Over het belang van heldere taal in Vragenlijsten
Over het belang van heldere taal in Vragenlijsten
Over het belang van heldere taal in Vragenlijsten
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1<br />
26-5-2011
LISS panel (MESS project)<br />
Onl<strong>in</strong>e panel <strong>van</strong> 5000 households,<br />
8000 personen<br />
Traditionele kanssteekproef<br />
Voor wetenschappelijk gebruik, gratis!<br />
Iedere maand onl<strong>in</strong>e vragenlijsten
3<br />
Migranten panel<br />
Partner project LISS/MESS,CBS, Crosscultural<br />
psychology Tilburg<br />
S<strong>in</strong>ds oktober 2010<br />
De vier grote n-w groepen + Indische<br />
afkomst + westere afkomst + specifieke<br />
groepen<br />
Vraagformuler<strong>in</strong>g extra <strong>belang</strong>rijk?!
4<br />
26-5-2011<br />
Panel vragen<br />
Betere antwoorden? Maar ook:<br />
Voorkomen (selectieve!) panel-uitval<br />
door:<br />
Vervel<strong>in</strong>g, lange /saaie teksten<br />
Te moeilijke vragenlijsten
Algemene regels voor<br />
toegankelijk schrijven
Algemene regels voor<br />
toegankelijk schrijven<br />
Regel 1: Voordat je beg<strong>in</strong>t...<br />
Bedenk wat je nu precies wilt vertellen<br />
– en aan wie.<br />
Wat ben je <strong>van</strong> plan met je tekst?<br />
Doe alsof je een gesprek voert en<br />
spreek je lezer aan.
Regel 2: Houd <strong>het</strong> kort en doe<br />
normaal<br />
Vermijd lange z<strong>in</strong>nen.<br />
Vuistregel: één boodschap per z<strong>in</strong>.<br />
Gebruik normale <strong>taal</strong>. Dus geen<br />
‘aangaande’, ‘betreffende’ etc.
Regel 3: Schrijf actief<br />
Vermijd passieve constructies met<br />
‘worden’ en ‘zijn’.<br />
Schrijf zoveel mogelijk wie wat doet.<br />
Voorbeeld passief:<br />
Tijdens de workshop werd besloten de<br />
laatste oefen<strong>in</strong>g <strong>in</strong> te korten.
Regel 4: Vermijd de naamwoordstijl<br />
Nom<strong>in</strong>alisaties zorgen voor afstand<br />
tussen lezer en schrijver.<br />
Voorbeeld:<br />
Het digi<strong>taal</strong> <strong>in</strong>voeren <strong>van</strong> gegevens levert<br />
verschillende voordelen op.<br />
Als u uw gegevens digi<strong>taal</strong> <strong>in</strong>voert, levert<br />
dat verschillende voordelen op.
Regel 5: Geen jargon<br />
Als je een term gebruikt die je lezer niet<br />
kent, ben je ‘m kwijt.
Regel 6: Kort niet af<br />
Niet iedereen kent alle afko’s.<br />
Afkort<strong>in</strong>gen hebben verschillende<br />
betekenissen.<br />
Afkort<strong>in</strong>gen zijn vaak verstopte clichés.
Regel 7: Zorg voor structuur<br />
Pas op voor ‘geruststellend grijs’.<br />
Probeer je lezer te verleiden met<br />
hapklare brokjes tekst.<br />
Maak hem nieuwsgierig door<br />
aantrekkelijke kopjes.
13<br />
Voorbeelden <strong>van</strong> vragen<br />
Van passief naar actief<br />
Van abstract naar concreet<br />
Van oubollig naar eigentijds<br />
M<strong>in</strong>der bijz<strong>in</strong>nen<br />
Effecten op antwoorden?
