De Vriend – Voorjaar 2013 - Vereniging Vrienden van Drugvrije ...

DEEL VAN DE OPLOSSING
www.drugvrij.nl
•bezoek aan Synanon Berlijn
•twee artikelen over Synanon VS
•boekbespreking Hans Bogers
De vriend, voorjaar 2013
KRANT VAN DE
VERENIGING VAN
VRIENDEN
VAN DRUGVRIJE
PROGRAMMA’S
anbi geregistreerd
voorjaar 2013
1

Van de redactie
Van de redacteur
Voor u ligt weer een nieuwe Vriend, altijd weer een feest om er een te maken!
Deze keer veel aandacht aan Synanon. Twee verhalen over de geschiedenis van Synanon in de VS, de
bakermat van de Therapeutische Gemeenschap. Synanon startte in een huis waar verslaafden met elkaar
hun verslaving aanpakten in een gemeenschap die “zijn eigen broek kan ophouden”, zoals dat heet.
Synanon VS bestaat niet meer, maar Synanon-Berlijn is een bloeiende organisatie, waarover in deze
Vriend ook een artikel.
Eerder berichtten wij over San Partrignano in Italië, ook een gemeenschap voor herstellende en herstelde
verslaafden die in zijn eigen onderhoud voorziet. Dergelijke organisaties fascineren mij, ze zijn een voorbeeld
van hoe verslaafden zonder middelen kunnen leven en blijven leven en zichzelf bedruipen. Hierdoor
kunnen ze buiten de vaakbeknellende regelgeving en beperkingen van overheid, zorgverzekeraars en gevestigde
instellingen blijven. Dit ook door zich niet als verslavingskliniek op te stellen, maar als “levensschool”,
“lifestyle-community”. Want leven zonder middelen kan je gerust een lifestyle noemen!
Wij zijn van plan om in dit najaar een reünie te organiseren voor mensen die aan een drugvrij programma
hebben deelgenomen, erin gewerkt hebben of op zich er op de een of andere manier bij betrokken voelen.
Hierover zal tegen die tijd een brief aan de leden verstuurd worden, die als kettingbrief moet werken om
zoveel mogelijk belangstellenden te bereiken. In de algemene ledenvergadering is een reunie-commissie
opgericht. Liefhebbers kunnen zich voor deze commissie graag aanmelden!
Over onze Vereniging het volgende. Om ook in de toekomst dynamisch en alert te blijven is het dringend
nodig dat het bestuur zich verjongt: wij zoeken nieuwe bestuursleden van de jongere generaties die een
drugvrij programma hebben doorlopen en/of in het veld werkzaam zijn en/of een goed netwerk in de
verslavingszorg hebben.
Ook zoek ik een nieuwe enthousiaste redacteur voor de Vriend: het is veel leuker om het samen te doen
dan alleen!
In de volgende Vriend die dit najaar verschijnt, zal aandacht gegeven worden aan re-entry. We zeggen wel
eens dat de Therapeutische Gemeenschap slechts een voorportaal is van re-entry: de terugkeer in de
maatschappij, je plek vinden als herstelde verslaafde.
Kees van Eendenburg
2 De vriend, voorjaar 2013

Bericht van de Voorzitter
Sinds de laatste Vriend is er weer het nodige te melden. Het goede nieuws
is dat de Emiliehoeve kan blijven voortbestaan met voldoende
capaciteit,om het mogelijk te maken dat medewerkers alleen tijdens kantooruren
aanwezig zijn. Hierdoor is het niet alleen een effectieve maar ook
een goedkoop werkende afdeling van Brijder Verslavingszorg, Recent stonden
er 16 personen op de wachtlijst voor hun opname op de Emiliehoeve.
Het project voor verslaafde ouders en kinderen, Project 4, kan blijven bestaan.
Na extra financiering
door de ziektekostenverzekeraars
konden de
activiteiten zelfs worden
uitgebreid.
Het slechte nieuws is dat
we van de directie van
BrijderVerslavingszorg en
de manager van de
Emiliehoeve te horen
Projekt 4
hebben gekregen, dat er
geen behoefte meer
bestaat aan beleidsmatige banden met onze vereniging. Een gevolg van
deze ontwikkeling is dat de geplande reünie van oud-deelnemers aan de
Haagse Drugvrije Programma’s moest worden uitgesteld. Het voornemen
van het bestuur is nu om deze reünie in het najaar van 2013 te houden.
Tijdens de bijzondere ledenvergadering op 18 september
2012 werden een tweetal films vertoond. De film “40
jaar drugvrije behandeling”, gemaakt ter gelegenheid
van het afscheid van Chris Van der Meer als Directeur
Zorg van Palier en een film met beelden van de eerste
10 jaar van de Emiliehoeve. Van deze laatste film is
voor belangstellenden een DVD te verkrijgen (zie de
aankondiging in deze Vriend).
Chris blijft na zijn afscheid als directeur werkzaam als
psychiater bij Palier, zodat hij zich nu meer op de
Chris van de Meer
inhoud van de behandeling zal kunnen richten. Ook zal
hij samen met Ab Westendorp en Sonja Bontenbal de
afdelingen van Palier in Den Haag vertegenwoordigen als adviseur van het bestuur.
Het bestuur werd attent gemaakt op het ontbreken van een re-entryhuis voor deelnemers
aan het drugvrije programma van Palier in Ossendrecht in Noord Brabant. Omdat het
merendeel van de bewoners uit Rotterdam afkomstig zijn, is een pand in deze stad hard
nodig. Het bestuur zal nagaan wat onze vereniging kan beteken voor een actie om deze
voorziening mogelijk te maken.
DVD uit de oertijd!
Graag vestig ik uw aandacht op een DVD genaamd “Emiliehoeve
1972-1982”. Zoals Martien Kooyman in zijn artikel in deze Vriend
zegt, is dit een door hem samengestelde compilatie van beelden
uit de begintijd van de Emiliehoeve. Voor de liefhebbers is deze te
bestellen door overmaken van 20 euro op onze rekening
3106087, t.n.v. de Vereniging Vrienden van Drugvrije Programma’s,
onder vermelding van “DVD en naam en adres”.
Een bezoek aan Synanon in Berlijn
liet zien, dat zonder overheidssteun
een goed programma gebaseerd
op de zelfhulp principes van
Synanon in de Verenigde Staten tot
stand kon worden gebracht.
Ook daarover meer in deze krant.
Tenslotte kan ik nog melden, dat
we na een bezoek van de Inspectie
van de Belastingen het bericht gekregen
hebben, dat de ANBI status
(voor goede doelen) van onze vereniging
is verlengd. Dit betekent
dat giften en donaties aftrekbaar
zijn van uw inkomstenbelasting.
Martien Kooyman,
Voorzitter
De vriend, voorjaar 2013
3

Bezoek aan Synanon, Berlijn
Berlijn kent als wereldstad een uiteenlopend aanbod van verslavingsbehandeling.
De Stichting Synanon-Berlijn, een zelfhulp werk- en leefgemeenschap voor herstellende
en herstelde verslaafden (Suchtselbsthilfegemeinschaft) is daar één
van.Martien Kooyman, Kees van Eendenburg en Alfred Lagerweij reisden
daarvoor op 17 januari 2013 Berlijn, de hoofdstad van Duitsland.
Synanon kent drie duidelijke basisregels:
1. Geen drugs, geen alcohol of ander
soortige verslavingsmiddelen
2. Geen geweld of aanzetten daartoe
3. Geen tabak: wij roken niet
Wel bestaat er een apotheek voor reguliere
geneesmiddelen.
Sinds 1971 hebben meer dan 23.000
ex-verslaafden in Synanon-Berlijngewoond.
Synanon is gehuisvest op de
Bernburger Strassenr.10, een woonblok
dat ligt in het centrum van Berlijn, nabij
Potzdammer Platz.
Wij worden welkom geheten door manager
Bernhard Forsteren bewoner Jurgen,
een man van 58 jaar, die ons verder
wegwijs maakt en rondleidt. Jurgen is
ex-alcoholist, die zwaar begon te drinken
na zijn scheiding, na 31 jaar huwelijk.
Uiteindelijk werd hij door zijn vader
en broer naar Synanon-Berlijn gebracht.
Hij woont en werkt hier nu zes jaar; had
intussen eenmaal een terugval, maar
keerde terug en volgde opnieuw het traject
van nieuw-aangekomenen.
Behalve uit Duitsland worden er ook
verslaafden opgenomen uit Oekraïne of
Tsjechië, die soms op hun 21e jaar al
volledig zijn afgeschrevendoor vaaklangjarig
polidrugs gebruik.
Alle medewerkersbij Synanon zijn exverslaafden.
Het huis heeft een capaciteit
voor 150 bewoners, het is op dit moment
voor 2/3 gevuld. Ruwweg zijn 60%
van de bewoners ex-drugverslaafd,
30 % ex-alcoholisten en de rest hadden
problemen met medicijnen of gokken.
Vrouwen en kinderen zijn helaas in de
minderheid, vaak minder dan 10%.
Elk uur van de dag of nacht kan een
verslaafde zich aanmelden, mannen,
vrouwen, met of zonder kinderen. Bij de
entree staat de bank waarop de aspirant-bewoner
plaatsneemt bij aankomst.
“Gewone” bezoekers mogen daar niet
op zitten, zoals wij aan den lijve ondervonden!
Er zijn geen wachtlijsten.
Na de detoxificatie volgt het gesprek
over de regels en in eerste instantie
werk in het huis. De detox geschiedt in
principe zonder medicijnen, maar zonodig
is een arts beschikbaar.
Naar voorbeeld van San Patrignano
worden sinds een aantal jaren de
4 De vriend, voorjaar 2013
nieuwe bewoners opgenomen in een
familie binnen de gemeenschap. Een
dergelijke familie bestaat uit 10 tot 12
leden. Conflicten en andere emoties
oproepende gebeurtenissen worden enkele
malen per week in deze familiegroepen
uitgewerkt volgens een duidelijke
filosofie (zie het kader met de
groepsfilosofie).
De eerste 2 à 4 weken wordt blauwe
werkkleding gedragen waaraan de
nieuwkomers te herkennen zijn. De eerste
3 maanden mag er geen contact
met buiten zijn; dit ook om de familie tot
rust te brengen. Na die periode gaat de
bewoner voor het eerst onder begeleiding
naar buiten, bijvoorbeeld te beginnen
met familiebezoek. In die periode is
de behandeling intensief door o.a.
4 groepen per week.
Voor de mensen die buiten wonen en
werken is er altijd een groep op de
maandagavond.
Sterk wordt benadrukt aan de nieuwkomers
-vooral als de verslavingsgeschiedenis
lang is- om 2 à 3 jaar in Synanon
te blijven, omdatde ervaring leert dat dit
de beste weg is naar een nieuw en
waardevol leven is, met eigen verantwoordelijkheden,
een opleiding, werk en
levensgeluk. Onderdeel daarbij is
Levensschool van Synanon, waarin wekelijkse
groepsdiscussies over onder
andere de thema’s Verslaving en Nuchterheid
en Omgaan met Moeilijkheden
en met Angst.
Terugval is voor sommigen een feitelijk
onderdeel van het proces; men kan
altijd weer terugkomen.
Veel ex-verslaafden blijven binnen
Synanon wonen, terwijl anderen kiezen
voor een zelfstandig leven in de stad of
elders, al dan niet verbonden aan werk
via Synanon.
De Synanon- methode, met zelfhulp en
strikte regels, is succesvol en helpt veel
mensen uit hun verslaving, inclusief het
gebruik van medicijnen na de behandeling.
Financiering van Synanon vindt als volgt
plaats:
1. De bewoners leveren hun uitkering
(Harz4-uitkeringen/Krankenkasse-
Bernburger Strasse
Arbeitslosengeld) in, in ruil voor een
bescheiden zakgeld;
2. Job-center: inkomsten uit de verschillende
werkprojecten;
3. Giften;
4. 10% uit subsidies van de overheid.
De jaaromzet is meer dan 2 miljoen
euro.
Synanon omzeilt de regelgeving in de
verslavingszorg, die ook in Duitsland voor
dit soort instellingen geldt, doordat ze
een “levensschool” (lifestyle-gemeenschap)
zijn, in plaats van een psychiatrische
verslavingskliniek.
Synanon Job Center telt twaalf onderdelen,
waar haar bewoners een vak leren
en inkomsten genereren: Verhuizingen
en transport, Clean-up en reiniging,
Tuinonderhoud, Leegruimen van woningen,
Bouwassistentie, Spuiterij en lakstraat,
Houtbouw, Wasserij, Catering,
Paardrijschool, Ondersteuning bij
schuldafbouw en Bemiddeling om gevangenisstraf
om te zetten in therapie.
Zo heeft bijvoorbeeld het schoonmaakbedrijf
meer dan 100 contracten met
bedrijven en instellingen in heel Berlijn.
Synanon heeft een Bestuur bestaande
uit ex-verslaafden en een Raad van
Toezicht (Kuratorium), bestaande uit
drie vrouwen en drie mannen, die dit
werk onbetaald doen [ehrenamtlich].
Dit zijn vooraanstaande personen: een
voormalige bankdirecteur, een notaris,
de oud-burgemeester van Berlijn, een
lid van het parlement van Berlijn en
andere maatschappelijk betrokken
personen.

Groepsfilosofie:
De Synanon-groep
• De Synanon-groep is de basis van onze zelfhulp uit de verslaving
• De Groep is een veilig kader, waar eenieder aan deelneemt
• In de Groep kan je alles zeggen en iedereen aanspreken
• Gebruik de Groep om conflicten op te lossen en laat geen er nieuwe ontstaan
• Eerlijkheid, openheid, vertrouwen en respect zijn de basiswaarden voor
ons cleane leven
• Spreek ieder aan zoals je zelf aangesproken wil worden
• Spreek de waarheid en verzwijg niets - het gaat om jou
• Niemand mag voor zijn uitlatingen in de Groep bestraft worden, als je
liegt is dat een inbreuk op de Synanon-regels
• Dreigen met geweld is niet toegestaan – hou met je gedrag en woordkeuze
rekening met de tweede Synanon-regel
• Bij het overtreden van de Synanon-regels wordt de Groep onderbroken
en de huisverantwoordelijke ingelicht
• De Groepsleider is verantwoordelijk voor de Groep
De bekende witte verhuiswagens met groen opschrift:
LEBEN OHNE DROGEN. Synanon heeft 40 bedrijfswagens
Op 7 mei 2013 vindt de verjaardag plaats van Synanon,
42 jaar na de start in 1971, er worden 800 gasten verwacht
Naast het pand
Bergburger Strasse,
beschikt Synanon
over een Jeugdhuis
in Karow en een
Vakantiehuis in
Mecklenburg-
Vorpommern .
In 2014 verhuist
Synanon naar
Malchow,ten noordoosten
van Berlijn,
waar een stuk grond
van 25000 ha is gekocht.
De Stichting Synanon-Berlijn heeft ook een website: http://www.synanon.de.
Op deze site staat algemene informatie over Synanon, wat je moet doen als
je om hulp bij je verslaving wil vragen, maar ook alle diensten die Synanon
levert zijn erop te vinden en te reserveren.
Voor informatie ook: info@synanon.de, telefoon: +49.30.55000-555.
Vergelijkbare projecten zijn o.a. San Patrignano (Italië) en Flekkenbuhl bij
Frankfurt am Main. Het zijn geen verslavingsklinieken, maar levensscholen
of vergelijkbare instellingen.
Wij waren in ons bezoek onder de indruk van het enthousiasme van de
mensen die er wonen en werken. Het deed ons denken aan de spirit bij het
Italiaanse San Patrignano (zie de Vriend, zomer 2012-pg 17) en de Monargemeenschappen
in Polen.
Alfred Lagerweij
Kees van Eendenburg
Synanon werd gesticht in
de VS door de Amerikaan
Chuck Dederich, in 1958.
Synanon Berlijn, daterend
uit 1971, nam daarbij de
principes en regels van de
oorspronkelijke Synanon
over, zoals ook beschreven
in het boek ‘’Synanon-The
Tunnel Back’’, van de
Amerikaanse
Criminoloog en Psycholoog
Lewis Yablonsky.
De vriend, voorjaar 2013
5

