Hoe minder slib hoe liever - Portaalsite Departement MOW ...

OW
MAG
Nieuws uit het ministerie mow • Verschijnt driemaandelijks • # 16 • 30 januari 2011
Investeringsprojecten
Sneller en beter
Centaurus krijgt Indigo-prijs
Lara in actie
Nieuwe binnenvaartsimulator ingehuldigd
Hoe minder slib
hoe liever
Current Deflecting Wall
bijzonder efficiënt

2
MOW
MAG
Beste
collega’s
D
e voorbije maanden stonden overal in het teken van water
en neerslag, en dat is ook in deze nieuwe MOWmag niet
anders. Met dat verschil dat we hier niet zozeer focussen op de
waterellende en winterse sneeuwbuien zelf: we kijken vooral
naar initiatieven om te voorkomen of te genezen.
Een van die initiatieven is het Winteractieprotocol dat AWV met
alle betrokkenen heeft opgesteld om de strooidiensten sneller
en efficiënter te doen verlopen. Het weer hebben we niet in
de hand, en bij uitzonderlijke weersomstandigheden zoals in
december zal het altijd moeilijk zijn. Maar het nieuwe Winteractieprotocol
heeft in elk geval veel onheil kunnen voorkomen!
Ook aan manieren om het beheer van onze havens en rivieren
te optimaliseren, besteedt dit nummer heel wat aandacht. Er zijn
de nieuwe Inland IENC-kaarten van de Gentse haven, die het
binnenscheepvaartverkeer een stuk veiliger zullen maken. Ook
de nieuwe ACC-toren in de Antwerpse haven zal de veiligheid
ten goede komen – en hij wordt nog een esthetisch kunststukje
ook! Het Waterbouwkundig Laboratorium stelt zijn nieuwe simulator
voor, de slibtesttank draait sinds kort op volle toeren
en het Deurganckdok heeft een bijzonder innovatieve Current
Deflecting Wall gekregen.
Gelukkig komen ook de niet-watergebonden activiteiten van
ons beleidsdomein aan bod. Zo werpen we een blik op een nieuwe
techniek om gebouwen op te meten via 3D-laserscanning. Een
belangrijk item zijn ook de maatregelen om investeringsbeslissingen
voor grote infrastructuurprojecten vlotter te laten verlopen.
En we nemen een kijkje achter de schermen van enkele
ICT-afdelingen binnen MOW. Weinigen weten het, maar ook op
digitaal gebied hebben we vaak het neusje van de zalm in huis!
Veel leesgenot
de redactie
Colofon
MOWmag brengt informatie over actuele thema’s en activiteiten van het Vlaams Ministerie van Mobiliteit en Openbare
Werken. Ons adres: MOWmag , Koning Albert II-laan 20 bus 2, 1000 Brussel. Redactiecontacten: Ilse Luypaerts - Agentschap Wegen en Verkeer
– ilse.luypaerts@mow.vlaanderen.be - 02 553 75 57 ° Suzan Van Hoof - Departement Mobiliteit en Openbare Werken - suzanne.vanhoof@mow.
vlaanderen.be – 02 553 71 04° Tom Moortgat - Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust – tom.moortgat@mow.vlaanderen.be –
02 553 77 12. Ideeën en suggesties kunt u ook mailen naar info@mow.vlaanderen.be. Coördinatie: Nancy De Ceuleneer - Departement Mobiliteit
en Openbare Werken - nancy.deceuleneer@mow.vlaanderen.be – 02 553 71 53. MOWmag verschijnt driemaandelijks. Redactie en realisatie:
Jansen & Janssen, www.jaja.be. Verantwoordelijke uitgever: ir. Fernand Desmyter, secretaris-generaal van het Departement Mobiliteit en
Openbare Werken, Koning Albert II-laan 20 bus 2, 1000 Brussel. © 2010 MOWmag

Koning Winter getemd 06
In dit nummer
06
Koning Winter getemd
De winter van vorig jaar was bijzonder
streng, en ook dit jaar zijn al uitzonderlijke
vriestemperaturen opgemeten. Om de
strijd met Koning Winter aan te gaan, heeft
AWV een Winteractieprotocol opgesteld.
10
Investeringsprojecten:
sneller en beter
Infrastructuurwerken zijn broodnodig.
Maar de kans dat een minister een startbeslissing
neemt en binnen één legislatuur
nog de eerste steen kan leggen, is
vandaag bijna onbestaande…
Investeringsprojecten:
sneller en beter
10
Maasmodellen
voortaan samen beheerd 15 De Lichtenlijn wint Staalbouwprijs17
13
Centaurus krijgt Indigo-prijs
De software Centaurus van de afdeling
Beleid Mobiliteit en Verkeersveiligheid, is
in de prijzen gevallen. De software kreeg
de Indigo-prijs 2010 gewonnen in de categorie
efficiëntie.
15
Maasmodellen
voortaan samen beheerd
Al een hele tijd gebeurt het beheer van
de Grensmaas zo veel mogelijk gezamenlijk.
Nu zijn ook de computermodellen aan
beide kanten geïntegreerd.
Centaurus krijgt Indigo-prijs
En verder…
09 ACC wordt echte blikvanger
12 Ons digitale gewicht
14 Scannen van een puntenwolk
16 Current Deflecting Wall
20 Volle vaart voor de Binnenvaart
22 Nieuwe binnenvaartsimulator
13
3

GEFLITST
E-tendering
gestart
Sinds 1 september 2010 hebben de inschrijvers op Vlaamse offertevragen
de mogelijkheid om hun offertes elektronisch in te
dienen. Velen gaan daar ook op in: van het totaal aantal offertes in
het beleidsdomein MOW werden er in 2010 22 % elektronisch ingediend.
AWV is de koploper met 204 elektronische offertes (25 % van
het aantal ingediende offertes), MDK en het departement volgen
met respectievelijk 29 (23 %) en 15 (15 %) elektronische offertes.
Er worden nog verschillende acties gepland om meer inschrijvers
te overtuigen hun offertes elektronisch in te dienen.
Meer info:
Evy Schepens, E-tendering coördinator, Departement MOW, ATO,
evy.schepens@et.vlaanderen.be T: 015 78 35 01
Bart Gheysens, Jurist Overheidsopdrachten,
Departement MOW, afdeling Juridische Dienstverlening,
bart.gheysens@mow.vlaanderen.be T: 02 553 72 00
Luc Van Dijck, e-procurement coördinator. Departement MOW, ATO,
luc.vandijck@et.vlaanderen.be T: 02 553 85 75
4
MOW
MAG
30
Defibrillator
jaar BAFA
Op 19 november 2010 vierde Ben Air Flight
Academy (BAFA) haar 30-jarig bestaan. BAFA
is een door de Belgische en Europese overheid
erkende vliegschool die gevestigd is op de luchthavens
van Antwerpen en Oostende. Het is de
enige vliegschool die een volledige pilotenopleiding
aanbiedt in België.
Ter gelegenheid van het dertig jarige bestaan
doopte Vlaams minister van Mobiliteit
en Openbare Werken Hilde Crevits het
splinternieuwe lesvliegtuig OO-TMV, dat voor
de gelegenheid de naam Training Machine
Vlaanderen meekreeg. Met dat toestel erbij
beschikt BAFA nu over twaalf lesvliegtuigen
en twee gesofisticeerde simulatoren.
Maritiem
In het kader van het Belgische
EU-voorzitterschap organiseerde
de afdeling Haven- en Waterbeleid
op 9 en 10 december een
vergadering voor experts Short
Sea Shipping en Motorways of
the Sea. Ongeveer 60 deelne-

