Amerikaanse verkiezingen - Spil

Debat
Leidsch Politicologisch Magazine
Jaargang 21 | Nummer 1 | Maart 2008
TNT Post
Port betaald
Amerikaanse verkiezingen
On Campaign!
De kandidaten
Stemwijzers
Memo aan de nieuwe president

Boekentips
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
(advertentie)
Barack Obama
De herovering van de Amerikaanse droom
ISBN: 9789045000886
€ 19,95 euro
De herovering van de Amerikaanse droom geeft een uniek kijkje in de Amerikaanse
politiek en de invloed daarvan op het dagelijks leven, en weerspiegelt de hoopvolle
levensfilosofie van de man die de volgende president van de Verenigde Staten zou
kunnen worden.
Madeleine Albright
Memo aan de nieuwe president
ISBN: 9789026321481
€ 19,95
In een in memostijl geschreven reeks berichten aan de nieuwe president, schetst
voormalig minister van Buitenlandse Zaken Madeleine Albright de uitdagingen die hem
of haar staan te wachten. Meer dan in haar eerdere boeken spreekt Albright vrijuit en
kritisch over het presidentschap van Bush en blikt ze vooruit naar de toekomst van een
Amerika dat weer een leidende, opbouwende en vredestichtende rol kan spelen.
Hillary Rodham Clinton
Mijn visie
ISBN: 9789069749082
€ 18,95
Het welzijn van kinderen houdt Hillary Clinton al vijfendertig jaar bezig. Haar werk
als advocaat, first lady en senator heeft haar ervan overtuigd dat de hele samenleving
verantwoordelijk is voor het opvoeden van kinderen. Mijn visie was tien jaar geleden een
grote bestseller in VS. In deze uitgebreide editie, met een actueel voorwoord van de
auteur, vertelt Clinton hoe de maatschappij de afgelopen tien jaar is veranderd. Over
wat ten goede is veranderd, maar ook wat er in haar visie nog beter kan.
Joep Bertrams
Meer zeer Politieke prenten 2007
ISBN: 9789078753100
€ 9,95 euro
Joep Bertrams is bekend van zijn spotprenten voor het dagblad Parool en het televisieprogramma
Nova. In dit boek geeft hij het jaar 2007 op zijn eigen wijze weer.

REDACTIONEEL
Amerikaanse Verkiezingen
Op 4 november dit jaar vinden de Amerikaanse
presidentsverkiezingen plaats. Op die dag zal de opvolger
van president George W. Bush moeten worden gekozen.
Acht jaar regeerde hij over de Verenigde Staten, waarmee
hij eveneens een grote stempel drukte op de internationale
betrekkingen. Hij werd binnen en buiten de Verenigde
Staten zowel geroemd als verguisd, maar één ding is
zeker: het buitenlandse beleid van zijn regering heeft een
ongekende weerslag op de internationale betrekkingen
gehad. De aanslagen van 11 september werden, tot lang
niet ieders genoegen, door hem aangegrepen om de
wereld veiliger te maken. Oorlogen in Afghanistan en Irak
volgden, waarmee de Verenigde Staten de woede van velen
op de hals haalden. Of de wereld door deze militaire acties
daadwerkelijk veiliger is geworden, valt te betwisten.
Maar in dit nummer van Debat zal geen evaluatie
worden gemaakt van het presidentschap van Bush
of waardeoordeel worden gegeven over zijn beleid.
Integendeel, we laten de huidige Amerikaanse politiek
achter ons en volgen de aanloop naar de verkiezingen. De
kandidaten, hun campagnes en hun nominaties worden
belicht en er wordt zelfs vooruitgeblikt naar de periode
na de verkiezingen. Zo wacht de nieuwe president zeer
veel werk om de vrede in de wereld te kunnen herstellen
en de wereld een betere plek te maken.
Voorlopig is het nu nog te vroeg om te speculeren wie
zich na 4 november de nieuwe president van de Verenigde
Staten mag noemen en deze bijbehorende taken op zich zal
nemen. De twee kandidaten die het tegen elkaar moeten
opnemen in de strijd om de ‘machtigste functie in de
wereld’ zijn niet eens definitief bekend. Toch speelt nu
al de vraag of de nieuwe president een breuk wil en kan
vormen met de afgelopen acht jaar. Zijn Amerikanen echt
klaar voor een dergelijke verandering? De Democratische
kandidaten Hillary Clinton en Barack Obama voeren
campagne onder het motto verandering, maar slechts de
tijd zal ons leren of de Verenigde Staten wel klaar zijn
voor een breuk met een periode van ruim 200 jaar blanke
mannen in het Witte Huis.
Elsa Schrier
Eindredactrice
Colofon
Het Leids politicologisch magazine
Debat wordt vijf keer per jaar uitgegeven
door de Studievereniging voor
Politicologen In Leiden (SPIL).
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
Hoofdredactie
Elsa Schrier
Eindredactie
Elsa Schrier
Aan deze uitgave werkten mee
Saskia Rademaker, Jessica Kelder,
Paul Driessen, Femke Eekhof, Paul
Timmermans, Rypke Bakker, Gijs
de Jong, René Schmitt, Eva Schram,
Jelle Verhoef, Marije Scheperman, Ilse
Zeemeijer, Minke van Velzen en Ries
Kamphof
Druk & Oplage
550 exemplaren
Duineveld Drukkerij
Contactgegevens redactie
SPIL, t.a.v. Debat
Wassenaarseweg 52, SB09,
2333 AK Leiden
Tel. 071-5273872
www.spilplaats.nl
spil@fsw.leidenuniv.nl
elsaschrier@hotmail.com
Abonnementen
Leden van de SPIL: gratis
Niet-leden: 16 euro per jaar
Deadline volgende uitgave
april 2008

Nieuw bericht
(advertentie)
Nieuwe Rijn 19
Leiden
071-5125370
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
(advertentie)
(advertentie)
Café ‘t Keizertje
Maandag 15.30 uur - 01.00 uur
Dinsdag 15.30 uur - 01.00 uur
Woensdag 15.30 uur - 01.00 uur
Donderdag 15.30 uur - 01.00 uur
Vrijdag 15.30 uur - 02.00 uur
Zaterdag 15.30 uur - 02.00 uur
Zondag 15.30 uur - 01.00 uur

6
8
10
12
14
16
17
20
22
24
25
26
28
31
Inhoudsopgave
On Campaign!
Ilse Zeemeijer
De kandidaten
Rypke Bakker en Paul Driessen
Welke stemwijzer kies jij?
Jessica Kelder
Memo aan de nieuwe president
Marije Scheperman
Het vrouwelijk brein achter de president
Femke Eekhof
Super (Duper) Tuesday schept weinig duidelijkheid
Eva Schram
Democratisch gehalte van de caucus hoger dan ooit
Paul Timmermans
Polemiek
De Gaypride: een nieuw Suikerfeest?
Vliegenval Uruzgan
Jelle Verhoef
De oorzaak van de kloof
Gijs de Jong
Vrije Slag
Israël-Palestina conflict: realiteit aan de grond
Arjen van Driel Kluit
Cultureel verval en psychische constitutie
René Schmitt
‘Derde Kamer moeilijk serieus te nemen’
Laura Bianchi
34 Real Madrid
Minke van Velzen
37
38
De grote kleine feiten quiz
Repliek
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
20
26
22
26
34
1

I
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
On Campaign!
Door Ilse Zeemeijer
‘His Days are Numbered’ kopt de ‘George W. Bush Out of Office Countdown
Boxed Calendar.’ 4 November is het dan ook echt zover: Amerika
kiest voor de 44 ste keer een nieuwe president. De politieke campagnes
draaien al enige tijd op volle toeren en de presidentskandidaten zelf
maken overuren. Niet zonder reden. Campagne voeren wordt gezien als
één van de belangrijkste manieren om de publieke opinie te beïnvloeden.
n de eerste 160 jaar van
de republiek kozen presidentskandidaten
alleen sporadisch
voor een echte politieke campagne.
Het was traditie om thuis te blijven.
Het echte campagnevoeren werd
wel overgelaten aan plaatsvervangende
sprekers en partijbestuurders.
Voor je het wist, kwam je
over als iemand die net iets te graag
president wilde worden en dat was
eigenlijk ‘not done.’ Bovendien zou
het je status kunnen aantasten en
daar zat niemand op te wachten.
Toch dachten natuurlijk niet alle
presidentskandidaten er zo over.
Zo toerde James G. Blaine in 1884
wel zes weken door het land en
hield maar liefst vierhonderd korte
speeches. Maar de echte ‘frontrunners’
vonden dat een persoonlijke
tour door het land nauwelijks iets
opleverde, dat was meer iets voor
de ‘underdogs.’
‘Rose Garden Strategy’
De eerste echte moderne campagne
vond plaats in 1960, toen zowel
vice-president Richard Nixon als
Senator Kennedy eind augustus het
land in gingen tot aan de dag van
de nationale verkiezingen. Sinds
die tijd heeft alleen Gerald Ford
in 1976 een andere campagne gevoerd.
Deze strategie werd bekend
onder de naam: ‘Rose Garden strategy.’
In plaats van een campagne
door het hele land bleef hij liever
in het Witte Huis. Ronald Reagan
en Bill Clinton gebruikten varianten
van deze strategie in 1984 en
1996, maar bleven wel de actieve
campagneschema’s aanhouden
van 1 september tot aan ‘Election
Day.’
‘Get Out To Vote!’
Door persoonlijk campagne te
voeren, ontwikkelen presidentskandidaten
een imago dat veel
kiezers kan aantrekken. Internet
speelt daarbij een zeer grote rol.
Zo maakte Hillary Clinton haar
nominatie bekend via Internet en
is ze de eerste presidentskandidaat
die live te zien was in een ‘virtuele
town-hallmeeting.’ Vanuit New
York beantwoordde ze live vragen
van groepen Democraten die zich
in elke staatshoofdstad hadden
verzameld. Ook surfers konden
hun vragen doorsturen. Het geheel
werd nationaal uitgezonden op de
tv en Internet. En wat te denken
van de ‘Get Out To Vote’ campagne?
Ruim tweehonderd mensen
van haar campagneteam bellen
burgers op met de vraag of ze al
gestemd hebben en zo ja op wie.
Voor wie nog niet heeft gestemd is
er een persoonlijke boodschap van
Hillary, waarin ze haar programma
nog eens kort samenvat.
Donaties: ongekend
De potentiële invloed van de cam-
pagnes van de presidentskandidaten
is nog nooit groter geweest.
Naast dat de kandidaten veelvuldig
gebruik maken van de media,
speelt ook het ongekende niveau
van donaties een grote rol. Het
opgehaalde bedrag van alle kandidaten
bestaat voor zo’n 90% uit
particuliere giften. De kandidaten
voor de presidentsverkiezingen
hebben samen meer dan een half
miljard dollar opgehaald in 2007.
Hillary Clinton staat met een totaal
van maar liefst 118.3 miljoen
dollar bovenaan. Barack Obama
staat op nummer twee met 103.8
miljoen dollar. McCain moet het
doen met een zesde plaats en heeft
tot nu toe 42,1 miljoen dollar binnengehaald.
Toch zijn deze bedragen
geen voorspelling voor wie er
uiteindelijk in het Witte Huis komt.
Mitt Romney, Rudy Guilliani en
John Edwards, respectievelijk de
nummers drie, vier en vijf zijn al
uit de race. Obama heeft in januari
van dit jaar meer opgehaald dan
Clinton (32 miljoen tegenover 13,5
miljoen dollar) en kan daardoor
intensiever adverteren in Texas en
Ohio, de twee staten die op 4 maart
naar de stembus gaan.
Strijd vs. ‘love fest’
De Washington Post schreef dat Barack
Obama niet alleen qua geld
Hillary Clinton voorbij aan het
streven is, ook de kiezers uit haar

Hillary Clinton en Barack Obama tijdens een televisiedebat (AP)
traditionele achterban (werkende
klasse, vrouwen, ouderen en blanke
Amerikanen) zouden steeds meer
voor Obama zijn. Werd de strijd
tussen Obama en Clinton eerst nog
omschreven als soort ‘love fest’
met een voorzichtige inhoudelijke
discussie en veel schouderklopjes,
nu het steeds meer een nek-aannek
race wordt, is ook de sfeer
vijandiger. Zo opende Clinton de
aanval op Obama met een eerste
negatieve campagnespot, waarin ze
Obama bekritiseert omdat hij weigert
aan een debat deel te nemen.
Bovendien vindt ze de verschillen
tussen haar en Obama erg groot:
‘I am in the solutions business. My
opponent is in the promises business.’
Het campagne team van Barack
Obama zit echter ook niet stil. Nadat
bekend werd dat Hillary na tegenvallende
resultaten een nieuwe
campagne manager aannam en zelf
5 miljoen dollar in haar campagne
investeerde, zei David Plouffe, de
campagnemanager van Obama:
‘Mrs. Clinton can’t become the Democratic
nominee without winning
every remaining contest in ‘blowout
form. Even the most creative math
won’t get her there.’ Alan Patricoff,
één van Clintons grote financiers,
meent dat alle ophef over de veranderende
staf en het gebruiken
van eigen geld juist een positief
‘turning point’ kan zijn in de campagne.
‘People see what a fighter
Hillary is and want to help her
come back’. Dit zagen we al bij
John McCain. Vorige zomer ontsloeg
ook hij mensen uit zijn staf
toen zijn kandidaatschap er niet zo
goed voor stond. Nu is hij de Republikeinse
‘frontrunner.’
Heeft het zin?
Alle felle campagnes ten spijt is het
nog maar de vraag of het eigenlijk
wel zinvol is. Hebben verkiezingscampagnes
eigenlijk wel effect op
de uiteindelijke uitslag? Daar is het
de kandidaten immers allemaal om
te doen. Wetenschappers zijn hier
nog niet over uit. Er zijn kort samengevat
drie opvattingen. Sommigen
menen dat de uitvoering van
de campagne bepalend is voor de
verkiezingsuitslag. Anderen vinden
juist dat verkiezingscampagnes wel
een rol spelen, maar alleen om de
kiezer te sturen in een al lang van
te voren verwachte mening. Deze
mening is dan bovendien al in het
voordeel van de betreffende kandidaat.
De derde benadering stelt
dat de uitslag al veel eerder wordt
bepaald, zelfs al voor de officiële
campagne begint. De campagne
zelf heeft uiteindelijk maar weinig
effect.
Er is dus onenigheid over de vraag
in hoeverre verkiezingscampagnes
‘true preferences’ veroorzaken of
juist veranderen. Over één ding zijn
ze het wel eens. Campagne voeren
maakt wel uit in de zin dat het ontbreken
van een politieke campagne
zal zorgen voor een andere uitslag
dan de modellen voorspellen.
Feit is dat de middelen die worden
besteedt aan de politieke campagnes
in de Verenigde Staten zeer
groot zijn en met elke nieuwe verkiezing
groeien. Door het gebruik
van Internet en andere media kan
een steeds groter publiek worden
bereikt en is het voeren van een
politieke campagne een nieuwe
richting ingeslagen. De heersende
opvatting onder politici en kiezers
is dat campagnes vaak de verkiezingen
bepalen en dus zeer belangrijk
zijn. Waren presidentskandidaten
vroeger nog bang dat ze over zouden
komen als iemand die te graag
president wilde worden, nu halen
kandidaten werkelijk alles uit de
kast om maar te laten zien dat zij
écht DE meest geschikte persoon
zijn voor het Witte Huis. Dat was
vroeger dus echt ‘not done’…
Bronnen:
- Althaus, S.L., Nardulli, P.F. and Shaw,
D.R. (2002) ‘Candidate Appearances in
Presidential Elections, 1972 – 2000) in
Political Communication, 19: 49-72
- Open Secrets, http://www.opensecrets.org
- Shaw, D. R. and Roberts, B.E. (2000)
‘Campaign Events, the Media and
the Prospects of Victory: the 1992
and 1996 US Presidential Elections’
in British Journal of Political Science, 30:
259-289
- Wlezien, C. And Erikson, R.S. (2002)
‘The Timeline of Presidential Election
Campaigns’ in The Journal of Politics,
64(4): 969-993
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
B r

Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
De kandidaten
Door Paul Driessen en Rypke Bakker
Om wie draait het nu eigenlijk nog in de strijd om het president- presidentschap?
De strijd om het kandidaatschap is bij de Republikeinen zo goed als
beslist. Alleen John McCain lijkt vanuit deze partij een gooi naar het presidentschap
te mogen doen. Bij de Democraten is nog niets zeker. Barack Obama en
Hillary Clinton hebben beiden goede kansen. De namen van de kanshebbers
zijn dus bekend, maar wie zijn zij eigenlijk?
John McCain; oude oorlogsheld
Dat bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen van
2008 John McCain de Republikeinse kandidaat zal
zijn, is inmiddels zo goed als zeker. Concurrenten
Rudy Giuliani en Mitt Romney zijn immers al uit de
race gestapt en zijn enige overgebleven rivaal, Mike
Huckabee, staat op een ruime achterstand.
John Sidney McCain werd geboren op 29 augustus
1936. Mocht hij president worden, zal hij dus aan het
begin van zijn ambt 72 jaar oud zijn. McCain zal dus in
ieder geval tot zijn 76 e moeten doorregeren en bij een
eventuele herverkiezing verlaat hij pas op zijn 80 e het
Witte Huis. Volgt McCain George W. Bush op, dan
doet hij dat als de oudst gekozen president ooit. Hij
is dan bijna een jaar ouder dan Ronald Reagan was in
1980.
Geboren op een Amerikaanse legerbasis bij het Panama
Kanaal was John McCain voorbestemd voor
een militaire loopbaan. Zijn vader en opa waren admiraal
bij de Amerikaanse marine en de jonge John kiest
eveneens voor een opleiding aan de academie van de
marine. In 1958 studeert hij af, waarna McCain aan
de slag gaat als gevechtspiloot op vliegdekschepen.
Tijdens de Vietnamoorlog wordt hij neergeschoten
waarna hij vijf en een half jaar krijgsgevangen wordt
gehouden door de VietCong. De sporen van de vliegtuigcrash,
waarbij de McCain beide armen en benen
brak, en de slechte medische zorg na afloop, zijn nog
altijd zichtbaar bij de huidige Republikeinse kandidaat.
Tot op de dag van vandaag kan McCain zijn armen
namelijk niet boven zijn schouders uit tillen. De jaren
in krijgsgevangenschap, waarbij McCain verscheidene
malen is gefolterd maar vrijlating weigert totdat de militairen
die voor hem waren opgepakt op vrije voeten
waren, zorgen ervoor dat hij sinds zijn thuiskomst in
1973 gezien wordt als oorlogsheld. Dit etiket werkt
uiteraard niet tegen in zijn huidige strijd om het presidentschap.
In 1981 verlaat McCain de marine om zich te richten
op een carrière in de politiek. Die stap leidt er toe
dat hij een jaar later wordt verkozen in het Huis van
Afgevaardigden van de staat Arizona. Vier jaar later,
in 1986, wordt McCain gekozen in de Amerikaanse
Senaat, dienend als senator van diezelfde staat. Hij
volgde daar de conservatieve icoon Barry Goldwater
op. McCain koos duidelijk een ander lijn dan zijn
voorganger. Hij was meerdere malen bereid samen te
werken met de Democraten. Veel van de harde Republikeinen,
die het de afgelopen jaren onder Bush voor
het zeggen hadden, moeten weinig hebben van zijn
pragmatische inslag. Maar wellicht dat zij McCain zijn
gematigde standpunten vergeven als hij er veel stemmen
van Democraten mee binnen weet te slepen.
McCain staat verder bekend als een eerlijke spreker.
Hij vertelt altijd de waarheid, ook al is dat politiek gezien
niet altijd de beste oplossing. Die houding kostte
hem van de zomer nog bijna zijn nominatie voor de
Republikeinen doordat zijn campagne nagenoeg failliet
was. Sommige topadviseurs werkten tijdelijk gratis,
terwijl anderen de overstap maakten naar concurrent
Mitt Romney. Vlak voor de eerste voorverkiezingen
hervond de als eerlijk, strijdlustig en nonchalant omschreven
John McCain zich echter. In een veld waarin
geen van de andere kandidaten de conservatieve Republikeinen
echt aansprak, werd de man die acht jaar
geleden ook al meedeed aan de voorverkiezingen
plotseling het meest geschikt geacht voor de Republikeinse
nominatie. In 2000 moest hij nog zijn meerdere
erkennen in George W. Bush, de man die hem nu impliciet
zijn steun heeft gegeven door hem in een televisie-interview
een ware conservatief te noemen.

