Epidemiologisch bulletin nummer 3 2005 - Academische Werkplaats ...

Tabel 1
Nationaliteiten en periode van aankomst van de respondenten.
voldoende gevarieerd was (zie tabel 1) om een beeld te
krijgen van de richting van de ontwikkelingen tussen
de twee peilperioden. Het is ook goed gelukt - zonder
dat daarop is geselecteerd - om een evenwichtige verdeling
tussen de twee peilperioden te krijgen. Ongeveer
de helft kon informatie geven over de eerste
periode en een gelijk percentage over de tweede (1990
49; 1991 52; 2001 54; 2002 56).
Ontwikkelingen in het werk
Aantallen en dienstverbanden
In de tweede helft van de jaren zeventig wordt het
aandeel van illegale migranten in het Westland al
geschat op een kwart van de loonarbeiders. In die
begintijd woont een groot deel van deze werknemers,
vooral Marokkanen, direct op de tuin, waardoor zij
altijd en voor alle werkzaamheden inzetbaar zijn.
Ook wanneer de meeste illegale arbeiders in de stad
gaan wonen blijft de inzet grotendeels hetzelfde: vanuit
jarenlange arbeidsrelaties ontstaan goed ingewerkte,
allround inzetbare werknemers, die bovendien
de eerste buffer vormen in de arbeidspieken door hun
beschikbaarheid voor (veel) overuren.
Maar in de jaren tachtig zien we het begin van de
inzet van illegalen via loonbedrijven, voor het verrichten
van specifieke werkzaamheden tijdens pieken.
13 epidemiologisch bulletin, 2005, jaargang 40, nummer 3
Land Totaal
Turkije Marokko Egypte Bulgarije Polen Ghana
1975-1980 5 1 6
1981-1985 8 6 1 15
1986-1990 14 15 2 31
1990-1995 3 1 4
1996-2000 3 20 1 1 2 27
2001-2003 5 5 5 15
Totaal 33 48 3 6 6 2 98
Tabel 2
Soorten dienstverbanden in de verschillende peiljaren.
Vanaf 1992 neemt dit geleidelijk toe door de toenemende
behoefte aan flexibele inzet, maar ook door de
behoefte om de verantwoordelijkheid voor het in
dienst hebben van een illegaal te verleggen. De groep
respondenten die vóór 1992 was gekomen blijft vaak
in dienst van de tuinder, ‘nieuwkomers’ komen vanaf
dan vaker direct in dienst van een intermediair, soms
alleen op papier. Waarschijnlijk is het niet langer verstrekken
van een sofi-nummer hierbij een belangrijke
factor geweest.
Met de verschuiving naar het werken via intermediairen
vindt ook een toename van kortere arbeidsrelaties
plaats; veel respondenten worden in de laatste periode
vaker ingeschakeld voor uiterst korte baantjes, van een
half jaar tot een maand. De gemiddelde duur van een
arbeidscontract was in 1990: 6,1 jaar, in 2002: 3,5 jaar.
Het aantal arbeidsjaren dat door illegalen wordt vervuld
is mogelijk afgenomen, maar door de gefragmenteerde
arbeid betreft het nu een grotere groep, die
maar af en toe werk vindt.
Het percentage illegalen op de bedrijven van de
respondenten ligt in de eerste peilperiode rond de
58% bij de tuinders, en 80% bij de intermediairen. In
de tweede periode wordt bij beide soorten dienstverband
40% illegale werknemers genoemd, maar in deze
in dienst N in dienst N
tuinder intermediair
1990 68,8% 33 31,3% 15
1991 67,9% 36 32,1% 17
2001 32,1% 18 67,9% 38
2002 29,3% 17 70,7% 41
volksgezondheid