Hoe sneller je de juiste maatregelen
neemt, hoe groter de
overlevingskansen van iemand
met een hartstilstand. Daarom
heeft de Luchthaven Antwerpen
een automatische externe
defibrillator laten plaatsen in
het luchthavengebouw.
transport
in de kijker
mers uit 23 landen namen deel.
De vergadering werd geopend
door minister Crevits.
De vergadering behandelde
onder meer het Europees beleid
rond maritiem transport, de
promotie van Short Sea Ship-
Het toestel geeft zelf de verschillende
stappen aan, zodat
de gebruiker niets verkeerds
kan doen. Zodra het toestel
wordt gebruikt, verstuurt het
een automatische oproep naar
de 100-centrale.
voor Luchthaven
Antwerpen
ping, de emissieproblematiek
van zeeschepen, alternatieve
scheepsbrandstoffen en de rol
van havens in het Europese
transportnetwerk. In het kader
van de vergadering werd ook de
haven van Zeebrugge bezocht.
Tweede
Kennisdag
Na de pilooteditie van vorig jaar heeft het Departement
MOW op 25 oktober een tweede kennisdag georganiseerd.
Ongeveer 140 mensen namen deel.
Dit jaar werd voor het eerst een werfbezoek ingelast.
Er werd gekozen voor het Amoras-project, dat de
meeste mensen nog niet live hadden gezien. De deelnemers
waren erg enthousiast over het werfbezoek.
Aansluitend kwamen de structuur van het departement
en de dienstverlening van de verschillende afdelingen
aan bod in verschillende presentaties. Ook dat onderdeel
bleek voor heel wat mensen toch nog nieuw.
In het havencentrum van Antwerpen kon iedereen
tot slot de interactieve havententoonstelling bezoeken.
Ze konden onder meer zelf de Schelde uitbaggeren,
een eigen raffinaderij bouwen of een eiland van energie
voorzien. Blikvanger was de Digitale Schelde, die op
een visueel sterke manier de verschillende functies van
het Schelde-estuarium uiteenzet.
www.kennisdag.be; www.amoras.be.
5

6 MOW
MAG
Koning Winter
De winter van vorig jaar was
bijzonder streng, en ook
dit jaar zijn al uitzonderlijk
veel sneeuwval en strenge
vriestemperaturen
opgemeten. Om de strijd
met Koning Winter aan
te gaan, heeft AWV een
Winteractieprotocol opgesteld
met een hele reeks nieuwe
maatregelen.
Winteractieprotocol
D
e winter 2009-2010 was de strengste
winter in 30 jaar. De aanhoudende vriestemperaturen
en de winterse neerslag tijdens
spitsmomenten zorgden voor heel wat problemen
op de weg.
Minister Hilde Crevits vroeg het Agentschap
Wegen en Verkeer daarom om zowel
intern als extern de genomen acties te evalueren.
Intern zorgde dat voor een optimalisatie
van de winterdienst van het Agentschap. Extern
gingen het Agentschap Wegen en Verkeer
en het Vlaams Verkeerscentrum van het
Departement Mobiliteit en Openbare Werken
aan tafel zitten met alle partijen die iets aan
de winterse verkeersproblemen kunnen doen.
Het resultaat: de minister, het Agentschap
Wegen en Verkeer en het Vlaams
Verkeerscentrum ondertekenden samen
met 15 andere partijen het Winteractieprotocol.
Dat protocol bundelt nieuwe afspraken
over wie wat moet doen bij bar, winters weer.
Intense samenwerking
Het Winteractieprotocol beschrijft voornamelijk
hoe de communicatielijnen tussen
de verschillende partners worden

getemd
legt duidelijke afspraken vast
geoptimaliseerd en welke acties iedereen
neemt in winterse crisissituaties. Zo volgen
MeteoWing en KMI vanaf nu de weersomstandigheden
intenser op, zodat eventuele
crisissituaties beter te voorspellen en in te
schatten zijn. Bij extreem winterweer kan
ook een crisisteam worden opgericht, in
samenspraak met de partners.
De verschillende protocolpartners hebben
hun communicatie ook beter op elkaar
afgestemd. Door de krachten te bundelen
en transportfederaties en automobilistenverenigingen
in te schakelen, zullen alle
weggebruikers sneller, beter en correct
geïnformeerd worden.
32.000 ton zout
Eind september werd de zoutvoorraad tot
het maximum aangevuld. We zijn de winter
gestart met 32.000 ton zout: meer dan een
verdubbeling tegenover 2009. Het Agentschap
Wegen en Verkeer begint ook met
een proefproject pekelstrooien. Strooien
met vloeibaar zout in plaats van het gewone
strooizout is in principe beter voor de natuur,
omdat er minder zout in de bodem
doordringt. Maar dergelijke strooibeurten
kunnen alleen bij een temperatuur die
hoger is dan -5 °C en als de temperatuur
overdag hoger ligt dan het vriespunt.
Niet alleen strooimiddelen zijn herbekeken.
De prioritaire strooiplannen werden
ook aangepast om bij extreem winterse
omstandigheden eerst de belangrijkste
wegen vrij te kunnen maken. Om dat te realiseren,
worden de beschikbare ruim- en
strooimiddelen op crisismomenten herverdeeld
binnen elke territoriale afdeling van
het agentschap.
Blokstrooien
Nieuw voor deze winter: in extreme omstandigheden
kan het blokstrooien worden
ingevoerd. De federale Wegpolitie houdt het
verkeer op de autosnelweg dan tijdelijk op,
zodat er sneeuw geruimd wordt en tegelijk
kan worden gestrooid alvorens het verkeer
opnieuw door te laten.
Voorts is het vanaf deze winter voor het
eerst mogelijk om plaatselijke herstellingen
met warm asfalt uit te voeren op plaatsen
waar tijdelijke herstellingen met koud
Partners
De partners van het Winteractieprotocol:
het Vlaamse Gewest, het
Agentschap Wegen en Verkeer
en het Vlaams Verkeerscentrum,
de provinciebesturen van Antwerpen,
Limburg, Oost-Vlaanderen,
Vlaams-Brabant, West-Vlaanderen,
de federale Wegpolitie, de
MeteoWing en het KMI, De Lijn,
De Vereniging Vlaamse Steden en
Gemeenten (VVSG), De Vlaamse
Automobilistenbond (VAB), Koninklijke
Belgische Touring Club, Transport
en Logistiek Vlaanderen, de
Koninklijke Federatie van Belgische
Transporteurs en Logistieke Dienstverleners,
de Unie van Professionele
Transporteurs en Logistieke
ondernemers.
7