Dansen op nieuwe grenzen
Boekrecensie door Alfred Lagerweij. Uitgave in eigen beheer 2012, 457 pg.
Op zaterdagmiddag 25 augustus 2012
was het een komen en gaan in het
woongebouw Aves in Den Haag, waar
mensen met een niet-aangeboren hersenletsel
verblijven. Niet alleen toonde
Hans Bogers -ooit preventiewerker bij
Emiliehoeve- ons zijn nieuwe behuizing,
hij introduceerde er zijn nieuwe boek,
‘’Dansen op nieuwe grenzen’’, voor vele
oude en nieuwe vrienden.
In 17 hoofdstukken geeft Bogers gedetailleerd
zijn ervaringen gedurende zijn
bewogen leven weer. Het boek leest als
een avonturenroman, waarin de
psychiatarie,de verslavingszorg,
gemeenschappelijk wonen en werken,
zelfontplooing, religie, gebed, meditatie
staan centraal. ‘’Dansen …..’’ is een
prachtig geschetst tijdbeeld van de jaren
1970-2015 van iemand die heeft onderzocht,
die heeft geleefd en het geleerde
heeft doorgegeven. Bogers put uit een
fenominaal geheugen.
India - Synanon - Emiliehoeve
Na zijn werk in de psychiatrie in
Dennendal volgen reizen: India, (via de
overland-route Turkije-Iran-Afhanistan).
Daar hoort Hans over het project
Synanon, in Santa Monica bij Los
Angeles (hij reist van New York via
Chicago naar Californie). In Synanon
runden destijds een groep van honderden
verslaafden van het ergste soort,
ex-gevangenen en ex-prostitueeseen
afkickkliniek. Als werkwijze hanteerde
de oprichter Chuck Dederich, zelf exalcoholist,de
AA 12-stappen methode,
plus een strikt dagritme. Overdag werken
en niet zeuren. ’s Avonds therapieen
evaluatiesessies; strikte abstinentie,
van alcohol en drugs. “Verslaving en
6 De vriend, voorjaar 2013
creativiteit zijn twee zijden van één
medaille”.De huisvesting was in Santa
Monica, Ocean Front 1351, een voormalig
hotel, dat naast de beroemde Pier
van Santa Monica ligt en waar de legendarische
Route 66 eindigt bij de Pacific
Ocean. Hans doet introductie in
Synanon, waar hij danig aan de tand
wordt gevoeld. “zo meneer de therapeut,
wat kom je doen, ons een beetje
bekekijken?’’ In Synonon is de naam
van Martien Kooyman en Emiliehoeve
bekend, als alternatieve afkickmethode,
zodat de volgende stap daarheen gezet
wordt.
Na gewerkt te hebben
in de Emiliehoeve
bouwt Bogers een
woon- en werk-gemeenschap
op, op
de grens van
Groningen en Friesland.
Daarna reist hij
naar India waar hij
de ashram van
Bhagwan in Poona
bezoekt. Daarna
volgt de oprichting
van de dans-disco
“de Tempel” in
Den Haag, waarna hij therapiesessies
gaat geven in Wassenaar; vervolgens
reist hij naar de binnenlanden van
Brazilië, waar hij kennis maakt met het
Santo Daime ritueel.
Van patient naar actient
Nadat Bogers in 2004 een hersenbloeding
kreeg en bovendiende ziekte van
Parkinson (ZvP) geconstateerd werd,
vocht hij zich na een lang herstel terug.
De creatieveling in hem is niet verdwenen:
nu werkt hij om de beeldvorming
en werkwijzen van ZvP te verbeteren.
Hij introduceert het woord actient, in de
plaats van patient, wat een afgeleide is
van “geduld’’ naar het Franse woord patience.
Hij propageert hiermee een meer
actieve houding van degene die ziek is,
wetende dat dat niet eenvoudig is; past
dit onder meer toe in deelname aan de
PBG’s: de Parkinson Bewegingsgroepen.
Lees ook over Hans Bogers in
De Vriend van zomer 2012 en in zijn
artikel over Synanon in deze Vriend.
Het boek is te bestellen via de mail:
mailingboekhans@gmail.com, of door
EUR 26,75 over te maken op bankrekening
6668354 t.n.v. J.C. Bogers te
Den Haag.
Het voorwoord is door Martien Kooyman: ‘Hans beschrijft op een fascinerende
wijze zijn reizen in het aardse bestaan en zijn ervaringen met het bovenaardse.
Voortdurend op zoek naar grenzen was Hans actief in bewegingen die ingaan
tegen de gevestigde orde en gangbare opvattingen. Zo beschrijft hij achtereenvolgens
zijn deelname aan de strijd tegen de machteloze positie van geestelijk
gehandicapten in Dennendal, zijn verblijf in leefgemeenschap Synanon, een
door een A.A lid gestichte leefgemeenschap, waar verslaafden zonder professionele
hulp van hun verslaving af konden komen, zijn werk in de, eveneens op
dit zelfhulp gebaseerde therapeutische gemeenschap Emiliehoeve, zijn tijd als
leider van een Osho commune, als succesvolle ondernemer van een dans-en
meditatiecentrum en zijn spirituele reizen onder meer naar Brazilië, waar hij
deelnam aan de religieuze rituelen van het Daime kerkgenootschap. Als directeur
van de Emiliehoeve heb ik Hans Bogers leren kennen als iemand met een
bijzonder creatieve geest.’

Vereniging Vrienden van Drugvrije Programma’s
Secretariaat: Sonoystraat 14, 2581 VL, Den Haag
Op dinsdag 18 september 2012 vond weer de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering van de
Vereniging Vrienden van Drugvrije Programma’s plaats. Dit keer vooral in het teken van 40 jaar drugvrije
behandeling in Nederland. We waren weer te gast bij Triple Ex, onderdeel van Palier / Parnassia Bavo groep.
Voorafgaand aan de ALV werden drie
films vertoond. De eerste film
“Emiliehoeve 1972 – 1982” is een
compilatie van delen van de film die
destijds gemaakt is door Ad Langebent
en van oude video-opnamen, samengesteld
door Martien Kooyman en gaat
over de beginjaren van de Emiliehoeve
vanaf 1972, met o.a. het bezoek van
(toen nog) Prinses Beatrix aan de
Emiliehoeve en de onthulling van het
Vriendenbeeld (31-8-1976), de demonstratie
tegen de vrije heroïneverstrekking(10-3-1977),
de 5e vergadering
van de Europese Federatie van
Therapeutische Gemeenschappen.
Deze film is te bestellen op onze site
http://drugvrij.nl/
De tweede film was een mooie film over
Triple Ex, en de derde film, getiteld “30
jaar Haagse Verslavingszorg”, gemaakt
door vader en zoon Boersen, Deze laatste
film is vertoond tijdens het afscheid
van Chris van der Meer als directeur
van Palier op 14 juni 2012. In de film
komen aan het woord, naast Chris zelf,
de toenmalige burgemeester van Den
Haag Deetman (over de noodzaak van
samenwerkende ketenpartners), Naomi
Tas (start van het programma Project 4 -
verslaafde moeders met jonge kinderen),
Vincent Hendriks van PARC
(Parnassia Addiction Research Center)
over evidence based behandelingen en
meer effectieve behandelmethodes.
Vervolgens licht Chris toe dat het programma
Triple Ex (ex-verslaafd, ex-crimineel,
ex-werkeloos) in 1995 kon beginnen,
naar aanleiding van de Nota
Overlast. Triple Ex richt zich op verslaafden
met justitie-achtergrond, waaronder
veel allochtone ex-criminelen.
Triple Ex is een drugvrije therapeutische
gemeenschap met zowel groeps- als
individuele therapie, educatie, Nederlandse
les, budgettering, leren werken
in metaalbewerking, groen of horeca,
sport, spel, schuldhulpverlening, afwikkelen
van Justitie-zaken, herstellen van
de relaties met de partner, kinderen, familie
en vrienden. Frans Brouwers was
vanaf het begin intensief betrokken bij
Triple Ex.
Na afloop volgde een korte discussie.
Chris signaleerde de tendens tot meer
ambulante zorg en steeds kortere programma’s.
Dit blijft een bedreiging vormen
voor de programma’s van Triple
Ex, Emiliehoeve en Project 4.
Vervolgens kreeg Hans Bogers de gelegenheid
om de aandacht te vestigen op
zijn autobiografie “Dansen op nieuwe
grenzen’’. Hij beschrijft o.a. de twee periodes
dat hij voor de Emiliehoeve heeft
gewerkt. Dit boek is te bestellen door
26,75 euro (incl. verzendkosten) over te
maken op banknummer:
666833354 t.n.v. J.C.
Bogers, o.v.v. “boek” en
naam, adres.
Hierna werd de algemene
ledenvergadering gehouden.
Enige punten uit de
vergadering:
• Er is het afgelopen jaar
een intensieve correspondentie
gevoerd met
het Ministerie van VWS,
de Politiek, Parnassia-
Bavo, zorgverzekeraars
en de pers. Dit heeft er mede toe geleid
dat de halvering van het aantal
bedden van de Emiliehoeve van de
baan is. De correspondentie met VWS
was gericht op het voornemen tot verdere
ambulantisering en verkorting
van de behandelduur. Uit de reacties
van VWS blijkt dat de VVDP serieus
wordt genomen, ook omdat we een
onafhankelijke partij zijn.
• Het lustrum van de Emiliehoeve is in
kleine kring intern gevierd. Hoewel we
dit wel hebben aangeboden, zijn wij er
niet in betrokken geweest. Wel hebben
we bloemen aangeboden.
• Wij zijn van plan om in het najaar
2013 een reünie organiseren voor
oud-bewoners van drugvrije gemeenschappen
en oud-medewerkers. In de
Reünie-commissie nemen plaats Kees
van Eendenburg, Chris van der Meer,
Ab Westendorp en Alfred Lagerweij.
Meer leden zijn zeer welkom.
• Martien Kooyman wees op ontwikkelingen
in Engeland: de trend is van
harm-reduction en onderhouds-programma’s
gekeerd naar behandeling
gericht op abstinentie. Deze koerswijziging
is aangetoond effectief.
• Het financiële perspectief van onze
vereniging is zorgelijk; we draaien al
jaren negatief.
• Bert Kleipool werd voorgesteld als bestuurslid.
Hij is voormalig huisarts te
Monster, lid van de Raad voor Strafrechtstoepassing
en Jeugdbescherming.
Hij was de eerste voorzitter van
de Vriendenvereniging in 1974.
• De nieuwe website van onze vereniging
is klaar: drugvrij.nl. De site is
gebouwd door René Andreasi-Bassi.
De content zal bijgehouden worden
door ons lid Saskia de Bruijn.
• De Vriend: redacteur Kees van
Eendenburg gaf aan dat versterking
van de redactie nog steeds welkom
is. Tenslotte kwam naar voren dat
nieuw jong bloed in onze vereniging
gewenst is, zowel het bestuur als de
leden behoeven versterking en
verjonging.
De vriend, voorjaar 2013
7

Kennismaking met Hans Bogers over zijn ervaringen in Synanon
een wonderbaarlijke wereld
Op een mooie zaterdagavond
reden we met de auto langs de
palmen van Santa Monica Boulevard
en de hele stad maakte zich
op voor een avondje uit in de
vele bars en disco’s aan het
strand.
Ook voor het voormalige strandhotel
was het een drukte van belang; de
Open Avond werd door honderden bekenden
en belangstellenden bezocht.
In wat vroeger de eetzaal van het hotel
geweest moest zijn, stonden nu allemaal
tafels met stoelen eromheen. Het
was afgeladen druk, er waren minstens
800 luid pratende mensen aanwezig.
Ed troonde mij mee naar de achterste
tafels, waar volgens een bepaalde ‘tafelschikking’
een plekje was gereserveerd
voor de oudgedienden. De avond werd
geopend door een vlot sprekende manager,
die in een humorvolle inleiding
uitlegde wat Synanon allemaal niet was
(de meeste mensen dachten aan
cinnamon, kaneel) en dat gaf al vast
een voorproefje van de woordkunstenaars
die hier opgeleid werden. Veel
applaus, veel gelach en een bijna uitgelaten
sfeer die meer aan een personeelsuitstapje
dan aan de zware verhalen
van mislukte levens deden denken.
Opvallend genoeg speelde dit alles zich
af onder een waar rookgordijn, want nagenoeg
iedereen rookte zich een slag in
de rondte. Als niet-roker vond ik dit een
opmerkelijk onderscheid, maar gezien
de uitpuilende asbakken hadden kettingrokers
hier niets te vrezen. Een
Synanon-combo op het podium speelde
aanstekelijke muziek en even later werd
de overgebleven ruimte gevuld door
enthousiast bewegende mensen, die
echter nauwelijks van hun plek afkwamen.
Het dansen speelde zich af onder
een strakke regie, waarbij de dansvloer
verdeeld was in onzichtbare vlakken van
ongeveer een meter lang en een halve
meter breed. Binnen deze statische
ruimte bewogen de dansers met twee
passen naar links en drie passen naar
rechts. Het leek het symbool van dit
huis: binnen een beperkte ruimte zoveel
mogelijk variatie zien te krijgen? Op een
groot bord was de Synanon filosofie
geschreven:
‘Verslaafden zijn onverantwoordelijke
8 De vriend, voorjaar 2013
individuen Zij gebruikten drugs of alcohol
om te ontsnappen aan de frustraties
en spanningen van het dagelijkse leven.
Om met succes behandeld te worden, is
een heropvoeding noodzakelijk om
nieuwe waarden en levenshoudingen te
leren’. Deze ideologie was gebaseerd
op de overtuiging dat ieder individu een
potentieel had om te groeien, dat het
voor ieder mens noodzakelijk was om
zijn creatieve vermogens te ontwikkelen,
de overtuiging dat een mens de beslissing
moet nemen om te groeien en zichzelf
te veranderen, anderen kunnen
alleen maar assisteren door een voorbeeld
te geven door bezorgdheid en be-
trokkenheid te tonen en het doel om samen
te leven is gelukkig te zijn.
In de pauze werd ik voorgesteld aan
Steve, een stevige man met gemillimeterd
haar die over de toelating van
nieuwe bewoners besliste. Zonder iets
te zeggen luisterde hij naar mijn verhaal,
ongegeneerd bekeek hij me van
top tot teen en ik kreeg het gevoel dat
hij het maar niks vond, zo’n vreemde
pottenkijker. De hele avond was ik me al
akelig bewust van mijn alternatieve verschijning
dat nogal afstak bij het uiterlijk
van de overige aanwezigen. We spraken
af dat ik me maandagochtend om
10.00 uur, stipt, herhaalde Steve tot
twee maal toe, bij de receptie voor een
intake gesprek zou melden. Het rookgordijn
was zo doordringend, dat ik de
rest van de avond doorbracht op het bij
het gebouw behorende strand, waar ik
met enkele bewoners in gesprek raakte.
Toen ik vertelde dat ik maandag mijn
‘intake’ zou hebben, en dat ik een tijd in
‘het huis’ zou gaan wonen, keken zij me
bedenkelijk aan. Iedereen leek zich te
verwonderen over de beweegredenen
van een ‘hippe Europeaan’ om zich,
vrijwillig nog wel, aan te melden voor de
beruchte ‘Synanon-ervaring’.
De intake
Ruim op tijd meldde ik me die maandag bij de Synanon receptie. Ik had mijn schoonste
kleren aangetrokken want uit de verhalen van mijn voorgangers had ik al begrepen
dat het uiterlijke vertoon een grote rol speelde in de toelatingsgesprekken.
In een klein zijkamertje bij de receptie zat ik in het gezelschap van verschillende
mannen en vrouwen, die zojuist ook geprobeerd hadden er wat voordeliger uit te
zien, maar er niet in geslaagd waren de lichamelijke kenmerken van een verslavingscarrière
te verhullen. Ondanks dat ik als eerste aanwezig was geweest in de wachtkamer,
zat ik er twee uur later nog alleen. Toen ik om half een nog niets gehoord had,
ging ik maar eens bij de receptie vragen of ze me soms vergeten waren. Nee, ik

