Geen schuld, wel straf - Liga voor Mensenrechten

20
internering
Geen schuld,
wel straf
Een tentoonstelling met foto’s van Lieven
Nollet, een boek, een colloquium
22 mei tot 2 september 2010
Oorverdovend stil
Hoewel de media af en toe bericht over de toestand van
geïnterneerden in ons land en er een zeldzame keer zelfs
goed nieuws te melden is, blijft het verder oorverdovend stil
hierrond.
Guy Tegenbos in een commentaarstuk van De Standaard
(30/1/2010):
Als in de conferentie van de lokale besturen van de Raad
van Europa een meerderheid van het tiental aanwezige
leden vindt dat de drie balorige burgemeesters van enkele
sterk verfranste Vlaamse gemeenten toch benoemd moeten
worden, davert België op zijn grondvesten. Als het Comité
voor de Preventie van Foltering en Onmenselijke Behandeling
van dezelfde Raad van Europa België op de vingers
tikt voor de mensonwaardige opsluiting van psychiatrische
patiënten in gevangenissen, kraait er geen haan naar.
Geen behandeling voor meer dan 1000
geïnterneerden
En nochtans is de toestand schrijnend te noemen. Ruim
duizend mensen die door hun verstandelijke handicap of hun
psychische ziekte een misdrijf pleegden, gaan niet naar een
psychiatrisch centrum voor behandeling of naar een
beveiligde instelling van justitie.
Neen, ze worden opgesloten in de gewone gevangenissen,
die overbevolkt zijn en waar ze amper behandeling krijgen.
In een dossier in De Standaard spreekt men van de
schandvlek van justitie (30/1/2010).
Kort samengevat komt de analyse van de journalisten Pieter
Lesaffer en Filip Verhoest hierop neer. Allereerst: internering
is een loterij. Gerechtspsychiater Johan Baeke zegt hierover:
Er wordt ongemeen veel met de natte vinger gewerkt. Je
kunt in de provincie Antwerpen geïnterneerd worden voor
een misdrijf waarvoor je in West-Vlaanderen een gewone
veroordeling oploopt.
Ten tweede: internering is een vergeetput. Behandeling is er
te weinig, de geïnterneerden begrijpen de maatregel in de
gevangenis niet.
Similes n maart 2010 n nr. 131
Ten slotte: de internering is het failliet van de psychiatrie.
Forensisch psychiater Rudy Verelst: Veel geïnterneerden zijn
al met de psychiatrie in contact gekomen voor ze hun
misdrijf pleegden. De psychiaters die hen hebben
behandeld, konden dus niet voorkomen dat ze een misdrijf
pleegden. Is de psychiatrie dan wel goed bezig? Laten we
patiënten niet te snel in de steek?
Similes en anderen bundelen krachten
Politieke lobbying blijft nodig maar Similes en andere
organisaties zoeken ook hoe ze het thema van de
geïnterneerde en zijn gezin hoger op de maatschappelijke
agenda krijgen. Zo ontstond het project Geen schuld, wel
straf.
De Gentse fotograaf Lieven Nollet trok op pad. Hij sprak met
geïnterneerden in verschillende gevangenissen (Brugge,
Gent, Antwerpen), in instellingen van sociaal verweer
(Turnhout, Paifve in Wallonië) en in psychiatrische centra met
afdelingen voor geïnterneerden (Zelzate, Bierbeek) maar ook
met zij die thuis zijn, vrij op proef en in ambulante begeleiding.
Nollet portretteerde deze mensen.
Geen schuld, wel straf richt zich in de eerste plaats tot de
geïnterneerden zelf. Aan de hand van de foto’s werden ze
ertoe aangezet te praten over hun situatie, hun verleden, hun
toekomst, de plaats die ze nog kunnen innemen in de
maatschappij. Een groep geïnterneerden in Turnhout kreeg
de mogelijkheid een workshop fotografie te volgen en zelf
zijn omgeving te fotograferen. De foto’s werden binnen en
buiten de gevangenis tentoongesteld. Intussen ging het
project ook van start in verschillende gevangenissen en
psychiatrische centra.
Tentoonstelling
Een selectie van ruim 100 foto’s uit de portrettenreeks zal vanaf
20 mei tot midden september tentoongesteld worden in het
Museum Dr. Guislain te Gent. Een geluidsmontage met
opgenomen gesprekken, een aantal foto’s en filmpjes van
geïnterneerden zelf worden aan de tentoonstelling toegevoegd.

Geen schuld, wel straf is een aangrijpende reeks foto’s en
getuigenissen. Bij de tentoonstelling verschijnt een catalogus
(N/F), 120 p. met de foto’s van Lieven Nollet en teksten van
onder andere juristen, hulpverleners, fotorecensenten,...
Colloquium op 20 mei
In de vorm van een colloquium worden een aantal goede
praktijkvoorbeelden voorgesteld op het vlak van zorg voor
geïnterneerden.
Op het einde van het colloquium, dat eveneens doorgaat in
het Museum Dr. Guislain, opent Vlaams minister van Welzijn,
Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen de tentoonstelling.
Boek
Onder meer advocaat Walter van Steenbrugge en Johan De
Vos plaatsen tekst bij de beelden die in de publicatie Geen
schuld, wel straf centraal staan. In het boek staan ook een
aantal citaten van geïnterneerden en gezinsleden.
En wat met de familie?
Similes heeft aandacht voor de gezinsleden van
geïnterneerden. Deze gezinnen voeren een verbeten strijd
voor een menswaardige behandeling van hun ziek
gezinslid. Ze botsen daarbij op een log justitieapparaat met
allerhande regels en wetten. De strijd is lang en hard en
gezinnen worden wel eens moedeloos. Het is dan ook
hartverscheurend om je psychisch ziek gezinslid te
bezoeken in de gevangenis wetende dat hij/zij daar niet op
zijn plaats zit en geen voldoende behandeling krijgt. Maar
ook als je gezinslid wel de gepaste zorgen krijgt, ambulant
of in een psychiatrisch ziekenhuis, blijft het moeilijk.
Similes nodigt ouders, partners, broers en zussen, kinderen
internering
Het project wordt gerealiseerd door Lieven Nollet, het
Museum Dr. Guislain, De Rode Antraciet, de Liga voor
Mensenrechten, Federatie Similes, CGG vagga en de
Vlaamse overheid, afdeling Welzijn en Samenleving.
Vrije bewerking van tekst van Patrick Allegaert, artistiek leider
Museum Dr. Guislain en Weliswaar (2/3/10)
Meer info
christine.wouters@wvg.vlaanderen.be
tel 03 340 48 11
Een folder van het colloquium met programma en
inschrijvingsstrook wordt op vraag toegestuurd.
Op de website van het Museum Dr. Guislain kan je terecht
voor alle info over de tentoonstelling, of bel naar 09 216
35 95
www.museumdrguislain.be
van geïnterneerden uit om samen een bezoekje te brengen
aan de fototentoonstelling en daarna samen van een koffie
met iets lekkers te genieten. Wil je de tentoonstelling liever
niet zien, maar wel even bijpraten met andere gezinsleden
dan kan dat vanzelfsprekend ook. Deelnemen is gratis.
Bezoek fototentoonstelling en familieontmoeting
Zaterdag 19 juni 2010
Van 14u15 aan de balie van Museum Dr. Guislain,
Jozef Guislainstraat 43, 9000 Gent
Meer info
Martine De Moor
martine.de.moor@similes.be
tel 09 216 88 03
Similes n maart 2010 n nr. 131
21