14<br />
Voorbeeld 1<br />
Voorbeeld 1, tevredenheid<br />
Oude tekst<br />
Deze enquête gaat over aspecten<br />
<strong>van</strong> uw leefsituatie, zoals werk,<br />
woonomgev<strong>in</strong>g en<br />
vrijetijdsbested<strong>in</strong>g en ook over uw<br />
gezondheid en welzijn.<br />
Ik wil graag beg<strong>in</strong>nen met een<br />
vraag die te maken heeft met dat<br />
laatste onderwerp:<br />
Hoe tevreden bent u met uw leven<br />
<strong>in</strong> <strong>het</strong> algemeen?<br />
Is dat …(Enq.: lees code 1-6 op)<br />
1 Zeer ontevreden<br />
2 Ontevreden<br />
3 Enigsz<strong>in</strong>s ontevreden<br />
4 Enigsz<strong>in</strong>s tevreden<br />
5 Tevreden<br />
6 Zeer tevreden<br />
9 Weet niet<br />
Nieuwe tekst<br />
Deze enquête gaat over uw leven<br />
en alles wat daarmee te maken<br />
heeft, zoals werk, wonen en vrije<br />
tijd. Maar ook over uw gezondheid<br />
en welzijn.<br />
Ik wil graag beg<strong>in</strong>nen met een<br />
vraag die te maken heeft met dat<br />
laatste onderwerp:<br />
Hoe tevreden bent u met uw leven<br />
<strong>in</strong> <strong>het</strong> algemeen?<br />
Is dat …(Enq.: lees code 1-6 op)<br />
1 Zeer ontevreden<br />
2 Ontevreden<br />
3 Beetje ontevreden<br />
4 Beetje tevreden<br />
5 Tevreden<br />
6 Zeer tevreden<br />
9 Weet niet
15<br />
Voorbeeld 1<br />
Voorbeeld 2, bested<strong>in</strong>gen<br />
Oude tekst<br />
Als <strong>het</strong> om grote aankopen gaat,<br />
bijvoorbeeld meubelen, een<br />
wasmach<strong>in</strong>e, een televisie.<br />
Verwacht u dat er <strong>in</strong> uw<br />
huishouden <strong>in</strong> de komende twaalf<br />
maanden meer, m<strong>in</strong>der of<br />
evenveel aan dit soort artikelen<br />
besteed zal worden als <strong>in</strong> de<br />
afgelopen twaalf maanden?<br />
1 meer<br />
2 m<strong>in</strong>der<br />
3 evenveel<br />
4 weet ik niet<br />
Nieuwe tekst<br />
Als <strong>het</strong> gaat om grote aankopen,<br />
zoals meubelen, een wasmach<strong>in</strong>e,<br />
een televisie. Verwacht u dat uw<br />
huishouden de komende twaalf<br />
maanden meer, m<strong>in</strong>der of<br />
evenveel aan dit soort artikelen zal<br />
besteden als <strong>in</strong> de afgelopen twaalf<br />
maanden?<br />
1 meer<br />
2 m<strong>in</strong>der<br />
3 evenveel<br />
4 weet ik niet
16<br />
Voorbeeld 1<br />
Voorbeeld 3, multicultuur<br />
Oude tekst<br />
Nederlanders moeten erkennen dat<br />
de Nederlandse maatschappij<br />
samengesteld is uit groepen met<br />
een verschillende culturele<br />
achtergrond<br />
1 Helemaal niet mee eens<br />
2 Niet mee eens<br />
3 Neutraal<br />
4 Mee eens<br />
5 Helemaal mee eens<br />
Nieuwe tekst<br />
Nederlanders moeten begrijpen<br />
dat de Nederlandse maatschappij<br />
bestaat uit verschillende groepen<br />
die hun eigen cultuur hebben.<br />
1 Helemaal niet mee eens<br />
2 Niet mee eens<br />
3 Neutraal<br />
4 Mee eens<br />
5 Helemaal mee eens<br />
NB: Deze verander<strong>in</strong>g is uite<strong>in</strong>delijk niet doorgevoerd!
17<br />
Voorbeeld 1<br />
Voorbeeld 4, contacten<br />
Oude tekst<br />
We willen nu wat dieper <strong>in</strong>gaan op<br />
uw naaste contacten om een beeld<br />
te krijgen <strong>van</strong> de sociale relaties<br />
die mensen hebben. Het is<br />
makkelijker om bij dit soort vragen<br />
aan concrete personen te denken.<br />
Daarom vragen we u hieronder een<br />
paar naaste personen te noemen.<br />
Als u wilt, mag u ook bijnamen of<br />
voorletters geven, als u maar<br />
onthoudt over wie <strong>het</strong> gaat<br />
Nieuwe tekst<br />
We willen nu wat dieper <strong>in</strong>gaan op<br />
mensen uit uw familie, mensen uit<br />
uw buurt en andere mensen die u<br />
goed kent. Wilt u hieronder een<br />
paar mensen uit uw omgev<strong>in</strong>g<br />
noemen?<br />
Als u wilt, mag u ook bijnamen of<br />
voorletters geven, als u maar<br />
onthoudt over wie <strong>het</strong> gaat.
