GPS for enterprises - handboek (pdf - 3631 KB) - Think Kit
GPS for enterprises - handboek (pdf - 3631 KB) - Think Kit
GPS for enterprises - handboek (pdf - 3631 KB) - Think Kit
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>GPS</strong> FOR<br />
ENTERPRISES
This project has been funded with support from the European Commission. This publication<br />
reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible<br />
<strong>for</strong> any use which may be made of the in<strong>for</strong>mation contained therein.<br />
3
4<br />
THINKKIT<br />
Wie heeft de tool ontwikkeld?<br />
De <strong>GPS</strong> voor ondernemingen werd ontwikkeld door Flanders District of Creativity.<br />
Waarom werd deze tool ontwikkeld?<br />
De <strong>GPS</strong> voor ondernemingen is een brianstormmethode die werd ontwikkeld voor het scannen van de toekomst door bedrijven, en<br />
om de kloof tussen de huidige en toekomstige activiteiten te overbruggen, gebaseerd op opkomende trends in wetenschap, technologie,<br />
maatschappij en markten. Op een dieper niveau biedt de <strong>GPS</strong> voor ondernemingen een antwoord op de innovatieparadox: we<br />
onderzoek veel en zien veel op ons afkomen, toch zien we tekortkomingen in de valorisatie van deze kennis.<br />
<strong>GPS</strong> voor ondernemingen stimuleert ook om externen te betrekken uit de hele waardeketen en deskundigen uit onderzoekcentra.<br />
Voor wie is deze tool ontwikkeld?<br />
De <strong>GPS</strong> voor ondernemingen werd in de eerste plaats ontwikkeld voor KMO’s. We hebben echter ervaren dat de tool ook<br />
gebruikt kan worden in de grotere brainstormsessies, zelfs tot 500 en 1000 mensen. <strong>GPS</strong> voor ondernemingen is met succes<br />
toegepast in een brede waaier van sectoren, publieke, private en non-profit; bedrijfsleven, onderzoek en beleid.<br />
Wie zou deze tool moeten gebruiken?<br />
De tool kan gebruikt worden met groepen van 8 tot 12 personen (een of meerdere groepen) onder begeleiding van een facilitator.<br />
Organisatie<br />
Flanders District of Creativity<br />
Beknopte beschrijving van de activiteiten<br />
Flanders DC, of voluit Flanders District of Creativity, is de Vlaamse organisatie voor ondernemingscreativiteit, opgericht door<br />
de Vlaamse regering. Flanders DC heeft als missie om ondernemend Vlaanderen creatiever te maken en creatief Vlaanderen<br />
ondernemender. Flanders DC bouwt daarom aan kennis, sensibiliseert en ontwerpt handige hulpmiddelen voor wie creatief<br />
en ondernemend aan de slag wil en richt zich op ondernemers, leerkrachten, leerlingen, beleidsmakers en het grote publiek.<br />
Voor meer info: www.flandersdc.be – www.flandersdc.be/blog - www.districtsofcreativity.org<br />
Contactgegevens<br />
Naam Flanders District of Creativity<br />
Adres (straat + nummer) Diestsevest 76<br />
Postcode + Stad 3000 Leuven<br />
Land Belgium<br />
Tel. (+32) 16 24 29 24<br />
Fax (+32) 16 24 29 19<br />
Email info@flandersdc.be<br />
Website www.flandersdc.be<br />
www.districtsofcreativity.org<br />
5
6<br />
DE mETHODE<br />
HOE wERKT HET?<br />
Voor <strong>GPS</strong> voor Ondernemingen breng je een groep van 10 à 12 mensen bij mekaar. Kies voor mensen die verschillende functies<br />
uitoefenen: van directeur tot magazijnier, van HR-manager tot secretaresse. En nodig liefst ook enkele externen uit (kennisinstellingen,<br />
klanten, leveranciers,…). Zij kunnen zeer originele inzichten leveren.<br />
Met deze groep ga je na hoe je met je organisatie kan inspelen op een aantal trends en ontwikkelingen die op het <strong>GPS</strong>-bord liggen.<br />
Kan je nieuwe producten of diensten op de markt brengen, de marketing-aanpak verbeteren, nieuwe processen invoeren, het<br />
personeelsbeleid veranderen, een nieuw bedrijfsmodel ontwikkelen,…?<br />
EEN <strong>GPS</strong>-SESSIE BESTaaT uIT 3 RONDEN<br />
Ronde 1: genereren van ideeën rond het <strong>GPS</strong>-bord. In duo verzint men ideeën rond de trends en ontwikkelingen die op het bord liggen.<br />
Ronde 2: selecteren van ideeën. Met de groep worden de beste ideeën gekozen.<br />
