Groot-Nederlands als utopie en mythe
Groot-Nederlands als utopie en mythe
Groot-Nederlands als utopie en mythe
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Id<strong>en</strong>tIteIt <strong>en</strong> natIe / Id<strong>en</strong>tIté et natIon<br />
<strong>Groot</strong>-Nederland <strong>als</strong> <strong>utopie</strong> <strong>en</strong> <strong>mythe</strong><br />
Merkwaardig is dat de spilfigur<strong>en</strong> van de ‘Kortrijkse groep’ al na <strong>en</strong>kele maand<strong>en</strong> uit het<br />
VNV verdw<strong>en</strong><strong>en</strong> to<strong>en</strong> bleek dat Leider Staf De Clercq zijn rol ernstig nam <strong>en</strong> zich niet<br />
liet manipuler<strong>en</strong>. Niet dat hij het moeilijk had met het <strong>Groot</strong>-<strong>Nederlands</strong>e streefdoel,<br />
integ<strong>en</strong>deel. Op de eerste landdag van het VNV, mei 1934, bevestigde hij dat het VNV<br />
maar één doel had, nl. <strong>Groot</strong>-Nederland, dat niet mocht word<strong>en</strong> voorgesteld <strong>als</strong> e<strong>en</strong><br />
‘verafgeleg<strong>en</strong> doel’. E<strong>en</strong> paar jaar eerder dacht hij daar nog heel anders over. To<strong>en</strong> verbood<br />
hij <strong>Groot</strong>-<strong>Nederlands</strong>e hardliners in zijn arrondissem<strong>en</strong>t te kom<strong>en</strong> sprek<strong>en</strong> omdat de<br />
m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> er niet rijp voor war<strong>en</strong>. De tijd<strong>en</strong> war<strong>en</strong> veranderd. In zijn rondgang bij het<br />
Vlaams-nationalistische Vlaander<strong>en</strong> in de stichtingsmaand<strong>en</strong> van het VNV, constateerde<br />
De Clercq de mobiliser<strong>en</strong>de kracht van de <strong>Groot</strong>-<strong>Nederlands</strong>e <strong>mythe</strong>. Vooral bij jonger<strong>en</strong><br />
was <strong>Groot</strong>-Nederland e<strong>en</strong> niet te betwist<strong>en</strong> doelstelling. Het geloof in <strong>Groot</strong>-Nederland<br />
was metéén ook het geloof in e<strong>en</strong> andere sam<strong>en</strong>leving, in e<strong>en</strong> nieuwe sociale orde. De<br />
Clercq me<strong>en</strong>de dat het VNV maar kon slag<strong>en</strong> <strong>als</strong> het deze jonger<strong>en</strong> kon aantrekk<strong>en</strong>.<br />
Betek<strong>en</strong>isvol was de aanstelling van de jonge Reimond Toll<strong>en</strong>aere (°1909) <strong>als</strong> propagandaleider<br />
van het VNV. De Clercq wist zeer goed dat Toll<strong>en</strong>aere radicale <strong>Groot</strong>-<br />
<strong>Nederlands</strong>e <strong>en</strong> fascistische ideeën koesterde. Hij hoopte dat de stud<strong>en</strong>t in de Recht<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> aantrekkingspool voor de radicale jonger<strong>en</strong> zou zijn <strong>en</strong> aldus e<strong>en</strong> troef teg<strong>en</strong> het<br />
Verdinaso. Toll<strong>en</strong>aere had zijn radicale spor<strong>en</strong> al verdi<strong>en</strong>d <strong>als</strong> praeses van het G<strong>en</strong>tse<br />
AVHV in de jar<strong>en</strong> ‘32-’33. Als gevolg van zijn optred<strong>en</strong> was het Verbond uit elkaar<br />
gespat. Zijn optred<strong>en</strong> in het VNV dreigde hetzelfde effect te hebb<strong>en</strong>. De Clercq slaagde<br />
er ev<strong>en</strong>wel in hem in te tom<strong>en</strong> én te bescherm<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> de vele <strong>en</strong> machtige vijand<strong>en</strong><br />
die hij teg<strong>en</strong> zich in het harnas joeg. Toll<strong>en</strong>aere kreeg de opdracht e<strong>en</strong> Dietse ‘Kernbeweging’<br />
te vorm<strong>en</strong> in het VNV. De Clercq beschouwde het <strong>als</strong> e<strong>en</strong> instrum<strong>en</strong>t om zijn<br />
macht te vergrot<strong>en</strong>. Toll<strong>en</strong>aere hoopte met de ‘Kernbeweging’ de in zijn og<strong>en</strong> veel te<br />
gematigde ‘arrondissem<strong>en</strong>tspot<strong>en</strong>tat<strong>en</strong>’ buit<strong>en</strong> spel te zett<strong>en</strong>. In die tijd had hij contact<strong>en</strong><br />
met Robrecht De Smet die in 1931 de Jong <strong>Nederlands</strong>e Geme<strong>en</strong>schap (JNG) had<br />
opgericht, e<strong>en</strong> extreem-rechts <strong>Groot</strong>-<strong>Nederlands</strong> groepje met mystieke allures. Ev<strong>en</strong><br />
hoopte Toll<strong>en</strong>aere met de JNG te infiltrer<strong>en</strong> in het VNV <strong>en</strong> het inmiddels gefuseerde<br />
Vlaander<strong>en</strong>-Jong Dietschland <strong>als</strong> blad van de Kernbeweging te adopter<strong>en</strong>, maar met De<br />
Smet was e<strong>en</strong>voudig ge<strong>en</strong> land te bezeil<strong>en</strong>. Toll<strong>en</strong>aere probeerde Staf De Clercq er ook<br />
van te overtuig<strong>en</strong> in Nederland e<strong>en</strong> werking op te start<strong>en</strong> met <strong>en</strong>kele figur<strong>en</strong> die rond<br />
De Smet <strong>en</strong> Vlaander<strong>en</strong>-Jong Dietschland graviteerd<strong>en</strong>. Al die poging<strong>en</strong> strandd<strong>en</strong> op<br />
gebrek aan middel<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> voorzichtige De Clercq.<br />
To<strong>en</strong> Toll<strong>en</strong>aere weg<strong>en</strong>s zijn di<strong>en</strong>stplicht medio ’34 e<strong>en</strong> tijdje naar het achterplan verdwe<strong>en</strong>,<br />
werd de <strong>Groot</strong>-<strong>Nederlands</strong>e fakkel in het VNV overg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> door Jeroom Leuridan.<br />
Leuridan werd na het terugtred<strong>en</strong> van Herbert <strong>en</strong> co. de onbetwiste West-Vlaamse<br />
leider. Hij was e<strong>en</strong> typisch expon<strong>en</strong>t van het anti-Belgische <strong>Groot</strong>-Neerlandisme. Niets<br />
wijst erop dat hij <strong>en</strong>ig noem<strong>en</strong>swaardig contact had in Nederland <strong>en</strong> uitgewerkte ideeën<br />
over <strong>Groot</strong>-Nederland had hij al ev<strong>en</strong>min.<br />
170
Change language