Folder beleid ongewenste omgangsvormen - Arbocatalogus ...
Folder beleid ongewenste omgangsvormen - Arbocatalogus ...
Folder beleid ongewenste omgangsvormen - Arbocatalogus ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Beleid Ongewenste<br />
Omgangsvormen<br />
Discriminatie, (seksuele) intimidatie,<br />
agressie en pesten<br />
FloraHolland. Where beauty meets business.
2<br />
Beleid Ongewenste Omgangsvormen<br />
1. Inleiding<br />
Gemiddeld heeft 1 op de 4 werknemers in Nederland last van ongewenst gedrag op het werk.<br />
Uit het medewerkersonderzoek van 2009 blijkt dat 33% van de medewerkers bij FloraHolland te maken<br />
heeft met ongewenst gedrag.<br />
FloraHolland streeft naar een gezonde en veilige werkomgeving voor haar medewerkers. Ook wil zij<br />
voldoen aan de wettelijke verplichtingen (de Arbo-wet en regelgeving inzake gelijke behandeling),<br />
Daar horen bedrijfseconomische aspecten bij (verzuim, productiviteit, verloop, imago), maar ook goed<br />
werkgeverschap. FloraHolland streeft naar een arbeidsklimaat waarin medewerkers elkaars integriteit<br />
respecteren en waarin sprake is van gewenste <strong>omgangsvormen</strong>. Centraal staan daarin de kernwaardes<br />
duidelijkheid en duurzaam: het bespreekbaar maken van problemen door de medewerker en het open<br />
staan voor die problemen door de organisatie.<br />
Het <strong>beleid</strong> van FloraHolland inzake <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong> op het werk richt zich op het voorkomen<br />
van ongewenst gedrag en een goede behandeling van klachten.<br />
2. Uitgangspunten<br />
Het preventieve <strong>beleid</strong>: de bronaanpak<br />
Uitgangspunt bij <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong> is de zogenaamde ‘bronaanpak’ van de Arbowet die<br />
is gericht op voorkoming en, indien dat niet mogelijk is, beperking van psychosociale arbeids-belasting. Dit<br />
is ook het uitgangpunt in het arbo<strong>beleid</strong> van FloraHolland.<br />
Cruciale rol hierin hebben de direct leidinggevenden. Zij hebben het directe contact met de medewerkers<br />
en moeten zorgen voor goede en veilige arbeidsomstandigheden. Zie verder hun rol onder 3.2.<br />
Communicatie naar alle medewerkers<br />
Preventief is ook een goede communicatie naar alle medewerkers. Het volledige <strong>beleid</strong> staat op intranet,<br />
HRM. Een korte flyer is beschikbaar waarin het <strong>beleid</strong> staat samengevat en wordt ingegaan op vragen als<br />
“wat zijn <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong>?”, “wat is de procedure?”, “hoe vind ik een vertrouwenspersoon?”.<br />
Bij indiensttreding maakt het onderdeel uit van de centrale introductiebijeenkomst (introductiepakket).<br />
Het curatieve <strong>beleid</strong>: vertrouwenspersonen, bemiddelaars en klachtencommissie<br />
Conform adviezen van de SER en de Stichting van de Arbeid wordt gekozen voor een klachtenstructuur<br />
buiten ‘de lijn’. Dat wil zeggen dat medewerkers niet verplicht zijn met klachten op dit terrein naar<br />
hun leidinggevende te gaan, maar voor hulp terecht kunnen bij speciaal voor dit doel aangestelde<br />
vertrouwenspersonen. Wil een melder of klager een goede keuze maken voor een oplossing, dan is<br />
informatie, advies en steun van een vertrouwenspersoon van belang.<br />
Veel voorvallen van grensoverschrijdend gedrag kunnen worden opgelost in het informele traject, door<br />
middel van een corrigerend gesprek door de leidinggevende met degene over wie geklaagd is, eventueel<br />
met behulp van een bemiddelaar, bijvoorbeeld een HRM adviseur.<br />
Wanneer het informele traject niet helpt of niet geëigend is vanwege de ernst van de klacht kan een<br />
medewerker een formele klacht indienen bij de klachtencommissie <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong>. Ook dit<br />
is een commissie buiten ‘de lijn’. De commissie onderzoekt de ontvankelijkheid van de klacht en zo ja, de<br />
gegrondheid ervan. Aan de werkgever wordt advies uitgebracht over de te nemen maatregelen. Hier wijkt<br />
de werkgever alleen gemotiveerd van af.<br />
De vertrouwenspersonen en klachtencommissie komen alleen in actie als men door de individuele<br />
medewerker die last ervaart wordt ingeschakeld. Tot aan de besluitvorming mag de klager haar of zijn<br />
formele klacht intrekken. Zie verder bijlage 1 voor de CAO tekst.