Ronde 3: uitwerken van ideeën. In kleine groepjes werkt men de top-ideeën uit tot een projectfiche.<br />
Na de sessie komt er best snel een verslag. Op basis hiervan kan na een weekje incubatietijd nog eens bekeken worden of men<br />
geen parels heeft laten liggen. Of dat de geselecteerde ideeën misschien toch niet zo fantastisch waren.<br />
TImING<br />
Een typische <strong>GPS</strong>-sessie duurt tussen de 2,5 à 3 uur. De meeste bedrijven die een sessie organiseren nemen er een halve dag<br />
voor. Op het einde van die 3 uren heb je een lijst van ideeën met reeds een eerste selectie en uitwerking van enkele top-ideeën.<br />
VOORBEELDEN<br />
VOORBEELD 1<br />
Enkele jaren geleden is de Katholieke Universiteit Leuven (KULeuven) gestart met een nieuw samenwerkingsverband met<br />
dertien Vlaamse hogescholen (associatie KULeuven). Dit integratieproces vergde veel aanpassingen aan de organisatie<br />
van zowel de universiteit als de hogescholen.<br />
Medewerkers van de Associatie KULeuven besloten de <strong>GPS</strong> voor Ondernemingen te gebruiken om ideeën en concrete<br />
projecten te genereren. Er werden vier sessies georganiseerd: een eerste pilootsessie beperkt tot de centrale staf en<br />
daarna nog drie sessies met in totaal honderd medewerkers van alle hogescholen en alle afdelingen (management, onderzoek,<br />
enz.). Tijdens deze sessies werden meer dan 1.000 ideeën gegenereerd. Deze ideeën gaven aanleiding tot dertig<br />
projecten. Na een initiële evaluatie zijn de meeste van deze projecten opgenomen in de planning voor de komende tien<br />
jaar.<br />
VOORBEELD 2<br />
De online editing afdeling van de Vlaamse Media Maatschappij (VMMA) ontwikkelt en implementeert de online strategie<br />
voor elk van de VMMA media producties.<br />
De VMMA wou onderzoeken of de <strong>GPS</strong> voor Ondernemingen gebruikt kon worden voor het ontwikkelen van innovatieve<br />
online projecten die de algehele gebruikerservaring zouden verbeteren.<br />
De tv-serie So You <strong>Think</strong> You Can Dance werd gebruikt als een testcase voor het evalueren van de <strong>GPS</strong>-methode. Voorafgaand<br />
aan de <strong>GPS</strong>-sessie was er al een online strategie ontwikkeld voor het komende seizoen met conventionele brainstormtechnieken.<br />
Toch is de VMMA dankzij de <strong>GPS</strong> voor Ondernemingen er daarna nog in geslaagd om vijf geheel nieuwe<br />
concepten voor So You <strong>Think</strong> You Can Dance te ontwikkelen.<br />
7
8<br />
INHOuD<br />
De methode<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4<br />
• Hoe werkt het?<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5<br />
• Een <strong>GPS</strong>-sessie bestaat uit 3 ronden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5<br />
• Timing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5<br />
• Voorbeelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6<br />
The <strong>GPS</strong> <strong>for</strong> Enterprises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9<br />
Hoe zet je een eigen sessie op<br />
Inspiradar<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10<br />
• Stap 1: Bereid de sessie voor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10<br />
• Stap 2: Doe de sessie<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11<br />
• Stap 3: Na de sessie - maak een verslag en kies definitief.<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14<br />
Trends die je kan gebruiken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15<br />
Project fiche (te gebruiken in ronde 3 van stap . . . . 2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />
Idee creatie<br />
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27<br />
9
10<br />
<strong>GPS</strong> VOOR ONDERNEmINGEN<br />
<strong>GPS</strong> voor Ondernemingen is een eenvoudige maar effectieve<br />
brainstormmethode om ideeën te genereren. In groep ga je<br />
na hoe jouw organisatie kan inspelen op toekomstige ontwikkelingen<br />
en trends. Je benut het creatieve potentieel binnen<br />
je onderneming – en dat van anderen- optimaal en doet zo<br />
ideeën op voor de toekomst.<br />
11
12<br />