Barack Obama: Change We Can Believe In Hillary Clinton: Ready for change!
Enkele jaren geleden was Obama een vrij onbekend
senator in Illinois. Hij werd bekend bij het grote publiek
door zijn toespraak tijdens Democratische Nationale
Conventie in 2004. Sindsdien is hij een rijzende
ster in de Amerikaanse politiek. Hij weet met zijn oproep
tot verandering een groot deel van het electoraat
aan te spreken.
Jeugd in Hawaii en Jakarta
Barack Obama werd op 4 augustus 1961 geboren in
Honululu, Hawaii. Hij was het kind van een blanke
vrouw uit Kansas en een buitenlandse student uit Kenia.
Beide ouders studeerden aan de Universiteit van
Hawaii. Toen Obama twee was, scheidden zijn ouders.
Hij bracht enkele jaren door in Jakarta, voordat hij terugkeerde
naar Hawaii.
Aanloop naar de politiek
In 1983 studeerde hij af in de Internationale Betrekkingen
aan de prestigieuze Columbia-Universiteit.
Daarna ging Obama in arme buurten van Chicago
werken als “community organizer.” Hierbij realiseerde
hij zich dat als hij echt mensen wilde helpen, hij zou
moeten doordringen in de Amerikaanse politiek. Hij
besloot weer te gaan studeren, deze keer rechten aan
Harvard. In die tijd ontmoette en trouwde hij ook met
Michelle Robinson.
Politieke carrière
Na te zijn afgestudeerd aan Harvard, werkte hij een
tijdje als advocaat in Chicago. Daarna stelde hij zich
kandidaat als senator voor de Senaat van Illinois. Hij
werd gekozen en was acht jaar lang senator en gaf
tegelijkertijd les aan de Universiteit van Chicago. In
2004 werd hij met 70% van de stemmen gekozen als
enige Afro-Amerikaanse senaatslid. Als senator hield
hij zich vooral bezig met buitenlands beleid, gezondheidszorg,
onderwijs en immigratie.
Race om de Democratische nominatie
Na de eerste democratische voorverkiezingen werd
het al snel duidelijk dat de race tussen Obama en Clinton
zo gaan. Obama is vooral populair, omdat hij staat
voor een duidelijke breuk met de politieke koers van
George W. Bush. Hij is jong en staat voor verandering.
Hij is erg populair bij jongeren en hoogopgeleiden.
Ook was hij al vanaf het begin al tegen de Irak-oorlog.
Tegenstanders vinden dat hij erg vaag doet over
zijn standpunten en het vooral moet hebben van zijn
imago. Of dit imago hem de democratische nominatie
zal bezorgen, zal de komende tijd duidelijk worden.
Clinton kreeg bekendheid als First Lady tijdens het
presidentschapvan haar man Bill. Zelf had zij al veel
langer politieke ambities en nu grijpt zij de kans om de
eerste vrouwelijke president van de Verenigde Staten
te worden.
Jeugd in Illinois
Clinton werd op 26 oktober 1947 geboren in Chicago,
Illinois. Haar vader werkte in de textielindustrie, haar
moeder was huisvrouw. Ze groeide op in een conservatief
millieu en steunde in haar jeugdjaren de republiekeinen.
Ze was al erg vroeg bezig met zaken als sociale
ongelijkheid en burgerrechten. In 1962 ontmoette ze
Martin Luther King; deze ontmoeting maakte grote
indruk op haar.
Aanloop naar de politiek
Clinton studeerde eerst politieke wetenschappen aan
Wellesley College, en vervolgens rechten aan Yale. Ze
keerde de Republiekeinse partij de rug toe en werd
Democrate. In die tijd ontmoette ze Bill Clinton, die
ook student was aan Yale. Na haar studie ging ze werken
als advocaat, waarbij ze zich vooral bezig hield
met kinder- en gezinsrecht.
De vrouw van
In 1978 werd Bill Clinton gekozen tot Gouverneur
van Arkansas. Dat zou hij met een onderbreking van
twee jaar blijven tot 1992. Zij werkte in die tijd als advocaat
en was nog steeds erg betrokken bij het kinder-
en gezinsrecht. In 1980 werd dochter Chelsea Clinton
geboren, het enige kind van het stel. Na de presidentsverkiezingen
van 1992 werd Bill president en Hillary
zijn First Lady, waarbij ze erg erg betrokken was bij de
politiek van haar man.
Politiek Carrière
Tegen het einde van haar periode als First Lady besloot
ze zich the nomineren voor de verkiezing van één van
de senatoren van de staat New York. Ze won deze verkiezing
en kwam in de Amerikaanse senaat. Daar hield
ze zich vooral bezig met veiligheidsbeleid, onderwijs,
gezondheidszorg en werkgelegenheid.
Race om de Democratische nominatie
Clinton wil de middenklasse ondersteunen, die is onlangs
nog getroffen door de hypotheekcrisis. Verder
wil ze iedere dat iedere Amerikaan een gezondheidszorgverzekering
krijgt. Ze is ook erg populair door
haar man en haar politieke ervaring. Of ze hiermee
Obama kan verslaan, zal de toekomst ons leren.
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1

D
10
Welke stemwijzer kies jij?
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
Door Jessica Kelder
Nog nooit waren onze ogen zó op de verkiezingen van de Verenigde Staten
gericht. Iedereen volgt zijn of haar favoriete kandidaat en wacht met spanning
af wie de nieuwe president zal worden. Naar wie zijn of haar voorkeur
uitgaat, is voor sommigen heel duidelijk. Gelukkig is er voor iedereen die het
nog niet zo zeker weet een stemwijzer. Via een vragenlijst komt de kandidaat
met wie jij je het meest identificeert eruit. Maar wat als de stemwijzer bepalend
is voor jouw definitieve keuze? Welke stemwijzer kies je dan?
at nodigde uit voor een
klein onderzoek tussen twee
grote stemwijzers. Het gaat hier
om www.stemwijzer.nl en www.
kieskompas.nl. Op kieskompas.
nl vind je een stemwijzer, speciaal
ontwikkeld voor de Amerikaanse
verkiezingen. Dit gebeurde op verzoek
van de dagbladen De Volkskrant
en DAG, televisieprogramma
Netwerk en MTV Cool Politics. Op
stemwijzer.nl, vooral bekend van
de stemwijzer voor onze eigen
verkiezingen, gebeurde hetzelfde,
maar dan verzorgd door het Instituut
voor Publiek en Politiek (IPP), in
samenwerking met televisieprogramma
EenVandaag. Allebei de
sites zijn ruim bezocht en ook ik
besloot om eens te kijken wat mijn
favoriete kandidaat is. Interessant
is dat er bij beide stemwijzers een
andere kandidaat uit kwam.
Stemwijzers en hun methode
Op kieskompas.nl vind je een enquête
bestaande uit 36 stellingen.
Deze stellingen zijn opgedeeld in
12 thema’s, waarbij je per thema 3
stellingen hebt. De thema’s betreffen
de onderwerpen waar het om
draait bij de verkiezingen. Te denken
valt aan de oorlog met Irak, het
zorgstelsel, de strijd tegen terrorisme
en ethische kwesties als abortus
en het homohuwelijk. Per vraag
kan je aangeven in hoeverre je het
eens bent met een stelling (helemaal
mee eens, mee eens, neutraal,
niet mee eens en helemaal niet mee
eens). Als je het echt niet weet, kun
je ook aangeven dat je geen mening
hebt. De standpunten van de kandidaten
zijn getoetst aan deze stellingen
en vervolgens worden jouw
antwoorden vergeleken met die
van hen. Zo rolt je favoriet eruit.
Stemwijzer.nl heeft een iets ander
systeem. De thema’s zijn verdeeld
over 25 stellingen. Hierbij zijn het
aantal stellingen per thema niet
gelijk verdeeld. Zo heeft de oorlog
met Irak twee stellingen en zijn er
drie stellingen gewijd aan de gezondheidszorg.
Je opvatting per
stelling kan zijn: eens, oneens of
weet niet. Als je alle stellingen hebt
ingevuld, kan je nog extra gewicht
geven aan thema’s die jij extra belangrijk
vindt. Tot slot komt je favoriete
kandidaat er uit.
Invullen
Het lastige bij stemwijzers invullen
is dat er altijd stellingen zijn
die gaan over dingen waar je niet
zoveel verstand van hebt. Gelukkig
bestaan er de opties ‘neutraal’,
‘geen mening’ en ‘weet niet.’ Om te
voorkomen dat mijn antwoorden
per stemwijzer anders zouden zijn,
heb ik bij de vragen waarvan ik het
antwoord eigenlijk niet zo goed
wist, gekozen voor één van deze
opties. Ik heb dus overal dezelfdeof
vergelijkbare antwoorden gegeven,
maar kreeg bij de twee stemwijzers
een andere uitslag. Waar ligt dit
aan?
De stellingen
Er zijn een aantal redenen waarom
er verschillende kandidaten uitkomen.
Wat een grote invloed heeft
zijn de stellingen. Door de manier
waarop stellingen zijn geformuleerd,
kan je mening per onder-

werp verschillen bij verschillende
stemwijzers. Ik zal een voorbeeld
geven. Bij de stemwijzer op kieskompas.nl
luidt een stelling over de
doodstraf: ‘de doodstraf helpt de
criminaliteit te bestrijden.’ In deze
stelling is nuance weggevallen.
Het is een kwestie van ja of nee.
Als je het vergelijkt met de stelling
over de doodstraf op stemwijzer.
nl ‘het moet moeilijker worden om
de doodstraf toe te passen,’ zie je
dat daar een tussenweg inzit. Het
gaat dan om makkelijker of moeilijker,
in plaats van wel of niet. Dus
ondanks dat je bij hetzelfde onderwerp
blijft, varieert je mening
enigszins, waardoor de kandidaatsuitslag
eveneens enigszins kan variëren.
Stellingen en onderwerpen
Ook van invloed is het aantal stellingen
per onderwerp. Bij het bepalen
van je stellingen maak je al een
voorselectie van welke onderwerpen
je aan bod wilt laten komen en
hoeveel je deze wil vertegenwoordigen.
Op kieskompas.nl is het wat
dat betreft gelijkmatiger verdeeld.
Per thema heb je drie stellingen;
elk onderwerp komt dus even sterk
naar voren. Op stemwijzer.nl ligt
dat echter anders. Zo heeft het thema
‘milieu’ één stelling en vind je
drie stellingen die betrekking hebben
op het immigratievraagstuk.
Ben je het wat milieu betreft bijvoorbeeld
eens met Clinton en als
het gaat om immigratie meer met
Obama, dan zal bij stemwijzer.nl
je voorkeur al eerder uitgaan naar
Obama.
Methoden
Maar wat van dit alles misschien
nog wel het meest belangrijk is
voor de uitkomst, is de methode
die gebruikt wordt bij het beoordelen
van de stellingen. Wat gunstig is
op stemwijzer.nl, is dat je kunt aangeven
wat voor jou echt belangrijk
is, of in ieder geval zwaarder weegt.
Stel, jij vindt dat de Amerikanen zo
snel mogelijk weg moeten uit Irak
en daar moet een tijdschema voor
komen. Het zal je niet verbazen dat
jouw reactie op de stelling ‘Er moet
een bindend tijdschema komen
voor de terugtrekking van troepen
uit Irak’ ‘eens’ zou zijn. Je bent het
eens met Obama, niet met Clinton.
Verder vind je dat de ziektekostenverzekering
voor alle Amerikanen
verplicht moet worden. De stelling
‘Een ziektekostenverzekering moet
verplicht worden voor alle Amerikanen’
zal je tevens met ‘eens’
beantwoorden. Op dit punt ben je
het met Clinton eens, maar verschil
je van mening met Obama. Als
je het veel belangrijker vindt dat
Amerika zich terugtrekt uit Irak,
dan dat alle Amerikanen verplicht
een ziektekostenverzekering hebben,
dan kun je aan het eind aangeven
dat de terugtrekking uit Irak
belangrijker voor jou is. Daardoor
zal de uitslag dichter bij de goede
kandidaat komen te liggen (in het
voorbeeld Obama).
Kieskompas.nl heeft die mogelijkheid
niet. Wel kan je daar per vraag
preciezer aangeven wat je vindt.
Zo zou je bij het bovengenoemde
voorbeeld de stelling ‘De nieuwe
president moet onmiddellijk beginnen
met het terugtrekken van
troepen uit Irak’ met ‘helemaal
mee eens’ kunnen beantwoorden.
Bij de stelling ‘De Amerikaanse
regering moet zorgen dat de miljoenen
onverzekerden een ziekte-
“Er moet een bindend tijdschema komen voor de
terugtrekking van troepen uit Irak”
kostenverzekering krijgen’ kun je
een gematigdere positie innemen
door ‘mee eens’ in te vullen. Op
die manier kan je wél beter je positie
aangeven per stelling, maar
wat voor jou belangrijker is, komt
toch minder goed naar voren dan
bij stemwijzer.nl.
En jij?
Ik beweer niet dat de verschillende
stemwijzers van mij een overtuigd
republikein zouden maken, als ik
een democraat in hart en nieren
zou zijn. Toch is het interessant
om te zien dat het blijkbaar wel
uitmaakt welke stemwijzer je kiest.
Mocht je nieuwsgierig zijn of er bij
jou ook twee verschillende kandidaten
uit komen, vul dan snel allebei
de stemwijzers in.
Bronnen:
-http://www.kieskompas.nl/
-http://www.stemwijzer.nl/
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
11

Memo aan de nieuwe president
1 Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
Door Marije Scheperman
In haar nieuwste boek ‘Memo aan de nieuwe President’ beschrijft Madeleine
Albright de internationale uitdagingen die de opvolger van president George
W. Bush te wachten staan. Ze gaat in op situaties in het Midden-Oosten, terrorisme,
kernmogendheden als Iran en Noord-Korea, opkomende economieën
in Azië en andere zaken waarin de Verenigde Staten, na acht jaar desastreus
beleid van Bush, weer haar oude rol als leider en vredestichter moet gaan uitdragen.
A
ls eerste vrouwelijke minister
op de post van Buitenlandse
Zaken onder de regering
Clinton van 1997 tot 2001, heeft
Madeleine Albright een goed geïnformeerde
kijk op de Amerikaanse
buitenland politiek ontwikkeld, die
loopt van de eerste presidenten van
de Verenigde Staten tot de huidige
president Bush. Naast haar toenmalige
functie als minister van Buitenlandse
Zaken, was Albright lid
van de Nationale Veiligheidsraad
en ambassadeur bij de Verenigde
Naties (VN). Na haar ministerschap
tijdens de Clinton-administratie
heeft ze niet stilgezeten. Zo
geeft ze bijvoorbeeld college internationale
politiek aan de Georgetown
University in Washington en
is ze voorzitter van het ‘National
Democratic Institute for International
Affairs.’
Daarnaast heeft ze zichzelf opgeworpen
als schrijfster. ‘Memo aan
de nieuwe president’ is niet haar
debuut als auteur. ‘Mevrouw de
Minister’ en ‘De macht en de almacht’
werden eerder beiden grote
bestsellers. In haar nieuwste boek
schrijft Albright een ‘memo’ aan de
nieuwe president vanuit haar visie
dat de nieuwe president, wie dat
ook zal zijn na de verkiezingsstrijd
in november, moet nadenken over
alle vraagstukken betreffende de
nationale veiligheid, die na het be-
wind van president Bush moeten
worden opgelost. Dat ze daarbij
af en toe desastreus uithaalt naar
het achtjarige bewind van Bush en
vertelt dat ze soms ziet ‘dat aan alle
kanten stoom uit het toetsenbord
van haar laptop komt’ maakt het
een enorm amusant boek om te
lezen (p. 11).
Een handboek voor presidenten
Het boek van Albright is opgedeeld
in twee delen. In het eerste deel
maakt ze gebruik van een handboek
waaraan de nieuwe president
houvast kan hebben. Bij het formuleren
van deze tips geeft ze tegelijkertijd
voorbeelden van voormalige
Amerikaanse presidenten.
De nieuwe president moet pleiten
voor een nieuwe inhoud aan de
leiderschapsrol die Amerika moet
gaan vervullen en een pakkend
motto is daarbij onontbeerlijk. Het
motto van Clinton bestond uit verandering,
‘We zorgen dat het voorjaar
wordt’; en John F. Kennedy’s
motto was ‘Niet vragen’ (p. 31).
In haar ‘handboek’ probeert Albright
de nieuwe president ertoe
aan te zetten om erover na te denken
wat voor leider hij of zij zou
willen zijn. Daarbij worden tal van
voorbeelden gegeven van voormalige
presidenten en diplomaten.
Moet de leider een realistische visie
uitdragen of een idealistische visie?
Met behulp van recente voorbeelden
van presidenten geeft ze aan
hoe een leider er uit zou kunnen
zien.
Naast vragen over leiderschap is het
ook van groot belang dat een president
een goede staf om zich heen
bouwt die zowel bestaat uit goede
teamspelers als ook teamleiders. In
de nieuwe staf is het ook zeker niet
verkeerd om personen van de oppositiepartij
te laten deelnemen aan
de regering; op deze manier heeft
de regering een zo goed mogelijke
spiegelfunctie weer van de Amerikaanse
bevolking. Een nadeel kan
echter zijn dat deze oppositieleden
proberen om afstand te bewaren
met het oog op bezwaren uit de
achterban of met het oog op eventuele
herverkiezingen.
Daarnaast is het van groot belang
dat de staf goed met elkaar kan
samenwerken, zonder te gemoedelijk
te worden. De relatie tussen
de nationale veiligheidsadviseur
en de ministers van Buitenlandse
Zaken en Defensie is echter altijd
erg gespannen geweest, wat nadelig
uitwerkt voor het optreden van
de president. Albright komt in dit
hoofdstuk met tal van voorbeelden,
maar ook met een persoonlijke tip:
dat de president in goede conditie
moet blijven en tijd moet vrijmaken
voor sport. Als sport niet lukt,

