Familiegeschiedenis Hugenholtz “De Bentheimse tak”

Familiegeschiedenis Hugenholtz (focus op de “Bentheimse tak”), door G.W.K. Hugenholtz 

Versie: 22 december 2004 

www.hugenholtz.net/bentheim.pdf 

Familiegeschiedenis Hugenholtz 

“De Bentheimse tak” 

Afbeelding uit: Stam- en Wapenboek van aanzienlijke Nederlandsche Familien. 

(Vorsterman von Oijen, 3 dln, 1885-90). 

Voor het downloaden van de meest recente versie 

www.hugenholtz.net/bentheim.pdf (focus op de Bentheimse tak van de familie Hugenholtz) 

www.hugenholtz.net/stamboom.htm (Totale stamboom familie Hugenholtz) 

G.W.K. Hugenholtz 

Koningin Julianalaan 66 

3832 BE Leusden-Zuid 

e-mail: gerard2@hugenholtz.net 

homepage: www.hugenholtz.net 

1

INHOUDSOPGAVE 




INLEIDING ______________________________________________________________________ 3 

Generatie 1: Peter (Hugenholdt) (1610-1693) ____________________________________________ 5 

Generatie 2: Bernd (Hugenholdt) (1635-ná 1715) ________________________________________ 6 

Generatie 3: Petrus Bernhardus (1663-4 september 1736) __________________________________ 7 

Generatie 4: Friedrich Wilhelm ( augustus 1693-7 maart 1730)_____________________________ 9 

Generatie 5: Johannes Bernhardus Theodorus ( juli/augustus 1725-16 mei 1789) _____________ 12 

Generatie 6: Hendrikus Stephanus (22 januari 1762-11 april 1842) _________________________ 16 

Generatie 7: Johannes Bernhardus Theodorus (19 juli 1796-9 juli 1871)_____________________ 19 

Generatie 8: Gerhard Willem Karel (29 augustus 1826-15 (16) juli 1893) ____________________ 22 

Generatie 9: Johannes Bernhardus Theodorus (29 maart 1859-17 oktober 1922) ______________ 24 

Generatie 10A: Johannes Bernhardus Theodorus (14 mei 1888-25 december 1973) _______________ 27 

Generatie 10A1: Johannes Bernhardus Theodorus (31 oktober 1914-25 maart 1995) _________________________ 33 

Generatie 10A2: Martinus geb. 17 juli 1916_________________________________________________________ 35 

Generatie 10b: Gerhard Willem Karel (25 december 1889-18 maart 1969) ______________________ 36 

Generatie 10B1: Johannes Bernhardus Theodorus geb. 28 april 1932 _____________________________________ 37 

Generatie 10B2: Margreeth geb. 28 maart 1934______________________________________________________ 40 

Generatie 10B3: Coenraad Albertus Jacobus geb. 3 juni 1937___________________________________________ 40 

Generatie 10C: Gemma (16 februari 1891-12 oktober 1960)___________________________________ 42 

Generatie 10D: Coenraad Albertus Jacobus (21 maart 1893-16 mei 1917) _______________________ 42 

Generatie 10E: Henricus Stephanus Johannes (16 juni 1895-27 december 1956) __________________ 43 

Generatie 10E1: Mathilde Hélène geb. 18 augustus 1924 ______________________________________________ 43 

Generatie 10E2: Henricus Stephanus Johannes Hillwood geb. 26 januari 1928______________________________ 44 

Generatie 10F: Willem (11 mei 1902-8 april 1969) ___________________________________________ 46 

BEKNOPT GENEALOGISCH OVERZICHT __________________________________________ 48 

INDEX OP FAMILIENAAM________________________________________________________ 49 

INDEX OP PLAATSNAAM _________________________________________________________ 52 

2




INLEIDING 

Volgens een oude overlevering leefde er in de 15 e eeuw, in het Oosten van Duitsland een monnik, die in opstand 

kwam tegen de rooms- katholieke kerk. Hij zou zich vervolgens hebben aangesloten bij één van de eerste 

protestantse groeperingen. Toen ze hem op de brandstapel wilden gooien is hij gevlucht. Hij heeft toen drie dagen 

in een hoge boom verscholen gezeten om aan zijn belagers te ontkomen. Daarna heeft hij naar het Westen van 

Duitsland weten te ontvluchten. Daar heeft hij de naam Hohenholz aangenomen omdat de hoge boom zijn leven 

had gered (Hohenholz betekent: hoog hout). Hij behoorde tot de eersten die zich van de Katholieke Kerk zou 

afscheiden en zou een vriend en lantaarndrager 1 van Maarten Luther zijn geweest. 

Volgens een ander familieverhaal (dat in verschillende takken wordt verteld), zouden de verre voorvaderen van de 

Hugenholtzen roofridders zijn geweest. Hoeveel waarde er gehecht moet worden aan dergelijke verhalen is vaak 

moeilijk te zeggen. Vaak bevatten ze wel een kern van waarheid, maar is er in de loop der eeuwen het één en ander 

weggelaten of aan toegevoegd, vaak ter meerdere glorie van de familienaam. Concrete bewijzen zijn meestal niet te 

vinden. De archivaris van Wetter a/d Ruhr sprak het vermoeden uit dat enkele zeer vroege familieleden in de 

middeleeuwen wellicht wapensmid geweest zouden zijn. 

Al vanaf mijn elfde jaar houd ik mij actief bezig met het uitzoeken van de stamboom van de familie Hugenholtz. 

Van alles wat over de familie te krijgen was probeer ik het origineel of in ieder geval een kopie te pakken te krijgen. 

Deze spullen zijn allemaal gerangschikt per persoon. Zo bezit ik bijvoorbeeld honderden advertenties (geboorte, 

overlijden enz.) waarvan de oudsten van vóór 1800 stammen. Daarnaast ben ik in het bezit van boeken geschreven 

door familieleden, preken, dissertaties, portretten, brieven, kortom te veel om op te noemen. 

Ik heb geprobeerd om van de verzamelde gegevens een leesbaar geheel te maken. Van sommige personen is dat 

helaas niet mogelijk, omdat er te weinig over hen bekend is. Vaak ook is er weinig over personen bekend, omdat ze 

jong overleden zijn. 

Bij het zoeken naar mijn voorouders kon ik gebruik maken van de grote hoeveelheid gegevens die mijn grootvader 

G.W.K. Hugenholtz (1889-1969) had verzameld. Ook de gegevens die andere familieleden hadden bewaard of 

verzameld waren erg waardevol voor het onderzoek. 

De naam Hohenholz is later veranderd via Hugenholdt in Hugenholtz. De schrijfwijze Hügenholtz wordt ook wel 

eens ten onrechte gebruikt. Verwarring hierover wordt waarschijnlijk veroorzaakt door een tekentje boven de letter 

u, dat voor een umlaut wordt aangezien. Het betreft hier echter een teken, dat in oud-Duits schrift gebruikt werd om 

aan te geven dat het een gewone u betreft (om verwarring met andere letters te voorkomen). Er staat Hŭgenholtz 

geschreven, en niet Hügenholtz. 

De familie Hugenholtz is een zeer kleine familie, en alle Hugenholtzen zijn familie van elkaar. Er zijn er wel enkele 

1 Ik heb geen idee wat ‘lantaarndrager’betekend 

3




takken te onderscheiden. De tak die via heel lang in het Graafschap Bentheim heeft gewoond, heb ik de Bentheimse 

tak genoemd. Dit puur uit praktische overweging, ter onderscheiding van andere takken. In dit document zijn de 

personen op generatie gerangschikt. De oudst bekende stamvader, Peter Hugenholdt (1610-1893), die Notaris was 

in Wetter a/d Ruhr heb ik generatie 1 genoemd. Zijn kleinzoon, Petrus Bernhardus Hugenholdt, kon omstreeks 

1710 onmogelijk vermoeden dat toen hij twee van zijn zonen toestemming gaf om theologie te gaan studeren, 

hiermee een traditie van 250 jaar zou beginnen, waarin de familie onafgebroken predikanten zou leveren aan de 

kerken van Nederland, Duitsland en de Verenigde Staten. In totaal zijn er 28 predikanten uit deze familie 

voortgekomen (48% van de mannelijke volwassenen die vóór 1900 geboren waren werd predikant). 

Ze waren over het algemeen orthodox of confessioneel maar enkelen zwaaiden door naar de vrijzinnigheid. 

Mijn grootvader Ds. G.W.K. Hugenholtz (1889-1969) ging als laatste met emeritaat en toen zijn broer Ds. J.B.T. 

Hugenholtz (1888-1973) overleed was er geen predikant meer in leven. Misschien dat de draad weer opgepakt 

wordt door volgende generaties. 

G.W.K. Hugenholtz 

Leusden-Zuid, 14 juli 2004 

Wanneer U dit document leest, vergeet dan niet dat dit een enorme hoeveelheid tijd heeft gekost. Zou u mij als 

tegenprestatie enige gegevens willen sturen, zodat ik deze kan toevoegen aan de stamboom? 