HOE zET jE EEN EIGEN SESSIE OP<br />
STaP 1: BEREID DE SESSIE VOOR<br />
BEPAAL DE CENTRALE VRAAGSTELLING<br />
Zoek een duidelijke vraag die het onderwerp uitmaakt van de sessie. Maak de vraag actiegericht en open. Ga zo breed mogelijk,<br />
dat laat veel ideeën toe. Het beste begin je dus met “Hoe kunnen we…”. Bv. “Hoe kunnen we als X inspelen op de voorliggende<br />
trends. Denk aan nieuwe producten, diensten, processen, organisatie, technologie, marketing, HR,…”<br />
BEPAAL DE TRENDS<br />
U moet vijf trends kiezen om in het midden van het <strong>GPS</strong>-bord te leggen. De trends op het <strong>GPS</strong>-bord dienen als inspiratie voor<br />
nieuwe ideeën. Er zit een overzicht met mogelijke algemene trends in deze kit. Uiteraard kunnen er binnen uw sector ook<br />
specifieke trends spelen. Let wel dat u niet té specifiek bent. Hoe gedetailleerder een trend, hoe minder ruimte voor echte<br />
brainstorming. Kies ook enkele trends die op het eerste gezicht wat verder van u af staan. Dat leidt vaak tot meer creativiteit.<br />
Zie ook sites zoals www.trendwatching.com www.trendslator.nl, trends.startpagina.nl www.iconoculture.com<br />
BEPAAL DE DEELNEMERS<br />
Een <strong>GPS</strong>-sessie doe je best met minimum 8 mensen en maximum 12 mensen aan één bord. Ga zo breed mogelijk bij het bepalen<br />
van de deelnemers. Betrek de verschillende departementen, functies van uw organisatie. Zorg dat u zowel deelnemers vanuit de<br />
administratie, productie, magazijn, marketing, HR,… hebt. De verschillende inzichten leiden vaak tot verrassende ideeën.<br />
En voorzie ook externe deelnemers: klanten, leveranciers, kennisinstellingen, andere organisaties,… U zal merken dat hun bijdrage<br />
zeer waardevol zijn en soms volledig andere accenten met zich brengen. Externe deelnemers zijn uiteraard ook handig als u zelf<br />
maar met enkele medewerkers bent in uw organisatie.<br />
Een goede verhouding is 1/3 externen en 3/4 interne medewerkers.<br />
ZORG VOOR DE LOGISTIEK EN MAAK AFSPRAKEN OVER VERSLAG<br />
Zorg voor een ruimte waar je met de groep rond een grote tafel kan zitten. Liefst buiten de eigen locatie om niet gestoord te<br />
worden. Er moet met de deelnemers gewerkt kunnen worden aan de tafel.<br />
Zorg verder voor een flipchart en stiften, post-its, pennen en gekleurde stickertjes (gele stickers en rode stickers - kunnen ook<br />
andere kleuren hebben) om te stemmen<br />
STaP 2: DOE DE SESSIE<br />
Voor het begin van de sessie maakt u de flipchart klaar:<br />
1. Schrijf op een eerste blad de vraagstelling duidelijk op.<br />
2. Verdeel een tweede blad in twee helften: één met titel ‘Rode ideeën’, één met titel ‘Gele ideeën’.<br />
Zorg dat het <strong>GPS</strong>-bord op tafel ligt met in het midden de titels van de vijf trends plus één vrij veld. Dit laatste veld dient voor alle<br />
mogelijke ideeën die niets met de trends te maken hebben. Leg het beschrijvende overzicht dat u van de trends hebt gemaakt op<br />
de tafel. Zorg dat minstens elk duo een overzicht heeft.<br />
De deelnemers nemen plaats rond het bord. Leg ui dat ze in duo’s moeten zitten, Elk duo zet zich aan één veld van het bord. Zet<br />
nooit iemand alleen aan een veld, ook al is het aantal oneven. Maak dan een trio in plaats van een duo. Als u met minder dan 12<br />
bent, dan bezet u niet het volledige bord. Toch raden we u aan om ook in dat geval met 5 trends en een vrij veld te werken. Dat<br />
levert immers meer kansen op voor meer goede ideeën! Er zal dan een duo zijn dat twee keer voor een leeg veld moet beginnen.<br />
13
14<br />
RONDE 1: GENEREREN VAN IDEEëN<br />
35 à 60 mIN<br />
5 mIN<br />
5 trends (liggen op bord, 1 trend per segment); één segment is vrij.<br />
Geef aan dat elk duo ideeën moet genereren die aan de centrale vraagstelling voldoen. En dit<br />
voor de trend waar ze aan zitten. Geef aan dat de ideeën ook crimineel mogen zijn, of gek, buitende-orde,<br />
enz. Verklaar dat alle ideeën goed zijn en opgeschreven moeten worden: stel oordeel uit<br />
want ‘quantity breeds quality’.<br />
Leg uit dat ze meer info over hun trends vinden op het trendoverzicht. Leg daarbij uit dat het vrije<br />
