Memoranda van mijn diensttijd in Ned. Oost Indie ... - Ouwe Raman

Hiermee sluiten we de P.V is.
Leiders diploma is behaald en
we gebruiken het boek verder
voor mijn leven als militair
in Indië en wel op Java en
Sumatra.
Om een logboek te
pennen over mijn
Militaire leven
3

6
INLEIDING
In dienst getreden op 23 maart 1947 in de
Bernhard kazerne in Amersfoort.
Daarna op 20 augustus 1947 overgeplant naar de
Adolf kazerne, kamer A2.
Na 17 dagen inschepingsverlof te hebben genoten,
maakten we ons klaar voor vertrek. Tropenkleding
werd uitgereikt, wapens en veel theorie over
Indië moesten we slikken. Ook werden er elke
week prikken uitgedeeld, waarvan je soms dagen
beroerd was.
Overigens ging het best. Ik was veel thuis. Toen
werd de datum bekend gemaakt. We zouden
vertrekken op 30 oktober 1947 vanuit Amsterdam
met de Nieuw Holland.

We vertrokken uit de Adolf kazerne om 10
uur, kwamen aan in de Bokkenduinen waar
we instructies kregen omtrent onze taak als
S(cheeps) P(olitie). Om 11 uur vertrokken we via
de Bernhard kazerne naar Amsterdam. De kade
kwam in zicht.
Eerst eten, even sjouwen en om 2 uur werden we
ingescheept.
We kregen een hangmat plus 2 dekens.
7

8
28 oktober 1947.
De eerste dag aan boord van ons schuitje is
100% mee gevallen. Het is een goede schuit en
gezellig. Wij moesten al 2 dagen eerder aan boord
omdat we scheepspolitie zijn. Nu lopen we zwaar
bewapend met een witte band waarop S.P. om ons
arm, zwaar boos kijkend het schip op en neer en
zien uit naar misdadigers.
Overmorgen de 30 ste oktober komen de jongens
aan boord, waardoor er wat meer leven in de
brouwerij zal komen. Er komen ± 1850 man
troepen aan boord, waarvan ± 1150 huzaren.
Verder zijn er nog 150 Chinezen plus de
onderofficieren van het schip, de matrozen enz.
Het schip is mooi ingericht met Indische spullen.
Alles is gemakkelijk te vinden. Het schip
vaart nu voor de K.P.M. en het is het beste
troepentransportschip van Nederland. Het heeft
een behoorlijke laadruimte, 2 ruime dekken en
speelzalen.
Aan vlees zal ons niets te kort worden gedaan,
want op dit ogenblik hebben we al 40 ton bevroren
vlees aan boord.
Omdat maar alle S.P.-ers met zo weinig waren (50
man), mochten we in de officiersmess eten, waar
we bediend werden door onze gele broeders.
Nu, dit is voor de eerste dag genoeg! Ik schei uit
en kruip lekker in m’n hangmat. Pit ze, zullen we
maar zeggen en tot de volgende keer.

29 oktober 1947.
Vandaag hebben we gehoord wat er van ons als
S.P.-ers verwacht wordt.
We hebben het hele schip bekeken, weer in de
officiersmess gegeten.
Tot de volgende dag!
30 oktober 1947.
Om half 9 lopen we als S.P.-er door de loodsen
en we ontvangen daar gratis van de Cadi 1 reep
chocolade en 20 Cadi sigaretten plus 10 Chief
Whip. Dat was dus oké.
Na de lijst van “present” getekend te hebben,
gaan we weer aan boord, waar we worden
ingedeeld. Om 10 uur komt de eerste ploeg
binnen. De inscheping verloopt vlot. Om 3 uur is
alles binnen.
9

10
Om precies 5 uur vertrok de boot en als het
Wilhelmus speelt, worden we door de sleepboten
weg gesleept naar IJmuiden. Waar we een half uur
in de sluizen liggen en we dan weg stomen naar
Indië.
Prettig was nog even het gezicht van Henneke
ter zien en na nog wat moeilijkheden met haar
te praten. Ja, dat was handig om met een bootje
langszij te komen.
Ook op het Stenenhoofd kon ik haar nog ontdekken
en ma Bergen ook. Het uitzicht werd wel
belemmerd door de rook van een kustvaarder,
maar toch kon ik haar duidelijk onderscheiden met
haar rode hoofddoek.
Vlak voor de Hembrug sloepenrol. Dat verliep
vlug.
Daarna eten en om 8 uur werden we als S.P. afgelost
door het 3de Eskader. Vervolgens na Nederland
te hebben zien weg zinken in het maanlicht
vlug de hangmat pakken en pitten tot de volgende
dag.
Wat komt er?

Niets bijzonders. Zoals iedere keer vervelen en
luieren en fl. 30.- ontvangen als scheepsgeld. Tot
morgen maar weer.
1 november 1947
Niets bijzonders vandaag en nog steeds niet zeeziek
geweest. Hoera!
2 november 1947
Weer wacht gehad. Was prima en stil.
Veel jongens zijn zeeziek. Het is een rot gezicht,
vooral als je het zelf niet bent, de jongens maar
voor oud vuil op de dekken te zien liggen en maar
overgeven. Bah! Ik hoop maar dat het gauw voorbij
is.
We zitten nu bij Spanje. Morgen passeren we Gibraltar
en krijgen dan rustig water.
Verder nog even naar huis gepend en daarna maar
weer slapen en vervelen.
11

12
3 november 1947
Vandaag was alles beter en we hebben veel
gezien.
Eerst zagen we water en nog eens water.
Bruinvissen die dartelend achter en voor het schip
zwommen en doken. Een leuk gezicht.
Daarna zagen we Kaap Finesteren. Heel mooi met
die rotsen die boven water uitsteken.
Verder hadden we op dek nog een
cabaretvoorstelling. Na afloop voeren we Gibraltar
in donker binnen om ± 10.30 uur. Het was een
fantastisch gezicht. De vissersboten voeren luid
schreeuwend vlak langs ons schip.
Verder passeerden we ’s nachts nog Tunis en
Tanger, mooi verlicht. Een prachtig gezicht.
Nu maar vlug slapen en morgen zullen we
denkelijk wel wat meer zien van de kust. Het is
mooi weer en nu in mijn hangmat denk ik aan
Holland, dat nu zo ver is.

EEN BABOE
of KINDER
MEID
13

18
4 november 1947.
Het is onze beurt weer voor de S.P.-wacht. Toen
ik vannacht van de wacht kwam, heb ik lekker
gebaad in een badkuip met zeewater. Wel wat
koud, maar ik ging er als neger in en kwam er als
volslagen blanke weer uit. Dat was echt fijn.
Morgen doen we Algiers aan en gaan daar even
een dagje debatteren.
Na gezellig gebabbeld te hebben en de wacht,
kroop ik om ± 4.30 uur in mijn kooi.
We wachten maar af tot morgen.

ALGIERS
In aller vroegte werd ik wakker gepord.
Toen ik op dek kwam, zag ik in de verte, nog
half beneveld, de kust van Algiers opkomen. Een
prachtig gezicht! De bergen roodachtig door de
opkomende zon en het heldere blauwe water van
de kom of haven van de stad, die zo schuin tegen
de bergen is opgebouwd.
Er werd veel gehandeld door negers. Vooral
19

20
op repen en
sigaretten waren
ze tuk. Ze gaven
in ruil onbenullige,
maar ook goede
dingen. Vooral
oranje appelen
(sinasappels),
waarvan er aan
boord duizenden
in grote manden
werden op
gehesen.
Wat bedelarij
betreft, staat de
stad op een zeer
hoog peil, vooral
door jongens van
7 tot 30 jaar, in
lompen gekleed.
Ze ruilen vooral in champagne, wijnen en foto’s
van de omtrek.
De politiemannen zijn niet kinderachtig, want af
en toe joegen ze de menigte uiteen, waarbij ze
met een stok hout op hun ribbenkast sloegen.
Ook gooiden ze ze nog met stenen na. De negers
lachten er om, maar waren wel bang en ondanks
dat ontzettend brutaal. Ze probeerden barrevoets
door medelijden zo veel mogelijk los te krijgen.
Na water, olie en sinasappels te hebben
geladen, werden we door een sleepboot om ±
6 uur (donker) de haven uit gesleept. Het was
fantastisch al die lichten en lichtreclames in dat
aarde donker langzaam te zien verdwijnen.

Algiers is volgens mij mooi en voor toeristen lijkt
het me een ideale plaats. Het is wel een drukke
havenstad, vooral wat de Franse schepen betreft.
5 november ’s avonds laat
We varen weer in volle zee en zien behoudens
enkele vuurtorens en verlichte schepen niets
anders dan onze trouwe kameraad: het water. Het
water dat ons mee neemt naar verre landen, waar
we heen gezonden worden om onze plicht te doen
en anderen te helpen. De stemming is nog steeds
100% en alles is wel aan boord.
De hangmat hangt klaar en wacht trouw op mij. Ik
heb weer heel wat van de wereld gezien, maar tot
nu toe is het landje aan de Zuiderzee het mooist
en liefste van ons zo onverschillige soldaten en
huzaren.
6 november 1947.
Weer een dag verstreken en weer land gezien. Wel
zo’n beetje de hele dag de Noord Afrikaanse kust
met een paar eilanden, een groep bijeen de Golita
eilanden. Mooi gezicht die eilanden zo uit het
water te zien verrijzen met er om heen het blauwe
water van de Middellandse Zee en er boven de
21

22
grote stralende zon.
Verder is er lichaaminspectie geweest door de
dokter. Onze voeten werden ook geïnspecteerd. Er
werd eveneens gekeken of je rein op je lichaam
was.
Verder geen nieuws. Maar weer slapen, wakker
worden en de nieuwe dag is er weer. Wat brengt
hij?
7 november
1947.
Niets bijzonders.
Enkel water, eten, slapen en luieren.
8 november 1947.
Weer wachtdienst als S.P. Deze is vlot verlopen
en gezellig. Erge deining en vele jongens hebben
de vissen weer gevoerd. Gelukkig ben ik van
zeezicht vrij gebleven en ben ’s avonds naar de
film geweest in de speelzaal. Toen ik in het ruim
kwam, was eerst m’n hele hangmat zoek met
kussen en deken. Na veel zoeken alles, op deken
na, terug gevonden.De deken heb ik nog steeds
niet, maar gewoon een andere gestolen.

Verder had ik nog een ongelukje in mijn postdoos.
Hele inktpotje stuk. Alles onder de inkt: logboek,
schrijfpapier enz. Eén vieze boel was het. Het kost
me moeite te denken aan P.V. glimlacht en fluit
onder alle moeilijkheden, maar het is gebeurd en
nu maar weer wachten op wat anders. Tot zondag!
Zondag 9 november 1947.
De dag begon vandaag goed. Heb om 8 uur de
samenkomst van onze veldprediker bezocht in de
Muziekhal van ons schip. Het was erg vol, maar
het verliep toch goed.
Het was even fris midden op zee met niets anders
als water om je heen. Dan te horen dat je niet
alleen bent, maar dat er één is die over je waakt
dag en nacht.
Verder verliep de dag als alle andere dagen, alleen
’s avonds was er zingen op het promenadedek,
waar het erg gezellig was en we uit volle borst
mee zongen.
Morgen Port Said, waar we wel wat beleven.. want
we hebben speciale opdrachten gekregen. Morgen
meer daar over.
Tot morgen in Port Said.
23

24
10 november 1947.
SUEZ
’s Morgens om 3 uur werden we gewekt (S.P.) om
de wacht te betreden op het hele schip, want Port
Said was in zicht. Een smerige stad met een grote
haven, waar allerlei soorten schepen in lagen uit
verschillende landen.
Langzaam voeren we de monding van het
Suezkanaal binnen. Al heel vlug kwamen de
politie en de loods aan boord plus de Arabieren
van de Kanaalmaatschappij.
Na Port Said te zijn door gevaren, kwamen we
eindelijk in het kanaal. Eerst zagen we niets
anders als de monding van de Nijl, maar daarna
kwam er aan beide kanten land. Aan de ene kant
dook de woestijn op en aan de andere kant een
moderne snelweg met om de zoveel kilometer
de prachtige seinposthuizen, waar de seinen in
hangen voor de schepen. Ze zagen er mooi en
modern uit met hun grote mast.
Via het kleine en grote Bittermeer kwamen we in
donker (± 7 uur) in het stadje Suez aan. Hier zag
het er ook weer fantastisch uit met de lichten en
reclames plus het licht groene water.
De bezoekers gingen van boord. Wij voeren verder
de Rode Zee op naar Aden.
Het kanaal is tamelijk breed en goed
onderhouden. Het wordt streng bewaakt. Om

de zoveel kilometer stond een schildwacht en
ook waren er vele tentenkampen met Engelse
soldaten. In het kanaal voer een patrouilleboot
van de Franse marine op en neer. We moesten
een paar keer stoppen voor een 3 tegenliggers.
Eén Engelse en twee uit de U.S.A. Het waren
tankschepen, die je hier veel ziet.
Verder zie je om je heen niets anders als woestijn,
zand en paar kamelen met berijders (32 stuks).
Dan realiseer je je pas wat de bouwers van
dit kanaal te doen gehad hebben. Aan beide
kanten zie je het zand weer aanslippen, zodat
het onbegonnen werk lijkt. Er is hier veel
doorzettingsvermogen voor nodig geweest. Nu
het er is, is het een grote vooruitgang voor de
scheepvaart. Het kanaal zelf is trouwens heel
modern ingericht met seinhuizen, boeien en sterke
dijken van steen.
Om het kanaal door te varen moet men fl. 3.000.-
betalen. Daarvan wordt het kanaal door de
Kanaalmaatschappijen onderhouden.
Ik ga eindigen en kom morgen weer terug.
25

26
11 november 1947.
Vandaag niets bjjzonders. Het zelfde als elke
andere dag.
12 november 1947.
Het is ontzettend warm en we zitten midden in
de Rode Zee. Vrijdag komen we in Aden aan.
Wegens de cholera krijgen we daar geen post
en gaat er ook geen post van boord. Ik heb een
telegram gestuurd, dus nu maar weer wachten
op antwoord. Er stond een aardig liedje in de
Scheepscourant. Ik heb het ingeplakt.
Verder niet veel nieuws. Alleen dat we in Saban
van land gaan om het eiland te bezichtigen. De
bijzonderheden hier over komen als we er zijn.
Dat duurt nog ± 1½ week. Dus we hebben nog
even de tijd.
Tabé en tot morgen!
13 november 1947.
Vandaag wasdag aan boord. Je moet wel op je
was passen, anders is het foetsie.
Ik deed het meestal ’s nachts, lekker stil en dan
waste ik mezelf ook maar mee.
We voeren om ongeveer ’s avonds 10 uur een
groep eilanden voorbij. Grillig van vorm en mooi
getekend uit de zee opduikend.
Verder niets als water.
Morgen om ± 12 uur varen we Aden binnen. Daar
wachten we maar op. We gaan nu pitten.

ADEN
14 november 1947.
We werden gewekt door het vallen van het anker.
Op dek gekomen zagen we het havenkwartier van
Aden voor ons. Mooi tegen de bergen op gebouwd
met boven op de bergen schuine slingerpaadjes er
naar toe.
De radiomasten van Aden zijn niet te ontdekken.
De stad ligt midden tussen de bergen aan de
oevers van de zeestraat die naar de Indische
Oceaan voert.
We liggen op de rede en laden water, kolen en
olie, dat door boten allemaal aangevoerd wordt.
Het zit hier vol van die roetmoppen, smerig,
lompen aan en op blote voeten. Als je een
dubbeltje in het water gooit, duiken die ze het op
27

28
en stoppen het meteen weg.
Het water is mooi lichtgroen en er zwemmen
vele visjes rond. Ook liggen er veel schepen.
Vlak achter ons ligt een Zuid Afrikaans schip. We
passeerden nog een dok met de Nederlandse
vlag er op. Ze groetten ons en wij groetten
beleefd terug. Het deed ons even goed weer wat
Hollanders te zien.
Ik ga nu slapen. Ben erg moe, want ik kom van
wacht af.
We blijven hier vannacht liggen, dus morgen kan
ik wel wat meer vertellen over Aden zelf.
15 november 1947.
Nadat we wakker waren en lekker gedoucht
hadden, kwamen we op dek en zagen nog steeds
Aden voor ons.
Het inladen was afgelopen en om 12 uur werden

de trossen los gegooid. We draaiden het schip
geheel om, hetgeen een half uur duurde. We
voeren de boor de haven uit door de straat van
Babel Mandep naar de Indische Oceaan.
Als laatste groet zagen we de grote op rotsen
gebouwde lichtmast van Aden, de poort van de
Indische Oceaan.
We voer weer. Overal licht groen water. ’s Avonds
was er weer een cabaretvoorstelling die oké was.
Daarna nog even luchten op het dek en vervolgens
de kooi in.
Morgen is de 3 de zondag aan boord. Na nog 15
dagen hopen we in Batavia aan wal te gaan. We
zien onze toekomst dapper tegemoet.
Vooral op deze rustige avond vanaf de Nieuw
Holland op de Indische Oceaan, zo ver van Holland
verwijderd, denk ik aan thuis en allen die mij lief
zijn. Tot morgen maar weer. Verder wel te rusten!
Zondag 16 november 1947.
De zondag ging voorbij als
gewoon. ’s Ochtends woonde
ik een godsdienstoefening bij, waarna ik rustig een
boek ging lezen.
Zo ging de dag rustig voorbij. Een enkel schip
passeerde ons. Hele scholen vissen vlogen en
zwommen voorbij. Verder zagen we nog enkele
rotsen en dat was het laatste stukje land.
29

30
’s Avonds ben ik naar een filmvoorstelling
geweest. Was een leuke lachfilm.
Verder maar weer het oude liedje: slapen, wakker
worden, wassen, eten en de nieuwe week lag
alweer voor ons. Wat brengt die?
Maandag 17 november 1947.
Dinsdag 18 november 1947.
Geen bijzonderheden. Weer op
wacht, 2 boeken uit gelezen,
rustig, mooi weer en mooi water.
’s Avonds naar cabaretvoorstelling.
Dagboek bij gewerkt en naar kooi.
Ben lekker gaan zonnebaden achter op de pomp,
die vrij is voor de S.P. Zij hebben dan ook eigenlijk
alleen toegang. Ik ben zo bruin als een neger.
Eerst was ik rood als een Indiaan.
Morgen komt de septic tank aan boord. Dat wordt
natuurlijk lollig.
Nu ga ik maar weer pitten en me voorbereiden op
morgen.

Woensdag 19 november 1947.
Neptunus komt aan boord. Ik heb een verslag er
van in geplakt. Dus valt er niet veel meer aan toe
te voegen,
Ik wil wel nog een enkele bijzonderheid vertellen,
dat niet in het verslag staat.
Als eerste kregen we een flesje limonade en fruit,
hetgeen zeer op prijs werd gesteld, vooral omdat
het erg heet weer was.
Het eten was ook prima, dus alles met elkaar een
leuke dag.
’s Middags konden we van de doopvermoeienis
bekomen. ’s Avonds weer een goed hapje eten.
’s Nachts droomde ik er van dat Neptunus bij me
in de kooi kwam en mij als aandenken aan hem,
2 hele lieve zeemeerminnen cadeau gaf. Achteraf
denk ik, ik zal er maar niets van vertellen,
anders wordt er één vast jaloers. Toen ik ’s
morgens wakker werd, waren de zeemeerminnen
verdwenen. Enkel een bosje zeewier hadden ze als
troost voor mij achter gelaten.
31

34
Donderdag 20 november 1947.
Een grote gebeurtenis: het regende. Echt water.
Heerlijk! Dit was nu echt eens regen waar we
naar verlangden. Al snel ging het over in een klein
stormpje. De golven sloegen tegen het schip. Een
mooi schouwspel was dat, maar het duurde maar
kort.
Al gauw bedaarde het. Het was weliswaar geen
mooi, maar toch ook geen lelijk weer.
Het liep ondertussen al tegen 10 uur. Ik ben naar
beneden gegaan. Even een brief pennen en mijn
Neptunusdiploma, dat ik in de loop van de dag heb
ontvangen, opsturen naar thuis.

Vrijdag 21 november 1947.
Er waren sportwedstrijden aan boord.
Geblinddoekt worstelen, in ’t zwembad,
touwtrekken een veel spul meer. Lollige boel. Ik
heb me dood gelachen,
’s Avonds draaiden ze een film van Rintintin. Een
oude maar toch wel goede film. Maar zweten!!
Boe! Morgen is er kermis aan boord.
35

36
KERMIS AAN BOORD
Zaterdag 22 november 1947.
De kermis die op ons schip werd gegeven, kwam
ten bate van het Margriet Fonds. Er is opgehaald
de somma van een dikke fl. 1.000.- , hetgeen niet
slecht was. Er waren veel attracties o.a. Theater
Nieuw Holland, haringtent, bal gooien, grabbelton
en hengelen. Speertjes werpen, een film Theatre.
Een waarzegger, dikke dame, de vrouw met de
baard enz. enz.
Deze kermis was echt leuk. Het was fantastisch
dat ondanks de bekrompen ruimte zo iets leuks
tot stand is gekomen.
Alle lof aan al degenen die hebben mee geholpen
deze kermis te doen slagen.

