Culturele kaart Oosterhout - CLIP Oosterhout

Culturele kaart
Oosterhout
Patrice Matthee en Sacha van Vliet
coördinatoren CLIP Oosterhout
Nadine van Meenen
student Avans Hogeschool Breda
september 2011

Inleiding
Maak uw eigen culturele route. Deze culturele kaart brengt u in contact met kunst in de openbare
ruimte, bijzondere gebouwen, musea en openbare instanties in Oosterhout.
Contact met kunst in de openbare ruimte en bijzondere gebouwen
Deze zijn heel verschillend van aard: Het kunnen molens, kapellen, kerken, beelden of kunstwerken
zijn, maar ook minder bekende zoals muziektempels en overblijfselen van een kastelen.
In sommige gebieden liggen een aantal van deze bezienswaardigheden dicht bij elkaar of wellicht
dicht bij uw school. Bij deze culturele kaart zijn een aantal plattegronden toegevoegd waar u uw
eigen wandel- of fietsroute op uit kunt stippelen.
U kunt bij het bekijken van de kunst en bijzondere gebouwen gebruikmaken van de twee kijkwijzers
of de vragen hieruit, dit is helemaal aan u.
De leerlingen krijgen zo een indruk van de geschiedenis van Oosterhout zoals die bewaard is
gebleven.
Musea en openbare instanties
Er zijn in Oosterhout een aantal musea, maar wat is hier te doen? Hiervan is voor u een overzicht
gemaakt. U kunt hierin vinden waar de musea zich bevinden en wat het museum u te bieden heeft.
Ook de openbare instanties zijn bij de culturele kaart te betrekken. Dit omdat zij u veel kunnen
bieden. U kunt hierbij onder andere denken aan een rondleiding bij de brandweer, lespakketten,
gastlessen en lesprojecten.
Ontdek nu zelf de cultuur in Oosterhout!
2

Inhoudsopgave
Kunst in de openbare ruimte 4
Kijkwijzer: ‘Kunst in de openbare ruimte’ 8
Bijzondere gebouwen 11
Kijkwijzer ‘Een bijzonder gebouw’ 15
Musea 16
Openbare instanties 18
Bronnenlijst 20
3

I II
III
IV V
VII
Kunst in de openbare ruimte
VI
VIII IX
4

X XI XII
XIII XIV XV
XVI XVII XVIII
5

Nummer Beeld Kunstenaar Plaats Stad
I Heilig hart H.M. Hagenaars Markt Oosterhout
II Vrouw met kind Jacques van Slotpark Oosterhout
(oorlogsmonument) Poppel
III Willem van
Niel Steenbergen Lukwelpark (hoek
Oosterhout
Duivenvoorde
Hertogenlaan/slotlaan)
IV Vogels in vlucht Jacques van
Poppel
Slotpark Oosterhout
V Abrahammonument Niel Steenbergen Slotlaan/Abrahamhoek Oosterhout
VI Kind zittend op een Jaak Kreijkamp Slotjesveld (bij OBS De
Oosterhout
eend
kameleon)
VII Blikken zuil ? Paterserf (bij zwembad De
Blikken)
Oosterhout
VIII Mooi Keetje Nico van Leest Leijsenhoek/Mathildastraat Oosterhout
IX De Anoniemen Paul Elshout Slotpark Oosterhout
X 3 historische figuren: Harm
Markt (eind v.d. Klappeijstraat) Oosterhout
Tempelier, Johannieter
en de Abdis van Thorn
Timmermans
XI Zwerffiets Piet Hohmann Beneluxweg Oosterhout
XII Beeld voor de zon Niko de Wit Pasteurlaan (bij Amphia
Ziekenhuis)
Oosterhout
XIII Hugo Harry Storms Vondellaan (hoek
Vondellaan/zuiderhout)
Oosterhout
XIV Hatsiekedee Clema van
Bekhoven
Markt Oosterhout
XV Geniet van het gedane Paul Elshout Keiweg 52 (bij Zorgcentrum De
Doelen)
Oosterhout
XVI Zonder titel (letters Ben Oldenhof en Bredaseweg 106 c, bij Stichting Oosterhout
SBK)
Jos Smeets Beeldende Kunst (SBK)
XVII Rex sum ego (wegkruis) ? Bredaseweg (ongeveer bij
bredaseweg 127)
Oosterhout
XVIII Zuil (fontein) ? Dillehof Oosterhout
6