segment dient voor alle mogelijke ideeën die misschien niet onder één van de trends zouden<br />
vallen. En voor de wildste ideeën die ze maar hebben.<br />
Leg uit dat ze hun ideeën op post-its dienen te schrijven (één idee per post-it) en dit op het segment<br />
moeten plakken waaraan ze zitten. Vraag in HOOFDLETTERS te schrijven en ZO CONCREET<br />
mogelijk te zijn. Tip: laat de ideeën met viltstift opschrijven. Dat leest makkelijker.<br />
START DE SESSIE<br />
Steeds aangeven om het bord te draaien en dit volgens een op voorhand gemaakt tijdschema.<br />
Deze afhankelijk van beschikbare tijd en ‘flow’ van de groep.<br />
1. Min 8 – Max 12 minuten, dan draaien<br />
2. Min 7 – Max 12 minuten, dan draaien<br />
3. Min 6 – Max 10 minuten, dan draaien<br />
4. Min 5 – Max 10 minuten, dan draaien<br />
5. Min 4 – Max 8 minuten, dan draaien<br />
6. Min 4 – Max 8 minuten (laatste keer draaien zodat elk duo terug bij hun beginsegment komt)<br />
Iedereen zit terug voor zijn ‘beginsegment’. In 5 minuten maakt elk duo voor dit segment een<br />
verdeling tussen realiseerbaar op korte en lange termijn (gebruik hiervoor de kolommen op het<br />
<strong>GPS</strong>-bord: laat korte termijn op linkse helft van het segment leggen; en lange termijn op rechtse/<br />
gearceerde helft).<br />
RONDE 2: SELECTEREN VAN IDEEëN<br />
10 mIN<br />
15 mIN<br />
Geef elk duo stickers om te stemmen. Per duo min. 12 – max 20 stickers: min. 6 rode & 6 gele,<br />
max. 10 rode & 10 gele stemmen. Meer stemmen bij veel ideeën op tafel.<br />
Leg uit dat rode stickers dienen voor creatieve ideeën realiseerbaar op korte termijn, en gele stickers<br />
voor creatieve ideeën realiseerbaar op langere termijn.<br />
Geef aan dat de duo’s hun stemmen over alle ideeën op het bord moeten verdelen. Ze moeten<br />
stemmen vanuit hun buikgevoel. Welke ideeën zouden ze echt willen realiseren? Nog niet teveel<br />
vanuit de ratio en haalbaarheid laten stemmen.<br />
Leg uit dat elk duo maximum 2 stickers mag op 1 idee zetten, dus zoveel mogelijk verdelen<br />
over meerdere ideeën en niet alle stickers op 1 idee. Laat duo’s opstaan en rond de tafel lopen.<br />
Herhaal enkele malen dat ze bij de keuze moeten letten op:<br />
a. Kiezen met lef<br />
b. Vertrouwen op hun intuïtie<br />
c. Kiezen voor ideeën die hen energie geven<br />
Vraag om de ideeën op te sommen waar op gestemd is (bij veel verschillende ideeën, begin bij<br />
ideeën die meer dan 3/4/5/… stemmen hebben gekregen)<br />
Schrijf deze telkens op flipchart op: één kant voor rode ideeën één voor gele ideeën. Zorg dat je<br />
minimaal 12 ideeën opschrijft. Indien er dan nog ideeën zijn waar twee maal op is gestemd, schrijf<br />
deze ook nog op.<br />
Als deze ideeën op de flipchart staan nog even vragen of iemand een ‘joker’ wil gebruiken: een<br />
idee dat zeker gekozen zou moeten worden maar nog niet op de flipchart staat.<br />
Ga dan in overleg met deelnemers na welke ideeën kunnen worden samengenomen tot een groter<br />
idee. Dit samennemen van ideeën gebeurt tussen alle ideeën (zowel rood als geel).<br />
Vraag nu aan elke deelnemers om uit die uiteindelijke lijst 3 ideeën in hun hoofd te nemen waar<br />
zij voor te vinden zouden zijn. Na 1 minuutje: ga de deelnemers af om hun keuze te vragen. Zet<br />
telkens een streepje bij de ideeën waarop deelnemers stemmen om de score bij te houden.<br />
15
16<br />
RONDE 3: UITWERKEN VAN IDEEëN<br />
5 mIN<br />
20 à 30 mIN<br />
max. 2 mIN<br />
PER IDEE<br />
Leg uit dat in deze ronde de volgende activiteiten plaatsvinden:<br />
STaP 3: Na DE SESSIE - maaK EEN VERSLaG EN KIES DEINITIEF<br />
• het maken van een projectfiche volgens de template voor elk van de top 3/4/… ideeën.<br />
Deze projectfiche is terug te vinden op de DVD. (Achteraan dit boekje is een<br />
voorbeeld afgedrukt.)<br />
• het in hoofdlijnen presenteren van het idee (in max. 2 minuten!)<br />
Verdeelt de top ideeën onder de groep (3 à 4 groepjes afhankelijk van aantal ideeën en aantal<br />
deelnemers.) Indien er meerdere ideeën zijn met vele stemmen kan men uiteraard meer dan drie<br />
ideeën uitwerken.<br />