4

GESLACHT HUGENHOLTZ 

Generatie 1: Peter (Hugenholdt) (1610-1693) 




Hij was in 1643 Notaris Publicus in Wetter a/d Ruhr. Gegevens over de Hugenholtzen in Wetter moeten verder nog 

gezocht worden in: * Buschmann, Wetter. uitgegeven in 1901. Zijn grafsteen ligt buiten de “Evangelische Kirche” 

te Wetter. Op deze grafsteen van Peter Hugenholtz (Hugenholdt) geb. 1610 en overleden 1693 komt het 

familiewapen voor. Hij was in 1643 Notaris Publicus in Wetter a/d Ruhr. Zijn grafsteen ligt buiten de 

“Evangelische Kirche” te Wetter a/d Ruhr. Een foto van deze steen heb ik in mijn bezit. Linksboven op de foto is 

een klein stukje van een hekje te zien. Hierdoor is vrij eenvoudig de locatie van de steen terug te vinden. De steen 

ligt aan de rechterzijde van de "Evangelische Kirche". De foto is in de jaren 50 gemaakt. Toen wij in 1993 -tijdens 

onze huwelijksreis- ‘toevallig’ langs Wetter a/d Ruhr kwamen, hebben we de steen terug kunnen vinden. De steen 

is inmiddels door de zure regen in een veel slechtere staat. 

Aan de linkerzijde (vanaf linksonder) MDCLXXXXIII = 1693 

In het midden is een wapenschild te onderscheiden, met een iets andere boom dan veelal gezien wordt op de 

zegelringen, en ook op de afbeelding in het stam en wapenboek van Van Ooijen (LET OP: geen 3 etages). 

Aan de rechterzijde (vanaf rechtsboven) HUGENHOLT.. 

kinderen: 

1)Bernd (1635-ná 1715): zie generatie 2 

vader: 

naam onbekend (1556-1626) 

5

Generatie 2: Bernd (Hugenholdt) (1635-ná 1715) 




Hij is geboren in Wetter a/d Ruhr, waar hij van 1661 tot 1715 "Frohn" (gerechtsbode) was. 

Hij is getrouwd met Elisabeth Pottmann, een dochter van Robert Pottmann, die eerst "Ratmann" en later 

burgemeester van Wetter a/d Ruhr was. Ze wordt op 2 februari 1690 nog genoemd als doopgetuige in het doopboek 

van de evangelisch lutherse kerk. 

Kinderen: 

1. Johann Henrich (1654- oktober 1727) 

Hij is getrouwd met Elisabeth Knoop (ca 1656-17 januari 1731). Ze werd 74 jaar oud. 

Hij is gestorven aan de Schlagfluss, op 73 jarige leeftijd. De exacte datum van zijn overlijden is niet bekend, omdat 

er een hoek van een bladzijde ontbreekt. Waarschijnlijk is hij de Johann, die in 1699 als huisbezitter in de "Freiheit" 

Wetter wordt genoemd. 

kinderen: 

1)Anna Margaretha (1697- ) 

2. Petrus Bernhardus (1663-1736): zie generatie 3 

3. Johann Diederich (5 december 1683-21 december 1736) 

Hij is geboren in Wetter. Zijn huis in Wetter a/d Ruhr werd in 1706 op 100 thaler geschat. In 1733 bezat hij een 

huis en bouwland. Hij behoorde dus evenals zijn broer Petrus Bernhardus (1663-1736) tot de rijke burgers van 

Wetter. 

Hij is verdronken in Wetter. 

4. Peter Herman ( - ) 

kinderen: 

1)Johann Peter (1699- ) 

6




Generatie 3: Petrus Bernhardus (1663-4 september 1736) 

Hij was van 1686 tot zijn dood in 1736 praëceptor (rector) van een kleine Latijnse school in Wetter a/d Ruhr. Hij 

was raadslid in Wetter a/d Ruhr in 1709, 1710 en in 1727. In 1713 was hij "Gemeinheitmann", maar wat dat inhoud 

is mij niet bekend. 

Hij bezat 104 roeden land in Kallenhorn. De waarde van zijn huis werd op 15 december 1706 geschat op 300 thaler, 

terwijl het huis van de burgemeester van Wetter (Robert Pottmann; zijn grootvader) op 100 thaler getaxeerd werd. 

Slechts één huis wordt hoger in waarde geschat. 

Opschrift bovenzijde: ANNO 1712 

PROBUS INVIDET NEMINI (‘Niemand benijdt een bescheiden mens’) 

FIDUS (‘Zoon’) 

Hij is getrouwd in Frömesch (waarschijnlijk Frömern bij Unna in Westphalen) omstreeks 1682 met Anna Maria 

Alberhausen (ca 1660-20 april 1734). Ze is overleden in Wetter op 74 jarige leeftijd. Ze is een dochter van Henricus 

Alberhausen. 

kinderen: 

1. Maria Helena (1685-13 december 1738) 

Ze is getrouwd in de "Reformierte Kirche" in Wetter a/d Ruhr op 9 juni 1710 met Johannes Linder (1680- 

18 oktober 1748), die later burgemeester van Wetter werd. 

2. Friedrich Wilhelm (1693-1730): zie generatie 4 

3. Petrus Conradus (25 februari 1697-5 augustus 1726) 

Hij is geboren in Wetter a/d Ruhr. Eerst was hij predikant in Kervenheim (in het Kleefse) en daarna in Bentheim. 

In september 1721 trouwde hij met Catharina Visch (25 juli 1694-17..). Ze is de dochter van Arnold Visch, 

professor in de Theologie in Burgsteinfurt (Steinfurt) en Swena Maria van der Upwick. 

7




Hij is begraven in de kerk in Wetter a/d Ruhr (volgens de kerkboeken: "In Hiesige Kirche begraben werden 2 "). 

Aanvullende informatie over hem is te vinden in Boekzaal der Geleerde Wereld, editie 1842. 

kinderen: 

1)Frederik Lodewijk (1721-1724) 

2)Petrus Arnoldus Conradus (1724-1797) 

3)Coenraad Rudolph Willem (1726- ) 

Na de dood van haar man hertrouwde Catharina Visch op 5 mei 1746 met de predikant Grimelius ( - 

6 november 1760). 

4. Elisabeth Josine ( -1701) 

Hij hertrouwde op 13 januari 1736 met Agnes Catharina Nabel, die afkomstig was van Wellinghofen (bij Hörde). 

Hierover was het volgende in de kerkboeken van Wetter te vinden: 

"Der Hiesigen Praëceptor Scholae H. Petrus Bernhardus Hugenholtz Wittiber und Agnes Nabel 

von Wellinghofen bürtig in den Stand der Eh getreten". 

Dat hij op ongeveer 72 jarige leeftijd opnieuw in het huwelijk trad en dat zijn echtgenote al voor het huwelijk in 

verwachting was zal ongetwijfeld enige opschudding in een kleine gemeente als Wetter teweeg gebracht hebben. 

Hij overleed ruim een half jaar na zijn huwelijk en heeft zijn jongste kind slechts een maand mogen meemaken. 

5. Anna Clara Catharina (30 juli 1736-2 juni 1743) 

Ze is gedoopt in Wetter a/d Ruhr op 13 april 1737. 

2 Geen ide wat dat betekend….. (GH) 

8




Generatie 4: Friedrich Wilhelm ( augustus 1693-7 maart 1730) 

Hij is geboren in de "Freiheit" Wetter a/d Ruhr. 

Vanaf 28 april 1714 studeerde hij aan de "Hochschule" in Herborn, 

waarna hij in 1718 de eerste protestantse predikant in Iserlohn werd. Op 

11 mei 1721 werd hij voorgesteld in Schuttorf aan de kerkenraad 3 . Op 

27 juli 1721 vertrok hij naar Schüttorf. Hij ging in ondertrouw op 

29 maart 1722 en hij trouwde in Nordhorn in april 1722 met Catharina 

Elisabeth Stühlen (1688-18 maart 1767). Ze is een dochter van Johannes 

Stühlen, de burgemeester van Nordhorn. 

Mijn grootmoeder Hugenholtz-Lehmkuhl vertelde mij omstreeks 1976 dat 

hij was overleden ten gevolge van tuberculose "de tering". Hij is begraven 

in Schüttorf op 15 maart 1730. 

Bij mijn bezoek aan Schüttorf op 15 augustus 2000 was men druk bezig 

de kerk te restaureren. Er zijn uit die tijd geen grafstenen meer aanwezig. 

Af en toe komt er tijdens de restauratie nog een fragment van een steen 

naar boven. Het gehele interieur van de kerk is in de Franse tijd (begin 

1800) vernietigd. Ook bijna alle kerkboeken zijn toen verdwenen. Rond 1955 zijn op een zolder toch nog twee 

exemplaren boven water gekomen. In beide boeken zijn vrij veel aantekeningen door en over deze predikant 

aanwezig; het schrift is echter dermate slordig, dat het zeer slecht toegankelijk is. Daarbij is het geschreven in een 

mengeling van Oud-Nederlands, Duits en Latijn. De heer F. Kröner, archivaris van de Evangelisch-Reformierte 

Kirchengemeinde van Schüttorf, gaf aan dat hij wellicht over een paar jaar een poging zou wagen om de boeken te 

vertalen. 

kinderen: 

1. Anna Catharina (21 april 1723-4 mei 1796) 

Er wordt wel eens 23 april 1723 als geboortedatum opgegeven, dit is echter zeer waarschijnlijk niet correct. 