dan kan de president nog altijd de
tuin snoeien (p. 61)!
In de rest van deel 1 wordt het
belang duidelijk van diplomatie,
duidelijke en strak omlijnde prioriteiten,
het grote belang van een
goede tolk, het opleggen en dreigen
met geweld en sancties, en de
relatie met het Congress en Huis
van Afgevaardigden. Ze beschrijft
dit op een duidelijke manier en
met behulp van tal van anekdotes
en voorbeelden. Een passage die
ik zelf zeer amusant vond, betreft
het belang van een goede speech,
waarbij de president en/of speechschrijver
de cultuur en taal van een
land goed in ogen moet blijven
houden. John F. Kennedy sprak in
Berlijn de historische zin uit “Ich
bin ein Berliner.” Door sommigen
werd deze uitspraak als een enorme
blunder gezien, want ja, een Berliner
kun je ook goed eten (p. 73)!
Een scala aan uitdagingen
In het tweede deel gaat Albright in
op actuele internationale situaties.
Zo spreekt ze over Azië, Rusland,
het belang van een goede relatie
met de Europese Unie, over het
Midden-Oosten, over Al-Qaida en
Iran. Een eerste voorbeeld over
actuele situaties betreft de armoedebestrijding.
Volgens Albright
moet armoedebestrijding een centraal
thema van de nieuwe regering
worden, omdat het ‘politiek gezien
slim is, moreel gezien juist en economisch
gezien logisch is’ (p. 129).
Het bestrijden van armoede bestaat
niet enkel uit het financieren van
waterleidingen en hulpprogramma’s,
maar ook om het eenvoudiger
te maken voor kleine families
om aanspraak te kunnen maken op
hun vee en huizen door aanpassingen
in de wet.
Op het gebied van nucleaire proliferatie
is er een belangrijke taak
weggelegd voor het uitdragen van
een kernwapenvrije wereld, waarbij
uitbreiding van het non-proliferatie
verdrag (NPT) prioriteit moet krijgen.
De relatie met de Europese landen
moet weer worden hersteld omdat
de Verenigde Staten, Canada en
Europa met een ‘gezamenlijke onderneming
bezig zijn’ (p. 152). De
notie van ‘moedige Nederlanders
als voorvechters van de wet,’
ziet Albright als een verfrissende
kijk voor de Amerikanen en kan
als voorbeeld dienen voor overige
Europese landen (p. 145).
Aangezien het mogelijk is om nog
een hele uiteenzetting weer te geven
van alle voorbeelden en feiten
die Albright noemt, zal ik de overige
situaties kort noemen. In Azië
stelt ze het belang voorop om een
goede relatie met Japan te onderhouden.
Tevens moet de president
diens aandacht evenwichtig verdelen
in de relatie met India en Pakistan.
Een tip voor het Midden-
Oosten ligt in de aanpak om erop
te hameren bij alle partijen die betrokken
zijn in het Israel-Palestina
conflict, dat vrede de enige oplossing
is. Daarbij moeten stereotypen
worden uitgeroeid en moet een ge-
zamenlijk idee worden gecreëerd,
waarbij alle partijen baat hebben
om rond de tafel bijeen te komen.
Een aanrader?
Het boek is zeker een aanrader om
te lezen. Het kijkt verder dan de
strijd die nu in de Verenigde Staten
is losgebarsten; het kijkt al naar
de periode na de verkiezingsuitslag.
Hoe moet een nieuwe president
zich opstellen, wat voor soort leider
moet hij of zij zijn, hoe om te gaan
met machtconcurrentie binnen verschillende
departementen, hoe om
te gaan met het samenstellen van
een staf? Al deze vragen komen in
Albright’s boek aan de orde, waarbij
ze vanuit haar eigen ervaring
en vanuit de historie voorbeelden
geeft van voormalige presidenten.
In het bijzonder de anekdotes maken
het een fijn te lezen boek. Het
tweede deel is praktischer van aard,
maar bevat alsnog vele historische
voorbeelden en ook opiniepeilingen
vanuit verschillende landen.
Publishers Weekly schrijft dat dit
boek ‘Een zeer geschikte inleiding
in de buitenlandse politiek voor de
volgende bewoner van het Witte
Huis is. Intelligent en scherpzinnig.’
Zo heb ik het boek ook ervaren,
al vind ik haar kritiek op het
beleid van Bush soms te scherp en
slecht onderbouwd. Dat kan een
minpunt zijn van dit boek, maar
neemt niet weg dat dit boek een
plek verdient op de boekenplank
van een ieder die geïnteresseerd is
in de buitenlandse politiek van de
Verenigde Staten, over actuele situaties
in landen over de hele wereld;
en last but not least, hoe een net
aangestelde president aan de slag
moet.
Bronnen:
- Albright, Madeleine (2007):
Memo aan de nieuwe president, Ambo
Anthos uitgevers; Amsterdam.
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
1
A

N
Het vrouwelijke brein achter
de president
1 Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
Door Femke Eekhof
Na 43 mannelijke presidenten krijgen de Verenigde Staten in november misschien
voor het eerst een vrouwelijke president. Maar hebben Amerikaanse
vrouwen in deze tot nog toe masculiene presidentswereld altijd machteloos
moeten toekijken? Voor de buitenwereld hebbend de presidentsmannen het
voor het zeggen, maar hoeveel macht hebben hun vrouwen eigenlijk?
iet alleen in de Verenigde
Staten zijn er markante
First Ladies. Ook in Nederland zijn
er aanwijsbare voorbeelden van
vrouwen die een stempel op de
politiek van hun man hebben gedrukt.
Neem nou bijvoorbeeld Johan
Rudolf Thorbecke. Niemand
kan beweren dat zijn vrouw geen
invloed heeft gehad op zijn besluiten.
Algemeen is bekend Thorbecke
alles met zijn vrouw deelde,
ook in politiek opzicht. Het is dus
zeer waarschijnlijk zijn dat haar politieke
en staatkundige ideeën door
Thorbecke werden uitgevoerd.
Aan de andere kant van de Oceaan
Met het oog op de Amerikaanse
verkiezingen, zullen enkele First
Ladies nader worden bekijken. Vervolgens
zal er worden ingeschat
hoeveel macht zij nu kunnen uitoefenen
of uitgeoefend hebben tijdens
een presidentstermijn. Eerst
zal er een korte race door hun
academische achtergrond en verdere
carrière worden gemaakt. Hillary
Clinton, de vrouw van de vorige
Amerikaanse president, Laura
Bush, de vrouw van de huidge
president en Michelle Obama, de
vrouw van een van de presidentskandidaten,
zullen de revue passeren
om te bezien welke rol een
vrouw kan spelen bij het presidentschap
van haar man.
Hillary Clinton
Een korte biografie van Hillary
Clinton zal duidelijkheid geven
over haar politieke capaciteiten. Zij
heeft net als vele andere Amerikanen
de basisschool en middelbare
school keurig afgerond. Daarna
behaalde ze een bachelordiploma
politieke wetenschappen. Hiermee
werd ze toegelaten bij Yale
om Rechten te studeren. Deze opleidingen
vormen een uitermate
goede basis om je man inhoudelijk
bij te staan als president. Na het afronden
van haar opleidingen heeft
ze een mooie carrière opgebouwd
als advocaat bij een prestigieus advocatenkantoor.
Als First Lady is
zij zeer actief geweest bij het vernieuwen
van systemen in de gezondheidszorg.
Haar ervaringen in
het Witte Huis vormen zelfs zo’n
goede goede basis om nu een gooi
naar het presidentschap te doen.
Laura Bush
Laura Bush, de vrouw van de huidige
Amerikaanse president, heeft
eveneens een goede opleiding
mogen genieten. Zij heeft een bachelor
aan de universiteit Soutern
Methodist in Dallas weten te behalen.
Hierna ging ze werken als onderwijzeres
in het basisonderwijs.
Daarnaast heeft ze in 1973 een
master bibliotheekwetenschappen
volbracht en ging daarmee aan de
slag als bibliothecaresse. Ook van
deze dame is niet te zeggen dat ze
dom is. Al heeft ze niet zo’n glorieuze
carrière als mevrouw Clinton
gehad en heeft ze niet een studie
gedaan die in politiek opzicht nuttig
zou kunnen zijn bij het steunen
en of beïnvloeden van haar man.
In haar functie als First Lady zet ze
zich vooral in voor vraagstukken
rond onderwijs en de gezondheid
van vrouwen.
Michelle Obama
De vrouw van beoogd presidentskandidaat
Obama is een zeer intelligente
dame, die een zeer prestigieuze
(educatieve) carrière heeft
gehad. Zo heeft zij op de middelbare
school een klas overslagen.
Na het behalen van haar middelsbare
schooldiploma is zij op de
Princeton Universiteit een major
Sociologie en een minor African
American studies gaan doen. Op
deze universiteit is zij cum laude
geslaagd. Daarna is zij doorgestroomd
naar Harvard Law School
en daar heeft zij haar Juris Doctor
degree volbracht. Vervolgens was
zij een partner bij een advocatenkantoor
in Chicago en waarbij ze
onder andere werkte aan de marketing
van het kantoor. Bovendien
was zij een tijd adviseur van Barack
Obama. Daarnaast is zij actief
geweest op de universiteit als

mentor van studenten en heeft ze
in het bestuur van een ziekenhuis
gezeten. Kortom, een drukbezette
vrouw met een veelzijdige carrière.
Deze belangrijke functies bewijzen
dat zij alles behalve dom is. Zij is
in intellectueel opzicht meer dan
gelijkwaardig aan haar man Barack.
Dit zou kunnen betekenen dat zij
invloed op haar man zou kunnen
uitoefenen als het om beleid of politieke
vraagstukken gaat.
Het vrouwelijk brein van de machtige
man
Natuurlijk zijn deze feitjes over
deze (potentiële) presidentsvrouwen
geen wetenschappelijke argumenten
voor de invloed die zij op
hun man zouden kunnen hebben.
Toch kunnen we stellen dat deze
drie vrouwen allemaal goed opgeleid
zijn en kunnen meepraten en
denken met hun man.
Maar niet alleen een academische
opleiding is van belang, ook de studierichting
zelf en de vervolgcarrière
zijn belangrijk. Een vrouw die
rechten of sociologie heeft gestudeerd
zal toch net iets meer weten
van een politiek beleid en gezag in
een land, dan iemand die onderwijskunde
heeft gestudeerd.
Laura Bush lijkt degene met de
minste invloed op haar man in politiek
opzicht. Bush komt over als
een dominante en zeer sterk in zijn
schoenen staand iemand, die zich
niet snel van iemand wat aantrekt.
Wilde zij haar man tegenhouden in
het voeren van oorlog? Het is in
ieder geval niet gelukt, zo als iedereen
weet! Daarbij komt ook nog
eens dat Laura, naar mijn mening,
ook niet van de juiste educatie
heeft genoten, om zich daadwerkelijk
met belangrijke kwesties te
bemoeien, laat staan zich aan Bush
een mening op te dringen.
De voormalige, huidige en misschien toekomstige First Ladies Hillary Clinton, Laura Bush en Michelle Obama
Hillary Clinton en Michelle Obama
daarentegen kun je op een heel ander
voetstuk zetten. Zij hebben beide
een studie gedaan die iets meer
in de lijn van de politieke praktijk
ligt. Daarnaast zijn hun carrières
noemenswaardig. Van Hillary is het
bijna zeker dat zij qua opleidingsniveau
en politieke ervaring naast Bill
staat en een gelijke is. Haar huidige
presidentkandidaatstelling is in dit
geval zeker een argument voor
die stelling. De Amerikanen hebben
in het tijdperk van Bill Clinton
niet alleen voor Bill gekozen, maar
kregen de overtuigd Democrate
Hillary daarbij. Is dit onbewust gebeurd?
Waarschijnlijk bij de meeste
stemmers wel. Bill en Hillary hebben
allebei rechten gestudeerd, wat
bewijst dat ze qua educatie op één
lijn zitten. Hetzelfde is het geval bij
de familie Obama. Ook zij hebben
allebei rechten gestudeerd.
De positie van de vrouw achter een
president is tot nu toe onderbelicht
geweest, maar zou zeker een onderzoek
waard zijn. Stel dat de First
Ladies eigenlijk het brein van het
landelijk beleid zijn, terwijl je voor
hun echtgenoot hebt gekozen. Wie
weet wat er wel en niet gebeurd zou
zijn zonder de aanwezigheid van de
First Lady. Eigenlijk best ondemocratisch
en oneerlijk te noemen, of
niet?
De positie van de vrouw moet zeker
niet worden onderschat. Juist
niet nu er veel vrouwen niet bang
zijn om voor hun mening uit komen
en gestudeerd hebben. Natuurlijk
is elke presidentstermijn
weer anders met verschillende personen,
maar misschien wordt er
wel een koers gevaren waar je niet
bij voorbaat op hebt gestemd.
Misschien heb je hier nooit aan
gedacht, maar het is toch echt belangrijk
om de rol die de echtgenote
speelt in het huwelijk en politiek
debat uit te lichten voordat je op
een kandidaat stemt. Wie weet vaar
je wel mee op vrouwelijke hormonen
en hersencellen.
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
1

Super (Duper) Tuesday schept
weinig duidelijkheid
1 Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
Door Eva Schram
Super Tuesday, Giga Tuesday, Mega Giga Tuesday, Tsunami Tuesday, of mijn
favoriet: Super Duper Tuesday, allemaal benamingen voor hetzelfde. Een dinsdag
in februari of maart van een verkiezingsjaar in de VS, waarop het grootste
aantal staten primaries houden voor de presidentiele verkiezingen.
D
it jaar viel het grote festijn
op 5 februari, en bleek dat
de bloedstollende strijd tussen Barack
Obama en Hillary Clinton nog
steeds niet besloten is. Bij de Republikeinen
lijkt het erop dat John
McCain zich mag gaan opmaken
voor een verkiezingsstrijd tegen de
eerste vrouwelijke of zwarte presidentskandidaat.
Maar hoe zit het
nou precies met die Super Duper Tuesday?
Hoe gaat het in z’n werk, wat
voor consequenties heeft de uitslag
en heeft het feit dat er steeds meer
staten hun voorverkiezingen naar
voren schuiven invloed op het verloop
van de dag?
Toen Super Duper Tuesday nog gewoon
Super was
Op een Super Tuesday wordt het
grootste deel van kiesmannen ‘verdeeld’
onder de verschillende kandidaten
van beide partijen. Het is
de dag dat elke kandidaat hoopt
een flinke voorsprong te krijgen op
zijn of haar opponenten. De term
‘Super Tuesday’ (de meest gangbare
benaming voor deze dag) werd
voor het eerst gebruikt in de voorverkiezingen
van 1984. Dat jaar
waren er maarliefst drie Super Tuesdays.
Daarna werd de term weer
gebruikt voor de voorverkiezingen
die op 8 maart 1988 werden gehouden.
De staten Texas, Florida,
Tennessee, Louisiana, Oklahoma,
Mississippi, Kentucky, Alabama,
en Georgia stemden die dag tussen
verschillende presidentskandi-
daten. De oplettende lezer heeft
natuurlijk allang opgemerkt dat dit
allemaal zuidelijke staten zijn. Deze
staten zijn over het algemeen conservatiever
van aard dan de kust- en
noordelijke staten. Het is dan ook
geen toeval dat juist deze staten op
dezelfde dag hun primaries hielden.
Het plan van de zuidelijke Democraten
was om te zorgen dat de wat
meer conservatievere kandidaat in
één keer een groot aantal kiesmannen
binnen zou halen, om de kans
te vergroten dat deze zich zou nomineren.
Uiteindelijk lukte dit niet,
omdat de voorverkiezingen geen
duidelijke winnaars liet zien en Michael
Dukakis uiteindelijk werd genomineerd.
Enter: Duper
Tegenwoordig omvat de Super Tuesday
ook meer liberale staten zoals
Californië en New York. Dit jaar
hebben zelfs een record aantal staten
hun voorverkiezingen verschoven
naar 5 februari, om het belang
ervan in hun staat te vergroten.
Tijd dus om Super Tuesday om te
dopen tot Super Duper. De Democraten
kozen dit jaar op Super Duper
Tuesday in maar liefst 22 staten hun
favoriet en waren er 1681 kiesmannen
te verdelen. Dat is 52% van alle
kiesmannen aan de Democratische
kant. De Republikeinen gingen in
21 staten naar de stembus, verdeelden
975 kiesmannen, en besloten
zo hoe 41% van de kiesmannen
verdeeld werd.
Hoe veel geld je ook hebt, een kandidaat
kan nooit in al die staten
een uitgebreide campagne voeren.
Het ontbreekt hen simpelweg aan
tijd. De strategie is dan ook een
paar staten te kiezen waar zeer
actief campagne gevoerd zal worden.
Dit moeten natuurlijk staten
zijn waar veel kiesmannen te halen
zijn, zoals Californië. Daarnaast
richten de kandidaten zich
op de zwevende kiezers. Krijg je
hun stem, dan maak je meer kans
op die staat en uiteindelijk op nominatie.
Dat geldt vooral voor de
Republikeinen: zij werken met een
winner-takes-all systeem, waarbij degene
met de meeste stemmen in
een staat, alle kiesmannen krijgt.
De Democraten werken volgens
een proportioneel systeem: het
aantal stemmen bepaalt het aantal
kiesmannen. Vandaar dat Obama
en Clinton nog steeds zo dicht
op elkaar zitten. En het maakt dat
John Edwards ook nog een rol van
betekenis speelt. Hoewel hij geen
kans meer maakt op de zege, kan
hij nog wel kiesmannen wegsnoepen
bij beide favorieten.
En nu?
Met nog ongeveer 30% van de
stemmen te verdelen na Super Duper
Tuesday, blijft het dus spannend
in het Democratische kamp. De
grootste Super Tuesday ooit heeft
in ieder geval weinig duidelijkheid
geschept.

