Kennis van veehouders over kruiden en ... - Pure Graze
Kennis van veehouders over kruiden en ... - Pure Graze
Kennis van veehouders over kruiden en ... - Pure Graze
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Kruid<strong>en</strong> in grasland <strong>en</strong> de gezondheid<br />
<strong>van</strong> melkvee<br />
Deel 2: <strong>K<strong>en</strong>nis</strong> <strong>van</strong> <strong>veehouders</strong> <strong>over</strong> <strong>kruid<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> diergezondheid<br />
verk<strong>en</strong>d met “free lists” methode<br />
BO-12.10-002.01-005 “Antibioticavrije productie” – deelproject “Gezondheid <strong>van</strong> vee door diverse<br />
plant<strong>en</strong>/mineral<strong>en</strong> op maat”- Ministerie <strong>van</strong> Economische zak<strong>en</strong>, Landbouw & Innovatie<br />
Sam<strong>en</strong>vatting<br />
In de periode april - oktober 2011 heeft het Louis Bolk Instituut het onderzoeksproject ‘Kruid<strong>en</strong> in grasland <strong>en</strong><br />
de gezondheid <strong>van</strong> melkvee’ uitgevoerd op 22 melkveebedrijv<strong>en</strong>. Alle bedrijv<strong>en</strong> hadd<strong>en</strong> interesse in de relatie<br />
tuss<strong>en</strong> weide<strong>kruid<strong>en</strong></strong> in het rantso<strong>en</strong> <strong>van</strong> hun melkvee <strong>en</strong> e<strong>en</strong> betere diergezondheid.<br />
Er is weinig bek<strong>en</strong>d <strong>over</strong> hoeveel de hed<strong>en</strong>daagse melkveehouder afweet <strong>van</strong> het effect <strong>van</strong> weide<strong>kruid<strong>en</strong></strong> op<br />
de gezondheid <strong>van</strong> melkvee. In dit deel <strong>van</strong> de studie is k<strong>en</strong>nis <strong>van</strong> <strong>veehouders</strong> <strong>over</strong> <strong>kruid<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> diergezondheid<br />
verk<strong>en</strong>d met behulp <strong>van</strong> de free-lists methode.<br />
De resultat<strong>en</strong> lat<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> dat <strong>veehouders</strong> e<strong>en</strong> aantal <strong>kruid<strong>en</strong></strong> in hun grasland k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>. Ze wet<strong>en</strong> echter niet wat<br />
de pot<strong>en</strong>tiële medicinale waarde <strong>van</strong> deze <strong>en</strong> andere <strong>kruid<strong>en</strong></strong> is <strong>en</strong> hoeverre deze bij kunn<strong>en</strong> drag<strong>en</strong> aan de<br />
gezondheid <strong>van</strong> hun vee. Melk<strong>veehouders</strong> zoud<strong>en</strong> deze k<strong>en</strong>nis middels voorlichting of netwerk<strong>en</strong> aangereikt<br />
kunn<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong>. Om te beoordel<strong>en</strong> of hun dier<strong>en</strong> gezond zijn vertrouwd<strong>en</strong> deelnem<strong>en</strong>de <strong>veehouders</strong><br />
voornamelijk op hun ervaring <strong>en</strong> “og<strong>en</strong>” <strong>en</strong> minder op digitaal beschikbare informatie.<br />
Waarom <strong>kruid<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> diergezondheid <strong>en</strong> hoe herk<strong>en</strong>t e<strong>en</strong> veehouder<br />
e<strong>en</strong> gezonde koe?<br />
Het sluit<strong>en</strong> <strong>van</strong> de bedrijfskringloop is in to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de mate belangrijk voor <strong>veehouders</strong>. Er is behoefte aan<br />