Zondag 23 november 1947.
Daar ik wacht had, kon ik de godsdienstoefeningen
niet bijwonen.
Verder verliep de zondag rustig. Er werden
voorbereidingen getroffen voor het aanleggen
van het schip in Sabang. Daar komt de post aan
boord. Hoera! Eindelijk! De zo verlangde post!
De jongens die de voorbereiding troffen,
kwamen tevoorschijn met lage schoenen en
goede uniformen, aangezien niet alleen de post
komt, maar we ook de hele dag aan was mogen
vertoeven. We zien er verlangend uit naar Sabang!
37

38
SABANG
24 NOVEMBER 1947.
Toen ik ’s morgens wakker werd en op het
dek kwam, ontrolde zich aan mijn blikken een
schitterend panorama. Een mooi begroeid
eiland met een goede primitieve haven. Zwaar
gebombardeerd tijdens de oorlog. Al snel lagen we
aan de houten kade en kwam de post aan boord.
De stemming was meteen 100%. Ook ik was in de
wolken., 7 brieven van Henneke. Moorddadig! En
verder gelukkig bericht van moeder dat alles goed
was. Blij te vernemen. Verder vele brieven van
bekenden van de padvinderij enz. enz. In totaal
20 stuks. Ik bleef nog een tijdje in de wolken.
Maar kom, we gaan verder. Om 11 uur was het
eten en om 12 uur aan wal. Hoera! Na 3 weken
weer vaste grond onder de voeten. De jongens
zwermden het eiland op. Mijn persoon moest
wachten, want ik hoorde bij de S.P.-ers.
Na half 1 gingen ook wij. We hadden een
buitenkansje, want op de duffere S.P.-bus stond
een drietonner te wachten voor een rondrit over
het eiland.

Na de rondrit gingen we stadten. Al vlug had ik
een grote tros bananen in mijn handen. Eten maar
jongens! De twee bananen kostten me fl. 2.50.
Naderhand nog twee bananen op de kop getikt
voor een pakje sigaretten. Ook kokosnoten was
ik al vlug aan het verorberen. Voor 1 kokosnoot
betaalde ik 3 sigaretten. Ik heb er nog een stuk
of 6 gekocht. En maar eten. Voor de 4 dagen nog
aan boord bewaarde ik er ook een paar.
Vervolgens nuttigden we nog limonade en pinda’s,
in totaal voor fl. 1.- .
Na lekker over het eiland gewandeld te hebben,
waren we doodmoe en hebben we in het lange
gras gerust. Daar een foto gemaakt met een paar
inlandse jongetjes.
Om 6 uur gingen we weer aan boord en om 8 uur
was het: tabé Sabang, tot het weerzien op de
thuisreis!
Het mooie Sabang met zijn prettige bevolking,
de mooie klapperbomen en het prachtige water.
Sabang je bent waard Hollands bezit te wezen,
vanwege het overal ons zo geliefde en vertrouwde
rood, wit, blauw.
Tot morgen. We gaan slapen van de
vermoeienissen van het mooie eiland Sabang.
39

42
POST
Leuke brieven en gelukkig alles oké. Henneke,
dat moordmeisje stuurde allemaal leuke dingen in
een brief. Ik heb alles in mijn logboek geplakt. Het
krantenknipsel en het stuk zijde, alles was weer
echt Hollands.
De 25-26-27 november geen bijzonders, maar
morgen komen we in Batavia aan...eindelijk...
29 november 1947.
Om 5 uur werden we gewekt. Het was wassen,
hangmatten inleveren en ruim schrobben. We
lagen toen al stil voor de haven Tj. Priok. Om 8
uur kwam de loods + 2 sleepbotenen we voerden
kalm de haven binnen naar de kade van de
W.H.Maatschappij, waar we om 9 uur vast lagen.
Een groot KNIL muziekkorps was aanwezig en
speelde er lustig op los.

44
Om kwart over 9 ging de infanterie aan wal. Ook
onze beurt kwam. Alles omhangen: uitrusting,
geweer, plunjezak en daarna hard zwetend van
boord.
In de loodsen stonden de Welfare soldaten,
waarvan we het volgende ontvingen: 1 busje
bier, 10 sigaretten, 2 kadetjes met beleg (groter
formaat), 1 banaan en nog een andere vrucht, net
druiven. Erg lekker.
Daarvandaan stapten we direct in vrachtwagens.
We reden via Batavia naar ons doorgaans kamp
Tjilitjan II, waar we in hutjes werden geplaatst.
We kregen met 4 man een kamer. Daarin stond
voor ieder een veldbed met klamboe. Daarna
kregen we eten. Na het eten wat hier en daar
lummelen. Beetje praten en hier en daar rond
neuzen. Vervolgens de klamboe in en slapen tot
de volgende morgen half 6.
Notities.
Wat de organisatie betreft van het van boord
gaan, was alles uitstekend en prima geregeld. Het
eten was nasi goelang. Erg heet, maar het viel
hard mee.
’s Morgens kregen we wit brood met beleg. Prima.
We lagen in de klamboe lekker rustig en ook goed.
Het drinken bestond uit thee en gekookt water.
Was even wennen.
In de kantine kon je van alles kopen, maar daar
was het behoorlijk prijzig.

Bevolking: goed en kwaad. Net waar je terecht
komt. Bij ons best.
Taal: onbegrijpelijk, maar went wel hoop ik.
De jongens die hier zijn, spreken al een aardig
mondje Maleis.
Woningen enz.: alles bamboe en koel. Met touwen
vast gesjord. Haast geen gespijker.
Warmte: ’s morgens lekker, ’s middags behoorlijk
heet, ’s nachts af en toe koud.
Dit waren mijn eerste indrukken van mijn eerste
legerkamp op Java.
Zaterdag 30 november.
Eerste dag op Java
Is goed bevallen en lekker geslapen in een
klamboe. ’s Morgens om 6 uur gewekt, opstaan,
eten, witte brood met worst en koffie.
Daarna het kamp bekijken en kletsen met baboe.
Om half 1 weer eten, rijst met ananas en broodjes
tutti frutti.
Om half 2 was er appèl. In ons beste pal gelift
naar Batavia. Na veel gezoek zijn we daar beland
bij een kennis van mijn kameraad. We hebben
daar gegeten en ze hebben ons Batavia laten zien
in een betja, een soort bakfiets.
Daarna naar de A.M.V.J. club. Reuze gezellig en
modern, waar je alles kunt krijgen. We hebben
daar oliebollen gegeten met ijs.
Toen ze afscheid van ons namen, nodigden ze ons
uit voor dinsdag met het eten.
Daarna zijn we nog even in het donker Batavia
door gelopen. We hebben pisangs en ananas
45

46
gekocht voor 1 roepie. Vervolgens liftten we weer
naar Tjilitjan. Daar waren we omstreeks 11 uur.
Wij doken meteen in onze klamboe. Tot morgen!
Onze eerste zondag in de tropen.
BIJ SOEKARNO
Zondag 31 november 1947.
De zondag begon met een godsdienstoefening.
Na het eten was de baboe er. Was gegeven, paar
brieven gepend en om 12 uur rijst met groente en
pisang gegeten.
Nadat we ons gewassen en netjes aangekleed
hadden, zijn we weer naar Batavia gelift, waar we
na veel moeite en lopen aan kwamen. Eerst kwam
zijn moeder en toen Soeki zelf. Hij was erg blij
me te zien. We kregen meteen ijslimonade. We
boomden gezellig over de padvinderij in Holland.
Na het eten gingen we op
weg naar het Leger Des
Heils Militair tehuis. Er
was net een samenkomst,
waar we bij zijn gebleven. Daarna werden we aan
iedereen voorgesteld en meteen uitgenodigd voor
het eten. Leuke lui waren het.
Na het eten hebben we nog wat zitten na praten,
Daarna nog een wandeling gemaakt, waarna we
afscheid namen en beloofden terug te komen.
Na een snelle lift naar het kamp, daar de klamboe
gespannen en liggen pitten tot de volgende
morgen half 6.

1, 2 en 3 december 1947.
Alles hetzelfde gegaan. Alleen wat meer gewend
aan de baboe, die een grote was gewassen had.
Verder ’s avonds nog even naar het stadje toe en
zo maar zijn deze dagen weer ten einde.
Ben al weer bijna een week in Indië. Gaat vlug.
Vrijdag 4 december 1947.
De dag voor mijn 20 ste verjaardag op Java. Morgen
gaan we naar Buitenzorg, waar we voorlopig
blijven voor onze ploegen opleiding.
Verder niets gebeurd.
Ik zal voor de lol enige prijzen opnoemen van wat
de spulletjes hier zo kosten.
Sigaretten: 20 st. fl. 3.- , schoensmeer 1 doosje fl.
3,50, limonade fl. 0,75, brood + ei fl. 0,50 en nog
veel meer.
Nu is er zo’n beetje inzicht in Java.
Nu wachten wat op mijn verjaardag zal gebeuren.
47

48
Zaterdag 5 december 1947.
20 jaar!!!
Nu ben ik 20 jaar. Ik heb mijn verjaardag, die
stil voorbij is gegaan, herdacht. Hopelijk is mijn
verjaardag volgend jaar weer in Holland.
Deze dag is rustig verlopen. Er was een toespraak
van onze eskader commandant. Morgen naar
Buitenzorg. Half 5 opstaan. Verder geen nieuws.
Slapen en eten.
Er zijn mariniers in het kamp gekomen. Die
gelukkige jongens vertrekken 11 december
met ons schip ”Holland”, die trouwe boot naar
Nederland. Na 3 à 4 jaar dienst gedaan te hebben,
mogen ze weer naar huis. Het is ze van harte
gegund. Onze tijd komt ook wel. Moed houden en
verder maar het beste hopen.

7 december 1947.
’s Morgens om 5 uur appèl. Eten, wassen en hut
schoon maken.
Om 9 uur kwam de A.A.T. met wagens. Met onze
eigen wagens er bij waren het er in totaal 25
stuks. Er werd vlug in geladen, daarna buiten
opgesteld en vervolgens met 30-35 mijl naar
Buitenzorg.
Na ± 42 km werden we in een grote kazerne
geplaatst met ruime zalen, die voor Indië modern
waren ingericht. Ons peloton werd op een kamer
ingedeeld. Al vlug kwamen de nieuwe baboes. Het
viel op hoeveel Hollands sommige spraken.
Na een goede uitgezocht te hebben, was er appèl,
daarna eten en vervolgens de stad in. Even
wandelen naar de A.M.V.J.
Weer in de kazerne klamboe klaar maken en
pitten.
De volgende morgen om 6 uur werden we weer
gewekt. Het was weer zondag.
Eerst eten en mandiën en om 9 uur naar de kerk.
49

50
Buitenzorg.
Een mooie plaats met ruime witte gebouwen, een
beetje schuin tegen de vulkanen op gebouwd.
De wegen zijn in prima staat. Verder zie je op
sommige plaatsen de kampongs beneden in de
ravijnen liggen. Een prachtig gezicht.
Ook het mooie paleis van de gouverneur generaal
was zeer uitgestrekt en mooi gelegen. De
paleiswacht wordt nu door ons gelopen. Huzaren
van Boreel, dit is een voorrecht.
Verder is het een fijn klimaat met overal
weelderige plantengroei en ontzettend helder en
schoon.
Buitenzorg is wel het mooiste dat ik tot nu toe
gezien heb van Nederlands Indië.
Maandag 8 december 1947.
Na zondag uit de kerk gekomen te zijn even
een kopje koffie drinken bij de A.M.V.J. en eten.
’s Middags rustig, gemandied, geslapen en ’s
avonds met z’n allen naar de film, waarvan we
verschillende dingen in ons opnamen. Daarna vlug
de klamboe spannen en slapen.
Maandagmorgen om half 6 op. Sporten, eten,
wassen en theorie Bren, exercitie enz. enz.
’s Middags verplicht rusten. Daarna wapen
inspectie, exercitie, eten, aankleden, beetje heen
en weer vervelen en vroeg naar bed. Pitten tot
morgen. De dienst wordt weer zwaar, 14 dagen
lang training. Daarna wordt het menes.

Dinsdag 9 december 1947.
Overplaatsing van 6 chauffeurs naar de Mortieren.
Ik was er ook bij. Nu ben ik Chauffeur Mortierist.
Zo te zien wel een aardig groepje, enkel een
beetje vreemd, maar dat went wel.
De ochtend begon weer met sport, exerceren,
Bren, eten, mortier van 5 en speed march en we
een bezoek brachten aan een rubberplantage,
waarvan de kornet Doet, commandant Mortier
Peloton, ons verschillende dingen uitlegde.
Verder niets bijzonders.
Ik heb gelukkig 2 brieven van Henneke gekregen.
Na 5 dagen gelukkig weer bericht. Ze schreef: “ze
was pionier, nu zijn we broer en zuster”. Leuk!
Later verandert dat wel denk ik hopelijk! Verder
alles oké.
Woensdag 10 december 1947.
Niets bijzonders. Alles verder prima.
51

52
Donderdag 11 december 1947.
Onze mortieren zijn aangekomen. Prima spul.
De hele dag schoon maken en ’s middags een
lezing van de Kapitein der Grenadiers over Indië.
Erg aardig!
Na het eten kwam het bericht dat we over ± 14
dagen op stap zouden gaan en waarschijnlijk actie
zullen mee maken. Dit wordt dus onze en mijn
vuurdoop.
We gaan 60 km verder de rimboe in en in een
bivak ons eigen potje koken enz. Afijn, de
bijzonderheden volgen wel na terugkomst. We
zullen gevaar tegen kunnen komen en het kan er
dan heet toegaan. Toch houden we vertrouwen in
de toekomst. Nu vooral voelen we dat onze God
ons zal bijstaan.
De komende 10 – 14 dagen laat ik mijn logboek in
de steek. De bijzonderheden die we tegenkomen,
pen ik op als we retour komen.
Er heerst nu een gespannen, zenuwachtige sfeer
in de kamer. Voorbereidingen worden getroffen:
uitrusting klaar maken plus inpakken, munitie
uitgedeeld en wapens na gekeken en schoon
gemaakt.
Wel ‘alles sal regkom’, ook deze eerste keer die
wel het zwaarst zal wezen, omdat het de eerste
keer is.
Morgen om 4 uur appèl, eten en afmars per auto
naar het onbekende, gevaarlijke.

Vrijdag 12 december 1947.
Om 5 uur opgestaan, eten, wassen en pakken.
Daarna kwam de A.A.T. en werden we in de
wagens (± 4 stuks) naar een voorpost gereden.
Zodra we kwamen voorrijden, gingen de anderen
die in dat bivak zaten weg met dezelfde wagens
als waar wij mee waren gekomen.
Ik werd meteen op wacht gezet voor de poort.
Voor mijn spullen zorgde een wachtmeester. Dus
alles oké.
Al snel werd ik, bij gebrek aan een
ziekenverpleger, aangesteld om deze functie
waar te nemen, omdat ik in de P.V. zat en iets
van EHBO afwist. Ik werd geïnstalleerd in een
kamertje in het hoofdgebouw. Daar Was Roeham
Sakil, de sectie waar ik bij ingedeeld werd, deze
nacht op wacht. Alles verliep rustig en al spoedig
kwam de morgen weer in zicht.
55

56
Zaterdag 13 december 1947.
Na de wacht zwemmen in de Kali, slapen en
eten. ‘s Avonds in de door ons gemaakte kantine
een lezing door een KNIL wachtmeester. Daarna
slapen.
Zondag 14 december 1947.
Mijn officiële functie werd ziekenverpleger en als
zodanig betrok ik mijn post.
Er viel die dag niet veel te beleven. Alleen een
inlander geholpen, die een behoorlijke zweer had.
Maandag 15 december 1947.
Het eerste ziekenrapport ging over 20 inlanders.
De meesten hadden zweren, die verwaarloosd
waren. Met de bekrompen middelen en medicinale
spullen heb ik zo goed mogelijk hulp verleend. Het
schoon maken van die wonden helpt reeds voor
80%.
Verder viel de vriendelijkheid en het geduld
waarmee ze alles ondergingen op. Geen klacht
kwam over hun lippen als je ze pijn doet. Dit nu is
echt mooi padvinderswerk. Nu komt alles wat ik
geleerd heb, zoals de EHBO, tot zijn volle recht. Ik
hoop dat ik hiermee nog lang mag voortgaan.

Dinsdag 16 december 1947.
Niks bijzonders vandaag. De jongens zijn
op patrouille geweest en ik blijf thuis als
ziekenverpleger. Er is geen beschieting of zo
geweest.
Woensdag 17 december 1947.
Gewoon inlands ziekenrapport. Het eerste geval
van ringworm ontdekt. Meteen goed aangepakt
en door gezonden naar Buitenzorg. Daarna kan ik
hem verder onder behandeling houden.
Verder ben ik aangesteld als Onderofficier van
Gezondheid en ben ik belast met de gezondheid
en netheid van het kamp.
57

58
Donderdag 18 december 1947.
Begon rustig. Ziekenrapport gehouden over ±
30 lui. Daarna eten en slapen. Ho, ho, niets er
van. Ineens: binnen een kwartier klaar wezen.
Jij gaat mee plus verbandspul. Verder ook de
volledige Mortier Sectie. Na 10 minuten kwam de
wagen. Vlug instappen en binnen een uur kwamen
we via een buitenpost, waar nog een wagen
vol stond met infanteristen die mee gingen, op
de plaats waar de mortieren in stelling werden
gezet. Het was bij een kleine pasar, waar we de
mensen bijeen hebben gehouden, de omtrek
hebben afgezet en bewaakt. Ondertussen waren
de mortieren klaar en werd het vuur gericht op 2
kampongs waar de T.N.I. in zat, ± 400 man. Vele
granaten werden afgevuurd en daarna was het
inpakken en terug naar het kamp.
Daar aangekomen stond er alweer een patrouille
gereed om een buitenpost te gaan versterken. Ik
mee in een wagen met mijn kleine rode kruis tas.
Onderweg regen en nog eens regen. We waren
door nat toen we aankwamen.
Er werden meteen enkelen op wacht gezet. Ik was
doodmoe en viel even in slaap op een veldbed.
De nacht verliep gelukkig rustig, maar weinig
geslapen.
’s Morgens gingen we retour kamp. Wassen en
inlands ziekenrapport gehouden. Daarna inspectie
van de gebouwen. ’s Middags om 2 uur ging ik

slapen. Om 4 uur weer ziekenrapport van de eigen
jongens. Om half 6 eten en vroeg en doodmoe
naar bed.
Deze twee dagen waren de eerste dagen waarin
we slachtoffers hebben gemaakt. Hoe lang duurt
dit nog? Maar vertrouwen in de toekomst.
Zaterdag 20 december 1947.
Rustig, rustig. Mijn patiënten zijn vermeerderd tot
een aantal van 45 personen.
Verder reuze succes, vier er van zijn genezen.
Wij hebben onze Welfare en Cadi rantsoenen
ontvangen en wel als volgt:
Welfare 200 sigaretten
(per maand) 2 tabletten chocolade
4 doosjes lucifers
2 stuks toiletzeep
10 scheermesjes
1 stuk scheerzeep
10 zuurtjes
Cadi gratis 50 sigaretten
(per week) 1 stuk huishoudzeep
3 doosjes lucifers
Dit is alles.
Sapa tidor en tot morgen!
Zondag 21 december 1947.
Niks bijzonders. Alles oké!
59

60
Maandag 22 december 1947.
Dag van het afscheid van de jongens van ons
kampement. Omdat ik de ziekenploeg die is mee
gekomen, moet inwerken, ga ik morgen pas weg
naar Buitenzorg. De anderen gingen dus vandaag.
Zij zijn afgelost door een ander peloton.
Het afscheid was roerend. Vooral vele baboes
huilden. Zij waren in die korte tijd zo gehecht
aan ons. Ook mijn baboe Atie huilde, doch al vlug
klaarde haar gezicht op toen ze hoorde dat toekan
Dokter, zoals al de inlanders mij noemden, niet
piki (weg) ging, maar nog wat bleef. Morgen als ik
echt vertrek, zal het huilen wel weer aanvangen.
Ik vind het jammer dit werk te moeten laten
rusten voor de mensen die zo erg onze hulp nodig
hebben. Maar ja, zo is het leven eenmaal. Ik mag
verder nog een cursus als ziekenverpleger volgen.
Ik hoop toch nog eens terug te kunnen komen in
Kalapanvengal, de buitenpost waar ik de inlanders
beter heb leren kennen.
Dinsdag 23 december 1047.
Vanmorgen werd ik weer gewoon gewekt door
het kloppen op mijn kamerdeur door de baboe
Atie. Na goedemorgen gewenst te hebben en de
bloemen te hebben verzorgd verdween Atie weer.
Ik stond op, ging me wassen, eten en ik was
foetsie naar de keuken voor inspectie. Hierna
ging ik de ziekenverpleger, die mij zou opvolgen,
inwerken. Al heel vlug kwamen de eerste inlanders
weer aandraven. Ik vertelde dat ik weg ging, maar
dat er iemand anders was om mij te vervangen.