Democratisch gehalte van de
caucus hoger dan ooit
Door Paul Timmermans
‘Heb je dan niet gezien dat Barack Obama Republikeinen achter zich heeft
staan?’ ‘Jazeker wel,’ zei ik, ‘maar daarom hoef je niet vóór Hillary te zijn.’
Als de vijand ‘onze’ kandidaat niet mag steunen, wat blijft er dan over van een
vriendschap tussen Democraten en Republikeinen? De dame die mij van haar
partijloyaliteit wilde overtuigen, had beter kunnen weten. Ze is dan wel deel
van een historische voorverkiezingslag, maar het zijn vooral nieuwe, partijloze,
en ‘cross-over’ stemmers die dit keer bepalen wie er president mag worden.
D
e campagnestaf van Hillary
Clinton klaagde dit
jaar vooral over de caucus-methode.
Deze eist veel tijd van de
kiezer en daardoor zouden juist
haar supporters zijn benadeeld. In
tegenstelling tot de langdurige caucus-bijeenkomsten,
hoeft de kiezer
in een primary-staat maar één
minuut in het stemhokje te staan.
En omdat Clinton veelal hardwerkende
mensen zegt aan te trekken,
zouden deze geen tijd hebben voor
een caucus waarin op de late namiddag
nog een hele partijagenda
moet worden afgewerkt.
Clinton kwam wel wat laat met haar
klacht. Op 5 februari, Tsunami Tuesday,
behaalde Obama grote winsten.
Bovendien was al op 3 januari
(Obama’s winst in Iowa) duidelijk
geworden dat deze methode veel
intensiever is en veel meer lokaal
organisatievermogen vergt dan het
simpelweg op tijd openen van een
stemhokje, zoals de primary-methode
voorschrijft.
Politicologen staan wat verbaasd
dat Clinton niet zag aankomen
hoe goed Obama zijn staf had uitgespreid
over het land. In Idaho
bijvoorbeeld, had hij al een jaar geleden
vrijwilligers aan het werk gesteld
en op Tsunami Tuesday werden
deze door twintig betaalde krachten
aangevoerd. Clinton vertrouw-
de er op dat de gouverneur van een
naburige staat met een speech de
dag zou redden. Haar aanname is
vrij duidelijk geweest: ze zou na
New Hampshire alles ruim weten
te winnen, omdat 5 februari kinderspel
leek. Maar nu is gebleken
dat Obama toch meer mensen wist
te overtuigen aan de caucusen mee
te doen, zag ze deze procedures
opeens als een probleem.
De caucus is in het voordeel van
Obama geweest, maar als er een
primary in iedere staat was gehouden,
zou Clinton zeker hebben gewonnen.
De peilingen wezen er al
op: iemand die ruimer van te voren
beslist, is vaker Obama-aanhanger.
De kiezer die pas in het stemhokje
beslist, is vaker voor Clinton. De
grote vraag is dan ook waarom dit
jaar er schijnbaar meer kiezers waren
die duidelijker hun voorkeur
willen verdedigen. Het antwoord
ligt in het type meetinstrument. Zij
die persoonlijk met lokale vrijwilligers
hebben gesproken, zijn naar
Obama getrokken. Dit geldt eveneens
voor kiezers die niet eerder
aan een caucus hadden meegedaan.
De caucus is dus beter in het aantrekken
van stemmen die beter gemotiveerd
zijn dan een primary.
De presidentiële voorverkiezingen
in de Democratische Partij worden
in iedere staat op een andere
manier geregeld. Het is zelfs mo-
gelijk voor een staat om zowel een
primary als een caucus te houden.
De staat moet dan beslissen welke
methode belangrijker is.
De procedurele verschillen per
staat zijn enorm. Omdat alle staten
waren gebonden aan een strakkere
agenda dit jaar, met een ongekend
aantal deelnemers aan Tsunami
Tuesday, zijn deze verschillen duidelijk
naar voren gekomen. Toen
Michigan en Florida de uitgestippelde
lijn overschreden, werd daar
gewoon geen campagne gevoerd.
De campagneorganisatie die daarom
dit jaar in meer staten het verhaal
kon verkopen dat iedere stem
zwaar zou worden geteld, hield de
sleutels tot het grote geheim: de
overwinning. Dit betekent weer
dat niet zozeer de algehele opkomst,
maar het soort van kiezer
een groter verschil dan voorheen
uitmaakte. Het gaat daarbij niet om
het absolute aantal stemmen maar
om het kunnen bepalen waar, in
welke districten, een hoge opkomst
relatief het belangrijkst is. Dat was
duidelijk te zien in Florida in 2000.
De campagnestrategen wilden dit
jaar bij de partijloze en zwevende
kiezers aankloppen. Daarbij is de
macht van kiezers die voor het
eerst politiek actief werden enorm
toegenomen. Er zijn studenten die
dit weten en zich bewust niet bij de
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
1

partij in hun universiteitsplaats inschrijven,
maar naar hun ouderlijk
huis afreizen omdat hun stem zo
zwaarder kan klinken.
Dit jaar is vooral opgevallen dat
Obama in vrijwel alle caucus-staten
een ongekend hoge opkomst wist
te vertalen in zijn overwinning. De
caucus-methode trekt minder kiezers
aan dan de primary, maar als je
er meer dan de tegenstander kunt
laten deelnemen, dan maken relatief
kleine verschillen grote winsten
mogelijk. Dit is natuurlijk niet
hoe de caucus was bedoeld. De
oorspronkelijke gedachte was dat
de caucus een filter zou vormen
om vast te kunnen stellen wie tot
de kopgroep behoorde. Maar als
het maar om twee of drie kandidaten
gaat, dan maakt alleen opkomst
een verschil en zou een stembiljet
veel nauwkeuriger werken. De reden
dat er nog steeds een caucus
in veel agrarische staten wordt gehouden
is simpel: het is goedkoper.
Er hoeft geen belasting te worden
betaald om stembiljetten te drukken
en kieslokalen te bemannen.
Misschien vanwege, of misschien
ook ondanks, zijn positieve en
idealistische campagne verhoogde
Obama heel bewust de opkomst in
juist deze staten om zo een soepeler
vertaalslag naar de primary-staten
te kunnen maken.
In sommige staten houden Republikeinen
ook een caucus. Daarbij
geldt er geen onderdrempel
en blijven er in deze staten meer
kandidaten vanwege administratieve
redenen op de lijst staan. De
Republikeinse Partij geeft sterk
de voorkeur aan de primary-methode,
en in bijna alle primary-staten
krijgt de winnaar de hele staat
toegewezen. Er is dus geen tweede
plaats. Bovendien kan een dergelijke
niet-proportionele verkiezing
per district ofwel per staat worden
georganiseerd. De partij geeft dus
met haar procedures duidelijker te
kennen dat een hoge opkomst geen
1 Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
verschil uitmaakt in het eindresultaat.
Maar deze primary-methode
laat ook zien dat naamsbekendheid
de doorslag geeft. Kandidaten die
al een keer in het verleden een gooi
naar het Witte Huis deden, hebben
aanzienlijk meer kans de nominatie
binnen te slepen.
In Democratische voorverkiezingen
maakt naamsbekendheid weinig
verschil. Opkomst maakt wel
flink wat uit, dus willen de Democraten
vooral persoonlijk met de
kiezers hebben gesproken, of een
handje schudden. De delegaties die
vanuit iedere staat naar de nationale
partijconventie afreizen, komen
altijd proportioneel tot stand.
Kort gezegd, hoe meer mensen in
caucus-voorkeursgroepen kunnen
worden opgesplitst, hoe meer hun
individuele stem ook landelijk een
verschil uitmaakt. Terwijl in een
primary veel individuele stemmen
verloren gaan, maakt dit nog heel
wat minder verschil vergeleken met
de Republikeinse primary.
In een caucus kan de kiezer alleen
bij een vatbare groep gaan staan.
Dat is dus nog een andere reden
waarom echt iedere stem landelijk
meetelt in een caucus, maar niet als
er een stembiljet weken van te voren
moet worden gedrukt en goedgekeurd.
Naast de meetmethode is eveneens
het politieke tij in het voordeel van
Obama gekeerd. Kiezers die zich
met Obama en John McCain vereenzelvigen,
zijn gematigd te noemen.
Ze maken deel uit van een
snel aanzwellende middenstroming
die lange tijd niet door Washington
werd erkend. Kandidaten die eerder
deze middenstroming zeiden
te vertegenwoordigen, werden
vaak afgedaan als populisten en
dat is nog steeds een doodzonde.
Het klaroengeschal van het volkspopulisme
valt niet meer goed te
horen. In plaats van het populisme
luidt nu het idealisme veranderin-
gen aan, zoals Obama zegt, in ‘the
ways of Washington.’ Het verschil
met Edwards was dat hij ook organisatievermogen
wist om te zetten
in een idealistisch concept van een
‘bottom-up’ politieke beweging. De
caucus-methode geeft daarbij goed
uitdrukking aan gemotiveerde en
weloverwogen keuzes, omdat deze
inderdaad goedkoop en eenvoudig
is. Het gaat allemaal om een keuze
die je ten overstaan van je buren
durft te verdedigen. Je wilt bijvoorbeeld
niet voor een racist worden
uitgemaakt op zo’n publieke bijeenkomst.
Dit soort motivaties
versterken weer het gevoel deel
uit te maken van een historische
verandering, of een idealistische
beweging. Schaamte wordt zo eenvoudig
door een soort eergevoel
verplaatst. Idealen zijn weer ‘cool’
en zo worden er veel verwijzingen
naar bewegingen van de jaren zestig
gemaakt. Obama is eigenlijk beter
te vergelijken met Gary Hart dan
met Bobby Kennedy, maar toch
wordt hij altijd als een Kennedyachtige
kandidaat afgeschilderd.
Terwijl het motiveren van nieuwe
kiezers en het verhogen van de opkomst
naar de lokaal vrij onbekende
caucusen lang als een uitzonderingstactiek
werd gezien, heeft
Obama’s campagnestaf dit een
regel gemaakt. Het is ironisch dat
Karl Rove, voor president Bush,
hetzelfde gedaan kreeg door de
opkomst in 2000 vanuit de evangelische
kerken te verhogen. Is het
terecht dat Hillary’s team klaagde
over het feit dat ze niet lijkt te kunnen
winnen in caucus-staten? Misschien
wel. Maar het was ook onverstandig.
Want kleine staten zoals
Iowa zijn enorm trots op de caucus-methode.
Bovendien willen ze
dat de kandidaat die het voor hun
eigen middenstroming uitstekend
doet, terugkomt op eventuele beloftes
die gemaakt werden in de
aanloop naar hun eigen voorverkiezing.

De beide Clintons hebben altijd
hun vertrouwen gesteld in de partijbonzen
maar zijn dit jaar, vooral
in de staten later op de agenda en
dus ook in de caucus-staten, slecht
bezig geweest in het aantrekken van
lokaal organisatietalent. Zolang de
opkomst laag was, werkte dit goed.
Maar als ze beter de statistieken
hadden bestudeerd, dan zouden
ze hebben gezien dat er juist in de
caucus-staten iedere vier jaar meer
‘eerste-keer’ stemmers naar deze
cruciale partijbijeenkomsten zijn
gekomen. Bovendien is een lokaal
platform relatief belangrijker voor
mensen die weinig mobiel zijn. En
daarom is een staat met een overwegend
rurale economie weer, zeker
in vergelijking tot de verstedelijkte
staten die een primary houden, een
uitstekende plaats om ‘dicht bij de
bron’ je vrijwilligers te organiseren.
Het is een enorm voordeel voor
het democratische gehalte dat er
in 2008 meer middenstromers en
‘cross-over’ kiezers betrokken zijn
geraakt bij hun partijnominaties.
Maar het belangrijkste lijkt mij dat
er weer plaats is gemaakt voor idealen
in de relatie tussen de staten
en de landelijke politiek.
Het is goed voor de Democratische
Partij dat er nu Republikeinen
binnen de eigen gelederen zijn te
vinden. De reden voor Obama’s
succes heeft in dit opzicht weinig
met ideologie en politieke polarisatie
te maken. Landelijke politici
zoals de Clintons oefenen weinig
aantrekkingskracht uit op de ‘zwevende’
en ‘strategische’ kiezers,
omdat deze vooral jonger en beter
zijn opgeleid. Het negativisme dat
uit Washington komt, hield daarom
Obama’s positieve organisatie
in het begin drijvende. Hij hoefde
toen enkel vanuit deze beginsituatie
een vertaalslag middels de nieuwsmedia
en het internet te maken. Dit
lukte niet op tijd in Californië, maar
in het Amerikaanse tweepartijenstelsel
kies je vooral een president
waarmee je durft thuis te komen. Je
steunt een persoon met je donatie
of je blijft thuis. En dat was het geval
in Californië: hier bleven meer
mensen thuis dan elders.
Clinton’s beleidsvoorstellen staan
vrij bekend, maar Obama verkoopt
letterlijk zijn persoonlijkheid. Zodra
er maar een beetje negativisme
aan bepaalde beleidspunten kan
worden verbonden, dan draait de
kiezer onmiddellijk naar de biografie
van de kandidaat. Maar omgekeerd
werkt dat niet zo. Als je levensverhaal
niet snor zit, dan doet
het er niet toe dat je goede beleidsvoorstellen
hebt. Obama’s boeken
verkopen goed. Hij laat zelfs foto’s
van zijn ouders zien in zijn televisiereclames.
Beleidspunten worden
dus als een extra toetje na de pudding
gezien, en dit werkt weer tegen
Clinton.
Nadat Bill Clinton zich negatief
had uitgelaten over Obama’s winst
in de South-Carolina primary, verhevigde
de slag om de ‘zwevende’
kiezer zich enorm. Dit werkte echter
in het nadeel van Clinton. Partijbaronnen
zoals Ted Kennedy, John
Kerry en Tom Daschle belden rond
om te vragen of de Clintons hun
toon wat wilden matigen: een naar
luchtje zou donateurs afschrikken.
En inderdaad, direct daarna werd
duidelijk dat omdat Clinton op een
veel kleinere groep van financieel
draagkrachtige donateurs teerde,
ze een tekort zag ontstaan op haar
kasbalans. En zonder ‘cash flow’
had ze minder kans om haar televisiereclamestrategie
aan te passen.
Conclusie: Obama’s biografie bleef
het nieuws van de dag.
Ik vind het eigenlijk democratischer
dat stoffige beleidspunten
niet centraal staan tijdens een caucus,
maar idealen en beleidsveranderingen
wel: dit maakt politiek
een stuk persoonlijker. Tijdens
een caucus komt het allemaal aan
op persoonlijke indrukken: wel-
ke buren van me staan in welke
voorkeursgroep? Als de stemmers
daadwerkelijk elkaar proberen te
overtuigen dat ze een verandering
willen, dan begint organisatietalent
meteen een dramatisch verschil uit
te maken. Door net als Franklin
Roosevelt nieuwe groeperingen
aan te spreken, in dit geval vooral
met televisiereclames waarmee hij
zich heel beleefd voorstelde, heeft
de Obama-campagnestaf deze verkiezingen
weten te verheffen tot
een identiteitskwestie voor het hele
volk.
In tegenstelling tot een primary
komen er veel minder mensen op
een caucus af. Maar omdat het
aantal caucus-kiezers iedere vier
jaar zichzelf weer oversteeg, is
nu wel duidelijk dat een gewone
stembusverkiezing beter de status
quo bewaakt. Obama’s natuurlijke
overtuigingsvermogen is wereldwijd
al afgezet tegen Hillary’s persoonlijke
ervaring. Maar de belangrijkste
vraag is of de Amerikaanse
kiezer een nieuwe beweging in de
organisatie van het partijstelsel kan
verwachten. Obama heeft een
intiemere band met zijn caucusachtige
campagne aangemaakt.
Clinton wist niet op tijd een zelfde
soort burgerlijke betrokkenheid
op te roepen. Beiden willen in de
aanval. Maar omdat John McCain
onevenredig meer eer heeft te verdedigen,
moeten Democraten beginnen
te polariseren. En ze zullen
daarom nu beginnen terug te vallen
op hun sterkste bolwerk in november:
het organisatietalent dat vanuit
de caucus-staten een nieuwe idealistische
middenbeweging heeft
opgestart.
Paul Timmermans is SPIL-alumnus
en doceerde dit jaar ‘American
National Government’ in Des
Moines, Iowa.
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
1

0
Polemiek over politiek
In de rubriek “Polemiek over politiek” binden twee politicologen in spe door
Deze keer wordt er geschreven naar aanleiding van het artikel van Jelle Verhoef in
door moslims jegens homo’s. Homo’s en moslims hebben het beide vaak niet al te
het Suikerfeest daarom worden gelijk worden gesteld, met het oog op normalisering
Beste Ries,
Als een jongen of een man erachter komt, of
eindelijk kan toegeven dat hij homo is, verandert
zijn hele leven. Niet alleen heb je te
maken met een omgeving die op een bepaalde
manier op je nieuwe leven reageert, maar ook
mensen die je niet kent hebben een mening
over je. Twee mannen die verliefd zijn, kunnen
niet zomaar zoenen in de bioscoop of
hand in hand over straat lopen. Het is al erg
genoeg dat sommige mensen de ander niet
kunnen accepteren, maar het in elkaar slaan
van iemand die toevallig een andere geaardheid
heeft, wat géén keuze is, is absoluut verwerpelijk.
Dat deze vorm van geweld jegens
onze homoseksuele medemens vaker door
moslims geschied, is zeer te betreuren; religie,
dus ook het christendom, laat nu eenmaal
weinig ruimte voor andersdenkenden,
al komt het gebrek aan deze ruimte meer bij
de moslims tot uiting. Bij het hebben van een
religie hoort een bepaalde levenswijze en bij
het hebben van een bepaalde geaardheid ook,
het enige verschil is dat religie een keuze is en
geaardheid niet.
Binnen de moslimgemeenschap zijn veel verschillende
mensen te onderscheiden, die allen
op hun eigen manier het geloof in hun leven
incorporeren. Ook binnen de homogemeenschap
is dit geval; iedereen deelt zijn leven anders
in en uit zijn geaardheid op een andere
manier. Desondanks wordt er wel vaak gesproken
over ‘de moslims’ en ‘de homo’s’ en
bij deze twee levenswijzen horen ook feesten,
die trouwens lang niet door alle toehoorders
worden gevierd of bezocht.
De moslims hebben het Suikerfeest en de homo’s
hebben de Gaypride: één keer per jaar
met z’n allen de stad in en trots zijn op wie je
bent; iets wat je ook over het suikerfeest zou
kunnen zeggen. Het Suikerfeest is
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
De Gaypride: een
de afsluiting van weken vasten en bezig zijn
met je geloof en de Gaypride is één van de
hoogtepunten binnen een leven vol vooroordelen
en scheve blikken. Iedereen is er met
hetzelfde doel, namelijk een feestje bouwen
met mensen die of hetzelfde zijn of niet veroordelen
dat je anders bent. Hieraan dient
wel toegevoegd te worden dat lang niet alle
homo’s de Gaypride bezoeken of zelfs maar
leuk vinden; een groot deel vindt deze vorm
van geaardheiduiting helemaal niet leuk of
zelfs verwerpelijk. Ik zou dan ook allerminst
willen betogen dat het elke dag Gaypride zou
moeten zijn, maar het idee dat iedereen elkaar
accepteert en lekker met rust laat, zou ook in
het normale dagelijkse leven een verrijking
zijn. Een ieder die denkt dat de aanhangers
van deze twee totaal verschillende feesten
geen combinatie zijn, raad ik van harte aan een
gemiddelde homobar binnen te lopen, waar al
snel zal blijken dat achter gesloten deuren, ver
weg van de strenge omgeving deze twee levensovertuigingen
naar hartenlust met elkaar
gecombineerd worden. Laten we vooral niet
vergeten dat het voor jongemannen die uit
een streng gelovige omgeving komen, christelijk
of islamitisch, vaak ook moeilijk is ervoor
uit te komen dat ze homo zijn, daarom moeten
ze vaak stiekem op zoek naar het leven
wat ze eigenlijk willen leiden. Net als Pasen
en Pinksteren, denk ik niet dat het Suikerfeest
en de Gaypride ooit op één dag zullen vallen;
de weg naar een samenleving van complete
acceptatie is jammer genoeg nog niet zicht.
Het zal dus nog wel even duren voordat de
eerste suikerfeestsimulatie-boot op de eerste
zaterdag van augustus door de Amsterdamse
grachten zal varen.
Groetjes,
Minke