e<strong>en</strong> zelfvoorzi<strong>en</strong><strong>en</strong>d <strong>en</strong> veerkrachtig productiesysteem dat niet afhangt <strong>van</strong> input <strong>van</strong> buit<strong>en</strong>af. Gebruik<br />
mak<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>kruid<strong>en</strong></strong> ter bevordering <strong>van</strong> de diergezondheid past goed in deze b<strong>en</strong>adering. Kruid<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> de<br />
kringloop <strong>van</strong> diergezondheid op bedrijv<strong>en</strong> sluit<strong>en</strong>: gezondheid wordt<br />
gecultiveerd, b<strong>en</strong>ut <strong>en</strong> doorgegev<strong>en</strong> middels <strong>kruid<strong>en</strong></strong>, koei<strong>en</strong> <strong>en</strong> de<br />
product<strong>en</strong> melk <strong>en</strong> mest. Kruid<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> <strong>van</strong> betek<strong>en</strong>is zijn in het<br />
vergrot<strong>en</strong> <strong>van</strong> de algem<strong>en</strong>e weerstand <strong>en</strong> het voorkom<strong>en</strong> <strong>van</strong> ziekt<strong>en</strong>.<br />
Kruid<strong>en</strong> bevatt<strong>en</strong> specifieke bestanddel<strong>en</strong> die acute metabolische<br />
problem<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong> <strong>en</strong> het gebruik <strong>van</strong> <strong>kruid<strong>en</strong></strong> als e<strong>en</strong><br />
alternatief voor antibiotica is in opkomst. Hiermee herpositioner<strong>en</strong><br />
<strong>kruid<strong>en</strong></strong> zich <strong>van</strong> marginale <strong>en</strong> folkloristische remedie naar e<strong>en</strong><br />
effectief alternatief voor duurzaam gezondheidsmanagem<strong>en</strong>t.<br />
De manier waarop e<strong>en</strong> veehouder e<strong>en</strong> “gezonde koe” of e<strong>en</strong> “ziekteprobleem” herk<strong>en</strong>t is e<strong>en</strong> goede<br />
graadmeter <strong>van</strong> de vaardigheid <strong>en</strong> k<strong>en</strong>nis <strong>van</strong> e<strong>en</strong> veehouder. De moderne melkveehouderij is in<br />
to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de mate afhankelijk <strong>van</strong> technische of gemechaniseerde oplossing<strong>en</strong>. Hiermee wordt de afstand<br />
tuss<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s <strong>en</strong> dier groter. Melkrobot <strong>en</strong> krachtvoerautomaat hebb<strong>en</strong> voordel<strong>en</strong> qua arbeid <strong>en</strong><br />
tijdsmanagem<strong>en</strong>t. Ze hebb<strong>en</strong> echter beperking<strong>en</strong> indi<strong>en</strong> “het oog <strong>van</strong> de veehouder” nodig is om e<strong>en</strong><br />
probleem te id<strong>en</strong>tificer<strong>en</strong>.
2<br />
Wie “heeft” k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> hoeveel?<br />
De definitie <strong>van</strong> k<strong>en</strong>nis verandert voortdur<strong>en</strong>d. Het is niet e<strong>en</strong>voudig resultat<strong>en</strong> uit onderzoek naar k<strong>en</strong>nis of<br />
kundigheid te interpreter<strong>en</strong>. Iemand meer of minder kundig <strong>over</strong> e<strong>en</strong> bepaald onderwerp betitel<strong>en</strong> zegt meer<br />
<strong>over</strong> de methode waarmee je dat vastgesteld hebt dan <strong>over</strong> het al dan niet kundig zijn <strong>van</strong> de persoon.<br />
