Hoofdstuk 2 Inkomstenbelasting - Belastingrecht, rechttoe rechtaan ...

Uitwerkingen Belastingrecht rechtoe rechtaan Hoofdstuk 2 Inkomstenbelasting.doc 

2. Inkomstenbelasting 

Beantwoording vragen deel 1 (t/m winst uit onderneming) 

1. a. Een blijvende oorzaak waaruit steeds opnieuw opbrengsten kunnen voortvloeien. 

b. Een huis, een dienstbetrekking, een onderneming, enzovoort. 

2. Loon-, dividend- en kansspelbelasting en voorlopige aanslagen IB. 

3. box 1: belastbaar inkomen uit werk en woning; 

box 2: belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang; 

box 3: belastbaar inkomen uit sparen en beleggen. 

4. box 1: progressief tarief t/m 52%; 

box 2: tarief van 25%; 

box 3: tarief van 30%. 

5. Niet duurzaam van elkaar gescheiden echtgenoten en geregistreerde partners en meerderjarige 

ongehuwde samenwonenden die aan bepaalde voorwaarden voldoen en kiezen voor de kwalificatie 

van fiscale partners. 

6. Uitbetaling van de heffingskorting aan de niet-verdienende partner en toerekening van 

gemeenschappelijke inkomensbestanddelen. 

7. a. De IB die over een kalenderjaar is verschuldigd is het gezamenlijke bedrag van de 

belastingheffing over alle drie boxen. Hierop worden de heffingskortingen in mindering 

gebracht: 

Belastingheffing in box 1 (w + w) € ……………,.. 

Belastingheffing in box 2 (a.b.) € ……………,.. 

Belastingheffing in box 3 (s + b) € ……………,.. + 

Subtotaal € ……………,.. 

Heffingskortingen € ……………,.. -/- 

Voorheffingen zoals de LB €………….…,.. -/- 

Verschuldigde inkomstenbelasting € ……………,.. 

b. Dit inkomen ontstaat bijvoorbeeld bij emigratie. De fiscus behoudt dan een claim op 

bijvoorbeeld lijfrente waarvan de premies zijn opgevoerd als aftrekpost op het belastbaar 

inkomen, of op aandelen die behoren tot een aanmerkelijk belang. Worden deze aandelen nu 

binnen een termijn van tien jaar na emigratie vervreemd, of wordt de lijfrente uitgekeerd, dan 

zal door de geëmigreerde belastingplichtige alsnog Nederlandse inkomstenbelasting moeten 

worden betaald. 

c. Het verzamelinkomen is de optelsom van: 

het inkomen uit werk en woning; 

het inkomen uit aanmerkelijk belang; 

het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen, 

verminderd met daarin begrepen te conserveren inkomen. 

8. a/b. Deze worden in principe bij het kind belast, zoals inkomsten uit arbeid en winst uit 

onderneming. 

De volgende bestanddelen worden echter toegerekend aan de ouder die het gezag over het kind 

uitoefent: 

het belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden; 

de belastbare inkomsten uit eigen woning; 

het belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang; 

de rendementsgrondslag voor het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen. 

9. Eigenaren van een eenmanszaak, maten van een maatschap, firmanten van een v.o.f. en beherende 

vennoten van een commanditaire vennootschap. 

© 2010 Boom fiscale uitgevers


10. Een min of meer duurzame organisatie van kapitaal en arbeid, die deelneemt aan het economische 

verkeer met het doel om winst te behalen, terwijl die winst ook redelijkerwijs kan worden verwacht. 

11. Omzetstelsel, kasstelsel en declaratiestelsel. 

12. Totale winst, jaarwinst en stakingswinst. 

13. Verplicht privé-vermogen, verplicht ondernemingsvermogen en keuzevermogen. 

14. a. Opnamen uit de zakelijke kas, privé-gebruik auto van de zaak, goederen uit de zakelijke 

voorraad privé gebruiken, privé-gebruik zakelijk pand (woonruimte) en betalen van aanslag IB 

uit de zakelijke kas. 

b. Bij de winst optellen. 

15. Bosbouw- en landbouwvrijstelling en vrijstelling van kwijtscheldingswinst. 

16. Kosten in verband met vaartuigen voor representatieve doeleinden, de meeste geldboeten, kosten in 

verband met misdrijven/wapens/munitie (niet aftrekbaar) en kosten in verband met voedsel/drank/ 

genotmiddelen, representatie, recepties, feesten, congressen, enzovoorts inclusief reis- en verblijfkosten: 

de eerste € 4.200 zijn niet aftrekbaar (hoofdregel), maar op verzoek is 73,5% aftrekbaar. 

17. Volgens de vermogensvergelijking, winsten verliesrekening en de directe winstberekening. 

18. Lineaire methode, intensiteit van het gebruik en vast percentage van de boekwaarde. 

19. Milieu-investeringen (bedrijfsmiddelen die voorkomen op de milieulijst van het ministerie van 

VROM). Ook aangewezen bedrijfsmiddelen en bedrijfsmiddelen die zijn aangeschaft door startende 

ondernemers met recht op startersaftrek in het kader van de zelfstandigenaftrek. 

20. Personenauto's, grond, bedrijfsmiddelen van < € 450 exclusief BTW, goodwill, woonhuizen, 

vaartuigen voor representatieve doeleinden. 

21. Kostenegalisatiereserve, herinvesteringsreserve en oudedagsreserve. 

22. Stille reserves, fiscale reserves, goodwill en desinvesteringsbijtelling. 

23. Stakingsaftrek, doorschuifregelingen, extra lijfrentepremie-aftrek bij staking. 

24. Overlijden van de ondernemer, ontbinding huwelijksgemeenschap door andere oorzaken, overdracht 

aan medeondernemer of werknemer, inbreng IB-onderneming in NV of BV. 

25. Afrekenen met de fiscus respectievelijk niet afrekenen met de fiscus. 

26. a. Winst uit onderneming. 

b. Resultaat uit overige werkzaamheden. 

c. Loon. 

MC-vragen deel 1 (t/m winst uit onderneming) 

1a. Zie art. 2.18 Wet IB 2001. Werkelijke vermogenswinsten, behaald door een particulier, zijn in 

Nederland belastingvrij. Wel is er een forfaitair rendement van 4% in box 3. 

2c. Roerende zaken die privé worden gebruikt, leveren geen inkomsten op. Zie art. 5.3 lid 2 

onderdeel c Wet IB 2001. 

3a. Zie art. 2.17 lid 5 Wet IB 2001. 

4e. Zie de art. 2.3, 2.7, 2.10, 2.12 en 2.13 Wet IB 2001. 

5b. Zie art. 2.15 lid 2 Wet IB 2001. 

6a/e. Onder de IB vallen ondernemers met persoonlijke ondernemingsvormen en geen rechtspersonen. 

7b/c. Let op het essentiële verschil tussen a. (een lot aangeschaft door een - ondernemer als - 

particulier) en b. Stille reserves kunnen overigens wel tot de stakingswinst behoren. 

8d. Let op! Het privé-gebruik van een pand dat op de balans van de onderneming staat (een bedrijfswoning) 

is wèl een privé-onttrekking! Zie art. 3.19 Wet IB 2001. 

9c. Zie art. 3.12 Wet IB 2001. 

10a. Zie art. 3.15 lid 1 onderdeel b jo lid 5 Wet IB 2001. 

11c. Zie theorieboek paragraaf 2.39. 

12d. De vervangingswaardemethode wordt niet geaccepteerd. 

13b. Zie theorieboek § 2.43 en art. 3.41 Wet IB 2001. 

14b/c/f. Zie art. 3.53 Wet IB 2001. 

15a. Dit is een term uit de Wet IB 1964, Hiervoor in de plaats is de stakingsaftrek gekomen. 



16b. Zonder af te rekenen met de fiscus, dus ‘met een gesloten beurs’. 

Vraagstukken en cases deel 1 (t/m winst uit onderneming) 

Opmerking vooraf: 

Belastingplichtig wil zeggen, dat men onder de reikwijdte van de belasting valt. Zo vallen alle natuurlijke 

personen die in Nederlander wonen in beginsel onder de Wet IB 2001. Belastingschuldig betekent, dat 

men ook inkomsten heeft genoten en daarover met de fiscus zal moeten afrekenen. 

1. a. Neen. Alleen natuurlijke personen kunnen belastingplichtig zijn voor de IB, geen 

rechtspersonen. 

b. Ja, als natuurlijk persoon wel belastingplichtig, maar niet belastingschuldig. 

Zakgeld valt niet onder een van de in de wet genoemde inkomensbronnen. 

c. Wel belastingplichtig, maar niet belastingschuldig. Zonder nadere gegevens is de loonheffing 

hier tevens eindheffing (art. 9.4 Wet IB 2001). 

d. De firma is geen natuurlijk persoon (en ook geen rechtspersoon) en kan daarom niet 

belastingplichtig zijn, laat staan belastingschuldig. De firmanten zelf, namelijk de drie broers, 

genieten winst uit onderneming en zijn zowel belastingplichtig als belastingschuldig. 

e. Wel belastingplichtig maar veelal niet belastingschuldig. Zie art. 3.123a Wet IB 2001. Hierdoor 

is Sylvia in casu niet belastingplichtig. De woning is geërft. De belastbare inkomsten uit eigen 

woning (eigenwoningforfait -/- o.a. hypotheekrenteaftrek) mogen als gemeenschappelijk 

inkomensbestanddeel worden toegerekend aan ieder van de partners, in de onderlinge 

verhouding die zij daarvoor elk jaar bij het doen van aangifte kiezen (art. 2.17 lid 2 jo. lid 5 Wet 

IB 2001). Ook de niet verdienende partner heeft recht op de algemene heffingskorting (art. 8.10 

Wet IB 2001). 

f. Neen. Een vereniging is een rechtspersoon en geen natuurlijk persoon. 

g. Neen. Ook geen buitenlandse belastingplichtige in de zin van art. 2.1 lid 1 onderdeel b Wet IB 

2001. 

h. Zowel belastingplichtig als in beginsel belastingschuldig, omdat hij als buitenlands 

belastingplichtige Nederlands inkomen geniet (inkomsten uit sparen en beleggen). 

i. Als natuurlijk persoon wel belastingplichtig maar bij gebrek aan inkomen niet 

belastingschuldig. 

2. a/b. Niet duurzaam gescheiden levende echtgenoten zijn van rechtswege fiscale partners van elkaar 

(art. 1.2 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001). Lenie en Herman hebben vóór hun huwelijk al vier jaar 

samengewoond. Als zij in het jaar van hun huwelijk aan de daartoe door de wet (art. 1.2 lid 1 

onderdeel b Wet IB 2001) gestelde eisen voldeden en bovendien elk jaar in de aangifte hebben 

gekozen voor de kwalificatie als partner, hadden zij toen ook al de status van fiscale partners. 

Dit is van belang voor de toerekening van gemeenschappelijke inkomensbestanddelen (art. 2.17 

lid 1 en 5 Wet IB 2001), hier: de belastbare inkomsten uit eigen woning. Nu hierover geen 

afspraken zijn gemaakt en de woning op naam staat van Herman, nemen we aan dat de 

inkomsten bij Herman thuis horen. Daarnaast heeft Herman het hoogste inkomen. 

Loon wordt bij de belastingplichtigen zelf in aanmerking genomen. 

Werkelijke vermogensinkomsten, zoals rente, spelen in de Wet IB 2001 geen rol. 

Spaartegoeden maken deel uit van de rendementsgrondslag in box 3 (inkomen uit sparen 

en beleggen) en leveren een forfaitair rendement op van 4%. In de opgave wordt echter 

uitsluitend gevraagd om het belastbaar inkomen in box 1 te berekenen. 

Haar belastbaar inkomen uit werk en woning bedraagt nu € 15.000 (de enige component). 

Het feit dat een deel hiervan vóór of na de huwelijksdatum is verdiend, speelt hier geen rol. 

Belastbaar loon wordt immers altijd en geheel toegerekend aan degene die het heeft verdiend. 



(Op het bedrag van € 15.000 kan de reisaftrek (art. 3.87 Wet IB 2001) nog in mindering worden 

gebracht, maar hierover ontbreken gegevens). 

Loon Herman € 30.000 

Af: reisaftrek (art. 3.87 Wet IB 2001) PM 

Belastbaar loon € 30.000 

Eigenwoningforfait 0,55% van 

€ 250.000 (art. 3.112 Wet IB 2001) = € 1.375 

Af: hypotheekrente 4% van € 150.000 = € 6.000 

neg. € 4.625-/- 

Belastbaar inkomen uit werk en woning € 25.375 

3. Vanaf 15 september 2010 gaan Kees en Anneke duurzaam gescheiden leven. Dit betekent dat zij met 

ingang van deze datum geen fiscale partners meer zijn (art. 1.2 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001). 

4. Nee, Gerrit en Margriet kunnen in het jaar 2010 niet als fiscale partners worden aangemerkt en wel 

om de volgende redenen: 

Gerrit is nog niet meerderjarig; 

zij voeren in het kalenderjaar 2010 niet meer dan zes maanden onafgebroken een gezamenlijke 

huishouding; 

ook vermeldt de opgave niet dat zij ‘samen en uitsluitend met de belastingplichtige’ kiezen voor 

de kwalificatie als partner (art. 1.2 lid 1 onderdeel b-2° Wet IB 2001). 

In het jaar 2011 kan de vraag bevestigend worden beantwoord op voorwaarde dat Gerrit in dat jaar 

meerderjarig wordt en hij samen met Margriet kiest voor het fiscale partnerschap. 

Raadpleeg art. 1.2 Wet IB 2001. 

5. Box I, omdat het hier inkomsten uit eigen woning betreft. Het vermogen dat opbrengsten genereert 

die al in box 1 of box 2 worden belast, telt niet mee voor de vermogensrendementsheffing van box 3 

(art. 2.14 lid 2 Wet IB 2001). Als deze bepaling niet bestond, dan zouden in dit geval de inkomsten 

uit eigen woning worden belast in box 1 en het onderliggende vermogen in box 3 (naar een forfaitair 

rendement van 4%). Zie art. 2.14 lid 1 Wet IB 2001. 

6. a. Een 3%-aandelenpakket is geen aanmerkelijk belang (immers minder dan 5%; art. 4.6 onderdeel 

a Wet IB 2001) en valt dus in box 3 (belastbaar inkomen uit sparen en beleggen). 

b. Het vermogensbestanddeel verschuift nu naar box 2 en verdwijnt uit box 3 (art. 2.14 lid 2 Wet 

IB 2001). 

c. Deze bankrekening behoort tot het ondernemingsvermogen met als gevolg dat de opbrengsten 

hiervan belast zijn in box 1 (winst uit onderneming). 

d. Over het tegoed van € 50.000 moet de ondernemer nu en belastbare winst uit onderneming 

(ontvangen rente/box 1) opgeven en inkomen uit sparen en beleggen 

(vermogensrendementsheffing in box 3). Zie art. 2.14 lid 3 onderdeel b Wet IB 2001. 

e. Deze personeelsoptie hoort thuis in box 1 (inkomen uit werk en woning/(eventueel) belastbaar 

loon). Pas bij uitoefening of vervreemding van de optie worden inkomsten gegenereerd (art. 10a 

Wet LB 1964). 

7. In art. 2.15 Wet IB 2001 staat welke inkomensbestanddelen van een minderjarig kind moeten 

worden toegerekend aan de ouder die het gezag over het kind uitoefent. 

a. Vader Karel hoeft het bedrag van € 257 aan bijgeschreven rente niet op te geven, omdat 

werkelijke inkomsten uit vermogen volgens de Wet IB 2001 niet meer van belang zijn. 

Wel het forfaitaire rendement van 4% (box 3) over een eventueel spaartegoed. 

Aan vader (en aan moeder), die het gezag uitoefent, worden toegerekend: 

het belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden van Peter (box 1) € 1.240 

het belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang (box 2) van Peter € 500 



de € 2.500 die Tanja ontving als huur zijn onbelast en de waarde van het 

vakantiehuisje behoort tot de rendementsgrondslag van box 3 van Karel 

4% van € 20.000 = € 800 

4% van € 5.000 = € 200 

Totaal € 2.740 

b. Peter moet zijn eigen belastbaar loon opgeven à € 1.700. 

c. Tanja geniet uitsluitend inkomsten uit vermogen, en die zijn niet belast bij haar, maar bij haar 

ouders. 

8. Het gemiddelde vermogen is € 10.000. Elk van de ouders krijgt hiervan de helft toegerekend, dus € 

5.000 (art. 2.15 lid 2 Wet IB 2001). Hierover moet in beginsel 1,2% (effectief) 

vermogensrendementsheffing worden betaald, is € 60 (art. 5.2 en art. 2.13 Wet IB 2001). 

9. Art. 3.1 Wet IB 2001 is hierbij onze leidraad. In lid 2 staan de samenstellende bestanddelen van 

inkomen uit werk en woning: 

Winst uit onderneming € 65.000 

Toevoeging oudedagsreserve (art. 3.68) 12% van € 65.000= € 7.800 -/- 

€ 57.200 

Af: ondernemersaftrek (art. 3.74) hier: zelfstandigenaftrek (art. 3.76) € 5.895 -/- 

Winst uit onderneming € 51.305 

MKB-winstvrijstelling (art. 3.79a) 12% van € 51.305 = € 6.157 -/- 

Belastbare winst uit onderneming € 45.148 


Belastbaar inkomen uit eigen woning € 14.000 -/- 

Af: persoonsgebonden aftrek (art. 6.1): 

uitgaven voor onderhoudsverplichtingen € 7.000 -/- 

aftrekbare uitgavenvoor specifieke zorgkosten € 1.550 -/- 

aftrekbare giften € 700 -/- 

a. Inkomen uit werk en woning € 33.898 

b. Af: te verrekenen verliezen uit werk en woning € 5.000 -/- 


Opmerking: 

De Wet IB 2001 werkt niet met één, maar met drie belastbare inkomens, waarvan dit de eerste is (box 

1). In box 2 valt het inkomen uit aanmerkelijk belang. De laatste drie posten (ontvangen huren, 

pachten, rente en dividend) spelen als werkelijke inkomsten uit vermogen geen rol in de Wet IB 

2001. Eventuele tegoeden op de peildata maken deel uit van de rendementsgrondslag in box 3 

(belastbaar inkomen uit sparen en beleggen), waarvoor een forfaitair rendement geldt van 4%. 

10. a. Ja, bij een aantal uren van 1.225 bestaat er recht op meewerkaftrek.. Bij 1.250 uren bedraagt 

deze aftrek 3% van € 95.000 = € 2.850 (art. 3.78 lid 2 Wet IB 2001). Majo is de partner van 

Gerrit). Dit betekent een aftrekpost voor ondernemer Gerrit, die overigens zelf ook moet 

voldoen aan het urencriterium (art. 3.78 lid 1 jo. art. 3.6 Wet IB 2001). De winst wordt geheel 

aan hem toegerekend (persoonlijk inkomen). Majo geniet in dit geval geen belastbaar inkomen. 

b. De fiscus gaat uit van een reële arbeidsbeloning. Deze beloning moet minimaal 

€ 5.000 bedragen om als aftrekpost op de winst te kunnen worden opgevoerd (art. 3.16 lid 4 

Wet IB 2001). 

c. Gezien de beantwoording bij b. lijkt dit een redelijk bedrag. De € 9.000 vormen nu een 

aftrekpost voor Gerrit en loon c.q. inkomsten uit arbeid voor Majo. Dit betekent dat een stuk 

inkomen waar Gerrit anders maximaal 52% belasting over had moeten betalen, nu wordt 

‘overgeheveld’ naar zijn partner Majo, die er 33,45% over betaalt in de eerste schijf (afgezien 

van de heffingskorting). 

d. Ja, een arbeidsovereenkomst tussen echtgenoten is toegestaan. 



e. Ze zouden samen een vennootschap onder firma (v.o.f.) kunnen oprichten, in dit geval ook wel 

‘man/vrouw-firma’ genoemd. Beiden zijn dan firmant en als zodanig ondernemer voor de IB. 

De winst zouden ze dan naar rato van het aantal uren en rekening houdend met de ingebrachte 

deskundigheid kunnen verdelen. Hierdoor kan een groter deel van de winst bij Majo worden 

belast tegen een lager tarief dan anders bij Gerrit het geval zou zijn geweest. Ook kan 

bijvoorbeeld worden gedacht aan een BV. Als beiden voldoen aan het urencriterium dan hebben 

beiden recht op een aantal ondernemersfaciliteiten, waaronder de zelfstandigenaftrek. 

f. Dit is inderdaad toegestaan. 

g. Pas na afloop van het jaar, wanneer de omvang van de fiscale winst bekend is, kan worden 

bepaald wat fiscaal aantrekkelijker is: de meewerkaftrek of een reële arbeidsbeloning. 

11. Opmerking vooraf: 

Volgens de Wet IB 2001 zijn er drie groepen van belastingplichtigen die winst uit onderneming 

kunnen genieten: 1. echte ondernemers, 2. medegerechtigden/niet-ondernemers zoals commanditaire 

ven-noten en 3. bepaalde schuldeisers/niet-ondernemers. Raadpleeg art. 3.2 en art. 3.3 lid 1 

onderdelen a en b Wet IB 2001. 

a. Nee, deze geniet als werknemer belastbaar loon. 

b. Ja, hij drijft een eenmanszaak (IB-onderneming). 

c. Ja, ook degene met een zelfstandig uitgeoefend beroep wordt als ondernemer aangemerkt. 

d. Ja, IB-onderneming. 

e. Nee, geniet als werknemer belastbaar loon, ook al is hij directeur. De wet zegt duidelijk:"(...) 

anders dan als aandeelhouder". Zie art. 3.3 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001. 

f. Nee, hij is enkel aandeelhouder en wordt daarvoor in de heffing van box 3 betrokken. 

g. Nee, zij is werknemer. Het uit liefhebberij kweken van bloemen en planten en het af en toe 

verkopen, betekent nog niet dat ze ondernemer is. Van een onderneming is pas sprake als er: 

een min of meer duurzame organisatie van kapitaal en arbeid is, die deelneemt aan het 

economische verkeer, met het doel om winst te behalen, terwijl die winst ook redelijkerwijs kan 

worden verwacht. 

h. De v.o.f. zelf is geen natuurlijk persoon (en ook geen rechtspersoon) en kan daarom niet 

belastingplichtig zijn voor de IB. De twee firmanten zijn allebei ondernemer. In dit geval zien 

we dus één IB-onderneming met twee ondernemers die winst uit onderneming genieten. 

i. Nee. Een BV kan als rechtspersoon niet belastingplichtig zijn voor de IB. 

j. Nee. Haar man is ondernemer, zij assisteert haar man. Alle winst wordt geacht door hem te zijn 

genoten. 

k. Nee. Opa Andries geniet resultaat uit overige werkzaamheden (in belangrijke mate zelf 

verrichten van onderhoud). Zie art. 3.91 lid 1 onderdeel c Wet IB 2001. 

l. De wet stelt duidelijk (art. 3.3 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001) dat commanditaire vennoten, die 

wel medegerechtigd zijn tot het vermogen van een onderneming, geenn ondernemer zijn maar 

wel winst uit onderneming genieten. 

m. Ja. Een lid van een maatschap (IB-onderneming) wordt als ondernemer aangemerkt, evenals 

bijvoorbeeld de eigenaar van een eenmanszaak of de firmant van een v.o.f. 

n. Ja. Firmant van een v.o.f. (IB-onderneming). 

