1 evaluatie CITO Eindtoets 2012 - PCB De Rank

evaluatie CITO Eindtoets 2012 1

EVALUATIE CITO-EINDTOETS 2012
De Rank juni 2012
samenstelling: Anton Lith (IB)
Inleiding
Conform de ‘procedure verwijzing groep 8’ werd in groep 8 van De Rank in het cursusjaar 2011-2012
de CITO Eindtoets afgenomen. Onlangs heeft er een evaluatie plaats gevonden van deze toets met
groepsleerkrachten Anne de Bloois, Dorien de Ruijter en Judith Jansen. Deze evaluatie van de CITOeindtoets
2012 is bestemd voor het bestuur, directie, MT en personeel van De Rank.
CITO Eindtoets 2012 algemeen
• De CITO Eindtoets is een groepsgewijze afgenomen toets over drie dagen. De toets geeft
informatie en advies over de schoolkeuze. Daarnaast geeft de toets informatie over hoe de
leerlingen individueel en per school gescoord hebben in vergelijk met andere leerlingen in het
land/in de regio.
• Evenals vorig cursusjaren zijn de oudergesprekken betreffende de schoolkeuze voorafgaande aan
de uitslag van de CITO Eindtoets geweest. Dit gebeurt al vele jaren en dit wordt door alle
betrokkenen positief ervaren. Er is zodoende minder tijdsdruk in de maand maart (de V.O.scholen
willen graag op 1 april de inschrijvingen in hun bezit hebben). Daarnaast is er bij de
kinderen minder ´CITO-vrees´ voor de eindtoets omdat de schoolkeuze al voor 90% vast ligt.
• De groepsleerkrachten gebruiken het CITO préadvies als ondersteuning bij het geven van advies
aan ouders betreffende de schoolkeuze. Hoewel het advies van de leerkracht centraal staat, is het
duidelijk dat de V.O.-scholen zeer veel waarde hechten aan de ‘CITO-cijfers’.
• Op het moment dat de CITO Eindtoets een onverwachte afwijking laat zien volgt er opnieuw een
gesprek met de ouders van het desbetreffende kind.
• Hieronder een overzicht van de bandbreedtes (CITO) voor toelating tot het voortgezet onderwijs
2012. Deze cijfers kwamen overeen met die van de voorgaande jaren.
SCG De Goudse Waarden Schoonhovens College
LWOO < 520 VMBO B 514 - 523
VMBO B/K 520 - 528 * VMBO B/K 519 - 528
VMBO G/T 530 - 536 VMBO K/G/T 526 - 533
VMBO T / HAVO 536 - 539 VMBO G/T 529 - 535
HAVO 540 - 545 VMBO G/T / HAVO 533 - 538
VWO 545 - 550 VMBO G/T / HAVO / VWO 535 - 542
evaluatie CITO Eindtoets 2012 2
HAVO / VWO 541 - 546
* Bij 529 - 530 vindt er een gesprek plaats VWO 545 - 550
Driestar College Gouda Wellant College Bossekamp
LWOO < 523 LWOO < 523
VMBO B/K 520 - 528 * VMBO B/K/G 523 -
VMBO G/T 530 - 536
VMBO T / HAVO 536 - 539
HAVO 540 - 545
VWO 546 - 550
* Bij 529 - 530 vindt er een gesprek plaats * Bij < 523 vindt er een gesprek plaats

CSG Willem de Zwijger Cito Groep
VMBO T 530 * Basisberoepsgerichte leerweg 501-522
VMBO T / HAVO 530 - 540 VMBO B/K 522-527
HAVO 541 * VMBO K/G/T 528 - 532
HAVO / VWO 541 - 550 VMBO G/T 531 - 534
VWO 545 VMBO G/T / HAVO 534 - 538
* Hier onder vindt er een gesprek plaats
evaluatie CITO Eindtoets 2012 3
VMBO G/T / HAVO / VWO 537 - 542
HAVO / VWO 541 - 545
VWO 546 - 550
• Voor de bouwstenen betreffende de advisering van de ouders en de gevolgde procedure
verwijzen wij naar de ´procedure schoolkeuze´, vastgesteld op 26 augustus 2003.