8 MOW
MAG
asfalt geen oplossing bieden. Twee asfaltleveranciers
zullen de hele winter stand-by
zijn om asfalt te produceren, te leveren en
te plaatsen.
Strooien met de gps
Tot slot: sinds deze winter zijn 180 strooiwagens
van het Agentschap Wegen en
Verkeer uitgerust met een systeem voor
automatisch strooien. De chauffeur wordt
begeleid door een gps-systeem, zodat hij
geen fouten kan maken en de strooiroute
correct volgt.
Daarnaast wordt
ook de hoeveelheid
‘ HET VERKEER
VERLIEp
MOEIZAAM,
MAAR
IS NIET Op
EEN INFARCT
AFGESTEVEND’
zout en de strooibreedteautomatisch
aangepast aan
de configuratie van
de weg. Dat is niet
alleen efficiënter
maar ook zuiniger:
er wordt minder
zout verbruikt, wat
gezien de zoutschaarste
van de
vorige winter zeker
goed van pas komt. Het systeem zou tot
20 % zout kunnen uitsparen.
Resultaten tot nu toe
Intussen heeft ons land al een paar forse
winterprikken én de bijbehorende files achter
de rug. Heeft het Winteractieprotocol de
verwachte resultaten opgeleverd? Globaal
gesproken wel, zegt Ilse Luypaerts, woordvoerder
van AWV.
‘Uiteraard zijn de files een stuk langer bij hevige
sneeuwval of ijzel’, zegt Ilse Luypaerts.
‘Zelfs als er correct gestrooid is, blijft dat het
geval. En de sneeuwval begin december was
echt wel uitzonderlijk: zelfs nog een stuk
zwaarder dan wat we vorig jaar hebben gehad.
Niet alleen het wegverkeer, maar ook de
luchthavens hadden het zwaar te verduren.’
‘Belangrijk is dat het verkeer zelfs in die
extreme omstandigheden weliswaar moeizaam
verliep, maar niet op een infarct is
afgestevend. Op de minder druk bereden
wegen waren er wat meer problemen,
maar de hoofdassen van het netwerk bleven
functioneren.’
Intussen is het blokstrooien al een paar
keer toegepast, met resultaat. De primeur
was op 30 november op de E40 van Bertem
tot Brussel en in de andere richting
van Brussel tot Tienen. Ook het crisisteam
is al enkele keren in werking getreden,
en dat heeft de communicatie aanzienlijk
verbeterd. ‘Ideaal zal het natuurlijk nooit
zijn’, zegt Luypaerts. ‘Het blijft een groot
probleem als er precies tijdens het spitsuur
een forse sneeuwbui uit de lucht valt, want
dan worden de strooiwagens opgehouden
door de ‘gewone’ files.’
Evaluatie
‘We zullen het Winteractieprotocol evalueren
en waar nodig aanpassen. Maar over het
algemeen kunnen we toch zeggen dat onze
aanpak van de winterse problemen een stuk
efficiënter is geworden. Ik ben er zeker van:
zonder het Winteractieprotocol was het allemaal
nog een stuk erger geweest.’

ACC
wordt echte blikvanger
De Antwerpse haven wordt
binnenkort een blikvanger
rijker. Op de plaats waar
nu de verkeerscentrale
Zandvliet staat, tussen
de Berendrecht- en
de Zandvlietsluis, verrijst
tegen 2014 een 64 meter
hoge toren voor het Antwerp
Coordination Center.
I
n het Antwerp Coordination Center (ACC)
worden alle scheepvaartbewegingen in,
van en naar de Antwerpse Haven in goede
banen geleid. Momenteel huist het ACC in
een verouderd gebouw dat niet meer voldoet
aan de toekomstige behoeften van het
steeds drukkere havenverkeer.
Alles in één
Het nieuwe Antwerp Coordination Center
zal alle actoren binnen de scheepvaartbegeleiding
huisvesten op één werkvloer, die
ook fungeert als crisiscentrum voor het
havengebied. Elke dag zullen van daar uit
ongeveer 40 zeeschepen worden begeleid,
samen met een hele reeks kleinere schepen
in het havengebied.
De toekomstige gebruikers van de ACC-
toren zijn onder meer MDK (DAB Loodswezen
en de afdeling Scheepvaartbegeleiding),
met daarnaast ook de pas opgerichte
afdeling Scheepvaartmanagement van het
gemeentelijk havenbedrijf Antwerpen.
Pareltje
Het nieuwe ACC zal niet alleen de veiligheid
van het havengebied ten goede komen: het
wordt ook een echt architecturaal pareltje.
Het ontwerpbureau, Neutelings-Riedijk Architecten,
is niet het minste: het ontwierp
tevoren ook al het Museum aan de Stroom.
Het bureau koos voor een 64 meter hoge
toren met daarbovenop een heel brede verdieping
die boven de haven uittorent. Dat
wordt een echt landmark waar niemand
naast zal kunnen kijken.
9

Investeringsprojecten:
P
rocedures voor infrastructuurwerken
kunnen lang aanslepen. Dat komt
onder meer door de steeds complexere
regelgeving inzake ruimtelijke ordening of
leefmilieu, een verhoogde NIMBY-reflex
bij veel mensen, een juridisch actievere
publieke opinie, onteigeningen die lang
aanslepen, enzovoort.
Projectvergaderingen
Recent gewijzigde regelgeving biedt al een
aantal mogelijkheden om de doorlooptijd
van projecten korter te maken. Die regelgeving
kwam aan bod tijdens de kennisnamiddag
voor projectleiders van MOW op
2 december 2010. Zo zijn er bijvoorbeeld
meer handelingen en constructies die niet
vergunningsplichtig zijn. Ook maakt het Besluit
Kleine wijzigingen van algemeen belang
het mogelijk om kleine wijzigingen aan lijn-
10 MOW
MAG
Infrastructuurwerken zijn broodnodig om de mobiliteit
en de verkeersveiligheid in Vlaanderen te verbeteren.
Maar de kans dat een minister een startbeslissing
neemt en binnen één legislatuur nog de eerste steen
kan leggen, is vandaag bijna onbestaande. Recent
zijn enkele maatregelen genomen om de procedures
korter en efficiënter te maken.
infrastructuur- en nutswerken uit te voeren
zonder bestemmingswijziging.
Voorts heeft de Vlaamse Codex Ruimtelijke
Ordening recent het nieuwe instrument
van projectvergaderingen geïntroduceerd.
Initiatiefnemers kunnen dat
geformaliseerde vooroverleg aanvragen
om hun project procedureel af te stemmen
met alle betrokkenen. Zo voorkom je dat
sommige bezorgdheden pas op het einde
van de rit aan het licht komen.
Visienota
Lovenswaardige verbeteringen allemaal,
maar meestal onvoldoende om substantiele
tijdswinst te boeken. Daarom keurde de
Vlaamse Regering op 15 oktober 2010 een
Visienota goed om investeringsprojecten
wezenlijk te versnellen. De nota bevat een
vijftigtal concrete acties die moeten leiden
tot een versnelling en een kwaliteitsverbetering
van het plan- en besluitvormingsproces
dat voorafgaat aan investeringsprojecten.
Ook wil de nota het maatschappelijk draagvlak
voor investeringsprojecten versterken.
Het eerste luik van de visienota zet maximaal
in op integratie en vereenvoudiging
van bestaande procedures. We kunnen
een beduidende tijdswinst boeken als we
zoveel mogelijk procedures samen laten
verlopen en op elkaar afstemmen. Ook
moeten ambtenaren meer dan vandaag
oplossingsgericht samenwerken met de
initiatiefnemers.
Drietrapsraket
In het tweede luik van de visienota zet
de Vlaamse Regering in op een grondige
hervorming van het planproces voor investeringsprojecten
waarvoor een bestemmingswijziging
noodzakelijk is. Vooral
voor dat soort investeringsprojecten is de
doorlooptijd momenteel erg lang. De krijtlijnen
voor de nieuwe aanpak kunnen we
omschrijven als een drietrapsraket met
drie beslismomenten: de startbeslissing,
het voorkeurbesluit en het projectbesluit.
Startbeslissing. De initiatiefnemer richt
zich met zijn projectvoorstel tot de overheid
en maakt in overleg met de belangrijkste
actoren een procesnota op. Die procesnota