12. Het juiste antwoord is c. Zie art. 3.3 lid 1 onderdeel b en lid 3 Wet IB 2001. Er moet dan wel aan 

bepaalde voorwaarden zijn voldaan. De voordelen uit een dergelijke schuldvordering kunnen dan 

belastbaar zijn als winst uit onderneming. De heer Telman en de heer Groef zijn winstgenieters, 

maar ook ondernemers. Mevrouw Versteeg geniet belastbaar resultaat uit overige 

werkzaamheden. Haar minderjarige dochter is een verbonden persoon in de zin van art. 3.91 lid 2 

onderdeel b sub 6° Wet IB 2001. Het enkel verhuren van een privé-pand kan geen onderneming 

vormen. 



13. Het juiste antwoord is c. Een commanditaire vennoot is wel een winstgenieter maar geen 

ondernemer (art. 3.3 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001). Sylvia heeft uitsluitend recht op fiscale 

faciliteiten die betrekking hebben op investeringen (art. 3.40 Wet IB 2001). De wet spreekt daar 

over belastingplichtige en niet over ondernemer. De overige faciliteiten zoals willekeurige 

afschrijving, zijn specifiek bedoeld voor echte ondernemers, op wie de zelfstandigenaftrek van 

toepassing is. 

14. a. Jaap en Sander zijn verbonden personen (art. 3.6 lid 3 Wet IB 2001) voor de toepassing van het 

urencriterium (art. 3.6 lid 1 Wet IB 2001). Sander behoort immers tot het huishouden van 

Henriëtte, een bloedverwant in de rechte lijn van Jaap (art. 3.6 lid 3 onderdeel b Wet IB 2001). 

b. De v.o.f. bestaat uit een belastingplichtige en een verbonden persoon. De uren die Jaap binnen 

de v.o.f. werkt, tellen als deze hoofdzakelijk van ondersteunende aard zijn en het 

ongebruikelijk is dat een dergelijk samenwerkingsverband tussen niet verbonden personen 

wordt aangegaan in beginsel niet mee voor de toepassing van het urencriterium (art. 3.6 leden 

2 en 3 Wet IB 2001). 

c. De gebruikelijkheidstoets wordt hier niet toegepast, omdat Jaap en zijn vriend Gerrit geen 

verbonden personen in de zin van art. 3.6 lid 3 Wet IB 2001 zijn. 

15. a. Els moet, om ondernemer te kunnen zijn, rechtstreeks worden verbonden voor verbintenissen 

betreffende de onderneming (art. 3.4 Wet IB 2001). Zo niet, dan geniet zij mogelijk winst als 

medegerechtigde (art. 3.3 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001). Els is niet aan te merken als 

medegerechtigde omdat zij geen kapitaal ter beschikking stelt. Voor bepaalde 

ondernemersfaciliteiten geldt het urencriterium van art. 3.6 Wet IB 2001, inclusief het 

grotendeelsvereiste (lid 1 sub a) en de gebruikelijkheidstoets (lid 2). Met name aan deze laatste 

toets zal Els niet voldoen, gezien de beschikbare gegevens. Haar werkzaamheden zijn 

voornamelijk ondersteunend en het is ongebruikelijk dat een dergelijk samenwerkingsverband 

tussen niet verbonden personen wordt aangegaan. 

b. Om in aanmerking te kunnen komen voor bepaalde aftrekposten. 

In dit geval heeft Els géén recht op: 

oudedagsreserve (art. 3.67); 

zelfstandigenaftrek (art. 3.76-1); 

speur- en ontwikkelingsaftrek (art. 3.77-1); 

meewerkaftrek (art. 3.78-1), alleen als haar man geen beloning geniet; 

startersaftrek bij arbeidsongeschiktheid (art. 3.78a). 

16. Hendrik is nu geen ondernemer meer in de zin van art. 3.4 Wet IB 2001, maar geniet als 

medegerechtigde nog wel winst uit onderneming (art. 3.3 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001). Er is 

geen sprake van staking en daarom hoeft ook niet te worden afgerekend met de fiscus. Wel 

verliest hij zijn aanspraken op allerlei ondernemersfaciliteiten. 

17. Ja, vader en zoon verrichten weliswaar andere werkzaamheden, maar een dergelijke 

werkverdeling is bij derden niet ongebruikelijk. Beiden voldoen zij aan het 

gebruikelijkheidscriterium (art. 3.6 lid 2 onderdeel a Wet IB 2001). 

18. a. Verplicht ondernemingsvermogen: 

voorraden 

personal computer 

bedrijfspand 

hypotheek bedrijfspand 

inventaris 

banksaldo 

girosaldo 



zaakkas 

schuld aan leverancier PC 

schuld aan leveranciers voorraden 

Verplicht privé-vermogen: 

personenauto 

aandelen Philips 

schuld aan de supermarkt 

schuld aan de huisarts 

tegoed spaarbank 

inboedel woonhuis 

Keuzevermogen: 

woonhuis 

hypotheek woonhuis 

motorfiets 

b. Openingsbalans eenmanszaak 

Vaste activa Eigen vermogen € 35.050 

Bedrijfspand € 120.000 

PC € 4.000 

Inventaris € 8.000 

Vlottende activa Vreemd vermogen lang 

Voorraden € 35.000 Hypotheek bedrijfspand € 100.000 

Liquide middelen Vreemd vermogen kort 

Banksaldo € 500 Schuld leverancier PC € 3.000 

Girosaldo € 250 Schuld voorraden € 30.000 

Zaakkas € 300 

€ 168.050 € 168.050 

c. Het woonhuis en de motorfiets, gezien het gemengde gebruik (deels zakelijk en deels privé). 

d. In beginsel geldt: eenmaal gekozen, blijft gekozen (bestendige gedragslijn; art. 3.25 Wet IB 

2001). Als Wilfried besluit het woonhuis op de balans te plaatsen, kan hij dit besluit in beginsel 

niet na bijvoorbeeld twee jaar terugdraaien. 

19. Voor de zoon is art. 3.13 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001 van toepassing: de 

kwijtscheldingswinstvrijstelling. Vader X mag € 15.000 ten laste van zijn winst brengen en wel 

in de periode en voor zover de vordering zakelijk gezien minder waard is geworden. Het andere 

deel van de kwijtgescholden vordering (eveneens € 15.000) mag X niet van de winst aftrekken, 

omdat hier persoonlijke motieven een rol spelen. Voor de vader betreft het hier een privéonttrekking 

en voor de zoon een kapitaalstorting. De zakelijke kwijtschelding van het oninbare 

bedrag van (eveneens) 

€ 15.000 is voor de zoon vrijgestelde winst voor zover dit bedrag hoger is dan de nog 

verrekenbare verliezen van het jaar van kwijtschelding en vroegere jaren, ofwel: € 15.000 -/- € 

5.000 -/- € 6.000 = € 4.000 is per saldo vrijgestelde kwijtscheldingswinst. 



20. a. De winst behaald met de verkoop van het weiland is € 70.000 -/- € 15.000 = € 55.000. Omdat 

deze winst niet in de uitoefening van het bedrijf is ontstaan, en er bovendien geen sprake is van 

een bestemmingswijziging, valt het genoten voordeel onder de landbouwvrijstelling niet 

belast. Zie art. 3.12 Wet IB 2001. 

b. Het voordeel van € 100 is eveneens belastingvrij, omdat de bosbouwvrijstelling hier van 

toepassing is. Zie art. 3.11 Wet IB 2001. 

21. a. Ja. Zowel voor woon-werkverkeer als voor zakelijke ritten mag € 0,19 per km als kosten in aftrek 

worden gebracht (art. 3.17 lid 1 onderdeel b Wet IB 2001). 

b. In de Wet IB 2001 bestaat er weliswaar een reisaftrek voor werknemers (art. 3.87) maar deze 

geldt absoluut niet voor woon-werkverkeer per eigen vervoer, zoals met de auto. De reisaftrek 

geldt uitsluitend voor werknemers die gebruik maken van het openbaar vervoer, op voorwaarde 

dat zij in het bezit zijn van een OV-verklaring of een reisverklaring. In de LB zijn de aftrekbare 

kosten geheel vervallen, op de zeedagenaftrek na. 

22. Ook in verband met deze kilometers mag Peter € 0,19 per km als aftrekpost opvoeren: (52 - 22) x 

25 km x 2 à € 0,19 = € 285. Zie art. 3.17 lid 1 onderdeel b Wet IB 2001. 

23. a. Art. 3.20 Wet IB 2001 kent een bijtelling privé-gebruik auto van 25% (lid 1): 25% van € 40.000 

= € 10.000. 

b. De catalogusprijs inclusief BTW en BPM in het bouwjaar van de auto (art. 3.20 lid 8 Wet IB 

2001). 

24. Volgens art. 3.20 lid 10 Wet IB 2001 wordt woon-werkverkeer geacht niet voor privé-doeleinden 

plaats te vinden. Omdat op jaarbasis niet meer dan 500 km privé is gereden, vindt geen bijtelling 

plaats. Joris moet wel beschikken over een deugdelijke rittenregistratie (lid 1). 

25. Het ligt hier voor de hand de methode van de vermogensvergelijking toe te passen. 

Eindvermogen € 75.000 

Debiteuren lager € 900 

Gecorrigeerd eindvermogen € 74.100 

Beginvermogen € 60.000 

Vermogensgroei € 14.100 

Af: Privé-stortingen: 

erfenis € 7.000 

prijs Staatsloterij € 500 

€ 7.500 -/- 

Bij: Privé-onttrekkingen: 

52 x € 200 (huishoudgeld) € 10.400 

52 x € 20 (goederen) € 1.040 

betaling IB/PVV € 1.500 

€ 12.940 + 

Winst uit onderneming vóór ondernemersaftrek € 19.540 

Opmerking 

1. De BTW is terecht via de bankrekening van de zaak betaald. De IB is Cor verschuldigd 

als privé-persoon, vandaar de bijtelling. 

2. Omdat een drogist (detail)handelaar is mogen de goederen tegen inkoopprijs worden 

bijgeteld. Deze privéonttrekking gaat immers niet ten koste van de omzet. Er kunnen 

gemakkelijk extra goederen worden ingekocht. 



26. Commerciële winst € 120.000 

Bij: 

privé-gebruik goederen € 2.000 

(gaat niet ten koste van de omzet, en er kunnen 

gemakkelijk extra goederen worden ingekocht) 

bijtelling privé-gebruik woning (art. 3.19) 1,30 % 

van € 230.000 = € 2.990 

autokostenfictie 25% van € 50.000 (art. 3.20) € 12.500 

€ 17.490 

Fiscale winst vóór ondernemersaftrek € 137.490 

27. Vermogensvergelijking en/of berekening aan de hand van een resultatenrekening zijn hier niet 

mogelijk. We zijn daarom aangewezen op de methode van de directe winstberekening/directe 

winstspecificatie. 

Concept: verkopen -/- inkopen -/- overige kosten. 

Verkopen à contant € 187.313,55 

Af: vorderingen op 1/1 (verkopen jaar ervoor) € 3.157,00 

€ 184.156,55 

Bij: op 31/12 nog te vorderen € 3.802,30 

Totale omzet (verkopen) € 187.958,85 

Inkopen (kostprijs van de verkopen) 

Af: toename eindvoorraad 

€ 140.381,96 

€ 28.701,46 -/- € 25.682,33 € 3.019,13 

Af: zelf gebruikte goederen € 1.680,00 

Brutowinst op goederen 

€ 135.682,83 -/- 

€ 52.276,02 

diverse bedrijfskosten € 9.570 

afschrijvingskosten € 3.600 

marktgelden € 7.500 

kleinschaligheidsinvesteringsaftrek 28% van € 5.500 € 1.540 

Winst uit onderneming vóór ondernemersaftrek 

€ 22.210,00 -/- 

€ 30.066,02 

Toelichting: 

Algemeen: volgens deze methode van winstberekening wordt uitsluitend gedacht in termen van 

opbrengsten en kosten, ofwel: verkoopopbrengsten en bedrijfskosten. 

De inkoopwaarde van de zelf gebruikte goederen wordt hier in mindering gebracht op de 

inkopen, omdat het immers geen kosten betreft. (Bijtellen van privéonttrekkingen is hier ronduit 

fout: dat past in een geheel andere methode van winstberekening, namelijk de 

vermogensvergelijking). 

In dit geval mag van de inkoopwaarde worden uitgegaan, omdat de omzet niet wordt geschaad. 

Het kopen van een nieuwe aanhangwagen is een investering en heeft hier niets met opbrengsten 

of kosten te maken. Afschrijvingskosten in verband met deze wagen worden geacht in het 

bedrag van € 3.600 te zijn verwerkt. 

Met de opname van huishoudgeld wordt volgens deze methode niets gedaan: geen kosten en ook 

geen opbrengsten. De betreffende € 13.000 zijn al verwerkt in het bedrag van de ontvangsten. 

28. a. Grossier Derks moet uitgaan van de feiten op 31 december of van gegevens die pas later bekend 

worden, maar die betrekking hebben op de feitelijke toestand op de balansdatum. Als kruidenier 

Zoethout in december inderdaad financieel aan de grond zat, was de vordering van Derks op 



Zoethout op 31/12 niets waard. Het feit dat de kruidenier later "in goeden doen" raakt doet 

hieraan niets af. 

b. Neen, hij moet uitgaan van de feiten op de balansdatum en niet van vermoedens of 

verwachtingen. Dus waarderen tegen 100% van de inkoopprijs. 

29. Commerciële winst € 80.000 

a. ingevolge art. 3.15 lid 1 onderdeel b en lid 5 Wet IB 2001) 

is aftrekbaar 73,5% van € 3.500 is € 2.572,50 

b. kosten van relatiegeschenken zijn ook voor 

73,5% aftrekbaar € 826,88 

c. zie letter b. € 441,00 

d. aftrekbaar 73,5% van € 2.250 is € 1.653,75 

e. volledig aftrekbaar € 870,00 

f. opbrengst € 500 + € 30 = € 530; 

boekwaarde € 1.000 verlies van € 470,00 

€ 6.834,13 -/- 

Fiscale winst vóór ondernemersaftrek € 73.165,87 

30. a. Ook in verliesjaren moet worden afgeschreven. De bedrijfsmiddelen zijn immers verder in 

waarde gedaald, en de afschrijving wordt jaarlijks gesteld op het gedeelte van de nog niet 

afgeschreven aanschaffingskosten, dat aan het betreffende kalenderjaar kan worden toegekend. 

Dit ter goedmaking van de genoemde waardedaling. 

b. Het verlies uit onderneming bedraagt € 30.000 + € 10.000 = € 40.000. 

c. Verliezen uit onderneming kunnen in beginsel in box 1 worden verrekend (gecompenseerd) met 

in de drie voorafgaande jaren en de negen volgende jaren te maken winsten (art. 3.150 lid 1 Wet 

IB 2001). 

31. a. Allereerst de bedrijfsmiddelen waarvoor volgens de wet geen investeringsaftrek kan worden 

verkregen (art. 3.45 lid 1 Wet IB 2001). 

Uitgezonderd zijn: 

drie bureaustoelen, omdat het investeringsbedrag minder bedraagt dan € 450 per stuk; 

de personenauto; 

de bouwgrond; 

het woonhuis; 

de printer, omdat het investeringsbedrag lager is dan € 450 (art. 3.45 lid 1 onderdeel a Wet 

IB 2001). 

Investeringsaftrek kan worden verkregen voor: 

de PC voor zover de verplichtingen of kosten 

op de belastingplichtige drukken: € 3.000 -/- € 500 = € 2.500 

de archiefkast € 750 

de snijmachine: in beginsel € 3.500 


Volgens de tabel voor de investeringsaftrek is 28% van toepassing. Echter, voor de snijmachine 

geldt het betalingscriterium, omdat dit bedrijfsmiddel op het einde van het jaar nog niet in gebruik is 

genomen. De investeringsaftrek ter zake zou 28% van € 3.500 is € 980 zijn. Er kan evenwel niet 

meer investeringsaftrek worden toegekend dan in het jaar van aanschaf is betaald € 300. Zie art. 

3.44 lid 1 Wet IB 2001. De totale investeringsaftrek bedraagt dus 28% van (€ 2.500 + € 750) = € 910 

+ € 300 voor de snijmachine = € 1.210. 



b. Omdat het bedrijfsmiddel is vervreemd binnen vijf jaar na de aanvang van het kalenderjaar waarin 

de investering heeft plaatsgevonden (art. 3.47 lid 2 Wet IB 2001), moet er een 

desinvesteringsbijtelling plaatsvinden: 16% van € 17.500 = € 2.800. 

32. a. Er mag pas worden afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Wij schrijven hier af 

volgens de lineaire methode (A - R): n. 

Dit levert op: (€ 100.000 -/- € 12.000) : 8 = € 11.000 x 4/12 = € 3.667. 

b. Volgens de tabel in art. 3.41 lid 2 Wet IB 2001 is het bedrag van de 

kleinschaligheidsinvesteringsaftrek € 15.120.. 

c. Neen, de basis voor afschrijving blijft het verschil tussen aanschafwaarde en restwaarde. 

33. a. Bestelauto eerste jaar: (€ 50.000 -/- € 5.000) : 5* = € 9.000 x 8/12 = € 6.000. Tweede jaar: 

(€ 50.000 -/- € 5.000) : 5 = € 9.000 + versnelde afschrijving € 45.000 -/- (€ 6.000 + € 9.000) = 

€ 30.000 + € 5.000 = € 35.000. De sloopwaarde is immers nihil, zodat de restwaarde van 

€ 5.000 niet meer van toepassing is. 

Personenauto eerste jaar: (€ 36.000 -/- € 4.000) : 5*) = € 6.400 x 8/12 = € 4.266,67. Tweede 

jaar: (€ 36.000 -/- € 4.000) : 5*) = € 6.400. 

b. Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek kan alleen worden verkregen voor de bestelauto en niet 

voor de personenauto (uitgezonderd bedrijfsmiddel). Zie art. 3.45 lid 1 onderdeel e Wet IB 

2001. Als er geen andere investeringen hebben plaatsgevonden, bedraagt de aftrek 28% van 

€ 50.000 is € 14.000. 

c. Desinvesteringsbijtelling, omdat de bestelauto binnen vijf jaar is vervreemd (art. 3.47 Wet IB 

2001). 

34. Vader en zoons kunnen alle drie als ondernemer worden aangemerkt. Zij worden fiscaal geacht 

ieder hun eigen onderneming te hebben, met als gevolg dat ze de investering in drieën mogen 

splitsen. Zowel voor de kleinschaligheidsinvesteringsaftrek als de energieinvesteringsaftrek 

geldt de zogenoemde samentelregeling. Er wordt voortaan gekeken naar de totale 

jaarinvestering per samenwerkingsverband (art. 3.41 lid 3 Wet IB 2001). Het maximum van de 

tabel bedraagt € 300.000 met als gevolg dat er geen recht bestaat op 

kleinschaligheidsinvesteringsaftrek. 

De samentelregeling geldt ook voor de energieinvesteringsaftrek. De kostprijs van € 272.268 

ligt onder het maximum dat wordt genoemd in 3.42 lid 4 onderdeel b Wet IB 2001, namelijk 

€ 115.000.000 : 3 = € 38.333.333 per ondernemer, met als gevolg dat toch een energieinvesteringsaftrek 

kan worden geclaimd van 44% van € 272.268 = € 119.798. 

35. a. Er mag slechts worden afgeschreven over het bedrag dat op de belastingplichtige drukt, dus 

exclusief de subsidie (art. 3.43 lid 1 Wet IB 2001). 

Er is namelijk (foutief) als volgt afgeschreven: (€ 950.000 -/- € 80.000) : 5 = € 174.000. 

b. In de wet staat dat in dit geval willekeurig kan worden afgeschreven. Het gaat nu om de 

aanschafwaarde minus subsidie minus restwaarde: € 950.000 -/- € 225.000 -/- € 80.000 = 

€ 645.000. Dit bedrag mag in één keer ten laste van de winst worden gebracht (art. 3.31 Wet IB 

2001). 

c. Nihil. De tabel voor de kleinschaligheidsinvesteringsaftrek gaat namelijk niet verder dan een 

totaal investeringsbedrag van € 300.000 op jaarbasis. 

36. a. Ja, ook al heeft hij geen regelmatige boekhouding met geregelde jaarlijkse afsluitingen. 

b. De boekwinst van € 2.500 mag nu worden gereserveerd. Zie art. 3.53 lid 1 onderdeel b Wet IB 

2001. 

c. De afschrijving bedraagt (€ 30.000 -/- € 3.000 -/- € 2.500) : 5 = € 4.900 x 2,5/12 = € 1.020,83. 

(Er mag pas worden afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming). 

De boekwaarde op 31 december van het jaar van aanschaf bedraagt € 27.500 -/- € 1.020,83 = 

€ 26.479,17. 



d. 28% van € 30.000 = € 8.400. Zie art. 3.41 Wet IB 2001. 

e. Nihil. Weliswaar ligt twee jaar binnen de desinvesteringstermijn van vijf jaar, maar er is in dit 

geval geen sprake van vervreemding. 

37. a. Een (kosten)egalisatiereserve (art. 3.53 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001). 

b. Hij zal elk jaar, ook in verliesjaren, eenzelfde bedrag aan de reserve moeten toevoegen 

(doteren). 

c. (€ 15.000 : 5) x 4 = € 12.000. 

d. De herinvesteringsreserve (art. 3.54 Wet IB 2001) en de oudedagsreserve (art. 3.67 e.v. Wet IB 

2001). 

38. a. Ja, voor een bedrag van € 12.500 als Ernie althans aan de wettelijke eis voldoet: vervanging 

door een gelijksoortige machine (klopt). Deze eis geldt uitsluitend als de machine in meer dan 

tien jaar pleegt te worden afgeschreven (art. 3.54 lid 3 Wet IB 2001). 

b. Uiterlijk (tot) in het derde kalenderjaar volgende op het jaar waarin de reserve is ontstaan (art. 

3.54 lid 5 Wet IB 2001). 

c. In dat geval had de herinvesteringsreserve moeten worden opgeheven. Het bedrag van de 

gereserveerde boekwinst had Ernie dan bij de periodewinst moeten optellen. 

d. Aanschafprijs -/- restwaarde -/- bedrag van de herinvesteringsreserve = € 70.000 -/- € 8.000 -/- 

€ 12.500 = € 49.500. 

e. Dit is geen vervanging in de zin van de wet (immers geen bedrijfsmiddel met eenzelfde economische 

functie). De ondernemer had dan de herinvesteringsreserve ad € 42.500 -/- € 30.000 = 

€ 12.500 moet opheffen en toevoegen aan de winst. De eis van eenzelfde economische functie 

geldt echter uitsluitend ten aanzien van bedrijfsmiddelen waarop niet wordt afgeschreven of 

waarop in meer dan 10 jaar wordt afgeschreven (art. 3.54 lid 3 Wet IB 2001). 

f. Opheffen van de herinvesteringsreserve en het bedrag afboeken van de aanschaffingsprijs: 

€ 40.000 -/- € 12.500 = € 27.500. 