moest rustig blijven zitten werd me kortaf te verstaan gegeven.
Gedurende die tijd had ik de gelegenheid om mijn
groeiende twijfels over de hele onderneming op een rijtje te
zetten. Want welbeschouwd was het ook wel een bizarre onderneming
om gewapend met een telefoonnummer en een
brief naar de andere kant van de wereld te reizen, op zoek
naar een volslagen onbekend ‘afkickcentrum’, wat je niet eens
zo mocht noemen. En dat alleen maar omdat ik in het ashram
leven in India te veel gepraat over spiritualiteit was tegen gekomen,
daar waar ik meende dat de meer aardse zaken eerst
aan bod moesten komen. Was ik hier eigenlijk wel op mijn
plaats? Wat ik tot nu toe had ervaren van de Synanon-lifestyle
kon ik niet goed plaatsen, als ik de verkreukelde verslaafden
binnen zag komen, die dan een paar jaar later als zelfverzekerde
en goedgebekte Synanon bewoners andere verslaafden
de weg naar een leven zonder dope
wezen, moest er inderdaad wel een wonder zijn gebeurd.
Maar wat had dat eigenlijk met mij te maken? Hoe langer ik in
mijn eentje in de wachtkamer zat, des te meer begon ik aan
het nut van mijn reisdoel te twijfelen. Goed, ik wilde meer leren
van groepsprocessen, maar dat kon op vele plekken die
minder extreem waren dan deze commune. Zou ik niet beter
naar Esalen kunnen gaan, daar werkten ze ook met therapiegroepen,
maar meer voor ‘normale neuroten’, zoals ik? Vanuit
de wachtkamer kon ik zien dat de mensen de lunch gingen
gebruiken en ik zat daar nog steeds maar te zitten.
‘Wat kom jij hier doen?’ Om twee uur werd ik tenslotte opgehaald
door een bewoner en naar een kamer gebracht waar vijf
mensen in een halve kring zaten. Nadat ik me voorgesteld
had werd me te verstaan gegeven om in de vrijstaande stoel
voor hen plaats te nemen. Steve zat in het midden, maar gaf
geen enkele indicatie dat we elkaar al eens ontmoet hadden.
Aan zijn linkerhand zaten een zwarte en een Mexicaans uitziende
man en aan zijn rechterhand een donkere en een
blanke vrouw van middelbare leeftijd. ‘Wat kom jij hier doen’
zei Steve, alsof hij mij voor het eerst zag. ‘Wel, ik heb in Nederland
een tijd in een psychiatrisch ziekenhuis gewerkt, en
daarna heb ik in India van een vriendin van Synanon over jullie
gehoord.
En aangezien ik geïnteresseerd ben ik groepsprocessen
raadde ze me aan om hier naar toe te komen. En.....’
‘Wat is dat nu voor een bullshit’ onderbrak de zwarte man me
abrupt. ‘Weet je wel wat voor plek het hier is, realiseer jij je
wel waar je nu zit, man. Dit is een plek waar mensen voor hun
leven komen vechten. Mensen die uit de goot op handen en
voeten hier naar toe gekropen zijn en
smeken of ze alstublieft hier mogen komen
wonen. En dan komt meneer de
therapeut hiernaartoe om ons te bestuderen.
De vraag is: wat kom jij hier
doen?’ Ik was even sprakeloos over de
wending in het gesprek, maar antwoordde:
‘Ik wil meer te weten komen
van jullie manier van leven hier in
Synanon en…’. Maar ook dat was niet
goed, want de man onderbrak me opnieuw:
‘Ik zal je wat vertellen, man, hier
in L.A. hebben ze een hele mooie dierentuin
voor toeristen zoals jij. Ga daar
maar naar toe, als je aapjes wilt bekijken.
En kom ons niet lastigvallen met je
slappe gelul over groepsprocessen. Hier
in dit huis gaat het over het redden van
mensenlevens, hier doen we niet aan vage praatjes.’ Terwijl de
man steeds luider was gaan spreken, waren ook de aderen in
zijn hals opgezwollen en zag hij er boos uit. ‘Nou, het is helemaal
niet mijn bedoeling om aapjes te komen kijken, en ik ben
ook wel gewend om in intense situaties te zijn. In het psychiatrisch
zie....’ Nog voordat ik het woord af kon maken reageerde
de zwarte vrouw als door een wesp gestoken: ‘Wat nou met je
psychiatrische bullshit, wil jij ons hier even komen vertellen wat
er in een gekkenhuis gebeurt. Dan ben je hier aan het verkeerde
adres, misterrr. Waar denk je dat ik vastgebonden heb
gezeten, voordat ik hier terechtkwam? Twee jaar lang heb ik in
die mooie ziekenhuizen van jullie doorgebracht, volgestopt met
pillen en duffe arbeidstherapie.
En nu kom jij ons hier even vertellen hoe het er daar aan toe
gaat. De meeste mensen hier binnen weten meer van waanzin
af dan jullie met al je mooie praatjes en loze beloften. Maar
voor verslaafden als ons heeft nog geen enkel ziekenhuis iets
goeds gedaan.
Ze maken je er allen nog maar meer kapot!’. Ook zij sprak
zeer geëmotioneerd en ik begon het knap benauwd te krijgen.
‘Ja maar, ik werkte in een ziekenhuis waar ze alternatief .....’
Voor ik maar de kans kreeg om nog iets te zeggen, knalde het
in mijn richting: ‘Ja, hoor, ga ons nog even een lezing geven
over waar je allemaal hebt gewerkt. Wanneer beantwoord je
nou eens de vraag die je gesteld is?’ zei Steve. ‘Welke vraag?’
vroeg ik verwonderd. ‘Welke vraag, welke vraag, welke vraag?’
imiteerde de zwarte man mijn accent, terwijl hij tegelijkertijd
mijn verwonderde blik nadeed. ‘Meneer de onderzoeker heeft
zoveel vragen, dat hij niet eens meer weet wat hij hier kwam
doen’ spotte de blanke vrouw? ‘Het is ook een vermoeiend bestaan,
hoor.
Om alles maar te moeten onderzoeken dat geen reet met jezelf
te maken heeft’ vulde de andere aan. ‘Want jij hebt toch
zeker geen ernstige problemen dat je zo nodig hier de plaats
van iemand, die het wel nodig heeft, wilt komen innemen.’
Zonder zelfs maar op een antwoord te wachten, ging het spervuur
door: ‘maar het verdient wel goed, hoor. Als je een tijdje
tussen de junks en criminelen hebt gezeten, kun je daar vast
wel een leuk sensatieverhaal voor een Hollandse krant voor
schrijven’ zei de een tegen zijn medebewoners. Ondertussen
waren ze opgehouden tegen mij te praten en keken nu elkaar
veelbetekenend aan. ‘Waarom heb je daar eigenlijk zover voor
gereisd, hebben ze bij jullie zelf geen verschoppelingen en
bajesklanten die je kan gaan bestuderen?’ vroeg de Latino?‘
Jawel’ antwoordde ik beleefd ‘maar ik denk dat ze daar zo ongeveer
nog behandeld wordt als die mevrouw
daar zojuist opmerkte, daarom ben
ik hier naar toe gekomen’. Omdat ik gehoord
had dat hier een nieuwe therapievorm
werd toegepast die mensen echt
kan veranderen.’ Het was er al uit voordat
ik het kon stoppen. Maar Judith kreeg
alsnog gelijk. ‘Wat nou therapie, hier in
Synanon doen we niet aan therapie. Dat
is alleen voor die verwaande en superieure
hulpverleners die veel geld willen
verdienen om in andermans ellende te
gaan zitten wroeten. Hier in dit huis wonen
mensen die hebben besloten eerlijk
te worden, EERLIJK, hoor je dat, over
wie ze zijn en wat ze van anderen vinden.
Nou en daar heb je helemaal geen
therapeut voor nodig. Hier woont de
De vriend, voorjaar 2013
9

grootste concentratie van leugenaars,
bedriegers, dieven, hoeren en dronkelappen
ter wereld. Het enige verschil is
dat ze ermee opgehouden zijn om zichzelf
en de anderen voor de gek te houden.
Nou vraag ik je het nog een keer:
wat kom jij hier doen?’ Verbijsterd keek
ik de vrouw aan, wat was dit voor een
soort gesprek waarbij ze niet wilde luisteren
naar wat ik te zeggen had?
Ze herhaalde het nog een keer, en nu
nog nadrukkelijker: ‘Wat kom jij hier
doen?’ Toen ging me een lichtje branden,
deze mensen deden niet aan voorspel
of beleefde introductie, maar gingen
direct op hun doel af. Als ik me niet
als onderzoeker op kon stellen, wat dan
wel? Ik besloot het erop te wagen:
‘Ik heb gemerkt dat ik soms moeilijk
echt contact kan maken met mensen en
dat ik na verloop van tijd onrustig wordt
en weer opstap. Ik zou daar wel meer
over willen leren, want dat zit me wel
dwars’ zei ik. Blijkbaar was dit in de
goede richting, want met een veel rustiger
stem ze zei nu: ‘Vertrouwen is heel
belangrijk en het gemis in vertrouwen in
onszelf en andere mensen is de oorzaak
van alle verslavingen. Alleen zijn
de verslaafden dat zelf vergeten. Hiervoor
in de plaats hebben zij hun dope
het vertrouwen gegeven om alles op te
lossen. Maar dat is één grote leugen. Zo
goed als ze waren om de zaak te flessen,
zo makkelijk doorzien ze de leugens
en verdraaiingen van mensen die
zich nog door het spook van de verslaving
voort laten drijven. En weet je wat,
net voordat de meeste de pijp uit gaan
raken ze keihard de bodem. En daar in
het diepst van alle ellende van jarenlang
dope gebruik, durf je jezelf voor het
eerst eerlijk aan te kijken en toe te geven
dat je het niet alleen kunt. ‘Je hebt
anderen nodig om je te helpen’, en
voegde ze er strak kijkend aan toe: ‘op
die stoel waar jij alles zo koel zit te bestuderen,
zitten anders volwassen mensen
te huilen over hun verwoeste levens,
en te smeken of ze nog een kans
mogen krijgen.’ De hele kamer zinderde
van de spanning en intensiteit waarmee
deze mensen spraken, en ik had er
geen passend antwoord op, behalve dat
ik me voorgenomen had te blijven zitten
wat er ook zou gebeuren. Maar veel tijd
om na te denken kreeg ik niet. ‘Hoe zit
het eigenlijk met je eigengebruik, wat
voor dope gebruik je zelfeigenlijk?’ wilde
ze weten. ‘Vroeger heb ik wel regelmatig
alcohol gebruikt’ zei ik, mijn dronken
Heineken buien maar buiten het
gesprekhoudend. ‘En ik heb ook wel
10 De vriend, voorjaar 2013
eens wat hasj gebruikt’ zei ik zo nonchalant
mogelijk, me beseffend dat dit geen
geschikte plek was om eens een boom
op te zetten over het ‘Hollandse model.’
Nu waren de rapen helemaalgaar: ‘moet
je dat nu zien, zit hier een beetje liberaal
te zijn over je eigen dopegebruik. Hierbinnen
is het een volkomen drugsvrije
samenleving en iedereen die hier binnenkomt
onderschrijft deze uitgangspunten,
heb je dat begrepen!’ Ik kniktedat
het me duidelijk was, maar ondertussen
wist ik me geen houding te vinden.
Dit was allemaal wel erg recht op
de man af. Als in een politieverhoorvuurde
de één stekeligheden in mijnr
ichting, terwijl de ander daarna een tikje
van de achter liggende filosofie vertelde.
Lang tijd om na te denken had ik niet,
want het volgende onderwerp diende
zich aan. ‘En dan nog eens wat,
waarom zie je er zo uit als je hierom
verblijf komt vragen.
Je lijkt welzo’n alternatieve hippie met
dat haar en die baard. Wat verberg je
eigenlijk achter die haardos?’ wilde de
Latino weten. ‘Nou, zo zie ik er al jaren
uit, mijn kleren zijn schoon gewassen en
ik stink toch niet’ probeerde ik grappig te
zijn. Maar dat viel helemaalverkeerd:
‘dat zou er nog eens bij moetenkomen,
dat we je zelfs nog onder de douche
zouden moeten zetten, zoals de meeste
zwervers hier. Hopelijk hoeven we je dat
ook nietnog eens te leren. Maar met
zo’n uiterlijk kom je hier natuurlijk nooit
binnen.’ zei hij terwijl hij met een vies
gezicht naar me keek. ‘Om te beginnen
moest je dat uiterlijk maar eens achterlaten.
Wat zou je er van zeggen om net
als de mensen hier je hoofd kaal te
scheren als teken dat het je ernst is.’
Verbaasd keek ik hem aan: ‘Wat heeft
mijn haar er nu mee temaken?’ vroegik.
‘Alles,’ was het korte antwoord, ‘als je
hier binnenkomt, laat je je oude image
achter. En jij hebt heel veel image gestopt
in dat hippe uiterlijk van je’ wist
Steve te melden. Daarom zag iedereen
er zo uit schoot het door mij heen, al die
beebopkoppies boven die getatoeëerde
armen. Je haar afknippen werd beschouwd
als een teken van verdergaande
motivatie, het omzetten van
woorden in daden. ‘Voor mij maakt dat
uiterlijk niet zo veel uit, hoor. Ik denk dat
ik hier ook wel gemotiveerd aanwezig
kan zijn, zoals ik er nu uitzie’, probeerde
ik nog, maar het was al te laat. ‘Wel, als
het jou toch niets uitmaakt, moesten we
je uiterlijk gelijk maar even fatsoeneren.’
Ik was nu zo ver gekomen dat het me
werkelijk niet veel meer uitmaakte. Ik
geloof ook tot hun verbazing stemde ik
lachend toe. Het ijs was gebroken; ik
kreeg van mijn belagers een stevige
hand en werd welkom geheten en toegelaten
in de Synanon familie.
Toegelaten in de Synanon familie.
Opgenomen worden in de familie was
meer als een abstract begrip, want de
Latino van de intake werd door Steve
voorgesteld als mijn ‘oudere broer’, die
mij wegwijs zou maken en waar ik altijd
naar toe kon voor vragen. Mijn oudere
broer was in werkelijkheid ongeveer van
mijn leeftijd, maar had al een indrukwekkende
gang langs instituten en instellingen
achter de magere rug. Voordat ik
helemaal toegelaten zou worden moest
ik onder de douche en intussen werden
mijn kleren en tas aan inspectie onderworpen
waar menig douanebeambte
nog wat van kon leren. ‘Hier binnen is
geen dope, en dat willen we zo houden
ook’ bromde …. toen hij mijn verwonderde
blik zag. Mijn oudere broer viel
ook de eer te beurt om de tondeuse op
de laagste stand te zetten en in minder
dan een minuut lag de grond bezaaid
met plukken haar. Toen ik in de spiegel
keek zag ik een strak gemillimeterde
kop en een paar verschrikte ogen, die ik
als van mijzelf herkende. Wat keek daar
terug? Een langgestrafte bajesklant of
een oprechte waarheidszoeker? Niet
voor de laatste keer kruisten de overeenkomsten
tussen een opname in een
zwaar therapeutisch systeem als
Synanon en de intrede in een
Boeddhistisch klooster mijn gedachten.
Veel tijd voor filosofische bespiegelingen
had ik niet, want …. leidde mij via
lange gangen naar een van de slaapzalen
waar tientallen stapelbedden stonden.
Hier zou ik de komende weken
doorbrengen, maar Robert vertelde mij
gelijk al dat de slaapzalen alleen van
10.00 uur ’s avonds tot 6 uur ’s ochtend
gebruikt mochten worden. Ik kreeg een
sleutel van de locker waar ik mijn tas
met het Nederlandse vlaggetje in zette.