Algeme<strong>en</strong> wordt verondersteld dat biologische <strong>en</strong> biologisch dynamische <strong>veehouders</strong> meer k<strong>en</strong>nis hebb<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> <strong>kruid<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> de toepassing <strong>van</strong> <strong>kruid<strong>en</strong></strong> in diergezondheid dan gangbare <strong>veehouders</strong>. Dit is gebaseerd op<br />
het feit dat grasland <strong>van</strong> biologische <strong>en</strong> biologisch dynamische <strong>veehouders</strong> diverser is dan dat <strong>van</strong> gangbare<br />
collega’s. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> word<strong>en</strong> biologische dynamische <strong>veehouders</strong> geacht meer natuurlijke bronn<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
remedies te gebruik<strong>en</strong> <strong>en</strong> daardoor meer k<strong>en</strong>nis te hebb<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>kruid<strong>en</strong></strong>.<br />
Als we kijk<strong>en</strong> naar de manier waarop <strong>veehouders</strong> omgaan met diergezondheid dan is het belangrijk om na te<br />
gaan hoe roll<strong>en</strong> <strong>en</strong> verantwoordelijkhed<strong>en</strong> zijn georganiseerd: wie is er verantwoordelijk voor diergezondheid<br />
op het bedrijf? Er kan in dit opzicht e<strong>en</strong> verschil in k<strong>en</strong>nis bestaan tuss<strong>en</strong> <strong>veehouders</strong>, meewerk<strong>en</strong>de partners<br />
<strong>en</strong> bedrijfsmedewerkers. Ook persoonlijke interesse speelt e<strong>en</strong> rol.<br />
De free-lists methode<br />
Het doel <strong>van</strong> deze studie was e<strong>en</strong> antwoord op de volg<strong>en</strong>de vrag<strong>en</strong> te vind<strong>en</strong>:<br />
Welke <strong>kruid<strong>en</strong></strong> zijn volg<strong>en</strong>s <strong>veehouders</strong> belangrijk voor de gezondheid <strong>van</strong> hun vee?<br />
Hoe beoordeelt e<strong>en</strong> veehouder of e<strong>en</strong> koe gezond is of niet?<br />
Wat zijn de belangrijkste gezondheidsknelpunt<strong>en</strong> bij melkvee <strong>en</strong> jongvee?<br />
Wie heeft op e<strong>en</strong> melkveebedrijf de meeste k<strong>en</strong>nis t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>kruid<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> gezondheid?<br />
Om te onderzoek<strong>en</strong> “wie wat weet” hebb<strong>en</strong> we de free-lists methode toegepast. Deze methode wordt vaak<br />
gebruikt in verk<strong>en</strong>n<strong>en</strong>de studies naar de traditionele k<strong>en</strong>nis. In de methode wordt e<strong>en</strong> klein aantal<br />
e<strong>en</strong>voudige op<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong> aan iemand gesteld. Bijvoorbeeld: “k<strong>en</strong>t u <strong>kruid<strong>en</strong></strong> die mogelijk positief zijn voor de<br />
gezondheid <strong>van</strong> uw vee”. De bevraagde persoon zal in het antwoord alle <strong>kruid<strong>en</strong></strong> opschrijv<strong>en</strong> die hij of zij<br />
k<strong>en</strong>t, te beginn<strong>en</strong> met de meest voor de hand ligg<strong>en</strong>de. Uitgangspunt<strong>en</strong> <strong>van</strong> de methode zijn dat de<br />
ondervraagd<strong>en</strong> e<strong>en</strong> lange lijst mak<strong>en</strong> indi<strong>en</strong> ze veel <strong>van</strong> <strong>kruid<strong>en</strong></strong> wet<strong>en</strong>. Ook beginn<strong>en</strong> ze met de meest<br />