Let op! De boekwaarde van het nieuwe bedrijfsmiddel mag echter niet uitkomen beneden de 

boekwaarde van het oude bedrijfsmiddel (art. 3.54 lid 2 Wet IB 2001). Met andere woorden: 

€ 30.000 is de bodem. Dit betekent, dat op de aanschaffingsprijs van € 40.000 niet meer dan 

€ 10.000 (van de herinvesteringsreserve) mag worden afgeboekt. Het restant van de 

gereserveerde boekwinst, namelijk € 2.500 zal nu moeten worden opgeteld bij de periodewinst. 

39. a. Neen, de kosten moeten gelijkmatig over de jaren worden gespreid (geëgaliseerd). 

Er mag slechts € 100.000 : 5 = € 20.000 per jaar worden gereserveerd. 

b. Een kostenegalisatiereserve (art. 3.53 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001). 

40. Toevoegingen aan de reserve 2 x € 5.000 = € 10.000 

(over de jaren 2000 en later niet) 

Af: in 2000: forfaitaire aftrek 10% van € 10.000 = € 1.000 -/- 

In 2001: schade = € 1.500 -/- 

In 2002: forfaitaire aftrek 10% van € 10.000 = € 1.000 -/- 

In 2003: forfaitaire aftrek 10% van € 10.000 = € 1.000 -/- 

In 2004: forfairtaire aftrek 10% van € 10.000 = € 1.000 -/- 

In 2005: idem € 1.000 -/- 

In 2006: idem € 1.000 -/- 

In 2007: idem € 1.000 -/- 

In 2008: idem € 1.000 -/- 

In 2009: 0,5 x € 1.000 = € 500 -/- 

Stand reserve op 30-06-2010 nihil 

41. a. Periodewinst € 75.000 



Stakingswinst € 500.000 -/- € 140.000 = € 360.000 

Stakingsaftrek (art. 3.79) € 3.630 

Totale winst uit onderneming 

€ 356.370 + 

€ 431.370 

b. Overlijdenswinst (art. 3.58 Wet IB 2001). 

c. De nieuwe ondernemer mag dan de bedrijfsmiddelen tegen de waarde in het economische 

verkeer op de balans vermelden, waardoor er meer valt af te schrijven. 

d.1. Staken met geruis (ruisende overdracht). 

2. Stille reserves, fiscale reserves, goodwill en in bepaalde gevallen desinvesteringsbijtelling. 

e. Over de stakingswinst moet tegen het progressieve tarief van box 1 (art. 2.10 Wet IB 2001) worden 

afgerekend. 

f. De overleden Herman Everts, die immers wordt geacht stakingswinst (overlijdenswinst) te 

hebben gemaakt op het moment voordat hij overleed, en hij de onderneming fictief overdroeg 

aan echtgenote (en kinderen). 

g. De onderneming voortzetten en de inspecteur schriftelijk verzoeken niet te hoeven afrekenen 

(art. 3.62 Wet IB 2001). 

Ook kan de weduwe gebruik maken van een extra aftrek in de vorm van een lijfrentepremie 

(art. 3.129 Wet IB 2001). Deze stakingsfaciliteit is in de plaats gekomen van de vroegere 

stamrechtvrijstelling. Daarnaast kan via art. 3.128 Wet IB 2001 een eventuele oudedagsreserve 

(FOR) worden omgezet in een lijfrente. 

h. Voordeel: zij hoeft nu niet af te rekenen maar kan de belastingschuld voor zich uitschuiven. 

Nadeel: zij zal dan de balans met de oude boekwaarden moeten overnemen, waardoor er minder 

afschrijvingsmogelijkheden zijn, dan wanneer ze wél met de fiscus zou afrekenen. 

42. a. De stakingswinst bestaat hier uit drie onderdelen: 

stille reserves op gebouwen 

€ 350.000 -/- € 200.000 = € 150.000 

en op inventaris € 80.000 -/- € 60.000 = € 20.000 

fiscale reserves de egalisatiereserve € 20.000 

goodwill € 75.000 

Totale stakingswinst € 265.000 

Af: stakingsaftrek (art. 3.79) € 3.630 -/- 

Belastbare stakingswinst € 261.370 

Een alternatieve berekeningsmethode is de volgende. 

Als Kees Kwast met de fiscus afrekent over de stakingswinst, mag Gert Roller de onderneming 

voortzetten met een balans waarop de waarden in het economische verkeer staan vermeld: 

Balans per 31/12 (economische waarden) 

Gebouwen € 350.000 Eigen vermogen € 400.000 

Inventaris € 80.000 Hypothecaire lening € 150.000 

Voorraden € 30.000 Crediteuren € 25.000 

Debiteuren € 25.000 

Liq. middelen € 15.000 

Goodwill € 75.000 

€ 575.000 € 575.000 

De stakingswinst kan nu als volgt worden berekend. 

Overdrachtsprijs € 400.000 



Af: boekwaarde eigen vermogen € 135.000 

egalisatiereserve € 20.000 

Bij: vrijval egalisatiereserve 

€ 155.000 -/- 

€ 245.000 

€ 20.000 + 

Stakingswinst € 265.000 

Af: stakingsaftrek € 3.630 -/- 

Belastbare stakingswinst € 261.370 

N.B. Op de balans per 31/12 met de waarden in het economische verkeer komt de egalisatiereserve 

niet voor. Het betreft hier gerealiseerde winst bij staking, waarover Kees Kwast 

met de fiscus zal moeten afrekenen. (Stille reserves en goodwill behoren tot de 

gerealiseerde winst met staking). 

b. Gert mag de gekochte goodwill op zijn beginbalans vermelden en deze in tien jaar afschrijven 

(art. 3.30 lid 2 Wet IB 2001). Hierdoor wordt zijn belastbare winst lager, met als gevolg dat hij 

minder belasting hoeft te betalen. 

43. a. De stakingswinst bedraagt € 600.000 -/- € 140.000 = € 460.000. Per maat is dit € 460.000 : 2 = 

€ 230.000. Zowel mr. Ernst als mr. Ebbo hebben recht op een stakingsaftrek van € 3.630 

belastbare stakingswinst is € 230.000 -/- € 3.630 = € 226.370 (art. 3.79 Wet IB 2001). 

b. Een advocaat in loondienst geniet inkomsten uit arbeid (belastbaar loon); een maat geniet als 

ondernemer winst uit onderneming (art. 3.8 Wet IB 2001). 

c. Deze € 460.000 extra is een vergoeding voor stille reserves en voor goodwill. 

d. Neen, dit kan uitsluitend in bepaalde gevallen, zoals overdracht van de onderneming aan medeondernemers, 

stakingswinst door overlijden van de ondernemer of ontbinding van de huwelijksgemeenschap 

anderszins, en bij inbreng van een IB-onderneming in een NV of BV. 

e. Door gebruik te maken van de extra aftrekmogelijkheid in verband met lijfrentepremie. Zie art. 

3.129 Wet IB 2001. 

Mr. Ernst heeft gezien zijn leeftijd recht op een stamrechtvrijstelling (omzetting stakingswinst 

in stamrecht) van maximaal € 216.533 bij een direct ingaande lijfrente (art. 3.129 lid 2 

onderdeel b Wet IB 2001 of maximaal € 108.272 (art. 3.129 lid 2 onderdeel c Wet IB 2001) bij 

een uitgestelde lijfrente. Als hij van deze laatste mogelijkheid gebruik maakt, bedraagt de nu 

belastbare stakingswinst: € 226.370 -/- € 108.272 = € 118.098. 

Mr. Ebbo (61) heeft recht op een maximale stamrechtvrijstelling van € 433.053 (art. 3.129 lid 2 

onderdeel a Wet IB 2001). 

44. a. Eindvermogen (eigen vermogen) volgens balans € 265.000 

Correcties: c. afschrijving op 

woon-winkelpand verplicht 

(zelfs in verliesjaren) € 15.000 -/- 

e. wel meetellen; is een bezitting € 1.500 + 

f. idem € 5.000 + 

Gecorrigeerd eindvermogen € 256.500 

Beginvermogen (letter i) € 210.100 -/- 

Vermogensgroei € 46.400 

+ Privé-onttrekkingen (letter a): 

goederen tegen inkoopprijs 

(niet ten koste van de omzet) € 3.000 

huishoudgeld 52 x € 200 = € 10.400 

aanslag IB, etc. (privé) € 5.500 

kosten excursie kinderen € 200 

€ 19.100 

-/- Privé-stortingen (letter b): 



loterijprijs € 2.000 

erfenis € 1.200 

© 2010 Boom fiscale uitgevers 

€ 3.200 -/- 

€ 62.300 

Bijtelling (letter d) wegens privé-gebruik ondernemingswoning: 

1,30% van € 120.000 (art. 3.19) € 1.560 + 

Bedrijfsauto (letter g): autokostenfictie 25% van € 50.000 x 6/12 = € 6.250 + 

(auto is sinds een half jaar in gebruik). Zie art. 3.20. 

Energiekosten (letter h): 1/4 x € 6.000 = € 1.500 is ten onrechte als 

bedrijfskosten geboekt, waardoor de liquide middelen zijn afgenomen 

eigen vermogen 

Correctie: € 1.500 + 

Kosten woonruimte (letter h): geen correctie --- 

Het woon-winkelpand staat als bezitting op de balans, met als gevolg dat 

alle daarop betrekking hebbende kosten ten laste van het ondernemings- 

resultaat mogen worden gebracht. De correctie in verband met privé-gebruik 

heeft al plaatsgevonden middels de bijtelling wegens privé-gebruik voor de 

ondernemingswoning (letter d) --- 

Fiscale winst voor ondernemersaftrek € 71.610 

b. Voor een personenauto kan geen investeringsaftrek worden geclaimd, 

(art. 3.45 lid 1 onderdeel e Wet IB 2001), maar voor een bedrijfsauto wel: 28% van € 35.000 = 

€ 9.800. 

45. Algemeen: een gebroken boekjaar is alleen toegestaan, als aan de volgende eis wordt voldaan: 

een onderneming waarvan de aard een gebroken boekjaar rechtvaardigt (seizoenbedrijven). 

Zie art. 3.66 Wet IB 2001. 

a. Toegestaan. 

b. Toegestaan. Gerrit voldoet aan de eis. 

c. Niet toegestaan. Voldoet niet aan de eis van een seizoenbedrijf. 

d. Toegestaan. Karel heeft een seizoenbedrijf. De winst in het boekjaar wordt toegerekend 

aan het kalenderjaar waarin het boekjaar is geëindigd. De resultaten worden geacht te zijn 

geboekt in respectievelijk de kalenderjaren 2008, 2009 en 2010. 

46. Allereerst moet de boekwaarde van het eigen vermogen worden verminderd met het bedrag van de 

herinvesteringsreserve: € 60.000 -/- € 20.000 = € 40.000. Raadpleeg art. 3.71 Wet IB 2001. 

Vervolgens moet de vermogenstoets worden toegepast, d.w.z. dat het bedrag moet worden bepaald 

waarmee de oudedagsreserve het gecorrigeerde ondernemingsvermogen bij het einde van het 

boekjaar overtreft: € 45.000 -/- € 40.000 = € 5.000. Met dit laatste bedrag zal de oudedagsreserve nu 

moeten afnemen. Zie art. 3.70 lid 1 onderdeel b sub 2° Wet IB 2001. 

De conclusie is nu dat stelling a. onjuist is, terwijl stelling b. inderdaad klopt. 

47. a. Toevoegingen aan de FOR moeten worden berekend over het winstbedrag van € 100.000, dus 

voordat rekening is gehouden met de meewerkaftrek. 

Dotatie: 

12% van € 100.000 = € 12.000 

maar niet meer dan het wettelijk maximum (art. 3.68 lid 1 Wet IB 2001) € 11.590 

Bovendien het laagste van de twee. Lid 2 van art. 3.68 Wet IB 2001 levert een verschil op van 

€ 85.000 -/- € 60.000 = € 25.000. Overigens zit Gert al op de maximale dotatie. 

b. Toevoegingen aan de FOR zijn facultatief. De ondernemer mag elk jaar opnieuw kiezen of hij 

wel of niet wenst te doteren aan de oudedagsreserve. 

c. Bij de aangifte geen verzoek indienen.


d. Een belaste afneming van de FOR is een bijtelpost bij de winst (art. 3.70 lid 2 Wet IB 2001). De 

wet kent echter ook onbelaste afnemingen. 

48. In geval van verlies mag er geen bedrag aan de FOR worden toegevoegd. (Tot voor enkele jaren 

bestond er een minimumtoevoeging). Het gevolg hiervan is dat de FOR op 31/12 onveranderd 

€ 20.000 bedraagt. Bram mag zijn FOR instandhouden. 

49. Stand FOR op 1/1 € 70.000 

Toevoeging aan de FOR: 

12% van € 80.000 = € 9.600 

Echter: het laagste van de twee leidt tot € 8.500 

Stand van de FOR op 31/12 € 78.500 

Opmerking: de toevoeging blijft beneden het maximum van € 11.811 per jaar. Echter het bedrag van 

het ondernemingsvermogen bij het einde van het kalenderjaar overtreft de FOR op 1/1 slechts met 

€ 78.500 -/- € 70.000 = € 8.500 (art. 3.68 lid 2 Wet IB 2001). 

50. a. Ondernemers die aan het urencriterium voldoen en op 1 januari nog geen 65 jaar zijn (artt. 3.67 

en 3.6 Wet IB 2001) 

b. Over (een deel van) de winst, zoals door de wetgever is bepaald, wordt belastingheffing naar 

voren geschoven. 

c. Neen, de wet werkt met een vastgesteld percentage van 12% (forfait) en een maximum 

toevoeging per jaar. 

d. Toevoegingen aan de FOR mogen in mindering worden gebracht bij het berekenen van de winst 

uit onderneming (art. 3.67 Wet IB 2001). 

e. Tot het bedrag waarmee de oudedagsreserve het ondernemingsvermogen overtreft bij 1. het 

bereiken door de ondernemer van de leeftijd van 65 jaar, 2. de ondernemer niet meer voldoet 

aan het urencriterium en 3. bij gehele of gedeeltelijke staking van de onderneming (art. 3.70 lid 

1 onderdeel b Wet IB 2001). 

f. De wet kent zowel belaste als onbelaste afnemingen van de FOR. 

51. a. Ja, maar wel voor de laatste keer. Om te mogen doteren aan de FOR mag de ondernemer bij de 

aanvang van het kalenderjaar nog geen 65 jaar zijn (art. 3.67 Wet IB 2001). 

b. Stand FOR op 1 januari € 75.000 

Toevoeging aan de FOR: 

12% van € 55.000 = € 6.600 

Echter: het laagste van de twee (art. 3.68 lid 2 Wet IB 2001) € 5.000 *) 


€ 80.000 

*) De FOR mag in dit geval niet méér toenemen dan met € 80.000 (ondernemingsvermogen 

op 31/12) -/- € 75.000 (FOR op 1/1) = € 5.000. 

52. a. De zelfstandigenaftrek bedraagt bij een winst van € 55.000 € 5.895 (art. 3.76 lid 1 Wet IB 

2001). 

b. De zelfstandigenaftrek komt in mindering op de winst (art. 3.2 jo. art. 3.74 Wet IB 2001). 

c. Freek heeft dan naast de zelfstandigenaftrek van € 5.895 ook nog recht op een startersaftrek van 

€ 2.110. Deze extra aftrek geldt in beginsel voor de eerste drie jaren van het ondernemerschap 

(art. 3.76 lid 3 Wet IB 2001). 

53. a. Bij de minister van Economische Zaken en wel uiterlijk drie kalendermaanden voor aanvang 

van het kalenderjaar waarin het S&O-werk door de ondernemer zal worden verricht. 

b. De aftrek speur- en ontwikkelingswerk (art. 3.77 Wet IB 2001).


c. Basisbedrag zelfstandigenaftrek (art. 3.76 lid 2 Wet IB 2001) € 9.427 

Startersaftrek (art. 3.76 lid 3 Wet IB 2001) € 2.110 

Aftrek S&O-werk (art. 3.77 lid 1 Wet IB 2001) € 11.806 

Startersaftrek S&O-werk (art. 3.77 lid 2 Wet IB 2001) € 5.904 

Totaal € 29.247 

Beantwoording vragen deel 2 (belastbaar loon t/m middeling) 

1. Loon verminderd met de reisaftrek (art. 3.80 Wet IB 2001). 

2. De reisaftrek geldt voor het ten minste eenmaal per week plegen te reizen door werknemers van de 

per openbaar vervoer afgelegde reisafstand woon/werk. 

3. a. De behandeling door de wetgever van winst uit onderneming. 

b. Productief maken of vervreemden van een octrooirecht of auteursrecht door de rechthebbende 

zelf; het geven van lezingen; verrichten van freelance-werkzaamheden; geven van incidentele 

adviezen; vervullen van een politieke functie; terbeschikkingstelling van 

vermogensbestanddelen aan een met de belastingplichtige verbonden persoon van een 

onderneming, een werkzaamheid of een vennootschap waarin een a.b. wordt gehouden (art. 

3.90 t/m 3.99 Wet IB 2001). 

c. Voor de opting-in-regeling in de LB, met als gevolg dat loonheffing wordt ingehouden (art. 4 

onderdeel f Wet LB 1964) 

4. a. Nee, een WW-uitkering is onder het loonbegrip gebracht in de IB: belastbaar loon. 

b. Kinderbijslag is belastingvrij (art. 3.104 onderdeel b Wet IB 2001). 

c. Een pensioenuitkering valt door wetsbepaling onder ‘hetgeen uit een vroegere dienstbetrekking 

wordt genoten’ in de IB: belastbaar loon. 

5. a. De eigen woning die als hoofdverblijf ter beschikking staat, waaronder ook een woonboot en 

een woonwagen die duurzaam aan een plaats zijn gebonden (art. 3.111 Wet IB 2001). 

b. Het eigenwoningforfait wordt berekend aan de hand van de WOZ-waarde (art. 3.112 lid 2 Wet 

IB 2001). 

c. Tot een periode van 30 jaar (art. 3.120 lid 2 Wet IB 2001). 

d. Als het de financiering betreft van de aanschaf, het onderhoud of de verbetering van de eigen 

woning (art. 3.120 lid 1 Wet IB 2001). 

6. a. In box 3 (inkomen uit sparen en beleggen). 

b. Voordelen uit de kapitaalverzekering eigen woning (KEW). Voorzover deze niet zijn vrijgesteld 

worden ze belast in box 1 (art. 3.118 Wet IB 2001). 

7. renten en kosten van hypothecaire geldleningen ter financiering van de aankoop, de verbetering 

of het onderhoud van de eigen woning. 

periodieke betalingen inzake de rechten van erfpacht, opstal of beklemming; 

renten van schulden die zijn aangegaan ter afkoop van de hiervoor genoemde rechten (art. 3.120 

lid 1 Wet IB 2001). 

8. a. Een aanspraak (recht) op het tegoed van een lijfrentespaarrekening of op de waarde van een 

lijfrentebeleggingsrecht, enzovoort (art. 1.7 lid 1 onderdeel b Wet IB 2001). Zie ook vraag 8b. 

b. Een aanspraak (recht) op grond van een overeenkomst van levensverzekering: 

op vaste en gelijkmatige periodieke uitkeringen, 

die eindigen uiterlijk bij overlijden, 

welke aanspraak niet kan worden afgekocht, vervreemd, prijsgegeven of tot voorwerp van 

zekerheid kan dienen (art. 1.7 lid 1 Wet IB 2001). 

9. a. de jaarruimte; 

de reserveringsruimte ofwel inhaalruimte (art. 3.127 Wet IB 2001). 

b. Het bestaan van een pensioentekort (art. 3.127 lid 2 en art. 3.127 lid 3 Wet IB 2001). 

10 a/b. Het gaat hier om teruggaven van uitgaven voor inkomensvoorzieningen bijtelling bij het 

inkomen uit werk en woning, namelijk als de aanspraak (het recht) op de 



inkomensvoorzieningen niet langer voldoet aan de wettelijke vereisten. Dit gebeurt bijvoorbeeld 

als de aanspraak wordt afgekocht of vervreemd (art. 3.132 t/m 3.138 Wet IB 2001). 

11. Dit is precies het omgekeerde van de persoonsgebonden aftrek geen aftrekpost tijdens de 

berekening van het inkomen uit werk en woning, maar juist een bijtelpost (art. 3.139 Wet IB 2001). 

12. In beginsel naar de waarde in het economische verkeer, en anders op ten hoogste het bedrag van de 

besparing (art. 3.144 Wet IB 2001). 

13. Deze inkomsten worden geacht te zijn genoten op het tijdstip waarop zij zijn: 

a. ontvangen; 

b. verrekend; 

c. ter beschikking gesteld; 

d. rentedragend geworden, of 

e. vorderbaar en inbaar geworden (art. 3.146 Wet IB 2001). 

14. oudere verliezen gaan vóór jongere verliezen; 

horizontale verliescompensatie gaat vóór verticale verliescompensatie; 

voor gewone verliezen geldt: drie jaar terug (carry-back) en maximaal negen jaar vooruit (carryforward 

of carry-over) (art. 3.148 t/m 3.153 Wet IB 2001). 

15. a. Uitsluitend voor inkomen uit werk en woning (box 1). Zie art. 3.154 lid 3 Wet IB 2001. 

b. Door het inkomen over drie jaar te middelen kan het progressieve tarief van box 1 (tot 

maximaal 52%) enigszins worden gematigd. 

16. Door hieromtrent een beschikking (VAR-verklaring) aan te vragen bij de inspecteur. Deze beslist hierbij 

of sprake is van winst uit onderneming, loon of resultaat uit overige werkzaamheden (art. 3.156 lid 1 Wet 

IB 2001). 

MC-vragen deel 2 (belastbaar loon t/m middeling) 

1a/b. Deze voordelen worden in de LB zelf al belast. Zie art. 13bis Wet LB 1964, art. 59 Uitv. reg. LB 

2001, en verder art. 3.81 Wet IB 2001. 

2b. Stelling I; zie art. 3.87 lid 1 Wet IB 2001 dat enkel over de per openbaar vervoer afgelegde 

reisafstand spreekt. Stelling 2; zie art. 3.91 lid 1 onderdeel c Wet IB 2001 

3d. Nee, uitsluitend als de belastingplichtige of een met hem verbonden persoon in deze 

vennootschap een aanmerkelijk belang heeft (art. 3.92 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001). 

4b. Zie art. 3.91 lid 2 onderdeel b Wet IB 2001. 

5a. Zie art. 3.95 Wet IB 2001. 

6d. De eerste drie zijn uitdrukkelijk vrijgesteld van belasting (art. 3.100 en art. 3.104 Wet IB 2001 en 

art. 17 Uitv. reg. IB 2001). 

7c. De rente van ‘bijleenhypotheken’ om de bestaande hypotheekrente te kunnen betalen, is niet 

aftrekbaar (art. 3.120 lid 4 onderdeel a Wet IB 2001). Zie ook art. 3.123 Wet IB 2001 en art. 