nieuw Suikerfeest?
middel van een briefwisseling de strijd met elkaar aan over een politiek onderwerp. de
vorige editie van Debat. Hij schreef over de toenemende mate van geweldpleging
makkelijk in de Nederlandse samenleving. Mogen hun feesten, de Gaypride en
van de verhoudingen? Minke van Velzen en Ries Kamphof reageren.
Beste Minke,
Ik heb je stuk met veel belangstelling gelezen,
maar ben het er helaas mee oneens.
Hoewel ik het erg fijn vind dat we hier in
Nederland homo’s respecteren en zelfs hun
eigen feest laten geven, vind ik de vergelijking
met het Suikerfeest ongepast.
De reden hiervoor is dat seksuele geaardheid
en religie niet met elkaar te vergelijken
zijn. Homo zijn is geen religie. De Gaypride
en het Suikerfeest zijn dan ook twee volslagen
verschillende feesten die niet met elkaar
vergeleken moeten worden.
Ten eerste is de geschiedenis van het islamitische
geloof en haar Suikerfeest heel
anders dan die van de Gaypride. De eerste
Amsterdamse Gaypride werd in 1996 gehouden.
Hoewel deze ‘roze zaterdagen’ al
twaalf jaar lang een groot succes zijn, is het
niet te vergelijken met de eeuwenlange, globale
religieuze traditie van het Suikerfeest.
Moslims over de gehele wereld doen al eeuwenlang
aan de ramadan en sluiten deze
vastentijd af met het Suikerfeest. De Gaypride
is een feest voor een gedeelte van de
homo’s in Nederland en België, wat meteen
al de schaal uitlegt waar de vergelijking voor
mij mank gaat.
Ten tweede is de manier van feestvieren
dusdanig verschillend dat de feesten niet
te vergelijken zijn. De Gaypride is een dag
waarop naast gefeest vooral gezocht wordt
naar erkenning van homo’s in de samenleving.
Een voorbeeld is dat op de vorige
Gaypride boten van homo’s jonger dan 16
jaar en verstandelijke gehandicapten meevoeren.
Het Suikerfeest wordt eerst in de
moskee gevierd en daarna in familiale sfeer
voortgezet. Het Suikerfeest is dan ook bij
uitstek een sociaal-religieuze uiting waar in
vertrouwde kring met elkaar de vastentijd
wordt afgesloten. Hier zijn geen Amsterdamse
grachten en mooi weer voor nodig….
De derde reden waarom ik het erg moeilijk
heb met de vergelijking die je stelt, is dat homo’s
en moslims echt niet te vergelijken zijn.
Je stelt dat het min of meer uitwisselbare
definities zijn, omdat het gepaard gaat met
een bepaalde levenswijze. Het enige verschil
zou zijn dat religie een keuze is en geaardheid
niet. Het verschil is juist dat homo zijn
helemaal geen gedrag voorschrijft. Het islamitische
geloof is een wettische godsdienst,
wat wil zeggen dat moslims zich aan de vijf
zuilen van de islam dienen te houden, willen
zij een goed moslim zijn. Het Suikerfeest is
hier een uiting van. Er wordt nergens gesteld
dat homo’s betere of slechtere homo’s
zouden zijn wanneer ze wel of niet aan de
Gaypride deelnemen. Homoseksualiteit is
dan ook niet te vergelijken met een religie.
Dus, hoewel ik er geen aanstoot aan neem
dat de Gaypride plaatsvindt, vind ik de
vergelijking met het Suikerfeest wél ongegrond.
Laten we hopen dat beide groepen
zich kunnen vinden in het ‘religieuze’ credo
“heb je naaste lief als jezelf ” en er geen
geweld maar wederzijdse acceptatie plaatsvindt
tussen de twee groepen.
Groeten,
Ries
Polemiek over politiek
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
1

OPINIE
E
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
Vliegenval Uruzgan
Door Jelle Verhoef
In de vorige editie van Debat werd gepleit voor het kabinetsbesluit
om de missie in Afghanistan te verlengen. Uruzgan is echter het
symbool van lichtzinnig en gevaarlijk buitenlands beleid, want de
missie vergroot de terreurdreiging en het doel is niet haalbaar. “Democracy
may not be exportable in the same way that Coca Cola is.”
ind vorig jaar voegde het kabinet
een nieuw exemplaar
toe aan haar reeds indrukwekkende
lijst van blunders: de betrokken ministers
besloten tot verlenging van
de missie in Uruzgan. In de vorige
editie van Debat werd hartstochtelijk
gepleit voor deze verlenging en
diens pleitbezorgers, Jessica Kelder
en Femke Eekhof, zullen tevreden
zijn. Beide schrijvers misten echter
schijnbaar de ernst van de zaak,
want de missie in Afghanistan staat
symbool voor een ondoordacht,
lichtzinnig buitenlands beleid dat
Nederland in een moeras van eindeloze
oorlog kan trekken.
In haar artikel over Uruzgan en de
toekomst van de NAVO schrijft
Femke Eekhof dat de huidige operaties
in Afghanistan een noodzakelijk
onderdeel zijn van de “War
on Terror” en dat de wederopbouw
daarom tot een goed einde
moet worden gebracht. Dit indachtig
het bekende verkooppraatje van
de Amerikaanse regering: de aanslagen
van 11 september 2001 zijn
veroorzaakt door het bestaan van
ondemocratische regimes in het
Midden-Oosten en door de islamitische
wereld democratie te geven
(naar democratie toe te bombarderen)
wordt de kans op nieuwe terroristische
agressie verkleind.
Deze verklaring van de aanslagen
op de Twin Towers en het Pentagon
is eigenaardig. Vele malen aan-
nemelijker is dat de decennialange
bemoeienis van de VS met het
Midden-Oosten in diens zelfgekozen
rol van politieagent van de
wereld, samen met militaire operaties
aldaar en grote politieke en
financiële steun aan de staat Israël,
de oorzaak van 11 september vormen.
Het interventionistische buitenlandse
beleid van Amerika heeft
onder moslims veel haat gekweekt,
die vervolgens gebruikt kon worden
door Bin Laden en de zijnen.
De recente invasies van Afghanistan
en Irak, onder de vlag van
democratie en “mensenrechten,”
hebben wederom vele moslims het
leven gekost. Hoeveel van hun vaders,
broers en zonen zullen de terroristen
van morgen zijn?
Democratisering van de islamitische
wereld is ook een onwaarschijnlijke
oplossing voor islamitisch
terrorisme, omdat dit proces
juist kan bijdragen aan verdere destabilisatie
van de regio. Daarbij is
de kans niet gering dat radicale islamitische
elementen in een democratisch
Midden-Oosten veel meer
invloed krijgen op hun landsbesturen
dan nu het geval is.
Femke Eekhof spreekt in haar stuk
opvallend genoeg enkel over de
terroristische aanvallen op de VS
in 2001 en níét over de aanslagen
in Madrid, Londen en de moord
op Theo van Gogh. Toch neem ik
aan dat het voorkomen van islami-
tisch geweld in Europa één van de
redenen is waarom zij de missie in
Uruzgan steunt. Zoals betoogd, zal
de huidige War on Terror het probleem
enkel verergeren. Echter,
indien Amerika deze zelfvernietigende
strategie wil blijven volgen,
kunnen wij hier weinig aan doen.
Nederland en andere Europese naties
kunnen daarentegen wél een
eigen, effectievere strategie voeren
ter voorkoming van islamitische
terreur.
Ten eerste moeten Europese landen
al hun steun aan het militaire
avonturisme van de VS in het Midden-Oosten
intrekken, ook al is het
enkel om te helpen bij “wederopbouw.”
Hierdoor kunnen moslims
geen aanstoot nemen aan de aanwezigheid
van de Europese legers
in hun landen. Daarnaast moet het
aantal moslims binnen Europese
grenzen drastisch worden ingeperkt
door middel van een specifieke
immigratiestop en een remigratieprogramma.
De aanslagen in
Madrid en Londen en de moord
op Van Gogh werden gepleegd
door islamitische immigranten en
niet door ingevlogen Afghanen
of Irakezen. Europeanen moeten
conflicten met moslims voorkomen
door voorlopig het contact te
minimaliseren. Laat de VS maar de
confrontatie opzoeken.
Maar, zou Femke Eekhof nu zeggen,
het “is toch fantastisch om te

weten dat wij Nederlanders anderen
de dingen die wij hier als vanzelfsprekend
beschouwen [ik neem
aan dat ze democratie en mensenrechten
bedoeld], proberen te geven”?
Nou, in de eerste plaats zijn
de Afghanen andere dingen gegeven:
oorlog, dood, verwoesting
en chaos. Bij de bombardementen
gedurende de Amerikaanse invasie
zijn duizenden burgers om het
leven gekomen en in de chaos die
volgde, hebben naar schatting nog
eens 20.000 Afghaanse burgers het
leven gelaten. Inmiddels zijn in
Uruzgan ook door Nederlandse kogels
burgerdoden gevallen. Is “de-
mocratie” al deze ellende waard? Ik
vraag me ook af hoeveel Afghanen
liever in een dictatuur hadden geleefd
met hun familie, dan alleen in
een democratie, omdat de mensen
die zij lief hadden zijn omgekomen
bij het oorlogsgeweld. En wie zijn
wij om die keuze voor de Afghanen
te maken?
Femke Eekhof en Jessica Kelder
lijken er ook beiden van uit te
gaan dat democratie succesvol te
exporteren valt naar de islamitische
wereld. Dit is echter juist zeer
onwaarschijnlijk. Democratie in
het Westen is het product van een
eeuwenlange ontwikkeling binnen
onze beschaving. Heel langzaam
hebben zich hier de voor democratie
geschikte sociale en culturele
fundamenten gevormd. Voorbeelden
hiervan zijn de Westerse ideeen
over de wenselijkheid van politieke
oppositie, individualiteit, een
onderscheid tussen wereldlijke en
religieuze autoriteit, en een groot
aantal aannames over het juiste gebruik
van macht. Deze ideeën leven
veel minder of ontbreken in de
islamitische wereld en dit doet Sa-
muel Francis (van wie ik dit argument
leen) concluderen dat “[Democracy]
may not be exportable in
the same way that Coca Cola is.” 1
Nederland had dus niet naar Afghanistan
moeten vertrekken om
democratie te verspreiden, noch
om de terreurdreiging te verminderen.
Echter, volgens Jessica Kelder
maakt de huidige aanwezigheid van
Nederlandse troepen in Uruzgan
bezwaren tegen het beginnen van
de missie irrelevant. Ik zie echter
niet in waarom bovengenoemde
bezwaren niet evenzeer van belang
zijn bij het besluit over de verlenging
van de missie.
“Daarnaast moet het aantal moslims binnen Europese
grenzen drastisch worden ingeperkt...”
Een stabiele democratie vestigen
gaat waarschijnlijk niet lukken en
dat Nederland dit aanvankelijk
heeft geprobeerd, verandert daar
niets aan. Beter ten halve gekeerd,
dan ten hele gedwaald, zou ik zeggen.
Het groeiende aantal confrontaties
tussen de Nederlanders
en Talibanstrijders en het onvermogen
van de troepen om maar
enige mate van orde te bewaken in
de Afghaanse provincie, zou zelfs
meer bewijs moeten vormen tegen
de haalbaarheid van wederopbouw
door de Nederlandse bezetters.
Dat laatste woord gebruik ik met
opzet. Uit een artikel in Trouw over
de mening van Afghaanse vluchtelingen
in Nederland betreffende de
verlenging van de missie, blijkt dat
zij een groeiende vijandigheid ervaren
bij landgenoten in Uruzgan
jegens de Nederlandse troepen. 2
De reeds genoemde burgerslachtoffers
van de Nederlandse soldaten
spelen een rol, maar ook het gevoel
onder de Afghaanse bevolking dat
zij al decennialang overheerst worden
door buitenlandse machten.
Eerst was Afghanistan een speel-
bal in de Koude Oorlog, nu in de
War on Terror. “De Afghanen willen
rust,” aldus één van de Afghaanse
vluchtelingen. “Ik stel voor om
alle militairen onmiddellijk terug te
trekken.” Hoe langer we daar blijven,
hoe groter het risico van terroristische
vergelding tegen onze
troepen en Nederlandse burgers.
Jessica Kelder stelt dat Nederland
door naar Uruzgan te vertrekken
een verantwoordelijkheid voor de
provincie heeft geaccepteerd die
we niet mogen verwaarlozen. Het
dramatische verloop van de missie
tot nu toe, met nog slechtere vooruitzichten
door een groeiende vijandigheid
van de bevolking, maken
haar positie echter onhoudbaar.
Zolang we de “plicht” tot hulp
bij de wederopbouw niet hebben
vervuld, moeten we volgens Jessica
Kelder de missie verlengen.
Echter, naarmate we harder proberen,
door meer troepen te sturen
en langer te blijven, raakt het doel
van wederopbouw alleen maar verder
uit zicht. Als Nederland de redenering
van Jessica Kelder volgt,
verandert Uruzgan voor ons in een
vleesetende plant, een vliegenval,
waarin Nederland als vlieg, door
te willen ontsnappen, enkel vaster
verstrikt zal raken.
Nederland had niet naar Afghanistan
moeten gaan en door het aflopen
van de afgesproken missieduur
kregen we een kans om de schade
te beperken, zónder afspraken met
de NAVO te schenden. Het laten
schieten van die kans zal ons bezuren.
Bronnen:
1. Francis, Samuel (1993) Beatiful Losers:
Essays on the Failure of American Conservatism,
University of Missouri Press:
Columbia, Missouri, p. 185.
2. “Dromen over de Olympische Spelen,”
Trouw, 17 december 2007, blz. 2-3.
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1

OPINIE
D
De oorzaak van de kloof
Door Gijs de Jong
We hebben in Nederland te kampen met een steeds groter wordende kloof
tussen de burger en de politiek. Politiek en journalistiek schuiven de schuld
hiervan in elkaars schoenen. En dat terwijl een derde actor in de democratie
misschien wel het grootste aandeel in dit probleem heeft.
e democratie in Nederland
wordt in de eerste plaats gevormd
door kiezers en politici. Gemakshalve,
en omdat de politiek in
de praktijk ook de mensen die niet
kiesgerechtigd zijn vertegenwoordigen,
wordt in dit artikel geen onderscheid
gemaakt tussen kiezers
en burgers. De democratie werkt
dan als volgt: de politiek behartigt
naar eigen inzicht de belangen van
de burgers in de regering en het
parlement. De burgers spreken
eens in de vier jaar hun tevredenheid
hierover uit over in de vorm
van het kiezen van een nieuwe
volksvertegenwoordiging. Politici
(of partijen) die het goed hebben
gedaan worden herkozen en mogen
nog eens vier jaar de belangen
van de burger behartigen.
Om bovenstaand model naar behoren
te laten werken, moet er echter
een schakel worden toegevoegd:
de journalistiek. Zonder de journalistiek
zou de burger in zijn meningsvorming
volledig afhankelijk
zijn van wat de overheid zelf naar
buiten brengt. De overheid, in de
vorm van de verschillende politieke
partijen, is er natuurlijk alles aangelegen
om zelf zo positief mogelijk
uit de bus te komen, zodat de kans
op herverkiezing zo groot mogelijk
wordt. Daarom is er groot belang
bij een goed functionerende, vrije
journalistiek. Door middel van objectieve
en volledige berichtgeving
moet de journalistiek de burger
informeren en de overheid controleren,
zodat de burger zich een
eerlijke mening kan vormen.
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
Ondanks dat er met de jaren verschillende
taken voor de journalistiek
zijn bijgekomen, vormen het
controleren en het informeren nog
steeds de kern. Het zijn ook deze
taken die in de discussie over de
kloof tussen journalisten en politici
de bron van het conflict vormen.
Politici beweren dat journalisten
hun functie als belangrijkste informatiebron
van de burger misbruiken,
door vaak alleen aandacht te
besteden aan negatieve incidenten
en zo politiek cynisme bij de burger
in de kaart spelen. Journalisten
reageren daarop met het argument
dat het juist de politici zijn die met
hun spindoctors en mediastrategen
de berichtgeving continu proberen
te beïnvloeden en zo de journalisten
cynisch maken, waardoor dit
negatieve beeld vanzelf in de berichtgeving
tot uiting komt en op
de burger wordt overgebracht.
Beide argumenten bevatten een
kern van waarheid, maar zijn niet
de belangrijkste oorzaak van het
probleem. Hoewel het waar is dat
politieke berichtgeving eenzijdiger
en negatiever is geworden en dat
dit gedeeltelijk wordt veroorzaakt
door de cynische houding van de
journalistiek jegens de politiek, is
er een ander verschijnsel dat meer
schuld draagt, namelijk de verschuiving
op de nieuwsmarkt van
aanbodgericht naar vraaggericht
beleid. Door deze verschuiving is
de macht van de burger toegenomen
en zo is de dalende kwaliteit
van politieke berichtgeving in werking
is gezet.
De journalistiek moet om in haar
democratische taak te kunnen
voorzien zo onafhankelijk mogelijk
opereren. Ten tijde van de verzuiling
was dat in Nederland niet het
geval: elke krant en elke omroep
was sterk verbonden aan de politieke
partij die deel uitmaakte van
dezelfde zuil. Bovendien hadden
alle media een vast publiek, bestaande
uit de burgers die zich tot
dezelfde politieke kleur rekenden.
Toen de verzuiling in de jaren zestig
van de vorige eeuw wegviel, had
dat grote consequenties voor de
verschillende nieuwsbedrijven. De
media moesten elkaar nu ineens
gaan beconcureren in het bereiken
van publiek. Bovendien stond het
na de ontzuiling niet meer vast dat
een medium in het debat over een
bepaald onderwerp een vaste politieke
partij of stroming zou steunen.
Er ontstond zo een vrije nieuwsmarkt.
Niet alleen de journalisten
werden vrijer in hun berichtgeving,
ook de burger kreeg meer
vrijheid in haar nieuwskeuze. Dit
resulteerde in een toenemende afhankelijkheid
van de journalistiek
van, wat Nico Drok (2007) noemt,
de vier C’s: concurrentie, concentratie,
convergentie en commercie.
De ontstane concurrentie maakte
het moeilijk voor de kleine media
om het hoofd boven water te
houden, wat leidde tot concentratie
en convergentie: door fusies en
overnames nam de pluriformiteit
op de nieuwsmarkt af. Bovendien
wekte het vrijemarktmodel de in-