Ze wensten me salem tabé.
Na het middageten kwam de wagen die mij zou
halen. De chauffeur en de anderen waren heftig
opgewonden, want ze waren onderweg beschoten.
Ze hadden extreme hevige verhalen.
Ik heb mijn boeltje op de wagen gezet en
meteen kwamen er jongens en de baboe’s aan
om afscheid te nemen. Na het afscheid en heel
lang na wuiven kwamen we behouden, zonder
beschietingen, in Buitenzorg aan. Die avond nog
even naar het AMVJ gebouw toe en daarna onder
de klamboe, want morgen is het kerstfeest. Voor
velen de eerste kerstdagen in de tropen. Juist
tijdens deze uren gaan onze gedachten naar ons
eigen land, onze bekenden en degenen die we lief
hebben. Vrolijk Kersfeest!
24 en 25 december 1947.
KERSTFEEST
Vanmorgen om 6 uur reveille. Opstaan, wassen
en daarna een gezamenlijke maaltijd in de grote
eetzaal, die leuk versierd was met een kerstboom,
61

62
lange tafels met wit
papier en bloemen.
Daar hadden al
de baboe’s voor
gezorgd.
We kregen brood
met allerlei beleg,
zoals ham, worst,
muisjes, vis, pastei
enz.
Dit was een
gezamenlijke
maaltijd, dus
iedereen: officier,
onder officier en
manschappen. De
officieren bedienden ons van chocolade enz. De
maaltijd verliep heel prettig. Na afloop werd de
kerstpost uitgedeeld. Ik ontving 21 brieven en het
leukste was, steeds als er een brief voor mij was,
zei de officier die de post uitdeelde:”weer een brief
voor toean Dokter”. Zo blijven ze me hier nu ook
noemen.
Daarna ging ik met de staf naar de buitenpost
Kalapanvengal, waar we die middag gezamenlijk
in de kantine zouden eten.
Vervolgens gingen we weer naar Buitenzorg, waar
we ’s avonds weer een maaltijd kregen van rijst en
pruimen. Het toetje bestond uit chocoladepudding
met iets er op. Voor ons eskadron. Het bleek de
naam van het eskadron, een doodskop met tranen
en bloed.
’s Avonds zijn we nog even naar de AMVJ geweest
en daarna gaan slapen.

Tweede kerstdag.
Vanmorgen brieven
beantwoord en
vanmiddag op
wacht.
Zo, de feestdagen
zijn weer voorbij.
Hopelijk vieren we
ze het volgende
jaar onder betere
omstandigheden.
Toch zijn deze
dagen, waarvan ze
hier reuze veel werk van hebben gemaakt, prettig
verlopen.
De stemming werd nog verhoogd door het NIWIN
pakket, met de volgende inhoud:
50 OK sigaretten
1 rol pepermunt
10 stuks scheermesjes
3 repen van Van Houten
1 blik kaas
1 blik speculaas
1 pak Sanovita koeken
1 stuk scheerzeep
1 Niwin kalendertje
1 foto van het prinselijk gezin
en een kerstwens.
63

64
Ik kreeg het pakket van de christelijke HBS te
Leiden. Ik zal ze schrijven en bedanken.
Deze dagen zijn rustig en kalm voorbij gegaan.
Ik hoop dat deze dagen voor velen een zegen zijn
geweest en er in Holland gedacht wordt: Oké, we
leven mee met de jongens over zee.
Zaterdag 27 december 1947.
Geen bijzonderheden. Uitrusten van de wacht.
’s Avonds op patrouille en lekker pitten onder de
klamboe.

66
Zondag 28 december 1947.
Vanmorgen al om 5 uur gewekt. We moesten
met 6 man en de wachtmeester als bewaking,
patrouilleren voor een ploeg die de draden van
een hoogspanningsnet moesten herstellen. We
waren pas weer om 6 uur thuis. Dood moe, want
we moesten door sawa’s, over kali’s enz. Doodop
en verbrand kwamen we weer met:”alles oké”
thuis. Gegeten, mandiën en lekker slapen.
Maandag 29 december 1947.
Niets bijzonders.
Ben nu, om mijn rode kruis wat bij te werken, in
de leer bij onze ziekendokter.
Dinsdag 30 december 1947.
De dag begon rustig. Vanmiddag een ongeluk
bij het geweer schoon maken. Er ging een schot
af en 3 gewonden, waarvan één zeer ernstig.
Dit was ons en mijn eerste geval van erge kogel
verwonding. We hebben de huzaar door gezonden
per jeep naar het ziekenhuis.
Verder is de dag rustig verlopen.
Morgen is het Oude Jaar.

Woensdag 31 december 1947.
Rustige ochtend en het verdere verloop van de
dag zonder bijzonderheden, alleen we kregen
weer geld.
Vanavond moesten we om 10 uur binnen zijn,
zowel de burgers als de militairen.
Om 12 uur kwamen we allen bijeen, officieren,
kader en huzaren. Er kwam een toespraak van
onze majoor. Daarna elkaar gelukkig nieuwjaar
toewensen en naar bed.
Donderdag 1 januari1948.
Eerst naar de kerk, daarna naar de AMVJ
oliebollen eten.
Verder heb ik zitten schrijven.
Nu is het nieuwe jaar er weer. Wat brengt het?
We hebben vertrouwen in de toekomst en we
vertrouwen ook op de toekomst. We beginnen het
nieuwe jaar met nieuwe moed en met een besef
dat alles dat er gebeurt niet voor niet is, maar
voor Indië en ons Nederland. Het zal zwaar wezen,
maar we vertrouwen.
67

68
Vrijdag 2 januari 1948.
Geen post Henneke? Al een week
lang niet. Wat zou er wezen?
Verder niets bijzonders.
Zaterdag 3 januari 1948.
Ik heb lekker gezwommen in het
zwembad te Buitenzorg. Mooi
gelegen, helder water. Verder
deze dag zo z’n gangetje.
Zondag 4 januari 1948.
Vanmorgen appèl, wassen, eten, daarna zwempak
en lekker naar het zwembad. Mooi gezellig bad
met sportveld en aardig barretje. Fijn helder
chloorwater en driedelige duikplank. Tot ± 12
uur gezwommen. Daarna naar huis en eten. ’s
Middags rusten, ’s avonds stadten. Vroeg naar bed
en pitten.
5, 6, 7 en 8 januari 1948.
Niets bijzonders te vermelden. Veel gezwommen
en mijn plicht gedaan als voorlopige hospitaal
verpleger. Baik, tabè samoea, saja niauw tidor.
Vrijdag 9 januari 1948.
Dinsdag de 15de gaan we weg. Weer naar een
buitenpost. Dus alles inpakken. Grote drukte.
Alles rode kruis spullen over onze 3 eskadrons

verdelen. Beroerd werk, maar wel interessant. De
hele dag tot ’s avonds aan het werk geweest. Om
half 12 nog niet klaar. Morgen maar weer verder.
Vanavond nog even mandiën en daarna doodmoe
naar bed.
Zaterdag 10 januari 1948.
Eerst het ziekenrapport, daarna verder met
inpakken. Vanmiddag logboek schrijven en
brieven. Vanavond even stappen en na de
vermoeiende dag vroeg naar het veldbed en
behoorlijk uitslapen op zondag. Hè lekker! Dat
doet je goed.
Zondag 11 januari 1948.
Na lekker uitgeslapen te hebben, eten. De rest
van de dag rustig gehouden en weer vroeg naar
bed, maar daarvoor nog even lekker eten en wel
babi goreng.
Maandag 12 januari 1948.
Drukke dag. Inpakken, sjouwen, afscheid nemen.
Vanavond draaiden ze als afscheid een film.
Daarna meteen slapen, want morgen moeten we
om half 5 op. Zoals ze in het Maleis zeggen: dan
gaat samoea pikie.
69

70
Dinsdag 16 januari 1948.
Vroeg op. Inpakken en om 6 uur kwam de
A.A.T. Inladen en na een roerend afscheid
naar de rimboe. Voor hoelang? Tida ada? Ik
werd weer als toekan Dokter neer gepoot
in mijn oude buitenpost onderheel wat
slechtere omstandigheden. Ik kreeg wel mijn
ziekenkamertje toegewezen, maar slapen tida,
want er was een nieuwe commandant. Al heel vlug
had ik mot met hem, omdat ik geen medewerking
van hem kreeg. Maar ja, laten we hopen dat dit
spoedig verandert.
Ik werd daarna met 3 wachtmeesters in een
zwembadkamer geplaatst. We lagen er nog geen
half uur van de vermoeienissen uit te rusten of
het begon behoorlijk Indisch te regenen. Al snel
konden we zwemmen en een badplaats in onze
kamer inrichten. Zwaar gemopper en gehannes.
Zo vlug als we konden sjouwden we onze bedden
en bagage naar een droge hoek van de kamer.
Zo verliep deze dag rommelig, vol gemopper en
bar slecht. Hopelijk morgen beter!
Woensdag 14 januari 1948.
Vanmorgen vroeg begon het gemopper al. Half 6
reveille. Ik was er niet bij. Daarna begon meteen
weer gemopper. Er was geen mandië water. We
moesten ons wassen, maar hoe? Daarna opnieuw

hevig gemopper. Er was te weinig eten. Vervolgens
ontvluchtte ik als het ware het kamp, waar
inmiddels 50 koelie’s waren aangekomen om de
boel op te knappen, naar een aangewezen kamer
in een huis van het dorpshoofd dichtbij het kamp,
om daar het inlandse ziekenrapport te houden.
Ik behandelde vandaag ± 25 mensen. Ik werd
door velen verwelkomd, Ze waren blij dat de
toekan dokter weer retour was. Tot 12 uur was ik
bezig. Daarna eten en naar de tel., om medicijnen
op te halen. Toen ik terug kwam weer eten, appèl
en ’s avonds schrijven. Deze dag van gemopper en
gepruttel is ook weer voorbij. Ik zie de toekomst
zwaar in, maar we zullen er van maken wat er van
te maken valt. En maar denken: P.V. (padvinder)
glimlacht en fluit onder alle omstandigheden.
Donderdag 15 januari 1948.
Vanmorgen van 9 tot 12 uur ziekenrapport van
de eerste inlanders. Vele oude bekenden. Ik
behandelde er 35, waarvan ik een paar door
stuurde voor een injectie naar het hospitaal.
Vanmiddag even naar tele voor wat spulletjes.
Vanavond formulieren invullen voor een zieke of
wacht. Toen ik klaar was, was het 5 uur, dus dat
ging best. Daarna wassen en eten.
71

72
Vrijdag 16 januari 1948.
Vele Sabit orang. ’s Middags naar tele. Om de
spullen af te halen en daarvan retour schrijven.
Om 4 uur weer ziekenrapport voor eigen mensen.
Kinine uitdelen en vroeg slapen, waarbij ik al
vlug in het land der dromen was. Twee dagen van
vermoeidheid weer achter de rug.
Zaterdag 17 januari 1948.
Alles nu weer in orde. De luit met zijn jongens
voorlopig 7 dagen weg. Onze kornet met zijn
jongens bleef hier en de samenwerking was direct
weer goed. Alles liep weer op rolletjes. De heren
onder officier plus toekan dokter verhuisden van
het zwembad naar een grote goede pas gebouwde
bamboehut. Zo verliep de dag lekker en fijn.
’s Avonds cabaretvoorstelling in tele, door onze
jongens zelf in elkaar gedraaid.
Daarna slapen.
Zondag 18 januari 1948.
Het begon vanmorgen direct goed. Een dag
geleden was een huzaar gevallen. Zijn rug deed
erg pijn. Hij was al bij de dokter geweest. Als het
erger zou worden moest hij naar het hospitaal. Ik
werd al heel vroeg gewekt, omdat hij ontzettende
pijn leed. Ik heb hem morfine gegeven, waarna
we hem snel met de wagen naar televisie hebben
gebracht. Daar hebben we
getelefoneerd. Na een uur was de

ode kruis wagen er. We hebben hem ingeladen en
weg…. Niets daar van, want een veer van de auto
knapte. Wat nou weer? Eerst maar weer opbellen.
Na 2½ uur was er een nieuwe rode kruis wagen
en tevens een kraanwagen voor de oude. Daarna
ging het via een ontzettend oude weg plang-plang.
Ik ging niet mee, daar ik met het inlandse
ziekenrapport bezig was. Ik heb er ± 60 geholpen.
Ik was behoorlijk moe toen ik weer terug kwam.
We moest nog onze nieuwe woning inrichten met
hulp van de koelie’s. Ook hebben we een naam
bedacht: Roekan tida wang.
Daarna was het eten, appèl, kerkdienst bijwonen
door de wachtmeester Olofsen, die eenvoudig,
doch erg mooi was.
Daarna mandiën en lekker rustig naar huis pennen
en vroeg en tamelijk moe naar bed.
Maandag 19 januari 1948.
Tegen zeer lage prijzen waren er veel spullen
te koop. De Welfare Cadiwagen ging al de
buitenposten langs en bracht dan pepermunt à fl.
0.20 per rol, chocolade à fl. 0.20 per reep, koeken
fl. 0.20, shag + vloei fl. 0.35 en zuurtjes fl. 0.01
per stuk.
Dit was om te doen. Hij werd dan ook door ons
vriendelijk ontvangen.
Vanmorgen begon gewoon. Ziekenrapport
inlanders en toen kwam er een man bij mij,
die ontzettend geslachtsziek was. Deze man
hebben we direct opgesloten. Ik heb de
officier gewaarschuwd en hij heeft hem via het
dorpshoofd uitgestoten uit het district Kagal.
73

74
Daarna ben ik gewoon weer verder gegaan en heb
ik nog ± 40 inlanders behandeld. Vervolgens was
het eten geblazen.
Vanmiddag zijn 2 wachtmeesters en ik met
medicijnen de kampong in geweest, waar we nog
30 inlanders die ziek waren, konden bereiken.
Wat ik toen gezien heb, had ik van mijn leven niet
kunnen dromen. We werden ontvangen door de
mandoer (burgemeester), die ons naar de zieke
mensen in die kampong bracht. Vele malaria
patiënten die volledig uitgemergeld waren en niet
konden lopen of praten door de koorts. Vele diepe
wonden waar ze koffiedik, kalk of vieze bladeren
op gelegd hadden. Vier lepra gevallen en nog
vele andere zieken heb ik met mijn bekrompen
genees- en verbandmiddelen samen met de 2
wachtmeesters Olofsen en Rabberecht, kunnen
helpen.
Darna zijn we dood en doodmoe, bezweet en
met doorgelopen voeten weer in het kamp
aangekomen. Ik had de voldoening echt
padvinderswerk te hebben verricht. Daar was ik
ontzettend blij mee. Ik hoop nog lang door te
mogen gaan met dit zo mooie en nuttige werk.

Dinsdag 20 januari 1948.
De morgen was weer daar. Eten , wassen en naar
het Roekam Saket toe gestapt, waar al weer vele
mensen stonden te wachten. Ook waren er velen
van de kampong die we gisteren bezocht hebben.
Wachtmeester Olofsen en ik begonnen weer
vlug. Onafgebroken tot half 1 werkten we door.
We hielpen 70 inlanders en ik kon er weer 3 als
genezen weg zenden. Ik kon de vruchten van mijn
werk goed zien. Velen brachten als waardering
vruchten voor me mee. Ik bedankte iedereen
vriendelijk.
Nu ben ik weer terug en zit in mijn hut. Het is half
2 en de jongen heeft al eten gehaald. Het is dit
keer nasi met pruimen. De baboe staat aan tafel
te strijken en de jongens lopen heen en weer om
voor de huzaren eten te halen. Na het eten ga ik
slapen, want ik ben erg moe. Daarna kom ik terug
om verder te schrijven.
Salat makan toekan dokter. Tot 4 uur geslapen,
daarna ziekenrapport van eigen jongens. Het
waren er 20, ik was tot half 6 bezig. Om 6 uur
gegeten, vlag binnen gehaald en kwart over 6
avondsluiting in de kantine door wachtmeester
Olofsen, die ik elke dag bijwoon. Vervolgens nog
een spelletje, een brief naar het meisje en daarna
slapen.
75

76
Woensdag 21 januari 1948.
Het regende vandaag de hele dag. Daardoor had
ik maar ± 60 mensen op inlands ziekenrapport.
Vanmiddag weer de kampong in, maar vanwege
de regen weer vlug retour. We bereikten ± 10
inlanders. Daarna namen we vlug de benen, want
een groot onweer kwam er aanzetten. We waren
net in onze hut of daar kwam Wodan met zijn
koets en knots aan en hevige regen!
Vanavond hebben we een spelletje monopolie
gespeeld, dat ik glansrijk won. Daarna heb ik
geschreven nadat ik nog wel naar één van onze
officieren heb gekeken, die malaria heeft en 40°
koorts. Daarna naar bed. Weer twee vermoeiende
dagen achter de rug.
Donderdag 22 Januari 1948.
Vandaag niets bijzonders, maar ’s nachts hadden
we patrouille met 12 man. Na lang lopen over de
sawadijken, kwamen we op de bedoelde plaats
aan. Daar alles doorzocht en vervolgens dwars
door de bergen weer retour. We pikten een
inlander op, die we gelastten ons te brengen waar
we heen moesten. Daar aangekomen bedankten
we hem en gingen we verder alleen.
Om ±3 uur kwamen we weer op ons bivak terug.
Even wassen, wat eten en daarna slapen tot
vrijdag 6 uur.

Vrijdag 23 januari 1948.
Ik moest voor medicijnen naar Buitenzorg. Daar
aangekomen had ik zwaar pech aangezien alles
was gesloten. Het was namelijk een Indische
feestdag vandaag. Ik had zwaar de pé in, omdat ik
dat hele eind voor niets had gereden.
Toen ik retour kwam, hoorde ik dat de jongens
van het eerste peloton morgen weer weg gingen
en de andere van hun buitenpost weer terug
kwamen. Toen kreeg ik nog meer de pé in. Na
een spelletje monopolie in de kantine gespeeld te
hebben, maar vlug naar bed. Morgen zullen we
wel zien wat het wordt. De toekomst is weer soep.
Afijn, laten we hopen dat er vlug verandering
in komt, want zoals het nu weer wordt is het
ontzettend hopeloos.
77

78
Zaterdag 24 januari 1948.
Gewoon ziekenrapport, ± 60 inlanders geholpen.
Daar kwamen de terugkerende jongens aan,
luid schreeuwend. Ze werden niet al te hartelijk
ontvangen. Het begon al gauw met mopperen over
dit en dat, Onze stemming zakte met de minuut.
Het is nu 1 uur en onzer stemming is pet. Hoe zal
die over een paar uur zijn? Afwachten maar. Tot
straks over een paar uur!
Hier ben ik weer. Er is nog heel wat afgekankerd
en geprutteld.
Het is nu avond en de nacht is nabij. Je hoort
de motor die voor het elektrische licht zorgt,
brullen. Overal zoemen de insecten. De maan
schijnt helder. Je hoort af en toe een bitjak en de
schildwachten langs de hut voorbij sluipen.
Na deze rommelige, nare dag komt hopelijk een
rustige nacht.
Morgen is het zondag. Weer een rustdag in Indië.
Hoeveel beleef ik er hier nog?
P.S.
Ik kreeg vandaag ontzettend veel spullen voor
Indisch ziekenrapport van Batavia. Mijn stemming
is daardoor weer 100%. Leve het D.V.G.!

Zondag 25 januari 1948.
Vanmorgen ziekenrapport. Vanmiddag was het
rustig en ineens een grote rookwolk. Er was een
korte maar hevige uitbarsting van de vulkaan
Gedeh. De zwaveldampen trokken langzaam
voorbij. Het was een prachtig mooi gezicht, die
heldere blauwe lucht met op de achtergrond
de vulkaan en boven de vulkaan als het ware
hangende de grote, statige, omhoog reizende
zwavelpluim. Er zijn nog enkele foto’s gemaakt.
Daarna nog een spelletje monopolie, dat ik met
zwaar vals spelen heb gewonnen.
Vervolgens vlug naar bed.
Maandag 26 januari 1948.
Totaal niets bijzonders. Gewoon ziekenrapport
gehouden en ’s middags geslapen. ’s Avonds op
wacht 6 uur wegens ziekte.
Na een goede wacht te hebben gehad, slapen en
de nieuwe morgen was weer daar.
79

80
Dinsdag 27 januari 1948.
Ziekenrapport was erg druk, omdat de
schoolmeester kwam met zijn 28 zieke
kinderen.
Ook ben ik vanmiddag nog met die schoolmeester
mee gegaan naar 3 zieke kinderen, die malaria
hadden. Het was een behoorlijk eind lopen en ik
was blij dat hij mij uitnodigde om bij hem thee te
komen drinken. Hij gaf me ook een pisang. Het
was erg gezellig.
Ik kreeg zijn fiets om terug te keren naar het
kamp, die ik door een jongen weer retour liet
brengen.
Er waren vandaag al met al 90 inlanders geholpen.
Een behoorlijk resultaat. Ik was in een goede
bui, maar die zakte al snel toen er weer een
wachtmeester, waar ik altijd zo prettig mee
samenwerkte, naar het hospitaal moest, omdat
hij malaria had. Verder moest ik nog bij de nieuwe
luit komen, die het niet goed vond dat ik bij de
onder officieren sliep. Dus morgen maar verhuizen
naar het kamertje in de kantine.
Deze dag was weer prut en er zullen nog wel vele
van deze dagen volgen.
Ben verhuisd en lig gezellig. Maar voor hoe lang,
want eerstdaags moeten wij ook hier vandaan.
Vanmiddag nog even naar Telensie geweest.
De post bracht 5 brieven met 2 leuke foto’s. Ik
had meteen weer een beste bui en heb alles gelijk
beantwoord. Daarna slapen.

