Beknopt nr 21 juni 2013 - Museum De Koperen Knop

itter, ze desinfecteert Uw mond, ze brenge U uit een
lustelooze of matte stemming, ze is opwekkend en
verkwikkend. Men heeft ze dus elken dag nodig’.
Het verhaal kwam over en Nederland ging massaal
aan de King. Dit succes smaakte naar meer. Verschillende
andere snoepjes werden in de loop der tijd door
Tonnema gelanceerd, de één met meer succes dan de
ander.
Het in 1927 gepresenteerde hoestbonbonnetje ‘Italiano’
werd een hit, ondanks het feit dat het grotendeels gemaakt
werd uit het restafval dat vrij kwam bij de productie
van zuurtjes. Een andere verkoophit werd het in
1949 geïntroduceerde zuurtje ‘Rang’.
Als je dan toch op een bijzondere plaats je huwelijk wilt laten bevestigen,
dan maar gelijk alles uit de kast gehaald: Dit stond onlangs
tussen de hoepelmakerij en de griend.
Op het gebied van promotie is de King Atlas een verhaal
op zich. In 1936 aangekondigd als een populair
aardrijkskundig en toeristisch werkje ‘zoals Nederland
nog nimmer had aanschouwd’. Kort daarop zag de
eerste ‘King atlas Nederland voor school en toerisme’
het licht. Bij aankoop van King was het boekje voor 25
cent te koop. Het bleek een gouden greep, de boekjes
waren niet aan te slepen. In de loop der jaren zagen
regelmatig hernieuwde uitgaven het licht. De voorlopig
(en waarschijnlijk) laatste versie dateert van 1996 en
omvat Nederland en België samen.
Journalist Ben Kroon herinnert zich begin jaren zeventig
in De Tijd: ‘Wie de stad uitfietste had de King-atlas
bij zich en volgde de rode lijntjes, waarop de speciale
fietspaden stonden aangegeven’.
Volgens diezelfde journalist zullen er velen zijn die bij
het horen van de naam King meteen zullen zeggen
‘Atlas, fietsen op de heide, eerste liefde’.
Het verhaal van de Sneker firma Tonnema was er één
van succes. Maar aan elk sprookje komt een einde.
Het familiebedrijf werd na veel gekissebis in 1988 verkocht
aan Van Nelle. Het pepermuntje bleef: King
wordt nog altijd onder de vlag van Leaf, in Sneek gemaakt.
Zodat nog steeds de strofe van dichter Hendrik
Jan Bosman een beetje waar is: ‘Geen paap of heiden
heeft het in de smiezen, maar ’t ware manna der gereformeerden,
komt van de firma Tonnema te Sneek’.
En de katholieken dan? Die blijven niet met lege handen
achter. Sinds de afschaffing van het nuchterheidsgebod
kunnen ook zij tijdens de mis op een pepermuntje
zuigen. Ja, zelfs in het katholieke Vlaanderen is het
‘Kingetje’ te krijgen. Wat de vraag opwerpt of er zoiets
is als een Vlaams equivalent voor de Nederlandse
King.
Nee, dat is er niet. Misschien omdat het pepermuntje
zo’n zuinig imago heeft. Natuurlijk kent België ook zo
zijn nostalgisch snoepgoed. Dat luistert naar namen als
Kloefkes, Lievevrouwkes, Muiletrekkers, Wippers, Katrienespekken,
Poepkes, Toverballen, Neuzekes of
Cuberdons, Sneeuwballen, Gensche Mokken en natuurlijk
niet te vergeten Nonnebillen. Namen die wat
ondeugends hebben. Aards en een heel klein beetje
van God los. Maar dat is schijn. Want het honingzoete
Lekkie is van oorsprong een snoepje dat tijdens de
bedevaartfeesten op de kermis aan de vrome pelgrims
werd verkocht.
Is het dan het Vlaamse pepermuntje? Misschien, maar
zit het Nederlandse pepermuntje braaf in de kerkbank,
het Vlaamse Lekkie danst op de jaarmarkt de horlepiep!
EXPOSITIES
SWEETBAGS & SIERADEN
Een goedlopende expositie, die veel waardering ondervindt
bij het publiek. De expositie is nog te zien tot
en met 29 juni 2013.
Tijdens de workshop Sweetbags maken op 22 mei 2013.
MIJN VERZAMELING
Alles staat al in de startblokken voor de zomerexpositie
van 2013. Een expositie over verzamelen, waarop veel
verzamelingen te zien zijn. De derde in successie. Deze
keer zult u opnieuw versteld staan van wat er in ons
verzamelland zoal bijeen wordt gesprokkeld. Er is echt
MUSEUM DE KOPEREN KNOP 3
BEKNOPT 21 – 22.06.2013