voorkom<strong>en</strong>de <strong>kruid<strong>en</strong></strong> in e<strong>en</strong> bepaald gebied <strong>en</strong> ondervraagd<strong>en</strong> uit hetzelfde gebied hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> noem<strong>en</strong><br />
vaker dezelfde <strong>kruid<strong>en</strong></strong>.<br />
Met de resultat<strong>en</strong> <strong>van</strong> alle beoogde deelnemers kan de “belangrijkheid” (S) <strong>van</strong> e<strong>en</strong> specifiek kruid berek<strong>en</strong>d<br />
word<strong>en</strong>. S heeft e<strong>en</strong> waarde tuss<strong>en</strong> 0 (helemaal niet belangrijk) <strong>en</strong> 1 (heel belangrijk). S wordt ook wel<br />
“coeffici<strong>en</strong>t of sali<strong>en</strong>cy index” (CSI) g<strong>en</strong>oemd. Voor de berek<strong>en</strong>ing zijn nodig het aantal keer dat e<strong>en</strong> kruid in<br />
alle lijst<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd wordt (F), de positie <strong>van</strong> het kruid in de lijst (mP) <strong>en</strong> het totale aantal lijst<strong>en</strong> verzameld<br />
(N). In formule:<br />
S = F / (N * mP)<br />
In onze studie ded<strong>en</strong> 41 <strong>veehouders</strong>, partners <strong>van</strong> <strong>veehouders</strong> of bedrijfsmedewerkers mee. Zij<br />
moest<strong>en</strong> all<strong>en</strong> 5 e<strong>en</strong>voudige op<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong> beantwoord<strong>en</strong>. Alle<strong>en</strong> antwoord<strong>en</strong> die bij meer als 10% <strong>van</strong><br />
de deelnemers voorkwam<strong>en</strong> zijn in dit artikel gepres<strong>en</strong>teerd.<br />
Kruid<strong>en</strong> in grasland <strong>en</strong> de gezondheid <strong>van</strong> melkvee – deel 2– Louis Bolk Instituut
Resultat<strong>en</strong><br />
De eerste vraag luidde: “k<strong>en</strong>t u <strong>kruid<strong>en</strong></strong> die mogelijk positief zijn voor de gezondheid <strong>van</strong> uw vee?” In Tabel 1 zijn de<br />
resultat<strong>en</strong> in afnem<strong>en</strong>de volgorde <strong>van</strong> “belangrijkheid” (S) gepres<strong>en</strong>teerd. Naast S zijn ook de gemiddelde positie op<br />
de lijst <strong>en</strong> het aantal bevraagd<strong>en</strong> dat e<strong>en</strong> specifiek kruid noemde gepres<strong>en</strong>teerd.<br />
Gemiddeld noemd<strong>en</strong> <strong>veehouders</strong> 3.7 <strong>kruid<strong>en</strong></strong>. Opvall<strong>en</strong>d is dat 8 deelnemers “biodiversiteit” als belangrijke factor<br />
voor de gezondheid <strong>van</strong> hun vee opgav<strong>en</strong>!<br />
Tabel 1: Antwoord<strong>en</strong> op de vraag: “k<strong>en</strong>t u <strong>kruid<strong>en</strong></strong> die mogelijk positief zijn voor de gezondheid <strong>van</strong> uw vee?”<br />
Gem. In aantal lijst<strong>en</strong> Frequ<strong>en</strong>tie<br />
Algem<strong>en</strong>e naam Latijnse naam Familie S Positie g<strong>en</strong>oemd (%)<br />
Klaver Trifolium spp.<br />
Fabaceae<br />
0.19 1.7 13 31.7<br />
Taraxacum Asteraceae<br />
Paard<strong>en</strong>bloem officinale<br />
0.18 2.3 17 41.5<br />
Matricaria Asteraceae<br />
Kamille chamomilla<br />
0.11 2.3 10 24.4<br />
Brandnetel Urtica dioica<br />
Urticaceae<br />
0.09 3.9 15 36.6<br />
Biodiversiteit 0.08 2.5 8 19.5<br />
Zuring Rumex spp.<br />
Polygonaceae<br />
0.03 3.8 5 12.2<br />
Weegbree Plantago spp.<br />
Plantaginaceae<br />
0.03 4.7 6 14.6<br />
De tweede vraag luidde: “welke <strong>kruid<strong>en</strong></strong> kom<strong>en</strong> voor in uw weidepercel<strong>en</strong>?” Gemiddelde gav<strong>en</strong> <strong>veehouders</strong> 7.8<br />