Ander en aanvullend <strong>beleid</strong><br />
Bij FloraHolland bestaat meer <strong>beleid</strong> dat op ongewenst gedrag betrekking heeft. Te denken valt daarbij aan de<br />
regelgeving op het gebied van internetgebruik, het alcohol en drugs<strong>beleid</strong>, het privacy<strong>beleid</strong>, het disciplinaire<br />
<strong>beleid</strong> (waarschuwingen- en sanctie<strong>beleid</strong>) en het FloraHolland Veilingreglement.<br />
1. Wat zijn <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong> en wie zijn daarbij betrokken?<br />
Er is sprake van <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong> indien er handelingen, gedragingen en/of uitlatingen plaatsvinden<br />
die door een of meerdere medewerker(s) als onaangenaam, bedreigend of vijandig wordt ervaren. Het gaat hierbij<br />
bijvoorbeeld om:<br />
• discriminerend gedrag;<br />
• (seksuele) intimidatie;<br />
• agressie;<br />
• pesten<br />
Doelgroepen van dit <strong>beleid</strong> zijn alle medewerkers in loondienst van de FloraHolland plus uitzendkrachten, vakantiemedewerkers<br />
en gedetacheerden. Verder ook de medewerkers van externe bedrijven die regelmatig met de<br />
FloraHolland in contact staan, zoals kwekers en klanten. Binnen dit <strong>beleid</strong> is daarbij altijd één van de twee partijen<br />
(“slachtoffer” dan wel “veroorzaker”) in loondienst van FloraHolland.<br />
2. De verschillende rollen, verantwoordelijkheden en taken<br />
2.1 Directie en management<br />
Ambassadeurschap en verantwoordelijkheid van de directie blijkt een kritische succesfactor. De directie en<br />
management zijn verantwoordelijk voor het <strong>beleid</strong> en de uitvoering inzake <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong>.<br />
Als formeel onderzoek heeft plaatsgevonden over <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong> is het aan de directie van<br />
FloraHolland, een beslissing te nemen over de uitspraak van de klachtencommissie en de te nemen maatregelen.<br />
De directie moet – op basis van de rapportage van de commissie een zelfstandig oordeel vellen over de klacht en<br />
de werkwijze van de commissie. Als de directie aanvullend onderzoek noodzakelijk acht heeft zij – voordat zij een<br />
beslissing neemt de vrijheid dit te organiseren. Bij een gegronde klacht wordt de werksituatie voor de klager weer<br />
veilig gemaakt en de oorzaak/ veroorzaker aangepakt.<br />
2.2 De direct leidinggevenden<br />
Bij het voorkomen en bestrijden van <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong> binnen FloraHolland spelen de leidinggevenden<br />
een cruciale rol, daar zij verantwoordelijk zijn voor het welzijn van hun medewerkers. Tevens spelen zij een<br />
belangrijke rol bij de inrichting van de werkprocessen en het voeren van de Risico Inventarisatie & Evaluatie.<br />
Met andere woorden, van hen wordt verwacht dat zij het preventieve <strong>beleid</strong> verder vorm en inhoud geven. Als er<br />
klachten zijn kunnen zij eerste aanspreekpunt zijn, maar dat hoeft niet, die beslissing is aan de persoon zelf.<br />
Concreet:<br />
• Zorgen voor het goede voorbeeld en stimuleren van gewenste <strong>omgangsvormen</strong>;<br />
• Samen met management zorgen voor een sociaal veilige werkplek. Opnemen van risico’s in de RIE en aanpakken<br />
van knelpunten. Gebruiken van input uit het medewerkersonderzoek, maar ook uit de terugkoppeling<br />
van vertrouwenspersonen en de klachtencommissie.<br />
• Bespreekbaar maken van <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong> en informatie geven over het <strong>beleid</strong> in werkoverleg<br />
en in Dialooggesprekken;<br />
• Het alert zijn op <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong> (in hoeverre is het ziekteverzuim een gevolg van <strong>ongewenste</strong><br />
<strong>omgangsvormen</strong>?);<br />
• Stoppen van grensoverschrijdend gedrag en het aanpakken van veroorzakers;<br />
• Opvang, begeleiding en bescherming van medewerkers die last ervaren;<br />
• Het serieus nemen en oppakken van meldingen cq. klachten en het zoeken naar oplossingen.<br />
Om te zorgen dat de leidinggevenden de kennis en vaardigheden hebben is het advies het onderwerp<br />