De nieuwe verkeersturbine
in Lummen.
brengt alle actoren in beeld en schetst het
proces dat nodig is om alle noodzakelijke
vergunningen te verkrijgen. In haar startbeslissing
engageert de bevoegde overheid
zich om de voorbereidingen van het project
op te starten.
Met de startbeslissing begint het voortraject.
In dat voortraject worden het project
en alle redelijke alternatieven op een geïntegreerde
manier onderzocht om te komen
tot een integrale effectenbeoordeling van
het project en zijn mogelijke alternatieven.
Voorkeurbesluit. Aan het einde van het
voortraject kan het publiek zich formeel
over de resultaten van de onderzoeken uitspreken.
Op basis van die inspraak neemt
de overheid een voorkeurbesluit met een
definitieve keuze voor een alternatief. Dat
voorkeurbesluit is een klikmoment waarop
niet meer wordt teruggekomen.
Nadien volgt de concrete uitwerkingsfase
Het Diaboloproject in Zaventem
sneller en beter
die de formele procedures van plannen en
vergunnen integreert. Ook de verschillende
publieke consultatierondes die vandaag
bestaan, worden gebundeld. Als afronding
van die fase keurt de bevoegde overheid het
projectbesluit goed.
Projectbesluit. Het projectbesluit voegt
alle beslissingen samen: zowel de definitieve
vaststelling van het (ruimtelijk) bestemmingsplan
als de diverse benodigde
vergunningen en machtigingen.
Via die geïntegreerde aanpak worden alle
procedurestappen, die elkaar in de nieuwe
werkwijze vlotter en logischer opvolgen,
in één voortraject en één uitwerkingsfase
gebundeld. De administratie heeft de opdracht
gekregen om het actieprogramma
uit te werken. Doelstelling is om tegen de
zomer van 2011 de verbetervoorstellen om
te zetten naar een hanteerbaar en transparant
proces.
Meer info
Het besluit tot bepaling van handelingen waarvoor geen stedenbouwkundige
vergunning nodig is, het besluit betreffende stedenbouwkundige attesten,
projectvergaderingen en stedenbouwkundige inlichtingen, en het
besluit Kleine wijzigingen van algemeen belang kun je terugvinden op:
www.ruimtelijkeordening.be/Default.aspx?tabid=13696.
Wie doet wat?
Wie doet wat in de projectorganisatie
van het project Versnellen van investeringsprojecten?
Een overzicht.
Politiek stuurcomité
• Vertegenwoordigers van alle betrokken
kabinetten
• Voorgezeten door de kabinetschef
van de minister-president
• Stuurt de Task Force aan
Task Force
• Leidende ambtenaren van MOW,
LNE, RWO, DAR, BZ, LV
• Voorgezeten door ir. Fernand Desmyter
• Stuurt het projectteam aan, rapporteert
aan het politiek stuurcomité
Projectteam
• Specialisten van verschillende beleidsdomeinen
(MOW, LNE, RWO,
PPS, Stedenbeleid)
• Voor MOW: Bert De Bondt, Ann De
Cannière, Jan Hemelaer
• Voert het actieprogramma uit
Interne MOW-werkgroep
• Alle agentschappen van het beleidsdomein
MOW
• Voor het Departement: Bert De Bondt,
Ann De Cannière
• Voor AWV: Koen Surdiacourt,
Anneleen De Smedt
• Voor Waterwegen en Zeekanaal:
Raoul Lombaert, Sara De Troeyer
• Voor De Scheepvaart: Heidi Mens
• Voor MDK: Peter Dewolf
• Terugkoppeling van en overleg met
de leden van MOW in het projectteam
11

Ons digitale gewicht
Computers gebruiken we allemaal,
maar de ene is al gesofisticeerder
dan de andere. Een beknopt
overzicht van een aantal
hoogstaande digitale toepassingen
binnen het beleidsdomein MOW.
W
12 MOW
MAG
aterbouwkundig
Laboratorium
Het Waterbouwkundig Laboratorium van
het Departement MOW staat bij de meeste
mensen bekend als de afdeling die met water
goochelt. Maar er wordt ook gegoocheld
met bits en bytes. Om complexe modelleringen
en simulaties te kunnen maken, zijn
krachtige rekencomputers vereist met een
grote opslagcapaciteit.
Het Hydrologisch Informatiecentrum
(HIC) verzamelt waterstanden, debieten
en andere meetwaarden van alle bevaarbare
waterlopen in Vlaanderen. Er worden
ongeveer 400 meetposten opgevraagd via
vaste telefoonlijn, gsm of gprs-verbinding.
Daarnaast levert een 20-tal externe leveranciers
bijkomende data van waterlopen
uit binnen- en buitenland.
Dagelijks komen er ongeveer 75.000 metingen
binnen. In totaal zijn er nu al ongeveer
1 miljard metingen verzameld (sommige
gaan terug tot 1971 of zelfs vroeger).
Al die gegevens worden opgeslagen in een
centrale databank die onder meer wordt
gebruikt om de overstromingsvoorspellingen
op te maken.
Sleeptank. De sleeptank is een rechte
tank waarin een grote brug een schip
door het water sleept en via sensoren de
krachten meet die op het schip inwerken.
Een meetcomputer verzamelt ongeveer 65
MB aan gegevens per dag. Die gegevens
worden verder verwerkt tot wiskundige
modellen om daarna gebruikt te worden
in de scheepsmanoeuvreersimulatoren.
De sleeptank doet gemiddeld een 25-tal
proeven per dag, 24 uur op 24.
Rekencluster. Sinds 2004 is op het Waterbouwkundig
Laboratorium een rekencluster
in gebruik. Dat rekencluster bestaat uit verschillende
geavanceerde computers die gezamenlijk
kunnen worden gebruikt om zeer
intensieve berekeningen uit te voeren.
Aanvankelijk werd het rekencluster voornamelijk
gebruikt om getijstroming in de
Westerschelde te simuleren, maar gaandeweg
is het steeds breder ingezet. Naast slibtransport
in havens, kustgebied en Schelde
wordt het cluster inmiddels ook gebruikt
om nautische toegankelijkheid te modelleren
en er worden studies gepland voor het
beheer van de gemeenschappelijke Maas.
Een van de zware berekeningen van het
cluster is een gedetailleerde driedimensionale
berekening van getijstromingen in het
Schelde-estuarium. Voor elk van de ruim
1,3 miljoen roosterpunten worden een jaar
lang snelheden en waterstanden uitgerekend
en met intervallen van 30 minuten
opgeslagen. De berekening vergt in totaal
ongeveer 22 dagen.
Afdeling Scheepvaartbegeleiding
De afdeling Scheepvaartbegeleiding (MDK)
heeft sinds kort Asis in gebruik genomen:
het Afdeling Scheepvaartbegeleiding Informatiesysteem.
Asis bestaat uit een reeks
modules die onder meer de personeels- en
administratieve gegevens bijhouden. Ook
alle vergaderzalen van de afdeling kunnen
nu digitaal worden gereserveerd.
Ook voor de klanten van de afdeling kan
Asis veel betekenen. Zo is er een module
die Dringende Berichten aan Zeevarenden
beheert, en een module om informatie uit
te wisselen met het Europees maritiem informatienetwerk
SafeSeaNet.
Samenwerkingsprotocol
MercatorNet
MercatorNet is een samenwerkingsverband
tussen de beleidsdomeinen MOW, LNE,
RWO en DAR om geografische informatie
eenvoudig ter beschikking te stellen. Het
vormt een basis voor de GIS-dataverdeling.
Het systeem bestaat uit een aantal databanken
met een brede waaier aan geografische
informatie (met onder meer wegen,
grenzen, orthofoto’s en ruimtelijke uitvoeringsplannen)
die worden ontsloten op het
VO-net. Die data kunnen rechtstreeks worden
geconsulteerd of ingebouwd in toepassingen.
MercatorNet wordt momenteel uitgebouwd
tot een knooppunt in het netwerk
Geografische Data Infrastructuur (GDI)
Vlaanderen. Hierdoor gaan alle gebruikers
via open standaarden zowel de gegevens
over de data kunnen bevragen (metadata) als
de data zelf kunnen bekijken en bevragen.
Het samenwerkingsprotocol dat MercatorNet
uitbouwt tot een GDI-knooppunt
is voor het beleidsdomein MOW ondertekend
door secretaris–generaal ir. Fernand
Desmyter. Het samenwerkingsverband staat
open voor uitbreiding naar andere beleidsdomeinen
binnen de Vlaamse overheid.