antwoord<strong>en</strong>, meer dan in vraag 1. Dit is e<strong>en</strong> aanwijzing dat <strong>veehouders</strong> g<strong>en</strong>oeg <strong>kruid<strong>en</strong></strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> maar niet wet<strong>en</strong> of<br />
deze <strong>kruid<strong>en</strong></strong> positief voor de gezondheid <strong>van</strong> hun vee zijn. In het algeme<strong>en</strong> kan niet gezegd word<strong>en</strong> dat alle <strong>kruid<strong>en</strong></strong><br />
positief voor diergezondheid zijn, maar de meeste g<strong>en</strong>oemde <strong>kruid<strong>en</strong></strong> wel. Veehouders k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> dus niet het volle<br />
medicinale pot<strong>en</strong>tieel <strong>van</strong> de <strong>kruid<strong>en</strong></strong> in hun grasland.<br />
Kruid<strong>en</strong> in grasland <strong>en</strong> de gezondheid <strong>van</strong> melkvee – deel 2– Louis Bolk Instituut 3
4<br />
Tabel 2: Antwoord<strong>en</strong> op de vraag: “welke <strong>kruid<strong>en</strong></strong> kom<strong>en</strong> voor in uw weidepercel<strong>en</strong>?”<br />
Gem. In aantal lijst<strong>en</strong> Frequ<strong>en</strong>tie<br />
Algem<strong>en</strong>e naam Latijnse naam Familie S Positie g<strong>en</strong>oemd (%)<br />
Taraxacum Asteraceae<br />
Paard<strong>en</strong>bloem officinale<br />
0.19 4.3 33 80.5<br />
Klaver Trifolium spp.<br />
Fabaceae<br />
0.10 3.6 14 34.1<br />
Brandnetel Urtica dioica<br />
Urticaceae<br />
0.09 4.4 16 39.0<br />
Boterbloem Ranunculus spp.<br />
Ranunculaceae<br />
0.09 5.8 21 51.2<br />
Rumex<br />
Polygonaceae<br />
Ridderzuring obtusifolius<br />
0.09 5.1 18 43.9<br />
Capsella bursa- Brassicaceae<br />
Herderstasje pastoris<br />
0.08 3.7 13 31.7<br />
Matricaria Asteraceae<br />
Kanille<br />
chamomilla<br />
0.08 3.0 10 24.4<br />
Rode klaver Trifolium prat<strong>en</strong>se<br />
Fabaceae<br />
0.07 2.8 8 19.5<br />
Zuring Rumex spp.<br />
Polygonaceae<br />
0.07 4.4 12 29.3<br />
Witte klaver Trifolium rep<strong>en</strong>s<br />
Fabaceae<br />
0.07 3.3 9 22.0<br />
Weegbree Plantago spp.<br />
Plantaginaceae<br />
0.07 4.1 11 26.8<br />
Cardamine Brassicaceae<br />
Pinksterbloem prat<strong>en</strong>sis<br />
0.05 5.6 11 26.8<br />
Plantago Plantaginaceae<br />
Smalle weegbree lanceolata<br />
0.04 4.8 7 17.1<br />
Distel Cirsium spp.<br />
Asteraceae<br />
0.03 5.8 8 19.5<br />
Vergeet-mij-nietje Myosotis spp.<br />
Boraginaceae<br />
0.03 5.0 6 14.6<br />
Grote weegbree Plantago major<br />
Plantaginaceae<br />
0.03 5.8 7 17.1<br />
Madeliefje Bellis per<strong>en</strong>nis<br />
Asteraceae<br />
0.03 5.2 6 14.6<br />
Muur Stellaria spp.<br />
Caryophyllaceae<br />
0.02 7.1 7 17.1<br />
Veldzuring Rumex acetosa<br />
Polygonaceae<br />
0.02 5.6 5 12.2<br />
Akkerdistel Cirsium arv<strong>en</strong>se<br />
Asteraceae<br />
0.02 7.0 5 12.2<br />
Anthriscus Apiaceae<br />
Fluit<strong>en</strong>kruid sylvestris<br />
0.02 7.2 5 12.2<br />
De derde vraag luidde:”aan welke<br />
k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong>/signal<strong>en</strong> herk<strong>en</strong>t u e<strong>en</strong> gezonde<br />
koe?” Veehouders schrev<strong>en</strong> gemiddeld 6.3<br />
antwoord<strong>en</strong> op. Voor e<strong>en</strong> beter onderscheid<br />
werd<strong>en</strong> alle antwoord<strong>en</strong> ook in categorieën<br />
ingedeeld. Tabel 3 laat zi<strong>en</strong> dat <strong>veehouders</strong><br />
