Antroposofische geneeskunde - Zonneweg, Dordrecht

Onderstaande tekst is afkomstig van de website www.antroposana.nl en is als folder gratis te bestellen bij
Antroposana, T: 033 42 26 542.
Antroposofische geneeskunde
Mensen zijn allemaal verschillend van elkaar, ook in het ziek zijn. Elk mens reageert op zijn
(haar) eigen wijze op ziekte en bovendien gaat ieder van ons daar dan weer anders mee om.
Een antroposofisch arts of therapeut gaat hiervan uit en beschouwt elk mens als een uniek
wezen, met zijn of haar eigen levensweg.
Vanuit welke visie werken antroposofische artsen en therapeuten eigenlijk? En wat houdt
antroposofische geneeskunde in?
Gezondheid: een kostbaar evenwicht
De antroposofie onderscheidt vier lagen in een mens, te weten het fysieke lichaam, het
levenslichaam, de ziel en de geestelijke kern. Ons fysiek lichaam maakt deel uit van de
materiële wereld, de wereld die we waarnemen met onze zintuigen. Ons lijf is zichtbaar en
tastbaar, je kunt het wegen, meten en chemisch onderzoeken.
Het wordt tijdens ons leven in stand gehouden door het levenslichaam. Dat verzorgt
levensfuncties zoals erfelijkheid, groei, opbouw en herstel, ritme, afbraak en opname van
voeding. Het levenslichaam is niet zichtbaar of tastbaar maar speelt zich af in de tijd, in
processen. Alles wat leeft in de natuur, in plant en dier, heeft net als wij een levenslichaam.
De ziel vormt de derde laag: het gebied waar onze gevoelens leven. De ziel is de plek voor
vreugde en verdriet, hoop en wanhoop, sympathie en antipathie, liefde en angst. Enkele van
die gevoelens menen we ook te herkennen bij dieren.
Alleen bij de mens hebben we nog te maken met een vierde laag, de geestelijke kern. We
spreken ook wel van ons ik. Dankzij die geestelijke kern kunnen wij zin geven aan ons leven,
vormen we gedachten, koesteren we idealen en kunnen wij onszelf – ongeacht de
omstandigheden – beleven als vrij mens met verantwoordelijkheden. Vrijheid geeft
verantwoordelijkheid.
Wat is nu gezondheid vanuit deze visie? De antroposofische geneeskunde ziet gezondheid als
de evenwichtige samenwerking van de vier lagen, als harmonie tussen fysiek lichaam,
levenslichaam, ziel en geest. Daarbij hoort ook de harmonie met de wereld om ons heen en
met de geestelijke kant van ons bestaan. Je zou kunnen zeggen dat gezondheid het vermogen is
voortdurend dat kostbare evenwicht te bewaren.
Ziekte als signaal
De antroposofische arts ziet ziekte als een natuurlijk signaal dat er iets mis is met de
samenwerking tussen de vier verschillende lagen. Er is ergens een evenwicht verstoord en het
is belangrijk om te weten waar. De behandeling zal daarom in eerste instantie niet gericht zijn

op het bestrijden of onderdrukken van de symptomen van ziekte. De klachten die je hebt en
het verloop van de ziekte zeggen iets over jouw lichamelijke gesteldheid en jouw manier van
leven. Deze informatie is van belang bij de diagnose en behandeling.
De klachten kunnen zich op elk van de vier lagen manifesteren. Er bestaat een voortdurende en
unieke wisselwerking tussen het lichaam en de drie andere lagen. Daarbij speelt de geestelijke
kern, als drager van onze individualiteit en onze afweermechanismen, een hoofdrol. Het
functioneren van ons ik heeft dus grote invloed op ons lichamelijk welbevinden. Onze
levenskrachten en de manier waarop we omgaan met emoties doen de rest.
Als je het signaal van klachten of ziekte serieus neemt, kun je – zo nodig met hulp van een arts
of therapeut - jezelf en je eigen gezondheid beter leren kennen en begrijpen. Zo kun je er
achter komen wat je kunt doen om genezing te bevorderen. Met wat meer regelmaat in je
leven, een betere afwisseling tussen werk en ontspanning en gezonder eten kun je soms
herhaling of terugval voorkomen.
Zelfgenezend vermogen versterken
De behandeling van ziekte volgens de antroposofische geneeskunde is er altijd op gericht om
het zelfgenezend vermogen te ondersteunen en te versterken. Hier zijn verschillende manieren
voor.
Allereerst zijn er antroposofische zelfzorggeneesmiddelen die je zonder recept kunt kopen bij
apotheek of drogist. Met deze middelen en wat gezond verstand kun je zowel bij kinderen als
bij volwassenen kwaaltjes als verkoudheid, verstuikingen, lichte brandwonden, maag- en
darmstoornissen en dergelijke zelf verlichten of verhelpen. Bij twijfel is het natuurlijk altijd
raadzaam de huisarts in te schakelen, net als bij ernstiger klachten.
De antroposofische arts zal proberen er achter te komen waar en waarom het lichaam uit
balans is. Op basis van deze diagnose schrijft hij antroposofische geneesmiddelen voor. Deze
zijn van natuurlijke herkomst en veroorzaken zelden bijwerkingen. Als het nodig is of gewenst,
kunnen daarnaast ook reguliere medicijnen ingezet worden om bepaalde ziekmakende
symptomen weg te nemen.
De huisarts kan ook een antroposofische therapie adviseren, zoals dieet, massage, badtherapie,
inwrijvingen, bewegingstherapie, muziek- of schildertherapie, spraaktherapie, gespreks- of
psychotherapie.
Antroposofisch of regulier?
De antroposofische geneeskunde kan bij vrijwel iedere vorm van ziekte een goede behandeling
bieden. Ook bijvoorbeeld bij chronische ziekten, zoals astma, reuma, diabetes, darmziekten en
psychosomatische aandoeningen, kan (aanvullende) antroposofische behandeling zinvol zijn.
Verwijzing naar of overleg met reguliere artsen, specialisten en therapeuten is natuurlijk altijd
mogelijk. Omgekeerd kan een regulier arts ook verwijzen naar een antroposofisch arts of
therapeut.