Elk groepje krijgt een A4 overzicht van de rubrieken van de projectfiche en een flipchartvel waarop men<br />
alles uitschrijft om nadien te kunnen presenteren.<br />
Duo’s werken de projectfiche uit en bedenken een overtuigende wijze om hun idee aan de groep<br />
te presenteren.<br />
Presentatie ideeën door deelnemers.<br />
Hou de timing in de gaten! Max. 2 minuten per groepje.<br />
Binnen de week moet iemand die deelnam aan de sessie het verslag gemaakt en doorgestuurd hebben aan alle deelnemers.<br />
In dit verslag zitten de projectfiches, een lijst met de ideeën die uiteindelijk op het flipchart zijn opgeschreven, maar ook alle post-its<br />
die op het bord lagen.<br />
Ga dan met de groep (of met een aantal deelnemers) nog eens doorheen het verslag. Eventueel zijn sommige ideeën al niet meer<br />
relevant omdat een eerste haalbaarheidsstudie aanwees dat het niet mogelijk is het idee te realiseren. Eventueel blijkt na een<br />
weekje ‘incubatietijd’ dat men toch meer in andere ideeën gelooft.<br />
Kies uiteindelijk met de groep dat idee uit dat jullie energie geeft, dat idee waar jullie echt jullie geld op zouden zetten. En begin<br />
dit idee dan uit te werken! Niets zo erg als de resultaten van een goede brainstorm niet gebruiken!<br />
TRENDS DIE jE KaN GEBRuIKEN<br />
ZIE TRENDS OP DE FLASHCARDS<br />
• Gemak en com<strong>for</strong>t<br />
• Vergrijzing<br />
• Verpersoonlijking<br />
• De beleveniseconomie<br />
• Globalisering<br />
• Multiculturele samenleving<br />
• Respect - Ethisch ondernemen<br />
• Duurzaamheid en milieubewustzijn<br />
• Instant economy vs. onthaasting<br />
• (On)veiligheid<br />
• Verkeerscongestie als economisch en maatschappelijk probleem<br />
• Van consumer naar prosumer<br />
• Hogere energiekosten<br />
• Aanpasbaar wonen en werken<br />
• Slimme materialen, technologie<br />
• Anticiperen, preventie in welzijn en zorg<br />
• Track & trace<br />
• Kids rule!<br />
• Focus op gezondheid<br />
• Flexibele levensstijl met veel uithuizigheid<br />
• Alomtegenwoordige communicatienetwerken en –technologie<br />
Voor een <strong>GPS</strong>-sessie hebt je vijf trends nodig. Je kan hiervoor uit ons overzicht putten, maar ook eigen trends toevoegen.<br />
Internationaal kan je trends vinden op volgende sites:<br />
www.trendwatching.com<br />
www.iconoculture.com<br />
www.thefuturelaboratory.com<br />
www.trendslator.nl<br />
17
18<br />
PROjEcT FIcHE (TE GEBRuIKEN IN RONDE 3 VaN STaP 2)<br />
DEFINITIE IDEE<br />
DEFINITIE IDEE<br />
Beschrijf hier wat het idee juist inhoudt. Dit om te zorgen dat iedereen er dezelfde interpretatie van heeft.<br />
VOORDELEN<br />
Beschrijf wat we meer/beter/sneller/goedkoper kunnen met dit idee.<br />
NaDELEN, VaLKuILEN, BELEmmERINGEN<br />
Welke mogelijke problemen, risico’s zien we<br />
(technologisch, organisatorisch, markt…)?<br />
OPLOSSINGEN<br />
Welke oplossingen zien we daarvoor of hoe anticiperen?<br />
ImPacT<br />
Beschrijf wat er op het eerste zicht zou (moeten) veranderen aan de techniek (= technologie en processen), organisatie<br />
(nieuwe departement? Nieuwe functies, andere rapporteringslijnen?) en markt (nieuwe markten, andere benadering nodig?)<br />
NODIGE PaRTIjEN<br />
Lijst de interne/externe partijen op die nodig zijn voor de realisatie van dit idee. En wie neemt er de ‘leiding’ van op?<br />
acTIEPLaN<br />
Voorbeelden van acties: haalbaarheidsstudie; marktbevraging; werkplan opmaken; contacteren andere partijen;…<br />
acTIE wIE waNNEER<br />
19
20<br />
INSPIRaDaR<br />
Op internet ligt een schat aan goede ideeën en inspiratie verborgen.<br />
Je moet ze alleen weten te vinden. De Inspiradar helpt je daarbij.<br />
Dit handige tooltje maakt je aan de hand van 10 tips en een<br />
aantal links wegwijs in de wereld van het creatief zoeken.<br />
Met dank aan Marc Heleven voor de zoektips: www.7ideas.be<br />
21
22<br />
zET DE cOmPuTER uIT<br />
In het creatief probleemoplossen is de <strong>for</strong>mulering van het probleem enorm belangrijk. Ook bij het zoeken op internet is een<br />
betere voorbereiding van de zoekopdracht meteen productief. Bereid de zoekopdracht minutieus voor. Liefst zonder toetsenbord!<br />