omgangscultuur onderdeel te maken van het opleidingstraject voor leidinggevenden. 3
4<br />
Beleid <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong><br />
2.3 De coördinator <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong><br />
De coördinator <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong> is verantwoordelijk voor:<br />
• De afstemming tussen de vertrouwenspersonen op de verschillende locaties,<br />
• Het organiseren van intervisie, de opleiding van nieuwe vertrouwenpersonen en noodzakelijke bijscholing<br />
voor de zittende vertrouwenspersonen,<br />
• Draagt zorg dat de input jaarlijks verzameld wordt in een jaarverslag dat wordt aangeboden aan de directie<br />
en COR.<br />
De coördinator <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong> wordt functioneel aangestuurd door de concernmanager HRM, die<br />
verantwoordelijk is voor de borging van deze rol. Indien nodig wordt externe deskundigheid ingebracht.<br />
2.4 De vertrouwenspersonen<br />
In dit <strong>beleid</strong> is de vertrouwenspersoon binnen FloraHolland het ‘vangnet’ voor medewerkers als zich<br />
ondanks het preventieve <strong>beleid</strong> toch incidenten voordoen. FloraHolland heeft gekozen voor goed<br />
opgeleide interne vertrouwenspersonen. Mocht de situatie zich voordoen dan kan ook gekozen worden voor een<br />
externe vertrouwenspersoon via het bureau Bezemer en Kuijper. Op intranet zijn contactgegevens te vinden.<br />
De belangrijkste taak: opvang en begeleiding van medewerkers die last hebben van pesten, seksuele intimidatie<br />
of agressie<br />
De belangrijkste rol van de vertrouwenspersoon is opvang en begeleiding van medewerkers die last hebben van<br />
pesten, discriminatie, seksuele intimidatie of agressie, op verzoek van het slachtoffer (dus alleen reactief). Met<br />
de klager wordt gezocht naar de optimale oplossing. Het mooiste is een informele oplossing die ertoe leidt dat<br />
de klager weer ‘normaal’ het werk kan doen, zonder verder te worden lastig gevallen. De vertrouwenspersoon<br />
staat in dat proces naast de klager en zorgt voor anonimiteit. De vertrouwenspersoon onderneemt geen stappen<br />
zonder toestemming van het slachtoffer.<br />
Wat kunnen de activiteiten van een vertrouwenspersoon zijn (in gradaties van bemoeienis)?<br />
• Begripvol aanhoren en luisteren<br />
• De klager stimuleren om zelf stappen te zetten<br />
• Zorgen dat een leidinggevende intervenieert in een conflict vanwege <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong>,<br />
• Zorgen dat een bemiddelaar dat doet.<br />
• Verwijzen naar een mediator<br />
• Verwijzen naar ‘zwaardere’ ondersteuning: juridisch advies of ondersteuning, bedrijfsmaatschappelijk<br />
werk, psychotherapeutische hulp<br />
• En als een informeel traject voor het ervaren probleem niet toereikend is: klager helpen bij de gang naar de<br />
klachtencommissie en - bij strafbare feiten - voor aangifte bij de politie. De vertrouwenspersoon zorgt voor<br />
nazorg op verzoek van de klager.<br />
Bijkomende taken:<br />
• het voorlichten van medewerkers over het <strong>beleid</strong> en hoe de medewerkers hem of haar kunnen benaderen.<br />
Dit kan in werkoverleg, via het personeelsblad en bij de introductie van nieuwe medewerkers.<br />
• gevraagd en ongevraagd het management adviseren over knelpunten in het <strong>beleid</strong>. Dit zal zijn jaarlijks<br />
aan de coördinator <strong>ongewenste</strong> omgangvormen voor het jaarverslag, maar als op een bepaalde afdeling<br />
frequent bejegeningproblemen spelen, zal de vertrouwenspersoon uiteraard eerder de leidinggevende op<br />
de hoogte brengen.<br />
Wat de taken van de vertrouwenspersoon NIET zijn.<br />
De vertrouwenspersoon vervangt niet de bedrijfsmaatschappelijk werker, is niet de persoon die een<br />
beklaagde ondersteunt, is niet de mediator, participeert niet in de klachtencommissie en is niet verantwoordelijk<br />
voor de bekendmaking van het gehele <strong>beleid</strong> tegen seksuele intimidatie, pesten en agressie.<br />
En bij de vertrouwenspersoon <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong> horen niet thuis de problemen rond<br />
algemene integriteitkwesties, of ‘gewone’ arbeidsconflicten of reorganisatieproblemen.