3.119a Wet IB 2001. 

8a/b. Zie art. 3.120 Wet IB 2001. 

9a/b/e. Zie art. 3.127 Wet IB 2001. Overigens is inhaalruimte in de praktijk een synoniem voor de 

reserveringsruimte, welke laatste term de wetgever wel kent. 

10b. Zie de definitie van lijfrente in art. 1.7 lid 1 Wet IB 2001. 

11a. Zie art. 3.147 Wet IB 2001. 

12a. Zie art. 3.150 lid 1 Wet IB 2001. 

13b. Zie art. 3.20 lid 1 Wet IB 2001. 

Vraagstukken en cases deel 2 (belastbaar loon t/m middeling) 

54. Brutoloon € 25.000 



Vergoeding voor vakliteratuur (art. 15a lid 1 onderdeel c Wet LB 1964) onbelast 

Vergoeding voor werkkleding (art. 15a lid 1 onderdeel b Wet LB 1964) onbelast 

Vergoeding voor woon-werkverkeer 

(stel) 46 weken x 5 x 2 x 7 km à € 0,19 = € 611,80 > € 500 

(art. 15b lid 1 onderdeel a Wet LB 1964, zelfs bij vervoer per fiets) onbelast 

Kinderbijslag (art. 3.104 onderdeel b Wet IB 2001) onbelast 

Pensioenpremie (art. 11 lid 1 onderdeel j-1° Wet LB 1964) aftrekbaar € 1.500 -/- 

Eigenwoningforfait € 3.360 

Hypotheekrente € 6.500 -/- 

Belastbare inkomsten uit eigen woning (art. 3.110 Wet IB 2001) € 3.140 -/- 

Inkomen uit werk en woning € 20.360 

55. a. Loon € 40.000,00 

Als vrije vergoeding ter zake van reizen per openbaar vervoer 

geldt ten hoogste de prijs van de vervoerbewijzen (art. 16a lid 1 Wet LB 1964): 

€ 350 + € 1.430 = € 1.780. De werkgever heeft € 2.300 vergoed, 

zodat een bedrag van € 2.300 -/- € 1.780 = € 520 belast is (bruteren 

en bij het loon optellen). Stel het marginale belastingpercentage op 42%. 

We vinden dan 100/(100 -/- 42) x € 520 = € 896,55 

Let op! Voor het reizen naar en van de OV-opstapplaats (station) 

mag de werkgever € 0,19 per km belastingvrij vergoeden (art. 15b lid 1 onderdeel a 

Wet LB 1964), zelfs als Harry te voet zou gaan of bijvoorbeeld per fiets. 

De LB kent geen aftrekbare kosten meer. --- 

Het belastbaar loon is dus € 40.896.55 

b. De werkgever mag dan volgens art. 15b lid 1 onderdeel a Wet LB 1964 maximaal belastingvrij 

vergoeden: (stel) 46 weken x 5 x 2 x 27 x € 0,19 per km = € 2.359,80. De werkgever vergoedt € 

2.300, welk bedrag dan onbelast is. 

56. a. Neen. In geval van eigen vervoer mag Natasja maximaal een onbelaste vergoeding van haar 

baas ontvangen van € 0,19 per km (art. 15b lid 1 onderdeel a Wet LB 1964). 

b. Volgens art. 16a lid 1 Wet LB 1964 geldt als vrije vergoeding ter zake van reizen per openbaar 

vervoer maxi-maal de prijs van de vervoerbewijzen (€ 0,19 per km mag ook). Voor de km’s van 

en naar de OV-opstapplaats mag de werkgever haar € 0,19 per km onbelast vergoeden (art. 15b 

lid 1 onderdeel a Wet LB 1964). 

c. Volgens art. 16a Wet LB 1964 mag de werkgever maximaal de prijs van de vervoerbewijzen 

onbelast vergoeden of € 0,19 per km is (stel) 46 weken x 3 dagen x 2 x 18 km à € 0,19 = € 943,92. 

De baas vergoedt dan € 656,08 te veel bruteren en bij het loon optellen. 

57. Loon in geld € 60.000 

Loon in natura € 300 (zwembad) + € 1.200 (staanplaats camping) = € 1.500 

€ 61.500 

Vrije vergoedingen (art. 15 e.v. Wet LB 1964): 

* gebakjes/representatie (art. 15a lid 1 onderdeel d Wet 

€ 85 

LB 1964) 

* vakliteratuur (art. 15a lid 1 onderdeel c Wet LB 1964) € 375 

* helm en bril/werkkleding (art. 15a lid 1 onderdeel b 

€ 250 

Wet LB 1964) 

* Vreugde en verdriet/personeelsvereniging en dergelijke 

(art. 15b lid 1 onderdeel h Wet LB 1964) 

--- 

* zakelijke telefoongesprekken € 465 

* telefoonabonnement, omdat het meer dan bijkomstig 

(> 10%) zakelijk is (art. 15b lid 1 onderdeel f Wet LB 


€ 120 

+ 

€ 25 

+


1964) 

* excursies, studiereizen, enzovoorts (art. 15a lid 1 

€ 2.500 

onderdeel e Wet LB 1964) 

* representatiekosten (art. 15a lid 1 onderdeel d Wet LB € 1.200 

1964) 

* relatiegeschenken (idem) € 130 

* persoonlijke verzorging (art. 15b lid 1 onderdeel g Wet 

--- 

LB 1964) 

Totaal onbelaste vrije vergoedingen € 5.125 


Voor wat betreft de vergoedingen is ervan uitgegaan, dat deze betrekking hebben op kosten die in 

redelijkheid zijn gemaakt, ter behoorlijke vervulling van de dienstbetrekking. Hiertoe behoort niet 

het gratis zwemmen en de vrije staanplaats op de camping. 

58. De ontvangen aandelen kunnen worden gezien als beloning in natura voor de verrichte arbeid. 

Uitgegaan moet worden van de waarde in het economische verkeer op het moment van verkrijging 

(art. 13 lid 1 Wet LB 1964) 

Belastbaar loon 2 aandelen à € 2.500 = € 5.000 

Voor de IB hoeft Arno het werkelijk ontvangen dividend niet meer op te geven. 

Wel geldt er in een volgend jaar een forfaitair rendement van 4% voor wat betreft voordeel uit 

sparen en beleggen (box 3). Omdat de BV verplicht was om 15% dividendbelasting in te houden en 

af te dragen, bedraagt het nettodividend 85% van het brutobedrag. 

N.B. De geheven dividendbelasting van 15/85 x € 100 = € 17,65 mag Arno als voorheffing 

verrekenen met de uiteindelijk verschuldigde IB (art. 9.2 Wet IB 2001). 

59. a. Nee, volgens lid 1 van art. 3.87 Wet IB 2001 geldt de reisaftrek uitsluitend voor het reizen per 

openbaar vervoer. 

b. Zie antwoord a. 

c. Dan ook niet. Tot 1 januari 2003 gold in haar geval de fietsaftrek. Deze aftrek is echter vervallen. 

60. a. De tabel van art. 3.87 Wet IB 2001 gaat uit van minimaal vier dagen per week (lid 4). Omdat drie 

keer per week wordt gereisd, nemen we ¾ (lid 5) x € 1.178 = € 883,50. 

De met eigen vervoer afgelegde kilometers mogen door de werkgever belastingvrij worden 

vergoed à € 0,19 per km (art. 15b lid 1 onderdeel a Wet LB 1964). 

b. Ja, dat kan. Volgens art. 16a Wet LB 1964 mag de werkgever ter zake van woon-werkverkeer 

waarbij de afstand geheel of gedeeltelijk per openbaar vervoer is afgelegd, de prijs van de 

aangeschafte vervoerbewijzen onbelast vergoeden. Daarbovenop mag hij de 11 km met eigen 

vervoer onbelast vergoeden tegen € 0,19 per km. 

c. Het gaat om de door de werknemer werkelijk bestede gelden bij de NS en om (stel) 46 

werkweken x 3 dagen x 2 x 11 x € 0,19 = € 576,84. 

d. Zelfs dat kan. Als de werkgever bereid is de hogere prijs van eerste klas reizen te vergoeden, dan 

is deze reiskostenvergoeding onbelast. In art. 16a Wet LB 1964 wordt geen verschil gemaakt 

tussen tweede klas en eerste klas reizen per openbaar vervoer. 

e. Nee, de onbelaste bonus van € 91 per jaar in verband met onder meer parkeerkosten is met ingang 

van 1 januari 2004 vervallen. Wel mogen de kilometers naar en van de OV opstapplaats à € 0,19 

per km onbelast worden vergoed (art. 15b lid 1 onderdeel a Wet LB 1964). 

61. a. Voor deze afstand kunnen we niet meer in de tabel van art. 3.87 Wet IB 2001 kijken. In dit geval 

is de regeling van lid 5 onderdeel b van toepassing: € 0,22 x 90 x 97 = € 1.920,60. Dit is nog 

onder het maximum van € 1.989 per jaar. 

Let op! Met de term ‘reisafstand’ in lid 5 onderdeel b wordt de enkele-reisafstand bedoeld. 

Zie art. 3.87 Wet IB 2001. 



b. € 0,22 x 110 (dagen) x 112 (kilometer) = € 2.710,40. Dit is echter te hoog, omdat in lid 5 

onderdeel b een limiet is gesteld van € 1.989 per jaar. 

62. a. Ja, sinds 1-1-2007 is de laatste aftrekpost in de LB vervallen: de zeedagenaftrek. 

b. Dat er sinds 1 januari 2001 mogelijkheden zijn voor vrije vergoedingen en vrije verstrekkingen in 

de LB (art. 15 t/m 17a Wet LB 1964). 

c. De IB kent voor werknemers nog de reisaftrek (art. 3.87 Wet IB 2001). 

63. a. Als belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden (art. 3.1 lid 2 jo. afdeling 3.4 Wet IB 2001). 

b. Het betreft hier freelance-werkzaamheden. Samira had ook kunnen opteren voor het LB-regime 

(‘opting-in’). Zie art. 4 onderdeel f Wet LB 1964. 

c. Nee, alle genoten voordelen behoren tot het resultaat. De wetgever heeft aansluiting gezocht bij 

het winstregime (belastbare winst uit onderneming). Zie art. 3.95 Wet IB 2001. 

d. De volledige € 10.000 (inclusief onkostenvergoedingen) -/- € 2.400 (het bedrag van de werkelijk 

gemaakte kosten) = € 7.600. 

64. De fiscale gevolgen van het ter beschikking stellen van de hulpmiddelen zijn voor: 

a. Gijs: de vergoedingen die hij betaalt mag hij in mindering brengen op het resultaat van de 

werkzaamheid. Zie art. 3.94 en 3.95 Wet IB 2001. 

b. Zijn vrouw Marissa: het betreft hier haar privé-garage. Er is sprake van het rendabel maken van 

een vermogensbestanddeel door het ter beschikking te stellen aan een met de belastingplichtige 

verbonden persoon (zie art. 3.91 lid 1 onderdeel a jo. lid 2 onderdeel b-1° Wet IB 2001), namelijk 

Gijs Kemp. Deze laatste gebruikt de garage weer voor het behalen van belastbaar resultaat uit 

overige werkzaamheden (art. 3.91 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001). De garage behoort nu tot het 

vermogen van haar werkzaamheid. Het gevolg hiervan is, dat de huur die zij ontvangt bij haar 

wordt belast als resultaat uit overige werkzaamheden, en wel tegen het progressieve tarief van 

box 1. Aan de andere kant mag de vrouw de kosten en lasten die met de garage samenhangen, 

zoals financieringsrente, afschrijvings- en onderhoudskosten, bij de bepaling van dit resultaat als 

aftrekposten opvoeren. 

c. Zijn vader Anton: heeft hem ‘eens’ een bestelauto ter beschikking gesteld. Dit is zo incidenteel, 

dat niet kan worden gesproken van ‘het rendabel maken van vermogen’. 

d. Zijn zoon Guus: exploiteert een garagebedrijf en is als zodanig een ondernemer die winst uit 

onderneming geniet. De vergoeding die hij van zijn vader Gijs ontvangt is als winst uit 

onderneming belast en kan nu niet worden aangemerkt als resultaat uit overige werkzaamheden. 

65. a. De hypothecaire lening die Marissa is aangegaan om de privé-garage te kunnen financieren, 

behoort evenals de garage zelf tot het vermogen van de werkzaamheid. 

b. Deze boekwinst wordt belast in box 1 tegen het progressieve tarief en wel als belastbaar resultaat 

uit overige werkzaamheden (art. 3.95 Wet IB 2001). 

c. Nee, dit maakt geen verschil. Art. 3.91 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001 spreekt over ‘al dan niet 

tegen vergoeding’ ter beschikking stellen. Uitgegaan dient dan te worden van een fictieve huur, 

namelijk een redelijke en marktconforme tegenprestatie. Zie ook art. 3.91 lid 3 Wet IB 2001. 

d. De privé-garage van Marissa wordt nu niet meer ter beschikking gesteld aan de werkzaamheid 

van Gijs. Marissa staakt nu ook haar werkzaamheid. Zij zal nu met de fiscus moeten afrekenen 

over een eventueel behaalde stakingswinst. 

66. a. Piet Polis staakt nu zijn werkzaamheid. Omdat de wetgever in dit geval zoveel mogelijk 

aansluiting heeft gezocht bij het winstregime, is er sprake van stakingswinst waarover Piet met de 

fiscus zal moeten afrekenen. 

b. De stakingswinst bestaat uit stille reserves + fiscale reserves + goodwill. In dit geval: € 8.000 

(verkoop van de assurantieportefeuille/goodwill) + € 3.000 (boekwinst op de auto/stille reserve) 

= € 11.000. 



c. De stakingsaftrek van art. 3.79 Wet IB 2001 is niet van toepassing, omdat dit artikel niet bij de 

bepaling van resultaat uit een werkzaamheid wordt genoemd. Zie art. 3.95 Wet IB 2001. 

67. Polis 1 is een typische kapitaalverzekering eigen woning (KEW). Hierop zijn van toepassing de art. 

3.116 e.v. Wet IB 2001. Het rentevoordeel op polis 1 bedraagt € 100.000 -/- € 40.000 = € 60.000 

(art. 3.116 lid 6 Wet IB 2001). Omdat de totale uitkering van € 100.000 minder bedraagt dan de 

vrijstelling van € 150.500 in art. 3.118 lid 1 Wet IB 2001, blijft de rente van € 60.000 onbelast. 

De uitkering op polis 2 heeft geen fiscale gevolgen. Deze polis en vervolgens de uitkering hierop 

horen thuis in box 3. (We nemen aan dat de uitkering tot het privé-vermogen behoort). Elk jaar zal 

hierop de forfaitaire rendementsheffing van toepassing zijn. 

68. a. De schuld die Ronalds is aangegaan ter verwerving van de woning te Soest behoort volledig tot 

de eigenwoningschuld: € 218.000 (art. 3.119a lid 1 Wet IB 2001). 

b. In 2010 is er nog geen eigenwoningreserve, omdat Ronalds zijn woning inclusief 

verwervingskosten voor 100% heeft gefinancierd met vreemd vermogen (art. 3.119a lid 4 Wet 

IB 2001). 

c. De maximale eigenwoningschuld bedraagt € 218.000 (aflossingsvrije hypotheek woning in 

Soest) + € 436.000 (hypotheek huis in Driebergen) = € 654.000. Zie art. 3.119a lid 1 Wet IB 

2001. 

d. Het vervreemdingssaldo eigen woning bedraagt € 300.000 (verkoopprijs Soest) -/- € 218.000 

(aflossingsvrije hypotheek) -/- € 6.000 (makelaarscourtage) = € 76.000, tevens 

eigenwoningreserve (art. 3.119a lid 4 Wet IB 2001). 

e. De maximale eigenwoningschuld bedraagt nu € 400.000 (aankoopprijs Driebergen) + € 36.000 

(verwervingskosten) -/- € 76.000 (eigenwoningreserve) = € 360.000 (art. 3.119a lid 3 Wet IB 

2001). 

f. Er resteert nu een eigenwoningreserve van nihil. Het eigen vermogen dat in de eerste woning 

zit, moet worden gebruikt voor financiering van woning 2. 

69. De maximale eigenwoningschuld bedraagt dan € 360.000 (bestaande hypotheek Driebergen) 

+ € 436.000 (hypotheek + aankoopkosten Utrecht) = € 796.000. 

70. Renten en kosten van (hypothecaire) geldleningen zijn uitsluitend aftrekbaar, als deze leningen zijn 

opgenomen ter financiering van de aankoop, de verbetering of het onderhoud van de eigen woning 

(art. 3.120 en 3.123 Wet IB 2001). 

Bij de eerste drie leningen daterend uit 2005, 2009 en 2012, is dit het geval. De termijn van 

aftrekbaarheid van de rente is telkens maximaal 30 jaar, welke termijn steeds begint te lopen in het 

jaar van het aangaan van de geldlening. De aflossing op de eerste lening is hierop niet van invloed. 

De rente van de ‘bijleenhypotheek’ uit 2013, namelijk ter financiering van de rente over de eigen 

woning-leningen, is niet aftrekbaar (art. 3.120 lid 4 onderdeel a Wet IB 2001). De bijgeleende schuld 

valt in box 3. 

De ‘vakantielening’ uit 2014 valt niet onder de voorwaarden van art. 3.120 lid 1 en 2 Wet IB 2001 

rente niet aftrekbaar; schuld hoort thuis in box 3. Dit geldt eveneens voor de laatste lening uit 2015 om 

een tweede woning te kunnen kopen. 

71. a. De uitkering van € 225.500 is meer dan de maximale vrijstelling van € 150.500 (art. 3.118 lid 1 

Wet IB 2001). 

De rente wordt daarom gedeeltelijk belast. De uitkering overtreft de vrijstelling met € 225.500 -/- 

€ 150.500 = € 75.000. Belast is nu het bovenmatige gedeelte minus een evenredig deel van de 

betaalde premies en wel als volgt: € 75.000 x { ( 225.500 -/- 120.000) / 225.500} = € 35.088,70 

Hierop is het progressieve tarief van box 1 (maximaal 52%) van toepassing. 

b. De vrijstelling van art. 3.118 lid 1 Wet IB 2001 geldt per belastingplichtige. Als Sjef een partner 

heeft dan zou hij de polis moeten splitsen: ieder een eigen polis met een verzekerd bedrag van € 



225.500 : 2 = € 112.750. De uitkering blijft dan voor beiden binnen de vrijstelling met als 

gevolg dat niet hoeft te worden afgerekend met de fiscus. 

72. a. Belastbare inkomsten uit eigen woning/eigenwoningforfait: 

8/12 x 0,55% (art. 3.112 lid 1 Wet IB 2001) van € 320.000 = € 1.173 

Af: hypotheekrente € 10.000 

erfpachtcanon € 870 

kosten hypotheekakte € 1.220 

€ 12.090 -/- 

negatief € 10.917 

N.B. De aftrekbare kosten staan vermeld in art. 3.120 lid 1 Wet IB 2001. 

b. Hier is sprake van het rendabel maken van vermogen op een wijze die 

normaal, actief vermogensbeheer te buiten gaat, zoals bij het uitponden 

van onroerende zaken (art. 3.91 lid 1 onderdeel c Wet IB 2001). Op grond hiervan geniet Pax 

belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden 8/12 x € 15.000 = € 10.000 

In dit geval mogen alle zakelijke kosten in mindering worden gebracht (art. 3.95 Wet IB 2001), 

dus ook bijvoorbeeld afschrijvingen en normale onderhoudskosten. 

Aftrekbare kosten (art. 3.120 Wet IB 2001): 

assurantiepremies € 575 

hypotheekrente € 10.000 

onderhoudskosten € 4.200 

aanbouw keuken: investering waardoor waarde 

woning stijgt per jaar meer afschrijven --- 

rioolbelasting € 320 

OZB € 530 


tuinaanleg: zie keuken --- 


makelaarskosten € 4.800 

afschrijving in de praktijk wordt op woonhuizen 

niet afgeschreven, omdat veelal geen waardedaling 

te verwachten is 

€ 22.515 -/- 


c. In geval van tijdelijke verhuur moeten de inkomsten worden gesteld op (art. 3.113 Wet IB 

2001): Belastbare inkomsten uit eigen woning/eigenwoningforfait: 

8/12 x 0,55% (art. 3.112 lid 1 Wet IB 2001) van € 320.000 = € 1.173 

Af: hypotheekrente € 10.000 



€ 12.090 -/- 


Vermeerderd met 70% van € 10.000 = € 7.000,00 

negatief € 3.917,00 

73. Eigenwoningforfait: 0,55% (art. 3.112 lid 1 Wet IB 2001) van € 380.000 = € 2.090 x 3/12 = € 522,50 

Aftrekbare kosten (art. 3.120 Wet IB 2001): 

taxatiekosten geldlening € 360 


notariskosten geldlening € 940 

afsluitprovisie geldlening € 1.500 

€ 5.800,00 -/- 



negatief € 5.277,55 

N.B. Alleen de kosten zoals genoemd in art. 3.120 lid 1 Wet IB 2001 zijn aftrekbaar: 

renten van schulden; 

kosten van geldleningen; 

periodieke betalingen ingevolge de rechten van erfpacht, opstal of beklemming. 

74. Hier is sprake van het rendabel maken van vermogen op een wijze die normaal, actief 

vermogensbeheer te buiten gaat, zoals bij het in belangrijke mate zelf verrichten van (groot) 

onderhoud (art. 3.91 lid 1 onderdeel c Wet IB 2001). 

Op grond hiervan geniet Jochem resultaat uit overige werkzaamheden 

Alle zakelijke kosten zijn aftrekbaar: 

€ 3.600 

onderhoudskosten € 1.225 

belastingen, verzekeringspremies, en dergelijke € 420 


tegels: verbetering en géén onderhoud --- 

afschrijvingskosten (€ 25.000 -/- € 3.000) : 50 = € 440 *) 

Belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden 

€ 3.285 -/- 

€ 315 

*) Het afschrijvingspercentage van 2% lijkt hier redelijk, uitgaande van een economische 

levensduur van 50 jaar. Zie ook art. 3.95 Wet IB 2001. Via dit artikel is de 

afschrijvingsbeperking van art. 3.30a Wet IB 2001 ook van toepassing. 

75. a. Er geldt een eigenwoningforfait van 0,55% van € 350.000 = € 1.925 (art. 3.112 lid 1 Wet IB 

2001). De hypotheekrente op een eigen woning die tot hoofdverblijf dient, is voor een termijn 

van 30 jaar volledig aftrekbaar. Dit levert negatieve inkomsten op van € 1.925 -/- € 12.000 = € 

10.075 negatief. Nu Henk in het 52%-tarief valt, is het verstandig dat hij deze negatieve 

inkomsten opgeeft. Op deze manier wordt een maximale aftrekpost gerealiseerd. 

b. Als fiscale partners mogen Henk en Loes de negatieve inkomsten uit eigen woning verdelen 

zoals hen dat uitkomt (art. 1.2 lid 1 onderdeel a jo. art. 2.17 Wet IB 2001). Het advies is nu, dat 

Henk bijvoorbeeld € 6.000 krijgt toegerekend, en Loes € 4.075 om op deze manier optimaal te 

kunnen profiteren van het 52%-tarief. 