• Het onderdeel ´wereldoriëntatie´ is dit jaar – evenals vorige jaren - eerder dan de overige
onderdelen afgenomen. Zo krijgen we wel een goed beeld hoe De Rank landelijk scoort op dit
onderdeel, maar wordt de toetsdruk bij kinderen wat weggenomen. Overigens heeft het resultaat
van het onderdeel ‘wereldoriëntatie’ geen invloed op de uiteindelijk CITO eindscore.
Préadvies van CITO
• Dit jaar werd door CITO in het najaar een préadvies gegeven per leerling. Dit waren voor De Rank
dit jaar 46 préadviezen. Ook dit jaar bleek het préadvies een goede richtlijn om tot een
(voorlopige) schoolkeuze te komen. Van de 46 schoolkeuzeadviezen bleken er 39 uiteindelijk ook
de definitieve schoolkeuze te zijn geworden. Een score van zo’n 83 %.
• Een kind had geen préadvies, daar deze leerling vorig cursusjaar nog op een andere basisschool
in de regio zat.
• Opvallend was dat de score op het préadvies – evenals de afgelopen jaren - gemiddeld wat hoger
lag dan de uiteindelijke eindscore. In groep 8A was de score precies gelijk: 527. In groep 8b lag
de score lager: 532 bij de eindtoets en 534 bij de entreetoets.
• Grote uitschieters (10 punten of meer) waren er dit jaar nauwelijks. Er was een uitzondering. Een
leerling uit groep 8A scoorde 13 punten meer. In dit geval was de lage score bij de entreetoets
verrassend laag en niet de behaalde score op de eindtoets. Vijf kinderen scoorden 7 of 8 punten
lager dan het jaar ervoor. Dit waren - zonder uitzondering - kinderen, die allen rond de score van
VMBO B/K scoorden.
Actiepunten
• De 7 kinderen met een dyslexieverklaring konden een aangepaste CITO-toets maken. De
kinderen konden gebruik maken van extra tijd, vergroting van de teksten of ingesproken teksten.
Daarnaast kregen zij – samen met kinderen, die een LWOO en/of PRO-indicatie hebben - ook een
speciaal lokaal ter beschikking, daar het meedoen met de ‘grote groep’ frustrerend kan werken.
• In dit evaluatierapport publiceren we drie schoolrapporten: schoolrapport zonder correctie, met
correctie LG (=Leerling Gewicht) en met correctie LG en BL (=Begrijpend Lezen), zie bijlagen 1.
• Afspraken over de begeleidende brief aan de ouders en de start van de oudergesprekken zijn
vastgelegd in de ‘procedure schoolkeuze’ van augustus 2003. Hierin staan overigens alle
relevante afspraken betreffende de schoolkeuze van de groep 8 leerlingen.
• Vanaf groep 7 houden de leerkrachten samen met de IB-´er een zgn. `volgschema´ bij. Zie bijlage
2a en 2b.
LWOO-PRO en eindtoets
• Het niet meedoen van kinderen - waarvan bekend is dat zij definitief naar het LWOO of PRO gaan
- aan de CITO eindtoets is op De Rank in 2006 officieel tot beleid gemaakt. Zie het
evaluatierapport CITO eindtoets 2006. Op aangeven van de inspectie hebben dit jaar echter alle
kinderen meegaan aan de eindtoets. Inmiddels is het beleid t.a.v. LWOO geïndiceerde leerlingen
op De Rank aangepast: alle kinderen, die naar LWOO gaan doen mee aan de CITO Eindtoets.
Het betreft hier de digitale niveautoets.

• Dit jaar waren er maar liefst 7 kinderen, waarvan ruim van tevoren vast stond dat zij een LWOO-
of PRO-indicatie kregen. Het betreft 4 kinderen met een LWOO-indicatie en 3 kinderen met een
PRO-indicatie.
• Van de drie kinderen met een PRO-indicatie zijn er uiteindelijk alsnog twee kinderen op het
LWOO toegelaten omdat zij in het laatste jaar toch nog een flinke progressie op de leergebieden
hadden gemaakt.
• Bij deze LWOO- en PRO-kinderen is de motivatie om deel te nemen aan de eindtoets niet groot.