Op 2 september 1743 trad ze in het huwelijk met ds. Johannes Lindeman (1700-26 september 1768), die predikant 

was in Schüttorf. Hij is gedoopt in Schüttorf op 7 juli 1700 en een zoon van Jan Willem Lindeman en Elisabeth 

Frantzen. 

kinderen: 

1)Johannes Wilhelm Lindeman ( - ) 

2)Frederik Arnold Lindeman ( - ) 

3 Kerkboeken Schüttorf 

9

3)Johannes Petrus Lindeman ( - ) 




2. Johannes Bernhardus Theodorus (1725-1789): zie generatie 5 

3. Petrus Hermannus (7 december 1728-24 februari 1811) 

Hij is geboren in Schüttorf, waar hij gedoopt werd op 15 december 1728. 

Vanaf 29 september 1744 gestudeerde hij theologie in Groningen. Toegelaten tot de evangelische bediening door de 

classis Groningen op 15 april 1749, zag hij zijn beroeping naar Hoogblokland in februari 1752 geïmprobeerd. In juli 

van datzelfde jaar werd hij beroepen in Hellevoetsluis, waar hij bevestigd is op 1 januari 1753 door ds. P. Boersma, 

predikant in Brielsch-Nieuwland met Psalm 90: 16,17; Hugenholtz hield zijn intrede over Johannes XXI: 15. 

Vandaar vertrok hij naar Zutphen waar hij op 8 oktober 1758 bevestigd werd door de Zutphense predikant ds. J. 

Wolterbeek met Lucas XIV: 23, De intrede van Hugenholtz handelde over Psalm 143: 10. Hij bedankte voor een 

beroeping naar Gouda in april 1764, maar hield op 20 juli 1766 met 2 Thessalonicenzen I: 11 en 12 zijn 

afscheidspreek in Zutphen, waarop hij op 3 augustus van dat jaar bevestigd werd in Delft door ds. J. Bertling uit 

Delft (met Jesaja XL: 9; intrede met Lucas IV: 17-19). Van hieruit bedankte hij voor de nominatie in Utrecht. Hij 

herdacht op 7 augustus 1791 zijn 25 jarig ambtsjubileum in Delft met 2 Samuel VII: 18) en verkreeg met ingang 

van 30 december 1805 zijn eervol emeritaat, vanwege "steeds toenemende verzwakking". 

Hij is getrouwd op 2 september 1757 in Delft met Maria Broers. Ze is ( -3 augustus 1773). Ze is een 

dochter van Pieter Broers en Anna Bonen. Ze hadden 10 kinderen. 

kinderen: 

1)Frederik Willem (1758-1808) 

2)Anna Maria (1759-1761) 

3)Catharina Elisabeth (1760-1764) 

4)Anna Maria (1762-1794) 

5)Hermanna (1763-1835) 

10

6)Catharina Elisabeth (1765-1813) 

7)Petrus (1766-1832) 

8)Suzanne Johanna (1768-1826) 

9)zoon (1769-1769) 

10)Hendrika Petronella (1770-1844) 




Hij hertrouwde in Maarssen op 3 september 1776 met Alida de Jongh (1 januari 1758-27 mei 1794). Ze werd 

begraven in Delft op 31 mei 1794. Ze is een dochter van Jacob de Jongh en Hermina Braskamp. 

Op 31 oktober 1799 ging hij in Delft in ondertrouw met Catharina Docher (17….-7 september 1821). Op 

18 november 1799 traden ze in het huwelijk. 

In kerkelijke zaken was hij zeer kundig en hij behoorde dan ook tot het viertal waaraan de bewerking toevertrouwd 

was van een aanhangsel op het eerste en tweede deel van het "Kerkelijk Plakaatboek, behelzende de plakaaten, 

ordonantiën ende resolutiën over de kerkelijke zaken", bijeengebracht door Nic. Wiltens. Dit aanhangsel was 

opgenomen in het derde deel (1792). De zelfde vier verzorgden ook de uitgave van het vierde deel (1793), die de 

resoluties van 1735-1760 bevatte en ook van het vijfde deel (1807). Hugenholtz fungeerde als assessor van de Zuid- 

Hollandse synode in Schoonhoven op 7 juli 1778 en volgende dagen en opende op 5 juli 1785 met een "zeer 

gepaste voortreffelijke leerrede" (t: Psalm 146: 10) die te Dordrecht. 

Hij overleed op 82 jarige leeftijd in Delft: "Eene schielijke beroerte maakte een einde aan zijn leven". 

Helder was zijn inzien in het Evangelie der genade Gods. 't welk hij der Gemeenten met eene 

mannelijke zeggenskracht predikte; levendig zyne gelove in zyne Heere Jezus Christus, teeder 

zijne Godsvrucht waar van een voorbeeldige levenswandel bewijs opleverde, gelijk zijn Heere 

hem dan ook zijn genaderijk welgevallen betoonde, in hem zijne onderscheidende Gemeenten 

voor velen ten wezentlijken zegen te doen strekken, en de ware achting van ieder eenen, die 

Gods vrucht wist te schatten, te doen bezitten. 

(uit: Boekzaal der Geleerde Wereld, 1811) 

Over hem is nog informatie te vinden bij: 

-de verhandelingen van Teyler's godgeleerd genootschap. 1785 D.V. blz 89-283; Kist en Royaards. 

-Archief voor Kerkgeschiedenis, D.V. blz 293. 

-levensber. van J.W. te Water, blz 105 

-Brans, register der Predikanten van Zuid-Holland, blz 165. 

-Abcoude en Arrenberg, naamr., druk 1788 blz 254. 

11




Generatie 5: Johannes Bernhardus Theodorus ( juli/augustus 1725-16 mei 1789) 

Hij is gedoopt in Schüttorf op 1 augustus 1725. Vanaf 8 september 1740 studeerde hij theologie in Groningen. Hij 

was predikant in Neuenhaus vanaf 17.. , in Coevorden vanaf 17.. en tenslotte in Emlichheim vanaf 1745. Toen hij 

daar aankwam waren er al direct moeilijkheden omdat de woning van de 2 e predikant niet vrij was. De pastorie van 

de 1 e predikant, "De Weme", was nog steeds bezet door ds. Sprüngli, die zijn woning, ondanks zijn emeritaat niet 

wilde verlaten voor de 2 e predikant ds. Villar. Omdat hij zulke goede betrekkingen had met de Oberkirchenrat kreeg 

hij toestemming om daar te blijven wonen. Daarom bleef Villar, ondanks dat hij 1 e predikant was in het vicariaat - 

de woning van de 2 e predikant- wonen. Ds. Hugenholtz woonde eerst in "de Höfte". Dit huis, dat eigendom van de 

Graaf van Bentheim was, werd vaak gebruikt door predikanten, ambtenaren en weduwen van predikanten. Toen 

Hugenholtz hier in 1745 kwam wonen, was het al aan het vervallen. Later kwam hij te wonen in een huurwoning, 

die hij in 1767, toen hij al in de Weme woonde, kocht. Hierover gaat de volgende akte. 

Staatsarchief Osnabrück rep 955 nr 80 blz 303-304: 

"Koopverdrag tussen Hendrikien Wandscheer geb Warsum wed. van Harm Wandscheer en 

Geesje Hans verkopen 7 mrt 1767 aan ds Joh. Bern. Theod. Hugenholtz, echtlieden, het kleine 

huisje met een gaarden." 

Dit huisje heeft later het nummer 90 gekregen en was in die tijd bewoond door de weduwe van ds. Villar, geboren 

Straatman uit Hattem. 

In 1790 woonde er een Nyhuis in dit huis. Waarschijnlijk zijn dit de dochter en schoonzoon van ds. Hugenholtz. 

In 1745 brak er een grote veeziekte uit, waardoor veel boeren in de problemen kwamen. Hugenholtz regelde direct 

allerlei collectes en kwam daardoor al snel in de gunst bij de boeren. Villar echter had al lange tijd ruzie met de 

boeren omdat hij de kerkelijke regels precies na wilde leven. Zo 

verklaarde hij al hun kerkenraadsvergaderingen ongeldig, omdat daar 

een predikant bij aanwezig moest zijn. Bij de benoeming van 

Hugenholtz heeft hij zich nooit neer willen leggen, maar hij kon er 

niets tegen doen. Hij heeft Hugenholtz nooit echt geaccepteerd. Dat 

de boeren meer ophadden met Hugenholtz dan met Villar blijkt wel 

uit het feit dat de boeren wel turf wilden steken voor Hugenholtz, 

maar niet voor Villar. 

Sprüngli vertrok uiteindelijk toch uit de 1 e pastorie en stierf kort 

daarop. In deze tijd (ca 1750) moet hij ongeveer getrouwd zijn met 

Swaantien Büssemaker (1726/1727-5 december 1815). Ze is gedoopt 

in januari 1727 en op hoge leeftijd overleden in Emlichheim. Ze is 

12




een dochter van de rijke boer Hendrik Büssemaker en Geesien Winkelink. De familie Büssemaker woonde in een 

grote boerderij die links naast de kerk stond (en ook naast de Höfte). Op 10 januari 1750 betrekt hij eindelijk de 2 e 

pastorie. 