76. Voor de oorspronkelijke hypothecaire lening van € 300.000 zou de rente onbeperkt aftrekbaar zijn 

tot en met het jaar 2032. Ook voor wat betreft de nieuwe lening is dat het geval, maar niet verder dan 

tot het oude bedrag (€ 300.000). De extra € 80.000 wordt opgenomen ter verbetering van de 

hoofdwoning en de rente hiervan is eveneens 30 jaar lang aftrekbaar: t/m 2040. Het bedrag van 

€ 20.000 betreft een consumptieve lening. De rente die hierover wordt betaald is vanaf 1 januari 

2001 fiscaal niet meer aftrekbaar. 

77. Aftrekbaarheid rente volgens volgens het belastingstelsel 2001 

a. de rente over de volle ƒ 300.000 is vanaf 2001 nog maximaal gedurende 30 jaar aftrekbaar, dus 

tot 2031. 

b. de rente over de eerste ƒ 300.000 is volledig aftrekbaar tot 2031. Over de aanvullende 350.000 

is de rente in beginsel maximaal 30 jaar aftrekbaar, dus tot 2045.*) 

c. Als de spaarhypotheek kon worden overgesloten, dan is de rente tot 2031 aftrekbaar. 

De rente over de extra € 50.000 is aftrekbaar tot 2055. 

*) De aftrek van de hypotheekrente over deze hogere hypotheekschuld is toegestaan, omdat 

de hypotheekverhoging gebruikt is voor het verschil tussen de aankoopprijs van de nieuwe 

woning en de opbrengst van de oude woning. De volledige schuld is een 

eigenwoningschuld van art. 3.119a Wet IB 2001. 



78. a. In het kapitaal van € 125.000 zit een opgebouwde rente van € 125.000 -/- 30 x € 2.500 = 

€ 50.000. Volgens art. 3.118 lid 1 Wet IB 2001 geldt hier een maximale vrijstelling van € 

150.500. Het bedrag van de uitkering blijft hier beneden, met als gevolg dat de rente van € 

50.000 onbelast is. 

b. In dit geval bedraagt de totale uitkering van € 180.000 meer dan de maximale vrijstelling van 

€ 150.500. Reden waarom de rente (€ 180.000 -/- 30 x € 2.500 = € 105.000) gedeeltelijk wordt 

belast, en wel als volgt. Het deel van de uitkering boven de vrijstelling bedraagt € 180.000 -/- 

€ 150.500 = € 29.500. De rente bedraagt € 105.000 (€ 180.000 -/- € 75.000). Belast is nu 

€ 29.500 x (€ 105.000 / € 180.000) = € 17.208,33 en wel maximaal tegen het 52%-tarief in 

box 1. 

79. a. Als a.b-houder stelt Dick een vermogensbestanddeel ter beschikking aan zijn eigen BV. 

Op jaarbasis boekt hij nu een belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden (art. 3.92 lid 1 

Wet IB 2001) van 12 x € 5.000 -/- € 38.000 = € 22.000, dat wordt belast volgens het 

progressieve tarief van box 1. 

Dick is voor zijn inkomsten net als een ondernemer administratieplichtig (art. 3.95 Wet IB 2001 

en art. 53 AWR). 

b. Ook de vermogenswinst ad € 250.000 is in box 1 progressief belast als resultaat uit overige 

werkzaamheden. 

c. Art. 2.14 lid 3 onderdeel d Wet IB 2001 maakt, heel opmerkelijk, een uitzondering voor een 

gedeelte van een (eigen) woning, dat als werkruimte ter beschikking wordt gesteld. De eisen 

zijn per 1 januari 2005 verder aangescherpt. Dit betekent dat het verhuren van de werkkamer (in 

beginsel) niet als het ter beschikking stellen van een vermogensbestanddeel aan de BV wordt 

aangemerkt. Deze werkkamer valt onder de eigenwoningregeling (art. 3.111 lid 1 Wet IB 2001). 

80. a. Neen. Premies voor lijfrenten worden alleen in aanmerking genomen, als ze zijn verschuldigd 

aan een verzekeringsmaatschappij in de zin van de Wet op het financieel toezicht, enzovoort of 

bij een natuurlijk persoon in verband met een bedrijfsoverdracht (art. 3.126 lid 1 Wet IB 2001). 

b. Neen, deze uitgaven worden niet in art. 3.124 Wet IB 2001 genoemd. 

81. Wie per dienstjaar 2% pensioen opbouwt, zit volgens het eindloonstelsel na 35 werkzame jaren op 

70% van het laatst genoten inkomen. Naar verwachting zullen veel belastingplichtigen deze 70% niet 

halen, door latere intreding (in verband met voorgezette studie) en vervroegde 

uittreding/pensionering. Ook geldt voor de meeste werknemers inmiddels het middelloon in plaats 

van het eindloon bij berekening van het pensioen. 

82. De definitie van de premiegrondslag is te vinden in art. 3.127 lid 3 Wet IB 2001. De berekening luidt 

als volgt: 

winst uit onderneming, enzovoort € 50.000 

belastbaar loon € 10.000 

uitkering arbeidsongeschiktheid € 3.000 + 

€ 63.000 

AOW-franchise (forfait art. 3.127 lid 3 Wet IB 2001) € 11.561 -/- 

Premiegrondslag € 51.439 

De huuropbrengst van het pand telt niet mee voor de berekening van de premiegrondslag. 

Het pand zelf hoort hier thuis in box 3. 

83. De berekening gaat als volgt: 

Jaarruimte (art. 3.127 lid 1 en 3 Wet IB 2001): 17% x € 158.788 (maximum 

premiegrondslag) = € 26.994 

84. Jaarruimte (art. 3.127 lid 1 en 3 Wet IB 2001): 17% x € 35.000 



-/- 7,5 (lid 4 onderdeel a) x € 600 = € 1.450 

Inhaalruimte/reserveringsruimte (lid 2): beschikbare jaarruimte 

7 x € 1.450 -/- 7 x € 750 (betaalde lijfrentepremies in de afgelopen 7 jaar) = € 4.900 + 

In 2010 is dus maximaal aftrekbaar € 6.350 

In 2010 aan lijfrentepremies betaald € 6.000 -/- 

(< € 6.350) aftrekbaar in 2010 € 350 

85. Deze rechtshandeling leidt ertoe dat Jacqueline tijdens de berekening van het inkomen uit werk en 

woning een bijtelpost zal moeten opvoeren, omdat zij namelijk jarenlang premies in aftrek heeft 

gebracht. Het betreft hier negatieve uitgaven voor inkomensvoorziening bestaande uit de 

afgetrokken premies en het daarover behaalde rendement, dus: 14 x € 4.000 = € 56.000 + € 29.000 

(rendement) = € 85.000. Zie art. 3.1 lid 2 onderdeel f jo. art. 3.133 lid 1 en lid 2 onderdeel d Wet 

IB 2001 (vervreemding). 

86. Het verlies van € 14.000 van jaar III verrekenen we eerst met de positieve inkomens van de jaren 

I en II (carry-back), waarna een verlies van € 14.000 -/- (€ 7.000 + € 3.000) = € 4.000 resteert. Dit 

wordt exact gecompenseerd met het positieve inkomen van jaar IV (carry-forward). 

Het verlies van € 34.200 in jaar V kan achtereenvolgens worden verrekend met de positieve 

inkomens van de jaren VII, X, XII, XIII en XIV. Er mag namelijk maximaal tot negen jaar vooruit 

worden verrekend (art. 3.150 lid 1 Wet IB 2001). De overige verliezen kunnen allemaal worden 

gecompenseerd met het inkomen van jaar XIV. In het laatste jaar blijft ten slotte een positief 

inkomen van € 9.800*) over. 

*) Namelijk € 26.000 -/- 1.700 -/- € 3.000 -/- € 3.000 -/- € 2.500 -/- € 6.000. 

87. a. Door vermindering van de aanslag bij een voor bezwaar vatbare beschikking van de inspecteur 

(art. 3.151 lid 1 Wet IB 2001). 

b. De belastingplichtige kan hiertegen eventueel een bezwaarschrift indienen, als hij het niet met 

de beslissing van de inspecteur eens is. 

c. (Gedeeltelijke) teruggaaf van reeds betaalde inkomensheffing. 

88. a. Verlies uit onderneming negatief € 24.000 

Belastbaar loon € 15.000 + 

(Aangewezen) periodieke uitkering € 3.000 + 

Verlies uit werk en woning negatief € 6.000 

De persoonsgebonden aftrekposten zijn niet binnen box 1 aftrekbaar (art. 6.2 Wet IB 2001). 

Vermoedelijk wel binnen de boxen 3 en 2 aftrekbaar. 

b. Een ondernemingsverlies is tot acht jaar achterwaarts compensabel, in geval van 

gemoedsbezwaarden, terwijl een ander verlies achterwaarts verrekenbaar is tot maximaal drie 

jaar. Zie art. 3.150 lid 1, 3 en 4 Wet IB 2001. 

c. Horizontale verliescompensatie. 

d. Eerst worden alle andere inkomensbestanddelen in hetzelfde jaar met elkaar gesaldeerd en 

daarna vindt verticale verliescompensatie plaats. 

e. Horizontale gaat vóór verticale verliescompensatie. 

89. Verlies jaar 4 negatief € 22.000 

Gecompenseerd met inkomen jaar 1 € 4.000 

Nog te compenseren € 18.000 










Verlies jaar 4 volledig gecompenseerd --- 

Verlies jaar 7 € 4.000 

Gecompenseerd met rest-inkomen jaar 6 € 3.000 



--- 

Verlies jaar 7 volledig gecompenseerd. 

Resteert een positief inkomen uit werk en woning van € 2.000 in jaar 8. 

90. Gemiddelde jaar 1 jaar 2 jaar 3 

herrekend belastbaar inkomen 

uit werk en woning*) € 56.866 € 56.866 € 56.866 

*) totaalbedrag van € 170.600 : 3 

(afgerond in voordeel van belastingplichtige) 

De te betalen inkomensheffing bedraagt: 

33,45% van € 18.218 (eerste schijf) = € 6.094 

42% van (€ 32.738 -/- € 18.218)/tweede schijf = € 6.098 

42% van (€ 54.367 -/- € 32.738) = € 9.084 

52% van (€ 56.866 -/- € 54.367) = € 1.299 

Totaal € 22.575 

Over drie jaar is dit 3 x € 22.575 = € 67.725 

Dit levert een verschil op van € 72.104 (zie opgave) -/- € 67.725 = € 4.379 

Af: drempel (art. 3.154 lid 3 Wet IB 2001) € 545 -/- 

Middelingsteruggave € 3.834 

Beantwoording vragen deel 3 (slot) 

1. a. Als de belastingplichtige wel of niet tezamen met zijn partner, direct of indirect, voor minimaal 

5% aandelen heeft in een NV of BV, enzovoort (art. 4.6 Wet IB 2001). 

b. Uit rechten om aandelen te verwerven, winstbewijzen en stemrechten (in alle gevallen minimaal 

5%; zie art. 4.6 Wet IB 2001). 

c. Reguliere voordelen en vervreemdingsvoordelen (art. 4.12 Wet IB 2001). 

2. Tegen 25% (art. 2.12 Wet IB 2001). 

3. Verlies uit a.b. wordt verrekend met de inkomens uit a.b. van het voorafgaande kalenderjaar en de 

negen volgende kalenderjaren (art. 4.49 lid 1 Wet IB 2001). 

4. a. Dit is het voordeel uit sparen en beleggen verminderd met de persoonsgebonden aftrek (art. 5.1 

Wet IB 2001) 

b. Dit voordeel wordt gesteld op een forfaitair rendement van 4% van de grondslag sparen en 

beleggen. De grondslag sparen en beleggen is het gemiddelde van de rendementsgrondslag (= 

het gemiddelde van het eigen vermogen per 1 januari en per 31 december van een jaar). 

c. De belasting bedraagt 30% van 4% (forfaitair rendement) = 1,2% effectief (art. 2.13 Wet IB 

2001). 

5. a. bos- en natuurterreinen en aangewezen landgoederen (art. 5.7 Wet IB 2001); 

voorwerpen van kunst en wetenschap (art. 5.8 Wet IB 2001); 

rechten op roerende zaken krachtens erfrecht (art. 5.4 Wet IB 2001); 

geblokkeerde saldi krachtens spaarloonregeling (art. 5.11 Wet IB 2001); 

kort lopende termijnen van inkomsten en verplichtingen (art. 5.12 Wet IB 2001). 



b. Maatschappelijke, groene en sociaal-ethische beleggingen en beleggingen in durfkapitaal (art. 

5.13 t/m 5.18 Wet IB 2001). 

6. a. Dit is een verzameling van diverse aftrekposten, zoals de uitgaven voor specifieke zorgkosten 

en aftrekbare giften (art. 6.1 Wet IB 2001). 

b. Eerst box 1, vervolgens box 3 en daarna box 2 (art. 6.2 Wet IB 2001). 

c. De volgorde is zó gekozen dat het zoveel mogelijk belastingvoordeel oplevert voor de 

belastingplichtige: box 1 tot maximaal 52%, in box 3 30% en 25% in box 2. 

7. a. Uitgaven wegens ziekte/invaliditeit, zoals genees- en heelkundige hulp, geneesmiddelen, extra 

gezinshulp, extra kosten van een op medisch voorschrift gehouden dieet, extra kleding en 

beddengoed, reizen in verband met ziekenbezoek. 

b. Voor zover deze uitgaven uitkomen boven door de wet aangegeven drempels. 

8. a. Uitgaven voor het door de belastingplichtige volgen van een opleiding of studie met het oog op 

het verwerven van inkomen uit werk en woning (box 1). Zie art. 6.27 Wet IB 2001. 

b. Scholingsuitgaven om carrière te maken en uitgaven om ‘bij te blijven’. 

9. a. Periodieke giften en andere giften (art. 6.32 Wet IB 2001). 

b. Periodieke giften zijn volledig aftrekbaar als ze zijn opgenomen in een notariële akte van 

schenking, minimaal één keer per jaar geschieden en betrekking hebben op een tijdvak van ten 

minste vijf jaar (art. 6.38 Wet IB 2001) 

Voor andere giften gelden een dubbele drempel en een plafond (art. 6.39 lid 1 Wet IB 2001). 

10. Op het moment waarop ze zijn: 

– betaald; 

– verrekend; 

– ter beschikking gesteld, of 

– rentedragend zijn geworden (art. 6.40 Wet IB 2001). 

11. a. Niet in Nederland wonende natuurlijke personen, die wel Nederlands inkomen genieten 

(art. 2 lid 1 onderdeel b Wet IB 2001). 

b. Er wordt zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij het regime voor binnenlandse 

belastingplichtigen. Ook hier worden uitgegaan van drie boxen (art. 7.1 Wet IB 2001). 

12. a. De heffingskorting is onafhankelijk van het marginale tarief, waardoor de korting in euro’s voor 

iedereen gelijk is. 

b. De algemene heffingskorting, de arbeidskorting, de doorwerkbonus, de inkomensafhankelijke 

combinatiekorting, de ouderschapsverlofkorting, de (aanvullende) alleenstaande-ouderkorting, 

de jonggehandicaptenkorting, de (alleenstaande) ouderenkorting, de levensloopverlofkorting, de 

korting voor maatschappelijke beleggingen en de korting voor directe beleggingen in 

durfkapitaal en culturele beleggingen (art. 8.2 Wet IB 2001). 

13. a. Een soort aanslag ‘voor alle zekerheid’ om de claim van de fiscus niet verloren te laten gaan 

(art. 9.1 Wet IB 2001). 

b. Slechts in bijzondere gevallen, bijvoorbeeld bij emigratie. Ten denken valt aan inkomsten die 

verband houden met pensioen en lijfrenten en bepaalde vormen van inkomen uit aanmerkelijk 

belang. 

14. a. Geheven LB (geen eindheffing), dividendbelasting, kansspelbelasting (art. 9.2 Wet IB 2001). 

b. Deze voorheffingen worden als vooruitbetalingen van IB/inkomensheffing verrekend met het 

bedrag van de definitief verschuldigde inkomensheffing. 

MC-vragen deel 3 (slot) 

1d. Als het verkoop van geactiveerde effecten betreft, is koerswinst juist wel belast. Immers: winst op 

een activum. Voor d. zie art. 4.12 onderdeel a Wet IB 2001. 

2b/c. Zie de paragraaf over a.b. en art. 4.6 Wet IB 2001. Vorderingen worden binnen box 1 belast als 

resultaat uit overige werkzaamheden (art. 3.92 Wet IB 2001). 

3a. Het moet gaan om de fiscale partner of een van de bloed- en aanverwanten in de rechte lijn van 

de belastingplichtige of zijn partner (art. 4.10 Wet IB 2001). Een broer is een bloedverwant in de 

zijlijn. Zie schema hoofdstuk 1. 



4d. Meetrekregeling. De kandidaat zou kunnen twijfelen tussen c. en d. Ezelsbruggetje: meeslepen 

van zaken en rechten is mogelijk; meeslepen van personen gaat wel wat ver… 

5a/b/c. Mogelijkheid d kan niet, omdat obligaties geen deel kunnen uitmaken van een a.b. (art. 4.6 Wet 

IB 2001). 

6c. Zie art. 2.12 Wet IB 2001. 

7a. Arbeidstoeslag is een niet bestaande term, wel arbeidskorting. Zie verder de art. 5.5 en 5.6 Wet 

IB 2001. 

8a. Zie art. 5.16 Wet IB 2001. 

9c. Bij kapitalisatie gaat het om de contante waarde van toekomstige uitkeringen. Dat is hier niet het 

geval. 

10b. Dit betreft een inmiddels vervallen term uit de Wet IB 1964. Zie verder art. 6.1 lid 2 Wet IB 

2001. 

11d. Zie art. 6.2 Wet IB 2001. 

12a/c. Zie art. 6.17 Wet IB 2001. 

13d. Zie art. 6.20 Wet IB 2001. 

14a/c/d. Zie art. 6.28 Wet IB 2001. 

15b/d. Zie art. 6.27 e.v. Wet IB 2001. 

16b/c/d.Zie art. 6.28 lid 1 Wet IB 2001. 

17a. Zie art. 6.40 Wet IB 2001. 

18c. Zie art. 7.1 Wet IB 2001. ‘Belastbaar’ inkomen is te vaag; het moet belastbaar inkomen in 

Nederland zijn met verwijzing naar de boxen 1 t/m 3. 

19a. Zie art. 8.2 Wet IB 2001. 

20b. Voor de AKW wordt geen premie geheven, dus is er ook geen korting. Zie verder art. 8.1 

onderdeel d Wet IB 2001. 

21d. Zie art. 8.14a Wet IB 2001. 

22a. Zie de art. 9.1 lid 2, 2.9 en 3.83 Wet IB 2001. 

Vraagstukken en cases deel 3 (slot) 

91. a. 3% + 3% levert weliswaar 6% op (> 5%), maar desondanks is neef Richard geen a.b.-houder. 

Art. 4.6 Wet IB 2001 spreekt immers van: ten minste 5% van het geplaatste aandelenkapitaal, 

of koopopties (rechten) tot ten minste 5%, of winstbewijzen die betrekking hebben op ten 

minste 5% van de jaarwinst. 

b. De meetrekregeling van art. 4.10 Wet IB 2001 is hier niet van toepassing, omdat neef Richard 

geen bloedverwant in de rechte lijn is (zoals kinderen en kleinkinderen), maar een 

bloedverwant in de derde graad van de zijlijn. Zie het schema in het theorieboek in de 

paragraaf over investeringsaftrek. 

c. Nu neef Richard geen a.b. heeft, valt hij niet in box 2 (25%) maar in box 3 (30% over een 

forfaitair rendement van 4%). 

d. De verkrijgingsprijs van neef Richard bestaat uit de waarde in het economische verkeer van de 

aandelen die hij al in zijn bezit heeft, plus de aanschafwaarde van de nog te verwerven 

aandelen door middel van de koopoptie als hij de koopoptie uitoefent. De betaalde 

optiepremie moet hierbij worden meegeteld (art. 4.21 en art. 4.23 Wet IB 2001). 

92. a. Dick behaalt nu inkomen uit a.b. Het vervreemdingsvoordeel wordt gesteld op de 

overdrachtsprijs verminderd met de verkrijgingsprijs, dat wil zeggen € 3 miljoen -/- € 2 

miljoen = € 1 miljoen. Zie voor een toelichting art. 4.19 e.v. Wet IB 2001. 

b. Zolang er nog sprake is van vorderingen, namelijk nog te ontvangen termijnen, worden deze 

als bezittingen meegeteld in box 3. Dick moet rekening houden met de contante waarde van de 

vorderingen, en daarvan het gemiddelde van de waarde op 1 januari en van de waarde op 

31 december 2010. 

Art. 3.92 Wet IB 2001 van box 1 (belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden) is na de 

overdracht niet van toepassing, omdat geen sprake meer is van een aanmerkelijk belang. 



93. a. Vóór de aandelenoverdracht door Dick stelt de partner de garage ter beschikking aan een BV. 

In deze BV heeft een verbonden persoon namelijk een bloedverwant in de rechte lijn een a.b. 

(art. 3.92 en art. 3.92 lid 2 onderdeel b Wet IB 2001), met als gevolg dat er sprake is van 

belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden (box 1), namelijk 12 x € 1.200 -/- € 6.000 = € 

8.400. Het progressieve tarief van maximaal 52% is hier van toepassing. Uitgegaan dient te 

worden van € 1.200 en niet van € 800 (art. 3.95 Wet IB 2001). Art. 3.91 Wet IB 2001 is niet 

van toepassing, omdat geen sprake is van winst uit onderneming (lid 1). 

b. Aan het aanmerkelijk belangvereiste zoals vermeld in art. 3.92 Wet IB 2001 wordt na de 

aandelenoverdracht niet meer voldaan. Dit betekent dat de garage nu ‘verhuist’ van box 1 naar 

box 3. Er zal via art. 3.95 Wet IB 2001 moeten worden afgerekend over een soort 

‘stakingswinst’, namelijk bestaande uit het verschil tussen de waarde in het economische 

verkeer en de boekwaarde (art. 3.95 Wet IB 2001). 

94. Overdrachtsprijs (art. 4.20 Wet IB 2001) € 400.000 

Af: Verkoopkosten € 3.500 -/- 

€ 396.500 

Af: Verkrijgingsprijs (art. 4.21 Wet IB 2001) € 224.000 

Inkomen uit aanmerkelijk belang € 172.500 

In dit geval is het box 2-tarief van 25% van toepassing (art. 2.12 Wet IB 2001). 

95. Overdrachtsprijs € 40.000 à 400% = € 160.000,00 

Verkrijgingsprijs 40 x € 1.842,8571 *) = € 73.714,28 

Inkomen uit aanmerkelijk belang € 86.285,72 

*) Volgens art. 4.21 lid 2 Wet IB 2001 is hier de gemiddelde verkrijgingsprijs van toepassing: 

€ 50.000 à 170% = € 85.000 

€ 20.000 à 220% = € 44.000 

€ 129.000 

Per aandeel komt dit neer op € 129.000/(50 + 20) = € 1.842,86 (afgerond). 