Foodservice Department
Nu was ik Synanon bewoner geworden en wat voelde ik me
ver van huis? Mijn oudere broer nam mij mee naar het
Foodservice Department en vertelde dat dit mijn werkplek zou
worden. Vanaf dat moment werd ik opgestuwd door de
typerende Synanon energie, waar de no-nonsens boodschap
niets aan duidelijkheid te wensen overliet: ‘let’s get
thingsdone.’ In de professioneel uitgeruste keuken van het
voormalige
hotel werd
inmiddels
hard gewerkt
aan de
avondmaaltijd.Terwijl
Robert
me snel rondleiddevertelde
hij me
dat er voor
meer dan 500 mensen dagelijks 3 maaltijden bereid moesten
worden. ‘En als je mensen hun dope afneemt, moet er in ieder
geval goed te eten zijn. We hebben hier een zeer kritisch publiek,
dus wordt er van alles aangedaan om het eten op tijd en
te presenteren. Stiptheid en regelmaat zijn erg belangrijk om
losgeslagen mensen weer een beetje houvast te geven. Dus je
kan je gelijk meteen maken. ’Zonder veel omhaal loodste hij
me naar een door glas afgesloten ruimte waar een aantal
mannen in dampende wolken stoom een ongelofelijk berg borden,
bestek en pannen stonden af te wassen. ‘Dit is de Was-
Het Spel
Het spel (the Game) werd beschouwd
als het hart van de Synanon-ervaring en
het hoogtepunt van de dag. Het waren
bijeenkomsten waarin de bewoners werden
onderverdeeld in kleine groepen
van 12 personen, binnen deze groepen
waren alle vormen van expressie geoorloofd,
behalve fysiek geweld en dreigen
met geweld. Je kon zelf vragen om bij
een bepaald persoon in de groep geplaatst
te worden, net zoals jouw aanwezigheid
in een bijeenkomst aangevraagd
kon zijn door je ergste vijand.
Een goede Spelgroep bezat een afgewogen
mix van explosieve en bindende
elementen. Zeker was het geen beleefd
samenzijn, of een beschaafd informeren
naar mogelijke opvoedingstrauma’s.
Buitenstaanders beschouwden dit als
een vorm van extreme groepstherapie,
maar ‘Synaninites’ wezen deze term
verontwaardigd van de hand. Juist om
iedere associatie met een therapeutisch
doel te vermijden werden de bijeenkomsten
gewoon ‘Games’, oftewel Het Spel,
genoemd. Iedere maandag, woensdag
en vrijdagavond was het reusachtige
gebouw in de ban van de talloze mensen
die vanaf de grote borden in de eetzaal
hun naam opzochten en zich naar
een bepaalde locatie spoedden. Ook
Synanon huisvestte
veel bekende
artiesten en andere
bijzondere mensen.
Eén ervan was de
gitarist Joe Pass
mijn naam had ik gevonden en toen ik in
de genoemde kamer aankwam zaten de
meeste mensen al op de in een kring
geplaatste stoelen.
Er heerste een gespannen
sfeer, die
verbroken werd
toen een man
een kort gebed
oplas:
‘Please let me first and
always examine myself,
let me be honestand
truthful, let me seek and
assume responsibility, let
me understand ratherthan
to be understood, let me
have trust andfaith in
myself and my fellow man, let me love
rather thanbeloved and let me give rather
than receive.’
Daarna verklaarde hij: ‘de groep is
open.’ Vanaf dat moment was het een
drukte van belang, want verschillende
mensen begonnen luid door elkaar heen
te praten en al snel ontrolde zich voor
mijn ogen een fascinerend schouwspel,
waarbij mensen elkaar verbaal de
meest verschrikkelijke dingen toewensten.
De kracht was dat het een nonstop-show
was, waarin iedereen aan de
beurt kwam. Geen van bovenopgelegde
teil’, een soort non-stop arbeid aan de vervelendste karweitjes
in het huis. Wanneer je hier terechtkomt heb je iets om over na
te denken. Bijvoorbeeld of je wel op Synanon wilt blijven, of
dat je gewoon niet liever je oude leventje wilt gaan leven. Die
jongens beginnen om 6 uur ’s ochtends met werken, eten
staand hun eten en houden om 11 uur ’s avonds op met werken.
Zeven dagen per week.’ zei hij, terwijl hij naar de zwijgende
mannen wees. De keukenbrigade was een stapje hoger
op de ladder, en ik kwam er tussen in te zitten bij de
‘voorbereidingsgroep’. Voor de komende weken zou ik in de
kelder onder het neonlicht met 10 ander mannen allerlei werkzaamheden
doen, zoals het snijden van plakjes ham en kaas
voor 500 mensen. Het hoofd van de afdeling riep de hele crew
bij elkaar, iedereen liet zijn werk voor wat het was en kwam in
een halve cirkel om ons heen staan: ‘Hé guys, this is Hans,
from some European country, he is going to stay with usfor
some time and he will be in our group, so give him a good
welcome!’ Hierop antwoordden de mannen om de beurten met
‘Hi Hans, welcomehere, I am Tony’. Terwijl ik daar stond wist ik
dat ik geen van de namen zou onthouden. Ik kon gelijk mee
om de tafels in de grote eetzaal te dekken. ‘s Ochtends kwamen
de trucks van de supermarktketens aangereden, die dan
door onze groep met de hand gelost moesten worden. Het betrof
altijd etenswaar waarvan de supermarkt af wilde omdat de
houdbaarheidsdatum verlopen was. Aangezien Synanon een
non-profit organisatie was, konden de ondernemingen deze
overtijdse schenkingen van de belasting aftrekken, zodat er
nooit gebrek aan toelevering was. Maar zo kon het wel gebeuren
dat ik met een kleine blikopener in die paar weken tijd misschien
wel duizend kleine blikjes tomatenpuree heb geopend.
Hans
leiding, het was een ‘open’, maar beslist
dictatoriale democratie. Bleef je al te
lang bij je eigen verongelijktheid steken,
dan mistte je hoe briljant het kleinste
mannetje een parodie op de grote neger
aan het maken was. Lachsalvo’s losten
elkaar af. De diepste richels van het junkie
leven mochten, nee moesten allemaal
in de openbaarheid komen. Een
soort collectieve biecht werd Het Spel
ook wel genoemd, want veel belang
werd toegekend aan het opbiechten van
alles wat in verleden en heden fout was
gegaan. Eén van de essentiële inzichten
in de ziel van langdurig verslaafden
is dat bij de geringste tegenslag de
moed verloren wordt, en de aanstaande
mislukking op de grote hoop wandaden
terecht komt. Het legen van de beerput:
inderdaad de publieke biecht van alle
slechtigheid, geeft de ruimte om weer
nieuw in het leven te staan. Onderdrukt
schuldgevoel bleek een van de grootste
obstakels te zijn voor een werkelijk
clean leven. Bij afwezigheid van professionele
priesters hebben de zondaren
een veel rechtvaardiger systeem uitgevonden:
iedereen is bij toerbeurt pastoor
en zondaar. Met dat verschil dat de pastoor
die zojuist zijn gelijk had behaald
over de andere zijn zondige gedrag er in
De Spelgroep op kon rekenen even later
De vriend, voorjaar 2013
11

van zijn plaats te worden geblazen te
worden door de hoon van de groep.
‘Over jouw gedrag is ook nog wel wat op
te merken, motherfucker!’ Dan volgde
het moment dat de keiharde dealer, die
in zijn nieuwe hoedanigheid van
Synanon bewoner hetzelfde patroon van
controle uitoefening over anderen had
lopen uitvoeren als op straat, verpletterd
werd door een spervuur van vragen en
verwensingen. Na verloop van tijd brak
het pantser en zat er een stil jongetje,
het even niet te weten. Of de ex-call girl,
die nu in het dagelijks leven iedereen
om haar vingers wond en zojuist ongezouten
de wind van voren had gekregen.
‘Crazy?’ ‘Jazeker!’, maar het antwoord
luidde steevast: ‘It works!’ Geen
leiding, geen richtlijnen. Mensen stonden
op stoelen te dansen of waren tot
tranen geroerd. Het was een totaal
theater, met het enige verschil dat de
eerst wezenloze acteurs met hun jarenlang
bevroren verslavingsdrama’s
nu tot mensen van vlees en bloed geschreeuwd
werden. Ladingen haat, afgunst,
bedrog, misleiding werden tot in
alle onsmakelijke details uitgespeeld.
En na zoveel gecondenseerde ellende
was er altijd de ruwe humor van mensen
die niets meer te
verliezen hebben
en het leven als
een onverdiende
toegift beschouwen.
Na afloop van
de enkele uren durende
sessies omhelsde
men elkaar
en was de hele atmosfeer
gezuiverd.
Ook ik kreeg klappen
op de schouder
en was vooral blij
dat er die eerste aflevering zoveel stof
was dat ze mij gelukkig gewoon genegeerd
hadden.
Pas bij de derde Spelgroep werd ik vanuit
de anonimiteit in de schijnwerpers
gezet, en dat nog wel door mijn oudere
broer…. ‘He, Hans ho are you doing?’
vroeg hij rustig. Nadat ik bedeesd wat
verteld had van mijn ervaringen, veranderde
hij opeens van tactiek: ‘en hoe zit
het met dat cannabis verleden van jou,
mis je het heel erg hier tussen al die exjunkies?’
‘Nee hoor, maar dat had ik je
al verteld, ik ben helemaal geen dagelijkse
gebruiker en ik zie het probleem er
niet van’ antwoordde ik. ‘Wat jij al verteld
hebt interesseert mij geen zier’ gaf
…. Met stemverheffing aan ‘het gaat
erom dat jij wat leert hier in dit huis.
12 De vriend, voorjaar 2013
En dat je eens ophoudt met die hippe
act van alles cool en geweldig te vinden.
Cannabis gebruik is helemaal niet cool,
man. Dat is voor mij het begin van mijn
dope carrière geweest.’ ‘Vraag het maar
aan de anderen hier’ en met een wijds
gebaar wees hij op de anderen ‘hoeveel
zijn er niet met een onschuldig stickie
begonnen en voor je het weet ben je zo
hooked als een deur.’ Er werd instemmend
geknikt en een aantal bewoners
vertelden in dramatische termen hoe zij
ook in de goot beland waren, en dat was
allemaal begonnen was met een onschuldig
‘jointje.’ Ik moet niet bijster
overtuigend hebben gekeken, want mijn
oudere broer zei met stemverheffing:
‘Wanneer kap jij nou eens met je eigenwijze
houding om alles beter te weten?
Wat kom jij eigenlijk doen hier? Vertellen
dat het oké is om cannabis te gebruiken?
, vertellen dat het oké is dat
deze verziekte maatschappij draait op
de alcohol en pillen waar iedereen zijn
spanningen mee verbergt? Nee, dat is
helemaal niet oké! En ik wordt helemaal
ziek van jouw vrijblijvende opvattingen
over drugs. Wat kom je hier eigenlijk
doen, reclame maken voor cannabis
gebruik, dat dat zo lekker is. Hou je
mooie praatjes toch voor je, man!’ Hij
werd bijgevallen door de anderen in de
groep en nu werd ik bedolven onder een
spervuur van opmerkingen en verwensingen
aan het adres van heel alternatief
Amerika. “Als het voor jou niet goed
is om cannabis te gebruiken’ zei ik toen
de storm enigszins was bedaard ‘dan
respecteer ik dat, maar om dat nou voor
iedereen te vinden vind ik erg overdreven’
zei ik in de beste Nederlandse
traditie van tolerantie. Maar nu was het
helemaal mis; een orkaan van verontwaardiging
steeg op en ik kon nauwelijks
volgen wat er gezegd werd. Het zou
nog een hele tijd duren, voordat ik erachter
kwam dat het rationeel proberen
zingeving te ontdekken in de expressie
maar één oppervlakkige laag was in de
communicatie. Het ging vooral om de
‘gut feeling’; de emotionele handtekening
van de verzonden informatie en,
dat kon ik wel voelen, was niet best voor
mij. Van alle kanten werd mij te verstaan
gegeven dat ik te ver was gegaan, door
hier notabene in de Synanon familie het
gebruik van drugs te verdedigen. Dat ik
beter op kon sodemieteren als ik geen
afstand wilde nemen van drugsgebruik,
zodat ik niet langer hun tijd en aandacht
zou verspillen. En dat voor mijn plaats
er honderden waren die het veel meer
nodig zouden hebben. Tot mijn schrik
werd het grootste deel van de sessie
aan mijn persoon, of liever aan het afbreken
daar van, besteed en ik had
geen enkel verweer tegen de emotionele
uitbarstingen. ‘Nou als het zo moet,
vind ik het ook belachelijk’ zei ik dapper
terug. Maar het maakte helemaal geen
indruk en er werd in steeds afwijzender
termen gesproken over mijn aanwezigheid
in Synanon. Ik had werkelijk geen
idee hoe ik uit deze emotionele gevangenschap
moest komen. Om hier nou
als een hypocriet alle vormen van
drugsgebruik te gaan verketteren door
de cannabis de schuld van alle ellende
te geven, ging mij ook te ver. Ik liet de
storm uitrazen en trok een verongelijkt
gezicht, dat geen enkele indruk op de
anderen maakte. Toen de sessie afgelopen
was zat ik nog verdwaasd voor me
uit te kijken, maar niemand sloeg me op
mijn schouder of schonk maar enigszins
aandacht aan mij. Ook mijn oudere
broer liep langs mij heen de gang op en
deed alsof hij mij nooit gezien had.
Alleen liep ik door de open deuren van
de eetzaal naar het strand en zocht een
stil plekje om te bekomen van de gebeurtenissen.
Outsider in de Familie. Om nou te zeg-
Een Synanon dansfeest
gen dat ik me op me tot dan op mijn gemak
had gevoeld in het universum van
Synanon zou bezijden de waarheid zijn.
Maar na deze publieke terechtstelling
zag ik het helemaal niet meer zitten.
Wat was dit nou voor een vertoning?
Het leek wel de survival of the loudest,
degene die het hardst kon schreeuwen
kreeg zijn zin. Ook had ik helemaal
geen zin om van het cannabis gebruik
zo’n opgeblazen toestand te maken,
maar ze waren zelfgeobsedeerd met het
onderwerp. Gelukkig kwam Steve naast
me zitten en zei zonder verdere introductie:
‘Well, you either love or hate this
place. And sometimes all this at the
same time!’ Hij vroeg hoe het met me
ging, maar ik was nog te geschokt door
‘Het Spel’ dat zo laag was gespeeld. Het
voelde heel anders als jezelf ‘een beurt’
had gekregen, dan als je dat van een
afstandje bij anderen zag gebeuren.

Ik vertelde over de sessie en toen ik het
woord cannabis uitte, reageerde Steve
ongemeen fel: ‘Buiten ‘Het Spel’ wordt
hier nooit over drugs gesproken, dat
hoor je nu toch te weten’. ‘Nou ja, daar
ging het toch over vanavond’ wierp ik
tegen. ‘Het is absoluut verboden om
over drugs te spreken of er zelfs maar
aan te denken buiten de Spelbijeenkomsten.
Anders zou iedereen hier de hele
dag over dope lopen te praten en elkaar
maar meesleuren in negativiteit.’
‘Ja maar,’ antwoordde ik, ‘jullie beginnen
er de hele tijd zelf over. Ik ben er nog
nooit over begonnen.’ ‘Doe nou niet zo
onschuldig, je bent hier toch gekomen
om wat te leren. Nou, dit is wat je hier
kan leren. Kijk maar eens naar de betekenis
van die middelen in jouw leven.
En als je je zo liberaal opstelt zal je het
nog knap lastig krijgen hier, want zoveel
ruimte hebben de mensen hier niet voor
nuances. Dat moet je begrijpen en zo
niet…, dan moet je gewoon vertrekken,
want dit is onze cultuur. En wij vragen
van bewoners om dat te respecteren.
Daar is het huis op gebouwd’ zei Steve
streng. Toen legde hij iets uit dat ik wel
gevoeld, maar nog niet eerder begrepen
had: ‘bovendien ben je voor veel bewoners
het ideale projectiescherm. Je bent
blank, therapeut en nog onafhankelijk
ook. Jij kan immers komen en gaan
wanneer je dat wenst. En jij maakt zelf
wel uit wat je gelooft of niet. Maar hoe
denk je dat dat overkomt voor de mensen
die geen enkele ruimte meer hebben,
dan hier te blijven. Nogal wat mensen
zijn hier ‘three time losers’, weet je
wat dat betekent? Nou, dat bij een volgende
justitiële veroordeling ze voorgoed
achter de stalen bouten verdwijnen.
En daar wil jij een genuanceerd
verhaal over drugs aan kwijt. Kom nou
toch. Word eens wakker en kijk waar je
bent!’ zei Steve hartstochtelijk. Het was
mij inmiddels wel duidelijk dat de algemene
termen waarin ik tot dan over
drugs had gedacht, voor deze mensen
niet opgingen. Dat deze middelen voor
hen de weg naar de hel hadden geplaveid
en dat zij deze waarheid boven de
mijne wilde plaatsen was hun goed
recht, ondanks dat het niet klopte voor
mijn gevoel.
‘Neem het niet te serieus,’ zei Steve, die
mijn gedachtekronkels leek te lezen.
‘Synanon is een hogedrukpan en een
achtbaan ineen. Als je dit aankunt, kun
je de hele wereld aan!’ zei hij met overtuiging.
Ik deed er maar het zwijgen toe
en ’s avonds op de overvolle mannenslaapzaal
kon ik de slaap niet vatten.
Outsider
Ik was blij dat de bel ging en gedurende de dag klauterde ik weer een beetje op.
Het harde werken met de mannen om het eten op tijd klaar te krijgen, vond ik leuker
dan Het Spel. Met lood in de schoenen liep ik de trappen op naar de volgende Spel
groep, maar deze avond waren er anderen die in de wervelwinden verzeild raakten.
Maar de vijfde aflevering was het weer raak: dit maal ging het niet over de dope,
maar over mijn outsider zijn. ‘Nou ben je hier al weken, maar uit jezelf heb ik je nog
niets zien zeggen’ zei er een. ‘Jij laat helemaal niets van jezelf zien’ vulde de volgende
aan. ‘Ben jij hier alleen maar om te werken’ zei de ander. En daar moest ik
toegeven, daar had hij een punt. Want met mijn Rotterdamse achtergrond wist ik dat
er op mijn werk niets aan te merken was, daar zorgde ik wel voor. Maar ik had het
ook gebruikt als een afweer tegen verder een verdere inmenging. Dat zei ik ook tegen
hem. ‘Hoezo, ben je soms bang om ergens in betrokken te worden. ‘Je moet wel
op je hoede blijven als enige “square” tussen al die junks, hoor’ was het snerende
antwoord. Daar was het woord weer, dat binnen de Synanon gemeenschap gelijk
stond aan een verwensing.
Ik was de ‘square’, letterlijk de ‘vierkante’, ‘dat mannetje dat helemaal niets meegemaakt
heeft in het leven’ werd me toegeschreeuwd. ‘Dat bang is zich te branden aan
alle enge dingen en altijd aan de veilige kant van het avontuur blijft’ zei de volgende.
Dat was althans hetgeen de ex-junk voor een stereo type beeld had over ‘pottenkijkers’,
of nog erger ‘therapeuten.’ Dat woord stond gelijk aan de ergste overtredingen
van de moraliteit van de straat, een therapeut? ‘Who the fuck let you in?’ wilde er
eentje weten. ‘Hij weet zelf niet eens wat ie hier komt doen, moeten wij dat ook nog
voor hem gaan bedenken soms?’ Pure vijandigheid en harteloze botheid, de onderbuik
van egoïsme en afgunst werd in een grote emmer over me heen gegooid. Ik
was nu te weten gekomen, waarom zo weinig buitenstaanders het hier uithielden.
Maar toen ik luidruchtiger ik gewend was mijn plaaggeest veel luid van repliek diende
dat hij nu wel zo’n grote mond had, maar overdag in de keuken zo ‘spaced out’ was,
dat hij als laatste zijn werk af had en ik altijd op hem moest wachten, vielen de anderen
me luidkeels bij. ‘Zie je nou wel, zelfs de square valt het op dat je er helemaal
niet bij bent’ hielp er eentje. Ik ontving bemoedigende knikjes en voelde me een
beetje trots dat ik me in dit wel erg groot uitgevallen gezin tenminste enigszins kon
redden door ook mijn mond open te trekken.
Na een intense maand nam ik afscheid van Santa Monica, waar ik zelfs goede vrienden
was geworden met een aantal mannen van het type ruwe bolster en blanke pit.
Van de ‘all out’ Synanon biecht bakte ik nog niet veel, maar dat had ik enigszins gecompenseerd
door een stabiele factor te worden in het keukengebeuren. Na verloop
van tijd was het nieuwtje er een beetje af dat ik een ‘therapeut’ was, en hielden de
gesprekken niet meer op als ik ergens bij kwam zitten. Steve vertelde me later dat ze
gewed hadden dat ik de intake
niet door zou komen; hij
ontpopte zich als een echte
Tempelwachter, bruut voor
iedere nieuwkomer, maar
eenmaal ‘binnen de poorten’
was hij de vriendelijkheid
zelve. Toen ik daar eenmaal
doorheen was, hadden ze gewed
op het aantal dagen dat
ik het uit zou houden; de
meest optimistische voorspelling
was een week geweest.
Tot dan had ik alleen nog maar Santa Monica gezien, maar Synanon had vestigingen
door het hele land en een eigen busdienst á la Greyhound om de reizigers tussen de
vestigingen te vervoeren. Ik had een plaatsje weten te bemachtigen en met de
Synacruiser ging ik in een bus vol gemillimeterde koppies naar Tomalas Bay, honderd
kilometer boven San Francisco.
Synanon en de echte wereld
Gedurende de lange tocht werkte ik mijn dagboek bij en las verder in de boeken die
ik van Steve had geleend over Synanon en na mijn eigen ervaringen begreep ik veel
meer van de achtergronden. Desondanks waren mijn gevoelens over mijn ontgroening
heel gemengd. Ik kon zien dat het werkte voor sommige mensen, maar ik
De vriend, voorjaar 2013
13