Woensdag 28 januari 1948.
Alles oké. Zelfde gezever weer.
Daar is slapen het beste middel tegen. Waar of
niet?
Er is weer een vriend, korporaal ziekenverpleger
Buurma, tevens onze baas over de geneestrommel
van ons eskadron, naar het hospitaal. Wie wordt
zijn opvolger? Laten we hopen dat het voor korte
duur mag wezen.
Donderdag 29 januari 1948.
Drie maanden in de tropen zijn
er nu voorbij en er zullen nog
vele volgen.
Ik kreeg van een jongen
een Indische eekhoorn, of
klapperrat, die nu mijn trouwe metgezel zal
worden in Indië.
81

82
Ons bier kregen we ook, 10 flesjes die ik heb
verkocht.
Nu maar weer vlug naar bed.
Vrijdag 30 en zaterdag 31 januari 1948.
Beide dagen geen bijzonderheden, op één na.
Zaterdagavond was er een bokspartij tussen de
verschillende pelotons. Aardig gezicht.
Verder rustig, beetje lachen, daarna slapen.
Zondag 1 februari 1948.
Morgen is er een belangrijke voetbalwedstrijd
tussen Morkeien en eerste peloton, die in een 2
– 2 spel eindigde. Het was erg warm en al gauw
zweetten we behoorlijk.
Zwaar redenerend verlieten we het veld en gingen
we zo vlug we konden mandiën.
Daarna heb ik nog een enkele gewonde geholpen,
waarna de eetbel werd geslagen.
Na het eten komt ik terug voor het afmaken van
de dag.
Lekker gegeten. Na het eten ging ineens de
telefoon. Ik moest direct naar Tjileungsir voor een
zieke. De wagen kwam meteen. Na mijn plicht
volbracht te hebben ’s avonds retour. Ik kwam ±
7 uur in mijn kamer. Daar lag post. Ik was meteen
in oké stemming. Daarna slapen.

Maandag 2 februari 1949.
Alles hetzelfde. Erg druk.
Dinsdag 3 februari 1948.
Eerst Hollands ziekenrapport. Daarna eten en
naar Tjileungsir om daar ziekenrapport voor
soldaten te houden. Om 4 uur retour en hier weer
ziekenrapport.
Nu der korporaal ziekenverpleger ziek is, moet ik
in beide kampen ziekenrapport houden. Dus een
drukke tijd.
’s Nachts had ik een droom over mijn terugkeer
naar Holland. Wanneer komt dit? Hoe lang nog?
83

84
Woensdag 4 februari 1948.
We hebben met medewerking van wachtmeester
Barends zelf De Showboot in elkaar gedraaid.
Het was een gezellige avond. Vooral de
hersengymnastiek voor mortieren verloren van het
2 de peloton met 4½ - 8 punten.
Daarna zijn we rustig gaan pitten.
We zijn wel van plan elke week zo’n avond in
elkaar te draaien. Daar zijn we dan wel druk mee
bezig.
Tevens is ons eskadron Voetbal Competitie
begonnen, waarbij ons elftal Mortieren ook mee
speelt. Ze hebben mij als aanvoerder gekozen en
moet nu ons elftal ten strijde voeren. Er doen 8
elftallen mee en wel:
1 ste peloton, 2 de peloton, 3 de peloton, Mortier
peloton, Commando groep, Inl. Elftal Tjileungsir,
Genie elftal en combinatie van Oud officieren en
onderofficieren elftal.
Het kunnen aardige wedstrijden worden en de
competitie duurt ± 2 maanden.
De wedstrijden worden in Tjileungsir en
Kalapanvengal gespeeld. Morgen beginnen de
eerste wedstrijden en wel 2 de peloton – genie en
1 ste peloton Mortieren.
Morgen dus verder daar over. Welterusten. Slaap
zacht of ato slamat tidoer.

Donderdag 5 februari 1948.
Vanmiddag de zware voetbalwedstrijd die in een
onverdiende 2 – 2 eindigde, daar wij sterker
waren. Twee spelers hadden erg veel last van de
regen. Ik ook wel, maar ondanks dat was het een
aardige wedstrijd. De competitie is goed ingezet.
Eén puntje binnen. Zaterdag volgt onze tweede
wedstrijd en wel tegen het goede elftal van het 2 de
peloton. Dat wordt vechten. Doch we hopen op
een overwinning. Nu ga ik pitten.
85

86
Vrijdag 6 februari 1948.
Het enige bijzondere was dat er een inlands elftal
tegen het 2 de peloton speelde vandaag. Het was
en verbazingwekkende leuke wedstrijd. Die de
blanken met 2 –1 glorieus hebben gewonnen. Het
was vermakelijk te zien hoe die knapen op hun
blote voeten van die knoerd harde schoten gaven.
Ze waren ontzettend sportief.
Morgen competitie Mortieren tegen 2 de peloton.
Ben benieuwd.
Nu eindig ik en ga slapen.
Zaterdag 7 februari 1948.
De mortieren hebben van het ede peloton
verloren. De uitslag was 2 –3. In de laatste
3minuten voor het einde loeiden ze nog net het
winnende doelpunt er in. Onze keeper speelde
een moorddadige partij. Hij weerde zich goed.
De wedstrijd ging mooi op. Het eerste doelpunt
voor ons, dat ik er na een mooie voorzet intrapte
precies in de hoek. Daarna de gelijkmaker. Na de
rust 2 – 1 voor ons en weer gelijk 2 – 2 en toen
die laatste 3 minuten. Wij deden ook nog een
aanval en maakten een doelpunt, maar dat werd
afgekeurd omdat één van ons buiten spel stond.
Na de wedstrijd mandiën en vlug naar Roekan
Sahit helpen met ziekenrapport

‘s Avonds een spelletje monopolie. Daarna tot
morgen 8 uur aan toe aan één stuk slapen.
Zondag 8 en maandag 9 februari 1948.
Deze dagen verliepen rustig.
Maandagavond was ik net in het kamp en wilde
een brief schrijven, toen een inlandse jongen
overstuur binnen kwam huppelen. Toean dokter
disand banjak sabit slang. Ik mee. Het bleek dat
dichtbij een meisje door een slang was gebeten.
Giftig? Ik behandelde de wond en gaf poeders.
Daarna ging ik weer weg. Na 2 uur ging ik er weer
heen, nam haar temperatuur op, controleerde
haar pols en hartslag. Dit was allemaal oké. Ik
geloof niet dat het beest giftig was. Ze had erge
pijn en ik heb beloofd morgen terug te komen. Die
mensen waren zo ontzettend dankbaar. Ik hoop
dat morgen alles goed afloopt.
Nu is het weer bedtijd.
Dinsdag 10 februari 1948.
Mijn patiënte maakt het best. Door de
bloedzuiverings pillen die ik haar heb laten slikken,
is van bloedvergiftiging geen sprake geweest. Nu
moet nog de koorts zakken en dan is alles weer
oké.
Woensdag 11 februari 1948.
Het gewone liedje. Eten, ziekenrapport en mijn
patiënte is weer helemaal in orde.
Weer een succesje op mijn geneeslijstje.
87

88
Donderdag 12 februari 1948.
Vanmorgen vroeg ben ik al naar Buitenzorg
gegaan. Ik heb heen en terug een voorspoedige
reis gehad. In Buitenzorg lekker bami goreng
gegeten en chocolade ijsmelk gedronken.
Daarna heb ik mijn vriend wachtmeester Olofsen
opgezocht in het hospitaal en hem de groeten over
gebracht.
’s Avonds terug in het kamp. Nog even een briefje
pennen en als van ouds: slaap ze!
Vrijdag 13 en zaterdag 14 februari 1948.
Geen bijzonderheden te melden.
Zondag 15 februari 1948.
Een drukke dag. ’s Morgen even naar
een zieke in de kampong. Daarna even
zwemmen in de Kali. Aangezien ik geen
zwempak of handdoek bij me had, ging ik maar in
onderbroek en uit het water dook ik maar meteen
in m’n bovenbroek. Jas aan en de rest droogt wel
onderweg.
Terug in de Tanksie nasi met pruimen eten plus
choco pap. Even lekker luieren. Ik probeerde te
slapen, was me bijna gelukt toen: boek-boem
toekan dokter doed promjoea di soja. Er waren
2 vrouwen voor mij. Het bleken 2 verpleegsters
uit Tjileungsir. Zij kwamen vertellen dat de
zieken dinsdag voor injectie naar Tjileungsir
moesten komen. Er was meteen veel werk aan

de winkel. Ik ging eerst per wagen naar de
onderwijzer en leende zijn fiets. Daarna samen
met de verpleegsters, met z’n drieën op twee
fietsen, één bij mij achterop naar de kampongs
om dit te vertellen. Zij moesten daar alle zieken
opzoeken. Tot overmaat van ramp regende het
erg onderweg. We reden gewoon door en kwamen
met z’n drieën doornat in mijn ziekenkamertje
voor de inlanders aan. Daar hebben we de erge
bui afgewacht. Ik ben naar het kamp gegaan om
schoon goed aan te trekken en ziekenrapport voor
eigen jongens te houden.
De twee verpleegstertjes zijn naar huis gefietst
om zich ook op te knappen.
Nu is deze dag ook weer voorbij. Ik ben behoorlijk
moe. Nog even een paar brieven beantwoorden en
dan sluit ik deze dag.
Maandag 16 en dinsdag 17 februari 1948.
Na een rustige dag brak de avond aan. Toen kwam
het bericht dat er ’s nachts een actie zou plaats
vinden een paar mijl hier vandaan. Ook ik en
de kap. Verpleger moesten mee. Veel rode kruis
spullen mee nemen.
’s Nachts om 3 uur was het afmars naar een
kampong die doorzocht moest worden en een
huis in de kampong dat omsingeld moest worden,
want daar zat een leider in van de extremisten.
Drie volledige pelotons namen aan deze actie deel.
Alles verliep naar wens. Helaas was de baas zelf
verdwenen. Zijn zoon, die de benen wou nemen,
vingen we op. Tevens namen we nog verscheidene
knapen gevangen. Ook onze majoor deed mee.
89

90
Ik moest met de brancard bij hem in de wagen
komen zitten.
Toen daar alles klaar was, gingen we de rimboe in.
Behalve enkele gewonde inlanders had één van
ons een verstuikte enkel. Er waren van onze kant
geen verliezen.
Vanmorgen om 11 uur kwamen we het kamp weer
binnen. Vlug nog even ziekenrapport gehouden,
eten, wassen en een uurtje slapen voor het eten.
’s Middags de kampongs in voor ziekenbezoek
en ’s avonds totaal doodop naar de klamboe. We
hebben nieuwe pyama’s. gekregen. Heren blijven
we onder alle omstandigheden. Vooral nu we deze
pyama’s hebben.
Woensdag 18 februari 1948.
Wegens ziekte van de twee jongens die me altijd
helpen, moest ik het ziekenrapport alleen houden.
Het was erg druk en ik wal al behoorlijk moe toen
het 12 uur was. Dus even rusten, daarna kranten
lezen en vervolgens voetballen tegen de inlanders
van Tjileungsir. Wij wonnen de wedstrijd met 3 -
1. Het veld was nogal modderig, dus ik zag er uit
als modderman.
Vervolgens mandiën, appèl en ziekenrapport eigen
jongens.
Vanavond in ons eigen kamp door de leger
filmdienst een film gezien. Franse liefdesfilm. Veel
lachen.
Daarna nog even kranten gelezen.

Donderdag 19 februari 1948.
Vanmorgen ziekenrapport en daarna de kampong
in om nog een paar zieken te bezoeken.
Vervolgens eten en wassen.
Vanmiddag weer de kampong in, waar we op visite
gingen bij een paar aardige mensen. We hebben
er koffie gedronken en sinasappelen gegeten. We
hebben vrolijk en leuk gepraat en zijn tot ± 2 uur
blijven hangen. Toen we opstapten, moesten we
beloven weer gauw terug te komen.
Daarna even naar het voetballen.
Vervolgens koeken eten, appèl en
ziekenrapport voor eigen mensen. Er zijn veel
ringwormpatiënten. Van de 30 mensen hebben 20
heet. Ik ben er gelukkig nog steeds vrij van.
Daarna naar huis, pennen en slapen.
Vrijdag 21 en zaterdag 22 februari 1948.
Het leven is zijn gewone gang gegaan. Geen
bijzonderheden.
91

92
Zondag 23 februari 1948.
Door bellen werd ik gewekt.
Het was een mooie stille
morgen. Ik kleedde me aan
en daar gingen de jongens
naar de godsdienstoefening.
Ik kon er niet heen, daar
ik met de wagen naar
Tjileungsir moest. Daar
aangekomen kreeg ik de
berichten door van mijn
baas ziekenverpleger
kapitein Buurma. Ik vulde
mijn medicijnen aan.
Daarna retour naar Klaja
en eten. Daar kwam het
verpleegstertje aan. Of ik
even naar een zieke wilde
komen kijken. Ik reed met
de wagen naar haar vaders
huis. Leende zijn fiets en
trok er op uit. Aangezien ik
de weg niet wist, sprong ze
achter op en vooruit met de
geit. Na de zieke te hebben
geholpen, wat gelukkig niet
ernstig was, begonnen we
de terugtocht te aanvaarden.
Bijna thuis trok een grote
drukte mijn aandacht.
Het bleek een wajang
poppenspel te zijn. Ik wilde
weer door rijden, maar de
heer des huizes kreeg me

in de gaten en ik werd uitgenodigd om te komen
eten, drinken en kijken naar het wajangspel.
Natuurlijk gaf ik daar gehoor aan en daar zat
ik met het verpleegstertje met soja lui in een
stoel te kijken naar het wajangspel. Onderhand
dronken we wat en zij legde me zo’n beetje de
verschillende wajangfiguren uit. Het interesseerde
me machtig. Het leek met veel fantasie of ik
voor de poppenkast op de Dam stond. De trage
bewegingen van de poppen en de zachte of harde
gamelang muziek. Echt typisch Indië.
Na wat gezeten te hebben, stapten we op en
gingen we weer naar de Tanksie. Het was al ±
6 uur. Ze bracht me voor de poort. Daar nam ik
afscheid. Zij reed op de fiets van haar vader naar
huis.
Ik hield vlug ziekenrapport, want om 8 uur was er
een film in Tjileungsir. Toen we daar aan kwamen,
bleek de film wegens omstandigheden tot morgen
te zijn uitgesteld. In plaats daarvan werd er een
leuke cabaret voorstelling gegeven. Ook het
verpleegstertje was er weer. Ik babbelde de hele
avond zo’n beetje met haar mee.
Na de voorstelling met de wagen naar Proelan en
onder de klamboe.
Morgen zou er een patrouille wezen, waar
ondergetekende + rode kruistas mee naar toe
moesten.
Voor nu: slap hangen en krentenbollen eten.
93

94
Maandag 22 februari 1948.
’s Morgens begon de pret al. Onze baas kwam een
even kijken en mopperde erg, want onze jongens
stonden met baarden op appèl. Onze luit kreeg er
van langs en ook de arme manschappen.
Toen we klaar waren, moesten we grote patrouille
maken. Ik mee plus rode kruis tas. Daar kwamen
de wagens, dus instappen en toet, toet tuften de
wagens het kamp uit.
We werden midden in de rimboe afgezet en
moesten over sawa’s lopen en door kampongs
enz. In één van de kampongs stopten we. Terwijl
de jongens rustten, verpleegde ik een paar
inlanders. Daarna liepen we verder en nar lang
ploeteren kwamen we weer op een hoofdweg.
Daar wachtten we op de wagens die ons zouden
oppikken. Ondertussen stuurden we een paar
inlanders de palmbomen in om klappers te
plukken, die we leeg dronken en op aten. En ja,
daar waren de wagens en reden we retour naar de
tanksie. Eten, wassen en ’s middags voetballen.
De wedstrijd verloren met 1 – 0.
Verkleden, appèl en ziekenrapport houden.
’s Avonds nog even een stukje lezen en daarna
doodmoe naar bed.
Weer een drukke dag voorbij. Hopelijk is het
morgen rustiger.

96
Dinsdag 23 februari 1948.
Het is een rustige stille dag geweest. ’s Morgens
ziekenrapport en ’s middags op visite bij de
burgemeester en een kennisje. Daar thee en koffie
gedronken en vruchten gegeten.
’s Avonds schrijven naar huis en het meisje,
logboek bijwerken en niet te laat naar bed, want
het zal morgen wel een drukke dag worden,
omdat de baas komt.
Vrijdag 26 februari 1948.
Woensdag 24 en donderdag 25
februari 1948.
Geen bijzonderheden voorgevallen.
Alles is zijn gewone gang
gegaan. Daarna slap hangen en
krentenbollen eten. Tabé!
Een kleine patrouille gelopen. Een zogenaamde
B.B. Binnenland Bestuur patrouille. Die dienen om
controle enz uit te oefenen op de bevolking.
We werden per auto een eind weg gebracht,
staken binnendoor en daar stond de wagen die
inmiddels was om gereden op ons te wachten.
Ik heb verschillende zieken geholpen, verbonden
enz. Ik kreeg een paar klappers cadeau. Dar
zijn vruchten van de klapperboom, waarvan je
het sap en vlees lekker kunt drinken en eten.
De bomenwaar deze vruchten in hangen, zijn
net palmbomen. Ze horen ook tot die familie.

Op patrouille zijn deze vruchten een welkome
afwisseling.
We hebben ook met de bevolking gepraat, gingen
huizen binnen, kortom we deden alles dat bij zo’n
B.B. patrouille hoorde.
We stapten weer in de wagens en reden luid
zingend, want we hadden een prima bui, het kamp
weer binnen.
Wassen, eten nasi + pap en even wat verpozen.
Daarna hebben we gevoetbald. We wonnen de
wedstrijd met 3 – 0.
Na de wedstrijd ziekenrapport, logboek invullen,
wat tekenen en vervolgens zoals op mijn tekening
staat: slamat tidor!
Zaterdag 27 februari 1948.
We moesten ons hele hebben en houwen in de zon
zetten. Een gesjouw van jewelste. Verder was er
geweerinspectie enz. De inspectie was weer zwaar.
Er waren vele slachtoffers die een extra wachtje
kregen van de baas.
97

98
Ik was niet bij dit alles omdat ik ziekenrapport
moest houden.
’s Middags moest alles weer naar binnen worden
gebracht.
We hebben nog volleybal gespeeld onder leiding
van onze sportleider.
Daarna rusten, slap hangen en eten. Inmiddels
was het avond, dus gaan we schrijven, maar hola
de lichtmotor werkte niet. Na vele uren ploeteren
floep, daar ging het licht aan. Na nog wat
haperingen in de motor bleef het branden.
’s Avonds kreeg een schildwacht de leuke inval
om op een hond te gaan schieten. We schrokken
ons dood. De wacht er op af. Ja op een hond dus
geschoten, dan nu maar een extra wachtje.
Zondag 28 februari en maandag 1 maart 1948.
Geen bijzonderheden. Alles nog oké.
Dinsdag 2 maart 1948.
Dokter op bezoek. Veel gepruttel en gepraat met
verschillende jongens.
Verder geen nieuws.
Woensdag 3 maart 1948.
‘s Morgens ziekenrapport, eten, wassen en ’s
middags ziekenbezoek. Daar vandaan weer eten,
ziekenrapport militairen en vroeg doodmoe bedje
toe.

Een blik uit de barre woestijn, die we vanaf ons
schip aanschouwden toen we door het Suez-kanaal
voerden.
Donderdag 4 maart 1948.
’s Morgens met mijn twee hulpjes de kampong
in. We waren bewapend. Ik met een revolver,
een hulp met een sten, andere met een banjonet
plus rode kruis tas. We bezochten huizen,
hielpen mensen en beschreven de toestand in
de kampong. Ik maakte overal een praatje en
daarmee bereikte ik twee dingen: 1. mijn Maleis
vorderde flink en 2. de mensen zijn niet meer zo
bang of verlegen voor mij, doordat ik gewoon met
ze omga, vriendelijk tegen ze ben en ze help met
geneesmiddelen.
Daarna hebben we thee gedronken en bananen
gegeten bij onze kennisjes.
99

100
Vandaar retour naar het kamp. De dokter was
aanwezig. Ik vertelde hem meteen de toestand
van het kamp en de langzame maar zekere
uitbreiding van de gevreesde ringworm. Meteen
werden ook op mijn verzoek twee opgenomen in
het hospitaal, die dusdanig onder de ringworm
zaten, dat ik hen met mijn bekrompen spullen,
niet kon helpen.
Ik leverde meteen de aanvraag voor D.V.G., dat
is geneesmiddelen voor de burgerbevolking, in.
Na heel wat kletsen kan ik over 4 dagen kan de
spullen ophalen in Buitenzorg (Bogor).
Nadat hij weer weg was, begonnen pikkie en ik
aan het ziekenrapport voor de jongens. Dit deden
we vroeg omdat de lichtmotor stuk is en voor
reparatie naar Batavia is.
Toen we hiermee klaar waren, was de post er.
Eindelijk weer na 8 dagen behoorlijk wat brieven,
8 stuks. Ik heb ze meteen beantwoord.
Ik heb vanavond bij de olielamp een spelletje
schaak gespeeld, dat ik geleerd heb van mijn
slapie.
Na deze rare dag, vol activiteit lekker slapen.
Vrijdag 5 maart 1948.
De lichtmotor is weer terug. Dus weer volop licht.
Hoera!!!
Zaterdag 6 maart 1948.
De mare gaat dat we weer terug gaan naar
Buitenzorg om op adem enz. te komen. In hoe
ver dit waar is, weet ik nog niet. Als het waar is,

kan er wel eens een gemakkelijker leven voor ons
terug komen.
We zouden dinsdag naar Bogar vertrekken.
Toch vind ik het aan één kant jammer als het zo
is. Ik moet dan mijn ziekenrapporten in de steek
laten, al de kennissen waar ik geregeld op visite
kwam en al de inlanders die vriendelijk voor mij
geweest zijn. Nu, we zullen zien.
Zondag 7 maart 1948.
Geslapen tot 11 uur, gegeten en gewassen. Het
begon te plenzen en Rustige zondagmorgen. Ik
was behoorlijk moe en sliep daarom tot 11 uur
toe. Eten, wassen en in sportbroek een partij
tennis gespeeld. Daarna naar het mandië hok,
101

102
lekker plenzen en ziekenrapport houden.
Toen kwam er een blij bericht. Er werd gevraagd
wie er mee ging naar een voorstelling in
Tjileungsir. Ik natuurlijk! En weldra reden we luid
zingend het kamp uit en het andere kamp in.
Het cabaret heette OKE en het was ook OKE,
aangeboden door de Niwa. Het was erg gezellig en
we hebben reuze gelachen.
Voldaan en tevreden keerde we kampwaarts, waar
we al snel de klamboe spanden en er een duik in
namen.
Voor de slaap wilde komen, passeerden bij mij
verschillende gedachten de revue. Ik dacht aan
moeder en vader, kleine Tonnie en aan mijn
verloofde. Met haar gezicht voor me dommelde ik
in slaap. Ik droomde dat ik thuis was.
Maar ’s morgens bij het wakker worden, stond de
naakte waarheid we voor me en wel Indië. Het
land, zo eenvoudig , zo mooi en waar onze taak
ligt. We moeten het helpen opbouwen voor een
nieuwe toekomst. Het warme tropenland, dat zo
ver ligt van ons Holland, ons vaderland.