Professionele vertrouwenspersonen<br />
FloraHolland hecht aan goed opgeleide en professioneel werkende vertrouwenspersonen.Dit wordt<br />
geborgd door de volgende stappen:<br />
1. De vertrouwenspersonen krijgen een meerdaagse training voordat zij deze taak gaan uitoefenen<br />
2. Zij worden in de gelegenheid gesteld deel te nemen aan intervisie, eventueel met externe<br />
deskundigheid<br />
3. Zij worden in de gelegenheid gesteld deel te nemen aan (jaarlijkse) bijscholing<br />
Profiel van een vertrouwenspersoon<br />
Van vertrouwenspersonen wordt verwacht dat zij aan de volgende criteria voldoen, deze zullen bij aanname<br />
getoetst worden:<br />
• Is van onbesproken gedrag;<br />
• Is geschoold voor de rol (zie hieronder);<br />
• Gaat nauwkeurig en zorgvuldig om met informatie;<br />
• Geniet vertrouwen van collega’s en leidinggevenden;<br />
• Staat in hiërarchisch opzicht niet te ver van de doelgroep;<br />
• Is benaderbaar en bereikbaar (praktisch: heeft een rechtstreeks FloraHolland telefoonnummer)<br />
• Slachtoffers kunnen zich voldoende met hem/haar identificeren;<br />
• Heeft voldoende autoriteit om problemen op te pakken;<br />
• Beschikt over de benodigde sociale en communicatieve vaardigheden (m.n. kunnen verplaatsen in<br />
de positie van de hulpvrager, luisteren, overleggen;<br />
• Beschikt over abstractievermogen;<br />
• Kan vanuit zijn huidige positie voldoende tijd vrijmaken om deze taak volledig op zich te nemen;<br />
• Is in staat om om te gaan met tegenstrijdige belangen indien vertrouwenspersoon verschillende<br />
rollen binnen de organisatie heeft;<br />
• Is niet vanuit een andere rol betrokken bij deze problematiek;<br />
• Er zal op gelet worden dat er een evenredige vertegenwoordiging van groepen medewerkers is<br />
(ethnische achtergrond, leeftijd, man/vrouw, afdeling) en met name op afdelingen waarvan bekend<br />
is dat er problemen zijn rond ongewenst gedrag.<br />
Een vertrouwenspersoon zal worden benoemd door de directie voor een termijn van drie jaar. Daarna<br />
zal een evaluatie plaatsvinden met de coördinator Ongewenste Omgangsvormen die de concernmanager<br />
HRM en de directie adviseert over een eventuele voortzetting met eenzelfde termijn.<br />
Vertrouwenspersonen genieten bescherming (uitsluitend voor die zaken die betrekking hebben op de<br />
uitvoering van hun rol van vertrouwenspersoon) op de volgende punten:<br />
• De vertrouwenspersoon geniet verschoningsrecht, dat wil zeggen dat niemand binnen de<br />
organisatie de vertrouwenspersoon kan verplichten om iets te vertellen over het slachtoffer.<br />
• De vertrouwenspersoon krijgt van de leiding de gelegenheid tot uitoefening van zijn taak. De<br />
vertrouwenspersoon is hierover geen verantwoording schuldig aan de eigen leidinggevende maar<br />
aan de Directie van FloraHolland.<br />
2.5 De bemiddelaars<br />
Het inzetten van een bemiddelaar kan voor de vertrouwenspersoon een goed instrument zijn om tot<br />
een informele oplossing te komen. De bemiddelaars zijn bekend bij de vertrouwenspersonen en kunnen<br />
door hun worden ingeschakeld, uiteraard alleen met toestemming van het slachtoffer.<br />
De bemiddelaar is een interne functionaris bij FloraHolland, een getrainde HRM adviseur of een interne<br />
mediator. Een bemiddelaar inzetten is een extra mogelijkheid om tot een informele oplossing te komen<br />
en is een minder zwaar en ingrijpend middel dan de formele klachtenprocedure.<br />
5
6<br />
Beleid Ongewenste Omgangsvormen<br />
De rol van de bemiddelaar<br />
Het bemiddelingstraject bestaat uit een of meerdere gesprekken tussen de bemiddelaar, melder, de tegenpartij<br />