• Schets een mindmap rond de creatieve probleemstelling. Al te vaak blijft men zoeken op basis van één algemeen trefwoord<br />
terwijl zoeken op verwante termen vaak verrassende resultaten geeft.<br />
• Zoek minstens 10 synoniemen van jouw centrale, evidente zoekterm.<br />
• Vertaal de zoektermen in minstens drie talen.<br />
• Bedenk zelf nieuwe dingen rond jouw creatieve vraagstelling of innovatiedomein. Zoek vervolgens of die nieuwe concepten op<br />
het web al bestaan.<br />
GEBRuIK aLLE mOGELIjKHEDEN VaN GOOGLE<br />
Iedereen gebruikt Google, maar uit onderzoek blijkt dat velen slechts een fractie van de kracht of mogelijkheden van deze zoekmachine<br />
benutten.<br />
• Gebruik minimaal drie zoekwoorden en gebruik “aanhalingstekens” als woorden samen horen.<br />
• Test de mogelijkheden van het geavanceerd zoekscherm uit of gebruik www.Soople.nl. Soms vind je mooie resultaten als je<br />
zoekt naar specifieke bestands<strong>for</strong>maten. Vooral gericht zoeken naar PowerPoints of PDF’s levert vaak mooie overzichtspresentaties<br />
rond jouw zoekopdracht. Ook www.slideshare.net is handig om actuele presentaties te vinden.<br />
• Vind je bij een zoekopdracht te veel resultaten (bvb. Resultaten 1 - 10 van circa 438,000,000) zoek dan - zorgvuldig - naar extra<br />
zoektermen zodat je op een kleinere maar betere selectie belandt.<br />
zOEK INSPIRaTIE IN BEELDEN<br />
Creatief denken is vaak ver-beeld-ingskracht, beeldend denken. Eén beeld zegt meer dan duizend woorden en fantasie en dromen<br />
zijn altijd beeldgebonden. Laat je inspireren door beelden. Grasduin tussen honderden foto’s rond jouw zoekopdracht en vind die<br />
ene foto die je de juiste inspiratie geeft.<br />
• Google’s afbeeldingenzoeker www.google.com/imghp<br />
• Ontdek de vele mogelijkheden van Flickr www.flickr.com<br />
• Meer dan 100 talen naar afbeeldingen www.panimages.org<br />
• Zoek ideeën in Ads of the World www.adsoftheworld.com<br />
aSSOcIaTIEF zOEKEN<br />
Zoek eens op een ‘brein-imiterende’ - associatieve manier. Met deze tools is het makkelijk om bloem- en kettingassociaties automatisch<br />
te genereren. Zeer handig, vooral in de fase van de probleemverkenning. Kan soms ook om tot verrassende kantelingen<br />
te komen.<br />
• Visual Thesaurus: Visual Thesaurus bevat oa. meer dan 145.000 begrippen die associatief aan elkaar verbonden zijn. Mooie tool.<br />
www.visualthesaurus.com/index.jsp<br />
• Kartoo: leuke manier om de zoekresultaten gepresenteerd te krijgen in de vorm van een interactieve kaart. Bestudeer de geavanceerde<br />
mogelijkheden. www.kartoo.com<br />
• Webbrain: Webbrain toont het web visueel: in plaats van te browsen in lange lijsten van tekst zie je een dynamisch geheel van<br />
gerelateerde in<strong>for</strong>matie. Je springt van het een op het ander, waarbij het laatst aangeklikte woord weer centraal komt te staan.<br />
www.webbrain.com<br />
• Tagneutica: associaties op basis van tags binnen Flickr. www.quasimondo.com/tagnautica.php<br />
23
24<br />
VaN ééN SuPERIEuRE SITE NaaR mEERDERE ‘FaVORIETEN’<br />
Als je één, twee of meer gespecialiseerde / uitzonderlijke / echt favoriete sites rond jouw creatieve zoekopdracht hebt gevonden: tik<br />
deze dan samen in de zoekmachine zodat je in sites of lijsten terecht komt met dezelfde passionele – toevallige voorkeur als jezelf.<br />
Achterliggend idee:<br />
Het komt erop neer om die mensen op het net te vinden die dezelfde sites als jou als zeer interessant vermelden. Waarschijnlijk<br />
vermelden ze op hun site ook nog links die jij rond dat specifieke onderwerp nog niet gevonden had. Supereenvoudig maar in vele<br />
sessies bleek dat weinigen op deze manier te werk gaan om gelijkaardige gelijkwaardige sites op te sporen.<br />
Een alternatief zijn natuurlijk social bookmarking sites zoals delicious.com.<br />
IDEEëNwEDSTRIjDEN<br />
Op zoek naar nieuwe concepten of producten? Vergeet dan niet te surfen naar sites met design wedstrijden. Heel inspirerend is<br />
bijvoorbeeld designboom competitions www.designboom.com. Geniet van de talloze inzendingen rond “teenage furniture”,<br />