Maandag 8 maart 1948.
Ik lag te slapen en ineens klets, Raman wordt
wakker, er was verder op iemand gewond, getroffen
door een granaat. Kleed je aan en kom op, de
wagen staat al te wachten.
Ik draalde niet, kleedde me aan, pakte mijn rode
kruis tas , die ik altijd klaar heb staan, stapte in de
wagen en floep weg het kamp uit op weg naar de
gewonden.
Onderweg hoorde ik dat het om een inlands
jongetje ging, die met een gevonden Japanse
handgranaat was gaan spelen, die toen ineen
ontplofte en dat hij vele scherven in zijn lichaam
had gekregen en hevig bloedde.
In de verte zagen we al een grote menigte. Allen
gingen eerbiedig opzij toen de commandant en ik
er aan kwamen. Voor wie die eerbied precies was,
hoorde ik later. Hij was voor de toean dokter, die ze
in Kalapanvengal erg graag mochten.
Afijn, we werden een huisje binnen geloodst en
daar lag op een bamboe bed het slachtoffer. Het
was vreselijk om te zien. Het hele lichaam onder
het bloed. Nadat ik het lichaam had gereinigd, zag
ik pas dat zijn hele buik en beide dijbenen vol met
scherven zaten. Ik kon ze zo voelen en sommige
zien. Ik legde noodverband aan en stopte het
bloeden.
Daarna liet ik een brancard halen en met de wagen
ging hij rechtstreeks naar het Rode Kruis Hospitaal
in Buitenzorg, waar hij werd opgenomen.
103

104
Ik kon vanwege mijn ziekenrapport niet mee.
De officier die hem weg bracht, vertelde dat
onderweg het bloeden weer was begonnen. Laten
we hopen dat het joch het er toch nog goed van af
brengt. Ik betwijfel het, vooral vanwege zijn buik.
Verder verliep alles rustig. Toen de wagen
weer terug kwam, bracht hij voor mij de
geneesmiddelen voor de burgerbevolking mee, die
ik heb aangevraagd.
Ons vertrek naar Buitenzorg is uitgesteld, dus
ik kan nu weer volop en met nieuwe moed mijn
baan als toekan dokter voortzetten in district
Kalapanvengal, de zo geliefde buitenpost onze
Huzaren van Boreel.

105

106
Dinsdag 9 maart 1948.
Gewone dag. Ben weer volop in mijn praktijk
bezig,
Ik ontving een niet leuke brief, die ik ook niet leuk
heb beantwoord. Verder alles best.
Woensdag 10 |
donderdag 11 | maart 1948
woensdag 12 |
Het leven is zijn gewone gang gegaan en de week
is razend snel voorbij gegaan.
Ik ben nog op een ziekenpatrouille geweest en
heb vele mensen in de kampong geholpen. We
gingen per wagen, na een kali kwamen we in de
kampong, waar we bij het huis van de Roerak
Sahit rapport hielden. Alles verliep goed, dus nu
de laatste dagen van de week maar afwachten.
Zaterdag 13 maart 1948.
Opening van de kantine in Tjileungsir. Dus feest.
Dansen, eten en drinken. Wij werden daarvoor
uitgenodigd, alsmede De Marva’s en de V.H.K.
uit Batavia. Ook was er een grote band van de
Welfare. Dus spelen en dansen maar. Het was leuk
georganiseerd. Binnen in de gebouwen waren een
grote kantine met veel stoeltjes, waar je gratis
gebak kon krijgen. En ook de gewone dingen,
zoals limonade enz.
Buiten was een warong van bamboe, waar je
gratis oliebollen, sinasappelen, thee, koffie en

ananen kon krijgen. In de garage was één grote
dansbeweging door de inlanders, Wajangpoppen
en een gamelankraam, zwaarddansen,
voordrachten op z’n Indisch en een pasar. De
V.H.K. toonde hier vooral grote belangstelling
voor. Zij hadden kinderen en ze waren nog maar 5
dagen in de tropen.
Er was ook nog V.H.K. van de KNIL bij. Daaronder
waren wel de knapste grietjes. Ofschoon bij de
Marva ook enkele. Verder was het niet veel zaaks.
Het geheel stond onder leiding van 3 vrouwelijke
luitenants, die er wezen mochten.
De avond verliep prettig en spontaan. De band
speelde goed en de stemming zat er gelijk voor
100% in. Voor we er erg in hadden, was het ook
weer tijd om afscheid te nemen. Na het laatste
dansje stonden de wagens voor de dames al klaar
en volgde een roerend afscheid. Ze reden de poort
uit met als gezamenlijke uitroep: “Hoe was het?
Als een konijn!!”.
Zondag 14 maart 1948.
Een rustige prettige dag. Geen inlands
ziekenrapport. Lekker uitslapen tot 10 uur. Ik had
een beetje hoofdpijn, dus dit kwam goed van pas.
’s Avonds naar Tjileungsir. Op Radio Batavia was
om half 10 een voetbaluitzending, half 3 Hollandse
tijd, van Holland tegen België. De stand werd 1 –
1. Echt fijn weer Hollands te horen.
Vanavond laat naar bed. Morgen moeten we er
vroeg uit.
107

108
Maandag 15 maart 1948.
Na gegeten te hebben moesten we naar
Tjileungsir om geneesmiddelen te halen voor mijn
zaakje. Daar tevens ziekenrapport gehouden.
Weer terug ziekenrapport hier in Kalapanvengal.
Verder injecties voor verschillende zieken.
Kortom een drukke dag. Laat en moe naar bed en
dromen van………
Dinsdag 16 maart 1948.
Rustige dag en nog alles kits!
Dinsdag 17 t/m zaterdag 20 maart 1948.
Geen dingen van gewicht te vermelden. Vanwege
de ringworm ontzettend druk.
Ik heb niet veel zin om te pennen.
Zondag 21 maart 1948.
We kregen onze maandrantsoenen weer. Dit viel
erg mee.
Er waren o.a. 7 repen chocola, 35 toffies +
zuurtjes. Dus snoepen maar. Wat ik wel gedaan
heb ook. Ik heb geloof ik nog maar 2 repen over
en over de zuurtjes enz. zullen we maar niet
spreken.
Er kwam een bericht binnen, dat pa Matje, een
berucht bendeleider, zich in deze streek bevindt.
Dat zal eerstdaags wel wat te doen geven. De
jongens en ik zijn overal op voorbereid. Dus kom
maar op, zou ik haast zeggen. Toch doen we dat

niet, omdat we aan Holland denken en aan allen
die ons dierbaar zijn en die er op vertrouwen
dat we voorzichtig zullen zijn. Dat zijn we ook,
maar als het zo ver mocht komen, dat we moeten
vechten, dan kunnen ze op ons rekenen, waar het
ook is. In heel Indië of in Rusland.
We zullen maar weer vertrouwen in de toekomst
hebben. We verlangen naar een spoedig weerzien
in ons Holland.
109

110
Maandag 22, dinsdag 23 en woensdag 24 maart
1948.
Geen activiteit te melden. Alles gewoon, rustig en
kalm.
Veel zieken geholpen. Mijn geneesmiddelen raken
weer op. Dus aanvragen maar weer.
Verder tabé en tot kijk!
Donderdag 25 maart 1948.
Voetbalwedstrijd tussen Staf Peloton en 2 de
Peloton, die na een zeer spannende, maar ruwe
wedstrijd, verdiend gewonnen werd door het 2 de
Peloton. Zij staan nu op 1 punt na op de eerste
plaats, waar het 3 de Peloton de scepter zwaait.
Zij moeten morgen tegen ons Mortieren. Dus dit
wordt een spannende en beslissende wedstrijd.
Wie zal het winnen? Wie wordt kampioen van het
2 de Eskadron R.H.v.B.?

Vrijdag 26 maart 1948.
Pech! Bij het opstaan zat er een breuk in mijn bril.
Wat nu? Ik ben naar de Luit toe gestapt en heb
gezegd dat ik naar Buitenzorg moest voor D.V.G.spullen.
Ik had heen en terug een voorspoedige
reis. Maar daar kwam de volgende pech.
Aangezien de voetbalwedstrijd om 4 uur begon,
moest ik wachten op de wagens die de jongens
gingen halen. Aangezien ik naar Buitenzorg was,
was ik niet opgesteld, daar ze niet wisten of ik op
tijd retour zou zijn.
Vlak nadat de wedstrijd begon tussen het 3 de
Peloton en de Mortieren werd het al 1-0 voor het
3 de . Al gauw daarna werd het 1-1, toen 1-2 en
rust. Na de rust weer pech. De middenvoor had
een kneuzing, maar speelde door en toen maakte
de scheidsrechter een fout door een doelschop te
geven, waardoor de stand 2-2 werd. Er waren nog
15 minuten te spelen. Na weer een aanval op het
doel, kreeg de back links een knietje en kon niet
meer spelen. Dus met 10 man verder, waarna het
3-2 werd voor 3 de Peloton. Deze wedstrijd werd
door ons onverdiend verloren.
Weer thuis gekomen had ik ontzettend veel te
doen. Vijf gehavende spelers, waarvan 3 zo
ernstig, dat ik ze vrij van alle diensten plus wacht
gaf.
Eindelijk was ik met het ziekenrapport klaar, het
was ongeveer 4 uur toen de melding kwam dat er
een inlandse jongen ziek was, met hoge koorts.
Of ik even wilde gaan kijken. Met 5 man bewaking
reden we weg de kampong in en inderdaad had
111

112
die jongen behoorlijk koorts. Ik heb hem een
slaappil gegeven. Omstreeks half 9 was ik klaar.
Het was al donker, dus mezelf wassen was er
niet meer bij. Ik heb het logboek ingevuld, twee
brieven gelezen, de klamboe gespannen en voor
ik er erg in had, was het half 11. Dus vlug smerig
en wel in bed. Doodmoe en vuil, maar wel voldaan
dat ik deze dag goed had besteed en veel werk
heb mogen verrichten.
Ik ga nu eindigen. Mijn nek en ogen, alles doet
pijn. Wel te rusten en tot morgen. Dit was Goede
Vrijdag in Indië.
Zaterdag 27 maart 1948.
Ik was even in Tjileungsir
om medicijnen te halen
en ineens: Hé Raman.
Daar stond Piet Evers
voor me. Na gelukwensen
wederzijds, kwamen we
na veel gepruttel met de
M.T.O. in de wagen plus proviand en een half
koetje. En floep, daar ging het op Vialapa aan. Ik
troonde Piet meteen mee naar mijn slaapvertrek.
Hij had verlof, dus bleef de beide paasdagen bij
me.
’s Avonds ziekenrapport en daarna kwam het.
Een daarna kwam het. Een korporaal had steeds
geklaagd over koorts. Na zijn temperatuur te
hebben opgenomen, bleek hij 38° te hebben,
maar ineens steeg de temperatuur naar 39½.
Wat nu? Telefoon stuk. Geen wagen aanwezig.
De dokter moest toch gewaarschuwd worden. Na

veel geklets hakte ik de knoop door en leende een
fiets van de planters van de rubberfabriek en ben
om omstreeks 10 uur ’s avonds alleen op de fiets
door donker Indië naar Tjileungsir gefietst, waar
wel auto’s en telefoons zijn. Bijna in Tjileungsir
aangekomen, kwam ik een wagen tegen met m’n
baas er in. Korporaal Ziekenpik. Fiets ingeladen
en retour Kalapanvengal. Even gekeken naar de
patiënt en toen als de bliksem retour en de dokter
gebeld.
Een uur later kwam de rode kruis wagen. Inladen
en weg met de beste wensen.
Eindelijk weer rustig. Nog even in de kantine
gekeken en naar bed. En Piet aan het mopperen.
Zondag 28 maart 1948.
1 ste Paasdag.
Na rustig te hebben uitgeslapen, eten. Toen kwam
er een blij bericht. Er was om 2 uur een gratis
film. De kosten werden gedekt door de R.A.O. Niet
kwaad, dus er heen. We werden door de wagen
afgehaald en via Tjileungsir naar Buitenzorg
gereden. Onderweg moesten we nog stoppen
vanwege een vuile benzinepomp.
We kwamen een kwartier te laat binnen. Pech.
Na afloop van een goede soldatenfilm met
propaganda er in, zouden we weer in de wagen
stappen, maar ha ha ha de motor deed het niet.
Wat nu? Gelukkig was er nog een wagen van
een afdeling van ons, dus leenden we die maar.
Terug naar Tjileungsir. Daar waren te veel jongens
voor één wagen, dus twee keer rijden. Ik had
weer pech, want ik bleef achter. Na een uur was
113

114
de wagen nog niet terug, maar ineens stond er
een andere wagen voor ons gereed. We moesten
instappen, want de andere wagen had pech
gehad. Dus wij weg, maar halverwege stond de
wagen midden op de weg stil. Wat nou weer? De
wagen aan geduwd en zo ging het heel langzaam,
steeds opnieuw aanduwend, naar Kalapanvengal,
waar we om ongeveer 10 uur aan kwamen.
Toen moest ik nog een zieke helpen. Dus laat naar
bed.
Ik heb me voorgenomen om nooit meer naar de
film te gaan als het weer zo’n pechdag is. Afijn
pitten!

Maandag 29 mei 1948.
2 de Paasdag.
Na de twee drukke dagen eens even rust
genomen, samen met Piet. ’s Morgens zwemmen
in de kali en ’s middags lekker op bed liggende
praten over Holland.
’s Avonds in de kantine eieren gegeten, logboek
invullen en ….. tot morgen.
Dinsdag 30 maart 1948.
Wegens ziekte van mij, koorts, buikpijn en erge
hoofdpijn, zijn de dagen niet ingevuld.
Misschien moet ik in het hospitaal worden
opgenomen. Ik hoop van niet.
115

116
Donderdag 1 april 1948.
De dokter wil het nog een dag aanzien. Als het
beter gaat, is het hospitaal tenminste uit het
zicht. Ik voel me heel wat beter dan gisteren. De
buikpijn is er nog. Afwachten maar.
Vrijdag 2 april 1948.
Het gaat weer wat beter en de koorts is gezakt.
Zaterdag 3 april 1948.
Ben alweer wat gaan lopen. Het gaat wel. Morgen
zullen we het maar weer proberen. Het zijn maar
een paar dagen geweest, maar ik voel me zo slap
als ik weet niet wat. Ik moet maar vlug weer aan
het werk.
We zullen maar denken de ziektedagen van toekan
dokter behoren weer tot het verleden.
Zondag 4 april 1948.
Ik hield me behoorlijk rustig en knapte vandaag
lekker op.
Morgen maar weer plàn-plàn , aan de slag met
een echte welpen lach.
Maandag 5 april 1948.
Vanwege bespreking met mijn baas naar
Tjileungsir geweest. Ook om wat spulletjes te
halen.
Verder een beetje moe en vlug naar bed.

Dinsdag 6 april 1948.
Veel post en in één van de brieven van m’n ouders
zat een opgeplakt bloempje. Om het goed te
kunnen bewaren, stop ik het in mijn logboek.
’s Avonds was er een gezelschap en wel het
bekende radio trio De Notenkrakers, die in de
kantine van Tjileungsir er een leuke gezellige
avond van maakten. We werden opgehaald met
de wagens en na afloop tuften we voldaan en vol
plezier huiswaarts. Het was 11 uur, maar ik had
nog helemaal geen slaap, dus pakte ik nog even
een boekje. Om 12 uur klapte ik het boek dicht
en kroop onder m’n klamboe, die de zorgzame
baboe al voor me had klaar gelegd. Helaas kon ik
de slaap niet vatten. Het werd wel 1 uur voor ik in
slaap viel, terwijl ik morgen weer vroeg op moest.
117

118
Woensdag 7 april 1948.
Deze dag verliep gewoon. Na ’s middags de
jongen even te hebben uitgevloekt, omdat hij was
vergeten mijn kamer te vegen en m’n schoenen te
poetsen, ging ik lekker eten en mandiën.
Vrijdag 9 april 1948.
Drukke vervelende dag.
Donderdag 8 april 1948.
Er werd veel gepraat en
gekletst over de generaal die
zou komen om de hele boel
te inspecteren. Ons werd
gewezen op netheid van
de kamer enz. Kortom een
gezwam van heb ik jou daar.
We hebben alles gedaan en nu
maar afwachten op de hoge
piet en hoe de zaken lopen.
Verder niet veel bijzonders.
Alleen ik zal wel overgeplaatst
worden van Kalapanvengal
naar Tjileungsir, omdat onze
baas de generaal het grote
inlandse ziekenrapport niet
meer alleen af kan.

Vanmorgen moest ik naar
Tjileungsir om de dokter te
helpen. Hij kwam om half 11
en we deden eerst de zieke en
kranke militairen die er waren.
Ook van mijn kamp waren ze
er. Dit duurde tot ± half 1.
Na het eten injecties geven aan inlanders. Daar
waren we nog een mooi poosje mee zoet.
Om 3 uur vertrok de dokter weer. We waren klaar
voor die dag.
Ineens ging de telefoon. In Kalapanvengal is
een militair door zijn been geschoten. Ik met de
wagen er op af. Ik was bijna op de plaats van
bestemming, toen er langzaam een rijdende auto
aan kwam. Daar in lag de huzaar op een zelf
gemaakte brancard, een ladder met kussens. De
jongens hadden al een noodverband gelegd. Ze
vertelden dat ze zo’n moeite hadden gehad hem
te vervoeren. Vooral over een brug die onderweg
ineens instortte, waardoor de dragers tot het
midden van hun hoofd in het water stonden. Ze
konden de brancard nog net heelhuids, maar wel
een beetje nat naar de overkant brengen.
Ik liet het noodverband zitten en we reden terug
naar Tjileungsir. Daar bestelden we eerst een
pantserwagen, waar een brancard in kon. Ik
haalde het noodverband er af, knipte zijn broek
stuk en spalkte het been en verbond het opnieuw.
Ondertussen was de wagen klaar. Voor hij er in
ging, kreeg hij eerst nog een morfinespuitje. Ik
ging met hem mee over die rot weg naar het
Batavia Hospitaal. De knaap leed onderweg erge
pijn. Toch hield hij zich uitstekend. We deden alle
119

120
moeite om het hem zo gemakkelijk mogelijk te
maken. We waren dan ook blij toen we eindelijk
via de snelweg Buitenzorg - Batavia in het
hospitaal aan kwamen. Direct werd de dokter
gehaald en een foto genomen. Daarna werd hij
geopereerd. Ik was er ook bij om te helpen. Het
bleek dat zijn knieschijf kapot was. Deze werd
verwijderd en de wond werd dicht genaaid. Het
been werd in gips gezet en de patiënt werd naar
de ziekenzaal gebracht, waar we nog even hebben
na gepraat. Hij kreeg een bloedtransfusie en
daarna slopen we op onze tenen weg de zaal uit,
om de andere patiënten niet wakker te maken.
Wij gingen terug. Slaperig en vermoeid kwamen
we in Tjileungsir aan. Ik bleef daar maar slapen.
De volgende morgen om 6 uur werd ik per wagen
weer naar mijn eigen kamp gebracht, waar ik
eerst even ging eten en daarna doodmoe op mijn
bed in slaap viel tot half 12.
Behoorlijk uitgerust zit ik nu mijn logboek in te
vullen. Oh, daar gaat de etensbel. Dus tot straks.
Het eten was lekker. Vanmiddag heb ik me heel
kalm gehouden. Ik hield vroeg ziekenrapport.
’s Avonds kwam de band van de 7 Dec. Div, die
in Tjeulingsir voor ons speelde en heel behoorlijk!
Om 10 uur waren we weer terug. Na nog even te
hebben gelezen, nam ik vanaf de tafel de duik in
m’n klamboe, waarin ik vlug in slaap viel.
Zondag 11 april 1948.
Geen bijzonderheden.