teresse van grote op winstbeluste
investeerders, waardoor de commercie
zijn intrede in de journalistiek
deed. Dit heeft ervoor gezorgd
dat de macht van de burger op de
nieuwsmarkt is toegenomen: vanuit
het winstoogmerk is het gunstig
de consument te geven wat hij wil.
Dalende oplages en kijkcijfers van
de kwaliteitsmedia, zijn het gevolg
van een dalende vraag van de burger.
Het lijkt erop dat de burger liever
aangedikte nieuwsfeitjes over
rellen en incidenten in de politiek
leest dan dat hij zich verdiept in de
inhoud. Vanuit deze visie redenerend,
betekent dit dat de kloof tussen
de burger en de politiek voor
een belangrijk deel de schuld is van
de burger zelf. Als er niet snel iets
verandert, zullen er over een aantal
jaren vrijwel geen kwaliteitsmedia
meer over zijn en dat heeft negatieve
gevolgen voor de democratie.
Om het niet zo ver te laten komen,
ligt er voor de politiek en de journalistiek
een belangrijke taak in het
verschiet: de burger moet bewust
gemaakt worden van het belang
van uitgebreide informatie. De empathie
van de journalist en de politicus,
die nu vooral wordt gebruikt
om de burger naar de mond te praten,
zal daarvoor op een heel andere
manier moeten worden ingezet.
Een nog belangrijkere taak ligt vervolgens
bij de burger zelf: deze zal
moeten inzien dat hij zelf voor een
belangrijk deel de oorzaak is van de
kloof en zijn verantwoordelijkheid
moeten nemen. Alleen zo kan de
kloof worden gedicht en de democratie
worden gered.
Bronnen:
-Drok, Nico (2007) ‘De journalistieke
biotoop’ in De toekomst van de journalistiek;
Drok (red.) Boom, Amsterdam.
- Brants, Kees (2008) ‘Media, politiek
en de spiraal van wantrouwen’ in Politiek
en Media, Een reader; Brants & van Praag
(red.)
Vrije Slag
Halsema is anders
In een recente weblog bekritiseert
Femke Halsema haar medeparlementariërs
Jan Marijnissen
en Geert Wilders om de
toon die de twee plachten aan te
slaan in het publieke debat. In
het bijzonder heeft Halsema het
over de kwalificatie ‘beroepslafaard’
waarmee Wilders de
premier omschreef, en de verwijzing
naar etnische zuiveringen
in Rwanda en op de Balkan
waarmee Marijnissen zijn ongenoegen
over Wilders uitte.
Halsema had haar blog net zo
goed een jaar eerder kunnen
schrijven. Wilders doet sinds
zijn afscheiding van de VVD
niet anders dan zijn politieke
tegenstanders zo belachelijk
mogelijk te omschrijven en Marijnissen
is in de regel ook niet
vies van een ongepaste vergelijking
– denk aan zijn keuze voor
het woord ‘deportatie’ toen hij
het immigratiebewind van Rita
Verdonk omschreef.
Al dit soort persoonlijke aanvallen
zijn inderdaad erg kinderachtig.
Als je de bal niet weet te
verdedigen, dan schop je maar
tegen de man aan. Tenslotte is
het voor de toeschouwer een
stuk leuker om naar een grove
overtreding te kijken dan naar
een correcte sliding. Vandaar
wellicht de populariteit van
Sjaak Polak en Stijn Vreven.
Met andere woorden: Halsema
heeft gelijk. Superlatieven zijn
geen argumenten, en de media
imponeren met een scheldwedstrijd
is opportunistisch. Het is
echter een beetje jammer dat
Halsema met haar blog de nondiscussie
van Wilders en Marijnissen
in stand houdt.
In de eerste plaats: haar open
brief bevat geen letter over de
politieke werkelijkheid, terwijl
ze voortdurend benadrukt dat
er meer inhoudelijke argumenten
moeten worden gegeven.
Het heeft iets weg van Rita
Verdonk, die graag roept dat
problemen duidelijk benoemd
moeten worden maar wegloopt
als men vraagt over welke problemen
ze het heeft. Bovendien
zal haar brief niet beantwoord
worden met een inhoudelijke
weerspiegeling over de plannen
van GroenLinks, maar (zoals ze
zelf voorspelt) eerder met een
reactie van Wilders dat ze knettergek
is. Met andere woorden:
dankzij haar gaat het weer over
vorm, en niet over inhoud (zie
ook deze column).
Het is natuurlijk nog storender
dat ze zich zelf ook schuldig
maakt aan de zonden van de
twee populisten. Ze noemt de
twee ‘afschuwelijk’ en ‘bijzonder
grof ’ en sluit af met de nogal
goedkope suggestie dat de misplaatste
houding van Wilders en
Marijnissen iets met mannelijke
hormonen te maken zou hebben.
Dat vind ik gewoon afschuwelijk.
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1

ACHTERGROND
D
irect toen we om drie uur ‘s
nachts aankwamen op het
vliegveld Ben-Gurion in Israël,
werden we geconfronteerd met een
van de obsessies van Israël: veiligheid.
Twee personen van onze
groep werden apart genomen door
de douane en ongeveer drie en een
half uur lang ondervraagd totdat
ze konden worden toegelaten tot
Israël. Om acht uur ’s ochtends
kwamen ze pas aan in ons hostel in
Tel Aviv. De reden voor deze lange
nachtelijke ondervraging waren
hun geboorteplaatsen: Kabul en
Teheran.
Ook de daaropvolgende weken was
de Israëlische obsessie met veiligheid
goed te merken. We verbleven
de eerste dag in Tel Aviv, de veiligste
stad in Israël, maar ook daar zag
je voor ieder restaurant een beveiliger
zitten en moest je bijvoorbeeld
je tas laten controleren voordat je
een winkelcentrum binnen kon
gaan. Maar het werd pas echt duidelijk
toen we met de bus naar Jeruzalem
gingen. We moesten onze
koffers openmaken voordat we
het busstation in mochten gaan.
In het busstation en de bus naar
Jeruzalem zagen we veel soldaten
op verlof die nog gewoon hun geweer
bij zich droegen. Dit zou je in
Nederland natuurlijk nooit kunnen
tegenkomen.
Israël-Palestina conflict:
realiteit aan de grond
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
Spanningen
In Jeruzalem sliepen we in de Oude
Stad. Daar staat in bijna iedere
straat wel een soldaat en het hangt
er vol met camera’s. Ook voor ons
hostel stonden continu soldaten
op de wacht. Als buitenlanders
voelden we de spanning tussen de
Palestijnse en joodse inwoners van
Jeruzalem nauwelijks. We zagen gewoon
orthodoxe joden tussen de
Palestijnen op vrijdagavond naar de
Klaagmuur lopen voor hun gebed.
Maar toen we met enkele joodse Israëli’s
spraken, bleek dat ze nauwelijks
door de Arabische wijken van
Jeruzalem durven te lopen of naar
de Westelijke Jordaanoever durven
te gaan. Het joodse en het Arabische
gedeelte van Jeruzalem zijn in
feite twee aparte steden waar geen
onderlinge integratie of überhaupt
contact tussen is.
Veiligheidsobsessie
De Israëlische obsessie met veiligheid
kan erg irritant zijn. Je moest
steeds weer je tas openmaken of
door een poortje lopen om binnen
te komen. Bij officiële instellingen,
zoals het parlement, moesten we
vaak lang wachten totdat we door
de beveiliging heen waren. De Israëlische
obsessie met veiligheid is
zowel gebaseerd op de angst voor
terroristische aanslagen, alsmede
op het zelfbeeld van Israël en de
joodse geschiedenis.
Door Arjen van Driel Kluit
Van 16 tot 28 januari vetrok ik met acht andere politicologen naar Israël
om meer te leren over het Israëlische-Palestijnse conflict. De reis bood
een ongekende inkijk in een land waar het conflict een vanzelfsprekendheid
zonder passende oplossing is, terwijl hetzelfde conflict ook
ongemerkt aan je voorbij kan gaan als toerist.
Bastion van beschaving
De derde dag bezochten we Masada
en de Dode Zee. Masada is een oud
fort en paleis uit het begin van onze
jaartelling. Masada heeft een grote
betekenis voor Israël en joden. Dit
fort was het laatste bastion van de
joodse Opstand tegen de Romeinse
overheersers. Het fort staat op
een groot plateau middenin in een
dor en kaal landschap. Vroeger was
het fort voorzien van grote voorraden
voedsel en water. Het was een
plaats van menselijke beschaving in
de woestijn en tegenwoordig vergelijkt
de staat Israël zichzelf met
dit beeld. Israël ziet zichzelf als een
bastion van beschaving, een westerse
democratie, omringd door
dictaturen en religieuze fanaten die
uit zijn op haar ondergang.
Holocaust
De obsessie met veiligheid en het
gevoel helemaal alleen te staan,
komt ook voort uit de Holocaust.
We kregen een rondleiding in Yad
Vashem, een museum dat aan de
Holocaust is gewijd. Joden werden
systematisch uitgeroeid zonder
dat iemand een vinger uitstak. De
rondleiding in het museum eindigde
met een uitzicht over Israël:
een symbool voor de opvatting dat
alleen een joodse staat de veiligheid
van joden kan garanderen. Veel Israëli’s
stellen kritiek op Israël dan
ook gelijk aan antisemitisme. Zo

kregen wij op Hebrew University
in Jeruzalem te maken met een
professor filosofie die een warrig
verhaal hield over links kritische
schrijvers die volgens hem antisemitisch
waren. Hij zag de kritiek
op Israël een impliciete ontkenning
van de Holocaust, iets dat hij
vooral ziet onder linkse academie.
Dit is een perceptie die ook wordt
gedeeld de Israëlische overheid.
Palestijnen
De obsessie met veiligheid en een
joodse staat gaan wel ten koste van
de Palestijnen. De Palestijnen die
in Israël wonen, worden gediscrimineerd.
Ze zijn vaker werkloos
dan joden en profiteren minder van
overheidsdiensten. Dat konden we
duidelijk zien in Jeruzalem. In de
gedeelten waar Palestijnen wonen,
zien de straten er een stuk slechter
uit dan in de Joodse gedeelten. Het
afval ligt er bijvoorbeeld op straat,
omdat dat gewoonweg niet wordt
opgeruimd. Ook is er nauwelijks
ruimte voor nieuwe huizen voor
Palestijnen in Jeruzalem, omdat er
maar een paar bouwvergunningen
per jaar worden gegeven aan Palestijnen.
Bovendien voert Israël
een beleid dat als Palestijnen 100
nieuwe huizen bouwen, er 100
Palestijnse huizen moeten worden
afgebroken. Dit kan Israël doen,
omdat volgens de Israëlische wet
de meeste Palestijnse huizen illegaal
zijn. Ondanks dat deze huizen
vaak door generaties zijn bewoond,
worden de huizen zonder pardon
onteigend en gesloopt.
Kolonisten
De Israëlische kolonisten daarentegen,
krijgen subsidies van de
overheid om zich te vestigen in nederzettingen
die zich bevinden op
Palestijns grondgebied. De situatie
van Palestijnen op de Westelijke
Jordaanoever is nog schrijnender.
Zij zitten eigenlijk gevangen in de
Westelijke Jordaanover, omdat ze
Wandeling langs de muur dwars door Bethlehem
een vergunning nodig hebben om
via de muur naar Israël te gaan.
Ook binnen de Westelijke Jordaanoever
is reizen voor hen moeilijk.
Ze moeten vaak urenlang voor
checkpoints wachten en mogen
niet de Israëlische wegen gebruiken.
Erg schrijnend is de situatie
in Hebron. Het halve centrum is
afgesloten voor Palestijnen om een
klein groepje kolonisten te beschermen.
Deze kolonisten zijn zelf erg
agressief en gewelddadig. De Palestijnen
moeten zich beschermen
tegen de kolonisten door ramen
bijvoorbeeld met hekken af te dekken,
om zo maar niet door stenen
of afval te worden geraakt die kolonisten
naar hen gooien. Zoiets
hoor of zie je nooit op het Nederlandse
nieuws of in de kranten.
Slechte economische situatie
Erg indrukwekkend was de muur
tussen Israël en de Westelijke Jordaanoever.
Wanneer je voor deze
muur staat, dringt pas echt de hoogte
en de ondoordringbaarheid ervan
goed tot je door. De muur verdeelt
dorpen en families en zorgt er
bijvoorbeeld voor dat mensen niet
meer naar hun werk aan de andere
kant van de muur kunnen. Naast
deze vrijheidsbeperking, heeft de
muur dus ook negatieve gevolgen
voor de economische
situatie op de Westelijke Jordaanoever.
Deze slechte situatie is echter
niet alleen te wijten aan Israël.
Ook de Palestijnse Autoriteit is
hier debet aan. Veel Palestijnen die
we spraken, hadden geen vertrouwen
in de Palestijnse Autoriteit. De
Palestijnse Autoriteit is in toenemende
mate corrupt. De miljarden
euro’s die het van de EU kreeg, zijn
voornamelijk in de zakken verdwenen
van politici. Hun kinderen krijgen
bijvoorbeeld een goede opleiding
in Engeland of de Verenigde
Staten en krijgen goede baantjes
toegeschoven in de Palestijnse Autoriteit.
Een Palestijnse universiteit
(Bir Zeit) die we bezochten kreeg
daarentegen juist minder geld toen
de Palestijnse Autoriteit in de jaren
1990 werd opgericht. Het is geen
wonder dat de Palestijnse bevolking
Hamas steunt, die wel de armoede
aanpakt en scholen en ziekenhuizen
stichtte.
Aanrader
Door deze reis konden we met eigen
ogen het conflict zien en ervaren
waardoor je het nieuws op tv
over Israël in een perspectief kunt
plaatsen. Ik raad daarom iedereen
met interesse in het conflict aan
om Israël te bezoeken om zelf een
afgewogen mening te kunnen vormen
over het conflict.
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
OP

ACHTERGROND
Cultureel verval en psychische
constitutie
I
n het tijdperk van liberalisme
en democratie wordt,
over het algemeen, de kwaliteit van
een staat afgemeten aan de hand
van diens reikwijdte van democratische
participatie en de handhaving
van individuele burgerrechten.
De staat als een waardeneutraal
podium waarop participatie en de
bescherming van het individu centraal
staan, wordt zelfs gezien als
een vorm van zeer hoge (lineaire)
politieke en culturele ontwikkeling.
Zolang niemand wordt aangetast
in zijn individuele grondrechten
lijkt het schip een juiste koers te
varen. Moeten we bereid zijn dit
als het laatste stadium van politieke
ontwikkeling te accepteren? Of is
ons sofistisch zand in de ogen gestrooid
waardoor wij het langzame
verval zijn gaan aanschouwen als
een constante verbetering van onze
politieke toestand?
Politeia
In de Politeia van Plato komen wij
in aanraking met een radicaal andere
kijk op deze ontwikkeling.
De politieke toestand die wij zijn
komen te kennen als de liberale
democratie wordt in dit 2400 jaar
oude boek al beschreven als een
stadium in een proces van politiek
en cultureel verval. Plato is
heel duidelijk over waarin volgens
hem de oorzaak hiervan ligt: “Het
zijn karakter en levensinstelling
van de individuele leden van een
gemeenschap die de politieke balans
in een bepaalde richting doen
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
doorslaan en alles in hun spoor
meetrekken.” 1 Volgens Plato zijn
het de individuele zielen, of beter
gezegd, de individuele psychische
constituties van de leden van een
bepaalde gemeenschap, die invloed
hebben op de politieke en culturele
toestand waarin die gemeenschap
zich bevindt. Het karakter (de uitkomst
van het al dan niet in balans
zijn van de individuele ziel) van de
burgers en diens bestuurders speelt
een grote rol in dit proces. Het is
uiteindelijk opvoeding, het bijbrengen
van gevoel voor de juiste
verhoudingen, die zowel de ziel als
de gemeenschap in balans moeten
brengen. Plato wijst hier op het belang
van educatie.
Voordat deze lijn doorgetrokken
kan worden, moet er stil worden gestaan
bij Plato’s ideale staatsvorm:
de aristocratie. Plato laat Socrates
in een reactie op een stelling van
Trasymachus over de wenselijkheid
van een immoreel leven, beweren
dat de samenleving het best
af is als deze geregeerd wordt door
de besten (aristoi). Deze discussie
centreert zich rond de vraag: hoe
te leven? Volgens Socrates is een
goed leven alleen mogelijk als men
de normen die daarvoor vastliggen
daadwerkelijk kent. Leven volgens
die normen levert dan individueel
geluk op. Volgens Socrates zijn
maar weinig mensen in staat om
deze normen te leren kennen, en
degenen die in staat zijn om ze te
kennen krijgen vaak weinig kans
Door René Schmitt
“Waar een plant zijn wortels heeft,
daar vindt het ook zijn dood”
- Oswald Spengler
om deze gave te ontwikkelen en
zich hiermee maatschappelijk nuttig
te maken. Deze mensen moeten
volgens Socrates van jongs af aan
worden opgeleid tot liefhebbers
van de wijsheid, om op latere leeftijd
volledig voorbereid tot de heersende
klasse te kunnen toetreden.
Plato’s aristocratie is er één van de
best opgeleiden.
Hiërarchie
Alhoewel er serieuze (wetenschappelijke)
twijfels bij de metafysica
van Plato bestaan, brengt hij in
deze dialoog een belangrijk inzicht
in de aard van gemeenschappen
naar voren. Hij schijnt te menen
dat samenlevingen organisch en
hiërarchisch functioneren. Hij begint
zijn beschrijving van de ideale
staat met arbeidsverdeling en –specialisatie.
Volgens Plato is individuele
specialisatie maatschappelijk
gezien het meest nuttig. Hiermee
geeft hij inzicht in de werking van
(markt)economie. De (toekomstige)
heersende klasse houdt zich hier
echter niet mee bezig. Zij is volledig
gericht op de publieke zaak, die zij
probeert te besturen op basis van
objectieve kennis van de menselijke
natuur. Plato verdedigt hier de
dappere stelling dat sommige leden
van een gemeenschap van nature
zijn weggelegd voor het leiderschap
van een staat, terwijl de rest van de
samenleving zich beter kan focussen
op diens dagelijkse, gespecialiseerde
arbeid. Dit impliceert het
belang van hiërarchie. Iedere maat-