“the home in 2020”, ... of innovatieve tegels, nieuwe deurconcepten ... je bedenkt het maar. Ook boeiend is Dexigner.<br />
www.dexigner.com.<br />
Nog beter: sommige bedrijven betrekken vanuit een open innovatie gedachte customers bij de productontwikkeling:<br />
Dell IdeaStorm www.ideastorm.com, Lego Digital Designer of Philips ldd.lego.com.<br />
Tenslotte kan je ook gaan grasduinen in ideeënmarktplaatsen zoals Bright idea www.brightidea.com of Halfbakery<br />
www.halfbakery.com. Op Why Not www.whynot.net/related_websites.php vind je ze allemaal.<br />
25
26<br />
VIND jOuw “INTERNETPaRTNER” mET IDEEëN<br />
Er is meestal wel iemand die geduldig en systematisch zijn ‘levenswerk’ bundelt in een zeer knappe site/blog die dicht aansluit<br />
bij jouw bedoelde zoektermen of -opdracht. Zoek dus niet naar partiële in<strong>for</strong>matie op Google maar probeer meteen die ultieme<br />
persoon te vinden die nauwgezet alles rond jouw onderwerp bijhoudt.<br />
Enkele tips om zo’n internetpartner te vinden:<br />
• Voeg weblog / blog toe aan de zoektermen.<br />
• Zoek via blog search engines zoals Google Blog Search blogsearch.google.com of Technorati technorati.com/search?advanced.<br />
• Ga na of er geen goede startpagina bestaat rond jouw onderwerp. www.pagina.nl.<br />
• Bekijk niet alleen de eerste tien zoekresultaten van Google.<br />
De site die je zoekt wordt door Google misschien niet zo hoog gerankt.<br />
cHEcKLISTS Om IDEEëN TE ONTwIKKELEN<br />
Op het web vind je vele checklists, bruikbaar voor creatief denken, productontwikkeling, innovatie, ...<br />
Enkele voorbeelden:<br />
• 715 Idea Stimulators: www.7ideas.be/7-letters-van-scamper.html een nooit eindigende checklist om jouw ideeën te verbeteren.<br />
• Checklist Osborn: http://members.optusnet.com.au/charles57/Creative/Techniques/osb_quest.htm de originele checklist van<br />
Osborn. Bruikbaar voor het verbeteren van vooral, maar niet uitsluitend, tastbare producten.<br />
• TRIZ principles: en.wikipedia.org/wiki/TRIZ Triz - Theory of inventive problem solving - is een methode voor het oplossen van<br />
problemen door innovatie en werd ontwikkeld door de Rus Genrich Altshuller. Hij ploos een zeer groot aantal patenten uit en<br />
zocht naar terugkerende patronen in het innovatieproces. Innovaties berusten vaak op dezelfde fundamentele oplossingen, al<br />
worden ze toegepast in verschillende industrieën en wetenschappen. Het komt vaak voor dat een voor de hand liggende oplossing<br />
voor een probleem blijkbaar onmogelijk is omdat er aan tegengestelde vereisten moet voldaan worden. Een oplossing wordt<br />
pas echt innoverend als het de contradictie elimineert.<br />
ONLINE-TOOLS VOOR cREaTIEF DENKEN / INNOVaTIE<br />
Deze sites bieden de mogelijkheid om online te brainstormen, in groep of in je eentje:<br />
• <strong>Think</strong>ature: thinkature.com via mindmapping met anderen online ideeën genereren en uitwerken. Je kan zowel zelf tekenen als<br />
bestaande beelden toevoegen.<br />
• Mousebrains: www.kennieting.com/mousebrains na het invoeren van enkele inputs rond jouw vraagstelling genereert Mousebrains<br />
willekeurige triggers en vragen die je aanzetten tot creatieve gedachten.<br />
• Creativity Toolbox: gocreate.com/tools een collectie kleine online tools voor ideegeneratie en ‘instant stimulation’.<br />
• Idea Generator: www.tdbspecialprojects.com leuk.<br />
wEB 2.0. EN INNOVaTIE<br />
Vele web 2.0. applicaties bieden kansen om het innovatievermogen te verhogen.<br />
WEBLOGS: rond haast elk mogelijk kansdomein of innovatie-onderwerp kan je mits volgehouden zoeken gespecialiseerde blogs vinden.<br />
CUSTOMERS INSIGHTS: ontdek op productvergelijkingssites de commentaren en fricties die consumenten t.a.v. bestaande<br />
producten <strong>for</strong>muleren als basis voor productinnovaties.<br />
OPEN SOURCE INNOVATION: vele web 2.0. tools zijn hiervoor gemakkelijk en vrij goedkoop inzetbaar (wiki’s - social networking sites - ...)<br />
Overzichten van web 2.0. vind je op http://www.allthingsweb2.com/mtree/ en in<strong>for</strong>mationarchitects.jp/ia-trendmap-2007v2<br />