Rond 1750 liepen 2 dochters van boer Berink vanuit de kerk over het ijs van de Vecht (die in die tijd nog langs de 

kerk liep) naar huis. Plotseling zakten ze door het ijs en verdronken. Pas in de lente werden ze weer gevonden, hand 

in hand en één van hen had de bijbel nog onder haar arm (deze bijbel is momenteel (1987) in het bezit van de 

huidige boer Berink). Ds. Hugenholtz is toen gevraagd om een preek te houden. Na 240 jaar konden verscheidene 

mensen mij nog vertellen dat deze preek handelde over de woorden: "En Aäron zweeg stil". Deze preek moet dus 

wel enorme indruk gemaakt hebben. 

In 1758 stierf ds. Villar, waardoor Hugenholtz 1 e predikant werd, met alle voordelen die daaraan verbonden waren. 

Vanaf die tijd vermeldde de kerkprotocollen weinig bijzonders. Alles lijkt in goed overleg te lopen. Er waren geen 

heftige discussies meer, terwijl dat voor 1758 meer regel dan uitzondering was. Het is niet zo vanzelfsprekend dat 

alles zo rustig verliep, want al meer dan 140 jaar woedde er een heftige strijd tussen de plaatselijke kerkenraad en 

de machtige Oberkirchenrat. De protocollen melden over meningsverschillen, tegengestelde belangen, inmenging 

van de kerkenraad met predikanten. Een groot struikelblok was de vraag wie er mocht beslissen over de windmolen 

die in de gemeente stond, wie de molenaar mocht benoemen etc. De Oberkirchenrat beriep zich op een bepaling van 

de Graaf van Bentheim uit 1613, waarin zij ook over het vermogen van de gemeente kon beslissen. De kerkenraad 

van Emlichheim beriep zich op het oude recht, het vóór-constitutionele recht. Ze hadden de molen in 1448 gekocht. 

De bepaling had dus directe invloed op de economische belangen van de boeren. 

Deze boeren hadden veel invloed bij de lokale kerkenraad en zorgden er voor dat de predikant van hun keuze 

benoemd werd en niet de predikant die de Oberkirchenrat voordroeg. Ook de benoeming van Hugenholtz in 1745 

was niet vlekkeloos verlopen. Uit de kandidatenlijst koos de Emlichheimse kerkenraad ds. Eerde uit de Baronie van 

Breda en de Oberkirchenrat koos voor ds. Poppejus. Toen Emlichheim ds. Eerde er eindelijk doorgedrukt had, 

bedankte hij. Bij de hernieuwde verkiezingen koos Emlichheim voor ds. Tapper. Uiteindelijk stemde de 

Oberkirchenrat toe, maar ze wilden niets zeggen over de hoogte van het traktement of over de woning. Hierop 

bedankte ook Tapper. Uiteindelijk werd de 20 jarige ds. Hugenholtz voorgedragen. Hij won uiteindelijk de 

verkiezingen met 10:5. 

Toen in 1758 ds. Villar stierf, moest er een nieuwe 2 e predikant worden gekozen. De Oberkirchenrat stond er op dat 

de door hun voorgedragen ds. Engelbertz gekozen werd. Als zijn tegenkandidaat stelden ze ds. Schultz voor. De 

kerkenraad van Emlichheim stelde echter ds. Frantzen voor. Emlichheim koos eenstemmig voor Frantzen en de 

Oberkirchenrat voor Engelbertz. Ds. Hugenholtz koos diplomatiek voor ds. Schultz, zodat hij de Oberkirchenrat 

niet tegen zich in het harnas zou jagen, en ook de boeren te vriend te houden. 

Emlichheim ging een krachtproef aan met de Oberkirchenrat door toch Frantzen als predikant aan te stellen; en 

Hugenholtz bevestigde hem. Tien jaar lang werden er processen gevoerd. De Oberkirchenrat schakelde zelfs de 

koninklijke regering in Hannover in, om ds. Frantzen van zijn taak te ontheffen. Dit omdat hij zijn ambt uitoefende 

zonder toestemming van de Oberkirchenrat. Ten slotte koos de regering ten gunste van de gemeente Emlichheim. 

13




Hugenholtz en Frantzen konden goed met elkaar opschieten. Frantzen is uiteindelijk meer dan 60 jaar predikant in 

Emlichheim geweest. 

Hugenholtz kreeg als predikant 150 gulden per jaar van het "Geistliche Rentambt", dat de in beslag genomen 

goederen van de RK kerk beheerde. Tevens kreeg de 1 e predikant ook een boerderij "de Wedeme" met koeien etc. 

tot zijn beschikking. Deze boerderij kon hij verpachten, of hij kon er een knecht laten werken. Daarnaast kreeg hij 

twee groentetuinen tot zijn beschikking en hadden de predikanten het alleenrecht over de toenmalige visvijver 

achter de kerk. Meestal waren zulke vijvers eigendom van de Graaf. Van de molen kreeg hij nog twee mut rogge. 

Bij elkaar kreeg hij 700 à 800 gulden, wat veel geld was in die tijd. Hij behoorde dus tot de rijke burgerij en het zal 

dus wel geen toeval zijn dat hij in de doopregisters de gegevens over de boeren en de hogere klasse opvallend 

uitgebreider beschreef dan de gegevens over de lage klasse. 

Zijn invloed in de Graafschap werd steeds groter omdat hij familiebanden had met veel predikanten, rijke burgers, 

leden van de kerkenraad (zijn schoonvader was 4 jaar kerkvoogd) en leden van de Oberkirchenrat. Ook van de 

boeren kreeg hij alle steun. Als deze weer eens ruzie hadden met de Oberkirchenrat, koos hij vaak voor een 

tussenweg, maar probeerde indirect toch de zin van de boeren er door te drukken. 

Uit zijn preken, waarvan ik er enkele in mijn bezit heb, is af te leiden dat hij een conservatieve en orthodoxe 

predikant was. Hij is tot zijn dood in 1789 predikant geweest in Emlichheim, en is daar op 64 jarige leeftijd 

overleden. Oorspronkelijk lag jij begraven bij de kerk, maar zijn graf is waarschijnlijk geruimd in de Franse tijd. 

In het boek van ds. W.F. Visch: "De geschiedenis van het Graafschap Bentheim", uitgegeven in Zwolle in 1820, is 

op blz 78 is een gedicht geschreven door ds. Visch zelf. Hierin komt het volgende couplet voor. 

Gy Sikkers! Hugenhold, myn vrienden. 

En Kappenberg, myn tydgenood. 

Myn zoekend oog kan U niet vinden. 

Gy slaapt in d' armen van den dood. 

kinderen: 

1. Catharina Elisabeth (1751-17 februari 1831) 

Ze is gedoopt in Emlichheim op 13 juli 1751. 

Uit het lidmatenboek van Emlichheim is het volgende ontleend. 

28 augustus 1774: Catharina Elisabeth Hügenholtz vertrokken met attest naar Coevorden. 

Op 16 juli 1777 trouwde ze in Coevorden met Hillebrand Nyhuis (10 januari 1745-11 januari 1802), die 

banketbakker in Hardenberg was. Deze is geboren in Heemse (NL) en overleden in Coevorden. Catharina Elisabeth 

is overleden in Coevorden, en aldaar begraven op 22 februari 1831. 

14




2. Frederik Willem (11 september 1754-12 oktober 1812) 

Hij is geboren in Emlichheim, waar hij op 15 september 1754 gedoopt is. 

Vanaf 14 september 1773 studeerde hij Theologie aan de universiteit van Groningen. In het lidmatenboek van 

Emlichheim is het volgende over hem te vinden: 

Tot dit jaar 1780 behoort dat F.W. Hugenholtz, student in de H. Godgeleerdheid met attest van 

Groningen tot ons is overgekomen. 

Op 15 september 1790 werd hij in Gasselternijeveen bevestigd als predikant. 

Na zijne studiën volbragt te hebben, werd hij onze Leeraar in het jaar 1790. Zijn Eerw. 

verkondigde ons dus het woord van God, den tyd van 22 jaren, en bezweek eindelijk onverwacht 

onder eene borstkwaal, die hem reeds lang verzwakt had, op den 12den October j.l. in den 

ouderdom van 58 jaren en eene maand. Zijn Vriend en Nabuur Ds A.J. HARTMAN, Pred. te 

Gasselte, deed op den 25sten dier maand, de lijkrede. 

(uit: Boekzaal der Geleerde Wereld, november 1812) 

3. Hendrikus Stephanus (1762-1842): zie Generatie 6 

15




Generatie 6: Hendrikus Stephanus (22 januari 1762-11 april 1842) 

Hij is geboren in Emlichheim, waar hij gedoopt is op 24 januari 1762. Hij studeerde vanaf 22 september 1780 in 

Groningen. "Met lof onder het getal der Proponenten aangenomen". 