Het inkomen uit a.b. is belast tegen het 25%-tarief in box 2 (art. 2.12 Wet IB 2001). 

96. a. Volgens art. 4.6 onderdeel a en b Wet IB 2001 heeft iemand pas een a.b. als hij of 5% (of 

meer) van het geplaatste aandelenkapitaal bezit of een optie (kooprechten) heeft op 5% (of 

meer) van het geplaatste aandelenkapitaal. Het antwoord is dus: nee. 

b. Nee (zie antwoord a). 

97. a. Art. 4.16 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001 noemt het inkopen van aandelen als een voorbeeld 

van fictieve vervreemding. 

Dit betekent dat § 4.6.2 van de Wet IB 2001 van toepassing is. 

Berekening: 

Overdrachtsprijs (inkoopprijs) € 250.000 

Verkrijgingsprijs € 320.000 -/- 

Verlies uit aanmerkelijk belang € 70.000 

Dit verlies uit a.b. kan op grond van art. 4.49 Wet IB 2001 worden verrekend met de 

inkomens uit aanmerkelijk belang van het voorafgaande kalenderjaar en de negen volgende 

kalenderjaren. Een nog niet verrekend verlies van art. 4.49 Wet IB 2001 kan worden omgezet 

in een belastingkorting als geen aanmerkelijk belang meer aanwezig is (art. 4.53 Wet IB 

2001). 

b. Overdrachtsprijs € 370.000 

Verkrijgingsprijs € 320.000 -/- 

Inkomen uit aanmerkelijk belang € 50.000 



Van toepassing is het 25%-tarief van box 2 (art. 2.12 Wet IB 2001). 

98. Overige aandelen in of winstbewijzen van dezelfde vennootschap worden als objecten 

meegesleept, terwijl bepaalde personen worden meegetrokken (art. 4.9 en 4.10 Wet IB 2001). In 

beide gevallen wordt de werking van het begrip aanmerkelijk belang verruimd, hetgeen in het 

voordeel is van de fiscus. 

99. a. De wetgever gaat uit van een fictief rendement van 4% over het gemiddelde vermogen, 

waarover 30% IB moet worden betaald (art. 5.2 Wet IB 2001). 

b. Sjef houdt € 50.000 -/- € 1.500 (verlies) = € 48.500 over. Dit komt neer op een gemiddeld 

vermogen van € 49.250. Hierover betaalt hij effectief een vermogensrendementsheffing van 

1,2% van € 49.250 = € 591. Zie de art. 5.2 en 2.12 Wet IB 2001. 

100. Niets. Er is immers een gemiddeld vermogen van € 30.000, en dat is minder dan het heffingvrije 

vermogen van € 20.661 per persoon. Zie art. 5.5 lid 1 Wet IB 2001. 

101. a. Voor de oude woning geldt t/m 31 augustus 2010 de eigenwoningregeling. Het voordeel uit 

eigen woning bedraagt 8/12 x 0,55% van € 450.000 = € 1.650 (art. 3.112 lid 1 Wet IB 2001). 

Hierop mag de hypotheekrente van 8/12 x 6% van € 300.000 = € 12.000 in mindering worden 

gebracht, zodat de negatieve inkomsten € 10.350 bedragen. 

b. Op 1 januari 2010 telt de woning niet mee voor box 3, maar als hoofdverblijf wel voor box 1 

(zie uitwerking a.). Op 31 december valt het huis als tweede woning volledig in box 3. Ook de 

bijbehorende hypotheek verhuist naar box 3. Ook nu wordt uitgegaan van de WOZ-waarde. 

Het gemiddelde vermogen in deze woning bedraagt (€ 0 + € 450.000) : 2 = € 225.000, welk 

bedrag geacht wordt een forfaitair rendement op te leveren van 4% ofwel € 9.000. Hierover 

moet 30% vermogensrendementsheffing worden voldaan (€ 2.700). In box 3 is de betaalde 

hypotheekrente niet aftrekbaar. Zie ook art. 2.14 Wet IB 2001 voor de toedeling van 

vermogensbestanddelen. 

102. a. Niets. Voor haar geldt in beginsel de drempel van € 2.900 van art. 5.3 lid 3 onderdeel e Wet 

IB 2001. Omdat het totaal van haar schulden beneden deze drempel ligt, is niets aftrekbaar. 

b. De hypothecaire lening van € 300.000 moet in tweeën worden gesplitst: een deel van € 

260.000 dat is gekoppeld aan de eigen woning/hoofdverblijf, en dat daarom in box 1 valt. Dit 

bedrag vormt dan geen schuld meer in box 3 (art. 2.14 Wet IB 2001). De verhoging van de 

hypothecaire lening ad € 40.000 dient niet ter verbetering of onderhoud van de woning, en valt 

daarom niet in box 1 maar in box 3 (art. 3.123 Wet IB 2001). Ook de persoonlijke lening valt 

in box 3. Het bedrag dat Wim aan de fiscus is verschuldigd, mag niet als schuld worden 

meegeteld (art. 5.3 lid 3 onderdeel b Wet IB 2001). De totale schuld in box 3 bedraagt nu € 

40.000 + € 30.000 = € 70.000. Hiervan mag Wim het forfait van € 2.900 (art. 5.3 lid 3 

onderdeel e Wet IB 2001) niet meetellen, zodat een schuld resteert van € 67.100. Omdat zijn 

vrouw geen aangifte doet, geldt voor hem een drempel van 2 x € 2.900 = € 5.800 (art. 5.3 lid 3 

onderdeel e Wet IB 2001). 

c. Ja, zie art. 1.2 lid 1 onderdeel a jo. art. 2.17 Wet IB 2001. Op dat moment bedraagt het niet 

aftrekbaar forfait 2 x € 2.900 = € 5.800 (art. 5.3 lid 3 onderdeel e Wet IB 2001). 

d. Nee, omdat hij in het kalenderjaar nog niet meer dan zes maanden met Ellen samenwoont 

(art. 1.2 lid 1 onderdeel b-1° Wet IB 2001). 

103. Hier is sprake van inkomen uit sparen en beleggen (box 3), hoewel Marjolein een verlies heeft 

geboekt van € 40.000. Er geldt een forfaitair rendement van 4% over het gemiddelde vermogen 

= 4% van (€ 100.000 + € 60.000) : 2 = € 3.200. Hierover moet zij 30% belasting betalen ofwel 

€ 960 (zie art. 5.2 en art. 2.12 Wet IB 2001) 



104. In dit geval is art. 5.3 lid 5 Wet IB 2001 van toepassing. Marjolein heeft in 2010 slechts negen 

volle maanden in Nederland gewoond en daarom is zij slechts tijdsevenredig IB verschuldigd; 9/12 

x € 960 = € 720. 

105. a. De rendementsgrondslag is € 100.000, namelijk het spaartegoed van € 40.000 en het pakket 

aandelen van € 60.000 (art. 5.3 lid 1 Wet IB 2001). 

b. In dit geval is de rendementsgrondslag € 102.900, namelijk het spaartegoed van € 100.000, het 

pakket aandelen van € 60.000 en de schuld aan de bank van eveneens € 60.000 -/- € 2.900 = 

€ 57.100. Zie art. 5.3 lid 3 onderdeel e Wet IB 2001. 

Toelichting. In verband met de doelmatigheidsdrempel wordt met de eerste € 2.900 aan schulden 

geen rekening gehouden. 

106. Niets. Er geldt een heffingvrij vermogen van € 20.661 (art. 5.5 lid 1 Wet IB 2001), waar Sanne met 

haar gemiddelde vermogen van € 6.000 onder blijft. 

107. Alfons was slechts een deel van het jaar binnenlands belastingplichtig, namelijk vanaf 17 mei 

2010. Volgens art. 5.3 lid 4 Wet IB 2001 mag alleen worden uitgegaan van de volle 

kalendermaanden: juni t/m december ofwel zeven maanden. De beginpeildatum is hier 17 mei 

2010. De rendementsgrondslag is het gemiddelde vermogen: (€ 20.000.000 + 0) : 2 = € 10.000.00. 

Hiervoor zal Alfons, ondanks het feit dat hij geen (euro)cent meer heeft, aan belasting moeten 

betalen: 4% van € 10.000.000 à 30% = € 120.000 x 7/12 = € 70.000. 

108. Doordat de serie compleet is geworden, dient een geheel andere waarde te worden gehanteerd, 

namelijk € 3.500 (cataloguswaarde ofwel de waarde in het economische verkeer). Omdat Harold de 

postzegels ook als belegging aanhoudt, is de vrijstelling van art. 5.8 lid 1 Wet IB 2001 niet van 

toepassing. 

Op 1 januari 2010 werd nog slechts uitgegaan van de stuksprijs: 47 postzegels à gemiddeld € 10 = 

€ 470. Voor de IB moet nu de gemiddelde waarde worden gehanteerd: (€ 470 + € 3.500) : 2 = 

€ 1.985. 

109. Het betreft hier geen eerste of tweede woning die Charles ter beschikking staat, maar een 

verhuurde woning en daarom wordt uitgegaan van de ‘gecorrigeerde’ WOZ-waarde (art. 5.20 lid 3 

Wet IB 2001 jo. art. 17a Uitv. besl. IB 2001). De waarde in vrije staat is niet aan de orde nu het 

pand immers slechts onder bezwaar van huur zou kunnen worden verkocht. 

110. a. Bossen behoren volgens art. 5.7 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001 niet tot de bezittingen en zijn 

dus vrijgesteld van de rendementsheffing in box 3. 

b. Een vakantiehuisje valt als tweede woning onder box 3. Omdat er een genotsrecht (het recht 

van vruchtgebruik) op rust, moet het huisje worden gewaardeerd op het verschil tussen de 

volle waarde (de onbezwaarde bezitting) en de waarde van het genotsrecht (art. 5.22 lid 2 Wet 

IB 2001). Dit verschil wordt belast bij de bloot eigenaar, Hendrik de Keizer, terwijl het 

genotsrecht wordt belast bij de vruchtgebruiker, zus Jolijn. De waardering van het genotsrecht 

geschiedt op de contante waarde van het jaarlijkse voordeel. 

Art. 18 lid 1 Uitv. besl. IB 2001 geeft aan, dat volgens art. 19 van het Uitv. besl. IB 2001 te 

werk moet worden gegaan. Bij de leeftijd van 41 jaar behoort een kapitalisatiefactor van 18, 

maar voor een vrouw factor 19. Zie art. 19 lid 7 Uitv. besl. IB 2001. Art. 18 lid 2 Uitv. besl. 

IB 2001 gaat uit van 4% van de waarde van hetgeen aan het genotsrecht is onderworpen. Art. 

5.20 lid 1 Wet IB 2001 ten slotte bepaalt, dat voor een tweede binnenlandse (vakantie)woning 

de WOZ-waarde kan worden gehanteerd. 

Kortom: zus Jolijn moet als vruchtgebruiker 19 x 4% = 76% van de WOZ-waarde ad 

€ 100.000 = € 72.000 opgeven met als gevolg dat Hendrik als bloot eigenaar de rest, 



100% -/- 76% = 24% ofwel € 24.000 aangeeft. In totaal moet namelijk 100% van de waarde 

van het betreffende goed in de forfaitaire heffing worden betrokken (art. 5.22 lid 2 Wet IB 

2001). 

111. a. Petra en Simon zijn fiscale partners (art. 1.2 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001). De tweede 

woning valt onder de rendementsgrondslag van box 3. Volgens art. 2.17 lid 2 Wet IB 2001 

mogen de partners zelf beslissen wie hoeveel van de waarde van de woning minus de daarop 

rustende hypothecaire schuld opgeeft: Petra 100%, Simon 100% of samen 100%. 

b. Vakantiewoning, WOZ-waarde (art. 5.20 lid 1 Wet IB 2001) € 140.000 

Af: hypothecaire schuld = € 90.000 -/- € 5.800 (art. 5.3 lid 3 onderdeel e Wet IB 2001; 

inclusief partner) = € 84.200 -/- 

renteschuld ad € 3.500 als lopende termijn niet aftrekbaar (art. 5.12 Wet IB 2001) 

Per saldo op te geven € 55.800 

Let op! Een hypothecaire schuld komt inderdaad op de waarde van de woning in mindering. 

Hypotheekrente-aftrek daarentegen is in box 3 niet aan de orde! 

112. Eigen woning (hoofdverblijf) valt samen met de daarop rustende hypothecaire 

geldlening in box 1, en dus niet in box 3 (rangorderegeling van art. 2.14 Wet IB 2001) 

--- 

Wijnvoorraad in privé-bezit is vrijgesteld (art. 5.3 lid 2 onderdeel c Wet IB 2001) --- 

Antieke meubels en schilderijen zijn vrijgesteld (art. 5.3 lid 2 onderdeel c Wet IB 2001) --- 

Op te geven voor de rendementsgrondslag van box 3 nihil 

N.B. Uit. art. 5.3 lid 2 onderdeel c Wet IB 2001 blijkt, dat roerende zaken die wel voor 

persoonlijke doeleinden worden gebruikt of verbruikt, zijn vrijgesteld. 

113. Niets. Vermogensbestanddelen die in box 1 of box 2 inkomen genereren, kunnen niet meer tot 

de bezittingen en schulden van box 3 worden gerekend. Zie de belangrijke rangorderegeling 

van art. 2.14 lid 2 Wet IB 2001! Deze regeling staat weliswaar in hoofdstuk 2 van de Wet IB 

2001, maar blijkt nu bij een opgave over inkomen uit sparen en beleggen (box 3) van cruciaal 

belang te zijn! 

Zo vallen de eigen woning (hoofdverblijf) met de bijbehorende hypotheek in box 1 (en dus 

niet meer in box 3) en horen a.b.-aandelen thuis in box 2 (en dus niet nog eens in box 3). 

114. a. Echtgenoten zijn fiscale partners (art. 1.2 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001). Op grond van art. 

2.17 lid 2 Wet IB 2001 mogen zij elk jaar opnieuw zelf beslissen wie welk deel van de 

gezamenlijke grondslag sparen en beleggen aangeeft: Pascal 100%, Alice 100%, samen 

100%? 

b. Ja, alle natuurlijke personen die bij het begin van het kalenderjaar in Nederland wonen zijn 

zelfstandig belastingplichtig. 

c. Nee. Het vermogen van de beide kinderen wordt aan de ouders toegerekend. Zie art. 2.15 Wet 

IB 2001. 

d. In belangrijke mate wil zeggen: voor € 408 of meer per kwartaal (art. 2. Uitv. reg. IB 2001). 

Grotendeels betekent: voor meer dan de helft. 

e. Art. 5.5 lid 2 Wet IB 2001 kent een kindertoeslag van € 2.762 per kind, waarmee het 

heffingvrije vermogen per kind wordt verhoogd. De verhoging bedraagt in totaal 2 x € 2.762 = 

€ 5.524. 

115. a. Woonhuis (hoofdverblijf) compleet met bijbehorende hypothecaire 

lening valt in box 1 (art. 2.14 lid 2 Wet IB 2001) --- 

caravan (art. 5.3 lid 2 onderdeel c Wet IB 2001: persoonlijke doeleinden) vrijgesteld --- 

antieke meubels: vrijgesteld (idem) --- 



postzegelverzameling is eveneens vrijgesteld, en wel als 

‘voorwerp van wetenschap’ (art. 5.8 Wet IB 2001) --- 

gouden en zilveren sieraden vrijgesteld (art. 5.3 lid 2 onderdeel c Wet IB 2001) --- 

privé-schulden (art. 5.3 lid 3 onderdeel b Wet IB 2001): € 15.300 -/- (€ 2.900 x 2 ) *) = 

€ 9.500 -/- 

‘broodjes’ goud zijn als baar goud belast (belegging: art. 5.3 lid 2 onderdeel c Wet IB 

2001) € 75.000 

aandelen Philips, op voorwaarde dat het de slotnotering betreft 

zoals vermeld in de Officiële Prijscourant op de einddatum (art. 5.21 Wet IB 2001) € 8.000 

stationcar (persoonlijke doeleinden; art. 5.3 lid 2 onderdeel c Wet IB 2001) vrijgesteld 

auto van Annelies (idem stationcar) --- 

Totale rendementsgrondslag € 73.300 

*) De aftrekbeperking voor kleine schulden bedraagt nu, omdat hij een partner heeft, € 5.800 

per persoon. 

b. Pax en Annelies hebben gezamenlijk een heffingvrije vermogen van € 41.332 (art. 5.2 lid 2 

Wet IB 2001). Forfaitair rendement is 4% (art. 5.2 Wet IB 2001). Volgens art. 2.13 Wet IB 

2001 moet nu worden betaald: 30% van 4% van (€ 73.300 -/- € 41.322) = € 383. 

116. Kasteeltje is geen eigendom van de baron. --- 

Collectie schilderijen is vrijgesteld (voorwerpen van kunst; art. 5.8 Wet IB 2001) --- 

Antieke boeken zijn als voorwerpen van wetenschap eveneens vrijgesteld (art. 5.8 Wet IB 2001) --- 

Louis XV-meubelen vallen onder art. 5.3 lid 2 onderdeel c, en zijn dus vrijgesteld --- 

Antieke auto vrijgesteld, mits geen belegging (art. 5.3 lid 2 onderdeel c Wet IB 2001) --- 

Rendementsgrondslag voor box 3 nihil 

117. a. 1. Tegoed spaarrekening is een bezitting € 70.000 

2. Levensmiddelen zijn vrijgesteld (art. 5.3 lid 2 onderdeel c Wet IB 2001) --- 

3. Een hoofdwoning hoort thuis in box 1 en daarom niet meer 

in box 3 (rangorderegeling van art. 2.14 lid 2 Wet IB 2001) Zie ook art. 3.111 lid 1 

onderdeel b Wet IB 2001 --- 

4. De schuld volgt het actief box 1. --- 

5. Antiek vrijgesteld (voorwerpen van kunst en/of inboedel: art. 5.3 lid 2 onderdeel c 

respectievelijk art. 5.8 Wet IB 2001) --- 

6. Inboedel vrijgesteld (art. 5.3 lid 2 onderdeel c Wet IB 2001) --- 

7. IB-schuld wordt niet in aanmerking genomen (art. 5.3 lid 3 onderdeel b Wet IB 2001) --- 

8. Tegoed wegens verrichte diensten is een bezitting € 7.000 

9. Rechten op (niet ingegane) lijfrenten zijn vrijgesteld. Omdat de 

premies als uitgaven voor inkomensvoorzieningen aftrekbaar waren, 

horen deze rechten thuis in box 1 (art. 2.14 lid 2 respectievelijk 

art. 3.100 lid 1 onderdeel b Wet IB 2001) --- 

Rendementsgrondslag voor box 3 € 77.000 

b. John heeft recht op een heffingvrij vermogen van € 20.661 (art. 5.5 lid 1 Wet IB 2001) 

Rendementsgrondslag € 77.000 

Af: heffingvrije vermogen € 20.661 -/- 

Grondslag sparen en beleggen € 56.339 

De rendementsheffing is nu 30% (art. 2.13 Wet IB 2001) van 4% (art. 5.2 Wet IB 2001) van € 

56.339 = € 676. 

118. Vanaf 2001 maken lijfrentepolissen waarvan de premie niet aftrekbaar is, of waarvan de premies 

niet in aftrek worden gebracht, deel uit van het vermogen in box 3 (art. 3.100 lid 1 onderdeel b Wet 



IB 2001). Als de premie gedeeltelijk in aftrek is gebracht, zal de waarde van de polis moeten 

worden gesplitst, respectievelijk in een deel dat thuishoort in box 1 (aftrekbaar gedeelte) en een 

ander deel dat onder box 3 valt. 

119. Op 1 januari had Wesley een vordering van € 1.800 op zijn werkgever, die voor box 3 wordt gezien 

als een bezitting (art. 5.3 lid 2 onderdeel e Wet IB 2001). 

120. Bezittingen en schulden die voortvloeien uit een belastingwet waarop de AWR van toepassing is, 

zoals de Wet IB 2001, worden niet in aanmerking genomen (art. 5.3 lid 2 na onderdeel f en lid 3 

Wet IB 2001). Niet van belang, dus. 

121. Bezittingen: 

recht op pensioen is vrijgesteld; genereert belastbaar loon voor box 1 

(art. 2.14 lid 2 Wet IB 2001) --- 

recht op AOW-uitkering eveneens (idem) --- 

recht op niet ingegane lijfrente is ook vrijgesteld; (gaat toekomstig inkomen 

genereren in box 1 (art. 2.14 lid 2 respectievelijk art. 3.100 lid 1 onderdeel b Wet IB 2001) --- 

obligaties: waarde in het economische verkeer kan, mits niet opgenomen in 

de Officiële Prijscourant, want dan geldt art. 5.21 Wet IB 2001 € 7.500 

€ 7.500 

Schulden: geen 

Rendementsgrondslag bedraagt dus € 7.500. 


De hoofdwoning valt onder box 1 (art. 2.14 lid 2 Wet IB 2001) --- 

Inboedel vrijgesteld (art. 5.3 lid 2 onderdeel c Wet IB 2001) --- 

Vakantiehuisje*) geen hoofdverblijf 

(niet verhuurd): WOZ-waarde (art. 5.20 lid 1 Wet IB 2001) € 110.000 

Tegoed in New York*) € 15.000 

* ) Het gaat om het wereldvermogen bij binnenlands belastingplichtigen (art. 2.1 Wet IB 2001) 

€ 125.000 

Schulden: 

Huishoudelijke schulden 

Schuld die vervalt op 10 januari is nog geen schuld op 1/1 maar wel op 

€ 3.000 

31/12: maar alle bedragen zijn gemiddeld dus € 2.500 

Belastingschulden worden niet in aanmerking genomen (art. 5.3 lid 3 onderdeel b Wet IB 2001)--- 

Totaal schulden € 5.500 

Af: ingevolge art. 5.3 lid 3 onderdeel e Wet IB 2001 (inclusief partner) € 5.800 -/- 

Schulden die meetellen voor box 3 nihil 

Rendementsgrondslag van Rick bedraagt € 125.000 

Heffingvrij vermogen Rick + partner (art. 5.2 lid 2 Wet IB 2001) € 41.322 -/- 

Kindertoeslag (art. 5.5 lid 2 Wet IB 2001): 3 x € 2.762 = € 8.286 -/- 

a. Grondslag sparen en beleggen na heffingvrij vermogen € 75.392 

b. Vermogensrendementsheffing bedraagt 30% van 4% van € 75.392 = € 904. 


aandelen Royal Dutch Shell: slotnotering in de Officiële Prijscourant 

(art. 5.21 Wet IB 2001) € 14.250 

banktegoed € 43.000 



vorderingen € 1.820 

verhuurde woningen gecorrigeerde WOZ-waarde (art. 5.20 lid 3 Wet IB 2001 

jo. art. 17a Uitv. besl. IB 2001) € 347.500 

recht op lijfrente is vrijgesteld; genereert inkomen in box 1 (idem) --- 

rechten op AOW-uitkering zijn vrijgesteld; idem --- 

€ 406.570 

Schulden: 

hypothecaire leningen volgen de activa box 3 (art. 5.3 lid 3 Wet IB 2001) € 78.000 -/- 

persoonlijke schulden € 3.000 -/- € 2.900 (art. 5.3 lid 3 onderdeel e Wet IB) = € 100 -/- 

a. De rendementsgrondslag van Peter bedraagt € 328.470 

b. Peter heeft recht op een heffingvrij vermogen (art. 5.5 lid 1 Wet IB 2001) van € 20.661-/- 

Ouderentoeslag (art. 5.6 lid 1 Wet IB 2001) € 0 -/- 

Saldo € 307.809 

Rendementsheffing is 30% van 4% van € 307.809 = € 3.693,70. 