schappij zou moeten functioneren
als een organisme, waarin ieder
deel zijn eigen plek heeft en een
bijdrage drage levert aan het geheel. Dit
is de maatschappelijke conditie die
men volgens Plato als rechtvaardig
.
zou kunnen bestempelen. Voor
een maatschappij waarin wordt beweerd
dat in principe iedereen de
mogelijkheid zou moeten hebben
om tot de heersende klasse toe te
kunnen treden, is dit een vrij ketterse
visie.
Menselijke realiteit
Plato is zich er wel degelijk van
bewust dat deze kijk op de maatschappij
gebaseerd is op een ideale
abstractie die zeer moeilijk te realiseren
is. Plato maakt meerdere malen
duidelijk dat de menselijke realiteit
hiervan altijd een imperfecte
afspiegeling zal zijn. Mocht er iets
in de buurt komen van deze blauwdruk,
dan is zij volgens Plato direct
onderhevig aan verval. De menselijke
realiteit beantwoordt niet aan
perfecties en daarom zullen hoe
dan ook de verkeerde mensen aan
het roer komen te staan. Volgens
Plato zal de aristocratie ontaarden
in een eerzuchtige timocratie,
vervolgens in een (kapitalistische)
oligarchie, dan in een democratie
en uiteindelijk zijn vervolmaking
hebben in de tirannie. Aangezien
dit ook weer gebaseerd is op een
ideaaltypisch proces zal de menselijke
realiteit zich op steeds andere
manieren voortbewegen. Maar de
toon is gezet; de menselijke realiteit
is onderhevig aan cyclische
bewegingen die hun oorspong
hebben in zowel de menselijke, individuele
alsmede de maatschappelijke
psychische constitutie. Iedere
bestuurder die verandering voor
ogen heeft zal rekening moeten
houden met de menselijke natuur
en de manieren waarop deze uit
zijn balans raakt.
Volgens Plato lijdt eerzucht tot ambitie
en ambitie tot materialisme.
Mocht dit materialisme, dat kenmerkend
is voor een oligarchische
maatschappij, de boventoon gaan
voeren in een maatschappij, dan raken
de morele waarden die ons gedrag
beheersen op de achtergrond.
Daarnaast ontstaat er de gevaarlijke
situatie dat de kloof tussen arm en
rijk te groot wordt en dat de middenklasse
verdwijnt. De heerschappij
van ambitie en persoonlijk gewin
kan volgens Plato niet anders
uitpakken dan in een gevaarlijke
revolutie. De uitkomst hiervan is
democratie; een staatsvorm waarin
elke vorm van uitmuntendheid en
morele norm naar de achtergrond
verdwijnt. Plato beweert dat in
een democratie: “[..]men zich in
het geheel niet bekommert om de
achtergrond van de mensen die de
politiek in gaan en politieke beslissingen
nemen, zolang ze maar beweren
dat ze de massa van het volk
goedgezind zijn.” 2 In plaats van de
‘waarheid’ van dit proces te willen
lokaliseren in de empirische werkelijkheid,
moet de nadruk worden
gelegd op de psychische degeneratie
die Plato beschrijft. Het naar
de achtergrond verdwijnen van
normen door de eerzuchtige en
materialistische inslag van de leden
van een gemeenschap, doet een
(democratische) nivelleringsdrang
ontstaan die het belang van de
zorg voor de psyche zal relativeren.
Plato lokaliseert politiek en
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1

cultureel verval in het cultiveren
van de verkeerde menselijke driften,
en als gevolg daarvan het uit
balans raken van de ziel. Volgens
Plato is vrijheid een groot goed,
maar niet als het leidt tot wanorde
en losbandigheid. De Politeia is
hiermee een onderdeel van de politieke
psychologie. Het benadrukt
het belang van ‘zielsonderhoud’ en
Het is op dit moment cruciaal dat we de jonge mensen
met potentie voor de televisie wegtrekken en ze met hun
ogen op het goede richten.
de relatie die dit onderhoudt met
sociale problematiek. Corruptie,
gebrek aan fatsoenlijke omgang,
sociale desintegratie, etc. zijn volgens
Plato het product van een democratische
ziel, een ziel die zichzelf
geen normen voorhoudt met
betrekking tot diens gedrag in de
samenleving en daarom overheerst
wordt door de verkeerde driften.
In een rechtvaardige samenleving
overheersen wijsheid, intelligentie
en verstandigheid in plaats van
eerzucht, vraatzucht en lust. Als
Plato gelijk heeft, wordt het hoog
tijd de nadruk op democratische
participatie en individuele rechten
af te zwakken en onze aandacht te
richten op (ziels)onderwijs en elitevorming.
Burgers & Bestuurders
Alhoewel Plato van mening is dat
elke gemeenschap zijn beste tijd
op een geven moment zal hebben
gehad, hoeven wij ons nog niet
verslagen op te stellen. Het wordt
in ieder geval tijd om weer eisen te
gaan stellen aan onze bestuurders
anders dan de democratische die
we gewend zijn. En datzelfde geldt
voor de burgers. Als eerste moeten
we de politiek beschermen tegen
ambitieuze individuen en partijpo-
0
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
litiek. Ambitie runt de economie,
daar heeft het zijn beste plaats.
Lidmaatschap van het parlement,
de senaat en de hoge colleges van
staat moeten beperkt worden tot
mensen van hoge leeftijd, bewezen
staat van dienst (dat wil zeggen in
dienst van de gemeenschap) en academisch
opleidingsniveau. Idealiter
zou de senaat echte macht moeten
krijgen, waaraan een levenslang lidmaatschap
is verbonden en waarin
de leden echte verantwoordelijkheid
tegenover het volk dragen. Dit
orgaan moet in principe openstaan
voor intelligente, hoogopgeleide
mensen en zal moeten functioneren
als het aristocratische element
binnen de Nederlandse staat. De
leden van het parlement, die functioneren
als democratisch gekozen
volksvertegenwoordigers, moeten
een minimum aan privaat bezit
hebben, te denken valt aan huiseigenaren.
Ditzelfde geldt voor het
verkrijgen van stemrecht. Mensen
die iets te verliezen hebben, voelen
zich meer verbonden aan de publieke
zaak dan mensen die dat niet
hebben, en zullen verstandigere beslissingen
maken. Hiermee worden
de oligarchische, democratische en
aristocratische elementen binnen
de staat gebalanceerd. De koning
selecteert uit het parlement zijn regering
en is tevens de rechtmatige
vertegenwoordiger van de Nederlandse
staat in het buitenland.
Educatie
Ofschoon bovenstaande schets als
abstractie dient voor een wenselijke
hervorming van de Nederlandse
staat, ben ik me er wel degelijk van
bewust dat we op een aantal problemen
stuiten. Eén daarvan is de
(progressieve) babyboomgeneratie.
Dit zijn de mensen die qua leeftijd
in aanmerking komen voor de
functies, maar qua ideologie tegen
een dergelijke hervorming in opstand
zullen komen. Paradoxaal
genoeg moeten we ons dus richten
tot de jeugd. Laat dat nu net het
object van educatie zijn waarop
Plato zich richt. Het is op dit moment
cruciaal dat we de jonge
mensen met potentie voor de televisie
en de gehele moderne entertainmentindustrie
wegtrekken
en ze met hun ogen op het goede
richten. Het zal niet de eerste keer
zijn dat een samenleving ten onder
gaat aan het gebrek aan normen
en een goede educatie. Want zoals
Plato ons leert; er is uiteindelijk
niets nieuws onder de zon.
Bronnen:
1. Plato (1995) Constitutie, Amsterdam:
Athenaeum - Polak & van Gennep,
p. 198.
2. Plato (1995) Constitutie, p. 210.

VAN DE CAMPUS
‘De Derde Kamer is moeilijk
serieus te nemen’
Door Laura Bianchi
Het illegaal testen van medicijnen in ontwikkelingslanden moet worden gestopt.
De Nederlandse regering moet zich daar hard voor maken, vindt Jacco
Vroegop. Het beleidsvoorstel dat hij samen met collega’s in het schaduwparlement
‘de Derde Kamer’ over deze kwestie schreef, is tijdens een stemming
gesneuveld. Dat is opvallend, omdat een meerderheid van de Kamerleden juist
vóór het voorstel was. Volgens Vroegop blijkt daaruit dat het systeem dat de
Derde Kamer hanteert rammelt.
D
e Derde Kamer is een schaduwparlement
voor ontwikkelingssamenwerking
en bestaat
uit 150 leden. Al deze leden hebben
een heel uitgesproken mening
over internationale samenwerking.
De Kamer werkt nauw samen met
de overheid en de NCDO (Nationale
Commissie voor Internationale
Samenwerking en Duurzame
Ontwikkeling). Het is de bedoeling
dat de Kamerleden met voorstellen
komen die tot Nederlands beleid
kunnen leiden. De weg van
een idee naar een voorstel is lang.
De Kamerleden analyseren problemen,
doen er onderzoek naar,
schrijven er stukken over en maken
uiteindelijk een beleidsvoorstel.
Aan het einde van het jaar wordt er
door de Kamer over al deze voorstellen
gestemd. De aangenomen
voorstellen worden aangeboden
aan het ministerie en in veel gevallen
ook voorgelegd aan de Tweede
Kamer.
Bewustwording
De Derde Kamer is volgens student
Politicologie aan Campus
Den Haag Jacco Vroegop een
goed initiatief, omdat het mensen
bewust wil maken van het belang
van ontwikkelingssamenwerking.
‘Ik denk dat de gemiddelde Nederlander
zich te weinig bewust is van
wat er zich afspeelt in de rest van
de wereld. We sluiten onze ogen
er vaak voor.’ Zelf heeft hij enkele
jaren in Zwitserland gewoond en
hij heeft alle werelddelen, op Latijns-Amerika
na, bezocht. ‘Ik heb
bijvoorbeeld de sloppenwijken in
Manilla en in Caïro gezien. Als liberaal
zou ik willen dat iedereen de
gelegenheid krijgt om zichzelf te
ontplooien. Daar wil ik me voor inzetten,
want ik heb idealen om wat
te veranderen in de wereld.’ Hij kan
zijn geneeskundige achtergrond en
zijn politieke interesse bundelen
tijdens zijn werkzaamheden voor
de Derde Kamer. Hij hoopt dat
op termijn ook te kunnen doen
bij de Wereldgezondheidsorganisatie
WHO, als staatssecretaris of
minister van Volksgezondheid, of
in de diplomatieke wereld bij hulpprojecten
tijdens crisissituaties.
Maar hij heeft ook een andere reden
om in de Derde Kamer plaats
te nemen: ‘een deel van het overheidsbudget
gaat naar ontwikkelingssamenwerking
en dan mag
je volgens mij als bevolking ook
invloed hebben op waar dat geld
naar toe gaat en laten zien wat het
ministerie doet met het geld.’
Het afgelopen jaar heeft de Derde
Kamer ongeveer vijftien voorstellen
aan het ministerie voorgelegd.
Wat deze voorstellen uiteindelijk
aan daadwerkelijk beleid zullen
opleveren, valt nu nog niet zeggen.
Van de voorstellen uit 2006 is
een project rond sport in ontwikkelingslanden
succesvol in beleid
omgezet. ‘Sport is een bindende
factor, zorgt voor een gezond leven
en is goed voor de psyche.
Daar wordt nu geld voor uitgetrokken
en binnen een paar jaar wordt
geëvalueerd of het werkt.’
Strijd tegen onethische medicijntesten
Vooral het geneeskundige deel van
de ontwikkelingssamenwerking
heeft de interesse van Vroegop. Hij
is werkzaam als assistent-chirurgie
in verschillende ziekenhuizen en
volgt naast de avondstudie Politicologie
ook de master Health Economics,
Policy & Law. Hij beet zich
met vier andere Kamerleden vast
in de manier waarop de farmaceutische
industrie soms te werk gaat
in ontwikkelingslanden. De resultaten
en aanbevelingen werden genoteerd
in een beleidsvoorstel.
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
1

Het probleem dat het voorstel aankaart
is het illegaal testen van geneesmiddelen.
Medicijnen komen
in principe pas op de markt nadat
ze uitgebreid getest zijn, maar de
farmaceutische industrie houdt
zich niet altijd aan de strenge regels
die daarvoor gelden. Zo is
het gebruik van proefpersonen in
ontwikkelingslanden omstreden.
In tegenstelling tot proefpersonen
in Nederland die legaal, vrijwillig
en tegen een vergoeding meedoen
aan een onderzoek, zijn proefpersonen
in ontwikkelingslanden vaak
de dupe van illegale onderzoeken.
‘Er zijn verhalen bekend van mensen
in Afrika die door de industrie
worden benaderd om in ruil voor
een zak graan een medicijn te gebruiken.
Maar dat medicijn is nog
niet op andere manieren getest.
Deze mensen zijn een heel gemakkelijke
en relatief goedkope prooi
voor de farmaceutische industrie.
De industrie heeft snel resultaat
zonder dat ze dure testen op onder
meer proefdieren hoeven te doen.’
Het doet denken aan de film The
Constant Gardener waarin strijd
wordt gevoerd tegen dit soort illegale
onderzoeken. Volgens Vroegop
is de film verre van fictief. ‘Er is
een illegaal circuit van wetenschap
binnen de geneeskundige wereld.
En je weet dat de farmaceutische
industrie te weinig geld heeft om
alles volgens onze huidige normen
te testen. Vaak komen illegale
onderzoeken pas aan het licht als
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
er iets fout is gegaan. Dan vertellen
mensen dat ze medicamenten
aangeboden hebben gekregen. De
farmaceutische industrie is een
kartel en gedraagt zich soms als
maffia om dit soort gegevens maar
niet naar buiten te laten komen.’
Het probleem is volgens Vroegop
al een paar keer binnen de Europese
Unie en de WHO besproken.
‘Maar het is een lastig onderwerp,
omdat het moeilijk hard te maken
is. Om het zeker te weten moet je
firma’s op heterdaad betrappen.’
Het gaat Vroegop vooral om het
kweken van “awareness” onder politici
op Nederlands en Europees
niveau. Hij denkt aan een code
waarin de EU kan afspreken om
firma’s te weren waarvan bekend
wordt dat zij illegaal hebben getest.
‘In een code kan worden beschreven
hoe medicijnen moeten
worden getest. Medicijnen die niet
volgens die code zijn getest, moeten
worden geweigerd, zelfs als ze
goedkoper zouden zijn dan legaal
geteste medicijnen.’
Zijn in de Derde Kamer verworpen
beleidsvoorstel over het onethisch
testen van geneesmiddelen zal wat
Vroegop betreft niet ongebruikt in
een la terecht komen. Hij vindt dat
het voorstel alsnog in stemming
moet worden gebracht in de Tweede
Kamer. Momenteel buigt hij
zich met zijn collega’s over alternatieve
manieren om het voorstel
in de Tweede Kamer terecht te la-
Naam: Jacco Vroegop
Leeftijd: 28 jaar
Huidige opleidingen: derdejaars Politieke
Wetenschap aan Campus Den Haag, Universiteit
Leiden. Master HEPL (Health Economics, Policy
& Law), Erasmus Universiteit Rotterdam
Vorige opleiding: Geneeskundige opleiding tot
assistent-chirurgie. Afgestudeerd in 2001
Werk: Assistent-chirurgie in ziekenhuizen in
Nederland en Zwitserland
ten komen. Ook binnen zijn eigen
partij, de VVD, wil hij het voorstel
aanhangig maken.
‘Zuidelijke leden afschaffen’
Het afwijzen van zijn beleidsvoorstel
voedt de ontevredenheid van
Vroegop over de werkwijze van de
Derde Kamer. Volgens hem klopt
de samenstelling ervan niet. Van
de 150 leden zijn er 120 uit Nederland
afkomstig. De overige dertig
zetels zijn voor “zuidelijke” leden,
dat zijn mensen uit ontwikkelingslanden.
Het klinkt logisch om ‘ervaringsdeskundigen’
bij de Kamer
te betrekken. Maar Vroegop vraagt
zich af of de zuidelijke leden wel
representatief genoeg zijn: ‘ze komen
vaak niet uit sloppenwijken,
maar hebben welgestelde ouders.
Ze hebben vaak een gedegen opleiding
achter de rug en ze kunnen
goed discussiëren. Naar mijn mening
hebben ze vaak totaal geen
realistisch beeld van de situatie in
een bepaald land, want ze kennen
de achterstandssituatie niet.’
De zuidelijke leden zijn volgens
Vroegop dus niet voldoende op de
hoogte van de werkelijke situatie in
hun eigen land. Daarnaast hebben
ze wat hem betreft een te beperkte
blik op de wereld bij het beoordelen
van de beleidsvoorstellen in
de Derde Kamer. ‘Ze bestuderen
bij algemene voorstellen die voor
veel ontwikkelingslanden kunnen
gelden alleen maar het belang voor
het eigen land. Ze redeneren “heb-

en wij dat probleem in Colombia?
Nee. Dan is het ook niet interessant.”
Volgens Vroegop moeten
leden een brede blik hebben en
zaken loskoppelen van hun eigen
land. ‘Heel veel onderwerpen die
goed zijn worden nu toch afgekaatst.’
Dat slechts dertig zuidelijke leden
voorstellen kunnen verwerpen,
heeft volgens Vroegop te maken
met een ander probleem van de
Derde Kamer: de verdeling van
het stemgewicht. De dertig zuidelijke
leden hebben hetzelfde stemgewicht
als hun 120 Nederlandse
collega’s. ‘Als de Nederlanders
bijna allemaal voor stemmen, maar
de zuidelijke leden stemmen tegen,
dan wordt het voorstel verworpen.
Die verdeling van het stemgewicht
is niet correct naar mijn mening.
Vorig jaar is voorgesteld om de
stemverhouding aan te passen zodat
iedereen een gelijke stem heeft
en er is geopperd om voorstellen
voortaan met 76 stemmen aan te
nemen. Maar daar was niet over te
praten.’
Voor Vroegop zijn dit argumenten
om ervoor te pleiten de zuidelijke
leden af te schaffen. Dat scheelt
ook nog eens een flinke kostenpost,
denkt hij: ‘van de dertig zuidelijke
leden verblijven er vijftien
in Nederland. Zij krijgen flink wat
subsidies. De andere vijftien worden
voor de stemming ingevlogen
en ze krijgen overnachtingen aangeboden.
Dat gebeurt met overheidsgeld
en dat is indirect geld
van de burgers. Ik vind het niet
goed als dat op deze manier wordt
uitgegeven.’
Voorstellen niet uitvoerbaar
Een heel ander probleem dat
Vroegop signaleert, is het onnodige
gebrek aan effectiviteit van
de Derde Kamer, doordat steeds
opnieuw wordt geprobeerd om het
wiel uit te vinden. Dat heeft onder
andere te maken met de wisseling
van de wacht. Alle leden zijn in
principe voor een jaar aangesteld.
Sommigen worden herkozen, maar
velen vertrekken na een jaar. De
Derde Kamer is daardoor volgens
Vroegop ineffectief, waardoor
deze moeilijk serieus is te nemen:
‘door nieuwe leden worden keer op
keer hele leuke, maar praktisch onuitvoerbare
voorstellen aangedragen.
Ze kijken onvoldoende naar
de haalbaarheid. De plannen zijn
veel te kostbaar en zullen nooit in
de Tweede Kamer worden aangenomen.
In die gevallen stem ik dus
tegen.’
Vroegop pleit ervoor dat de organisatie
van de Derde Kamer voortaan
meer het initiatief neemt in het
voordragen van onderwerpen. ‘Nu
bepaalt iedereen zelf waar hij zich
het liefst mee bezighoudt. Daar komen
te vaak onbruikbare voorstellen
uit voort. In plaats van aan een
nieuw idee te beginnen, lijkt het mij
interessant om bepaalde bestaande
plannen verder uit te diepen en bijvoorbeeld
te proberen om die op
Europees niveau aan te kaarten.’
Neoliberalisme als drijfveer
Voor Vroegop betekent ontwikkelingssamenwerking
solidariteit.
‘Ik wil proberen om individuen te
helpen om een waardig bestaan op
aarde te kunnen krijgen. In veel
ontwikkelingslanden zijn regimes
aan de macht die de vrijheid van
het individu beperken en die geen
verdraagzaamheid kennen ten aanzien
van andere mensen. Burgers
kunnen zich in zo’n situatie niet
ontplooien.’ Vroegop wil proberen
om daar verandering in te krijgen.
‘Mijn visie lijkt misschien wat links,
maar ik zie mezelf als neoliberaal.
Ik vind dat je mensen moet kunnen
vertrouwen en dat je daardoor dus
ook zo min mogelijk staat nodig
hebt. Een staat moet bescherming
aan burgers bieden tegen datgene
waar ze zichzelf niet tegen kunnen
beschermen en waar ze weinig invloed
op hebben. Maar ik vind ook
“Mijn visie lijkt misschien wat links, maar ik zie mezelf
als neoliberaal. ”
dat de staat zich moet bezighouden
met goederen en thema’s waar
mensen zich uit zichzelf meestal
niet om bekommeren, zoals het
milieu of een sociaal bestaansminimum.
De achterliggende gedachte
is dat mensen zichzelf moeten
kunnen ontwikkelen. Ook wil ik
me inzetten voor dingen die ik echt
niet vind kunnen, zoals het testen
van kernbommen in zee en het afschieten
van walvissen.’ Ondanks
alle kritiek op de Derde Kamer
staat Vroegop wel degelijk voor
honderd procent achter het initiatief.
De informatieverstrekking
over ontwikkelingssamenwerking
aan Nederlanders is belangrijk,
vindt hij. Hij is voorlopig dan ook
nog niet klaar met zijn werk voor
de Derde Kamer.
Bronnen:
-http://www.dederdekamer.org/1_
home.php
-http://cms.dederdekamer.org/upload/
Kamerstukken2007/totaal.pdf
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1