had het toch wel erg benauwend gevonden. Welbeschouwd
was Synanon ook een dorp, met een onontkoombare sociale
controle, waar het bijna onmogelijk was om alleen te zijn.
Juist omdat een verslaafde de neiging heeft zich te isoleren,
vooral als het even niet zo lekker gaat, staat het dagelijkse
leven volledig in het teken om elkaar ‘erbij te houden.’ Had ik
het jaar daarvoor in de eveneens
sociaal dwingende situatie verkeerd van de Yoga ashram in
India, waar alles er op gebaseerd was om de sociale interactie
te beperken. Individualiteit en stilte waren de hoogste
waarden. Nu had ik mijn zin gekregen: hier was de andere
kant van het extreem, nooit was je alleen en alles moest naar
buiten
gebracht worden. En Het Spel met zijn eerst moeilijk bereikbare
en dan overstromende emotionele uitbarstingen, leek
dat niet op een sado-masochistisch complot? Wie er geslagen
zou worden, bleef lang onduidelijk en wie er de zweep
hanteerde werd ook pas ter plekke beslist door de groepsenergie.
Maar één ding kon ik wel zien: het Spel toonde een
rechtstreeks doorkijkje in het emotionele wezen van de verslaving
en het menselijke wantrouwen dat daar aan ten
grondslag lag. En, bedacht ik me, wie is daar vrij van? Die
eerste Spel-avond zat ik als vastgenageld op mijn stoel, blij
dat de toorn van de massa aan mij voorbijging. In een poging
het onbenoembare een plaats in hun bewustzijn te geven,
spraken de bewoners veel en intens over hun schaduwkanten.
Dat je al die shit eerst bij een ander ontdekte en daarna
luidkeels door de ruimte smeet zei natuurlijk veel over jezelf.
Maar als je eerst een ander zijn doopceel had gelicht, kon je
er donder op zeggen dat jouw beurt er ook aan zat te komen.
Het was een perpetuum mobile, waarbij de uitzinnige projecties
voor vaart en onvoorspelbaarheid zorgden. Juist het publiekelijk
etaleren van deze nog nooit vertoonde chaos bleek
een heilzaam effect te hebben en de catharsis vond langzaam
haar weg naar een vorm. In werkelijkheid werd in
Synanon het ritueel van de ‘encountergroep’, zoals dit later
een weg zou vinden naar de Human PotentialMovement, geboren.
Slechts weinigen weten dat voormannen van de ‘groeibeweging’
als Abraham Maslow, Frits Pearls en Dan Casriel
zich zeer geïnspireerd wisten door datgene dat in Synanon
spontaan aan het ontstaan was. Maar Synanon was niet alleen
succesvol op het individuele niveau; het programma
bleek ook met andere mensen en omstandigheden
dupliceerbaar, en het gevolg was een stormachtige
uitbreidingsdrang met verbijsterende groeicijfers. Bij mijn bezoek
waren er al meer dan 1000 ‘clubleden’, zoals het voormalige
uitschot zichzelf noemde, verbonden aan de locatie in
Santa Monica. ‘It works!’ zeiden de mensen die eerst in niets
meer geloofden, nu vol religieus vuur tegen elkaar. En niet
alleen onder elkaar, zonder enige reserve werd de religie van
de verongelijkten tot de nieuwe norm verheven waarmee een
sceptische buitenwereld tegemoet werd getreden.
Synanon was een wereld op zichzelf en iedere vorm van
overheidsbemoeienis werd categorische afgewezen. Na de
vredige Flower Power tijd, werd de
Verenigde Staten begin jaren 70 overspoeld met golven
drugsverslaafden. Een in paniek geraakte overheid trok royaal
de knip: honderden miljoenen dollars zochten een bestemming
voor de bestrijding en behandelprogramma’s in de
eerste aflevering van de War on Drugs. Fantastische anekdotes
circuleerden over het bezoek van hooggeleerd commissies
die Synanon bezochten, terwijl in de kamer ernaast
14 De vriend, voorjaar 2013
mensen hun longen uit het lijf aan het schreeuwen waren in ‘de
Game’. Lijvige rapporten, opgesteld door iedere denkbare
overheidsinstelling, konden niet langer om Synanon heen. Maar
de opstellers van die rapporten en de baantjes en posities die
‘buiten’ enig aanzien hadden, waren eenmaal ‘binnen’ in
Synanon alleen maar aanleiding tot hoon en ridicuul. Voordat er
sprake kon zijn van overheidssteun voor Synanon wilde men wetenschappelijke
bewijzen dat de mensen werkelijk ‘clean’ waren.
Aan de subsidie hing de voorwaarden dat de clubleden ten minste
eenmaal per week een ‘urinecontrole’ zouden moeten ondergaan.
Van al die miljoenen ontving Synanon uiteindelijk geen
cent, omdat Chuck categorisch weigerde zijn mensen ‘in een
potje te laten pissen, voor de wetenschappelijke maffia met hun
geld en prestige. De absurditeit dat een stel witjassen in hun
laboratorium ons denken te kunnen vertellen wie clean is en wie
niet’, werd beschouwd als een belediging van alles waar
Synanon voorstond. Dus ging Synanon verder zonder de verlokkingen
van al die overheid dollars. En, ondanks dat er in
Synanon altijd een chronisch gebrek aan geld leek te zijn,
groeide het ‘idee dat trachtte geboren te worden’ stormachtig
verder. ‘De Gospel van Synanon’ verspreidde zichzelf en via
mondeling overgedragen verhalen werden in luttele jaren in San
Francisco, Tomales Bay, San Diego, Detroit, New York en San
Diego nieuwe filialen geopend. Veel bewoners die een aantal j
aren in Synanon gewoond hadden waren nu gewilde stafleden in
de tientallen Synanon geïnspireerde programma’s die overal uit
de grond schoten. Daytop Village, Staten Island, Phoenix House
en in Nederland de
Emiliehoeve. Tot
afgrijzen van de
oorspronkelijke
bewoners werden
de oud- Synanon
bewoners voor
flinke salarissen
aangesteld in de
‘regeringsprogramma’s’,
waarbij de
overheid een flinke
vinger in de
subsidiepap had
bedongen. In de
onofficiële Synanon biografie van Guy Endore trof ik nog een
interessante passage aan. Opvallend genoeg dankte de man die
Synanon ‘uitvond’ zijn eigen redding uit de tentakels van het
drankmonster aan een andere inspiratiebron dan Het Spel.
Chuck had meegedaan aan het LSD behandelplan voor alcoholverslaafden
in het U.C.L.A universiteitsprogramma onder leiding
van de psychiater Cohen. Chuck noemde de LSD ervaring de
grote omkering in zijn leven. Tijdens de psychedelische trip kwam
hij in contact met het kosmische bewustzijn, dit bewustzijn onthulde
hem het spirituele gebrek van iedere verslaafde. Het contact
met de spirituele dimensie zorgde ervoor dat Synanon de
geweldige spagaat kon volbrengen, waarbij verslaafden op de
meest elementaire grondbeginselen een gezond levensritme
moesten zien te ontwikkelen en tegelijkertijd een persoonlijke
ontwikkeling doorgingen. De overeenkomsten tussen de intense
groepsprocessen en de LSD ervaring waren voor Chuck van het
begin af aan duidelijk: ‘deze 48 uur durende groep interacties, die
in staat zijn geweest deze psychedelische trips te triggeren die
bereikt worden zonder LSD of een andere drug. — We hebben
LSD niet langer nodig, We hebben betere manieren om een trip
te nemen.’

Tomales Bay
Hier bevond zich onder meer een
heropvoedingskamp voor jeugdige verslaafde
delinquenten. Of jeugdige
delinquente verslaafden, afhankelijk van
de invalshoek van de gangbare diagnose.
In plaats van in de bajes te zitten,
mochten een aantal kids op het afgelegen
kamp aan zichzelf werken. Voor
iedereen die de omstandigheden in
Amerika’s gevangenissen kent, helemaal
geen slechte keuze. In Tomalas
Bay was alles nog een paar slagen verder
aangedraaid wat betreft discipline
en orde, deze jongelui waren niet voor
een kleintje vervaard. Maar ik had nu in
ieder geval het voordeel dat ik van
Santa Monica kwam, zoals het hoofdkwartier
aangeduid werd. Blijkbaar had
ik een goede pers meegekregen, want
ik werd veel meer betrokken bij het organisatorische
deel van het kampleven.
Het dagelijks leven had inderdaad alle
verwarrende schakeringen tussen een
padvinderskamp en een concentratiekamp
in. Maar hoewel in de eerste fase
de buitendeuren alleen op verzoek geopend
werden, was iedereen in principe
Wat is ...Synanon?’
‘Wat is dat ...Synanon?’ was een vraag die me later in Europa
nog regelmatig gesteld zou worden. Zelfs jaren later moet ik
bekennen dat het me nooit gelukt is een afdoende beschrijving
te vinden die recht doet aan de controversiële levenswijze
annex therapie waarvoor verslaafden hun uitzichtloze
bestaan inruilen voor een opwindende levenswandel zonder
middelengebruik. Verslaving aan alcohol en drugs werd in die
jaren louter gezien als een medisch defect, een ongeneeslijke
ziekte waar weinig aan te doen viel. Hoewel er miljoenen dollars
omgingen in dure behandelprogramma’s, waren de deskundigen
het over één ding eens: ‘eens een verslaafde, altijd
een verslaafde.’
In dat tijdsbeeld, waarin doctoren rondliepen in witte jassen en
het medisch establishment omgeven werd met een haast religieus
aureool van onfeilbaarheid, betrokken een aantal exalcoholisten,
die inspiratie uit de A.A. beweging hadden geput
en die min of meer toevallig bij elkaar gingen wonen, een aantal
appartementen aan Ocean Front in Santa Monica. Niet in
de laatste plaats tot hun eigen verbazing ontdekten ze dat ze
‘clean’ konden blijven, in een situatie waarin ze vroeger ‘verdronken’
zouden zijn. De neerwaartse spiraal waarmee verslaafden
elkaar meetrekken in hun knieval voor het begeerde
middel, bleek in positieve zin omgebogen te kunnen worden.
Dezelfde energie, die eerst gewoontegetrouw louter in destructieve
levenswendingen voorzag, kon ook gebruikt worden in
een opwaartse en creatieve spiraal. Zonder het te weten was
de inspirator Chuck Dederich op een diepe archetypische
waarheid gestoten: verslaving en creativiteit zijn twee kanten
van dezelfde medaille. Wil je een verslaafde van zijn zelfdestructieve
koers afbrengen, dan kun je niet om de creativiteit,
en dan vooral het zelf creëren van je eigen leven, heen.
Om, zoals een bewoner het eens uitdrukte, ‘zichzelf en anderen
aan de haren uit het moeras te trekken,’ werd een intense
vrij om te gaan wanneer hij of zij dat
wilde. Niet dat er veel gebruik van gemaakt
werd, want het alternatief van het
Amerikaanse Justitie systeem was afschrikwekkend
genoeg om ‘binnen te
blijven’ voor de alleen in leeftijd jeugdige
crimineeltjes. In Tomales Bay mocht ik
met enkele stafleden mee twee nieuwe
bewoners uit de bajes ophalen, die tot
aan de ontvangstruimte
aan armen
en benen geboeid,
door de bewaarders
aan ons overgedragen
werden.
De mannen, in werkelijkheid jongens
van net achttien en negentien jaar, liepen
nog in knaloranje overalls waarop
met grote letters stond vermeld
‘Correctional Institution of The State of
California.’
Ondanks dat ik alleen tot aan de buitenste
vertrekken van de gevangenis was
gekomen, was de broeiende aanwezigheid
van een gekooide populatie van
jonge, veelal gekleurde Amerikaanse
mannen dwars door de dikke muren
voelbaar. De twee jongens waren zichtbaar
opgelucht toen ze, zonder boeien
en nu in de blauwe overall van
Synanon, achter in de auto plaats konden
nemen. Eenmaal op Tomales Bay
aangekomen hoorde ik hoe ze onderhanden
genomen werden tijdens hun
intake gesprek, dit maal door een aantal
Synanon bewoners, die niet toevallig
ook ex-gevangene uit dezelfde instelling
waren. Synanon balanceerde voortdurend
op de rand van het disciplineren
van de losgeslagen jongelui, én ze de
gelegenheid geven om aan zichzelf te
werken. Zonder deze eerste basisvoorwaarde
werd het helemaal een
zooitje, realiseerde ik me al snel. Toch
was de discipline niet het belangrijkste
ingrediënt waarom mensen bleven waar
ze waren, vanuit deze bijna onmogelijke
ingang begonnen velen aan een ingrijpend
transformatieproces.
vorm van ruwe creativiteit gebruikt. Deze mannen en vrouwen
braken met de gewoonte dat hulpverleners hen zouden kunnen
helpen hun levens weer op orde te krijgen. Waren zij niet
zelf de deskundigen bij uitstek als het over destructieve patronen
ging? Dus degene die net clean was kon zowel een helpende
hand als een bestraffende vinger uitsteken naar de lotgenoot
die zojuist zijn eerste sobere dag in jaren meemaakte.
Hadden zij niet zelf een spoor van gebroken dromen en verbroken
beloftes achter zich? Aankomen met praatjes en excuses
bij een ex-verslaafde leverde alleen hoongelach op. En
wie kon beter vertellen hoe zij het dierbaarste wat zij hadden,
hun gezin en kinderen, hadden verloren door liever oog in oog
met de dood te dobbelen, dan hun verantwoordelijkheid te nemen?
Doordat er levende voorbeelden voor hen stonden werd
het hele arsenaal van de door de junk met zorg samengestelde
emotionele chantagestrategieën waarom hij er echt
niets aan kon doen, in één klap onbruikbaar. ‘Ik kan het ook,
dus waarom jij dan niet?’ Het begon allemaal met een aantal
eenvoudige vormen, die het dagritme van en verslaafde terugbogen
naar normaliteit.
Ten eerste moest er gewoon gewerkt worden, in huis, aan het
eten en aan het verdienen van geld voor het levensonderhoud.
Verslaafden willen vaak praten over hun problemen als er
gewerkt moet worden en werken als er over hun probleem
gepraat wordt.
Dit concept werd radicaal op zijn kop gezet: overdag werken
en dan wordt er niet over problemen gezeurd. Vanaf NU geloof
je 100% in wat je doet! En als je het niet kan, dan doe je maar
alsof!?Jaren voordat het een scheurkalender wijsheid werd,
was het al uitgevonden door de voormalige loosers: dit is de
eerste dag van je leven. Jezelf veranderen kun je niet half
doen. Ga ervoor en doe het helemaal!
In een huis, tuin en keuken potpourri van A.A.- retoriek,
alternatieve therapie, Emerson filosofie, oer Amerikaans
De vriend, voorjaar 2013
15