Kijkwijzer: Kunst in de openbare ruimte
Eerste indruk:
1. Wat voor beeld/kunstwerk is dit?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
2. Heeft het een speciale naam?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
3. Van wie is dit standbeeld/kunstwerk?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
4. Vind je het belangrijk dat dit standbeeld bewaard blijft voor de toekomst of vind je het niet
nodig? Kies voor a) of b) en vul de vraag in:
a) Ja, ik vind het belangrijk dat dit standbeeld bewaard blijft, want:
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
b) Nee, voor mij hoeft het standbeeld niet bewaard te blijven, want:
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
5. Beschrijf wat je ziet:
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
6. Hoe staat het beeld/kunstwerk? En waar moet je gaan staan om het goed te zien?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
8

7. Wat zie je: wordt je aandacht getrokken naar een bepaald punt ? en hoe komt dit?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
8. Zie je 1 vorm of zie je verschillende vormen terug komen zoals cirkels, vierkanten?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
9. Kun je het beeld/kunstwerk ergens in twee gelijke delen verdelen?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
10. Is het beeld/kunstwerk hol of massief? Probeer daar eens achter te komen.
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
11. Hoe voelt het oppervlak van het beeld/kunstwerk?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
12. Voelt het oppervlak overal hetzelfde aan?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
13. Welke kleuren zie je allemaal?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
14. Wat vind jij bijzonder aan dit standbeeld/kunstwerk? Kleur, vorm, houding.
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
9

15. Zie je schaduw in of op het beeld/kunstwerk dat niet van de zon komt?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
16. De sfeer die het beeld/kunstwerk uitstraalt noemen we expressie. Is het beeld/kunstwerk vrolijk,
eng, lief, verdrietig?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
17. Hoe vind je dit beeld/kunstwerk?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
18. En als je stom, leuk of wat anders invult natuurlijk wel even vertellen waarom!!
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
10

Bijzondere gebouwen
I II III
IV V VI
VII VIII IX
11

X XI XII
XIII XIV XV
12

Nummer Cultureel erfgoed Plaats Stad
I Slotbosse Toren
(overblijfsel van kasteel
Strijen)
Kasteeldreef Oosterhout
II Katholieke Sint Jansbasiliek Markt Oosterhout
III Huize Limburg
(voormalig raadhuis)
Slotlaan 15 Oosterhout
IV De Hoop (koren molen) Ruiterspoor 8 Den Hout
V Vredeskerk Rulstraat 6 Oosterhout
VI Onze lieve vrouwe Abij Zandheuvel 90
Oosterhout
VII Het Vrijheidshuis Markt 24 Oosterhout
VIII Mariakapel
(toegewijd aan Onze Lieve
Vrouw der Overwinning)
Hoek Slotlaan Ridderstraat Oosterhout
IX Mariakapel Helleke hoek/Pieter Koolenstraat
(Begraafplaats de Leisenakkers)
Oosterhout
X St. Catharinadal Kloosterdreef Oosterhout
XI Leerlooierij Pastoor Bressersstraat 1 Oosterhout
XII Muziektempel Slotpark Oosterhout
XIII Patriciërshuis Heuvel/slotlaan Oosterhout
XIV Voormalige bierbrouwerij
“De Gekroonde Bel”
Bredaseweg Oosterhout
XV Herenhuis Heuvelstraat 5 Oosterhout
13

Kijkwijzer ‘Een bijzonder gebouw’
1. Algemeen
Naam van het gebouw : _____________________________________________________________
Bouwjaar : _____________________________________________________________
Naam van de architect : _____________________________________________________________
2. Functie
Welke functie heeft het gebouw?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Waaraan herken je de functie aan de buitenkant van het gebouw?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
3. Vormgeving
Wat valt je op aan de vormgeving van
Voorgevel :______________________________________________________________
Details :______________________________________________________________
Ingang :______________________________________________________________
Toegankelijkheid :______________________________________________________________
Hal :______________________________________________________________
Trappen :______________________________________________________________
Kleurgebruik :______________________________________________________________
Ruimte :______________________________________________________________
4. Constructie
Welk materiaal heeft de architect gebruikt?
__________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
5. Ligging
Hoe ligt het gebouw in zijn omgeving?
Sluit het aan/niet aan bij de stijl van de omgeving?
Hoe is de bereikbaarheid?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
15