18<br />
Voorbeeld 1<br />
Voorbeeld 5, <strong>in</strong>leid<strong>in</strong>g<br />
Oude tekst<br />
Deze vragenlijst gaat over<br />
actuele maatschappelijke<br />
vraagstukken en is ontwikkeld<br />
door onderzoekers <strong>van</strong> <strong>het</strong><br />
Centraal Bureau voor de<br />
Statistiek. Uw deelname draagt<br />
bij aan een beter begrip <strong>van</strong> hoe<br />
mensen <strong>in</strong> Nederland denken<br />
over <strong>belang</strong>rijke<br />
maatschappelijke kwesties. Het<br />
<strong>in</strong>vullen <strong>van</strong> de lijst neemt<br />
gemiddeld 10 m<strong>in</strong>uten <strong>in</strong><br />
beslag.<br />
Nieuwe tekst<br />
Deze vragenlijst gaat over<br />
maatschappelijke onderwerpen. De<br />
vragenlijst is ontwikkeld door<br />
onderzoekers <strong>van</strong> <strong>het</strong> Centraal<br />
Bureau voor de Statistiek. Zij<br />
onderzoeken hoe mensen <strong>in</strong><br />
Nederland denken over<br />
maatschappelijke kwesties. Als u de<br />
vragenlijst <strong>in</strong>vult, krijgen de<br />
onderzoekers daar een beter beeld<br />
<strong>van</strong>. Het <strong>in</strong>vullen <strong>van</strong> de lijst duurt<br />
ongeveer 10 m<strong>in</strong>uten.
19<br />
Voorbeeld 1<br />
Voorbeeld 5, orgaandonatie (1)<br />
Oude tekst<br />
De volgende vragen gaan over een<br />
specifiek onderwerp, namelijk<br />
orgaandonatie. In Nederland<br />
bestaat een tekort aan<br />
donororganen. Daarom is<br />
zorgvuldige selectie nodig <strong>van</strong> wie<br />
<strong>in</strong> aanmerk<strong>in</strong>g komt.<br />
Nu volgt een aantal<br />
omstandigheden die een rol<br />
kunnen spelen bij toekenn<strong>in</strong>g.<br />
Wilt u telkens aangeven of u<br />
persoonlijk v<strong>in</strong>dt dat zo´n<br />
omstandigheid wel mee zou<br />
moeten tellen bij <strong>het</strong> toekennen<br />
<strong>van</strong> een donororgaan of niet mee<br />
zou moeten tellen.<br />
Nieuwe tekst<br />
De volgende vragen gaan over<br />
orgaandonatie. In Nederland<br />
bestaat een tekort aan<br />
donororganen. Lang niet iedereen<br />
die een donororgaan nodig heeft,<br />
kan zo’n orgaan krijgen.<br />
Om te bepalen wie wel een<br />
donororgaan krijgt, kijken<br />
doktoren naar een aantal<br />
omstandigheden.<br />
Wilt u hieronder aangeven wat<br />
volgens u wel of niet mee moet<br />
tellen?
20<br />
26-5-2011
21<br />
Voorbeeld 1<br />
Experiment zorg en<br />
orgaandonatie<br />
1.LISS panel groep 1: Oude tekst<br />
2.LISS panel groep 2: Nieuwe tekst<br />
3.Migranten panel: Nieuwe tekst
22<br />
Voorbeeld 1<br />
Vergelijk<strong>in</strong>g groepen LISS<br />
Kle<strong>in</strong>e verschillen, maximaal 63%<br />
versus 58%.<br />
Soms significant (N=5060), <strong>in</strong> nieuwe<br />
versie v<strong>in</strong>den bijvoorbeeld iets meer<br />
mensen dat:<br />
premie lager moet zijn voor<br />
jongeren en voor niet-rokers<br />
(p
23<br />
Voorbeeld 1<br />
Wat betekent dit?<br />
Betrouwbaarheid, validiteit?<br />
Selectieve paneluitval?<br />
Meer studies nodig
Change language