Maandag 12 april 1948.
Een dood gewone dag me heen en weer wippen
naar Tjileungsir voor een bespreking,
Na een partij dammen weer gewoon naar de
klamboe toe.
Dinsdag 13 april 1948.
’s Morgens vroeg naar Tjileungsir om de dokter te
helpen met het ziekenrapport.
Daarna terug naar Kalapanvengal, want er zou
een grote voetbalwedstrijd gespeeld worden en
wel ons Eskader elftal tegen Batavia Hospitaal I en
II. Deze wedstrijd werd door ons gewonnen, maar
door de drukkende warmte zat er niet veel pit in.
Vanwege het voetballen laat ziekenrapport
gehouden. Ik had niet veel tijd meer over om te
schrijven. Dan morgen maar.
Woensdag 14 april 1948.
Vandaag had ik een behoorlijk zware hoofdpijn,
dus bleef ik maar in bed.
Later in de avond knapte ik wat op en heb ik weer
wat geschreven en het logboek bij gewerkt.
121

122
Donderdag 15 april 1948.
Deze dag ging hene
Zonder één bijzonderheid
Nu is de avond weer verschenen
Dus is het voor het bed weer tijd.
Vrijdag 16 april 1948.
Na het geleuter van de avonden en dagen hier
voor komt er weer wat nieuws.
Ik word waarschijnlijk overgeplaatst naar
Tjileungsir en een ander hospitaal komt
hier. Er is nog enig bezwaar en wel van onze
kampcommandant. Dus nog even afwachten
wat het wordt. Wat mij betreft: kan me niet veel
bommen. Alleen werk ik dan niet meer zelfstandig,
maar met de korporaal. Hij wil me graag bij zich
hebben, omdat met degene die hij nu heeft niet
kan samen werken. Het wordt dus gewoon een
ruil. Maar even afwachten.
Zaterdag 17 april 1948.
Was steeds aan het wachten.
Zondag 18 april 1948.
Vanmorgen per wagen naar de kerk in Depak,
waar onze veldprediker in het kleine gezellige,
maar mooie kerkje een kerkdienst hield voor
burgers en militairen.
Daarna naar huis toe en bij de kampcommandant
komen over de overplaatsing. Het bleek dat niet

de commandant, maar de jongens zelf er op
tegen waren, om zich door de hospik die dan
hier kwam, te laten behandelen, aangezien die
er niet veel van af wist. Dus zei de luit: ik zal al
het mogelijke doen om je hier te houden. Weer
afwachten dus. Ik stond echt versteld, want toen
ik werd aangesteld voor dit kamp, kreeg ik veel
tegenwerking en vroeg hij iemand anders voor mij
in de plaats.
Nu ik hier ± 2 maanden zit, is het andersom
en laat hij mij niet meer los. Ja, ja het kan raar
lopen in de wereld. Toch vind ik het fijn, want nu
merk ik dat zowel de officieren als de jongens
zelf me wel mogen. Ik doe blijkbaar m’n werk als
ziekenverpleger goed. Mij zelf kan het niet veel
schelen of ik hier blijf of in Tjeulingsir kom. Ik mag
deze gang van zaken wel. Wat een opschepper
ben ik hè?
123

124
Maandag 19 april 1948.
Ook deze dag gaf de schijn aan rustig te verlopen
en deed dat ook tot ± 4 uur. Toen was het met de
rust gedaan.
Ik moest bij de luit komen. Je moet alles inpakken
en naar Satoe, want op die buitenpost word je de
ziekenverpleger. De luit zelf betreurde het dat ik
weg moest en dat er nu iemand anders voor terug
kwam. De jongens hadden de pé in en ik ook.
Ik pakte in en om 6 uur kwam de wagen, die me
naar Tjileungsir bracht, waar ik die nacht zou
pitten.
De volgende dag zouden we, ± 20 jongens en ik,
naar Satoe vertrekken, een ontzettend afgelegen
buitenpost.
We zullen wel zien wat het wordt. Ja waar of niet?
Dinsdag 30 april 1948.
Vanmorgen na het eten inladen voor Satoe. We
kwamen na een behoorlijk lange weg eindelijk
aan. Daar ontrolde zich voor mij ogen een groot
huis, omgeven door en palissade van aarde,
zinken platen en bremstellingen. Het huis was
tamelijk groot met een kleine waranda. Ik kreeg
een kamertje apart. Naderhand trok voor de
gezelligheid, maar ook wegens bekrompen ruimte,
de kantinebaas bij mij in.
De rest van de dag verliep heel rustig. Het eten
was bijvoorbeeld gezellig.
Tussen de keuken en de kamer van de jongens
is een overdekte ruimte, waar de eettafels zijn
opgesteld. Daar eten we allen gezamenlijk, de

officieren, onderofficieren en de jongens. Voor het
eten tikte de officier op de tafel voor een ogenblik
stilte. Daarna smakelijk eten.
Het verblijf hier zal best meevallen. Laten we
hopen dat het rustig blijft.
Woensdag 21 april 1948.
Gisteren moesten de jongens op patrouille en was
het heel stil.
’s Middags na het terug komen, leefde het kamp
weer op.
Er werd gedanst, geschreven en de stemming
werd steeds beter. Vooral toen de post kwam.
Ook ik kreeg een paar brieven. Na ze gelezen te
hebben, ging ik mijn logboek bij schrijven. Verder
waren er geen bijzonderheden.
’s Avonds zongen we liederen met begeleiding van
gitaar bij de inlandse spionnen van ons kamp.
Donderdag 22 en vrijdag 23 april 1948.
Het leven op de buitenpost ging zijn gewone gang,
Aanstaande zaterdag is er weer een feest, want
dan komen de V.H.K. en de Marva’s weer dansen.
Zo ver is het nog niet, dus ben ik deze dagen druk
aan het timmeren geslagen om een vogelkooi te
maken. Het schiet al op. Om de tijd te doden is dit
prima.
Ik sluit weer. Tot morgen op het feest.
125

126
Zaterdag 24 april 1948.
’s Morgens was het
rustig en stil, maar in de
middag begon het. Om
4 uur zouden de wagens
komen om ons te halen.
Om 2 uur waren we
al aan het spoken om
ons klaar te maken. De
baboe’s moesten nog even de broeken strijken.
De jongens even de schoenen poetsen en eindelijk
was alles klaar en daar kwam één wagen. Wel een
beetje weinig. Hier kon maar de helft in en dan
terug komen. Zo gezegd zo gedaan.
Ik kroop zelf in de eerste wagen. Na even
gescharrel reed hij weg.
In Tjileungsir aangekomen, was het eerst even
kijken naar post. Voor mij was er wat bij, maar
alleen kranten. Afijn, in ieder geval iets.
Na een half uurtje kwamen de vrouwen. Er waren
hartstikke mooie grieten bij. Het deed ons even
goed ook weer blanke vrouwen te zien.
A vlug waren alle tafels bezet. Er heerste een
gezellige drukte. Door de regen had de band
vertraging, maar geen nood. Eén van ons speelde
even een paar mopjes op de piano. Na een tijdje
kwamen de echte muziekanten. Buiten de tanksie
was een inlands feest, vanwege het feit dat het
dorpje een jaar bevrijd was. Er was een hele
kleine kermis gemaakt. Reuze leuk.
Het feest was erg gezellig en de tijd schoot weer
vlug voorbij. Het werd te vlug tijd om naar huis
te gaan. We gingen met z’n allen in één grote

wagen. We waren nauwelijks uit het kamp, toen
hij ineens stopte. De motor sloeg af, dus moesten
we duwen. Dit hielp niet. Er zat niets anders op
als terug lopen naar het kamp. Na een poosje
kwam een pantserwagen, die met een sleepkabel
onze wagen trok. Ineens sloeg de motor weer aan.
Dus pantserwagen afkoppelen en we gingen een
poosje verder, maar toen floep. Weer hetzelfde
liedje. Allemaal uitstappen en duwen. Na ons een
ongeluk geduwd te hebben, deed de motor het
weer. Maar voor hoe lang? Het gebeurde hierna
nog twee maal en eindelijk kwamen we weer in
ons buitenpostje aan.
De achter gebleven wacht had voor koffie gezorgd
en na nog wat geklets, kropen we vlug in de
klamboe. De chauffeur bleef slapen en werd de
volgende dag opgehaald door de reparatie wagen.
Dit is weer voorbij en het feest ook. Het was een
leuke onderbreking in een eentonig leven. Nu is
het weer voorbij.
Zondag 25 en maandag 26 april 1948.
Geen bijzonderheden te vermelden.
Deze dagen gingen
gewoon rustig voorbij.
127

128
Dinsdag 27 april 1948.
Nadat de morgen rustig voorbij was gegaan in ons
Setoe buitenpostje, kwam ineens grote ommekeer
uit de lucht vallen. Daar tuft een wagen binnen en
ik moest direct mee naar Tjileungsir, Ik moest mee
naar Bandoeng, waar onze regimenten een grote
parade hielden. Dus alles vlug inpakken en foetsie
was ik.
In Tjileungsir kwamen we na overleg met de
dokter tot deze slotsom. Ik zou in Tjileungsir
blijven en de korporaal zou mee gaan. Dus nu zit
ik hier. Morgen ben ik heer en meester over de
spullen van de medische dienst.
Woensdag 28 april 1948.
Het is voor mij heel stil. Nu de jongens weg zijn
voor de parade, zit er ± 40 man in het grote
kamp. Ik heb nu het controleren er bij van de
KNIL Genie soldaten. Er was al meteen een
slachtoffer van de malaria: 42.7° koorts. Ik belde
meteen de ambulancewagen en ging met hem
naar het Batavia Hospitaal toe.
Verder verliep alle rustig.

Donderdag 29 april 1048.
Ik was vandaag even bij de
foerier op bezoek. Wat zich
daar heeft afgespeeld, heb ik
proberen te tekenen, maar
het is toch gelukt zoals ik
het wou hebben.
Omdat het vandaag erg stil
was, heb ik even de wagen geleend en ben ik een
eindje gaan toeren. Dat was niet gek. Nu voel ik
me eindelijk eens chauffeur en ik hoop maar dat
mijn wagen gauw komt, want chaufferen gaat
me aan het hart. Ach ja, mijn baan is toch ook
chauffeur ziekenwagen.
Dit was het weer even.
Vrijdag 30 april 1948.
Er kwam omstreeks 2 uur een jongen binnen
met een grote vleeswond onder zijn kin. Nadat ik
het had bekeken, kwam ik tot de slotsom dat de
wond gekramd moest worden. Dit heb ik dan ook
gedaan. Alles verliep goed.
129

130
Zaterdag 1 en zondag 2 mei 1948.
De jongens zijn weer terug uit Bandoeng.
Maandag 3 mei 1948.
Ook deze dag was rustig. Er waren geen
bijzonderheden.
Dinsdag 4 mei 1948.
Vandaag een drukke dag. We zijn aan het spuiten
geweest. Injecties gegeven aan de inlanders tegen
verschillende ziektes.
’s Avonds terug in Tanksie was het eten koud
geworden. Toen hebben we maar in een Chinees
geval lekker bami gegeten. Dit kostte ons samen
fl. 7.- . Niet gek hè? Het was lekker.
Woensdag 5 en donderdag 6 mei 1948.
Deze dagen vlogen als een schaduw heen. Dit is
niet kwaad bedoeld, maar er gebeurde helemaal
niets. We waren blij als de avond weer kwam en
we konden slapen.
Ik reken maar zo twee dagen afgeschreven, maar
morgen weer druk, druk, druk. Dan moeten we
weer prikken of te wel injecties geven. Arme
mensen.

Vrijdag 7 mei 1948.
Weer terug naar Setoe.
Door het vertragen van de komst van mijn R.K.
auto, moest ik nog maar zo lang terug naar de
verre buitenpost Setoe.
Toen ik daar aan kwam, begon het rustige leven
weer. Het was al erg laat toen ik daar aan kwam,
dus deze dag ging ook weer vlug voorbij.
131

132
Zaterdag 8 mei 1948.
Na een tijd niets, kreeg ik ineens 9 brieven
tegelijk. Ik ben nu druk bezig deze te
beantwoorden. Vanwege de drukte wissel ik het af
en toe af met een uiltje te knappen. Tabé!
Zondag 9 mei 1948.
Vele brieven pennen plus het logboek, maakten
dat ook deze dag vlug om ging
’s Avonds zaten we gezellig op de waranda. We
zongen leuke liederen en er heerste een gezellige
stemming, die nog werd verhoogd door het
drinken van chocolademelk.
Vanavond ging ik laat naar bed, maar dat kon ook
wel, want morgen kunnen we uitslapen.

Maandag 10 mei 1948.
Ik heb heerlijk uitgeslapen. Verder geen
bijzonderheden.
Dinsdag 11 mei 1948.
Ik ging naar Tjileungsir om injecties te geven
bij de inlanders. We begonnen om 12 uur en
eindigden om 5 uur. Ik was behoorlijk vermoeid.
Ik bleef bij Henk slapen, onze korporaal van
ziekenverpleging. We zouden het eens even
gezellig maken, maar we zaten nauwelijks toen
een jongetje ons kan halen. Er was een zieke in
de kampong. Wij erheen. De zieke, een man, had
maar liefst 41° koorts. Nadat we hem behandeld
hadden, gingen we weer weg.
We wipten nog even bij een Chinese familie aan,
die we goed kenden. Daar bleven we even praten
en kregen we koffie. Het was heel gezellig en ik
had het gevoel of ik in een boerderij zat. Deze
mensen waren erg beschaafd, alleen ze spraken
geen Hollands, maar Maleis. Toch vlotte de
conversatie goed. Na gezellig geboomd te hebben,
stapten we weer op en gingen we via de kampong
in één stuk door naar ons kampement. Maf ze.
133

134
Woensdag 12 en donderdag 13 mei 1948.
Deze dagen gingen henen
Zo ontzettend vlug
Dat je haast zou menen
Morgen ga ik naar Holland terug!
Vrijdag 14, zaterdag 15 en zondag 16 mei 1948.
De Pinksterdagen
Deze dagen bracht ik door in Tjileungsir. Het was
erg leuk en gezellig.
We zijn samen met de wagen een keer Buitenzorg
in geweest, waar we naar de film gingen op kosten
van de staf.

De volgende dag gingen we op visite bij een
Chinese familie, die twee aardige dochters had,
waar we zo vriendelijk werden ontvangen, dat
we haast dachten dat we in Holland waren. Wij
Buursma en ik, brachten daar een leuke dag door.
Voor we er erg in hadden was het 11 uur, dus
bliezen we de aftocht.
Maandag 17 en dinsdag 18 mei 1948.
Van deze twee dagen valt niets te vertellen. Allen
dat volgende week mijn rode kruis wagen komt,
zegt men. Ik hoop het, dus we zullen maar vol
hoop afwachten.
Woensdag 19 mei 1948.
Mijn pen is stuk, vandaar dat ik met potlood
schrijf. Zo te zien is er wel wat aan de hand, maar
wat….
Donderdag 20 mei 1948.
Moesten naar Tjileungsir komen, want
vrijdagavond begint er een actie tegen een grote
en bewapende troep extremisten.
Vanavond hoor ik of ik zelf mee moet.
Vrijdagmorgen 21 mei 1948.
Vannacht zijn de jongens vertrokken. Ik moest
hier blijven, want de korps gaat zelf mee. Ik blijf
achter als eerste reserve en mag het kamp niet
135

136
verlaten en moet elk ogenblik van de dag klaar
staan.
De jongens zijn zwaar bewapend met
handgranaten en machine geweren de bergen in
getrokken en proberen nu met samenwerking van
ons 1 ste eskadron, de R.V.A., Knil en luchtmacht,
om een grote groep van extremisten onder leiding
van Japanners en Duitsers, die zich in de bergen
hebben verschanst, er uit te halen. De vijand
is goed bewapend en er wordt ook op flinke
tegenstand gerekend.
Vanavond kom ik nog even terug op verdere
bijzonderheden.
Vrijdagavond 21 mei 1948.
Tot zo ver hebben we 2 gewonden: één beenwond
en de koporaal ziekenverpleger van het 1 ste
eskadron heeft een arm versplinterd. Onze jongen
hebben nog geen tegenstand ondervonden. Dat
verwachten ze morgen wel, want dan komen
ze aan op het punt waar de vijand zit. Laten we
hopen dat het bij deze twee gewonden blijft en dat
alles goed mag aflopen.
Zaterdag 22 mei 1948.
Geen nadere bijzonderheid omtrent de actie
ontvangen.
Vanmiddag zijn de post en sigaretten gedropt
(uitgeworpen) per vliegtuig boven de jongens en
zoals ik via de radioverbinding hoorde, dat zij er
ontzettend blij mee waren.
Morgen moet de actie afgelopen zijn. Laten we

hopen dat het bij twee gewonden blijven mag.
Zondag 23 mei 1948.
Vanmorgen heel vroeg stoven de wagens het
kamp uit, om de jongens op te halen. Tegen 12
uur kwamen ze aan, verhongerd, niet geschoren,
vuil, smerig en dood vermoeid. Het eten en
lekkere chocolademelk stonden al klaar. Ik vroeg
ze direct of er gewonden waren. Het antwoord
was: nee, alleen die door het vele lopen zo’n
spierpijn kreeg, dat hij niet meer kon lopen.
We tilden hem uit de wagen en ik begon hem
meteen te masseren. Het deed hem veel pijn,
maar een uur later kon hij toch weer strompelend
zich gaan wassen. ’s Avonds herhaalde ik de
massage en de volgende dag ging het stukken
beter met hem.
Ze zijn niet in contact geweest met de vijand,
dus hebben ze dat hele stuk voor niks gelopen.
Toen ik dit hoorde, wist het alweer. Dus weer bot
gevangen. Dit is altijd hopeloos. Honderd maal ga
je weg en honderd maal ga zie of hoor je ze niet
en zijn ze al weer verdwenen, hetgeen hier ook
weer is gebeurd.
Afijn, we zijn blij dat ze weer thuis zijn zonder
verdere ongelukken.
Morgen is het tenminste rusten, kalm houden en
luieren. Ze hebben het wel verdiend, want 3 dagen
door de bergen sjouwen met munitie, bewapening
en bepakking, valt niet mee.
Ik sluit me ook bij de jongens aan in een zalig
nietsdoen.
137

138
Maandag 24 mei 1948.
Vanmorgen lekker uitgeslapen en opeens boem:
Opstaan, verbandspullen pakken en mee naar een
kampong. Daar is weer door een bende behoorlijk
te keer gegaan. Onderweg stopten we, omdat er
een pantserwagen door een brug was gezakt. Dan
maar om rijden en na een half uur geploeterd te
hebben, kwamen we weer bij dezelfde brug uit.
Dus weer een andere omweg en na anderhalf uur
kwamen we eindelijk in de bewuste kampong.
Maar van gewonden of zo was niets te zien. Zelfs
geen inlander. Doodstil was het er. Dus via een
andere omweg terug.
Onderweg stopten we even en terwijl we aan het
praten waren, moesten we ineens in dekking. Daar
kwam over de heuvelrug door een rubberplantage
een bende aan van 7 man. Behoorlijk bewapend.
Wij waren met zo’n 20 man en na een bewaking
achtergelaten te hebben voor de 3 wagens, deden
we een aanval. Ze dropen af. Wij ze achterna door
het rubberbos. Aan het eind was een kampong,
dicht begroeid, waarin ze verdwenen. We konden
ze niet meer vinden. Wij gingen maar weer
terug naar de wagens, gas geven en weg naar
Kalapanvengal. Het door ons gevraagde vliegtuig
voor verkenning, kwam na 10 minuten boven het
kamp en maakte de verkenningsvlucht boven het
terrein, maar kwam zonder succes weer terug. We
stegen in onze wagens met het gevoel: weer pech
gehad. Ze hebben weer de benen genomen.
Dood vermoeid kwamen we thuis. Maar na flink
gemandied te hebben en brood met ei gegeten te
hebben, knapte ik al een stuk op.

Daarna niet te laat naar bed. Uitslapen, nee, want
morgen moeten we weer injecties geven aan de
inlanders. Slaap ze.
Dinsdag 25 mei 1948.
Drukke, vermoeiende dag. We hebben vele bruine
mensen geprikt en geholpen de korporaal en
ik plus twee door het Rode Kruis toegewezen
inlandse verpleegsters.
Erg druk. Ik was ook blij toen ik ’s avonds in m’n
bed lag.
Maar daar werd ik wakker gemaakt. Freek, post,
6 brieven. Dus nog maar even lezen. Er waren 4
foto’s van Tonneke, dat lekkere kereltje. Was er
erg blij mee en zal ze ook goed bewaren. Henneke
had ook weer goede berichten. Een tijdje later
sliep ik weer rustig en tevreden in, zodat het niet
lang duurde of ik lag in Klaas Vaak zijn armen.
139

140
Woensdag 26 en donderdag 27 mei 1948.
Geen bijzonderheden te vermelden.
Vrijdag 28 en zaterdag 29 mei 1948.
Vandaag gaan we weg en wel naar Soerabaja.
Dus het wordt druk, pakken enz. We waren ook
al druk begonnen, omdat dinsdag 4 juni alles
ingepakt moet zijn. Dus nog een paar dagen de
tijd. Er heerst een gezellige drukte en een vrolijke
stemming in het kamp.
Volgens de berichten gaan we met landingsboten
met alles, maar dan ook alles er op, zoals wagens,
jeep, pantserwagens enz.
De volgende paar dagen zal er niet veel van
pennen komen. Dus tot 4 juni.
Vrijdag 4 juni 1948.
Vanmorgen om 5 uur kwam de wagen van de
A.A.T. onze grote spullen van de medische dienst
inladen. De kleine spullen en onze bagage hadden
we in de ambulance gestopt, die een dag van te
voren was gekomen. Mijn wagen was nog niet
geheel in orde dus reed een monteur er mee.
De colonne van ± 70 wagens werd opgesteld en
floep, daar gingen we naar Batavia naar de Tj.
Prior, waar we heel vlug in een grote landingsboot
werden ingeladen. De pantserwagens boven op de
boot en de rest , bagage, vrachtwagens en mijn
rode kruis wagentje in het ruim. Om 5 uur vertrok
de boot en al gauw stoomden we de haven uit.