Musea
I II III
Nummer Musea Plaats Stad
I Bakkerijmuseum Klappeijstraat 47-49 Oosterhout
II Brabants Museum
Oud-Oosterhout
Bredaseweg 129 Oosterhout
III Speelgoedmuseum
‘Op stelten’
Sint Vincentiusstraat 86 Oosterhout
I. Bakkerijmuseum
Te doen: In het Bakkerijmuseum is een uitgebreide collectie van oude bakkersvoorwerpen en –
werktuigen. Verder is er een historisch bakkerswinkeltje. In de huidige bakkerij is het voor
groepen mogelijk om zelf brood en koekjes te bakken. Reserveren is noodzakelijk.
II. Brabants Museum Oud-Oosterhout
Te doen: In het Brabants Museum zijn circa 300 miniaturen opgesteld met het Oosterhouts
straatbeeld anno 1900. In de ambachtelijke Vlaamse schuur uit 1730 ziet u
landbouwgereedschappen, een smederij, een klompenmakerij, timmerwinkel, een aantal
kachels en diverse machines uit een timmerwerkplaats en snoepindustrie. In het gebouw naast
de Vlaamse schuur ziet je hoe men vroeger de was moest doen met de hand zoals koken het
schrobben op een wasbord, de eerste handbediende wasmachine, de losse centrifuge, het
drogen en bleken van de was, het strijken, etc. Ook ziet u hier een schoenmakerij, de
rietdekker en een leerlooierij.
In het binnenmuseum is het één en al nostalgie met onder andere het leslokaal, verder ziet u
in de woonkamer uit grootmoeders tijd de plattebuiskachel en de bedstee. Op de verdieping
ziet u het rijke roomse leven met 2 miniaturen van Oosterhoutse kloosters, de werkelijk
schitterende vitrines met de 4 jaargetijden zijn een lust voor het oog. Bij de ambachtelijke
gereedschappen kunt u herinneringen uit vroegere tijd.
III. Speelgoedmuseum ‘Op stelten’
Te doen: Beleef het speelplezier van vroeger met een unieke collectie speelgoed. Van
pruikentijd tot tachtiger jaren. Het museum laat u ontdekken met welk speelgoed kinderen
zich door de eeuwen heen vermaakt hebben. De collectie omvat speelgoed van ongeveer
1750 tot rond 1980. Vooral uit de periode 1850 tot 1900 is er veel moois te zien.
16

Bron Informatie over de bron Contactgegevens
Brandweer Rondleiding
Bij de brandweer kunnen rondleidingen
georganiseerd worden, echter alleen in het kader
van een project op scholen. Wil je graag een
rondleiding in de kazerne, dan kun je een verzoek
mailen naar Erik van Bijsterveld en daarin exact
aangegeven om welk project het gaat, op welke
datum je langs wilt komen en wat de leeftijd van
de bezoekers is etc. etc
Lespakket
‘Jij, de brandweer en veiligheid’
Brand kan elke dag op elke locatie in Nederland
uitbreken. Dit kan dramatische gevolgen hebben,
zelfs met dodelijke afloop, vooral wanneer
mensen niet weten hoe ze moeten handelen.
Met name kinderen weten vaak niet wat ze
moeten doen bij brand. Met een speciaal
hiervoor ontwikkeld lespakket wil de brandweer
in Nederland kinderen, uit groep 7 van de
basisschool, kennis bijbrengen over wat zij zelf
kunnen doen om brand te voorkomen. Ook leren
kinderen dat ze zelf actie moeten en kunnen
nemen als er toch brand uitbreekt. Kinderen
worden bewust gemaakt van de taken van de
brandweer en leren over brandveiligheid op
school en thuis. Door middel van interactieve
opdrachten die de kinderen thuis moeten
uitvoeren, worden ook ouders betrokken bij dit
onderwerp.
Openbare instanties
Kindertelefoon Lespakket
Het pakket is ontwikkeld voor de hoogste klassen
van het basisonderwijs en de eerste klassen van
het middelbaar onderwijs. Een film laat drie
verhalen zien van kinderen die een probleem
hebben (pesten, mishandeling en interculturele
verliefdheid) en hiervoor contact zoeken met de
Kindertelefoon. In het bijbehorende werkblad
voor leerlingen staan opdrachten, variërend van
een groepsgesprek over de getoonde
problematiek tot een zelftest met betrekking tot
pesten.
Gastles
De lessen worden gegeven door twee vrijwilligers
van de Kindertelefoon. Met behulp van onder
andere rollenspelen, het beantwoorden van
vragen en het spelen van een spel maken zij
duidelijk met welke vragen en problemen
kinderen en jongeren bij de Kindertelefoon
terecht kunnen en hoe daarmee wordt
erik.van.bijsterveld@brandweer
mwb.nl
Voor meer informatie over het
lespakket en de mogelijkheden
om dit te bestellen kunt u terecht
bij:
http://www.brandweer.nl/jeugd/
billy_brandkraan/lesmateriaal_bil
ly/
Kindertelefoon Noord-Brabant
Postbus 891
5600 AW EINDHOVEN
tel: 040-2940425
noordbrabant@kindertelefoon.nl
18

