van LeeuwenTweede secretaris S. Visser-NoordijkPenningmeester /Vice-voorzitter A.M. BosLedenH. Gerritse - PromotieP. Biesta - ReizenT. KanniainenKandidaat-lid C. van VessemISSN: 1568-3400Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigende mening van de auteur en niet noodzakelijkerwijs dievan de redactie. De redactie behoudt zich het recht voorartikelen in te korten of te weigeren.Toegezonden foto’s kunnen met vermelding van de naamvan de fotograaf rechtenvrij gebruikt worden ten behoevevan activiteiten zonder winstoogmerk van de VerenigingVrienden van Blijdorp. Tenzij schriftelijk anderswordt aangegeven worden toegezonden foto’s opgenomenin het fotoarchief van de Vereniging Vrienden vanBlijdorp en aldus niet geretourneerd.