vooruitgangsgeloof en een verpletterende nuchterheid, ontspon
zich de typerende omgangsstijl waarin niets onmogelijk
was. Ex alcoholicus Chuck citeerde met graagte Thoreau en
identificeerde zich sterk met ‘de man die vol vertrouwen in de
richting van zijn dromen stapt.’ Het nieuwtje van de blije
ex-verslaafden verspreidde zich als een lopend vuurtje onder
de gebruikerspopulatie van LA en al snel groeide het huis uit
zijn voegen. Het wonderlijke was dat de groep niet alleen
clean bleef, maar ook het huis opknapte, om brood op de
plank te krijgen verschillende bedrijfjes startte en dit alles met
een aanstekelijk enthousiasme dat aanstekelijk werkte op andere
‘misfits.’
Wat was hun geheim? Wat had dat zooitje uitschot dat de miljoenen
kostende gezondheidsindustrieën niet voor elkaar konden
krijgen? Misschien dit: dat als je een junkie zijn dope afnam,
hij gelijktijdig zijn hele lifestyle verloor. Net als alle andere
‘beroepen’ investeert een verslaafde in zijn levensstijl.
De handel, het zoeken, het verkopen, de angst en het schuldgevoel,
tot dan het moment suprême: de tijdelijke verlossing
uit de emotionele wurggreep waarin iedere verslaafde zichzelf
gevangen houdt. Deze steeds sneller rondgierende emoties
houden een verslaafde in een dwangmatige wurggreep waardoor
uiteindelijk deze krachten zijn lot bepalen in wetmatigheid
die als dwingender wordt ervaren als het weerkerende proces
van eb en vloed in de oceanen. Omdat de meeste mensen die
in de verslavingsindustrie hun boterham verdienen zelf nooit
iets dergelijks meegemaakt hebben, en over het algemeen
keurige levens leiden, is het stuk van de life style altijd beschouwd
als bijkomend aan het verslavingsgedrag. Synanon’s
bewoners waren over een eenvoudige waarheid gestruikeld:
als je iemand zijn dope afneemt; moet je hem of haar hiervoor
in de plaats iets geven wat spannender, uitdagender en uiteindelijk
vervullender is dan de dope. Overtref de kick van de
dope. Dat is de menselijke oplossing voor de angst van iedere
regering voor het drugsprobleem.
In plaats van als patiënt afstand te doen van de overgeprikkelde
zintuigen en te verpieteren in de monotonie van een of
andere kliniek, geef hem een hoeveelheid impulsen en emoties
die zijn vorige levens in de schaduw
stellen. Interessant genoeg had
Chuck herhaaldelijk verklaard dat:
‘Synanon niet in de eerste plaats
geïnteresseerd was om drugsverslaving
te genezen, maar dat dit
scheen plaats te vinden als een
bijeffect van iets anders wat in
Synanon gebeurt.’ De schrijver Guy
Endore zag het zo: ‘Chuck had het
vermogen om door de buitenkant te
kijken en herkende grote potentiële
kwaliteiten en devotie in drugsverslaafden,
daar waar de omringende
samenleving alleen mensen
die in de gevangenis of in het gekkenhuis
hoorden, kon zien. Zijn taak was het om die verloren
levens om te draaien. Synanon was geen religie, maar het had
er zeker trekken van.’ Zoals Chuck Diederich’s eigen in alcohol
gedrenkte leven omgedraaid was in de A.A., waar hij te horen
had gekregen: ‘Als jij vanaf nu niet iedere dag van je leven
naar een A.A. bijeenkomst gaat, ga je dood. En snel ook.’
Diederich’s reactie: ‘En dat is precies wat ik deed. Ik ging
iedere dag. En twee keer op zaterdag en zondag.
16 De vriend, voorjaar 2013
Ik werd een fanaat. Een A.A. man.’ Vanaf dat moment leefde
hij voor en in zijn droom; Chuck blies een veelomvattend
bouwwerk tot leven, waarbinnen de mensen die in geen enkel
huis pasten een plek vonden.
Tot zijn eigen verbazing bleek hij aan de wieg te staan van wat
de vooraanstaande psycholoog Abraham Maslow later het
Synanon alternatief voor de gevestigde psychiatrie zou noemen.
Niet langer stonden zij aan de kantlijn van hun eigen verwoestte
levens; heel erg luid en zonder enige gene plaatsten
zij zich in het middelpunt van zichzelf. Na eerst over de rand
van de wereld gevallen te zijn; riepen zij nu dezelfde wereld
toe: ‘wij kunnen het zelf, wij hebben jullie niet nodig!’ En hiermee
had Dederich de junkie, naast zijn dope, nog een knellende
verslaving afgenomen: de leugen dat het pad der genezing
van het roekeloze leven diende te lopen langs de calvinistische
vertegenwoordigers van de aangepastheid: de hulpverleners
en de psychiaters.
Ze konden het zelf en hadden een bloedhekel aan de duur
betaalde naastenliefde. In plaats van verslaafden steeds minder
verantwoordelijkheid te geven, werden ze verantwoordelijk
gesteld voor hun eigen levens. ‘There is no suchthing as a free
lunch’ was niet voor niets het Synanon credo. En dan nog iets:
in ziekenhuizen werken mensen voor hun beroep en dat verbied
schijnbaar het maken van plezier, er is nooit lol op de afdeling.
In Synanon daarentegen werd luid en veel gelachen en
was er altijd wel ergens iemand die muziek aan het maken
was. En wat betekent de naam Synanon? Wel, werd mij uitgelegd,
het is een woord dat niet bestond, net zoals in die decennia
voor Synanon het niet bestond dat een mens uit zijn roes
zou kunnen ontwaken. ‘Synanon?’ was een verspreking van
een bewoner, die snel opgepakt werd door de overige bewoners
en die synoniem zou worden aan de grootste concentratie
ex-alcoholisten, junkies, hoeren en criminelen op aarde.
Oprichter Chuck Dederich zei het als volgt: ‘Synanon is een
idee. Een idee dat aan het vechten is om geboren te worden,
en dat geboren wordt.’
Hij noemde het een ‘zichzelf ondersteunende gemeenschap
van mensen die eerst hun eigen grootste vijanden waren.
In de krantenknipsels kwam ik de verklaringen tegen van bewoners
die zeiden: ‘ik heb mijn leven
aan Synanon te danken.’ Als onderschrift
van een foto van een kaalgeschoren,
nors kijkende man: ‘zonder
Synanon zou ik allang ergens
onder de groene zoden liggen’.
Een ander verklaart bewogen:
“zonder deze plek zou ik nog steeds
opgesloten zitten in een of ander
gesticht of gevangenis, hier ben ik
pas echt gaan leven.”
Hoewel Synanon in alles het tegenovergestelde
was van het anarchistische
Dennendal, vond ik de overeenkomst
in intensiteit om ‘te staan
voor je dromen’ bij de Synanon bewoners
hartverwarmend. Van verschillende kanten had ik gehoord
dat er net voor mij een Hollandse psychiater op bezoek
was geweest. Dr. Martien Kooyman was op zoek was naar een
nieuw model om het groeiende drugprobleem in Nederland het
hoofd te bieden en uit het gastenboek schreef ik het adres
over van ‘de Emiliehoeve’, een afkickcentrum in een psychiatrisch
ziekenhuis in Den Haag dat met een ‘Synanon-achtig
programma’ zou beginnen.

Synanon, waar het begon
Het was de laatste week van november
1974. Ik was op weg naar de
plaats waar het allemaal begon.
Vanuit New York had ik een vliegtuig
genomen naar San Francisco. Drie
weken eerder had de president van
DaytopVillage, Monseigneur William
B. O’Brien, mij opgehaald van het
vliegveld in New York en mij naar
Parksville, een van de therapeutische
gemeenschappen van Daytop
gebracht.
Ik had het boek “ So fair a house”over
Synanon gelezen geschreven door
Daniel Casriel, de Amerikaanse psychiater,
die na zijn verblijf in Synanon
DaytopVillage had opgericht.
Toen ik Mgr.O’Brien vertelde, dat ik ook
een bezoek wilde brengen aan Synanon
zei hij dat ik in het huis van Synanon in
San Francisco moest vragen naar Ted
Dibble. Hij kende hem als drugverslaafde
in New York, toen hij nog werkzaam
was als pastor.
Parksville, waar ik gedurende 14 dagen
kennis maakte met een zinderende therapeutische
gemeenschap had een
overweldigende indruk op mij gemaakt.
Anders dan Synanon was dit geen programma
waar je levenslang kon blijven
maar waar het doel was terug te keren
in de maatschappij.
Na mijn praatje bij binnenkomst, over de
Emiliehoeve met 30 bewoners, voor een
zaal met 150 bewoners vroeg ik aan de
directeur van de therapeutische gemeenschap,
Tony Gelormino, hoeveel
stafleden er werkten. Zijn antwoord was:
‘We zijn blij dat we zeven stafleden hebben,
vroeger waren er maar vier”.
Voor het eerst begreep ik toen, dat niet
de staf maar de gemeenschap zelf voor
de therapie zorgde met als uitgangspunt:
“Only you can do it, but you cannot
do it alone”.
Synanon
In San Francisco nam ik de bus naar
het centrum en vroeg een voorbijganger
waar het huis van Synanon was. “Dat is
in Oakland” was het antwoord. Ik nam
de subway naar Oakland. Toen ik het
station verliet zag ik meteen een kolossaal
gebouw. Ik keek omhoog en zag
met grote letters op het dak: SYNANON.
In het pand aangekomen werd ik vriendelijk
ontvangen, toen ik de naam Ted
Dibble noemde. Ik werd rondgeleid door
het gebouw, waarin onder meer de juridische
afdeling van Synanon was gevestigd.
Enkele uren later zat ik samen
met een andere passagier in een grote
witte bus met grote letters Synanon op
de zijkanten op weg naar Tomales Bay.
Tomales Bay is een uitgestrekt landgoed
ten Noorden van San Francisco
waar in die tijd een gemeenschap van
1600 mensen woonden: mannen, vrouwen
en kinderen. De meesten waren als
verslaafden in Synanon terecht gekomen.
Na enige tijd sloten er zich ook
niet verslaafden aan, de “life-stylers”,
die aangetrokken waren door de manier
van leven in Synanon.
Synanon was een grootschalig social
experiment. Er waren duidelijke regels:
Geen gebruik van drugs, alcohol of andere
de geest beïnvloedende middelen,
geen geweld of dreigen met geweld.
Het bezit was van iedereen. Geld, ook
als dat buiten Synanon werd verdiend,
ging in de gezamenlijke pot.
De werkweek binnen de gemeenschap
bestond uit tien dagen werken, gevolgd
door 10 dagen vrij, zodat er voldoende
tijd was om creatief bezig te zijn.
Loon werd niet betaald. Wel konden
bepaalde privileges worden verdiend.
Er werd gezamenlijk gegeten in een
enorme eetzaal. Elke zaterdagavond was
er in deze zaal een party. Onder de bandleden
waren bekende, ooit verslaafd
geraakte, jazzmusici. Een hoogtepunt
van de avond was de “Synanon One-
Step”, een dans waarbij enige honderden
personen tegelijk twee stappen naar
voor, naar achteren en opzij deden, daarbij
steeds een kwartslag draaiend.
De kinderen woonden, zoals in een kibboets,
niet bij hun ouders maar in
kinderhuizen. Aan het einde van de dag
konden zij naar de ouders gaan. Ze sliepen
in de kinderhuizen.
Boot Camp
In TomalesBay aangekomen werd ik
gebracht naar een gastenverblijf.
De volgende dag maakte ik duidelijk,
dat ik in het programma wilde meedraaien.
Het wekte enige verbazing, dat
die psychiater uit Holland dat wilde.
“Wel, als je dat echt wilt, dan kan dat”
was de reactie.
Ik werd overgebracht naar de plaats
waar nieuwe bewoners warden opgenomen,
The Boot Camp genoemd. Het
was een lange witgeschilderde barak.
De bewoners droegen gekleurde
badges op hun shirt. Naarmate zij verder
in het programma gevorderd waren
werd de kleur vrolijker.
Kort na mijn aankomst werd ik uitgenodigd
om deel te nemen aan de “Game”,
het Spel, waarbij de deelnemers elkaar
confronteerden op hun houding en gedrag.
Deze groepen zouden later overgenomen
worden in de drugvrije therapeutische
gemeenschappen,die naar
het voorbeeld van Synanon ontstonden.
Daar werden ze encountergroepen
(ontmoetingsgroepen) genoemd.
De groep werd geleid door een tanige,
goed verzorgd uitziende, man, die zich
voorstelde als Ted Dibble. Hij had de
leiding over de Boot Camp. Dit was de
eerste keer dat ik hem zag.
Ik was op heftige aanvallen naar mij
voorbereid. Ik had behalve op de
Emiliehoeve ook de heftige emotionele
confrontaties in de groepen in Parksville
meegemaakt. De heftigheid viel mee.
Er werd gevraagd wat ik in hemelsnaam
De vriend, voorjaar 2013
17