omgegaan.
Hierbij komen verschillende thema's aan de orde,
zoals verliefdheid, pesten, seksualiteit,
vriendschappen, kindermishandeling en
echtscheiding.
Halt Lespakket: Doe effe normaal
Dit programma bestaat uit een serie van 14
lessen met ieder een eigen onderwerp wat
betrekking heeft op het werk van de politie. Het
lesprogramma is gericht op het basisonderwijs,
groep 7 en 8.
De onderwerpen zijn: de politie, vandalisme,
diefstal, vuurwerk, Halt en Stop, milieu, verkeer
en de voetganger, gokverslaving, drugsverslaving,
drankverslaving, geweld, discriminatie, openbaar
vervoer, verkeer en de fietser.
Sommige onderwerpen kunnen samen met de
politie of met de GGD en Novadic-Kentron
Dierenbescherming
gegeven worden.
Gastles
Leuk voor de afwisseling en spannend voor de
leerlingen, een onbekende ‘juf' of ‘meester' voor
de klas. Vrijwilligers van de Dierenbescherming
geven voorlichting aan vrijwel alle groepen van
de basisschool over het werk van de
Dierenbescherming. Aan de hand van
praktijkvoorbeelden vertellen ze enthousiast over
hoe het er bijvoorbeeld aan toe gaat in een
dierenasiel of wat ze meemaken op de
dierenambulance. U kunt vooraf samen met de
gastdocent een thema bespreken waar u graag
aandacht aan zou willen besteden.
Tandarts Lesproject
Hou je mond gezond! voor leerkrachten van het
basisonderwijs. Een gezonde mond is niet alleen
prettig om te kunnen eten en drinken. Een
gezonde mond ziet er ook prettig uit. Kinderen
die de juiste houding, kennis en vaardigheden
aanleren om hun gebit en mond goed te
verzorgen, zijn ook vaardiger in preventie en
zelfzorg bij het voorkomen van ernstige
vermijdbare ziektes.
Centraal onderdeel van het lesproject is het
bezoek van een tandarts, mondhygiënist,
(preventie) assistent of GGD medewerker aan de
groep of een kennismakingsbezoek van de groep
aan een tandartspraktijk. De tandarts neemt de
producten voor de kinderen in de klas mee! Het is
ook mogelijk het lesproject als leerkracht
zelfstandig met de groep uit te voeren. Wie de
lessen zelfstandig geeft, kan zolang de voorraad
strekt tandenborstels en fluoridetandpasta voor
de groep aanvragen via het aanmeldformulier.
Bureau Halt
Postbus 1879
4801 BW Breda
T 076 522 86 94
F 076 520 36 00
E info@haltmwb.nl
Dierenbescherming West- en
Midden-Brabant
Postbus 459
4900 AL Oosterhout
Telefoon 06-43873400
Mail:
wmbdierenbescherming@gmail.c
om
http://www.houjemondgezond.nl
/p/4
19

Bronnenlijst
Boeken
Oomen, J.A.A.M., 1982,Oosterhout van vroeger, Noorduijn bv- Raamsdonkveer
Broeders & Rehm , J.M.H, G. J. 1968, Oosterhout in oude ansichten, Europese Bibliotheek te
Zaltbommel
Verhulst, J.W.A. Het huis ten Strijen
Verhulst, J.W.A. De Slottebosse Toren,
Verhulst, J.W.A. De geschiedenis van Willem van Duvenvoorde
Plaatselijk comité open monumentendag , 1988, Monumentenklapper, beschrijving van
Oosterhoutse monumenten ter gelegenheid van de jaarlijkse open monumentendag.
Internetsites
http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_beelden_in_Oosterhout
http://maps.google.nl/
20