De speciale (digitale) niveautoets wordt namelijk gemaakt een aantal weken nadat de officiële
aanmelding bij de VO-scholen heeft plaats gevonden. Deze VO-scholen zijn overigens niet
geïnteresseerd in de score van de CITO eindtoets. Zij adviseren zelfs om niet aan de CITO
eindtoets deel te nemen. De onderwijsinspectie stelt dit echter voor LWOO leerlingen wel
verplicht. Dit jaar hebben dan ook alle kinderen (inclusief de 7 kinderen, die naar LWOO en PRO
gaan) aan de eindtoets deelgenomen. Gezien het bovenstaande zijn deze kinderen minder
gemotiveerd. Het resultaat heeft ook geen enkele invloed op hun plaatsing op de VO-school.
• De digitale afname van de eindtoets verliep met veel strubbelingen. Er kon op de toetsdagen niet
of veel te laat ingelogd worden op de CITO-site. Dit veroorzaakte veel onrust bij leerlingen en
leerkrachten. CITO heeft later in het schooljaar de desbetreffende kinderen een excusesbrief
gestuurd.
• In het MT is in 2010 besloten dat leerlingen, waarvan de resultaten van het préadvies en de
eindtoets een dusdanig verschil oplevert (10 of meer punten) de mogelijkheid krijgen om de
eindtoets te herkansen. Dit gebeurt op vrijwillige basis. Dit was dit jaar niet het geval, zodat er
geen kinderen de eindtoets hebben ingehaald/overgedaan.
Analyse CITO Eindtoets 2012
• Voor de resultaten van CITO Eindtoets 2012 wordt verwezen naar het schoolrapport met
instroomcorrectie voor leerlinggewicht (=LG).
• De laatste twee jaar hebben we – evenals de onderwijsinspectie - het schoolrapport LG als
leidinggevend beschouwd. Bij de eindtoets 2011 scoorde De Rank 533,6 en op de eindtoets van
2012 is dit 531,9.
• De scores van 2008-2010 in onderstaande tabel waren de scores van het schoolrapport zonder
correctie. Tot 2009 werden hierbij niet scores meegerekend van de kinderen, die naar LWOO
werden verwezen.
• Gezien de tendens dat de score van de CITO eindtoets de afgelopen jaren behoorlijk aan het
zakken is (van 537 naar 531,9) is er in het MT besproken dat we nog dit schooljaar met een
externe deskundige gaan kijken naar de opbrengsten van ons onderwijs. Er zal een uitgebreide
analyse worden gemaakt met daaraan gekoppeld bepaalde actiepunten op korte en lange termijn.
538
537
536
535
534
533
532
531
530
2008-537 2009-536,2 2010-537 2011-533,6 2012-531,9
evaluatie CITO Eindtoets 2012 4
CITO Eindtoets 2008-2012 LG

TRENDANALYSE
De onderstaande tabel is moeilijk te lezen omdat de gegevens van de afgelopen jaren niet goed met
elkaar te vergelijken zijn.. Dit heeft te maken met het feit dat CITO afgestapt is van het A- en B-rapport
met de bekende sterren****.
Vanaf 2010 geven we het percentage goede antwoorden bij de diverse onderdelen aan. De
vergelijking is niet optimaal, maar bepaalde trends zijn wel zichtbaar.
onderdeel
CITO Eindtoets Trendanalyse 2008-2012
evaluatie CITO Eindtoets 2012 5
2008-2009:aantal ***** onder of boven het
landelijke gemiddelde / 2010-2012: % goed
opmerkingen:
2012 2011 2010 2009 2008
taal % goed aantal ***** +/- (re)actie op tendens:
01. schrijven (van teksten) 74% 82% 82% +2 +1 duidelijke achtergang
02. spellen van werkwoorden 61% 66% 76% -9 -4
03. spellen van niet-werkwoorden 74% 74% 84% +4 -2
04. begrijpend lezen 63% 73% 79% -1 -5
05. woordenschat 63% 70% 77% -2 +3
rekenen-wiskunde % goed aantal ***** +/-
op alle (taal)aspecten
de afgelopen twee jaar.