kwam doen. Waarom ik een snor had.
Die kon ik maar beter meteen afscheren!
Koppig als ik was, weigerde ik dat.
Waarop ik werd uitgelachen. Mijn standvastigheid
werd kennelijk toch gewaardeerd.
Ik werd na enige tijd met rust gelaten,
waarop de aandacht ging naar
andere deelnemers aan groep. Wel
werd er regelmatig aan mij gevraagd
wat de psychiater ervan vond. Dit herhaalde
zich ook meermalen in volgende
Games. Wat mij opviel was dat er in de
groepen veel meer dan in Dayton gebruik
werd gemaakt van humor. Als
iemand om zijn eigen stommiteiten kon
lachen was vaak het doel van de confrontatie
bereikt.
Ik leerde in de bootcamp mijn bed opmaken
zoals dat in “the Army” hoort. Na
de Boot Camp heb ik dit nooit meer zo
perfect gedaan. ´s Ochtends gingen we
met zijn allen naar buiten voor de
“aerobics”. Dit bestond uit een kwartier
pas op de plaats hardlopen in een gezamenlijk
tempo. Ik had nog nooit van
aerobics gehoord. Later werd het ook in
Europa een rage en werden er overal
aerobics cursussen gehouden.
In Synanon stonden we om 6 uur
’smorgens buiten, voor alle afdelingen,
groepjes mensen gezamenlijk te trappelen.
Ik besloot toen om de aerobics ook
op de Emiliehoeve in te voeren.
Ontmoeting
Op een dag werd ik opgehaald door een
vrouwelijk lid van Synanon, die mij rondleidde
over het uitgestrekte terrein: de
keukens, de farm met koeien en varkens,
de drukkerij, het bedrijf waar verpakkingen
werden gemaakt, het
waterleidingproject, de P.R. afdeling, het
medische centrum, de tandarts, de haven
met de vissersboot, het uitgestrekte
wagenpark, de air strip met de helikopter,
de motorfietsen, de kleuterschool,
de primary school, het creatieve centrum,
de pas geopende afdeling voor
jeugdige delinquenten etc.
Er was zelfs een brandweerstation met
brandweerauto en een ambulance.
Bij het bezoek aan de kleuterschool bleken
de kinderen juist bezig met een
“game”, een gespreksgroep, waarin het
de kinderen niet verboden was om hun
emoties te uiten, wat dan ook luidruchtig
gebeurde.
Het meest bijzondere, zwartgrijs gekleurde,
gebouw had de naam “de Tempel”.
In een special ruimte werd daar
elke week de “MondayNight Game” gehouden
waaraan werd deelgenomen
door de oprichter van Synanon, Charles
18
De vriend, voorjaar 2013
(Chuck) Dederich, voormalige zakenman
en alcoholist, zijn vrouw Betty, zijn
dochter, zijn broer en andere “elders”.
Alseen lid van Synanon iets had uitge-
Martien Kooyman
Chuck Dederich
spookt wat niet in de haak was kon er
een uitnodiging komen voor deze groep,
waarop heftig geuit commentaar kon
volgen.De groep werd in de gemeenschap
van Tomales Bay live op een gesloten
TV circuit uitgezonden. Via de
radio kon er meegeluisterd worden in de
andere centra van Synanon. Zo kon
iedereen op de hoogte blijven van de
belangrijkste zaken in Synanon.
In een van de zijruimten van de Tempel
zat een rij bewoners met koptelefoons
te luisteren naar tapes van groepen en
lezingen. Ik vroeg aan een van de jongens
waarom hij dat deed. “I want to
become a Synanon fanatic” was zijn
antwoord.
Aan het eind van de rondleiding
gingen we naar
The Club” een gebouw
met een zaal met leren
fauteuils, waarin onder
meer een vakantiereisbuiten
Synanon kon worden
besproken. De gelukkigen,
die dat privilege
hadden verdiend konden
gebruik maken van een
tiental campers.
Toen mij dit werd uitgelegd
kwam een fors gebouwde
man binnen. Het bleek
Chuck Dederich te zijn.
Hij had gehoord, dat er een Hollandse
psychiater op bezoek was, die een therapeutische
gemeenschap voor verslaafden
had opgericht. Toen ik hem
vertelde dat de belangrijkste verandering
op de Emiliehoeve de invoering van
encountergroepen was geweest, dat
toen pas de bewoners eerlijk met elkaar
omgingen, raakte hij bijzonder geïnteresseerd.
Synanon was ontstaan uit de Game, het
Spel. In zijn huis was een AA bijeenkomst
uitgelopen op een heftige woordenwisseling,
waarbij de aanwezigen
elkaar toeschreeuwden. Na deze uitbarstingen
voelde men zich beter en
trad er een ontspanning in. Dederich
vertelde mij, dat dit alleen mogelijk was
geweest omdat een geen professioneel
bij was, die de gemoederen zou hebben
gesust.Ook vertelde hijmij, dat hij zich
zorgen maakte over het feit, dat hij nu
zelf niet meer in de Game werd geconfronteerd.
Hoogstens gebeurde dat door
zijn vrouw of zijn broer. Hij werd soms
door de leden van Synanon gezien als
een half god.
Hoe waar bleek deze observatie.
Toen zijn vrouw Betty overleed waren er
geen grenzen meer voor zijn gedrag.
Omdat er grote problemen waren met
de in Synanon geboren en van jongs af
in de kinderhuizen opgegroeide kinderen,
die er niet voor hadden gekozen
om in Synanon te wonen, besloot hij dat
alle leden van Synanon gesteriliseerd
moesten worden en dat stellen uit elkaar
moesten gaan en een andere partner
op moesten zoeken. Ook stond hij
geen huisdieren meer toe. Dit resulteerde
in een grote uitstroom van bewoners.
Volgens sommigen was het breekpunt,
dat voor de regel: geen geweld, een uitzondering
gemaakt werd voor de groep
jeugdige delinquenten. Voor hen zou
een corrigerende oorvijg goed zijn.
Synanon verklaarde zich onafhankelijk
van de Verenigde Staten en opende een
ambassade in Washington. Er kwamen
gewapend bewakers bij de ingang van
het landgoed in Tomales Bay.
Het Snake incident
Het begin van het einde van Synanon
was het ”Snake incident”. Toen Chuck
Dederich in een Monday Night Game

hoorde, dat een advocaat een geldbedrag,
dat door een bewoner was afgestaan
aan Synanon, terugvorderde
riep hij uit: “kill that man!” Een dag later
werden twee bewoners van Synanon
betrapt toen zij een ratelslang in de
brievenbus van de advocaat hadden
gestopt.
De politie had een bandje gekregen van
de uitzending van de betreffende groep.
Dederich werd gearresteerd wegens
aanzetten tot moord. Hij werd tot vijf jaar
gevangenisstraf veroordeeld en mocht
daarna nooit meer contact hebben met
Synanon of enige andere drughulpverlening
organisatie. Hij kwam later
toch terug naar een van de kleinste
overgebleven vestigingen van Synanon,
waar zijn dochter de leiding over had.
Het landgoed Tomales Bay was inmiddels
verkocht.
Dederich overleed in 1997.
De betekenis van Synanon
De geschiedenis van Synanon demonstreert
hoe een geniaal leider zijn controle
kan verliezen als hij geen tegenspel
krijgt.Terwijl Synanon een marginaal
bestaan tegemoet ging werden in
de gehele wereld duizenden programma’s
opgericht met hulp van ex-
Synanon leden of door hen opgeleide
personen.
Therapeutische gemeenschappen, opgericht
vanuit de filosofie van Synanon,
hebben veel mensen in alle werelddelen
weer de macht teruggegeven over hun
leven. De impact van Synanon op de
verslavingszorg en andere hulpverlening
is vaak onderbelicht.
Na mijn verblijf in Tomales Bay vertrok ik
naar de vestiging van Synanon in Santa
Monica. In 1958 hadden verslaafden in
een loods bij de haven daar de gemeenschap
opgericht met het uitgangspunt,
dat mensen kunnen veranderen door
zichzelf en anderen te helpen.
Op weg naar Santa Monica, een voorstad
van Los Angeles, bezocht ik het
door Fritz Perlsopgerichte centrum voor
persoonlijke groei, Esalen. Ik ontmoette
er William Schuts die in zijn boek: “Joy”
over encountergroepen schreef en
daarin Synanon niet vermeldde. In een
gesprek met hem kwam ik erachter, dat
hij nota bene zelf had deelgenomen aan
de Games voor buitenstaanders, die in
California door leden van Synanon in
zogenaamde Game Clubs waren
gehouden.
Martien Kooyman
Stichting Moedige Moeders Nederland -
koepel van bestaande Moedige Moeders
organisaties - in actie voor ondersteuning
aan ouders van verslaafden, betere
preventievan verslaving en meer
efficiënte verslavingsbehandeling
Moedige Moeders begon haar werk in Edam-Volendam, na die vreselijke
Nieuwjaarsbrand, begin 2001. Er bleek een enorm verslaafdenprobleem
onder jongeren te zijn waar de politie, het stadsbestuur en de hulpinstanties,
waaronder de verslavingszorg, geenvat op kregen. Mede door
ontkenning en schaamte was dit brede maatschappelijke probleem diep
weggestopt.
Moedige Moeders kregen een breed podium, bij de politiek en de pers.”
Hun initiatief vond navolging op een aantal andere plaatsen in het land.
Desondanks bleken in de periode 2004-2009 de door
Moedige Moeders gesignaleerde knelpunten in
Nederland slecht bij de besluitvormende politiek aan
te komen en waren er velelokale gemeentebesturen
die verslaving onder jongeren ontkenden. Ouders
van verslaafden kwamenen komen in onmogelijke
situaties, omdat de overheid geen actie onderneemt,
op het feit dat de van oorsprong onschuldige wiet,
NU hard drug geworden is en deed/doet voorts weinig
tot niets op het fenomeen ‘’alcoholkeet om in te
drinken’’, voorafgaand aan nachtelijk horecabezoek.
Dit bracht een aantal personen ertoe om te besluiten
tot het starten van de Koepel van Moedige Moeders
Nederland. Dit vond plaats in februari 2012. Het
bestuur bestaat uit Ans van Zeeland; secretaris,
Alfred Lagerweij, penningmeester Flora Mesbah,
Tiny Tol en Peter Schipper leden, Jacques Groffen,
adviseur.
Alfred Lagerweij
Nederland
De vriend, voorjaar 2013 19

Symposium Herstel &Verslaving
HS Leiden, 9 november 2012
Sprekers:
Elsbeth de Ruijter
directeur behandelzaken Brijder Verslavingszorg, tevens
dagvoorzitter
Het herstel-concept is in opmars. Hiertoe is ook het
Handvest van Maastricht (zie inzet) opgesteld. Dit omvat
drie inhoudelijke afspraken tussen cliëntenraden en bestuurders
van verslavingszorginstellingen(maart 2010).
1. Maatschappelijk herstel en kwaliteit van leven leidend
principe
2. Ervaringsdeskundigheid is de erkende, derde kennisbron,
naast wetenschappelijke en professionele kennis
3. In proeftuinen worden praktijken ontwikkeld waarin
activiteiten en projecten ten dienste van herstel
worden uitgeprobeerd.
Ben van de Wetering
lid Raad van Bestuur van Bouman GGZ Antes:
Wat betekent herstel in de verslavingszorg en de GGz?
De rechterlijke machtiging en gedwongen opname kan
een zinvolle stok achter de deur zijn.
Van de Wetering noemt zich een pragmatisch psychiater,
in sommige gevallen voorstander van gedwongen
opname/behandeling
Herstel is een persoonlijk proces: klinisch, functioneel
(sociale re-integratie), maatschappelijk (beeldvorming,
stigmatisering) en persoonlijk (eigen doelen, identiteit,
zingeving, perspectief).
Frank Marijnen
Ervaringsdeskundige, betrokken in
Project Vrijplaats bij Brijder
Verslavingszorg:
Hebben cliënten perspectief op
herstel?
Ervaringsdeskundigen zijn niet de
nieuwe heilige huisjes, maar
ervaringsdeskundigheid verdient
een volwaardige plaats als kennisbron
in het veld van de
verslavingszorg.
20 De vriend, voorjaar 2013
Symposium in de aula van Hogeschool Leiden, ongeveer 200
deelnemers, de helft met leerlingen, de rest met vertegenwoordiger
van Bouman en Brijder en belangstellenden.
Alfred Lagerweij en Kees van Eendenburg hebben deze dag
bijgewoond.
Niels Mulder
Ineke Schaap
Gezondheidswetenschapper en verpleegkundige:
Welke vaardigheden zijn nodig om herstel te ondersteunen?
Hoeveel afstand is er tussen de hulpverlening en de cliënt?
Agenda van de toekomst is goed gereedschap
Mw Schaap is vol twijfels over de wijze van ondersteuning bij
herstel. Er is niet één goede weg.
Jan Oude Bos
Ervaringsdeskundig beleidsmedewerker van
VNN en voorzitter Kennisnetwerk het Zwarte
Gat:
Wat is een adequate houding voor herstelondersteuning?
Wat kunnen hulpverleners leren; wat kunnen ze
beter nalaten?
Agenda van de toekomst (het Zwarte Gat)
Hoogleraar Openbare Geestelijke
Gezondheidszorg Erasmus MC,
psychiater, onderzoeker bij BavoEuropoort.:
Herstel en bemoeizorg. Is er sprake van een tegenstelling?
Bemoeizorg en zelfs bemoeizucht!
IBS (inbewaringstelling) en RM (rechterlijke machtiging)
tussen 1978-2011: 20% tot 50/60% effectief
Mulder is voorstander van de mogelijkheid tot gedwongen
opname en behandeling (“bemoeizorg”)

Jaap van der Stel
Lector geestelijke gezondheidszorg
Hogeschool Leiden, senior-onderzoeker
GGZ InGeest-VUmc:
Wat is de betekenis van zelfregulatie
voor persoonlijk herstel? Kan
verslavingszorg groei van autonome
zelfregulatie bevorderen? Hij vindt van
wel, maar is tegenstander van gedwongen
opname/behandeling
Het Handvest Maastricht Raamovereenkomst
De cliëntenraden en bestuurders van de in de bijlage genoemde
voorzieningen komen overeen dat met ingang van
maart 2010 op het terrein van:
1. Maatschappelijk herstel en Kwaliteit van leven:
Van begin tot eind de herstelaanpak als uitgangspunt
hanteren gericht op maatschappelijk herstel en kwaliteit
van leven.
Herstel is een individueel proces, dat mensen met
verslavingsproblemen aangaan, om weer meer controle
te krijgen over het bereiken van realistische concrete
doelen en zingeving in hun eigen leven. De behandeling
is een onderdeel van het herstelproces bij
cliënten die dit niet op eigen kracht kunnen realiseren.
Bij maatschappelijk herstel is tevens inzet nodig van
andere instellingen op alle in aanmerking komende
leefgebieden, zoals wonen, werk en welzijn. De
verslavingszorg biedt niet alle zorg, begeleiding of ondersteuning
zelf. De besturen van de verslavingszorginstellingen
nemen in samenspraak met hun eigen
cliëntenraden het initiatief om de noodzakelijke inzet
van genoemde instellingen in de gemeente te regelen.
2. Ervaringskennis:
Ervaringskennis is de erkende, derde kennisbron,
naast wetenschappelijke en professionele kennis.
Daarnaast werden er workshops gegeven
met de volgende onderwerpen:
• perspectief voor de cliënten
• perspectief voor de hulpverleners
• Perspectief familie en vrienden
• Perspectief voor de gemeenten
• Perspectief verzekeraars
• Proeftuinen
In de workshops werd actief gediscussieerd en kwamen veel meningen en
ervaringen van de toehoorders naar voren.
Het symposium werd afgesloten met een plenaire discussie, geleiddoor
Elsbeth de Ruijter
Wij vonden het een goede bijeenkomst, met een veelheid aan sprekers
en via de workshops een actieve deelname van de aanwezigen. De plenaire
discussie viel een beetje tegen, alles was al zo’n beetje gezegd.
Het mooie was dat alle sprekers geloofden in enige vorm van herstel van
verslaving. De mate waarin en de weg ertoe verschilden per spreker.
De veelgehoorde negativiteit (“eens verslaafd, altijd verslaafd”) en beperking
tot “harm-reduction” ontbraken hier gelukkig.
Opvallend was dat abstinentie zelden genoemd werd als voorwaarde voor
herstel: maatschappelijk en persoonlijk herstel is ook mogelijk onder beperkt
gebruik. Deze discussie werd echter niet gevoerd.
Totale abstinentie wordt vaak gezien als ‘een brug te ver’.
Alfred Lagerweij
Kees van Eendenburg
De ervaringskennis van (ex)cliënten moet meer benut
worden binnen de behandeling als onderdeel van herstel,
die empowerment onder cliënten moet stimuleren.
Echter, ervaringskennis alleen kwalificeert iemand niet
voor een beroep of functie, deze kwalificaties zijn afhankelijk
van een opleiding.
3. Proeftuin:
In de proeftuin worden praktijken ontwikkeld waarin activiteiten
en projecten ten dienste van herstel worden beproefd.
Om het bovenstaande tot een succes te maken wordt het
reguliere overleg tussen cliëntenraden en bestuurders gebruikt.
Daarnaast werken de instellingen samen in het netwerk
van directeuren Verslavingszorg en de cliëntenraden
binnen het Kennisnetwerk Het Zwarte Gat.
Het netwerk van directeuren Verslavingszorg en het Kennisnetwerk
Het Zwarte Gat zullen nader gaan samenwerken.
De samenwerking bestaat uit:
Ieder vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid al datgene zal
doen dat nodig is voor het realiseren van een nader af te
spreken resultaat uitgedrukt in meetbare, kwantitatieve en
de benodigde kwalitatieve doelen. Ieder koppel van bestuurder
en cliëntenraad zal in zelf opgelegd overleg verder invulling
geven aan dit Handvest.
Het Zwarte Gat is op Internet te vinden op http://
www.hetzwartegat.info.
De vriend, voorjaar 2013
21