Uit het lidmatenboek van Emlichheim is het volgende fragment ontleend: 

"Tot dit jaar 1781 behoort ook het volgende, waarvan de aantekening op de tijd vergeten was 

en daarom hier achteraan gesteld moest worden, te weten dat Pastor Hugenholtz den 11 july tot 

lidmaat heeft aangenomen, Hendrikus Stephanus Hugenholtz, student in de H. Godgeleerdheid, 

desselfs jongsten zoon. 

5 januari 1782: Hendricus Stephanus Hugenholtz, student in de H. Godgeleerdheid, vertrokken 

naar Groningen. 

Eerst was hij enige maanden hulppredikant in Velzen en vervolgens kandidaat op 19 maart 1786 in Sleen (Drenthe). 

Hij was predikant in Genemuiden vanaf 5 juli 1789, in Emlichheim, waar hij bevestigd werd op 31 juli 1791 door 

ds. Steevens en de volgende zondag op 7 augustus 1791 deed hij zijn intrede met Handelingen 16: 9 en 10. Op 

15 april 1804 nam hij afscheid met de woorden van Paulus uit I Corinthe 16: 23 en 24. 

EMLENKAMP den 5 Febr. Heden maakte onze waardige 

en hartelyk geliefde jongste Leeraar H.S. HUGENHOLTZ ons 

bekend, dat zyn Wel Eerw. tot jongsten Herder en Leeraar in de 

Gemeente van Velthuizen, wettig en eenstemmig beroepen was, en 

deze beroeping den tyd van 14 dagen in beraad genomen hadde. Wy 

maakten ons die tyd ten nutte, om zyn Wel Eerw. wiens dienstwerk 

ons ruim twaalf jaren zo aangenaam en nuttig was geweest, tot een 

langer verblyf te bewegen, dan op den 19den dezer gaf zyn Wel Eerw. 

tot onze innige smerte ons in een Voorafspraak uit Spreuk. XVI: 9. 

kennis, dat zyn Wel Eerw. zich had verplicht gevonden deze 

beroeping in de vreeze des Heeren aan te nemen. 

Boekzaal der Geleerde Wereld, maart 1804. 

De rest van zijn leven bracht hij door in Veldhausen, waar hij vanaf 22 april 1804 predikant was. 

Hij trouwde in 1891 met Hendrina Keller (1 oktober 1758-11 oktober 1830), met wie hij 39 jaar getrouwd is 

geweest. Ze is overleden in Veldhausen. Ze is een dochter van Willem Keller en Catharina Krull. Haar overlijden 

16

word herdacht in de volgende advertentie: 




Heden ontsliep zacht en zoo wij vertrouwen, zalig, mijne tedergeliefde Echtgenoote, 

HENDRINA KELLER, in den ouderdom van 72 jaren en 10 dagen, met welke een genoeglijke 

Echt van 39 jaren mij verbond. 

Zeer gevoelig treft mij en mijne kinderen dit verlies; daar ik in haar eene teerbeminde 

Echtgenoote en zij eene liefhebbende Moeder betreuren. Het geloof intusschen, dat het God is, 

die dit doet en dat zijn doen altijd wijs en goed is, doet mij zwijgen; terwijl de hoop des zaligen 

wederziens ons in droefheid vertroost. 

VELDHUIZEN, H.S. HUGENHOLTZ, 

Graafschap Bentheim, Predikant. 

11 oktober 1830. mede uit naam mijner Kinderen. 

Strekkende deze tevens tot kennisgeving aan Familie en Bekenden. 

In 1834 vond er een afscheiding van de kerk plaats, door mensen die vonden dat de kerk niet orthodox genoeg was. 

Ze werden "Cocksianen" genoemd. De Christelijke Gereformeerde Kerken zijn voortgekomen uit deze 

afscheidingsbeweging. Andere belangrijke redenen voor Afscheiding waren de invoering van een nieuw 

kerkreglement ten koste van de Dordtse Kerkorde en de invoering van de evangelische gezangen. De naam van ds. 

Hendrik de Cock, indertijd (hervormde) predikant te Ulrum en later (als christelijk afgescheiden predikant) te 

Groningen is onlosmakelijk verbonden met de Afscheiding. 

Ze hadden gehoopt dat ds. Hugenholtz ook met hen mee zou doen, maar deze was blijkbaar niet orthodox genoeg. 

Toch schijnt hij erg populair geweest te zijn bij de Kocksianen, die hem ook regelmatig om advies kwamen 

vragen 4 . 

Twaalf jaar na het overlijden van zijn echtgenote overleed hij in Veldhausen. 

4 Persoonlijke mededeling xxxxx te Nordhorn 

17




God, den alvermogenden Beschikker over leven en dood, behaagde het, onzer zeer geliefden 

Vader en Grootvader op heden door een zachten en kalmen dood, in de ouderdom van 

omstreeks één-en-tachtig jaren, van onze zijde weg te nemen. Hij was grijs geworden in 's 

Heeren dienst, als een getrouw dienstknecht in zijne gemeente, in welke hij gedurende eene 

reeks van 57 jaren met ingenomenheid en ijver door leer en voorbeeld, het Evangelie 

verkondigde. Zoo vloeijen dan onze tranen met de tranen zijner gemeente, op het graf des 

ontslapenen, tranen der dankbare herinnering, tranen der Christelijke liefde en hope. Christus 

was zijn leven; daarom weten wij, dat hij leeft, al is hij ook gestorven. 

VELDHUIZEN, J.B.T. HUGENHOLTZ, 

den 11 den april 1842. Predikant. 

mede uit naam mijner kinderen. 

Algemene en bijzondere kennisgeving. 

kinderen: 

1. Johanna Bernharda Theodora (7 september 1794-ná 1830?) 

Ze is gedoopt in Emlichheim op 14 september 1794. Uit de overlijdensadvertentie van haar moeder (zie H.S. 

Hugenholtz (1762-1842) blijkt dat haar vader in 1830 meer dan één kind had. Dit zou betekenen dat ze op 11 

oktober 1830 nog in leven was, tenzij haar vader nog een (mij onbekend) kind had. In een tekst over het overlijden 

van haar vader wordt alleen haar broer nog genoemd. Waarschijnlijk is ze dus overleden ergens in de periode tussen 

1830 en 1842. 

2. Johannes Bernhardus Theodorus (1796-1871): zie Generatie 7 

18




Generatie 7: Johannes Bernhardus Theodorus (19 juli 1796-9 juli 1871) 

Hij is geboren in Emlichheim, waar hij gedoopt is op 24 juli 1796. 

Hij was predikant in Neuenhaus 1816 (Candidaat) en nam daar 

afscheid op 16 mei 1819 met Genesis XII:5. 

Op 22 mei 1819 ging hij in ondertrouw met Aleida Hana (1798-4 juli 

1834), waarna ze op 11 juli 1819 in Veldhausen in het huwelijk traden. 

Op 6 juni 1819 werd hij bevestigd als predikant in Coevorden door 

zijn vader met Marcus XVI:15. Zelf aanvaardde hij de dienst met een 

rede over Handelingen VII:4 a . Hier werd hij ziek. Of zijn ziekte te 

maken had met de ziekte van zijn echtgenote en wat voor ziekte dat 

geweest is, is mij niet bekend. 

Zijn echtgenote heeft haar ziekte niet overleefd. Over haar overlijden 

is de volgende advertentie verschenen: 

Heden avond behaagde het den Alwijzen Beschikker 

onzer lotgevallen, mijne hartelijk geliefde Echtgenoot, ALEIDA 

HANA, in den ouderdom van ruim 36 jaren, door den dood van 

mijn hart te scheuren. 

Eene uitterende ziekte maakte na eene allergenoeglijkste 

Echtverbinding van ruim 15 jaren, een einde aan haar voor mij en 

mijne 4 kinderen, zo dierbaar leven. 

Hoe weemoedig en tot in de ziel geroerd, wij haar ook 

nastaren, gevoelen wij onze droefheid, door die gedachte en 

stellige hoop gelenigd, dat wij haar eens verheerlijkt daar zullen 

wedervinden waar geen scheiding noch droefheid gekend wordt. 

Graafschap Bentheim. 

J.B.T. HUGENHOLTZ, 

VELDHUIZEN, Predikant. 

den 4 den Julij 1834. 

Na zijn herstel ging hij naar Emlichheim, waar hij vanaf 

9 november 1834 predikant was. Twee jaar later ging hij 

weer terug naar Neuenhaus, waar hij op 7 augustus 1836 

bevestigd werd met II Corinthe ..: 4-7. Op 17 augustus 

19




1842 werd hij unaniem door de Oberkirchenrat gekozen als nieuwe predikant in Veldhausen. Na enkele dagen 

bedankte hij echter voor de eer. Hij bleef de rest van zijn leven in Neuenhaus, en ging in 1864 met emeritaat. 

Hij is begraven in een familiegraf te Veldhausen. Dit graf was bij mijn bezoek aan Veldhausen in 1987 niet meer 

aanwezig. 