06. getallen en bewerkingen 65% 65% 69% +1 -1 bij verhoudingen,
07. verhoudingen, breuken en % 63% 66% 74% 0 +1
08. meten, meetkunde, tijd en geld 64% 61% 68% -4 0
studievaardigheden % goed aantal ***** +/-
breuken en % een
achteruitgang
09. hanteren van studieteksten 72% 81% 76% 0 0 een achteruitgang in de
10. hanteren van informatiebronnen
11. kaartlezen
12. lezen van schema`s, tabellen
en grafieken
wereldorïëntatie
74% 74% 77% +6 -2
69% 70% 80% -3 +3
73% 72% 83% -2 +1
% goed aantal ***** +/afgelopen
twee jaren
op de gebieden van het
lezen van kaarten,
schema’s, tabellen en
grafieken.
13. aardrijkskunde 74% 76% 77% +3 -2 leerprestaties WO de
14. geschiedenis
15. natuuronderwijs
76%
69%
77%
70%
77%
71%
+3
-8
0
-2
afgelopen jaren op een
zelfde niveau
Het aantal *** verwijst naar het schoolrapport A van de eindtoets CITO in de jaren 2008 en 2009.
In 2010 t/m 2012 wordt verwezen naar het percentage goede antwoorden.
• De laatste drie jaar is er geen schoolrapport A of B meer. CITO werkt in plaats van deze rapporten
met een schoolrapport zonder correctie, met een correctie LG (=leerlinggewicht) en LG en BL (=
leerlinggewicht en begrijpend lezen). Voor de trendanalyse heeft dit ook de nodige consequenties.
Vanaf 2010 gaan we uit van het percentage goede antwoorden per onderdeel. Voorbeeld: In 2012
bij het onderdeel schrijven (van teksten) zijn 74% van de antwoorden van de kinderen van De
Rank juist. Bij bijv. getallen en bewerkingen (rekenen) is dit 65%.
• Bij taal zien we vooral een duidelijke achteruitgang op alle deelaspecten. Uitschieters zijn:
begrijpend lezen (-16%) en spellen van werkwoorden (-15%). Het niveau van de kinderen in groep
8 is beduidend lager dan 2 jaar geleden of meer.
• Al tien jaar wordt er op De Rank gewerkt in verschillende rekenniveaus. De laatste twee jaar wordt
er in plaats van met drie kleuren gewerkt met een 1, 2 of 3 sterrenniveau. Dit heeft te maken met
de invoering van de nieuwe rekenmethode ‘Wereld in getallen’. (4e versie). Daarnaast wordt er
gebruikt gemaakt van een zgn. Plusboek en het bijwerkboek. Er wordt dan ook zoveel mogelijk bij
rekenen gewerkt met een aanbod op maat. Ten opzichte van 2011 zijn de rekenprestaties op een
zelfde niveau, terwijl er ten opzichte van 2010 sprake is van een lichte daling. Gezien het
algemene niveau van de groepen 8 van 2012 hebben de kinderen naar verwachting gescoord. Bij
het onderdeel verhoudingen, breuken en procenten zien we een sterkere daling t.o.v. 2010 (-11%)
• Zoals bij taal en rekenen zien we ook bij studievaardigheden een (lichte) achteruitgang bij de
prestaties op de CITO Eindtoets. Vooral het kaartlezen als het lezen van schema’s, tabellen en
grafieken worden door de leerlingen minder goed gedaan.
• Het onderdeel wereldoriëntatie laat al jaren een zelfde (gemiddeld) beeld zien met geschiedenis
als hoogste scorende onderdeel en biologie als minst scorende onderdeel. Overigens is het

onderdeel wereldoriëntatie een niet verlicht onderdeel, waar onze school wel elk jaar aan
meedoet.
Procedure toelating voortgezet onderwijs
• De meeste kinderen van De Rank stroomden in de afgelopen jaren door naar de Willem de
Zwijger. Hier kunnen de kinderen terecht voor VWO t/m de opleiding VMBO T. Op de WZ wordt
een ondergrens van ongeveer 530 gehanteerd. ´Twijfelgevallen´ (een aantal punten eronder) zijn
overigens wel bespreekbaar. Dit jaar gaan er slechts 18 van de 46 kinderen naar de WZ. Dit heeft
te maken met het feit dat vele kinderen VMBO B/K zullen volgen, Op lokaal gebied kan men dan
alleen terecht op het Schoonhovens College.