Geen recht op ouderentoeslag omdat de grondslag sparen en beleggen voor vermindering met 

de ouderentoeslag meer bedraagt dan € 273.391. 

c. De peildata zijn in dit geval 1 januari (begindatum) en 3 mei (einddatum). 

Het aantal gehele kalendermaanden dat Peter binnenlands belastingplichtig 

was, bedraagt vier. Uitgaande van € 307.809 vinden we dan: 30% van 4% x 4/12 x 

€ 307.809 = € 1.231. Zie art. 5.3 lid 4 Wet IB 2001. 

124. Laurens-Jan is minderjarig. De rendementsgrondslag voor het belastbare inkomen uit sparen en 

beleggen (box 3) wordt dan toegerekend aan de ouder die het gezag over het kind uitoefent (art. 

2.15 lid 2 Wet IB 2001). Die ouder of ouders zullen dit moeten opgeven voor de IB. 

Let op! Voor het uitponden van onroerende zaken (box 1) is meer dan normaal vermogensbeheer 

nodig. 

125. Art. 4.46 lid 1 Wet IB 2001 stelt dat vervreemdingsvoordelen worden beschouwd te zijn genoten 

op het tijdstip van de vervreemding. Dat is in dit geval het moment waarop de verkoopprijs 

vaststaat (25 januari 2010). De obligatoire (= verbintenisscheppende) overeenkomst wordt dan 

namelijk perfect. 

Het is zelfs mogelijk dat er op 1 december 2009 al sprake is van een belaste vervreemding. 

In de op die datum gesloten overeenkomst moeten dan de regels zijn vastgelegd aan de hand 

waarvan de accountant de prijs moet bepalen. 

126. a. In de definitie van een a.b. in art. 4.6 Wet IB 2001 (aanhef) wordt gesproken van ‘direct of 

indirect’. 

In feite is A via de BV M ook aandeelhouder, en wel indirect aandeelhouder. Hij heeft dus een 

belang van 3% + (25% x 30%) = 10,5% in BV A. 

Conclusie: A heeft een a.b. in de BV A (art. 4.6 Wet IB 2001). 

b. Twee procent is te weinig B heeft geen a.b. De broer is een bloedverwant in de tweede 

graad van de zijlinie dus telt zijn belang niet (meer) mee bij B. 

Zie art. 4.10 Wet IB 2001 meetrekregeling. De broer is wel a.b.-houder (art. 4.6 Wet IB 

2001). 

c. Geen van beiden heeft een a.b. Mocht één van hen later toch een a.b. verwerven, dan worden 

de aandelen van de ander in dit a.b. meegetrokken (art. 4.10 Wet IB 2001 meetrekregeling). 

127. Overdrachtsprijs 48 x € 1.500 = € 72.000 

Verkrijgingsprijs 48 x € 1.000 = € 48.000 

Inkomen uit aanmerkelijk belang (box 2) € 24.000 

Belast tegen het 25%-tarief van art. 2.12 Wet IB 2001. 

Let op! De twee resterende aandelen blijven via de meetrekregeling een a.b. vormen (art. 4.10 Wet 

IB 2001). Verkoopt Agnes deze aandelen aan een derde dan is er sprake van een vervreemding (art. 



4.12 onderdeel b en 4.16 Wet IB 2001). De claim op de eventuele resterende aandelen kan op 

verzoek worden doorgeschoven tot de daadwerkelijke verkoop (art. 4.16 lid 1 onderdeel g en art. 

4.40 Wet IB 2001). 

128. a. Het gaat hier om een rente van 7% van € 22.500 = € 1.575. Volgens art. 5.16 lid 1 Wet IB 

2001 is deze belegging vrijgesteld van rendementsheffing in box 3. Bovendien krijgt Ome 

Gerrit een heffingskorting voor directe beleggingen in durfkapitaal en culturele beleggingen 

van 1,3% van € 22.500 = € 292,50. Zie art. 8.20 Wet IB 2001. 

De lening is bij oninbaarheid aftrekbaar als verlies op beleggingen in durfkapitaal (art. 6.8 

Wet IB 2001) in het kader van de persoonsgebonden aftrek, als de kwijtschelding is 

geschied binnen acht jaar na de geldverstrekking, en het verlies in totaal niet meer bedraagt 

dan € 46.984 (art. 6.8 lid 5 Wet IB 2001). 

b. Het moet gaan om: 

een geregistreerde, achtergestelde lening, 

die is verstrekt aan een beginnende ondernemer, 

die de lening gebruikt voor de financiering van bestanddelen van zijn verplichte 

ondernemingsvermogen, enzovoorts. Zie art. 5.17 lid 1 Wet IB 2001. 

129. a. In het kapitaal van € 113.000 zit een opgebouwde rente van € 113.000 -/- 30 x € 2.300 = 

€ 44.000. Volgens art. 3.118 lid 1 Wet IB 2001 geldt hier een maximale vrijstelling van € 

150.500. Het bedrag van de uitkering blijft hier beneden met als gevolg dat de rente van € 

44.000 volledig onbelast is. 

b. In dit geval bedraagt de totale uitkering van € 163.000 meer dan de maximale vrijstelling van 

€ 150.500. De reden waarom de rente € 163.000 -/- 30 x € 2.300 = € 94.000 gedeeltelijk wordt 

belast en wel als volgt. Het deel van de uitkering boven de vrijstelling bedraagt € 163.000 -/- 

€ 150.500 = € 12.500. De rente bedraagt € 94.000, zoals we al hebben berekend. Belast is nu 

(€ 12.500 : € 163.000) x € 94.000 = € 7.208,59 en wel maximaal tegen een tarief van 52% in 

box 1. 

130. De persoonsgebonden aftrek vermindert achtereenvolgens het inkomen uit werk en woning (box 

1), het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen (box 3) en ten slotte het inkomen uit 

aanmerkelijk belang (box 2). Zie art. 6.2 Wet IB 2001. Op het inkomen uit box 1 kan € 8.000 in 

mindering worden gebracht, waarna het inkomen uit deze box nihil bedraagt. Met het restantbedrag 

aan persoonsgebonden aftrek, namelijk € 12.000 gaan we naar box 3, waar € 5.000 als aftrekpost 

kan dienen (restant € 7.000) en ten slotte gaan we naar box 2 waar € 4.000 in mindering wordt 

gebracht. Uiteindelijk blijft er een persoonsgebonden aftrek over van € 3.000. Dit restant kan 

worden meegenomen naar 2011 en eventuele volgende jaren (art. 6.1 lid 1 onderdeel b Wet IB 

2001). 

Opmerking 

De verrekening met de inkomens in verschillende boxen heeft tot gevolg dat een en ander 

geschiedt tegen verschillende percentages: in box 1 tegen het progressieve tarief (maximaal 52%), 

in box 3 tegen 30% en in box 2 tegen 25%. 

Conclusie: voor de belastingplichtige is deze volgorde zo gunstig mogelijk. 

131. a. Onjuist. De persoonsgebonden aftrek is, zoals de term zelf al aangeeft, een aftrekpost die in 

mindering mag worden gebracht op het inkomen van de verschillende boxen. Verrekenen 

betekent dat vooruitbetaalde belasting in mindering komt op de uiteindelijk verschuldigde 

belasting. Dit laatste is hier zeer zeker niet het geval. 

b. Onjuist. Dit gebeurt juist wel. Zie art. 6.2 Wet IB 2001. 

c. Dit is juist. Zie art. 6.1 lid 1 onderdeel b Wet IB 2001. 



132. a. Onjuist. De wet noemt er acht (art. 6.1 lid 2 Wet IB 2001). Deze behoren tot de 

gemeenschappelijke inkomensbestanddelen. Vergelijk met art. 2.17 lid 5 Wet IB 2001. 

b. Onjuist. Ook onderhoudsuitgaven van verhuurde monumentenpanden vallen onder de 

persoonsgebonden aftrekposten. Zie art. 6.1 lid 2 onderdeel g jo. afdeling 6.8 Wet IB 2001. 

c. Onjuist. Zie art. 6.1 lid 2 onderdeel c Wet IB 2001. Het betreft dan kinderen jonger dan 30 jaar 

(art. 6.13 lid 1 Wet IB 2001). 

d. Onjuist. Studiekosten vallen vanaf 2001 onder de scholingsuitgaven (art. 6.27 e.v. Wet IB 

2001). Deze laatste uitgaven zijn pas aftrekbaar als het gaat om uitgaven voor een opleiding of 

studie ‘met het oog op het verwerven van inkomen uit werk en woning.’ Volgens de memorie 

van toelichting gaat het dan of om het verbeteren van de financieel-economische positie van 

de belastingplichtige (‘carrière maken’) of om het op peil houden of verbeteren van kennis en 

vaardigheden die de belastingplichtige nodig heeft voor het verwerven of behouden van 

inkomen uit tegenwoordige arbeid (‘bijblijven’). 

133. Nee, want het bedrag van de gift is lager dan de drempel. Volgens art. 6.39 lid 2 jo. lid 1 Wet IB 

2001 bedraagt de drempel in dit geval één procent van het gezamenlijk bedrag van de 

verzamelinkomens (art. 2.18 Wet IB 2001) van de belastingplichtige en zijn partner vóór 

toepassing van de persoonsgebonden aftrek. Dit is 1% van (€ 60.000 + € 30.000) = € 900 

134. 1. Allereerst moeten de verschillende aftrekposten worden gegroepeerd, omdat: 

sommige aftrekposten volledig aftrekbaar zijn; 

uitgaven voor specifieke zorgkosten en giften slechts aftrekbaar zijn voor zover ze een 

bepaalde drempel overschrijden. 


b. contributie personeelsvereniging niet aftrekbaar; de IB kent voor werknemers 

geen aftrekposten meer, op de reisaftrek na. 

d. consumptieve rente niet aftrekbaar --- 

e. vakbondscontributie niet aftrekbaar. Zie ook opmerking bij letter b. 

h. lijfrentepremie (art. 3.124 onderdeel a en art. 3.127 lid 1 Wet IB 2001): er moet een 

pensioentekort worden aangetoond. 

j. verzekeringspremies (art. 3.124 onderdeeel c Wet IB 2001) € 750 -/- 

Inkomen uit werk en woning € 29.250 

i. Uitgaven levensonderhoud broer niet aftrekbaar (art. 6.3 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001). Een 

broer is een bloedverwant in de tweede graad van de zijlijn. ---- 

Uitgaven voor specifieke zorgkosten: 

a. nota's huisarts en tandarts € 2.250 

f. apothekerskosten € 500 

g. inkomensafhankelijke bijdrage Zvw niet aftrekbaar*) --- 

n. nominale bijdrage Zvw niet aftrekbaar*) --- 

Daarnaast geldt via art. 6.19 lid 1 Wet IB 2001 in beginsel een verhoging 

van 77% van € 500, omdat het verzamelinkomen lager is 

dan € 32.738, maar in dit geval lukt dat niet, omdat onderdeel a 

van art. 6.17 lid 1 Wet IB 2001 hier niet onder valt --- 

*) art. 6.18 lid 1 onderdeel b Wet IB 2001 sinds 1 januari 2008 € 2.750 

af drempel (art. 6.20 lid 1 onderdeel b Wet IB 2001) 1,65% van € 29.250 € 483 

aftrekbaar € 2.267 -/- 

Uitgaven ter zake van de opleiding of 

studie voor een beroep (scholingsuitgaven) 

k. NIVRA-cursus € 1.750 

af: drempel (art. 6.30 lid 1 Wet IB 2001) € 500 

aftrekbaar € 1.250 -/- 

Aftrekbare giften: 



c. gezinsbijdrage aan de kerk, als een schriftelijk 

bewijsstuk aanwezig is € 500 

l. deurcollectes niet aftrekbaar (geen bewijs) --- 

m. overboekingen (bank- en giroafschriften) € 700 

€ 1.200 

af: drempel (art. 6.39 lid 1 Wet IB 2001) 1% van € 29.250 = € 292,50 

aftrekbaar € 907,50 -/- 

Belastbaar inkomen uit werk en woning (art. 3.1 Wet IB 2001) € 24.825,50 

2. Voor de bepaling van de aftrekbare uitgaven voor specifieke zorgkosten moeten dan de 

verzamelinkomens van man en vrouw worden opgeteld, voordat de drempel kan worden 

berekend (art. 6.20 lid 2 Wet IB 2001): € 29.250 + € 15.000 = € 44.250. 

drempel uitgaven voor specifieke zorgkosten: 

1,65% van € 38.722 + 5,75% van (€ 44.250 -/- € 38.722) = € 956,77. Het gevolg hiervan is, dat 

er nu slechts aftrekbare uitgaven voor specifieke zorgkosten zijn van € 2.750 -/- € 956 = € 

1.794. 

Voor het bepalen van de aftrekbare giften moeten de verzamelinkomens van de echtgenoten 

eveneens worden opgeteld (art. 6.39 lid 2 Wet IB 2001). De drempel is nu 1% van € 44.250 = € 

442,50, met als gevolg dat aftrekbaar is € 1.200 -/- € 442,50 = € 757,50. Het belastbaar inkomen 

uit werk en woning wordt nu: € 30.000 + € 15.000 -/- € 750 -/- € 1.794 -/- € 1.250 -/- € 757,50 = 

€ 40.448,50. 

135. 1. Niet aftrekbaar. Het betreft hier kosten tot verwerving van een bron van inkomen. Volgens de 

eigenwoningregeling zijn uitsluitend de volgende kosten aftrekbaar: renten van schulden, 

kosten van geldleningen en bepaalde periodieke betalingen (art. 3.120 lid 1 Wet IB 2001). 

2. Aftrekbaar als uitgaven voor levensonderhoud van kinderen (art. 6.13 lid 1 Wet IB 2001). 

Hiervoor geldt een forfaitaire aftrek (en is er geen drempel). Zie art. 36 Uitv. reg. IB 2001. Het 

kind moet door de vader wel in belangrijke mate worden onderhouden (minimaal € 408 per 

kwartaal; zie art. 2 Uitv. reg. IB 2001). 

3. Niet aftrekbaar. De uitgaven vallen niet binnen art. 6.1 Wet IB 2001. 

4. Kan in beginsel als aftrekbare gift worden opgevoerd. Drempel € 60 of, als dat meer is, 1% 

van het verzamelinkomen. 

5. Aftrekbaar als wordt voldaan aan art. 6.3 lid 1 onderdeel f Wet IB 2001 dringende morele 

onderhoudsverplichting. 

136. Lijfrentepremie AMEV (art. 3.127 Wet IB 2001): --- 

Er moet nu een pensioentekort worden aangetoond, 

wil van aftrekbaarheid sprake kunnen zijn. 

Pensioenbetalingen zijn alleen aftrekbaar als ze voldoen aan de 

voorwaarden van art. 6.3 lid 1 onderdeel f Wet IB 2001(uitgaven voor 

onderhoudsverplichtingen als persoonsgebonden aftrekpost) € 2.400 

Studiekosten om carrière te maken zijn in beginsel aftrekbaar als scholingsuitgaven (art. 6.27 Wet 

IB 2001). 

Er geldt wel een drempel van € 500 (art. 6.30 lid 1 Wet IB 2001) € 3.500 -/- € 500 = € 3.000 

Rente lening: consumptieve rente is vanaf 2001 niet meer aftrekbaar ---- 

De inkomensafhankelijke bijdrage Zvw valt niet onder de uitgaven voor specifieke zorgkosten 

(art. 6.18 lid 1 onderdeel b Wet IB 2001). 

De lijfrentepremie van € 2.500 is niet aftrekbaar, omdat broer Pieter geen 

verzekeraar is in de zin van de Wet toezicht verzekeringsbedrijf (art. 3.126 Wet IB 2001). 

De aanslag IB levert geen aftrekpost op. 



137. De € 7.500 voor zijn ex-vrouw mag Stef opvoeren als uitgave voor onderhoudsverplichtingen als 

onderdeel van de persoonsgebonden aftrek. Het betreft hier immers een periodieke uitkering die 

rechtstreeks voortvloeit uit het familierecht, en die niet toekomt aan een lid van het bekende 

‘familie-clubje’ (art. 6.3 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001). Als Mieke de alimentatie voor zoon Gaime 

ontvangt, mag Stef een aftrekpost (forfait!) opvoeren van 4 x € 355 = € 1.420 in verband met 

uitgaven voor levensonderhoud van kinderen (art. 6.13 Wet IB 2001 en art. 36 Uitv. reg. IB 2001). 

Voorwaarde is, dat Stef zijn kind in belangrijke mate onderhoudt (minimaal € 408 per kwartaal; art. 

2 Uitv. reg. IB 2001), hetgeen het geval is: € 3.000 is meer dan 4 x € 408= € 1.632. 

138. Het betreft hier uitgaven voor specifieke zorgkosten (art. 6.17 Wet IB 2001). 

huisapotheek sinds 1-1-2009 niet meer aftrekbaar --- 

contributie Rode Kruis valt in beginsel onder aftrekbare giften --- 

zonnebank niet op medisch voorschrift --- 

kunstgebit € 300,00 

toestel body-building: niet aftrekbaar --- 

reparatie leesbril niet aftrekbaar (art. 6.17 lid 1 onderdeel d Wet IB 2001) --- 

eigen bijdrage ambulancekosten (art. 6.17 lid 1 onderdeel b Wet IB 2001) € 150,00 

contributie kruisvereniging niet aftrekbaar (art. 6.17 lid 1 Wet IB 2001) --- 

kosten in verband met bevalling echtgenote aftrekbaar voor zover geen kosten kraamhulp of 

invaliditeit, aldus de Belastingdienst. € 900,00 

kosten overlijden schoonvader niet aftrekbaar --- 

nominale Zvw bijdrage man en vrouw (art. 6.18 lid 1 onderdeel b Wet IB 2001) --- 

inkomensafhankelijke Zvw-bijdragen man en vrouw (idem) --- 

geen verhoging via art. 6.19 lid 1 Wet IB 2001 van 77%, omdat het gezamenlijk inkomen van 

€ 26.000 + € 15.000 hoger is dan de drempel van € 32.738 --- 

Totaal € 1.350,00 

Af: drempel 1,65% van € 38.722 + 5,75% x (€ 41.000 -/- € 38.722), art. 6.20 Wet IB 2001 

€ 769,90 -/- 

Aftrekbaar als uitgaven voor specifieke zorgkosten € 580,10 

139. De kosten van de studeerkamer en van extra verlichting en verwarming kunnen niet worden 

opgevoerd als scholingsuitgaven (art. 6.28 lid 1 onderdeel b Wet IB 2001). 

Reiskosten zijn niet aftrekbaar (onderdeel c). --- 

studieboeken € 800 

usb-stick € 60 

cursusgeld € 1.820 

leermiddelen € 312 

examengelden € 450 

reis- en verblijfkosten, evenals kosten van excursies en studiereizen 

zijn niet aftrekbaar (art. 6.28 lid 1 onderdeel c Wet IB 2001) --- 

de kosten van het examenfeest zijn niet aftrekbaar --- 


Af: drempel (art. 6.30 lid 1 Wet IB 2001) € 500 -/- 

studiekostenvergoeding werkgever € 900 -/- 

Aftrekbaar als scholingsuitgaven € 2.042 

140. Henk Schelfhorst heeft recht op de volgende heffingskortingen op jaarbasis: 

de algemene heffingskorting (art. 8.10 Wet IB 2001) € 1.987 

een arbeidskorting (art. 8.11 Wet IB 2001) van 1,737% van € 3.000 = 

€ 52,11. Deze korting is echter minimaal de arbeidskorting 

die in de LB is genoten, hier € 85, € 85 



Let op! Pensioen en AOW zijn inkomsten uit vroegere arbeid 

en geven geen recht op arbeidskorting 

de alleenstaande-ouderkorting (art. 8.15 Wet IB 2001). Henk heeft in 2010 

immers geen partner en heeft het hele jaar een huishouding 

gevoerd met een kind jonger dan 27 jaar, enzovoort € 945 

de ouderenkorting (art. 8.17 Wet IB 2001), omdat Henk op 31 december 

van het kalenderjaar de 65 is gepasseerd en zijn verzamelinkomen lager is 

dan € 34.649. € 684 

de alleenstaande ouderenkorting (art. 8.18 Wet IB 2001), omdat Henk als 

weduwnaar recht heeft op AOW voor alleenstaanden € 418 

Totale korting (standaardheffingskorting) € 4.119 

Let op! Henk heeft geen recht op de aanvullende alleenstaande ouderkorting (art. 8.16 Wet IB 

2001), en de inkomensafhankelijke combinatiekorting (art. 8.14a Wet IB 2001), omdat zijn dochter 

Els aan het begin van het kalenderjaar ouder is dan zestien respectievelijk twaalf jaar. 

Een berekening naar evenredigheid van de belastingen premietarieven in de eerste schijf is hier 

niet nodig, omdat immers de standaardheffingskorting wordt gevraagd. Bij het berekenen van de 

gecombineerde heffingskorting is een dergelijke berekening wel vereist. Deze korting kan worden 

afgeleid uit de standaardheffingskorting. 

141. Buitenlandse belastingplichtigen (op enkele uitzonderingen na) en alleenstaande binnenlandse 

belastingplichtigen die geen inkomsten genieten en dus ook geen inkomensheffing verschuldigd 

zijn. 

142. De arbeidskorting (art. 8.11 Wet IB 2001) bedraagt 11,888% van (€ 11.000 -/- € 9.041) + € 157 = € 

389,89. 

Guy heeft in de LB door toepassing van de maandtabel elke keer een arbeidskorting genoten van 

€ 85. In totaal is dat 4 x € 85 = € 340. De arbeidskorting in de IB bedraagt minimaal het bedrag dat 

Guy heeft genoten op basis van de LB-maandtabel (de slotzin van art. 8.11 lid 2 Wet IB 2001). 

Het eerder berekende bedrag van € 419,08 is echter hoger. 

143. a. Raadpleeg art. 8.1 onderdeel c Wet IB 2001. 

b. De standaardheffingskorting bestaat uit de algemene heffingskorting van € 1.987 (art. 8.10 

Wet IB 2001) plus de ouderenkorting van € 684 (art. 8.17 Wet IB 2001) is € 2.671. 

c. Component heffingskorting Breuk Heffingskorting 

IB-gedeelte 2,30/33,45 € 184 

AOW-gedeelte 17,9/33,45 € 1.429 

ANW-gedeelte 1,10/33,45 € 88 

AWBZ-gedeelte 12,15/33,45 € 970 

Totaal 33,45 € 2.671 

d. Manus heeft geen recht op de AOW-component in de heffingskorting, omdat hij als 73-jarige 

ook niet premieplichtig is voor de AOW (art. 10 lid 4 Wet financiering volksverzekeringen). 

e. Raadpleeg voor dit begrip art. 8.1 onderdeel d Wet IB 2001. Voor zover de gevraagde korting 

betrekking heeft op de algemene heffingskorting, bedraagt deze € 184 + € 88 + € 970 = € 

1.242. 