SPIL
N
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
Real Madrid
Door Minke van Velzen
Na een korte maar zeer intensieve voorbereiding door de Commissie
Buitenland vertrok de SPIL vrijdag 25 januari op de vroege ochtend
met een 29-koppige delegatie naar Madrid. Het beloofde weer een
mooie, educatieve en vermoeiende reis te worden.
a de nachtelijke treinreis naar
Eindhoven, de vlucht naar
Madrid en de metro naar het hostel,
was het een half uurtje na aankomst
al tijd voor de eerste afspraak. De
Nederlandse ambassadeur, zijne
excellentie Van Hellenberg Hubar
wachtte in zijn residentie op ons.
Na een kleine zoektocht, waren
de hapjes en drankjes op de plaats
van bestemming een welkome
verademing. Ons bezoek begon
met een informeel gesprek met
de ambassadeur, die voornamelijk
geïnteresseerd leek in het huidige
studentenleven. Maar na een eerste
drankje met een typisch Leidsche
toast, begon toch echt het officiele
gedeelte van onze ontmoeting
met deze bijzondere man. Naast
kritiek op bepaalde politici die ons
landje rijk is en een voorkeursstem
voor de Spaanse verkiezingen was
het vooral een hele interessante lezing
waar we veel van op hebben
gestoken. Ook kwam er nog een
quiz over Spanje waarbij we, na het
goed beantwoorden van de vraag,
een T-shirt konden winnen. Na
nog een wijntje, een toastje kaviaar
en een groepsfoto in de tuin van
de residentie, liepen we drie uur
later met een uitnodiging voor het
culturele festival van maart op zak
weer naar buiten. De reis kende
een mooie start.
Cerveza
Vrijdagavond was het tijd om voor
het eerst uit eten te gaan en de eerste
cerveza te nuttigen in een van
de vele Madrileense kroegen. De
menukaart sprak niet iedereen aan,
maar gelukkig waren de Amerikaanse
hamburgerketens eveneens
in de Spaanse hoofdstad vertegenwoordigd.
Jounalisten
Zaterdag, na een paar flinke koppen
koffie, was het de beurt aan
twee vooraanstaande journalisten,
Steven Adolf en Robbert Bosschart,
om ons alles te vertellen over
de Spaanse media en de verslaggeving
rondom de Spaanse verkiezingen.
Omdat dit een duo-afspraak
was geworden, kregen we extra
veel informatie en konden de heren
elkaar naar hartenlust aanvullen.
Na deze leerzame bijeenkomst
die in ons hostel plaatsvond, kon
iedereen iets voor zichzelf doen.
Er werd geshopt, ge-sightseed en
koffie gedronken. ’s Avonds werd
er verzameld rond middernacht
om met zijn allen naar een van de
grootste discotheken van Europa
te gaan. Groot en duur was het zeker,
maar de kroegen werden door
velen, in ieder geval door ondergetekende,
leuker gevonden. Al met
al was het wel een mooie en lange
avond, maar dat had gelukkig niet
de consequentie dat iedereen zondag
in zijn bed bleef liggen. Integendeel,
musea werden bezocht,
afgewisseld met de Starbucks, en
de stad werd doorkruist om zoveel
mogelijk te kunnen zien.
Real Madrid-Villareal
Zondagavond was voor een aantal
deelnemers een zeer speciale
avond. Na eerst een fantastische
diner bij de Burger King te hebben
genuttigd, stond voor hen één
van de hoogtepunten op het programma:
voetbal. De wedstrijd tussen
Real Madrid en Villarreal werd
beleefd als echte Madrilenen en de
uitslag voelde dan ook voor de Nederlandse
bezoekers als een echte
overwinning. Na de wedstrijd werd
er nog een klein biertje genuttigd
om na praten over deze geweldige
ervaring en de 80.000 andere supporters
voor te laten gaan in de
metro.
Tijd voor afspraken
Na een voor de meeste mensen
heerlijke nacht slaap, kwam de
maandag; de drukste dag op het

programma. De afspraak met de
vakbond was vooral voor de mensen
die achterin zaten een beetje
moeilijk te volgen, maar de koffie
die werd geserveerd maakte dat
probleem een stuk kleiner. Hierna
volgde de afspraak met de Europese
Commissie, altijd vaste prik
tijdens de buitenlandreizen. Na een
interessante lezing over de visie
van Spanje op de Europese Unie
in het algemeen en Nederland in
het bijzonder, stond de afspraak
met de Amerikaanse ambassade
op het programma. Na de nodige
security checks begon het debat. Dit
concentreerde zich snel vrijwel alleen
op de Amerikaanse politiek,
zowel binnenlands als buitenlands.
Sommige vragen van de delegatie
werden niet heel goed ontvangen,
maar dat maakte het juist heel interessant.
Na afloop van deze afspraak
namen we de toeristische
route naar de CEPC, een politiek
instituut gelinkt aan het Ministerie
voor Presidentszaken. Eigenlijk
stond er een lezing van de vice-
president en de president van het
instituut op het programma over
Spaans nationalisme en Europese
integratie, maar de delegatie stelde
zoveel verschillende vragen, dat de
lezing een heel informeel karakter
kreeg. De twee professoren leken
dit heel leuk te vinden; zo leuk
zelfs, dat we na afloop nog een
rondleiding kregen door het prachtige
gebouw. Maandagavond werd
er weer heftig gegeten in één van
de vele restaurantjes die Madrid
rijk is. Er werden dansjes gemaakt
en liedjes gezongen in de 41 en de
Claxon, maar met het oog op de
volgende dag, ging vrijwel iedereen
op een christelijke tijd naar huis.
De laatste dag
Dinsdagochtend was het de beurt
aan nog een vaste prik: de universiteit.
Na een busreis door het mooie
Spaanse land kwamen we ergens uit
waar in de verste verte geen universiteit
te bekennen was. Helaas kon
dit probleem niet ter plekke worden
opgelost en dus keerden we
Groepsfoto in de tuin van de Residentie van de Nederlandse Ambassadeur
onverrichter zaken terug naar het
centrum, waar de communistische
partij op ons wachtte. De delegatie
was een beetje overdressed voor
de communisten die ons in spijkerbroek
en gympen te woord stonden.
Maar juist daardoor en door
de tolk die bijzonder goed en snel
kon vertalen was deze afspraak
ook heel interessant. Alleen jammer
dat doordat de airco met het
hele gebouw eerlijk gedeeld moest
worden, zoals het echte communisten
betaamd. De Spaanse zon
scheen in januari al volop, waardoor
het wel ontzettend heet was
in het zaaltje. Na een klein wandelingetje
kwamen we uiteindelijk bij
de laatste afspraak van de reis: de
huidige regeringspartij PSOE. De
mooie ovalen tafel was volgeladen
met thee, water en koffie en dat
gecombineerd met veel vragen en
een leuke spreker maakte dit ook
tot een topafspraak. Toen de beste
man aan het einde van de afspraak
liet vallen dat de stoel waarop hij
had gezeten normaal de stoel van
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1

De Commissie Buitenland
Zapatero was in de vergadering,
wilden opeens heel veel mensen
een foto van de stoel met zichzelf
erin. Ook mensen die helemaal
niets van de lezing hadden meegekregen,
waren opeens klaarwakker.
Na de lezing kregen we ook hier
nog een rondleiding door het historische
gebouw. Er werden foto’s
gemaakt van de perskamer waar
normaal gesproken persconferenties
werden gegeven. En ook dit
tafereel bleek een gewillig object
om bij te poseren. Ook de grote
zaal die met het oog op de verkiezingen
werd verbouwd, werd eens
goed bekeken. Vervolgens werd de
delegatie nog uitgenodigd om te
solliciteren voor een baan in het
campagneteam van Zapatero. Dit
was natuurlijk ontzettend leuk geweest
als er deelnemers waren geweest
die Spaans spreken. Maar het
aanbod was in ieder geval mooi.
Moe maar voldaan liep de delega-
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
tie voor de laatste keer weg bij een
afspraak.
De laatste avond
’s Avonds gingen we met zijn allen
ter afsluiting uit eten en werd
er nog flink gediscussieerd. Na het
eten, wat overigens prima was maar
helass niet typisch Spaans, ging het
grootste deel van de mensen nog
een klein dansje wagen, terwijl andere
deelnemers op een heel andere
manier hun verblijf in Madrid
afsloten, al dan niet in hun eigen
bed. Om vier uur in de ochtend
werd er vervolgens koers teruggezet
naar het Leidsche.
Tot slot
Namens de commissie wil ik iedereen
die deze reis tot een succes
heeft gemaakt bedanken. Ik hoop
dat jullie allemaal een mooie ervaring
rijker zijn en misschien ook
wel een paar vrienden. Alle men-
sen die er niet bij waren: in augustus
vindt er weer een reis plaats,
dus je krijgt nog een kans! Ik heb
als commissaris nu eens de andere
kant van de studiereis kunnen ervaren
en ondanks het feit dat het
heel zwaar was, heb ik ervan genoten.
Bedankt!

De Grote Kleine Feiten Quiz
Politicologen zijn betweters. Veel studenten politicologie zijn geïnteresseerd
en op de hoogte van grote ontwikkelingen en kleine feitjes en vinden van zichzelf
dat ze bijna overal verstand van hebben. Debat stelt de politieke kennis
van de lezers op de proef met de Grote Kleine Feiten Quiz. Wat weten we nou
als Wikipedia en Google even uit blijven staan?
1. Wie was de eerste president
van de VS?
2. Welke president is nooit
door het volk gekozen als
president of vice-president?
3. Wat was het beroep van
Jimmy Carter voordat hij
president werd?
4. Hoe het de juridische
afzettingsprocedure voor
Amerikaanse presidenten?
5. Waar staat de ‘W’ voor in
de naam George W. Bush?
6. En waar staat de ‘F’ voor in
de naam John F. Kennedy?
7. Welke president diende als
enige meer dan twee termijnen?
8. Wat was de slogan van de
verkiezingscampagne van
Dwight D. Eisenhower?
9. Wie was de running mate en
vice-president van Bill Clinton?
10. Hoe heet het genootschap
waar George W. Bush sinds zijn
studententijd lid van is?
11. Welke president had als enige
Engels niet als moedertaal?
12. Hoeveel presidenten werden
tijdens hun ambtstermijn vermoord?
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
TRIVIA
De antwoorden staat op pag. 39

Eric Vrijsen
Welke Amerikaan moet
president worden?
Repliek
De potentiële kandidaten voor het presidentschap zijn bekend,
maar is de ideale nieuwe president daadwerkelijk in dit selecte
gezelschap vertegenwoordigd? Vijf politicologen vertellen wie
volgens hen de meest geschikte persoon is om het land de komende
vier jaar te leiden.
Hillary Clinton
Ik denk automatisch aan de
huidige kandidaten, dus dan
zeg ik Hillary Clinton. En
waarom? Ten eerste wil ik een
democraat aan de macht en als
ik dan moet kiezen.... Ik denk
dat Hillary meer expertise,
know-how en ervaring heeft
die nodig zijn voor dat vak dan
Barack Obama. En daarnaast
heeft ze Bill ook nog eens aan
haar zijde, die ook de nodige
ervaring heeft. Daarom ben ik
wel een Clinton-fan.
Eline Rood, MA
Saskia Rademaker, MA
Een vrouw: maar welke?
Het lijkt mij fantastisch indien
er de komende vier jaar sprake
zou zijn van de ‘machtigste
vrouw op aarde.’ Wat zou dat
de Verenigde Staten sieren!
Ik denk dat het voornamelijk
een positieve invloed kan hebben
op het buitenlandsbeleid,
dat onder Bush zo veranderd
is. Automatisch zal de lezerhoogstwaarschijnlijk
denken
dat ik daarom voor Hillary
Clinton ga. Nee, zij spreekt
me nou net weer niet aan. Buiten
haar weinig verrassende
inhoudelijkepunten heeft ‘de
vrouw van’ naar mijn mening
een gebrek aan uitstraling. Met
die armpjes in de lucht doet
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
ze me een beetje denken aan
Nina Brink, die vrouw van
WorldOnline. Je weet hoe het
met haar is afgelopen...Wachten
op de volgende ronde dan
maar!”
Janet van Klink, MA
Barack Obama
Het is nogal clichématig, maar
ik ben ervan overtuigd dat Barack
Obama president moet
worden. Hij maakt, in tegenstelling
tot alle andere potentiele
kandidaten, geen onderdeel
uit van het establishment. Zijn
politiek heeft minder bias. Hij
is niet geëngageerd met verschillende
krachtige lobby’s
die de politiek van de afgelopen
jaar in een verkeerde, oorlogszuchtige
richting hebben
gestuurd. Zijn presidentschap
is daarom beter voor de huidige
situatie in de wereld.
Abassin Nessar, BA 3
Redder van het buitenlands
beleid
Mijn ideale kandidaat zou iemand
zijn die de juiste keuzes
maakt met betrekking tot de
internationale politiek. Een
president die niet een land als
Irak militair binnen valt zonder
een plan te hebben voor
wederopbouw. Een president
die mensenrechten respec-
teert en terrorisme op een andere
manier bestrijdt dan door
middel van Guantanamo Bay
of geheime gevangenissen.
Iemand die bereid is om internationale
verdragen zoals het
Kyoto protocol te tekenen en
het Internationaal Strafhof te
erkennen. De naam van deze
persoon is bij mij helaas niet
bekend.
Oprah Winfrey
Als er een Amerikaan geschikt
is voor het presidentschap is
het Oprah Winfrey. De zwarte
vrouw is ontzettend populair
onder alle bevolkingsgroepen
en is op dit moment al de
Beatrix van de Verenigde Staten.
Zij is welbespraakt, intelligent
en de personificatie van
de American Dream. Zij kan
veel Amerikanen inspireren,
heeft een positieve uitstraling
en een optimistische kijk op
de wereld.
Anoep Singh, MA
Niet de juiste vraag
De ideale kandidaat heeft
de moed van Martin Luther
King, de retorische talenten
van Winston Churchill, het
rechtvaardigheidsgevoel van
Moeder Teresa, de politieke
opvattingen van Amartya Sen,
de vasthoudendheid van Aung
San Suu Kyi, de wijsheid van

de Dalai Lama, de intelligentie van
John Nash en het inzicht Bertrand
Russell. Deze perfecte persoon bestaat
helaas niet…
De Amerikanen zullen zonder
meer een goede president kiezen
maar deze zal niet perfect zijn.
In de laatste acht jaar hebben de
Amerikanen twee keer laten zien
dat ze een incompetente boven een
competente kandidaat verkiezen.
Alle kandidaten hebben hun eigen
problemen: Obama is eigenwijs,
Clinton kan niet tegen haar verlies
en McCain wisselt te makkelijk van
mening. De vraag is niet wie het
beste president kan worden, maar
hoe we de taken en verantwoorde-
DE ANTWOORDEN OP DE
GROTE KLEINE FEITEN QUIZ
1. George Washington werd in 1789
de eerste president van de VS.
2. Gerald Ford. Hij volgde Richard
Nixon op in 1974. Ford werd in 1973
aangesteld door het Amerikaanse
Congres als vice-president, op verzoek
van Richard Nixon. In 1974 volgde hij
Nixon op na diens aftreden.
lijkheden van president zo organiseren
dat als deze persoon incompetent
is hij of zij het land en de
wereld niet naar de afgrond brengt.
Hoe je de overheid zo inricht dat
niet één persoon alle macht heeft,
maar de macht in handen is van velen.
De eeuwenoude Amerikaanse
grondwet legt een zeer grote macht
in de handen van één persoon. Een
te grote macht als je het mij vraagt:
waarom zou een man of vrouw het
recht hebben om iedere wet af te
keuren, alle straffen kwijt te schelden,
15,000 ministers, ambtenaren
en rechters te benoemen en daarnaast
leiding te geven aan de machtigste
overheid, het grootste leger
3. Pindaboer
4. Impeachment.
5. Walker.
6. Fitzgerald
7. Franklin Delano Roosvelt (1933-
1945) werd vier keer tot president
gekozen. Hij overleed in zijn vierde
termijn.
8. “I like Ike”
9. Al Gore
(advertentie)
en het meest invloedrijke buitenlandse
beleid op aarde? En waarom
zou diegene voor vier jaar niet te
stoppen zijn bij het uitvoeren van
deze verantwoordelijkheden? Er
zijn allerlei manieren om ervoor
te zorgen dat de keuze voor één
persoon het lot van het land niet
voor vier jaar vastlegt. Ik weet niet
precies hoe je vorm zou moeten
geven aan deze verantwoordelijkheden.
Ik weet alleen zeker dat dit
de juiste vraag is om te stellen, de
vraag naar politieke instituties en
de verdeling van macht, en niet de
vraag naar personen.
Simon Otjes Research MA
10. Skulls and bones. In zijn eerste
kabinet benoemde hij tien mede-
Bonesmen.
11. Martin van Buren (1837-1841) Zijn
eerste taal was Nederlands. Hij was
eveneens de eerste president van niet-
Britse afkomst.
12. Vier: Abraham Lincoln (1865),
James Garfield (1881), William McKinley
(1901) en John F. Kennedy (1963)
DE KROEG
KORT RAPENBURG 4 LEIDEN
071-5130152
Aparte kelderruimte voor borrels en
partijen, geen zaalhuur.
Wij zijn vanaf 14.00 uur geopend.
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1

Wassenaarseweg 52 2333 AK Leiden Kamer SB09
tel. 071-5273872 spil@fsw.leidenuniv.nl www.spilplaats.nl
Debat | Jaargang 21 | Nummer 1
0