Kinderen: 

1. Henricus Stephanus Johannes (29 mei 1820-29 december 1865) 

Hij is geboren in Neuenhaus. Vanaf 26 oktober 1841 studeerde hij theologie in Utrecht (cum testemonis Gymnasii 

Osnabruggenius) en werd doctor in de theologie. In november 1845 werd hij predikant in Bentheim (D) en 

vervolgens in Veldhausen vanaf 27 september 1846 waar hij zijn intrede hield over Jesaja 52: 7 a en in Zwolle vanaf 

23 januari 1853 waar hij zijn intrede hield over II Timotheus 2: 9 b . 

In Zwolle deed hij niet veel aan huisbezoek, hij sloot zich op in zijn huis en bleef vaak tot één uur in bed. Ook 

schijnt hij niet zo best te hebben kunnen omgaan met ds. van Senden uit Zwolle. Ds. van Wijk uit Zwolle vertelde 

rond 1915 aan mijn grootvader, ds. G.W.K. Hugenholtz (1889-1969), dat hij van Senden eens voor "Schoapendief" 

had uitgemaakt, omdat hij hem kerkbezoekers af zou troggelen. 

Eens op huisbezoek geroepen bleek hem dat men hem onder voorwendsel van 

ziekte in een gezelschap wilde vragen over de Heilige Geest. Met de woorden: "De 

Heilige Geest is een geest van waarheid en die vind ik hier niet", vertrok hij weer. 

Hij was dr. in de theologie en hij schijnt een goede predikant te zijn geweest. Zo 

heeft de broer van mijn betovergrootmoeder, ds. Cramer, rond 1900 aan mijn 

grootvader, G.W.K. Hugenholtz (1889-1969), verteld dat hij tijdens één van zijn 

preken bekeerd is. 

Op een oudejaarsavond is hij eens zonder de zegen uit te spreken uit de kerk 

vertrokken, omdat er in de kerk oudejaarsschieten plaats zou vinden. Op 2 juli 1854 

vertrok hij als predikant naar Emmen. Hier maakte hij al snel kenbaar dat hij niet 

langer in de oude kerk wilde preken. Hij zorgde ervoor dat aan de bouw van een 

nieuwe kerk begonnen werd. Op 2 juli 1856, 2 jaar na zijn komst naar Emmen, 

wijdde hij de nieuwe kerk in met een rede over Genesis 33: 17 b : "Maar Jacob reisde naar Sukkoth en bouwde een 

huis voor zich en maakte hutten voor het vee; daarom noemde hij de naam dier plaats Sukkoth". 

Hij is op 12 april 1859 getrouwd met Alida Marie Johanna Weber (16 februari 1828-1924). Zijn echtgenote is op 

zeer hoge leeftijd overleden in Neuenhaus. 

Hij is -na een ziekbed van drie maanden- overleden in Emmen aan een Keelziekte en begraven in het familiegraf in 

Veldhausen. Dit familiegraf was bij mijn bezoek aan Veldhausen in 1987 niet meer aanwezig. 

20




2. Johanna Hendrica (1822-18 oktober 1857) 

Ze is geboren in Uelsen (Bentheim). 

Ze trouwde in Laage (Bentheim) op 17 december 1851 met ds. Leonard van Nes (10 april 1826-14 januari 1884), 

die predikant in Uelsen en in Halsen was. Zijn graf was in 2003 nog aanwezig op de begraafplaats in Uelsen. 

kinderen: 

1)Aleida Wilhelmina Berendina Elisabeth van Nes ( - ) 

2)Wilhelmina Berendina van Nes ( - ) 

Ze is gestorven in Bentheim. 

3. Gerhard Willem Karel (1826-1893): zie Generatie 8 

4. Wilhelmina Berendina (1830-21 december 1847) 

Over haar overlijden heb ik de volgende advertentie teruggevonden: 

Heden overleed, tot mijne en mijner kinderen bittere droefheid, mijne jongste, mij zoo dierbare 

Dochter, WILHELMINA BERENDINA, in den ouderdom van bijna 17 jaren, na eene 

langdurige kwijning. Zacht ontsliep zij, en, gelijk wij vast vertrouwen mogen, zalig in den 

Heere. 

J.B.T. HUGENHOLTZ, Pred., 

mede uit naam mijner kinderen. 

NIENHUIS, Graafschap Bentheim, 21 december 1847. 

Eenige kennisgeving 

Ze is begraven op 28 december 1847. 

21




Generatie 8: Gerhard Willem Karel (29 augustus 1826-15 (16) juli 1893) 

Hij is geboren in Veldhausen, waar hij gedoopt is op 6 september 1826. Op 21 maart 1849 is hij getrouwd in 

Neuenhaus met Euphemia Gerhardine Henriëtte Cramer (19 januari 1829-31 januari 1907), een dochter van 

Herman Cramer en Helena Aleida Hendrika Selkens. Hij studeerde eerst theologie in Utrecht, maar hij weigerde 

zijn proponentsfomulier te tekenen vanwege de sterke moderne richting in de N.H. Kerk. Vervolgens ging hij naar 

de Theologische Hogeschool in Kampen. Zijn theologische studie in Kampen verliep vlot. In juni 1858 legde hij het 

literarisch examen af en precies een jaar later meldde hij zich aan voor het kandidaatsexamen. Tot de bediening des 

Woords werd hij echter niet toegelaten. Curatoren en docenten achtten hem onbekwaam, gelet op de "weinige 

uitgebreidheid in kennis en gebrek aan genoegzame vastheid in hetgeen bij het examen geopenbaard is". Dat was 

een grote tegenvaller, ook maatschappelijk gezien, want het echtpaar Hugenholtz had sinds 29 maart van dat jaar 

ook de zorg voor een zoon, die in Kampen was geboren. De afgekeurde kandidaat bleek echter niet voor één gat te 

vangen en hij wendde zich prompt tot de classis Overijssel van de kruisgemeenten. Deze wees hem echter op haar 

vergadering van 26 juli 1859 ook af en achtte de examinandus "geheel ongeschikt, uit hoofde dat hem alle 

geestelijkheid ontbreekt." Hij gaf het echter nog niet op. 

In Deventer kwam hij in aanraking met kruisdominee ds. Cornelis van den 

Oever, die in 1858 na een conflict een 

min of meer geïsoleerde positie 

innam. Aan hem gaf hij te kennen 

ontevreden te zijn over de 

predikanten Plug en Klinkert, 

tegenstanders van Van den Oever. 

Deze mededeling was uiteraard koren 

op de molen van Van den Oever. De 

broeders werden het eens, de familie 

Hugenholtz verhuisde naar 

Rotterdam, waar Hugenholtz ging 

assisteren in Van den Oevers gemeente. Op 11 april 1860 werd hij zelfs 

toegelaten tot de evangeliebediening en dat nog wel tegelijk met zijn zwager Herman Cramer, die na een opleiding 

tot evangelist te Barmen was vastgelopen wegens de liquidatie van de Vereniging voor inwendige zending, die door 

A. Capadose werd geleid. De beide zwagers werden met name geëxamineerd in de kerkelijke geschiedenis alsmede 

in de stellige en de weerleggende godgeleerdheid. 

In oktober 1860 wendde Van den Oever en Hugenholtz zich samen tot de minister van eredienst met het verzoek 

om als kerkgenootschap erkend te worden onder de naam van oud-gereformeerden: voor Hugenholtz een bekende 

klank. Het verzoek werd afgewezen. Bij zijn ambtswerk kreeg Van den Oever nog een bijzondere taak. Sinds de 

22




zomer van 1860 woonde in Rotterdam de gewezen zilversmid Abraham Verheij (1821-1913), afkomstig uit 

Schoonhoven. Deze kreeg lessen van Hugenholtz en die sloegen dusdanig aan dat hij, reeds na ongeveer zeven 

weken onderricht, regelmatig uit preken ging. 

Maar het bleef niet goed gaan, want Van den Oever raakte met zijn collega in onmin en zo scheidden hun wegen. 

Voor Hugenholtz was er echter vlakbij een passend alternatief.. Sinds 1858 kwamen bezwaarde kruisgezinden, min 

of meer aangevoerd door H. Mondeloo, in een aparte kring samen. Daarbij voegde zich in oktober 1861 de 

kerkmeester J.O. Lindeman, een borstelfabrikant, die voor de groep een kerkje liet bouwen aan de Goudseweg. 

Daar trad ds. Hugenholtz korte tijd op. Toen in het begin van 1862 ook Lindeman met Hugenholtz ruzie kreeg, 

werd de relatie verbroken en verliet de familie Hugenholtz de Maasstad. Vervolgens diende hij nog als voorganger 

een vrije kring in Hazerswoude en aansluitend een wankele kruisgezinde groepering in Hellevoetsluis, waarna de 

familie naar Haarlem zou zijn vertrokken. 

In 1865 verbleef de familie weer in het vertrouwde Bentheim, waar op 31 oktober een tweede kind werd geboren. 

Uiteindelijk werd hij handelsreiziger, maar hij preekte wel 's zondags en in de week door heel Nederland. Vooral in 

de Christelijk Gereformeerde kerk preekte hij veel. Zo vertelde een oude man uit Numansdorp eens aan mijn 

grootvader, ds. G.W.K. Hugenholtz (1889-1969), dat hij hem eens lang geleden had horen preken in een schuur op 

de Schuringsedijk, samen met ds. van Paassen. Hij werd door zijn vrienden "de dominee" genoemd. Hij moet erg 

goed zijn geweest in het spreken en dichten in het Latijn. 