in deze studie voornamelijk vertrouwd<strong>en</strong> op<br />
hun ervaring <strong>en</strong> “og<strong>en</strong>” <strong>en</strong> minder op<br />
digitaal beschikbare informatie. Dit<br />
suggereert dat Nederlandse melk<strong>veehouders</strong><br />
e<strong>en</strong> <strong>over</strong> e<strong>en</strong> breed instrum<strong>en</strong>tarium<br />
beschikt om hun vee te beoordel<strong>en</strong>.<br />
Kruid<strong>en</strong> in grasland <strong>en</strong> de gezondheid <strong>van</strong> melkvee – deel 2– Louis Bolk Instituut
Tabel 3 Antwoord<strong>en</strong> op de vraag: ”aan welke k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong>/signal<strong>en</strong> herk<strong>en</strong>t u e<strong>en</strong> gezonde koe?”<br />
Gem. In aantal lijst<strong>en</strong><br />
Item Categorie S Positie g<strong>en</strong>oemd Frequ<strong>en</strong>tie (%)<br />
Glanz<strong>en</strong>de vacht Uiterlijk voorkom<strong>en</strong> 0.40 1.9 32 78.0<br />
Og<strong>en</strong> Uiterlijk voorkom<strong>en</strong> 0.18 3.1 22 53.7<br />
Lop<strong>en</strong> Gedrag 0.11 4.6 20 48.8<br />
Herkauw<strong>en</strong> Gedrag 0.11 4.4 19 46.3<br />
Melk Uitw<strong>en</strong>dige controle 0.08 4.7 15 36.6<br />
Manier <strong>van</strong> reager<strong>en</strong> Gedrag 0.07 3.9 11 26.8<br />
Houding Gedrag 0.07 4.3 12 29.3<br />
Eetgedrag Gedrag 0.06 4.5 11 26.8<br />
Voorkom<strong>en</strong>/uitstraling Uiterlijk voorkom<strong>en</strong> 0.05 2.4 5 12.2<br />
Volle p<strong>en</strong>s Uiterlijk voorkom<strong>en</strong> 0.04 5.7 9 22.0<br />
Waakzaamheid Gedrag 0.03 4.3 6 14.6<br />
Oor temperatuur Uitw<strong>en</strong>dige controle 0.03 3.8 5 12.2<br />
Klauw<strong>en</strong> Uiterlijk voorkom<strong>en</strong> 0.03 4.2 5 12.2<br />
Sociaal gedrag Gedrag 0.02 6.8 7 17.1<br />
Mest Uitw<strong>en</strong>dige controle 0.02 5.0 5 12.2<br />
In vraag 4 <strong>en</strong> 5 werd <strong>veehouders</strong> gevraagd de belangrijkste gezondheidsproblem<strong>en</strong> <strong>van</strong> melkvee respectievelijk<br />
jongvee op te somm<strong>en</strong>. De resultat<strong>en</strong> staan vermeld in tabel 4 <strong>en</strong> 5. Het gemiddelde aantal g<strong>en</strong>oemde<br />
gezondheidsproblem<strong>en</strong> bij melkvee was 3.0 <strong>en</strong> 1.8 voor jongvee. Mastitis <strong>en</strong> klauwproblem<strong>en</strong> war<strong>en</strong> de belangrijkste<br />
aando<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>. Hoewel 2 de qua belangrijkheid werd melkziekte het meest g<strong>en</strong>oemd in 24 <strong>van</strong> de 41 lijst<strong>en</strong>. Melkziekte<br />
kan <strong>en</strong>igszins herleid word<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> gebrek aan mineral<strong>en</strong> in het rantso<strong>en</strong>.<br />
Tabel 4: Antwoord<strong>en</strong> op de vraag: “welke ziekt<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> voor bij het melkvee op uw bedrijf?”<br />
In aantal lijst<strong>en</strong> Frequ<strong>en</strong>tie<br />
Item S Gem. Positie g<strong>en</strong>oemd<br />
(%)<br />
Mastitis 0.31 1.5 19 46.3<br />
Melkziekte 0.25 2.3 24 58.5<br />
Uierontsteking 0.19 1.7 13 31.7<br />
Klauwproblem<strong>en</strong> 0.12 2.7 13 31.7<br />
Dermatitis digitalis (Mortellaro) 0.06 2.5 6 14.6<br />
Tabel 5: Antwoord<strong>en</strong> op de vraag: “welke ziekt<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> voor bij het jongvee op uw bedrijf?”<br />
Gem.<br />
Item S Positie In aantal lijst<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd Frequ<strong>en</strong>tie (%)<br />