Op deze dag kwamen bestuur en vrienden
bijeen. In de vergadering presenteerde
Hans Bogers, oud medewerker van de
Emiliehoeve zijn boek Dansen op Nieuwe
Grenzen*, presenteerde zijn boek. Een
aanrader voor iedereen die zich herkent in
de ontwikkelingen in de zorg van de afgelopen,
ruim, 30 jaar. Met name de affaire
Dennendal en de TG Emiliehoeve zijn ankers
in het verhaal en de werkers van weleer
komen absoluut zaken tegen die toen
erg speelden en nu wellicht alweer in de
vergetelheid dreigen te verdwijnen.
Het boek is te bestellen door 26,75 over te
maken op bankrekening 6668354 t.n.v.
J.C. Bogers te Den Haag.
In 1975 kwam ik voor het eerst in aanraking
met de Emiliehoeve door de film Our
House, van Ad Langebent, (KRO - Brandpunt).
Als groepsleider, werkzaam in de
kinderbescherming (zmok) werd ik toentertijd
enorm getroffen door de rechtstreekse
aanpak van de drugvrije, hiërarchische
therapeutische gemeenschap. In minder
dan een jaar later werkte ik, samen met
een groep van ongeveer acht enthousiastelingen
aan een nieuw project in Rotterdam,
de Crisis- en Detoxificatieafdeling
van de Boumanstichting op de
Heemraadsingel. Natuurlijk hadden wij
allen ‘meegedraaid’ op de Emiliehoeve en
voor de meesten van ons gold dat de TG
‘de Essenlaan’, toen o.l.v. Christine de
Bruijn, de plek in Rotterdam was waar hetzelfde
gebeurde. Een memorabele ervaring
met diepe, diepe impact!
Op de ledenvergadering bleek dat oorspronkelijke
film helaas kwijt is geraakt.
Ik kan me de dagen goed herinneren, dat
ik, na 2 jaar Heemraadsingel, werkzaam
was als preventiemedewerker van de
Emiliehoeve (als opvolger van Hans
Bogers). Met de bewuste film ging ik de
boer op in heel Nederland en sprak met
vele groepen van hulpverleners, op sociale
academies, bij politieagenten, militairen,
verpleegsters, leraren et cetera. Én altijd
interactie met de groepen! Mensen laten
meemaken wat het betekende om je-zelf
open te stellen en eerlijk te zijn over je gevoelens,
ook jegens elkaar. Wat meestal
voor bijzondere momenten zorgde.
Gelukkig bleek op de vergadering dat er
een cd was samengesteld met delen van
de film en anderebeelden uit die tijd van de
diverse Haagse programma’s, communes,
demonstraties, happenings. Zowaar mocht
ik mijn persoon ook terugvinden, weliswaar
aan het einde, maar toch, ik sta er nog op.
30 jaar jonger, lang haar en, staande in
een kring, waarschijnlijk ‘Essenlaan righton’,
schreeuwend.
22 De vriend, voorjaar 2013
Overdenkingen van Gyani F. Geise
naar aanleiding van de ledenvergadering van de Vriendenvereniging
Dit was de Yell van de TG de Essenlaan.
Erg leuk om eens terug te zien. En met
name om de energie en power die dit alles
uitstraalde. Het was natuurlijk Martien die,
geraakt in een workshop in Engeland die
geleid werd door Denny Yuson (later Sw.
Anand Veeresh), deze spirit mee naar huis
nam en implementeerde in de Emiliehoeve,
en later door heel Nederland. Het
begin van de FDP (Federatie van Drugvrije
Programma’s). Dit ligt allemaal ver achter
ons.
Na het bekijken van deze cd en de introductie
van Hans Bogers’s boek was het tijd
voor de actuele vergadering. Ik had de
notulen doorgestuurd gekregen van de
secretaris, Kees van Eendenburg, en was
op de hoogte. Wat me direct al op viel was
dat de aanwezigen in de vergadering in
grote mate bestond uit grijze bollen en
gaandeweg vroeg ik me af wat er gebeurd
was met de energie en spirit van vroeger.
De ‘managers’ die tegenwoordig overal de
dienst uit maken, hadden ook in de
verslavingszorg flink huisgehouden en dat
had op zijn beurt, over 30 jaar heen, vele
veranderingen teweeggebracht in de therapeutische
gemeenschappen. Niet allemaal
ten goede, volgens mij. Het spontane
karakter van het programma bleek ingedampt
met opgelegde regels vanuit de
gezondheidszorg. We spreken weer over
patiënten, iedereen moet een eigen kamer,
enz. Allemaal zaken die het familiemodel
niet ten goede kwamen. Als je anno nu
verslaafd bent is het, geloof ik, de opdracht
om je afhankelijkheid, je emotionele chaos,
je beroep(of gemis daaraan) én toekomstperspectief
binnen 6 maanden te hebben
doorwrocht, met als uitkomst een geheel
opgeknapt en maatschappelijk klaar gestoomd
mens. Niet dus.
Het programma was goedkoop! Werkte
met ervaringsdeskundigen, en ja, toegegeven,
daar liep er wel eens eentje bij die
misschien beter een ander beroep had
kunnen kiezen, maar door de bank genomen
was dit een goede en herkenbare benadering,
met een prima slagingspercentage.
Martien heeft dit jarenlang onderzocht
en aangetoond. De programma’s
waren ook groot. 50 bewoners tegelijkertijd
in behandeling; dat gaf veel reuring en dat
was weer goed voor het ‘proces’.
Nu zie je veel vaker de individuele benadering,
door middel van hoog opgeleide werkers,
met weinig praktijkervaring waar het
verslaving betreft, maar wel met een navenant
hoger prijskaartje.
Of andersoortige programma’s waar
‘resultaatgericht gewerkt wordt’, maar wel
binnen een vooraf bepaalde termijn. (3 tot
6 maanden).
Verslavingsproblematiek blijft altijd een
proces van inzien en loslaten van oude pijn
en starten met een nieuw elan, met lef,
met zelfvertrouwen en met steun van de
naasten om je heen. Dát gebeurde er in de
TG’s. Nu moet je maar zien of je het redt,
want die familiaire steunpilaar is er niet
meer, althans niet meer zo als toen.
Natuurlijk veranderen de tijden, dus ook in
programma’s zoals deze kwamen aanpassingen.
Maar of we er nu beter van geworden
zijn, vermoed ik niet.
Ook tijdens de vergadering leek me dat er
behoefte is aan het opschudden van het
bed. Ik, of Alfred Lagerweij, dat weet ik al
niet meer, stelde daarom voor eens een
‘brainstorm’ te houden over het programma
nu. Om ervoor te zorgen dat we ook
naar de kosten kijken, stelden we voor om
ook de hoge heren van de diverse zorgverzekeraars
uit te nodigen. Ook vroeg ik
me af of de, door de jaren heen groot geworden
lijst van ex-Emilianen, gebruikt
mocht worden. Dat bleek niet het geval.
Ik trof hier op deze avond hele goede,
oude vrienden aan. Gewéldig om die weer
te mogen ontmoeten. Hoe zit dat met u,
beste lezer, bent u nog Vriend? Bent u bereid
een eventuele brainstorm (dag/middag/avond)
te bezoeken en uw ideeën
kenbaar te maken. Draagt u het drugvrije
programma nog een warm hart toe en
vindt u ook dat de opgedane ervaring van
ruim 30 jaar voortgang moet krijgen? Ik
roep u graag op en masse te reageren.
‘Big Hug’ to you all.
Gyani F. Geise, september 2012

Mirage Minnesota vierde haar 10-jarig bestaan
De trotse staf van Mirage
Op 8 februari 2013 vierde Mirage Minnesota tijdens de jaarlijkse reünie
het 10 jarige bestaan. Na tien jaar stap voor stap ontwikkeling is
Mirage uitgegroeid tot de Mirage Minnesota Company. Zowel behandel-inhoudelijk
als organisatorisch is er veel ontwikkeld. Mirage heeft
nu 32 bedden in Den Haag, volgend jaar 40 op een prachtige locatie in
het bos: het landhuis Ockenrode, waar nu nog Triple Ex zit, wordt omgebouwd
en aangebouwd voor de accommodatie van 40 bewoners.
Interview met Bert Aarts
10 jaar vormgever van De Vriend
Toen in 2003 de vorige lay-out man overleed, sprong
Bert Aarts in, om nooit meer met dit werk te stoppen.
Bert Aarts (1951) volgde de opleiding audiovisuele vormgeving,
in Rotterdam en Den Haag. Zijn eerste baan was bij de
Landmacht, foto film dienst (LFFD), in de Haagse Alexander
kazerne. Hier werden instructiefilms opgenomen, Amerikaanse
films nagesynchroniseerd en filmanimaties gemaakt. Daarna
1975-2005 bemande hijde audiovisuele afdeling bij het toenmalige
psychiatrische ziekenhuis Bloemendaal (thans
Parnassia Groep). Een van de vele werkzaamheden was het
registreren van de encountergroepen bij De Emiliehoeve, alsook
uitvoering van de filmische documentaire van de Wereldconferentie
van Therapeutische Gemeenschappen,
in Noordwijkerhout, in 1980 (zie
foto pag. 7). Nico Boersen, destijds werkzaam
in diverse managementfuncties binnen
de Parnassia Groep, assisteerde bij
dat laatste werk en het is opmerkelijk dat
Boersen nu zelf een audio-visueel bedrijf
heeft. De laatste 10 jaar werkte Bert bij
Parnassia als grafisch ontwerper. Als
hobby deed hij -en zijn vrouw
Jacqueline- altijd al modelbouw
met meubilair voor poppenhuizen,
in de internationale schaal 1:12.
Sinds 15 jaar staat hij op beurzen
met tekeningen voor poppenhuismeubels
en zelfbouw pakketten.
Voorts is hij medewerker van het
tijdschrift Dolls House Nederland.
Sinds 2011 geeft hij bedrijfsmatig
workshops op diverse locaties in
www.aartsminiatures.com
Nederland, met ingewikkelde
Daarnaast heeft Mirage nu drie ambulante vestigingen in Haarlem,
Amsterdam en Rotterdam. Ook zijn er plannen voor de toekomst om
naar andere delen van het land uit te breiden.
Mirage vierde op vrijdag 8 februari dit feest met meer dan 200 trotse
abstinente “Miragisten” en het voltallige team van 30 medewerkers.
Het was een geanimeerde en inspirerende bijeenkomst.
Hoogtepunt was de traditionele sessie waarin het aantal jaren dat men
clean was werd afgeroepen, per “clean-jaar” werden de aanwezigen
naar het podium geroepen,
tot het helemaal vol
stond met trotse herstelde
ex-verslaafden. Wat een
feest om hierbij aanwezig
te zijn!
Wie meer over Mirage wil
weten, kijk op de mooie
website
www.mirageminnesota.nl
Kees van Eendenburg
projecten: mechanische schaalmodellen, zoals een flipperkasten,
een treintafeltje met een rijdend treintje, een muziekkast
met bewegende aapjes. Een andere workshop is om
mensen te leren werken met mini elektrische machines voor
houtbewerking.
Bert doet sinds 2003 tot nu toe de lay-out voor De Vriend.
Lay-out is een onmisbaar element bij elke krant. De artikelen
worden door de redacteur met bijgeleverde foto’s op usb stick
aangeleverd. Daarna volgen vaak urenlange sessies met de
redacteur om de artikelen in een werkbare vorm te gieten middels
lay-out, typografie en fotobewerking. En als Bert dan de
definitieve vorm levert, komen
er vaak laatste vragen voor
kleine veranderingen en
verbetering van foutjes.
Daarna wordt de tekst
digitaal naar de drukker
gestuurd. Ik heb van Bert in
de periode 2003-2010 veel
bijgeleerd over het lay-out
vak, waarvoor mijn dank.
Alfred Lagerweij,
voormalig redacteur
De Vriend.
De vriend, voorjaar 2013
23

Ieder half jaar gaat een deel van de cliëntengroep
van Triple-Ex op OWB. Dat staat voor
Out Ward Bound. Het doel hiervan is om
grenzen op te zoeken, te verleggen, leren
samenwerken en dat alles zonder gebruik
van drugs of alcohol. Vorig jaar oktober gingen
12 cliënten op pad. Bepakt met een volle
rugzak, met tent, slaapzak, matje, kookspullen,
kleding en eten, gingen ze met de
trein naar Den Helder. Om vanaf daar terug
te lopen naar Den Haag. Over het strand.
120 kilometer. In 5 dagen tijd. Door wind en
regen en heel soms een klein beetje zon.
Hieronder een verslag van drie van de twaalf
helden over hun OWB.
Jipke Kool
OUTWARD BOUND
VAN TRIPLE-EX
Patrick:
Het was echt heel leuk, we hadden een leuke club mensen.
Ik heb tijdens de OWB mijn leerdoelen behaald: iets
afmaken waar ik aan begin en mensen helpen wanneer ze
dat nodig hebben.
Het gevoel van overleven was heel erg lekker. Ik zou het
zo overdoen, maar ik was wel echt kapot op het laatste
stuk. Maar ik heb nu ook gezien dat als ik nuchter ben, ik
ook mijn grenzen kan verleggen. Zonder alcohol of drugs
dus.
Dat ik niet kon bellen met mijn kinderen, was mijn grootste
leerdoel. Maar zij waren wel heel erg trots op hun vader.
Het blow-karten was ‘de bom’ en het weer was die dag
ook goed. Alleen de laatste dag hadden we slecht weer.
Ik zou het iedereen aanraden om te doen, het geeft je ook
goed gevoel als je het gedaan hebt. Je komt jezelf tegen,
Zesmaandelijkse krant, uitgegeven
door de Vriendenvereniging van
Drugvrije Programma’s (VVDP)
(opgericht 1974).
Doelstelling van de vereniging is:
ondersteuning van ex-verslaafden en
staf, van de op abstinentie gerichte
verslavings- en forensische & intensieve
herstelprogramma’s van de
Parnassia Bavo Groep en aan hen
gerelateerde organisaties.
Inschrijfnummer van de Kamer van
koophandel: 40407541
Redactie:
Kees van Eendenburg
www.drugvrij.nl
24 De vriend, voorjaar 2013
Bestuur:
Martien Kooyman (voorzitter),
Kees van Eendenburg (secretaris)
Paul Greymans (penningm.)
Tiemen Alink (lid namens de
ouders, kinderen en relaties)
Bert Kleipool (lid)
Redactie:
info@vriendendrugvrijeprogrammas.nl
Vormgeving:
Bert Aarts
Druk:
Bestenzet, b.v.
Zoetermeer
ING nr. 3160877
t.n.v. Vereniging Vrienden Drugvrije
Programma’s
in veel opzichten, je moet je medemens helpen waar dat
nodig is en ook zelf je spullen dragen.
Het heeft mij echt laten zien dat je ook dingen kan bereiken
zonder drugs en alcohol.
Mustapha:
Ik vond het echt leuk op de OWB, we hadden leuk clubje
met jongens en meiden. Ik vond het wel zwaar, maar ik heb
het gedaan en nog wel zonder drugs. Dat was echt mijn
hoogtepunt. En natuurlijk dat ik het heb gehaald, wel met
een gekneusde enkel.
Patrick was er elke dag voor mij, met een bakkie koffie. Bij
Scheveningen kwam ik mezelf echt tegen, toen was ik echt
kapot.
Claudia:
Hoe ik de OWB ervaren heb? De OWB van april ben ik niet
mee geweest en toen ik achteraf de verhalen hoorde, had
ik best spijt. Want het groepje wat toen meeging kende ik
best goed en ik wilde eigenlijk wel mee. Maar ik ben bang
voor nieuwe dingen en ik heb daarom besloten om volgende
keer toch mee te gaan.
Het was een ‘stukje’ wandelen vanaf Den Helder naar Den
Haag. In het begin dacht ik: ‘ oke, leuk’. We hadden al twee
keer proefgelopen, maar toen had ik het nog niet zo zwaar.
We moesten ook onze rugzak dragen, van bijna 20 kilo.
Persoonlijk vond ik het op de derde dag niet meer leuk, omdat
ik de blaren op mijn voeten had staan, ik had het koud, ik
voelde me vies en was moe. Toen we op die derde dag bij
het kampvuur zaten werd het mij teveel en zei ik dat ik niet
meer verder wilde wandelen, ‘ik verzet geen stap meer’ zei ik.
Ik heb mij de volgende dag met een kopje groene thee met
suiker over laten halen om toch door te zetten, dat was ook
één van mijn leerdoelen. Al met al dacht ik: ‘ah nog twee
nachtjes en dan is deze hel over’. En met hel bedoel ik de
pijn in mijn voeten en mijn rug.
De laatste dag was mijn verjaardag en ik was er die dag
ook echt klaar mee. ‘Yes, ik heb het gehaald en ik ben nog
jarig ook!’
Achteraf ben ik heel blij dat ik het gedaan heb en ik ben
een grote en leuke ervaring rijker. Ik was al heel hecht met
het groepje waarmee ik ben gegaan, maar na deze ervaring
zie ik ze als familie.
Waardeert u het ontvangen van De Vriend en
bent u nog geen lid?
U kunt de Vereniging Vrienden van Drugvrije
Programma’s ondersteunen door lid te worden of
een donatie over te maken. Het lidmaatschap
kost 30 euro per jaar, u krijgt dan tweemaal per
jaar De Vriend toegestuurd.
U kunt zich als lid opgeven bij het secretariaat
VVDP:
Sonoystraat 14
2581 VL Den Haag
E-mail: eenden@ziggo.nl
Giften en donaties kunt u overmaken op INGrekening
31060877 t.n.v. Vereniging van Vrienden
van Drugvrije programma’s
Johan Huizingalaan 124c, 1065 JE Amsterdam.
Uw financiële steun is fiscaal aftrekbaar, we
hebben hiervoor de ANBI-registratie.