Centaurus
krijgt Indigo-prijs
De software Centaurus
van de afdeling
Beleid Mobiliteit en
Verkeersveiligheid,
is in de prijzen
gevallen. De software
kreeg de Indigo-prijs
2010 gewonnen in
de categorie efficiëntie.
I
n 2003 besliste de Vlaamse Regering
om een praktisch werkinstrument uit te
werken om vergunningen af te leveren en
te beheren voor de taxidiensten en verhuurdiensten
van voertuigen met bestuurder.
Die taken vallen onder de bevoegdheden
van steden en gemeenten. De afdeling Beleid
Mobiliteit en Verkeersveiligheid kreeg
de taak om het instrument uit te werken.
Het resultaat is Centaurus: een combinatie
van een gegevensdatabank en een
communicatieplatform tussen overheden.
Dankzij de databank wordt het beheer van
vergunningen voor de taxi- en verhuurdiensten
een stuk gemakkelijker. Centaurus
zorgt ervoor dat elke gemeente vergunningen
en kaarten eenvoudig kan afleveren.
Bovendien kan de gemeente via Centaurus
de gegevens van andere gemeenten en
overheden raadplegen. Zo kan de gemeente
sneller nagaan of het ingediende dossier
regelmatig is.
Ook de wijziging, de hernieuwing of de
stopzetting van de vergunning wordt in één
handomdraai uitgevoerd. Dus geen omslachtig
verwerken van de vergunningen meer.
Centaurus heeft nu de Indigo-prijs 2010
gewonnen in de categorie efficiëntie. Die
prijs wordt uitgereikt voor de beste softwareprogramma’s
van de Vlaamse overheid.
Vanaf eind 2011 zullen alle Vlaamse
gemeenten de Centaurus verplicht gebruiken.
In september vonden al 10 opleidingsdagen
plaats. In het voorjaar van 2011 volgt
nog een reeks opleidingen, zodat elke gemeente
de kans krijgt om deel te nemen.
13

Scannen van
een puntenwolk
Gevels van gebouwen opmeten: dat doet de cel Foto grammetrie-Topografie
van de afdeling Algemene Technische
Ondersteuning (Departement MOW) al langer. Maar het
opmeten van ronde of onregelmatig gevormde bouwwerken,
behoorde tot nu toe niet tot het dienstverleningspakket.
Via 3D-laserscanning kan de sectie Fotogrammetrie vanaf
nu ook die gebouwen in kaart brengen.
D
14 MOW
MAG
e sectie Fotogrammetrie
(ATO) levert een dienstverlening
in lucht- en gevelfotogrammetrie.
Het principe van
fotogrammetrie is dat je van
een combinatie van elkaar opeenvolgende
en overlappende
foto’s en coördinaten een 3Dbeeld
creëert. Op die manier
kun je voor gevels van gebouwen
een meetbare foto maken
met een nauwkeurigheid tot
1mm.
De voorwaarde om die
nauwkeurigheid te halen,
is dat de gevel vlak moet
zijn. Regelmatig is dit
echter niet het geval,
zegt Marleen Devroye,
sectieverantwoordelijke
Fotogrammetrie. ‘Historische
gevels en beschermdemonumen-
ten bevatten vaak zuilen, ornamenten en
balkonnen. Bovendien krijgen we steeds
meer vragen om heel bijzonder gevormde
gebouwen op te meten.’
Schoorstenen & ijskelders
Onlangs kwam de vraag voor de opmeting
van een fabrieksschoorsteen aan de Westkust,
voor de opmaak van een renovatiedossier
van beschermde monumenten van
WOI. Door de ronde, cilindrische vorm van
de schoorsteen is het niet mogelijk om gevelfotogrammetrie
toe te passen.
‘Een andere situatie deed zich voor bij
de observatietoren van pervijze, ook een
beschermd monument uit WOI. Voor een
fotogrammetrische opname moeten we
targets tegen die toren plakken, zodat we
een richtpunt hebben om de verschillende
orthofoto’s later in elkaar te schuiven. Maar
de toren is zo scheefgezakt dat het niet veilig
was om de targets te bevestigen.’
Tot slot was er ook de vraag tot fotogram-
metrische opname van de ijskelder in het
Rivierenhof te Deurne. ‘Ook die kon niet
worden uitgevoerd op de klassieke fotogrammetrische
manier. Gezien de conische
vorm van de ijskelder, de beperkte ruimte
binnenin en de grillige vorm van de omgeving
is een fotogrammetrische opname
onmogelijk.’
Puntenwolk
Na enig zoekwerk bleek de innovatieve
techniek van 3D-laserscanning een uitweg
te bieden. ‘Een laserscanner stuurt een
laserstraal uit, die weerkaatst op een object.
Het licht dat terugkaatst, wordt optisch
opgevangen. Zo kan een laserscanner een
object puntje voor puntje aftasten, wat een
wolk oplevert van tientallen miljoenen punten
die elk een x-, y- en z-coördinaat hebben.
Op die manier kun je de meest grillige
objecten perfect in kaart brengen.’
Zelf heeft de sectie Fotogrammetrie zo’n
laserscanner voorlopig niet aangekocht.
Daarom werd een aantal opdrachten uitbesteed
aan externe firma’s en nauwgezet en
aandachtig opgevolgd. ‘Daardoor hebben
we heel wat bijgeleerd over de techniek en
de toepassingen ervan’, zegt Marleen Devroye.
‘Ik moet zeggen: onze nieuwsgierigheid
is geprikkeld. In 2011 gaan we zeker
nog enkele dergelijke projecten uitvoeren.
Niet dat we gevelfotogrammetrie volledig
door 3D-laserscanning gaan vervangen.
Maar voor bepaalde projecten is de techniek
een welkome aanvulling op ons klassieke
arsenaal.’

Maasmodellen
voortaan samen beheerd
De Maas vormt over
een afstand van
ongeveer 45 km de grens
tussen Vlaanderen en
Nederland. Al een hele
tijd gebeurt het beheer
van de grensrivier zo veel
mogelijk gezamenlijk.
Nu worden ook
de computermodellen
aan beide kanten
geïntegreerd.
D
e Maas tussen Vlaanderen en Nederland
wordt meestal de Grensmaas of
de Gemeenschappelijke Maas genoemd.
Het beheer van de rechteroever is in handen
van Rijkswaterstaat in Nederland, de
linkeroever valt onder de bevoegdheid van
NV De Scheepvaart.
Ruimte voor water
Onder het motto Ruimte voor water hebben
beide beheerders gezamenlijk een
hele reeks ingrepen langsheen de Maas
ontworpen, zowel op de linker- als op de
rechteroever. Om die herinrichtingen goed
te kunnen bestuderen, werden verschillende
computermodellen van de Maas opgebouwd.
Tot voor kort hadden Nederland en
Vlaanderen elk hun eigen modellen, maar
daar komt nu verandering in.
‘Gezien de vele, grootschalige ingrepen
die gepland zijn, zullen de komende
jaren continu wijzigingen plaatsvinden
aan de zomer- en winterbedding van de
Gemeenschappelijke Maas’, zegt Erika
D’Haeseleer, onderzoeker Waterbouwkundig
laboratorium. ‘Daardoor zouden
zware inspanningen nodig zijn om de ver-
schillende computermodellen actueel te
houden. Het idee is gegroeid om ook op
dat vlak te gaan samenwerken en dubbel
werk te vermijden.’
Samen sterk
Als tussen twee modellen moet worden
gekozen, moet er eentje sneuvelen. ‘In dit
geval hebben we ervoor gekozen om met
het Nederlandse tweedimensionale Maasmodel
verder te gaan. Dat wordt vanaf nu
gezamenlijk beheerd. De formele samenwerkingsovereenkomst
tussen de Waterdienst
van Rijkswaterstaat (RWS) en het
Waterbouwkundig Laboratorium (Vlaamse
overheid) wordt binnenkort ondertekend.
Ook NV De Scheepvaart en Rijkswaterstaat
dienst Limburg zullen mee tekenen.’
Intussen zijn ook de eerste concrete afspraken
gemaakt. In het voorjaar van 2011
zal het Waterbouwkundig Laboratorium de
gegevens van enkele ingrepen in het Nederlandse
model invoeren. En om het systeem
goed onder de knie te krijgen, volgt
een van de modelleerders van het Waterbouwkundig
Laboratorium binnenkort een
week stage bij de collega’s in Maastricht.
15