Diarree 0.37 1.3 19 46.3<br />
Coccidiose 0.10 1.0 4 9.8<br />
Longontsteking 0.05 2.4 5 12.2<br />
Om uit te vind<strong>en</strong> wie de meeste k<strong>en</strong>nis had op e<strong>en</strong> melkveebedrijf werd<strong>en</strong> alle bov<strong>en</strong>staand vrag<strong>en</strong> statistisch<br />
getoetst. De veronderstelling was hoe langer de lijst met antwoord<strong>en</strong> hoe meer k<strong>en</strong>nis e<strong>en</strong> deelnemer heeft.<br />
Kruid<strong>en</strong> in grasland <strong>en</strong> de gezondheid <strong>van</strong> melkvee – deel 2– Louis Bolk Instituut 5
6<br />
Deelnemers werd<strong>en</strong> in de volg<strong>en</strong>de categorieën ingedeeld: type bedrijf (gangbaar, biologisch, biologisch dynamisch),<br />
geslacht, rol & verantwoordelijkheid op het bedrijf <strong>en</strong> <strong>Pure</strong> <strong>Graze</strong> © .<br />
Er werd<strong>en</strong> weinig verschill<strong>en</strong> gevond<strong>en</strong>. Alle<strong>en</strong> vraag 1 “k<strong>en</strong>t u <strong>kruid<strong>en</strong></strong> die mogelijk positief zijn voor de gezondheid<br />
<strong>van</strong> uw vee?” leverde e<strong>en</strong> statistisch significant verschil op. Gangbare <strong>veehouders</strong> produceerd<strong>en</strong> kortere lijst<strong>en</strong> dan<br />
biologisch dynamische, maar verschild<strong>en</strong> niet significant <strong>van</strong> biologische <strong>veehouders</strong>.<br />
Tot slot . . .<br />
Weide<strong>kruid<strong>en</strong></strong> zijn e<strong>en</strong> extra hulpmiddel op e<strong>en</strong> bedrijf <strong>en</strong> vorm<strong>en</strong> hiermee e<strong>en</strong> “democratische medicinale strategie”.<br />
Minder afhankelijkheid <strong>van</strong> externe inputs <strong>en</strong> verstevigd “eig<strong>en</strong>aarschap” <strong>van</strong> k<strong>en</strong>nis zijn <strong>van</strong> toegevoegde waarde in<br />
de hed<strong>en</strong>daagse melkveehouderij. Te meer omdat hightech oplossing<strong>en</strong> hand in hand gaan met traditionele<br />
vaardighed<strong>en</strong>. Om het gat te dicht<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> wat <strong>veehouders</strong> wel wet<strong>en</strong> (dat er veel <strong>kruid<strong>en</strong></strong> in hun grasland zijn) <strong>en</strong><br />
de beschikbare k<strong>en</strong>nis (welke <strong>kruid<strong>en</strong></strong> kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> positief effect hebb<strong>en</strong> op de gezondheid <strong>van</strong> melkvee) zoud<strong>en</strong><br />
melk<strong>veehouders</strong> deze specifieke k<strong>en</strong>nis middels voorlichting of netwerk<strong>en</strong> aangereikt moet<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong>.<br />
Dit onderzoek is uitgevoerd in het project “Kruid<strong>en</strong>rijk grasland <strong>en</strong> de gezondheid <strong>van</strong> melkvee” <strong>van</strong> het Louis Bolk<br />
Instituut door Sibilla Laldi (MSc stud<strong>en</strong>te Wag<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> University and Research) <strong>en</strong> begeleid door Jan-Paul Wag<strong>en</strong>aar<br />
(LBI) <strong>en</strong> Egbert Lantinga (WUR)<br />
Meer publicaties <strong>over</strong> diergezondheid <strong>en</strong> dier<strong>en</strong>welzijn vindt u op www.louisbolk.nl<br />
Kruid<strong>en</strong> in grasland <strong>en</strong> de gezondheid <strong>van</strong> melkvee – deel 2– Louis Bolk Instituut