Uiteindelijk overleed hij in Utrecht op 66 jarige leeftijd, volgens zijn weduwe "zacht en kalm". In 1905 overleed 

zijn echtgenote in Amsterdam, bij haar dochter thuis, waarna ze in het graf van haar echtgenoot werd bijgezet. 

kinderen: 

1. Johannes Bernhardus Theodorus (5 december 1849-27 november 1857) 

Hij is 's avonds om 8 uur in Neuenhaus van een hooiwagen gevallen en aan de gevolgen van deze val overleden. 

De bovenstaande informatie is verteld aan mijn grootvader, ds. G.W.K.Hugenholtz (1889-1969) door zijn 

grootmoeder Hugenholtz-Cramer (1829-1907). Hij is begraven op 30 november 1857. 

2. Johannes Bernhardus Theodorus (1859-1922): zie Generatie 9 

3. Helena Aleida Hendrika (31 oktober 1865-1942) 

Ze is geboren in Neuenhaus. Op 14 juli 1892 trouwde ze in Utrecht met Jacobus Lambertus Crap Hellingman 

(14 oktober 1862-8 april 1937). Haar man was postdirecteur in Laren vanaf 1910 tot zijn pensionering in 1924. 

Ze is overleden in Amsterdam en begraven in Laren. 

kinderen: 

1)Adolf Hendrik Crap Hellingman (1893- ), geboren in Utrecht. 

23




Generatie 9: Johannes Bernhardus Theodorus (29 maart 1859-17 oktober 1922) 

Hij is geboren in Kampen en vernoemd naar zijn broer die anderhalf jaar voor zijn geboorte verongelukte. Zijn 

jeugd bracht hij door in Neuenhaus (Duitsland), maar op 15 jarige leeftijd keerde hij terug naar Nederland. Hij ging 

naar de H.B.S. in Almelo, maar stapte al snel over op het Gymnasium in Zetten. Vervolgens ging hij naar een 

instituut in Boxtel, waar hij toelatingsexamen voor de Rijksuniversiteit van 

Utrecht deed. Hier ging hij vanaf 13 februari 1878 Theologie studeren. 

Vooral de studie in de Hebreeuwse taal trok hem erg aan en ook zijn leraar 

in die taal had graag gehad dat hij hierin door was gegaan, vanwege zijn 

grote aanleg voor dit vak. Zijn vader wilde echter dat hij predikant zou 

worden. 

Op en van de laatste dagen dat hij voor zijn studie in Utrecht verbleef, 

realiseerde hij zich, dat hij nog niet op de Domtoren was geweest in het 

centrum van Utrecht. Hij heeft de toren alsnog beklommen, en ontmoette 

daar bovenop de toren zijn toekomstig echtgenote, die met haar klas een 

dagje naar Utrecht was gekomen 5 . Op 23 juni 1887 trouwde hij in de 

Nederlands Hervormde kerk in Hilversum met Hermina Ottolina Maria 

Sophie Geesink (1865-1942), een dochter van Coenraad Albertus Jacobus 

Geesink en Wilhelmina Dorothea Maria Reuver. Naar ik vernomen heb, was ze een lieve vrouw die altijd vrolijk 

was, aan de andere kant heb ik ook gehoord, dat ze bijzonder lastig en dominant was. Op latere leeftijd kreeg ze 

ernstige reuma waardoor ze zwaar gehandicapt door het leven moest gaan. 

In 1885 werd hij predikant in Kattendijke en in 1888 ging hij naar Zuid-Beyerland. In 1891 vertrok hij naar Axel, 

waar hij tot zijn dood predikant zou blijven. 

Hij hield vurige preken, waar hij helemaal in op ging. Regelmatig had hij dan ook een zakdoek nodig, omdat zijn 

voorhoofd altijd helemaal bezweet was. Hij was een markante 

figuur in de Axelse gemeenschap. Hij was erg driftig en gehaast, 

sloeg altijd hard met de deuren en kon nooit iets rustig doen. Uit 

gesprekken met inwoners van Axel kwam vaak naar voren dat 

men veel ontzag voor hem had. Pas nadat hij de kerk had verlaten 

werd er na de kerkdienst op Pinksteren kermis gevierd. 

Met de katholieken had hij helemaal niets op. Zo sprak hij altijd 

over christenen en katholieken. Toen er eens een katholieke 

processie door Axel zou komen, heeft hij voor rot fruit gezorgd. 

Zijn kinderen werden in de gelegenheid gesteld om dit dan naar de processie gooien. Deze werden toen beschuldigd 

5 Persoonlijke mededeling: M. Steenbeek-Hugenholtz geb. 1934 

24




en de dominee waste zijn handen in onschuld. 

Hij heeft veel boeken geschreven, o.a. over vivisectie, dierenbescherming en de bijbel. Eén van zijn werken is: "Het 

vivisectievraagstuk" uit 1892. Hij vertaalde een voordracht over kuisheid van prof. Graham: "Na Teekening van de 

naamloze ellende tengevolge van de onkuisheid, de middelen, de methode en de leefwijze worden aangegeven, 

waarlangs onder Gods zege deze verwoestende zonden voorkomen, of in hare vreselijke gevolgen, geheel of ten 

deele gekeerd kunnen worden". Hij vertaalde ook nog een 1300 pagina's tellend werk over het nieuwe testament, 

omdat anderen tegen de vertaling van dit belangrijke werk opzagen. Hij was een groot voorvechter voor de 

vereniging tot bescherming van dieren en oprichter van de anti-vivisectiebond. Ook was hij nog voorzitter van de 

school met de bijbel in Axel. 

Hij heeft vaak geprobeerd om een soort fonds op te richten, dat zijn vrouw zou verzorgen als hij eerder zou komen 

te overlijden. Haar reumatische ziekte was de laatste jaren sterk verslechterd. Ze kon zich alleen nog maar in een 

rolstoel voortbewegen. 

Ds. Hugenholtz had de aan het eind van zijn leven 

regelmatig onenigheid met het kerkbestuur over de 

leiding van de raad van bestuur en ook de 

problemen van de Axelse bevolking trokken hem 

erg aan. Al deze zorgen drukten zwaar op hem. Hij 

was de laatste tijd heel vaak moe. Tijdens een 

wandeling werd hij onwel. De dokter adviseerde 

hem om voorlopig rust te nemen. Het leek er op 

dat hij vooruitging, totdat hij enkele dagen later 

plotseling overleed aan een hartziekte. Hij is 

begraven in Axel. Na het overlijden van zijn echtgenote is ook zij in het graf bijgezet. Dit graf was bij mijn bezoek 

aan Axel in 1985 nog intact. Rond 2000 is het graf geruimd. De pastorie is gesloopt in 1939. 

Publicaties: 

* Hoe vivisectie bestreden wordt. Open brief aan Dr. W. 

Koster. Antwoord op zijn artikel in "De 

Tijdspiegel" van januari 1891. Den Haag 

* Het vivisectievraagstuk. 1891. 

Kinderen: 

1)Johannes Bernhardus Theodorus (1888-1973): zie Generatie 10A 

2)Gerhard Willem Karel (1889-1969): zie Generatie 10B 

3)Gemma (1891-1960): zie Generatie 10C 

4)Coenraad Albertus Jacobus (1893-1917): zie Generatie 10D 

25




5)Henricus Stephanus Johannes (1895-1956): zie Generatie 10E 

6)Willem (1902-1969): zie Generatie 10F 

26




Generatie 10A: Johannes Bernhardus Theodorus (14 mei 1888-25 december 1973) 

Hij is geboren in Kattendijke (Zeeland). In 1902 verliet hij de ouderlijke woning, om naar het gymnasium in 

Doetinchem te gaan. Dankzij een vriend werd zijn grote liefde voor de techniek opgewekt. Deze liefde voor de 

techniek zou hem altijd bijblijven. In de loop der jaren zou hij naast zijn theologische studeerkamer een tweede 

kamer hebben met allerlei spullen op het gebied van de techniek; röntgenapparatuur, een sterrenkijker, enz. enz. 

Uiteindelijk trok de theologische studie hem toch meer. Van 1907 tot 1912 studeerde hij theologie aan de 

Rijksuniversiteit in Utrecht. 

In 1912 kwam hij in aanraking met Bart de Ligt, de aanvoerder van de nogal radicale vleugel van de BvCS (Bond 

van Christen Socialisten). De standpunten van de BvCS trokken hem erg aan, meer om het pacifistische dan om het 

socialistische element. 

Op 9 maart 1913 werd hij door zijn vader bevestigd in de Nederlands Hervormde gemeente Vledder (classis 

Meppel). Op 7 juli van dat zelfde jaar trouwde hij met Ester Maria Pouwelsen ( -1970). 