Hoe minder slib
hoe liever
Current Deflecting Wall bijzonder efficiënt
Dokken moeten altijd worden
uitgebaggerd om hun vaardiepte
te behouden. Maar
hoe minder slib een dok
verzamelt, hoe liever. Stroomafwaarts
van het Deurganckdok
in Antwerpen heeft de
afdeling Maritieme Toegang
sinds kort een Current
Deflecting Wall geïnstalleerd.
Die bijzondere constructie
kan de aanslibbing met 10 à
20 % verminderen.
H
et Deurganckdok is een getijdedok.
Net zoals op de Schelde staat het waterpeil
bij hoog water gemiddeld ongeveer
4 meter hoger dan bij laag water. Bij elke
fase in het getij wisselt het Deurganckdok
water uit met de Schelde, en precies die
wateruitwisseling tussen zout en zoet water
zorgt voor extra slib.
De kosten om het Deurganckdok op
diepte te houden, werden oorspronkelijk
geraamd op 5 tot 6 miljoen euro per jaar.
Dat is een heel bedrag, en daarom werd
een zoektocht gestart naar een methode
om aanslibbing te verminderen. In juni
1998 adviseerde een internationale groep
experts om 3 maatregelen te nemen: een
Current Deflecting Wall, een geleidingsdam
en een verhoging van de bodem (‘tafel’) aan
de ingang van het Deurganckdok. Die maat-
16 MOW
MAG
regelen, waarvan de Current Deflecting
Wall de belangrijkste is, worden momenteel
uitgevoerd. Het einde van de werken
wordt voorzien tegen midden 2011.
Geleidingswand
De Current Deflecting Wall is in feite een
C-vormige metalen geleidingswand die
15 meter boven de rivierbodem ligt, net
stroomafwaarts van het Deurganckdok. De
wand staat op enorme buispalen met een
diameter van 2,40 meter en een lengte van
39 à 42 meter. De bodem tussen de Current
Deflecting Wall en de oever is opgehoogd,
zodat een onderwatertafel ontstaat.
Samen met die onderwatertafel zorgt de
Current Deflecting Wall voor een verandering
in het stroompatroon bij vloed. Het met
slib beladen water uit de onderste helft van
de waterkolom wordt door de drempel uit
de richting van het dok geleid. Het water
uit de bovenste helft van de waterkolom,
dat minder met slib beladen is, wordt in de
richting van het dok gestuurd.
Hamburg
Een Current Deflecting Wall is geen doordeweekse
constructie. Alleen de haven
van Hamburg heeft er tot nu toe eentje
gebouwd. Maar de wateruitwisseling tussen
het Deurganckdok en de Schelde is
ingewikkelder dan de situatie in Hamburg,
waardoor een uitgebreid onderzoek nodig
was. Met behulp van een schaalmodel werd
de optimale vorm van de Current Deflecting
Wall bepaald.
De resultaten van de numerieke modellering
bevestigen dat de totale wateruitwisseling
inderdaad vermindert door de aanwezigheid
van de Current Deflecting Wall.
De aanslibbing van het Deurganckdok vermindert
met 10 tot 20 %.
Waarom aanslibbing?
Sinds de opening van het Deurganckdok in 2005 werd gestart met een langdurig
meetprogramma om de aanslibbing in het Deurganckdok op te volgen: niet alleen de
hoeveelheid slib, maar ook de factoren die de aanslibbing bepalen.
De voornaamste factoren zijn het verschil tussen het waterniveau bij hoog water en bij
laag water (het getijverschil) en de variaties in het zoutgehalte in de omgeving van het
Deurganckdok. Hoe groter het getijverschil en hoe groter de verschillen in zoutgehalte,
des te groter is de wateruitwisseling tussen het Deurganckdok en de Schelde. Als er
meer water uitgewisseld wordt, is de kans groter dat het meegevoerde slib bezinkt en
achterblijft in het Deurganckdok.

De Lichtenlijn wint
Staalbouwprijs
De eigentijdse voetgangers-
en fietsersbrug De Lichtenlijn
in Knokke-Heist is nog
maar eens in de prijzen
gevallen. Tijdens de jaarlijkse
Staalbouwdag
bekroonde Infosteel,
het staalinformatiecentrum
voor België en Luxemburg,
het bouwwerk met
de prestigieuze
Staalbouwprijs 2010.
D
e Lichtenlijn is een ontwerp van het
ingenieursbureau Ney & partners.
De fietsers- en voetgangersbrug dateert
uit 2008 en is gebouwd in opdracht van de
MDK-afdeling Kust. Ze overspant de drukke
kustweg en de route van de kusttram, als
veilige verbinding tussen de natuurgebieden
Baai van Heist, De Vuurtorenweiden
en De Sashul. Ze garandeert een veilige
oversteek van de kustweg voor zachte
weggebruikers en laat de Kustfietsroute
aansluiten op de routes van het achterland.
Vloeiende overgang
De brug vormt de verbinding tussen de
geklasseerde vuurtorens Laag Licht en
Hoog Licht, die decennialang een lichtenlijn
vormden. Vaartuigen die de havengeul
binnenliepen door de vaargeul pas van ’t
Zand zaten op de goede koers van 136° als
de lichtbundels van het laag en hoog geleidelicht
zich op één lijn bevonden.
De ontwerper wilde een vloeiende overgang
realiseren tussen het duinlandschap
aan de zeezijde en het natuurgebied aan de
landzijde. Het resultaat is een ranke brug
die de gebruikers het gevoel geeft dat ze
boven het landschap zweven. De brug verhoogt
de veiligheid en de kustbeleving voor
de talloze zachte recreanten.
Tweede keer prijs
De Lichtenlijn haalde in 2009 al de voorpagina’s
toen de kunstzinnige constructie
genomineerd werd voor de ‘prijs Bouwheer’
van de Vlaamse Bouwmeester. De Staalbouwprijs
geeft deze toch al bijzondere
brug nog meer uitstraling.
Meer info
Je kunt de brug op het Internet virtueel
bezoeken op een 360° beeld via
http://zeeweringenkustbeheer.afdelingkust.be
> Projecten > Voetgangers-
en fietsersbrug.
17

KORT
ISO 9001
gehercertificeerd
De afdelingen Betonstructuren, Metaalstructuren,
Geotechniek en Algemene Technische Ondersteuning
van de Technisch Ondersteunende Diensten beschikken
al sinds 2004 over een ISO 9001-certificaat. Dit jaar
verviel het certificaat en moest een audit plaatsvinden
om te beoordelen of de afdelingen nog altijd voldoen
aan de eisen van de norm. Voor het eerst werd ook
de werking van het Waterbouwkundig Laboratorium
beoordeeld.
Begin oktober 2010 kwam het positieve nieuws: de
5 afdelingen zijn (opnieuw) conform de ISO 9001:2008norm.
Een bewijs van een bijzonder kwaliteitsvolle
dienstverlening!
Rotterdam gebruikt
18 MOW
MAG
Apec-seminarie
Sinds meer dan 30 jaar speelt Apec, het Flanders port Training
Center, een belangrijke rol in de kennisoverdracht van
de Vlaamse havens naar de wereld. In samenwerking met de
Vlaamse overheid, het Havenbedrijf Antwerpen en de provincie
Antwerpen organiseert Apec praktijkgerichte en interactieve
havenseminaries voor havenprofessionals wereldwijd.
Dit jaar werd voor het eerst een seminarie gepland waarbij
de aandacht exclusief naar de dienstverlening van de verschillende
MDK-entiteiten ging. Niet minder dan 28 studenten uit
Slibtesttank
Na een eerste jaar van interne studie op
gebaggerd slib, is de slibtesttank van het
Waterbouwkundig Laboratorium nu ook
beschikbaar voor externen. De haven van
Rotterdam en Rijkswaterstaat Nederland
maakten er meteen dankbaar gebruik van.
De slibtesttank is vooral nuttig om verschillende
meetmethodes van aanslibbing
met elkaar te vergelijken. Die meetmethodes
dienen om de aanslibbing in de geulen
en havens regelmatig in beeld te brengen.
Om de doorvaarbaarheid te garanderen,
moet dat slibniveau immers worden teruggebracht
tot een vastgelegde streefdiepte.
Om het doorvaarbare van het ondoorvaarbare
slib te onderscheiden, maakt
men gebruik van verschillende soorten