Over artsen, therapeuten en hun opleiding
In Nederland werken ongeveer honderd antroposofische artsen, meestal in groepspraktijken
waaraan ook verschillende therapeuten en (wijk-)verpleegkundigen verbonden zijn. Dit
vergemakkelijkt het overleg over een patiënt tussen de diverse zorgverleners. Een
antroposofische groepspraktijk ofwel therapeuticum is over het algemeen opgezet door een
kring patiënten die antroposofische geneeskunde in hun woonplaats wilden vestigen of
uitbreiden.
Antroposofische artsen hebben geneeskunde gestudeerd aan de universiteit en specialiseerden
zich daarna in de antroposofische geneeskunde en in antroposofische geneesmiddelen. Veel
antroposofische therapeuten hebben eveneens een reguliere opleiding gevolgd met aanvullend
antroposofische nascholing. Voor bepaalde therapievormen zijn er ook specifiek
antroposofische opleidingen. Al deze beroepsbeoefenaren zijn aangesloten bij antroposofische
beroepsorganisaties die landelijk vastgestelde opleidings- en vakbekwaamheidseisen aan hun
leden stellen.
Andere vormen van antroposofische gezondheidszorg
We hebben in Nederland kraam- en zuigelingenzorg en er is een kindertherapeuticum. Verder is
er een internistenpraktijk waarnaar verwezen kan worden vanuit het hele land. Er zijn
werkgemeenschappen (o.a. zorgboerderijen) waar psychiatrische (dag-)behandeling
plaatsvindt, een psychiatrisch ziekenhuis en enkele verpleeghuizen. Ook is er een centrum voor
behandeling van drugsverslaafden. Verspreid door het land zijn er antroposofische instituten
waar verstandelijk en/of lichamelijk gehandicapte kinderen of volwassenen wonen en werken
of een dagbehandeling krijgen.
In Duitsland en Zwitserland zijn er meerdere ziekenhuizen en klinieken die vanuit de
antroposofische geneeskunde werken. Bovendien is er in het Ruhrgebied een universitair
medisch centrum waar huisartsen en specialisten worden opgeleid.
Vergoeding
Antroposofische huisartsen zijn aangesloten bij een ziekenfonds; consulten worden dus
vergoed. Veel ziekenfondsen hebben een aanvullende polis waaruit antroposofische
geneesmiddelen en therapieën worden vergoed, al of niet met een eigen bijdrage.
Particulier verzekerden krijgen de kosten van antroposofische behandeling en geneesmiddelen
meestal, ook op basis van een aanvullende polis, geheel of gedeeltelijk vergoed.
Verdere informatie
Antroposofische geneeskunst, Nico Francken (Centrum Sociale Gezondheidszorg,
Gezichtpunten nr. 1)
Antroposofische geneesmiddelen, Huib de Ruiter (Centrum Sociale Gezondheidszorg,
Gezichtspunten nr. 12)

De oerbronnen van gezondheid. Salutogenese, Michaela Glöckler (Centrum Sociale
Gezondheidszorg, Gezichtspunten nr. 33)
Hoewel de grootst mogelijke zorgvuldigheid is betracht bij het samenstellen van de hier
geboden informatie, kunnen er geen rechten aan worden ontleend. Antroposana houdt zich
aanbevolen voor op- en aanmerkingen.
© 2004-2005 PPAG/Antroposana
www.antroposana.nl