Die nacht sliep
ik lekker op m’n
veldbed op het
dek, waar het
heerlijk koel was.
We hebben lekker
gepit.
Zondag 5 juni
1948.
Op de boot:
luieren, nood
rantsoenen eten
en slapen. Lekker!
Ik knapte er
helemaal van op. De zondag vloog voorbij. De
zeelucht was zo lekker, dat ik ’s avonds knorde
van genoegen en spoedig sliep.
Maandag 6 t/m maandag 13 juni 1948.
Met mijn ambulancewagen Dodge 8020 heb ik
vele transporten weg gebracht naar Malang.
Meteen van de gelegenheid gebruik gemaakt het
stadje te bekijken. Ik vond het precies op Bussum
lijken, zo mooi gelegen met plantsoenen, parken,
zwembad en een stadion. Het had asfaltwegen en
goed geklede politiemannen.
Wij liggen in een paar grote loodsen, die bij een
gekkenhuis horen. Hier worden inlandse patiënten
verpleegd. Alles is mooi aangelegd en ruim.
Wij zelf, de medische dienst, liggen in drie
gebouwen, die vroeger eendenhokken geweest
141

142
zijn. Eén gebouw is slaapkamer, het andere
behandelingskamer en de derde opslagkamer.
Mijn rode kruis wagen staat dicht bij. Voor we in
de kamers gingen, hebben we eerst alles verdelgd
met D.D.T. Dat was echt nodig.
Ieder reed zijn eigen wagen in snel tempo van
boord af. De colonne wed opgesteld en na nog wat
motor geronk, vertrokken we, motor ordenans
voorop dwars door het mooie schone Soerabaja
naar ons kampement ± 80 km verderop, dichtbij
het plaatsje Lawang, een gehucht met zo waar
een bioscoop. We stonden gewoon versteld.
We liggen zelf aan de rand van een inrichting voor
zwakzinnige inlanders. Het is een grote inrichting
met eigen fabriekjes er voor met allerlei dingen
ingericht met mooie wegen en straatverlichting.
Het heeft veel weg van de Hollandse inrichting
Den Deelder bij Zeist. Er is ook een groot
zwembad bij met bronwater, een voetbalveld,
tennisveld, bioscoop of toneelzaal. Het ligt hoog
tussen de bergen. Het klimaat is ontzettend fijn.
’s Nachts is het zo koud, dat je niet zonder deken
kan slapen. Alleen er heerst een weinig malaria.
Om je heen zie je niets als bergen en de vulkaan.
Dat is een prachtig gezicht, vooral ’s morgens als
de zon op komt. ’s Avonds lijkt het net Holland
met de straatverlichting overal. Van oorlog merk
je hier geen zier.
De jongens zijn verdeeld over 4 zalen. Verder is er
één als eetzaal ingericht en één als kantine.
Alles is nu zo’n beetje geregeld en het valt 100%
mee. Het is te hopen dat we dit lang mogen
houden, want bijvoorbeeld elke dag zwemmen
of voetballen zoveel je wilt, komt in Indië op een

uitenpost niet veel voor. We hebben dus zwaar
geboft. Ik hoop ook er met mijn ambulancewagen
een mooie tijd door te kunnen brengen.
Deze week was niet met veel drukte ingevuld.
Het installeren en de jongens weg brengen naar
het hospitaal vergde veel tijd, maar van nu af
aan begin ik weer met frisse moed in dit mooie
oostelijk deel van Java.
Woensdag 15 juni 1048.
Vandaag weer twee jongens naar Malang
gebracht. Dat was weer zo gebeurd. De wagen
loopt als een trein. Machtig ding hoor. Ik hoop dat
ik het nog lang zo mag doen.
Donderdag 16 juni 1948.
De jongens zijn op parade, dus was het een kalme
dag.
Heb ik fijn even de tijd om mijn wagen wat op te
knappen. Is wel nodig.
Verder nog even een briefje pennen en vanavond
naar de film voor militairen in Lawang. De wagens
waren er niet, dus lopen ± 1 uur. Lekker hoor in
de koele avondlucht.
Vannacht werd ik wakker door de kou. Het leek
wel herfst. Ik lag te rillen onder m’n dekentje. De
nachten zijn hier toch zo koud! ’s Morgens sta je
te rillen op het appèl. Lekker hoor, net Holland.
Was dat maar waar.
143

144
17 en 18 juni 1948.
Het leven ging z’n gewone gang. Ziekenrapport
houden, wagen opknappen en verder geen lol.
Het kamp krijgt nu een beter aanzien, want ze
verdelen de grote loodsen in kamers. Is het
gezelligst, maar niet zo groot. Ons hokje is
bekend. Het waren vroeger kippenhokken, ruim en
groot met stenen vloer. Vandaag zijn ze ze aan het
witten geweest. Het ziet er al beter uit. Nog even
wachten en de zaak komt best voor elkaar hoor.
Let maar op.
We hebben 3 kippenhokken, één als
behandelingskamer, één als opslaplaats en één
wordt het lokaal voor de wacht. Iets dat erg
jammer is, want wij wilden er gaan pitten. Afijn,
geen zier aan te doen. De baas wil nu eenmaal
niet anders plus nog iemand die denkt iets te
vertellen te hebben. Nou, ze kunnen alle twee de
hoge boom in. Laten we hopen dat de takken het
houden.
19 juni 1948.
Naar Soerabaja geweest om een jongen op te
halen. Een mooi ritje van 85 km. Eenmaal in
Soerabaja aangekomen, wisten we de weg niet
naar het C.B.Z. hospitaal. Ik zag een padvindster
tippelen. Even stoppen en heel vriendelijk wees ze
me de weg naar de jongen. Daar aangekomen heb
ik hem geprikt, waarna we lekker met een leuk
vaartje tuften terug naar het gekkenhuis.
De wagen op stal, eten, zwemmen in het

zwembad en slapen. Lekker hoor.
20 juni 1984.
Vandaag ben ik voor reparatie naar Malang
geweest. De olieleiding naar de oliemeter was
kapot. Daar aangekomen kreeg ik te horen, dat
ze het zullen aanvragen, kom over een maand of
twee maar eens langs. Dan is ie er misschien.
Proost! Afijn, dan maar zonder.
21 juni 1948.
Ik was aan het zwemmen en kom terug in het
kamp, was mijn wagen foetsie. Wat was er
gebeurd? Tijdens het voetballen had een jongen
zijn been gebroken. De hospik was er, maar nu
moest hij naar het Malang hospitaal, dus riep hij
Raman. Maar Raman was er niet, die was aan
het zwemmen. Dus nam hij een andere chauffeur
mee. Dan komt Raman terug in het kamp. Wagen
foetsie. Grote huilpartij. Maar ’s avonds kwam
alles weer goed. Daar komt de wagen heelhuids
binnen. Raman niet meer huilen, maar lachen.
Tja, moet je maar niet gaan zwemmen.
22 juni 1948.
Rustig! Geen gezwam verder. Dus uitscheiden met
schrijven over vandaag.
23 juni 1948.
Ik ben verf aan het stelen geweest, waarmee ik
145

146
de wagen heb opgeknapt. Eerst schoon gemaakt
en toen geverfd. Hopelijk kan ik het morgen
afmaken, als er geen transport voor het hospitaal
is tenminste
Verder weer drie brieven gelezen, beantwoord en
gaan slapen.
Donderdag 24 juni 1948.
Deze dag heb ik gebruikt om mijn wagen op te
knappen. Wat schilderen en smeren en hij zoemt
weer als een kwade kater. Hij is weer voor gebruik
gereed.
Vrijdag 25 juni 1948.
Vanavond laat had ik nog een transport naar
het ziekenhuis Malang. Een jongen van ons had
tijdens het voetballen een lichte hersenschudding
opgelopen. Ik heb de dokter gebeld en hij moest
weg. Op weg er heen moest ik nog stoppen,
omdat hij ging braken. Daarna reed ik langzaam
in het donker verder. Ik heb hem bij het hospitaal
afgeleverd en even de wagen schoon gemaakt.
Daarna met een behoorlijke vaart naar huis
gereden, waar ik om 11 uur aan kwam. Meteen
naar bed toe.
Zaterdag 26 januari 1948.
’s Morgens ziekenrapport gehouden en ’s middags
lekker gezwommen. Ik dacht nu maar eens rustig
aan een briefje pennen, maar niets er van. Een

uine koeli kwam aandraven. Ik moest in de
centrale komen. Ik er naar toe en daar hoorde ik
via de telefoon: Vlug komen. Een ramp. Het bleek
om een soldaat met gebroken ribben te gaan. Al
gauw kwamen we in het hospitaal aan, waar we
onze patiënt afleverden. Omdat we daar nu toch
waren, zijn we al onze jongens, die er verpleegd
worden, 7 stuks, even gaan opzoeken om er een
praatje mee te maken en een sigaretje te geven.
Ze waren blij weer wat van ons te zien.
Al vlug werd het laat en na het afscheid van de
jongens en zusters niet te vergeten, tuften we
naar huis. Daar had een kamergenoot wat te eten
voor mij gehaald. Pap, nasi, mandarijnen, tomaten
en komkommer. Lekker hoor!
Nu nog even het dagboek invullen, 2 brieven lezen
en naar bed.
Morgen is het zondag. Lekker uitslapen, zwemmen
enz. En misschien wel weer een trainsport. Wie
weet?
Zaterdag 27 januari 1948.
Overdag was het rustig, maar ’s nachts niet.
Om 2 uur ’s nachts werd ik gewekt voor een
transport. Een jongen had een aanval van acute
blindedarmontsteking. Hij moest direct naar het
hospitaal. Dus ik m’n bed uit, aankleden en in
de kou, want het was beroerd koud, de wagen
voor gereden. Met een kalm gangetje over nare
wegen en goede wegen naar Malang. Daar de
wachtdokter uit zijn bed gehaald, die na het
onderzoek bedankte voor de klandizie. Hij rekende
al met al 8 uur voor de operatie.
147

148
Wij gingen dus maar weer retour. Om 5 uur
zeilden we het kamp binnen.
Ik bleef slapen tot de volgende morgen om 11
uur. Daarna zwemmen en luieren. ‘s Avonds weer
vroeg naar bed. Zo deze dag was tenminste goed
besteed.
Maandag 28 juni 1948.
Er heerst drukte in het kamp, want morgen is
prins Bernhard jarig en is er parade te Malang.
Dus druk poetsen, smeren enz. Ik ben er maar
vlug tussen uit geknepen, want er moest een
jongen naar het ziekenhuis.
‘s Avonds naar de film en naar bed.

Dinsdag 29 en woensdag 30 juni 1948.
Steeds maar weer ziekentransporten. Ernstige
en niet ernstige. Dit komt door dat ik nu ook rij
voor 1-12-R.I., verschillende KNIL bataljons en
ons zelf natuurlijk. Minstens één keer per dag rij
ik naar het Malangs hospitaal Soekaen, waar ik
verschillende patiënten aflever. Het is mooi werk
en het bevalt me goed. Dus laten we hopen dat
we het nog lang mogen doen.
Donderdag 1 juli 1948.
Weer een nieuwe maand en weer een nieuw geval
en wel een gewonde die in de buik is geschoten,
dus weg brengen. Maar we kregen een telefoontje
van dr. Bas dat we in Soekaradja iemand moesten
afhalen en weg brengen naar Malang, hetgeen we
ook hebben gedaan.
Vanavond gaan we naar de film: Slag om Arnhem.
Gratis voor militairen. Dus dat is niet kwaad. Ik ga
sluiten, dus tot morgen.
Vrijdag 2 juli 1948.
Arnhem gezien. Verder geen bijzonderheden. Dus
tabé.
Zaterdag 3 juli 1948.
Om 5 uur al een spoed transport in Sinalsari,
waar we een in verwachting zijnde baboe moesten
ophalen, die al de hele nacht zo’n beetje bezig
geweest is. Wij er op af en we hebben haar naar
149

150
het Burgerziekenhuis gebracht.
We waren nauwelijks terug of er was weer een
transport en wel van onze luitenant die naar het
Soekoen Hospitaal moest.
We waren snel terug, hebben vlug gegeten en
daarna gezwommen. Vervolgens naar bed, want ik
ben ontzettend verkouden. Ik heb tot de volgende
morgen lekker door geslapen.
Zondag 4 juli 1948.
Het is een rustige zondag geweest. Lekker
zwemmen, schrijven en slapen.
Morgen maar weer met frisse moed aan de slag.
De tijd schiet al aardig op gelukkig. Nog even
en……..?
Maandag 5 juli 1948.
Geen bijzonderheden te vermelden. Een transport
naar Malang en ’s middags zwemmen.
Dinsdag 6 juli 1948.
Deze dag was het grote schoonmaak wat de
wagen betreft. Helemaal door gesmeerd en schoon
gespoten. Hij ziet er weer uit om door een ringetje
te halen. Ik ben blij dat het klaar is. Nu kunnen we
er weer een poosje tegen. Ik ben er speciaal deze
dag voor thuis gebleven. Nu alles klaar is, zit ik
gewassen in mijn sportbroek aan tafel te pennen.
Vanavond nog een briefje pennen en dan slapen.
Dat hebben we wel verdiend.

Woensdag 7 juli1948.
Rustige dag en ’s middags op het bureau:
Om 2 uur vannacht uitrukken met de wagen en
dan word je geplaatst bij de commando post,
waar je op een radio bericht wacht of ze je nodig
hebben of niet. Vannacht worden er 3 kampongs
gezuiverd. Er kan tegenstand worden geboden.
Na dit vernomen te hebben, heb ik mijn wagen
151

152
geheel uitgerust en ben vroeg naar bed gegaan.
Om 2 uur vannacht reed ik naar de 10 km verder
gelegen controle post, waar ik wachtte. ’s Middags
om 12 uur kreeg ik bericht, dat de zuivering
was afgelopen en ik kon inrukken. Daar er geen
eigen verliezen waren, stapte ik in m’n wagen en
tufte retour naar het kamp, waar de hele troep al
aanwezig was.
Ze hadden veel succes gehad: 300 gevangenen.
Gelukkig is alles goed afgelopen en laten we
hopen dat het zo blijft.
Donderdag 8 juli 1948.
We waren de hele dag vrij. We brachten vandaag
door met zwemmen en slapen.
Vrijdag 9 juli 1948.
Vandaag waren we en ik vooral, weer lekker
uitgerust. Het begon voor mij ook goed, want ik
had twee transporten naar Malang.
Vanavond weer met de wagen naar de bios voor
militairen.
Zaterdag 10 juli 1948.
Deze twee dagen waren we vrij. Die hebben we
door gebracht met zwemmen, luieren en eten.
Niet kwaad hoor.
Alleen zaterdagavond laat had ik nog een
transport. Iemand met een blindedarm ontsteking.
De tweede al.
Toen ik terug kwam, dook ik lakker in bed.

Zondag 11 juli 1948.
Om ±10 uur zag ik het daglicht weer met m’n half
slaperige ogen.
Na het opstaan, bracht ik de zondag volgens mij
nuttig door met zwemmen, luieren en eten. Ja,
zo kunnen we het wel uithouden. Alleen komt het
jammer genoeg niet veel voor, maar als het voor
komt dan zullen we het er ook goed van nemen.
Maandag 11 juli 1948.
De week is met frisse moed begonnen. Er zijn
geen bijzonderheden voor gevallen. Dus tot kijk!
Dinsdag 12, woensdag 13 en donderdag 14 juli
1948.
Deze dagen zijn echt Indisch voort gekropen. Met
vrachtjes weg brengen, eten, zwemmen en slapen
heb ik deze dagen door gebracht.
We zullen maar rekenen, weer 3 dagen dichter
bij het “thuisvaren”. Daar zitten we toch op te
wachten. Het komt wel, dus rustig afwachten.
Vrijdag 15 juli 1948.
Toen vandaag het gewone leven van mij als
ambulance man, achter de rug was, hebben we
even een partij gevoetbald tegen het 1 ste peloton,
dat wij na een spannende wedstrijd met 4-3
gewonnen hebben. Het was zeker spannend, want
vele malen scoorden we bijna een doelpunt, maar
153

154
dan stond de paal of de keeper in de weg. Al met
al is het een leuk spelletje geweest.
Ik lig nu rustig en voldaan zo goed en zo kwaad
als het gaat, op mijn bed te pennen om mijn
logboek in te vullen. Hierna slapen en oogjes toe.

Zaterdag 16 juli 1948.
Er was een behoorlijk ongeluk gebeurd. Er waren
4 Chinezen tegen een boom geknald. Ik werd
via de telefoon besteld. Dus ik er heen. Daar
aan gekomen, lagen ze al verbonden klaar. Ik
kon ze zo inladen en met een kalm gangetje
reed ik naar het hospitaal. Er waren twee zwaar
gewond met een schedelbasisfractuur plus één
met een gebroken arm en been en de andere was
bewusteloos met een hersenschudding. Ik bracht
ze naar het R.K. Hospitaal, waar ik ze afleverde.
Daarna maakten een paar koelies de brancards
schoon, want er was veel bloed op gekomen.
Onderhand werd ons een flesje limonade
aangeboden. Na vriendelijk bedankt te hebben,
tufte ik weer retour. Ik tankte eerst nog voor ik de
wagen op stal zette.
Zondag 17 juli 1948.
Vandaag echt zondagsdienst. Op één rit na
naar Soerabaja om een jongen op te halen, die
ontslagen was uit het C.B.Z. Hospitaal. Na een
voorspoedige heen en terug reis, hield ik me de
rest van de dag rustig.
Vanavond werd hier cabaret gegeven. De
Uilenspiegels, die 100% goed waren.
Voldaan kropen we deze avond in onze klamboes
en droomden van……….
155

156
OPGEMAAKT OP 18 AUGUSTUS 1948
te Soembir Parrong R.S.D.
Dit is het einde van mijn eerste logboek. Het
tweede ligt al op me te wachten.
In dit boek heb ik alles beknopt beschreven van
wat me overkomen is en wat ik heb gezien van
het mooie Indië. Toch hoop ik eerstdaags, als onze
taak hier ten einde is, naar huis te mogen keren
en misschien krijg ik dit boek na jaren weer in
handen. Dan zal mijn hart toch met liefde voor het
mooie Indië kloppen.
Ondanks de omstandigheden als militair, ben ik
toch blij dat ook ik Indië toch heb mogen zien en
proberen te begrijpen.
R.S.D. te Lawang
Oost Java, Ned. Oost Indië

Notities
Maleis
Onderzoeken - Priksa
Gevoelen - Merasa
Lichaam - Bedan
Wond - Loekina
Ernstig ziek - Sahit kras
Vermengen - Tjampoer
Huid - Koelit
Huilen - Wangis
Neus - Hiddung
Nek - Lèhèr
Vinger - Djari
Barst - Bedan
Hand en arm - Tangan
Bloed - Darak
Mond - Moeloet
Jij - Kamoe
Kunnen - Hisa
Niet kunnen - Tida hisa
Alles - Samoea
Aanwezig - Ada
Beslist - Betoel
Wil je - Kamoe meruw
Kalapanvengal,
West Java.
157

158
Wagens
Gepantserde G.M.C.
Nr. 31926 over gedragen
3½ tonner Chevrolet
Nr. 58444 over gedragen 3 de
eskadron
Dodge ambulance wagen “De Opelette”
Nr. 158020 nog in dienst

159

160

161

162

163

164

165

166
Uitgezonden naar Indië op 30 oktober 1947
met het schip de N. Holland, kwamen we op 28
november te Batavia aan.
Hieronder staat van dienst.
Batavia 28 november 1947
Tjilitan 28 november 1947
Buitenzorg 6 december 1947
Kalapanvengal 12 december 1947
Buitenzorg retour 24 december 1947
Tjileungsir 13 januari 1948
Kalapanvengal retour 14 januari 1948
Satoe 11 mei 1948
Tjileungsir 20 mei 1948
Via Batavia met de boot naar Soerabaja.
Aankomst 6 juni 1948
Lawang 6 juni 1948
Soember parrong 7 juni 1948
Malang 18 juli 1948
Soember parrong retour 19 juli 1948
Nu met het einde van dit logboek, bevind ik me in
R.S.D.
Roekan Sakit Djiwa
Soember Parrong.
Lawang

167

168

169

170
Op 31 juli 1949 verloor ik mijn armbandje, een lieve
gedachte aan mijn kleine broer. Ik vond het jammer
en betreur het verlies er van. Het ging verloren bij het
weg brengen en verzorgen van twee zwaar gewonden
die op een bom waren gereden.