focust op MDK
14 verschillende landen bezochten het seminarie Nautical Accessibility
and Maritime Traffic dat van 13 tot 24 september op
diverse locaties werd georganiseerd.
Alle cursisten kwamen uit een professioneel havenmilieu.
Gedurende veertien dagen namen ze deel aan bezoeken en
presentaties die een duidelijk beeld gaven van de manier waarop
het agentschap MDK omgaat met veiligheid en een vlotte
scheepvaartbegeleiding. De cursisten kregen een rondleiding
in elke Vlaamse haven.
densiteitmetingen. Die hebben elk hun
voor- en nadelen. Er werd in het verleden
al veel onderzoek gedaan naar die meetmethoden,
maar de mogelijkheden bleven
beperkt door de ‘kleine’ meetopstellingen.
Metingen op het terrein zijn door
omgevings omstandigheden te moeilijk en
te onnauwkeurig.
De slibtesttank lost dat probleem op: ze
biedt een omgeving die realistisch genoeg
is om de specifieke omstandigheden ter
plaatse na te bootsen, en dus betrouwbare
vergelijkingen mogelijk te maken tussen
de verschillende meetmethoden. Daar
maken ook Rijkswaterstaat en de haven
van Rotterdam sinds september 2010
dankbaar gebruik van.
Golfoverslagproeven
Tielrodebroek
Van 29 november tot 14 december 2010 werden in
opdracht van het Waterbouwkundig Laboratorium en
de nv Waterwegen en Zeekanaal golfoverslagproeven
uitgevoerd in het gecontroleerde overstromingsgebied
Tielrodebroek (nabij Temse).
Met een golfoverslagsimulator wordt het effect van
overslaande golven bij een superstorm nagebootst, om
zo de sterkte van de grasmat op de dijken te bestuderen.
Die grasmat beschermt de dijk immers tegen
uitspoeling en erosie.
Het Waterbouwkundig laboratorium volgde de uitspoeling
van grond en de sterkte van de grasbekleding
op. De Afdeling Geotechniek mat de waterverzadigingsgraad
van de dijk op en zal aan de hand van enkele
boringen de dijkopbouw in kaart brengen. Tot slot stond
het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek in voor de
vegetatieopname, waaronder de doorworteling en de
bedekkingsgraad.
De resultaten van het onderzoek moeten uitwijzen
hoe we ons land in de toekomst beter kunnen wapenen
tegen de gevolgen van golfoverslag en zo bresgroei
en de daaruit voortvloeiende overstromingen kunnen
voorkomen.
19

20 MOW
MAG
Evy Gruyaert zet Zoltàn Kazatsay,
vertegenwoordiger van de Vicevoorzitter
van de Europese Commissie,
in de bloemetjes.
Op 30 november en 1 december 2010
vond in de Kunst berg in Brussel
de eerste Europese binnenvaartconferentie
Barge to Business plaats.
De Barge to Business-conferentie
werd georganiseerd met de steun
van de Europese Commissie via
het EU-binnen vaartproject platina.
P
latina staat in voor de implementatie
van Naiades, het Europese actieprogramma
ter promotie van het binnenvaarttransport.
promotie Binnenvaart Vlaanderen
organiseerde Barge to Business in
naam van platina.
Het tweedaags binnenvaartevenement
bood een waaier aan zakelijke contacten
voor bedrijven, toespraken van beleidsmakers,
presentaties, panelgesprekken
en mogelijkheden tot netwerken. Het was
de unieke gelegenheid om meer te weten
te komen over de laatste ontwikkelingen
over logistiek, supply chain management
en binnenvaarttransport.
Het publiek bestond uit vertegenwoordigers
van de Europese binnenvaart, logistieke
organisatoren, marktspelers, klanten
Het Jef Neve Trio gaf
het beste van zichzelf.
Een ideale avond om
te netwerken.
Volle vaart voor
en potentiële verladers, Europese nationale
en lokale overheden, vertegenwoordigers
van havens en terminals. De interesse
was overweldigend. De tweehonderd vijftig
beschikbare plaatsen waren al snel allemaal
gereserveerd.
Netwerkavond
De Europese binnenvaartconferentie kon
rekenen op de steun van de Vlaamse overheid.
Op het einde van de eerste dag vond
onder auspiciën van Vlaanderen en van de
Vlaams minister voor Mobiliteit en Openbare
Werken Hilde Crevits de Barge to
Business-netwerkavond plaats. De Stafdienst
van het Departement Mobiliteit en
Openbare werken stond in voor de organisatie
van het netwerkevent.
Tijdens de Barge to Business-netwerkavond
ontmoetten de meer dan vierhonderd deelnemers
aan de conferentie, beleidsmakers,
politici en topambtenaren elkaar in een aangename
en ontspannen sfeer. Het was de ideale
gelegenheid om interessante contacten te leggen
en ideeën uit te wisselen over onderwerpen
die aan bod kwamen tijdens de conferentie.

de Binnenvaart
Striphelden
De netwerkavond had plaats in het Belgisch
Stripcentrum, dat ondergebracht is in een
beschermd meesterwerk (1906) van de
Belgische architect Victor Horta. Het is een
museum dat de volledige geschiedenis van
het Belgische stripverhaal op een inspirerende
manier voorstelt.
Er is voor deze locatie gekozen vanwege
het unieke karakter van het gebouw, het
culturele aspect van het Stripcentrum, de
ligging vlak bij de Kunstberg en de vlotte
bereikbaarheid met het openbaar vervoer.
Alle genodigden ontvingen als aandenken
een fraai stripalbum De Geestelijke Vaders ,
waarin alle Belgische striptekenaars verwikkeld
zijn in een verhaal dat zich afspeelt…
in het Stripcentrum.
Voor het walking dinner gaf minister
Crevits een korte toespraak waarin ze de
politieke boodschap over het Europees
binnenvaartbeleid meegaf. De Hongaars
staatssecretaris voor Infrastuctuur pál
Volner lichtte de plannen toe voor de
binnenvaart in Hongarije en tijdens het
Hongaarse EU-voorzitterschap. Tot slot
pikte de adjunct directeur-generaal van
het Directoraat-Generaal voor Mobiliteit
en Transport Zoltán Kazatsay (in naam
van vice-voorzitter van de Europese Commissie
Siim Kallas) in op de toespraak van
de minister.
Jazzhelden
Gastvrouw van de avond was Evy Gruyaert,
die de prominente sprekers introduceerde.
Om de buitenlandse genodigden te laten
proeven van wat Vlaanderen op hoogstaand
muzikaal vlak te bieden heeft, was
er gezorgd voor muzikale verwennerij door
het Jef Neve Trio. Jef Neve staat boven aan
de lijst van Vlaamse Jazz met wereldklasse.
Hij is een virtuoze jazzpianist die met zijn
trio exclusief voor de Barge to Businessnetwerkavond
een zeer gesmaakt, adembenemend
tweedelig Jazzconcert speelde.
Europa en MOW
Binnen het kader van het Europees Voorzitterschap organiseerde het
beleidsdomein Mobiliteit en Openbare Werken vier evenementen:
Transport Research Arena (TRA) 2010, van 7 tot en met 10 juni in Brussel,
het Seine-Schelde Netwerkevent op 1 oktober in Kortrijk, de Barge to
Business-conferentie op 30 november en 1 december in Brussel, met
daarbij de Barge to Business-netwerkavond op 30 november, en tot slot
de Shortsea Shipping and Motorways of the Sea Focal Points meeting op
9 en 10 december 2010 in Brugge.
21

