Provinciaal Domein De Palingbeek

Situering
De Palingbeek - Zillebeke
Dit provinciaal domein, gelegen te Ieper-
Zillebeke, werd opengesteld voor het publiek in
1973. Het domein situeert zich voornamelijk rond
de oude kanaalsleuf.
Vanaf de jaren negentig werd de Palingbeek fors
uitgebreid van 70 ha tot de huidige 236 ha, door
aankoop van bossen en landbouwpercelen. De Palingbeek
is dan ook het grootste provinciedomein
van West - Vlaanderen
Geologie
Om de wordingsgeschiedenis van de bodem in de Palingbeek te kennen, moeten we miljoenen jaren in de tijd
teruggaan. Tussen 55 en 35 miljoen jaar geleden was Vlaanderen integraal door de zee overspoeld. Op de bodem
van de relatief ondiepe zee werd een immense kleilaag afgezet. De Ieperiaanse klei, een pakket van 100
tot 120 meter dik, werd op zijn beurt overdekt door het Paniseliaan, een meer zandige zeeafzetting uit hetzelfde
geologische tijdperk nl. het Ecoseen van de Tertiair. Naar het einde van het Ecoseen toe zette de zee nog
Lediaanse en Bartoniaanse zandlagen af. In latere tijden werden veel van deze afzettingen weggespoeld door
de erosie van beken en rivieren. In de Palingbeek bleef er nog een dun pakket Paniseliaans zand liggen, met
op geringe diepte eronder de Ieperiaanse klei.
Gedurende de laatste ijstijd, 70.000 tot 15.000 jaar geleden, voerde de wind zand en leem aan uit de droogstaande
Noordzee. Heel de streek werd met een dekmantel van zandleem overdekt. Onder de zandlemige bovengrond
vinden we dus eerst een dun pakket Paniseliaans zand en vevolgens een immense laag Ieperiaanse
klei. Het is deze Ieperiaanse klei die de plannen van de 19 de eeuwse kanaalgravers definitief in de war stuurde.
De waterscheidingskam
De Palingbeek behoort tot de beboste heuvelrij die vanaf het Heuvelland doorloopt tot in Zonnebeke. Het regenwater
dat ten westen van deze heuvels valt, vloeit via de Ieperlee naar de IJzer toe. Het regenwater van de
oostkant zoekt zijn weg naar de Leie en vervolgens naar de Schelde. De Palingbeek ligt dus op de waterscheidingskam
tussen het IJzer– en Scheldebekken. Het regenwater van het Molenbos vloeit naar de IJzer, dat van
de Vierlingen naar de Leie.
Plannen voor een kanaal
De bron van de Palingbeek ligt nabij het Eikenhof te Voormezele op een hoogte van 57 meter. Vandaar
stroomt de beek door het park van het kasteeldomein en zwenkt naar het oosten, richting Leie, die ze ten zuidwesten
van Komen bereikt.
Op het einde van de 19e en in het begin van de 20e eeuw poogde men tot driemaal toe een kanaal te graven
tussen Ieper en de Leie. Een ondergrondse tunnel, versterkte kanaalgedeelten, sluizen, een ijzeren brug ...,
geen bouwwerk bleek bestand tegen de weerbarstige Ieperiaanse klei. Voeg daarbij het oorlogsgeweld van
‘14-’18 en je begrijpt dat er een nogal grillig biotoop ontstond. Decennia lang werd de Palingbeek met rust
gelaten en de natuur herstelde wat de mens vernielde. Enkel twee sluizen en een stuk kanaal getuigen van deze
economische catastrofe.

Natuur
De bossen en beplantingen van de nieuwe gedeelten en een aantrekkelijk aangelegde ligweiden vormen een
ander aspect van dit domein. Meerdere wandelingen zijn er mogelijk in een golvend landschap met diverse
beekbronnen. Misschien ontmoet je er de herder met zijn kudde, die mee instaat voor het onderhoud van het
domein. De Palingbeek omvat drie duidelijk te onderscheiden onderdelen nl. de kanaalsleuf, het Molenbos en
de Vierlingen die gelegen zijn aan de overkant van de Komenseweg. In de Vierlingen die slechts beperkt toegankelijk
zijn, is een indrukwekkende krater uit WO I te bewonderen: De Caterpillar.
Hengelen op de Palingbeek
Met een openbaar visverlof mag er gevist worden tussen de aangeduide zone op de Palingbeek.
Voor meer info:
Paul Wittevrongel
Brigadechef
Domein de Palingbeek
Verbrande Molenstraat 5b
8902 Zillebeke.
057 / 20 34 72
0496/ 59 61 18
paul.wittevronghel@west-vlaanderen.be
Bron: Provinciehuis Boeverbos
Koning Leopold III-laan 41 - 8200 Sint-Andries
050/ 40 33 76

Het bevisbare deel op de Palingbeek is ca. 2 km lang,
ongeveer 20 meter breed en max. 2.5 meter diep.
De auto kan je best parkeren op de voorzien parking bij
het café-restaurant. Men kan er via het aangelegde wandelpad
op de oeverzone gemakkelijk de hengelzone bereiken.
Er is een goed visbestand aanwezig zoals; voorn - rietvoorn
- brasem - karper - zeelt - snoek en paling