• Er is bij het VO een duidelijk tendens waarneembaar dat uiteindelijke de cijfers van de CITO
entreetoets steeds belangrijker worden. Daarmee komt het advies van de basisschool (soms) op
een tweede plaats. Deze zorgelijke ontwikkeling is ook te sprake gekomen in een gesprek tussen
directie en IB van De Rank en de WZ. Ook het verzoek tot het aanvragen van een rugzak vlak
voor de zomervakantie van een van de toekomstige leerlingen was een discussiepunt. De Rank
werkt aan een dergelijk laat verzoek (eind mei) niet mee. Het wordt daarin ondersteund door het
Samenwerkingsverband van PO en VO.
• Op het Schoonhovens College kunnen de kinderen terecht van VWO t/m VMBO B/K. Hier wordt
een ondergrens van 518 gehanteerd. Kinderen die een eindscore hebben die hieronder valt,
worden nader bekeken met diverse CITO-toetsen (M7 toetsen) en eventueel wordt er ook nog een
extra NIO-toets afgenomen. Daarnaast wordt ook het LWOO (LeerWeg Ondersteunend
Onderwijs) aangeboden. Al in de herfstmaanden van 2011 is er op De Rank met behulp van de
interne CITO-toetsen ‘teruggetoetst” om het niveau van desbetreffende kinderen te bepalen.
Uiteindelijk hebben 7 kinderen een LWOO/PRO-indicatie gekregen. Zes kinderen gaan LWOO
volgen op het SC, terwijl een kind heeft gekozen voor PRO onderwijs op de Baanbreker in
IJsselstein. Dit jaar gaan in totaal maar liefst 25 kinderen naar het SC.
• Dit jaar zijn er vier kinderen, die gekozen hebben voor De Driestar, Coornhert en Antonius in
Gouda en voor de PRO opleiding van De Baanbreker in IJsselstein.
Een overzicht van de definitieve vervolgopleiding is voor 2012 als volgt:
PRO 1
LWOO 6
VMBO B/K 11
VMBO G/T 0
VMBO T 14
evaluatie CITO Eindtoets 2012 6
VMBO: 32
(=68%!)
VMBO T / HAVO 0
HAVO 9
HAVO / VWO 2
VWO 4
totaal: 47
LWOO = leerweg ondersteunend onderwijs; VMBO B = basisberoepsgerichte leerweg; VMBO K =
kaderberoepsgerichte leerweg; VMBO G = gemengde leerweg; VMBO T = theoretische leerweg
Een overzicht van de definitieve schoolkeuze:
school: aantal
leerlingen:
Willem de Zwijger 18
Schoonhovens College 25
Coornhert Gouda 1
Antonius Guda 1
Driestar Gouda 1
Baanbreker IJsselstein 1
totaal: 47
De definitieve schoolkeuze van 2008-2012 in percentages weer gegeven:

50
40
30
20
10
0
2012 2011 2010 2009 2008
Actie- / bespreekpunten 2012
evaluatie CITO Eindtoets 2012 7
VWO
HAVO/VWO
VMBO T / HAVO
VMBO G/K/B
LWOO/PRO
1. Toelichting evaluatie eindtoetsen aan bestuur, inspectie MT en team.
actie:directie.
2. Gezien de tendens dat de opbrengsten (=score CITO eindtoets) de afgelopen twee jaar behoorlijk
zakt, is in het MT de wens uitgesproken dat we ons de komende jaren nog meer zullen richten op de
opbrengsten van ons onderwijs.
In het verleden zijn al vele zakken aangepakt en verbeterd, maar desondanks zakt onze CITO
eindscore binnen twee jaar van 537 naar 531,9 (ongecorrigeerd zelfs 530,5). We zullen op korte
termijn met hulp van een extern deskundige (MHR) naar de opbrengsten van ons onderwijs kijken. Er
zal een uitgebreide analyse worden gemaakt met daaraan gekoppeld bepaalde actiepunten op korte
en lange termijn.
actie: directie, IB, intern deskundige (MHR)
Bijlagen:
1. CITO schoolrapport 2012 (3 pagina’s: LG en BL; LG en zonder correctie)
2. Volgschema groep 8 (2 pagina’s )
al.12.06.15