27
28<br />
IDEE cREaTIE<br />
Een goede manier om op een korte tijd veel ideeën te krijgen, is<br />
een brainstorm. In deze sectie leggen we uit hoe een brainstorm<br />
in z’n werk gaat. We geven ook een overzicht van 10 vaak gebruikte<br />
technieken. Hoe werkt het? Brainstormen in vier stappen:<br />
• Schrijf vóór je begint je probleem of vraag duidelijk op. Begin<br />
met ‘Hoe kan je…’ of ‘Hoe kunnen we…’<br />
• De eigenlijke brainstorm. Verzamel tijdens deze fase zo veel<br />
mogelijk ideeën. Verder vind je tien brainstormtechnieken die<br />
je op weg helpen. Sommigen zijn gemakkelijk, anderen wat<br />
moeilijker. Kies er eentje of probeer ze allemaal eens uit.<br />
• Je hebt nu een hele hoop ideeën verzameld. Tijd om de beste<br />
eruit te kiezen. Brainstorm je in groep, dan vraag je aan iedereen<br />
om zijn vijf favoriete ideeën op te schrijven. Stel vervolgens<br />
een top-drie samen.<br />
• Werk de ideeën verder uit. Maak ze concreter en bedenk wie<br />
of wat je er voor nodig hebt, hoeveel het zal kosten, enzovoort.<br />
29
30<br />
BRaINwRITING QuIcKSTORm<br />
Dit is een snelle en eenvoudige brainstormtechniek. Brainwriting kan zowel alleen als in groep.<br />
• Neem een blad papier.<br />
• Noteer in 10 minuten zoveel mogelijk oplossingen op een blad papier.<br />
• Elk idee is goed. Schrijf dus alles op en vel nog geen oordeel.<br />
• Kies twee kernwoorden uit je probleemstelling.<br />
• Maak bij elk woord een lijst van 10 specifieke eigenschappen.<br />
• Combineer de associaties uit de ene lijst met de andere.<br />
• Bedenk van hieruit nieuwe ideeën.<br />
31
32<br />
REFINING NEGaTIEVE BRaINSTORm<br />
Schaven is een gemakkelijke en snelle techniek als je iets wil veranderen aan een product of dienst. Pas hem alleen toe of in groep.<br />
Stel jezelf de volgende zeven vragen over je product of dienst.<br />
• Substitueren: Kunnen we ons product of een onderdeel ervan vervangen, …?<br />
• Combineren: Kunnen we nieuwe combinaties maken, …?<br />
• Herschikken: Kunnen we het product een andere samenstelling geven, op zijn kop zetten, de volgorde ervan vervangen, …?<br />
• Aanpassen: Kunnen we ons product van vorm veranderen, een andere kleur geven, van tijdstip veranderen, …?<br />
• Vergroten: Kunnen we het product vergroten, lichter maken, vaker aanbieden, …?<br />
• Elimineren: Kunnen we bepaalde onderdelen of functies van het product niet weglaten?<br />
• Nieuw nut: Kunnen we ons product een nieuw nut geven, er een nieuwe doelgroep mee aanboren, …?<br />
S C H A V E N<br />
Een negatieve techniek met een positief resultaat. Deze ‘omgekeerde brainstorm’ is gemakkelijk uit te voeren, alleen of in groep.<br />
• Doe een ideeënronde totdat het vastloopt en je niets meer kan verzinnen.<br />
• Bedenk met de groep zoveel mogelijk redenen waarom het niet lukt om het probleem op te lossen.<br />
• Ga door, fantaseer en overdrijf.<br />
• Buig al deze redenen om door je af te vragen hoe dit wel zou kunnen. Maak zo van de obstakels een kans.<br />
33
34<br />
BLOEm-aSSOcIaTIE NaTuuR aLS INSPIRaTIE<br />
De bloemassociatie is een iets moeilijkere, maar erg nuttige brainstormtechniek. Deze techniek doet je afstand nemen van je<br />
probleem. Zo ontstaat er ruimte voor creativiteit.<br />
• Zet het belangrijkste woord uit je probleemvraag in het midden van een groot blad papier.<br />
• Bedenk associaties en zet ze als bloemblaadjes rond het woord.<br />
• Gebruik die nieuwe woorden weer als beginpunt om een nieuwe associatie te maken. Ga zo lang door als je wil.<br />
• Kies een woord als inspiratiebron om nieuwe oplossingen te vinden voor je probleem.<br />
• Herhaal dit met andere woorden.<br />
Dit is een iets moeilijkere, maar leuke brainstormtechniek. Een goede techniek bovendien om out-of-the-box te denken.<br />
Doe hem in groep.<br />
• Op een groot blad papier schrijf je de naam van een willekeurig dier.<br />
• Er rond noteer je 8 à 10 woorden die dat dier bij je oproept.<br />
• Kies een van die woorden. Dit woord gebruik je als inspiratiebron voor nieuwe oplossingen voor je probleem.<br />
35
36<br />
PERSOONLIjKE NOTa’S<br />
www.THINKKIT.Eu<br />
37