en de eventueel andere betrokkenen. Indien nodig worden de direct leidinggevenden van de melder<br />
en de tegenpartij op de hoogte gesteld van de bemiddeling en van de afspraken die in dit kader worden<br />
gemaakt. De bemiddelaar leidt het gesprek. Hij doet geen onderzoek naar uitspraken over de gegrondheid<br />
van de melding, noch over mogelijke opzettelijkheid van de kant van de tegenpartij. Zowel de melder als de<br />
tegenpartij mogen zich tijdens de bemiddelingsgesprekken laten bijstaan door een vertrouwenspersoon<br />
die namens hem het woord mag voeren, indien nodig of gewenst kunnen derden bij de gesprekken worden<br />
uitgenodigd. Hij/zij ziet erop toe dat afspraken worden gemaakt over de (eventuele) vastlegging van het<br />
besprokene en te maken afspraken.<br />
Profiel van een bemiddelaar<br />
Van de bemiddelaar wordt verwacht dat zij aan de volgende criteria voldoen:<br />
• Objectief, moet boven de partijen kunnen staan; in staat tot onbevooroordeeld luisteren<br />
• Kent de organisatie;<br />
• Kan zorgvuldig omgaan met vertrouwelijke informatie;<br />
• Heeft een hiertoe bedoelde opleiding gehad hetzij als mediator hetzij als vertrouwenspersoon<br />
2.6 De klachtencommissie<br />
Zie Bijlage 1 voor de CAO tekst over de klachtencommissie en de te volgen procedure.<br />
2.7 De arbo-functionarissen<br />
De arboverpleegkundige, bedrijfsarts of bedrijfsmaatschappelijk werker informeren actief naar pesten en<br />
andere <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong>.<br />
Zij bezinnen zich hoe de informatie wordt doorgegeven aan de werkgever. Zij stemmen altijd met de werknemer<br />
af wat wel en wat niet tot de beroepsmatige geheimhoudingsplicht behoort. De medewerker wordt<br />
gewezen op het <strong>beleid</strong> van FloraHolland en de weg naar leidinggevende of vertrouwenspersoon.<br />
3. Nog even op een rijtje: wat gebeurt er wanneer?<br />
Onderstaand wordt de structuur beschreven waardoor meldingen en klachten boven tafel komen en op<br />
zorgvuldige wijze worden afgehandeld.<br />
• Zodra iemand zich slachtoffer voelt van ongewenst gedrag is het eerste aanspreekpunt de direct<br />
leidinggevende. Maar dat hoeft niet. Er kan ook contact worden opgenomen met een vertrouwenspersoon.<br />
• De vertrouwenspersoon luistert naar het verhaal, zorgt voor de opvang van het slachtoffer, en registreert<br />
de melding anoniem middels het registratieformulier (zie Bijlage 2). Het slachtoffer bepaalt<br />
vervolgens of de melding wordt opgenomen met een bemiddelaar zodat de veroorzaker kan worden<br />
aangesproken.<br />
• Een eventuele bemiddelaar zal het <strong>ongewenste</strong> gedrag proberen om te zetten in gewenst gedrag o.a.<br />
door het aanspreken van de veroorzaker op zijn gedrag en het maken van afspraken ter voorkoming<br />
van herhaling.<br />
• Mocht de melding bijzonder ernstig zijn of voor herhaling moet worden gevreesd, dan adviseert hij<br />
het slachtoffer een officiële klacht in te dienen en deze te sturen naar de klachtencommissie. Het<br />
slachtoffer bepaalt of dit gebeurt!<br />
• Vanaf het moment dat de officiële klacht wordt gemeld bij de secretaris van de klachtencommissie, is<br />
de melding vastgelegd en dus niet meer anoniem. De klachtencommissie beoordeelt de binnengekomen<br />
klacht en verklaart deze, na gedegen onderzoek, wel of niet ontvankelijk. Zie verder bijlage 1 met<br />
de CAO tekst en de werkwijze van de klachtencommissie<br />
• Indien gewenst kan het slachtoffer ook rechtstreeks een officiële klacht indienen bij de klachtencommissie.