144. a. Geen aanslag. Het genoten voordeel, dat voortvloeit uit het ter beschikking stellen van een 

personenauto door de werkgever, valt sinds 1 januari 2006 onder art. 13bis Wet LB 1964. 

b. Geen aanslag IB. Ook een bestelauto valt onder de autokostenfictie van art. 13bis Wet LB 

1964, behalve als die bestelauto door aard of inrichting (nagenoeg) uitsluitend geschikt blijkt 

te zijn voor vervoer van goederen (lid 5). Denk aan een bestelwagen met slechts een zitplaats 

voor de bestuurder en naast hem géén stoel voor een bijzitter, maar slechts laadruimte voor 



vervoer van goederen. In het laatste geval wordt Sander dan ook in beginsel niet geacht ter 

zake loon te hebben genoten. 

c. Mogelijk wel een aanslag als meer dan € 44 moet worden bijbetaald. Zie art. 9.4 lid 1 

onderdeel a Wet IB 2001. Tevens bij een teruggaaf van meer dan € 14 (art. 9.4 lid 5 Wet IB 

2001). 

d. Geen aanslag voor Matthijs: de LB is eindheffing. 

Wel een aanslag voor Marijke: zij genoot inkomsten die niet waren onderworpen aan de 

inhouding van LB. 

Let op! Als Matthijs een T-biljet invult en inlevert, valt hij onder art. 9.4 lid 5 Wet IB 2001 en 

heeft hij recht op teruggave (op voorwaarde dat het om > € 14 gaat). 

145. a. (In beginsel) wel een aanslag, omdat zij tegelijkertijd en langer dan een maand meer dan één 

dienstbetrekking had. Bovendien valt haar totale inkomen gedeeltelijk in de derde 

belastingschijf, waardoor zij waarschijnlijk meer dan € 44 (extra) IB verschuldigd is (art. 9.4 

lid 1 onderdeel a Wet IB 2001). 

b. Idem/eerste zin. De tweede dienstbetrekking levert een bijbetaling van IB op van meer dan € 

44. 

c. Geen aanslag. De tweede dienstbetrekking levert geen bijbetaling van IB op van meer dan 

€ 44. 

d. Wel een aanslag, omdat de verschuldigde belasting de gezamenlijke voorheffingen met meer 

dan € 44 te boven gaat (art. 9.4 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001). 

146. Inkomensheffing € 4.800 

Af: 

reeds ingehouden dividendbelasting *) € 300 

reeds ingehouden loonheffing*) € 4.000 

€ 4.300 

Resteert te betalen € 500 

*) voorheffingen op de IB (art. 9.2 Wet IB 2001) 

147. a. Jan heeft recht op (een deel van) de algemene heffingskorting en de arbeidskorting (art. 8.10 

en 8.11 Wet IB 2001). Omdat hij minder dan dit bedrag heeft verdiend, is hij geen LB 

verschuldigd. 

b. Als meer dan € 14 is ingehouden (hetgeen hier het geval is) kan Jan het volledige bedrag 

terugvragen via het indienen van een zogenoemd T-biljet (T van teruggave). Zie art. 9.4 lid 5 

Wet IB 2001. 

Voor jongeren t/m 27 jaar is er een Tj-biljet. 

148. Een negatieve aanslag met verrekening van loonheffing, dividendbelasting en mogelijk voorlopige 

teruggaaf. Zie de art. 9.1, 9.2 en 9.3 Wet IB 2001. 

149. a. Het verschil tussen de verschuldigde inkomensheffing (€ 13.880) en het voorheffingssaldo 

(€ 15.000 -/- € 945) bedraagt € 175. Dit is meer dan het forfait van € 44 (art. 9.4 lid 1 

onderdeel a Wet IB 2001). In dat geval wordt wel een aanslag IB opgelegd. 

b. Nu er een IB-aanslag wordt opgelegd, kan de voorheffing worden verrekend. 

150. Ja, als een voorlopige teruggaaf is vastgesteld, moet een aanslag IB worden opgelegd als meer dan € 

44 moet worden bijbetaald. De door Mitch geschatte aftrekbare kosten en uitgaven volgens de IB 

vormen een soort voorcalculatie, die vanzelfsprekend moet worden gevolgd door een ‘nacalculatie’ 

(vergelijking van geschatte bedragen met werkelijke uitgaven). Zie art. 9.4 lid 1 onderdeel a Wet IB 

2001. 

151. Ja. Het bijzondere van deze casus is namelijk, dat Marco in 2010 zijn 65ste verjaardag viert en dat 

in verband hiermee bijzondere wettelijke bepalingen gelden. Marco heeft op tijd aangifte gedaan. 



Volgens art. 9.4 lid 5 Wet IB 2001 wordt er nu een negatieve aanslag IB (teruggaaf) opgelegd, 

omdat het verschil tussen de voorheffing en de verschuldigde inkomensheffing meer bedraagt dan 

€ 14. 

152. a. Belastbaar inkomen uit werk en woning € 70.000 

Aan inkomensheffing is nu verschuldigd: 

33,45% van € 18.218 (eerste inkomensschijf) = € 6.094 

42% van (€ 32.738 -/- € 18.218) (tweede inkomensschijf) = € 6.098 

42% van (€ 54.367 -/- € 32.738) = € 9.084 

52% van (€ 70.000 -/- € 54.367) = € 8.129 

€ 29.405 

Zonder verdere nadere gegevens heeft Willem in ieder geval recht 

op de algemene heffingskorting (art. 8.10 Wet IB 2001) van € 1.987-/- 

en op de arbeidskorting (art. 8.11 Wet IB 2001) € 1.489 -/- 

Inkomensheffing na heffingskortingen € 25.929 

b. Willem mag de voorheffingen en andere vooruitbetalingen met de 

verschuldigde IB verrekenen: 

betaling op voorlopige aanslag € 7.900 

kansspelbelasting € 500 

dividendbelasting € 1.600 

€ 10.000 -/- 

Resteert te betalen € 15.929 

c. De aanslag zal € 25.929 bedragen, namelijk de verschuldigde IB/PVV vóór verrekening van de 

vooruitbetalingen en de voorheffingen. 

d. Willem kan bij de inspecteur een bezwaarschrift indienen tegen de in zijn ogen te hoge aanslag. 

e. Het bezwaarschrift moet zijn ingediend binnen zes weken na dagtekening van het aanslagbiljet. 

153. Uitwerking van de heer Slager: 

Box 1: Belastbaar inkomen uit werk en woning. 

Belastbaar loon (art. 3.80 Wet IB 2001) 

Loon € 17.500 

De reisaftrek (art. 3.87 Wet IB 2001) bedraagt nihil omdat niets bekend is omtrent de 

reisafstand woning-werk (dient meer dan 10 km te bedragen) en/of met 

het openbaar vervoer is gereisd. nihil 

Belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden (art. 3.90 Wet IB 2001) 

Ook wederrechtelijk verkregen voordelen zijn fiscaal belast. € 150 

Uitgaven voor inkomensvoorzieningen (art. 3.124 Wet IB 2001): 

Een definitie van een lijfrente staat in art. 1.7 lid 1 Wet IB 2001. 

Hij heeft geen pensioentekort, reden waarom er geen aftrek is binnen 

de jaarruimte en/of reserveringsruimte. € --- 

€ 17.650 

Box 2: Belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang. nihil 

Box 3: Belastbaar inkomen uit sparen en beleggen. 

Bezittingen (art. 5.3 lid 2 Wet IB 2001) 

Het gemiddelde saldo van de lopende rekening bedraagt 

(€ 1.500 + € 4.500) : 2 = € 3.000 

Het gemiddelde saldo van de spaarrekening bedraagt 

(€ 34.500 + € 29.500) : 2 = € 32.000 

Totaal € 35.000 

Af: heffingvrij vermogen (art. 5.5 lid 2 Wet IB 2001) 2 x € 20.661 = € 41.322 

Grondslag sparen en beleggen: nihil 



Op de kindertoeslag (art. 5.5 lid 4 Wet IB 2001) hebben zij in beginsel recht 

(Chinese tweeling): 2 x € 2.762 = € 5.524. Voor de ouderentoeslag komen zij 

vanwege hun leeftijd niet in aanmerking (art. 5.6 Wet IB 2001). 

Verzamelinkomen van de heer Slager € 17.650 

Uitwerking van mevrouw Slager: 

Box 1: Belastbaar inkomen uit werk en woning. 


Loon € 115.000 

De reisaftrek (art. 3.87 Wet IB 2001) is niet van toepassing, omdat een leaseauto 

ter beschikking is gesteld. De bijtelling is gebaseerd op een percentage 

van 25%, en vindt sinds 1 januari 2006 plaats via art. 13bis Wet LB 1964 --- 


Het netto resultaat bedraagt € 3.600 -/- € 25 = € 3.575 

Belastbare inkomsten uit eigen woning: 

Eigenwoningforfait (art. 3.112 Wet IB 2001) 0,55% x € 200.000 = € 1.100 

Af: hypotheekrente Credit Mutuale € 10.000 

€ 8.900 neg. 

Verzamelinkomen van mevrouw Slager € 109.675 

Persoonsgebonden aftrek (art. 6.1 Wet IB 2001): 

1. Uitgaven voor levensonderhoud aan kinderen. 

De kinderalimentatie aan Jurgen is via art. 6.13 Wet IB 2001 en art. 36 Uitv. reg. IB 2001 

forfaitair aftrekbaar, als hij in belangrijke mate door haar wordt 

onderhouden. Zij dient daartoe minimaal € 408 per kwartaal aan levensonderhoud te 

verschaffen (art. 2 Uitv reg. IB 2001). Zij voldoet aan die eis. 

Forfaitair aftrekbaar is € 295 x 4 = € 1.180 neg. 

2. Uitgaven voor specifieke zorgkosten 

Inkomensafhankelijke werknemersbijdrage Zvw 

(art. 6.18 lid 1 onderdeel b Wet IB 2001) man en vrouw niet aftrekbaar --- 

2 x nominale bijdrage Zvw (idem) --- 

Kosten huisapotheek niet aftrekbaar --- 

Adoptiekosten Chinese tweeling niet aftrekbaar --- 

3. Scholingsuitgaven. 

Aangenomen is dat het voor beiden een studie betreft met het oog 

op het verwerven van inkomen uit werk en woning (art. 6.27 Wet IB 2001). 

Collegegeld MBA-opleiding € 13.000 

Examengeld € 10 

Studieboeken € 1.350 

Opfriscursus hygiënische bedrijfsvoering € 650 

Totaal € 15.010 

Af: de drempel van art. 6.30 lid 1 Wet IB 2001 bedraagt 2 x € 500 

omdat beiden aftrekbare scholingskosten van meer 

dan € 500 hebben € 1.000 

4. Aftrekbare giften 

Aftrekbaar zijn de gift aan de VVD (€ 1.600) 

en het bedrag ad € 1.000 aan de Samenwerkende 

hulporganisaties (art. 6.35 Wet IB 2001). Totaal € 2.600 

Af: de drempel van art. 6.39 lid 1 Wet IB 2001 1% van de 

verzamelinkomens van beiden ad € 17.650 + € 109.675 = 


€ 14.010 neg.


€ 127.325 x 1% = € 1.273 

Aftrekbaar € 1.327 neg. 


Toerekening inkomensbestanddelen: 

Art. 2.17 Wet IB 2001 geeft partners de mogelijkheid om gemeenschappelijke 

inkomensbestanddelen aan de meestverdiener toe te rekenen. Zo kunnen progressievoordelen 

worden benut. 

Gemeenschappelijke inkomensbestanddelen zijn volgens art. 2.17 Wet IB 2001 belastbare 

inkomsten uit eigen woning, inkomen uit aanmerkelijk belang (box 2) en de persoonsgebonden 

aftrek. Daarnaast is er de gezamenlijke grondslag sparen en beleggen (box 3). 

Uitgangspunt is de toerekening waarbij beiden zo weinig mogelijk belasting betalen. Mevrouw 

Slager valt in de hoogste belastingschijf (52%). Aan haar kunnen daarom de belastbare inkomsten 

uit eigen woning en de persoonsgebonden aftrek worden toegerekend. 

154. Box 1: Belastbaar inkomen uit werk en woning. 

Belastbaar loon (art 3.80 Wet IB 2001) 

Loon bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken € 75.000 

ANW-uitkering € 16.000 + 

Af: 

Reisaftrek (zie de tabel van art. 3.87 lid 4 Wet IB 2001) € 1.962 -/- 

Hij reist 5 dagen per week tussen de 70 en 80 km en is in het bezit van 

een openbaarvervoerverklaring (art. 3.87 lid 9 Wet IB 2001). 


Belast zijn de opbrengsten ad € 755, minus de kosten ad € 75 = € 680 + 

Belastbare inkomsten uit eigen woning (art. 3.110 Wet IB 2001) 

Eigen woningforfait (art. 3.112 Wet IB 2001) 0,55% x € 150.000 = € 825 

De WOZ-waarde is bepalend (art 3.112 lid 2 Wet IB 2001) 

Af: hypotheekrente € 8.000 -/- 

€ 7.175-/- 

Uitgaven voor inkomensvoorzieningen (art. 3.124 lid a Wet IB 2001) 

Premies voor lijfrenten (art. 3.125 lid 1 en art. 3.127 Wet IB 2001) 

Omdat sprake is van een pensioentekort is via de jaarruimte 

en de reserveringsruimte de volledige premie aftrekbaar. € 3.500 -/- 

€ 79.043 

Box 2: Belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang nihil 


De rendementsgrondslag bestaat uit de bezittingen verminderd met de schulden 

(art. 5.3 lid 1 Wet IB 2001). 

Waarde op 1-1 Waarde op 31-12 

Rekening-courant Rabobank € 460 € 1.740 

Spaarrekening Rabobank € 31.570 + € 49.000 + 

Totaal € 32.030 € 50.740 

Het gemiddeld vermogen (€ 32.030 + € 50.740) : 2 = € 41.385 

Af: heffingvrij vermogen (art. 5.5 lid 1 Wet IB 2001) € 20.661 -/- 

Grondslag spren en beleggen (art. 5.2 lid 1 Wet IB 2001) € 20.724 

Voordeel uit sparen en beleggen (art. 5.2 Wet IB 2001) 4% x € 20.724 = € 828,96 

(De door Hobbit ontvangen rente is niet belast.) 

De persoonsgebonden aftrek (art 6.1 Wet IB 2001). 



Uitgaven voor specifieke zorgkosten (art. 6.1 lid 2 onderdeel d en art. 6.16 t/m 6.20 Wet IB 2001) 

De begrafeniskosten van zijn moeder vallen nier niet onder. 

Scholingsuitgaven (art. 6.2 lid 1 onderdeel f en art. 6.27 t/m 6.31 Wet IB 2001) 

Collegegeld e-learningprogram € 5.600 

Af: niet aftrekbare drempel (art. 6.30 lid 1 Wet IB 2001) € 500 -/- 

Aftrekbaar € 5.100 

De scholingsuitgaven zijn aftrekbaar, omdat ze gericht zijn op 

studie met het oog op het verwerven van inkomen uit werk en 

woning (art. 6.27 lid 1 Wet IB 2001). 

Giften (art. 6.1 lid 2 onderdeel h en art. 6.32 t/m 6.39 Wet IB 2001) 

Kerk € 4.000 

Wereld Natuur Fonds € 500 


Af: niet aftrekbare drempel van art. 6.39 lid 1 Wet IB 2001: 

1 % van het verzamelinkomen (boxen 1 t/m 3) voor de 

persoonsgebonden aftrek ad € 79.043 + nihil + € 828,96 = 

€ 79.872 x 1 % = € 799 -/- 

Aftrekbaar € 3.701 

Verzamelinkomen (art. 2.18 Wet IB 2001): 

Het inkomen uit werk en woning (box 1) bedraagt inclusief de persoonsgebonden aftrekposten 

(art. 3.1 lid 2 Wet IB 2001): € 79.872 -/- € 5.100 (scholingsuitgaven) -/- € 3.701 (giften) = € 

71.071. 

Het inkomen uit aanmerkelijk belang (box 2) bedraagt nihil. 

Het voordeel uit sparen en beleggen (box 3) bedraagt € 828,96. 

Standaardheffingskorting (art. 8.2 Wet IB 2001). 

Hobbit heeft recht op de algemene heffingskorting van € 1.987 (art. 8.10 Wet IB 2001) 

Hij heeft ook recht op de maximale arbeidskorting van € 1.489 (art. 8.11 Wet IB 2001). 

Voor andere heffingskortingen komt hij niet in aanmerking. 

155. Box 1: Belastbaar inkomen uit werk en woning. 


Loon € 15.000 

Af: de reisaftrek (art. 3.87 Wet IB 2001): 

De fietsaftrek is per 1-1-2003 vervallen --- 


Belast zijn de opbrengsten ad € 350 minus de kosten ad € 30 = € 320 + 

€ 15.320 

Box 2: Belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang nihil 


De rendementsgrondslag bestaat uit de bezittingen verminderd met de schulden 

(art. 5.3 lid 1 Wet IB 2001). 

Waarde op 1-1 Waarde op 31-12 

Gezamenlijke rekening € 900 € 2.500 

Spaarrekening € 49.000 + € 35.400 + 

Totaal € 49.900 € 37.900 

Het gemiddeld vermogen bedraagt (€ 49.900 + € 37.900) : 2 = € 43.900 



Het zitmeubel van Jean des Bouvrie is vrijgesteld, omdat 

sprake is van een roerende zaak voor persoonlijke doeleinden. 

Er is geen sprake van een belegging (art. 5.3 lid 2 onderdeel c Wet IB 2001) 

De uitvaartverzekeringspolis is vrijgesteld via art. 5.10 lid a Wet IB 2001. 

De belastingschuld is niet aftrekbaar (art. 5.3 lid 3 onderdeel b Wet IB 2001). 

Af: heffingvrij vermogen voor hem en zijn partner (art. 5.5 lid 1 Wet IB 2001) 

2 x € 20.661 = € 41.322 -/- 

Af: kindertoeslag (art. 5.5 lid 2 Wet IB 2001) 1x € 2.762 = € 2.762 -/- 

Grondslag sparen en beleggen (art. 5.2 lid 1 Wet IB 2001) nihil 

De persoonsgebonden aftrek (art 6.1 Wet IB 2001). 

Uitgaven voor specifieke zorgkosten (art. 6.1 lid 2 onderdeel d en art. 6.16 t/m. 6.20 Wet IB 2001) 

Nominale bijdrage Zvw niet aftrekbaar --- 

Inkomensafhankelijke werknemersbijdrage Zvw idem (art. 6.18 lid 1 onderdeel b Wet IB 2001) 

--- 

Gebitsanering (art. 6.17 lid 1 onderdeel a Wet IB 2001) € 1.850 

Huisapotheek niet aftrekbaar --- 

Premie aanvullende verzekering niet aftrekbaar (art. 6.18 lid 1 onderdeel b Wet IB 2001) - 

-- 

Extra bevallingskosten aftrekbaar, behalve als het kosten van kraamhulp betreft (niet bekend) 

€ 350 

Er is geen sprake van uitgaven aan hulpmiddelen, vervoer, 

extra gezinshulp, enzovoort (onderdeel b. t/m g.). Om die reden is 

de extra verhoging van art. 6.19 lid 1 Wet IB 2001 ook niet van toepassing. 


Af: niet aftrekbare drempel van art. 6.20 lid 1 onderdeel b Wet IB 2001: 

1,65% van het verzamelinkomen (boxen 1 t/m 3) voor de 

persoonsgebonden aftrek van beiden ad € 15.320 x 1,65% = € 252 -/- 

€ 1.948 

Scholingsuitgaven (art. 6.1 lid 2 onderdeel f en art. 6.27 t/m. 6.30 Wet IB 2001) 

Lesgeld cursus tuinman € 750 

Tuingereedschap € 1.250 

Examengeld € 40 + 


Af: niet aftrekbare drempel (art. 6.30 lid 1 Wet IB 2001) € 500 -/- 

Aftrekbaar € 1.540 -/- 

De scholingsuitgaven zijn aftrekbaar, omdat zij gericht zijn op 

studie met het oog op het verwerven van inkomen uit werk en 

woning (art. 6.27 lid 1 Wet IB 2001). De drempel bedraagt € 500,- en geen 

€ 1.000, omdat Truus geen scholingsuitgaven heeft afgetrokken. 

Giften (art. 6.1 lid 2 onderdeel h en de art. 6.32 t/m 6.39 Wet IB 2001) 

Natuurmonumenten € 500 

Green Peace € 30 + 

Totaal € 530 

Af: niet aftrekbare drempel van art. 6.39 lid 1 en art. 6.39 lid 2 Wet IB 2001: 

1 % van het verzamelinkomen (boxen 1 t/m 3) voor de 

persoonsgebonden aftrek van beiden ad € 15.320 x 1 % = € 153 -/- 

Aftrekbaar € 377 -/- 



Verzamelinkomen (art. 2.18 Wet IB 2001): 

Het inkomen uit werk en woning (box 1) bedraagt inclusief de persoonsgebonden aftrekposten (art. 

3.1 lid 2 Wet IB 2001): € 15.320 -/- € 1.948 (uitgaven voor specifieke zorgkosten) -/- € 1.540 

(scholingsuitgaven) -/- € 377 (giften) = € 11.455. 

Het inkomen uit aanmerkelijk belang (box 2) bedraagt nihil. 

Het voordeel uit sparen en beleggen (box 3) bedraagt nihil. 

Toerekening inkomensbestanddelen: 

Art. 2.17 Wet IB 2001 geeft partners de mogelijkheid om gemeenschappelijke 

inkomensbestanddelen aan de meestverdiener toe te rekenen. Zo kunnen progressievoordelen 

worden benut. 

Gemeenschappelijke inkomensbestanddelen zijn volgens art. 2.17 Wet IB 2001 belastbare 

inkomsten uit eigen woning, de persoonsgebonden aftrek, inkomen uit aanmerkelijk belang (box 2) 

en de gezamenlijke grondslag sparen en beleggen (box 3). 

Uitgangspunt is de toerekening waarbij beiden zo weinig mogelijk belasting betalen. Harry is 

alleenverdiener en aan hem kan de persoonsgebonden aftrek worden toegerekend. 

Met het inkomen uit sparen en beleggen (box 3) maakt het niet uit of het wordt toegerekend aan 

Harry of Truus. Er valt hier geen progressievoordeel te behalen, omdat geen sprake is van een 

progressief tarief. De lijfrentepremie is een persoonlijke aftrekpost van Truus (art. 2.17 Wet IB 

2001).

Hoofdstuk 2 Inkomstenbelasting - Belastingrecht, rechttoe rechtaan ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?