Lara in actie
Nieuwe binnenvaartsimulator ingehuldigd
Op vrijdag 3 december 2010 werd de nieuwe
binnenvaartsimulator van het Waterbouwkundig
Laboratorium officieel ingehuldigd door minister
Hilde Crevits. De binnenvaartsimulator, Lara,
zal een belangrijke ondersteunende functie spelen
voor het onderzoek en ontwikkeling in de Vlaamse
maritieme en binnenvaartsector.
B
innenvaartschepen worden steeds
groter, maar de sluizen en vaarwegdieptes
blijven dezelfde. Daardoor wordt
het heel belangrijk om scheepsmanoeuvres
heel precies en correct in te schatten. Het
onderzoek via simulaties is dan een veilig
en milieuvriendelijk alternatief voor fysieke
scheepsmanoeuvres op ware grootte.
Volledig realistisch
Lara heeft een nagebouwde stuurhut met
een uitrusting zoals op een echt binnenschip:
een autopilot voor de roerbediening, een telegraaf
en dubbele boegschroefbediening.
Verder is de simulator onder meer uitgerust
met een radar en camerabeelden met bediening.
De stuurhuthoogte kan ingesteld
worden, wat van wezenlijk belang is bij de
binnenvaart. De koers, roerstand, bochtenmeter
en tal van andere indicatoren worden
op verschillende schermen weergegeven.
De vaaromgeving wordt gevisualiseerd
op zeven 52’ LCD beeldschermen met full-
HD-resolutie, geplaatst in een halve cirkel
22 MOW
MAG
rond de piloot. Daardoor kan die de 3Dvaaromgeving
goed overzien om nauwkeurig
tussen de oevers, kaaimuren en boeien
te navigeren. In de aansluitende ruimte
kan een instructeur de simulatie beoordelen
en beïnvloeden door bijvoorbeeld wind,
stroming en getij anders in te stellen. De
instructeur kan extra parameters invoeren
om de zichtbaarheid te verminderen (mist
of schemer), of door andere schepen aan
de simulatie te laten deelnemen. Bediening
van bruggen, sluisdeuren en verkeerslichten
zorgen voor het nodige realisme.
Na het uitvoeren van een vaart kunnen
de gegevens worden opgeslagen om door
ingenieurs te worden bestudeerd. Het uitprinten
van het gevolgde traject geeft de
piloot het overzicht om de situatie beter in
te schatten en de vaart te verbeteren.
Lena
Simulaties met Lara geven dus een
realistisch beeld van de situatie op onze
binnenwateren. Ze kunnen zo helpen om de
knelpunten op een vaarroute te detecteren
en eventueel aanwijzen waar de infrastructuur
moet worden aangepast. De resultaten
van Lara zullen bijdragen tot de veiligheid,
de promotie, de communicatie, de marktprospectie
en de marketing van de binnenvaart.
Dat is belangrijk om in de toekomst
meer goederenstromen naar de binnenvaart
af te leiden en om knelpunten op het
vlak van mobiliteit aan te pakken. Lara zal
heel wat binnenvaartpotentieel realiseren,
en zal ook dienen om innovatieve concepten,
zoals gekoppelde binnenschepen, veilig
uit te testen.
Lara heeft overigens een zusje, Lena. Die
binnenvaartsimulator wordt vooral gebruikt
voor opleidingen. Het onderzoek dat met
Lara verricht wordt, is voortaan een belangrijke
gegevensbron om Lena nog preciezer
en realistischer te maken.
Vlaams minister Hilde Crevits mocht bij
de inhuldiging als eerste de simulator Lara
uittesten. Zo kon de minister zelf ervaren
hoe waarheidsgetrouw de simulator is.

Onze beste wensen
Een Inland Electronic Nautical Chart
is een elektronische kaart die gebruikt
wordt bij de binnenvaart. Een IENC
bevat alle kaartinformatie die noodzakelijk
is voor een veilige navigatie
op de binnenwateren en in gemengde
scheepvaartgebieden, zoals het kanaal
Gent-Terneuzen. De kaart valt min of
meer te vergelijken met wat gps-toestellen
gebruiken, met dat verschil dat
de kaarten veel gedetailleerder zijn en
dat de navigatiesystemen (Inland Ecdis
Een nieuwjaarsbrief hebben we
niet, maar goede voornemens
wel: ook in 2011 willen we alle
medewerkers van het beleidsdomein
MOW blijven verrassen met
onderhoudende en interessante
artikels over alles wat reilt en zeilt
in ons vakgebied. Van de grootste
infrastructuurwerken tot kleinere
evoluties die ons werk aangenamer
maken: ook dit jaar houden
we de vinger stevig aan de pols.
Vanwege de MOWmag-redactie
aan al onze lezers: een boeiend
2011 gewenst!
Gentse haven
in kaart
Het Team Vlaamse
Hydrografie van de afdeling
Kust realiseerde onlangs
de eerste Inland Electronic
Nautical Chart (IENC) voor
de haven van Gent en het
kanaal Gent-Terneuzen.
of Inland Electronic Chart and Display
Information System) ook andere vaartuigen
in beeld brengen.
Een IENC bevat veel meer details over
bruggen en sluizen dan een maritieme
ENC, die gebruikt wordt voor de zeevaart.
Ook boeien, verkeersborden en andere
signalisatie die specifiek is voor de binnenvaart,
worden in kaart gebracht.
De Vlaamse Hydrografie maakt de ekaarten
in opdracht van de vaarwegbeheerders.
De RIS-richtlijn verplicht die
overheden om officiële kaarten beschikbaar
te stellen voor de grotere vaarwegen
en de havens die er aansluiting op geven.
De IENC is bestemd voor alle binnenschepen
die in die zone varen en die
een Inland Ecdis aan boord hebben. Via
www.RIS.vlaanderen.be, gelinkt aan de
website van Haven Gent, wordt de kaart
gratis verdeeld.
De Vlaamse Hydrografie plant in de
nabije toekomst ook de opmaak van
IENC’s voor de Beneden Zeeschelde, de
Haven Zeebrugge en de Haven Oostende.
Zeeleeuw
op wetenschapsdag
Op zondag 21 november meerde
de DAB Vloot aan in Gent met
de Zeeleeuw en werd het schip
opengesteld voor het publiek.
Vele wetenschappers van de
Universiteit Gent en het Vlaams
Instituut voor de Zee verzorgden
aan boord tal van interessante,
leuke en jeugdgerichte proeven.
Iets meer dan 600 bezoekers
kwamen op het initiatief af.
De tocht die de bezoekers
ook doorheen de buik van het
schip maakten, duurde een
klein half uurtje en was dankzij
het hoog interactief karakter
een avontuur op zichzelf. Vanzelfsprekend
nam het publiek
ook een kijkje op de brug, de
machinekamer en aan dek.
In de voormiddag was er een
kort formeel moment met de
rector van de Universiteit Gent
en de voorzitter van de raad van
bestuur van het havenbedrijf
Gent. Jan Mees, algemeen directeur
van het Vlaams Instituut
voor de Zee, stelde dat een aanwezigheid
in Gent voor de hand
lag. Ongeveer de helft van het
mariene onderzoek dat via de
Zeeleeuw gebeurt, is verbonden
met wetenschappers en projecten
van de Universiteit Gent.
23

DE LICHTENLIJN STAAL-
BOuW-
PRIJS
2010