4. De registratie<br />
Door de vertrouwenspersonen wordt een anonieme registratie gevoerd. Deze registratie wordt<br />
bijgehouden op het bijgevoegde formulier (bijlage 2). Dit formulier worden toegezonden aan de<br />
coördinator <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong> die op basis daarvan de jaarrapportage maakt. Hierin vindt<br />
tevens de verslaglegging van de klachtencommissie plaats: het aantal en aard van de klacht en van de<br />
adviezen. Mocht er externe hulpverlening ingeschakeld worden, dan zal ook deze worden gevraagd het<br />
registratieformulier in te vullen. Jaarlijks maakt de coördinator een jaarverslag met aantallen en aard van<br />
de klachten en adviezen dat aan Directie en Central Ondernemingsraad wordt toegestuurd.<br />
Deze registratie vindt enerzijds plaats ter verantwoording van het gevoerde <strong>beleid</strong>, anderzijds kunnen met<br />
behulp hiervan analyses worden gemaakt ter verbetering van dit <strong>beleid</strong> (zowel preventief als curatief), met<br />
als uiteindelijke doel het terugdringen van de <strong>ongewenste</strong> <strong>omgangsvormen</strong>.<br />
Door de vertrouwenspersonen en bemiddelaars worden geen dossiers gevormd. Binnen de klachtencommissie<br />
wordt wel een dossier gevormd over de klacht. Het hier bewaarde dossier is niet anoniem. Het dossier<br />
kan alleen worden ingezien door het slachtoffer, aangeklaagde en de leden van de klachtencommissie.<br />
De dossiers worden beheerd door de secretaris van de klachtencommissie. Disciplinaire maatregelen en de<br />
brief met het besluit worden wel aan het personeelsdossier toegevoegd.<br />
7
Aalsmeer<br />
Legmeerdijk 313<br />
Postbus 1000 1430 BA Aalsmeer<br />
T +31 (0)297 39 70 00<br />
F +31 (0)297 39 00 39<br />
E aalsmeer@floraholland.nl<br />
Bleiswijk<br />
Klappolder 130<br />
Postbus 500 2665 ZM Bleiswijk<br />
T +31 (0)10 529 77 77<br />
F +31 (0)10 529 78 78<br />
E bleiswijk@floraholland.nl<br />
Eelde<br />
Burg. J.G. Legroweg 80 9761 TD Eelde<br />
T +31 (0)50 309 77 77<br />
F +31 (0)50 309 10 62<br />
E eelde@floraholland.nl<br />
Naaldwijk<br />
Middel Broekweg 29<br />
Postbus 220 2670 AE Naaldwijk<br />
T +31 (0)174 63 33 33<br />
F +31 (0)174 63 22 22<br />
E naaldwijk@floraholland.nl<br />
Rijnsburg<br />
Laan van Verhof 3<br />
Postbus 10 2230 AA Rijnsburg<br />
T +31 (0)71 409 44 44<br />
F +31 (0)71 409 45 33<br />
E rijnsburg@floraholland.nl<br />
Veiling Rhein-Maas<br />
Veilingstrasse A2<br />
47638 Straelen-Herongen<br />
Duitsland<br />
T +49 (0)2839-59 32 00<br />
F +49 (0)2839-59 12 11<br />
E info@veilingrheinmaas.de<br />
www.floraholland.com