I N M E M O R I A M .
Gesneuveld. Bij de huzaren van boreel.
Huzaar Leijssenaar, 3 de peloton op 21 september
1948 te Pawodadé Oost Java.
Hij is bij het doorzoeken van een kampong zwaar
getroffen door twee kogelschoten, gevuurd bij
het naar binnen treden van een kamponghuis,
waarin zich een paar bendeleden, gewapend
met karabijn bevonden. Zij openden het vuur
toen de huzaar naar binnen wilde gaan. Na een
gevecht van 1½ uur wist de patrouille de leden
gevangen te nemen. Daarna hebben ze het huis
in brand gestoken. Daarna gingen ze terug met de
inmiddels overleden huzaar Leijssenaar.
De begrafenis vond plaats op 22 september op
het ereveld Kembang Koening te Soerabaja met
militaire eer, veel belangstelling en bloemstukken.
in Memorandum 22-9-1948
Ziekenverpleger Fr. Raman
2 esk
NB Ik maakte deel uit van het vuur peloton bij
deze begrafenis. “Mijn laatste eer”
171

172
5 december 1948.
Mijn 21ste verjaardag in Indië.
18 december 1947.
Vandaag begon de actie. We landden samen met
de mariniers op Glondong en bezetten toen de
volgende plaatsen: Tjombang, Babat, Toeban,
Jepoe, Wawie en Madioen. Daarna keerden we
naar Modjeharto, onze oude standplaats, terug.
We hadden 4 gesneuvelden en 2 gewonden. Geen
huzaren, maar mariniers.
28 december 1947.
Een wagen van ons die een konvooi begeleidde
naar de landingsplaats Glondong van Tjejoe af op
een mijn bij het oprijden van een brug. De wagen
zakte door de brug en kwam zijdelings in de
beneden stromende kali, waar hij in brand vloog.
Reddingspogingen moesten gestaakt worden,
omdat de munitie die in de wagen was, ontplofte.
Twee, de huzaar 1 ste klas Vis en Wrust Rijders
werden er uit geslingerd. De anderen vonden de
dood, te weten huzaar chauffeur K. Eckeveld,
huzaar 1 ste klas v.d. Ree en huzaar Callard. Later
overleed ook huzaar Vis aan zijn verwondingen
(hersenbloeding). Wrust Rijder was licht gewond
aan zijn knie. De jongens zijn voorlopig begraven
in Bloorza en werden later over gebracht naar het
ereveld in Semarang.
In Memorandum 16-1-1949

Lawang 24 mei 1949.
Op 24 mei 1949 werd ik ’s morgens om 9 uur
geroepen, want er was een jeep verongelukt. Hij
was bij het keren op een brug langzaam achteruit
de brug af gereden en in het ravijn gestort dat er
achter lag. Daarbij verongelukte de 2 de luitenant
Kamerwaard. Ze zaten met z’n tweeën in de auto.
De andere huzaar Mol was zwaar gewond. Toen
ik aankwam op de plaats des onheils, zag ik dat
de luit reeds dood was. De andere daarentegen
lag zwaar gewond onder de brug, half in het water
en kreunde behoorlijk. Na een moeilijke tocht van
onder de brug naar boven, sjouwden we hem in
mijn reeds gereed staande ambulance, waar ik
hem verbond. Met de grootste snelheid die de
wagen aan kon, reed ik naar Malang waar het
hospitaal was. We kwamen er net op tijd aan.
Nadat ik hem had afgeleverd, ging ik terug om het
lijk van de luit op te halen. Daarna terug naar het
kamp, waar grote verslagenheid heerste om de
luit, die zeer gezien was bij de jongens. Ik moest
het hele verhaal vele keren vertellen
De volgende dag was de plechtige begrafenis met
militaire eer op het Ereveld te Malang.
In Memorandum Lawang
Oost Java 24 mei 1949
NB Ik was de afgevaardigde van ons peloton en
zodoende aanwezig bij de begrafenis.
173

174
Fulungagoen
Op 1 augustus 1949 liep een pantserwagen in een
hinderlaag. Boven in een boom was een granaat
gehangen en de weg was door bomen versperd.
Bij het stoppen van de wagen voor de versperring
plofte de granaat in de wagen. Meteen drie doden:
huzaar Kroon, huzaar Limburg en huzaar Jansen.
Plus twee zwaar gewonden: huzaar Koopmans en
Wrust. Jakkes, ondanks dat hij al zwaar gewond
was, reed Wrust. Gauw de wagen, ondanks zwaar
vuur, weg gehaald van die plek.
De begrafenis werd op 2 augustus te Madioen
gehouden met militaire eer en de beide gewonden
opgenomen in het Hospitaal Madioen. Allen
waren weer van het toch al zo zwaar getroffen
2e peloton . Met deze drie heeft het eskader 14
gesneuvelden te betreuren. Een zware slag voor
ons huzaren
In Mem op 1 aug 1949
Oost Java - Fr. Raman

Gesneuveld op 19 juni 1949:
Huzaar Cools, huzaar de Ruiter en huzaar Hovius.
Tevens levensgevaarlijk gewond:
Wruster Post, huzaar Valstar en huzaar Verhoeven.
Memorandum
Op 19 juni 1949 liep de scout trein van Bangril
naar Malang op een kerkbom terwijl er tevens
zware beschieting was. De voorste wagens werden
totaal vernield, waardoor er direct al een paar
doden vielen en gewonden. De beschieting met
mitrailleurs die van beide zijden kwam, duurde
in totaal een dik uur. Daarna werd de bende
verdreven door de te hulp gesnelde militairen met
mortier vuur.
Toen wij er bij konden komen, bleek dat reeds
2 jongens van ons waren gesneuveld en er één
stervende was. Hij overleed iets later. Verder
waren er drie zwaar gewonden en verscheidene
met lichte verwondingen.
De jongens zijn over gebracht naar het Marine
Hospitaal Soerabaja. De drie zwaar gewonden zijn
later gelukkig opgeknapt en terug gestuurd naar
Holland.
De drie gesneuvelden zijn met militaire eer
begraven op Kembang Koening te Soerabaja. Allen
waren van het 2 de peloton van ons eskadron. Een
zware slag.
In Mem: op 19 juni
Lawang O. Java
Fr. Raman
175

176
R.H. van Boreel
Gesneuveld:
1. Huz. Leijssenaar 21 september 1948
2. Huz. Vis 28 december 1948
3. Huz. V.d.Ree 28 december 1948
4. Huz. Callards 28 december 1948
5. Huz. Eckeveld 28 december 1948
6. 2de Lt. Kamerwaard 24 mei 1949
7. Huz. Coals 19 juni1949
8. Huz. De Ruiter 19 juni 1949
9. Huz. Hovius 19 juni 1949
10. Wrust Ketternis 29 juli 1949
11. Huz. Jacobs 29 juli 1949
12. Huz. Kroon 1 augustus 1949
13. Huz. Jansen 1 augustus 1949
14. Huz. Limburg 1 augustus 1949

Memorandum
Op 29 juli 1949 liep een pantserwagen van ons op
een mijn. Door de grote luchtdruk sloeg de wagen
om, waarbij de Wrust Kettemis en huzaar 1 ste klas
Jacobs sneuvelden.
Huz.v.Doorn, huz. Roos, huz. Heerwaarden en
huz. 1 ste luitenant Vunderink waren gewond.
Deze laatsten werden over gebracht naar het
hospitaal Kediri en de twee gesneuvelden naar
Tulungoejoeng, waar ze dezelfde avond werden
afgelegd en gekist. Morgen worden ze begraven
op het kleine ereveld te Tulungoejoeng met
militaire eer op 30 juli.
NB Ik kon ze persoonlijk goed en mijn enigste
daad was hun te verzorgen, wassen en te kisten.
Rust zacht.
In Memoriam
Tulungoejoeng
29 juli 1949
Fr. Raman
Ik droeg als afgevaardigde van ons Eskadron de
krans naar hun laatste rustplaats.
177

178
Plaatsen bezocht of gezien.
Algiers Franse Kolonie
Port Said Doorhaven Egypte Engeland
Suez Kanaal Door gevaren
Suez Haven
Aden Haven Brits bezit
Bezocht:
Sabang Eiland van Ned. Indië
Batavia Hoofdstad Java
Tj. Priok Haven Java
Tjilitan Kamp militairen
Buitenzorg Kazerne
Kalapanvengal Buitenpost
Tjileungsie Buitenpost
Soerabaja Hoofdstad Java Oost
Lawang Buitenstad
Malang Stad
S.Porrong Ons nieuwe mil. Kamp
Pasoeroon Kampement 1-2 R.H.v.B.
Polwasarie + Kampement 1-12 R.I.
Soeké Hadjé

179

Daar gaat ie dan:
180
Korte Inleiding
Nog even korte flitsen uit 1948.
Op 19 december 1948 begon
voor ons als de actie, dus ons
doel: het bezetten van de
Republiek.
Ook ons eskadron werd
daarvoor aangewezen.
Wij moesten ons daarom
verzamelen te Soerabaja,
waar we werden ingedeeld als
verkenningseenheid van de
Mariniers Brigade. Te samen
met hen landden we op 19
december 1949 te Glandong op
Midden Java, alwaar we op rode
trucs via Tjejoe naar Madioen
reden. Na veel moeilijkheden
bereikten we inderdaad Tjejoe en later Madioen.
Ik zal nu beginnen herinneringen te geven over
de tijd die ik in de Republiek vertoefd heb plus
belevenissen en andere goede en slechte dingen,
die ik en nog vele anderen mee gemaakt hebben.
Als laatste van het oude jaar zal ik voor ik de
landing beschrijf, even vooruit lopen en vertellen
over ons en mijn kerstfeest tijdens de actie. Hoe
we dit feest vierden in het Tjepoe, dat we bezet
of bevrijd hadden. Hier begin ik dan maar en ik
zal na de Kerst mijn indrukken van onze gevoerde
actie zo goed mogelijk proberen neer te schrijven.

181

182
Tijdens het kerstfeest zaten we midden in het
oorlogsgeweld. Van het feest “Vrede op Aarde”
merkten wij niets.
We zaten in de oliestad Tjejoe van de BPM en het
was er erg smerig en vuil.
Toen ik terug kwam van een gewondenrit naar het
hospitaal, was de eerste post aangehouden.
We kregen ieder een Niwin pakket met een
mooie inhoud. Dat bracht dan ook een beetje
de kerststemming er in. Later kwam de dominee
ons de kerstgroet brengen.
Zodoende ware we even in
Holland met de besneeuwde
straten, versierde etalages en
kerstbomen. Onze gedachten
waren daar, waar we gaarne
met kerst waren geweest,
namelijk THUIS!

‘s Avonds had ik weer een gewondentransport en
na hem afgeleverd te hebben bij het hospitaal,
dook ik na terugkomst in mijn wagen en overdacht
de Kerstdagen en dat dit feest in het buitenland
voor ons allen, ondanks alles, een diepe
herinnering zou blijven.
183

184
Na in Soerabaia te zijn aangekomen, hoorden we
dat wij met de mariniers samen zouden landen en
wel midden in de Rabubhel. Waar dat was, was
nog volkomen duister voor ons.
We kwamen dan met de hele colonne in Soerabaia
aan om “ 7 uur. We waren door de rit die we
achter ons hadden moe, dorstig enz. Dus de ijsco
toekans hadden een goede dag aan ons.
We werden zo lang op een groot parkeerterrein
gepoot en daar was het wachten op nadere orders.
Om 2 uur kregen we die. We moesten instappen
en we werden voor de rest van de dag onder
gebracht in een vroegere kazerne.
De mariniers hadden eten klaar staan, dus eerst
eten.
Daarna kitbags inleveren plus dingen die niet
direct nodig zijn. Daar kwamen wagens voor.
Er werden lijsten bekend gemaakt wie mee
zou doen aan de op komst zijnde actie. Ook
ik was er bij met mijn ambulancewagen. Ik
werd ingedeeld bij de commandogroep met
nog een verpleegster er bij.
Er werd voor ons tweeën voedsel en water
ingeladen. Ook voor de eventuele gewonden.

Ik kreeg een pot verf in mijn handen gedrukt,
want de rode kleuren moesten van de wagen
verdwijnen, met het oog op beschietingen. Dus
in de grote drukte verven. Tevens werd mijn
inschepingnummer op de wagen geschilderd. Mijn
nummer was 134/11. Dus de 143ste auto van de
hele groep.Tegen 6 uur waren we klaar.
Nu kwam de grote vraag:
wassen? bida oda?
Goeie raad was duur.
Er was maar één
mogelijkheid om te
wassen: bij de burgers.
Dus welgemoed
sjouwden we in onze
shortbroekjes over
straat, handdoeken in de
ene en zeep enz. in de andere hand.
Bij de burgers werden we hartelijk ontvangen. Die
hadden ook wel in de gaten dat het menens werd.
Zodoende waren ze ook heel behulpzaam. Ze
stonden hun eigen badkamers af, zodat wij onze
vieze lichamen konden reinigen. De temperatuur is
op Surabaia erg hoog en daarnaast al het stof en
zweten. We zagen er dan ook alles behalve schoon
uit, maar water en zeep doet veel.
Nadat we ons heerlijk hebben opgefrist,
stapten we Schoon en helder en met onze
vriendelijke dank aan de burgers weer weg.
We zouden gaan proberen om te slagen.
Daar is praktisch niets van gekomen en
vooral voor mij niet. Midden in de nacht
185

186
had ik nog een jongen met de hoge temperatuur
van 40º. Ik voerde hem meteen af naar het
hospitaal in Soerabaia, waar hij werd opgenomen.
Terug gekomen in ons bivak was het slapen er
ook weer niet bij, want de muskieten hielden ons
geregeld uit de slaap. Ten einde raad stapten we
dan maar op met een ploegje en liepen door de
stil verlaten straten van de stad Soerabaia.
Ook de komende gebeurtenissen deden hun
invloed gelden. We waren stuk voor stuk blij dat
het tijd werd om ons klaar te gaan maken voor
onze inscheping naar Tj.jeral, waar de L.S.T.landings
al op ons lagen te wachten. Volgende
keer hier over meer.
De Inscheping Zelf
Dit verliep heel vlot. Ik werd met wagen en al
op het dek gezet. We stonden daar precies op
onze plaatsen, die ons officieel door degenen
die er over gingen, werden aangewezen. Ik
stond met mijn ambulance broederlijk naast de
reparatiewagen van ons eskadron G.M.S. van de

mariniers en we stonden bumper aan bumper op
elkaar.
Toen het bovendek vol was, begonnen
we met het onderdek, of liever gezegd
de ruimen. Al vlug merkte ik dat
we heel wat aan boord hadden. Als
laatste kwamen er 2 Shermans tanks
aan boord, die de 2 laatste waren
van de ± 120 wagens. Jeeps, trucs,
pantserwagens enz. Die we aan boord
van onze L.S.T. hadden. Toen we de
No 9 hadden vol geladen, bleven we
nog met open deuren wachten. Pas
tegen de avond kwam de infanterie
van ons en de mariniers aan boord.
Daarna gingen de deuren dicht en
langzaam maar zeker stoomden
we de haven van Soerabaia uit, het
onbekende tegemoet. Niemand wist
onze bestemming. Waar zouden we
weer aan land gaan. Een vraag die voor
ons voorlopig nog onbeantwoord bleef.
Op de Boot Zelf
Hier is weinig over te vertellen, daar we er maar
een paar dagen op vertoefd hebben.
Ons eten was wat de pot schaft. Dit was
aardappelen, snijbonen en veel worst uit blik.
Verder kaakjes met boter en kaas en pap toe. Fijne
engelse thee met suiker en melk.
De verveling liet zich al vlug gelden. Ons was
aangeraden om zo veel mogelijk te rusten en te
187

188
slapen, aangezien er nu nog gelegenheid voor
was. We namen, ik ook, die raas aan en maakten
ook flink van de gelegenheid gebruik. Verder was
het zonnebaden en af en toe een jongen helpen
met het één of ander. De laatste brieven werden
nog even geschreven en dan opeens naderden we
een kust, waar we op flinke afstand van gingen
rond cirkelen. We snapten er de ballen van.
De radio bracht opheldering. De regering had
een ultimatum gesteld aan de Republiek. Als
bedreiging gingen we heen en terug varen langs
de vijandelijke kust onder bescherming van 3
oorlogsboten.
De luidspreker vertelde dat de militaire actie
nog 3 uur was uitgesteld. Die mededeling bracht
de gemoederen van de opvarenden wel wat
in beweging. Dus nog 24 uren rond dolen op
zee. Maar ook daar kwam een einde aan. De
luidspreker vertelde ook aan de vooravond van
de landing dat die dag morgen zou wezen, welke
mededeling met een luid gejuich werd begroet.
Dus nu de laatste voorbereiding treffen. Wagens
nakijken enz.
Een aalmoezenier hield voor alle opvarenden een
korte kerkdienst op het voordek. De zegen werd
afgesmeekt op de vooruit zijnde actie.
Wat zal die ons brengen. We zullen maar vol
vertrouwen wezen en goede moed.

Zo juist om 2 uur ’s nachts is de voorlandingsploeg
aan de vijandelijke kust aan wal gegaan. We
hoorden even schieten en daarna niets. De
spanning is groot en van slapen komt niet veel. De
meesten zijn aan ‘t hijsen in groepjes en er wordt
fluisterend gesproken.
In het ruim zingt een militair met
gitaarbegeleiding een paar dromerige liedjes en
een paar andere militairen neuriën zacht mee.
Nog een paar uur en ook wij zullen landen. Het is
dus in spanning wachten, wachten en nog eens
wachten.
189

190
Daar klinkt door de luidspreker: “Klaar maken
voor de landing”!
Nu is het dan zo ver. We kijken nog even alles na
en dan neem ik plaats achter het stuur van mijn
wagen. Inmiddels is de boot al strand waards
gevaren. Een schok is het teken dat we vast
liggen. Daar gaat de klep omlaag. Zo vlug is de
klep er niet op of daar brommen de zware tanks
het ruim uit. Het is een hoop geweld en gedreun
van jewelste. Stuk voor stuk rijden de auto’s
nadat de afrit naar omlaag is afgesloten, het dek
af.
De wagen die voor mij staat, zet zich in beweging
en ik volg zijn voorbeeld. Ik rij over het dek naar
de uitgang en al gauw raken de wielen van mijn
wagen vijandelijke grond. Ondanks het schieten in
de verte verloopt de landing vlot. We kunnen ons
opstellen op de grote hoofdweg, die langs de kust
loopt. Daar wachten we totdat alles van het schip
is. Langzaam aan zetten
we ons in beweging naar
Tjambang. De eerste
grote kampong die we
moeten bezetten. De
actie is dus nu begonnen.
Behalve een jaar
gewonden heeft het geen
slachtoffers meer geëist.
Maar nu wat nog voor
ons ligt. Ik denk nu aan
mijn motto: Alles zal reg
kom. Dit geeft me mijn
vertrouwen weer terug

en het geeft me moed om al de moeilijkheden die
nog komen, moedig te doorstaan. Ik weet, ik ben
in God’s hand. Niets kan mij deren buiten Zijn wil.
Met die gedachte rijd ik verder het vijandelijke
land in.
Naar Tjanbang
De weg is er slecht. Daar het asfalt verdwenen is,
komt de kalkhoudende grond naar boven en dat
veroorzaakt flink wat stof. Af en toe is het zo erg,
dat ik niet eens de wagen die voor me rijdt kan
ontdekken.
We rijden met volle lichten op. Het is midden
op de dag dat we een bos naderen.
Achter het bos doemt een kampong op.
We stoppen. De eerste huizen worden
onderzocht. De jongens springen van de
wagens en de speurtocht begint. Al heel
gauw blijkt dat er geen levende ziel te
bekennen is. Ja toch! Uit verschillende
schuitlhoeken in het bos komt schuchter
en met angstige blikken, de bevolking
toe lopen. Het zijn alleen vrouwen en
kinderen. Mannen zijn niet te vinden.
Al gauw blijkt dat in die kampong een
militaire post heeft gelegen, die met het
naderen van de blanka’s ‘m is gesmeerd.
Na veel gepraat en na de hele kampong
overhoop gehaald te hebben vanwege
wapens, munitie enz. wordt de tocht
weer voort gezet. Langzaam komt de
colonne op het bevel “Voorwaarts”
weer in beweging. Op naar Tjombang.
Na verschillende voorvallen als deze en korte
191

192
beschietingen, die niet van veel betekenis waren,
hebben de voorste wagens Tjombang bereikt.
Er wordt hevig geschoten en af en toe horen
we doffe knallen. Mortieren? Er worden onder
bescherming van onze pantserwagens nog meer
troepen naar voren gebracht. Na een keurig maar
kort gevecht rukken we Tjombang binnen.
Daar verschijnt voor onze ogen een afschuwelijk
beeld van 4 mensen die opgehangen zijn aan
een boom. Ze zijn vreselijk toegetakeld. Het is
verschrikkelijk om aan te zien. We snijden de
touwen door en na onderzoek bleek dat het 4
mensen waren die met ons sympathiseerden.
Ofschoon het geen blanken zijn, gaat er toch
een rilling door ons allemaal heen. In ons hart
verafschuwen we zulke methodes.
Toen we later verder trokken, kwamen we nog
meer van dit soort taferelen tegen. We werden er
min of meer onverschillig onder, maar de eerste
liet een diepe indruk op ons achter.
Het stadje was dus bezet en met weinig verliezen
aan onze kant (5 gewonden, geen gesneuvelden)
was dit ons eerste succes van betekenis.
Er werd ons een plaats aangewezen, de wagens
werden langs de weg geparkeerd, bewaking
werd uitgezet, putten werden gegraven, er werd
gegeten en de nacht stond voor de deur.
Na me verfrist te hebben, liep ik nog even het
kamp door. Bij een paar mariniers aangekomen,
werd ik uitgenodigd om even bij het door hen
aangelegde kampvuur te komen zitten. Ik gaf aan
hun uitnodiging gehoor en al heel gauw werd me

een mok thee in de handen gedrukt. Tevens werd
ik uitgenodigd voor het eten. Wat was namelijk
het geval? Ze hadden 3 kippen geramkraakt,
die ze nu bezig waren te koken. Aangezien ik nu
eenmaal geen kippenboutje afsla, nam ik heel
gaarne het mij toegewezen deel in ontvangst.
En al heel vlug zaten we te genieten van onze
gestolen kippetjes, die op ons menu van voedsel
uit blik, een zeer welkome afwisseling waren. Na
ook de bouillon soldaat te hebben gemaakt, dook
ik de wagen in om te gaan slapen.
De eerste nacht in het land was aangebroken.
Behoudens wat schieten in de verte, was het erg
rustig. De hogere macht strekte haar vleugels
over onze vermoeide lichamen uit.
Wel te rusten en tot morgen.
Wat zal morgen brengen?
193

194

195

196

197

198

199

200

201

202

203

204

205