Als predikant was hij zeker geen meeloper: als iets volgens hem niet rechtvaardig was ging hij er altijd tegen in, 

ook al was de hele wereld tegen hem. Hij was één van de eerste predikanten die verkondigden dat oorlog en 

evangelie onverzoenlijk waren. "De oorlog is een zonde tegen God en tegen Christus". Daarom sloot hij zich aan bij 

de BvCS, hoewel hij ook sympathiseerde met de SDAP (Sociaal Democratische Arbeiders Partij); hij las "Het 

Volk" en maakte twee grote vergaderingen mee, waar o.a. Troelstra en Mendels spraken. 

Onder leiding van ds. Hugenholtz en ds. Bart de Ligt sloeg de BvCS vooral de richting van het antimilitarisme in. 

Ook werkte hij van 1914 tot 1924 mee aan de IAMV (Internationale Anti-Militaristische Vereniging). Op vele 

vredescongressen, ook in het buitenland, was hij aanwezig. Alles leek goed te verlopen. Plotseling werd hij ruw 

wakker geschud door het uitbreken van de eerste wereldoorlog. Een herinnering van ds. Hugenholtz getuigt 

hiervan. "Na een idyllisch pastoraal leven van één jaar in Vledder, werd ik plotseling opgeschrikt en was het me of 

de bliksem in mijn ziel sloeg". Hij kwam steeds meer tot de ontdekking dat het juist de kerken waren, die zich 

aanpasten aan de oorlog; terwijl volgens hem de kerken juist moesten protesteren. In december 1914 kwam zijn 

verre familielid ds. F.W.N. Hugenholtz (1868-1924), die 2 e kamerlid voor de SDAP was, in Vledder preken. Tot 

zijn grote verbazing verdedigde deze de mobilisatie van het leger. Hij begreep de houding van de kerk niet en was 

diep teleurgesteld in de arbeidersbeweging. Daarom publiceerde hij in 1915 zijn preek:"Gij zult niet doden". Het 

stuk beleefde twee herdrukken in oorlogstijd. Dienstweigering was volgens hem de wil van Christus, omdat deze 

ons oproept tot het dienen van God en onze naasten. In zijn gemeenteblaadje "lichtstralen" sprak hij vele malen zijn 

antimilitaristische gevoelens uit, met als gevolg dat hij met politie, deurwaarder en justitie in aanraking kwam. 

In mei 1915 verscheen zijn artikel: "Hoe zou Jezus Christus in de tegenwoordige tijd staan tegenover de oorlog?" 

Naar aanleiding van dit artikel moest hij in juni van dat jaar voor de rechter van instructie verschijnen. Na het 

verhoor, waarbij hij zei bij zijn standpunt te zullen blijven, werd hij van rechtsvervolging ontslagen. Uiteraard was 

hij ook medeondertekenaar van het dienstweigeringmanifest (september 1915). Hierdoor moest hij samen met dr. 

27




L.A. Baeler voor het gerecht in Assen verschijnen; beschuldigt van opruiing. Beiden namen geen advocaat. Ds. 

Hugenholtz was bereid om desnoods alleen tegenover de kerk en de staat te gaan staan. Tijdens het proces gebruikte 

hij de historische woorden van Luther:"Hier sta ik, ik kan niet anders". Ook zei hij:"Getuigenis is geen opruiing. 

Ons vervolgen is zondigen tegen de heilige geest". Op 6 april werden ze, na hoger beroep, vrijgesproken, omdat ze 

zich niet hadden bemoeid met de verspreiding van het manifest, in de zin der wet. 

Om invloed te krijgen in het politieke leven werd besloten dat de BvCS mee zou doen aan de verkiezingen van 

1918. Dankzij de redevoeringen van ds. Hugenholtz en ds. Bart de Ligt, veroverde de partij een zetel in de 2e 

kamer. De BvCS was de eerste politieke partij die opriep tot eenzijdige ontwapening. 

Op 20 april 1918 verhuisde hij naar het Noord-Hollandse Purmerend, omdat men daar een Christen-Socialistische 

en antimilitaristische predikant wilde hebben. Purmerend was een erg arme gemeente, waar de tegenstellingen 

tussen rijk en arm heel groot waren. De traktementen van de predikanten waren erg laag en het was heel moeilijk 

om financieel het hoofd boven water te houden. Hij heeft nog enige tijd geprobeerd de materiële lasten te 

verlichten, door naast zijn werk als predikant ook nog ander werk aan te nemen. Zo legde hij voor de rijke burgers 

elektrische leidingen aan en schreef hij samen met zijn vrouw aktes over voor de notaris. Toen de zorgen hem te 

groot werden besloot hij zijn bediening neer te leggen, zodat hij zijn gezin naar behoren kon voeden. Op 

1 september werd hem eervol ontslag met bevoegdheid van emeritus verleend. Hij werd vertegenwoordiger in 

allerlei artikelen; van chocoladerepen tegen hoofdpijn tot stofzuigers en andere artikelen. 

In 1924 eindigde zijn loopbaan in het zakenleven, doordat hij een aanbod kreeg om predikant te worden in 

Ammerstol, een kleine Zuid-Hollandse gemeente, waarvan de gemeente sympathiek stond tegenover het 

antimilitarisme. Op 10 juni 1924 werd hij bevestigd in Ammerstol. 

Hij meende dat er een specifiek kerkelijke vredesbeweging nodig was. De eerste aanzet hiertoe was dan ook van 

hem. Op 10 september 1924 richtte hij zich in een "Open brief aan alle predikanten, pastoors en rabbi's die in de 

naam van God en Christus het militarisme verdedigen en zijn geweldsmiddelen zegenen". Het was een poging om 

binnen de kerken de strijd aan te binden met het militarisme, "opdat de kerken het militarisme zullen veroordelen en 

nieuwe oorlogen helpen voorkomen". Deze mening sloot goed aan bij de opvatting van prof. G.J. Heering. Deze 

voormalig predikant van de Remonstrantsche Broederschap, die zelf ook ideeën in die richting had, besloot met 

Hugenholtz te gaan samenwerken. Op 8 oktober 1924 kwamen in Utrecht, in hotel l'Europe, een vijftigtal mensen 

bijeen die gehoor hadden gegeven aan de oproep van ds. Hugenholtz. Het gezelschap bestond uit oud leden van de 

BvCS, leden van diverse kerken en enkele buitenkerkelijke Christenen. Na een uitvoerige discussie werd besloten 

"Kerk en Vrede" op te richten, "om de strijd aan te binden tegen oorlog en oorlogstoerusting en de kerken te 

doordringen van de overtuiging dat oorlog en evangelie een onverzoenlijke tegenstelling vormen". Na de 

vergadering traden dertig voorgangers toe tot de vereniging. Heering werd de bezielende leider en als secretaris 

werd Hugenholtz, die een goed organisator was, de belangrijkste spil van de vereniging. De pastorie van Ammerstol 

werd het secretariaat en het centrum van "Kerk en Vrede". Tijdens en vlak na de oprichting moest er onder 

moeilijke omstandigheden worden gewerkt. Misverstanden, tegenwerkingen en verdachtmakingen in en buiten de 

kerk waren aan de orde van de dag. Op 20 december 1924 werd de NMOF opgericht (Nooit Meer Oorlog 

28




Federatie). Deze overkoepelende vredesorganisatie, waarvan ook Kerk en Vrede lid zou worden, zou de 

Nederlandse vredesbeweging vertegenwoordigen in het internationale vredesbureau in Genève, de BIP (Bureau 

International de la Paix). Hij kreeg grote internationale bekendheid als strijder voor de vrede. Toen in 1925 

verkiezingen voor de 2 e kamer zouden worden gehouden, richtte Hugenholtz de NVA op (Nationale Vredes Actie). 

Deze stichting gaf o.a. pamfletten, brochures, gebroken geweer-insignes en nog veel meer uit ten behoeve van het 

vredeswerk en de nationale ontwapening. De NVA was bedoeld om het hele Nederlandse volk te bereiken. Dat 

zelfde jaar verscheen het eerste nummer van het tijdschrift Kerk en Vrede. Aanvankelijk werd het tijdschrift geheel 

door Hugenholtz gevuld, maar al snel werd hij bijgestaan door anderen. Naast dit tijdschrift gaf de vereniging 

pamfletten en brochures uit, maar het tijdschrift werd gezien als het belangrijkste wapen in de christen-antimilitaristische 

strijd, zowel binnen ter verdieping van het beginsel, als naar buiten ter verbreiding ervan. Zeer veel 

steun ondervond hij van dr. J.J. Buskes, die een groot politiek en theologisch inzicht had. Dr. Buskes was één van 

de eersten die het gevaar van het fascisme voorzag en er tegen "in het geweer kwam". 

Kerk en Vrede ontwikkelde zich voorspoedig. Het aantal leden groeide snel. In de jaren 1927 en 1928 maakte hij 

samen met zijn vrouw en twee zoons een vredesautotocht door Nederland en België. Hiermee hoopte hij het 

vredeswerk grotere bekendheid te geven. Inmiddels was in 1926 de eerste afdeling van Kerk en Vrede, in 

Varsseveld, opgericht. Dit voorbeeld werd daarna door een groot aantal gemeenten opgevolgd. In 1931 zou zelfs 

worden besloten tot het vormen van een federatie, omdat het aantal afdelingen inmiddels boven de honderd was 

uitgestegen. 

Vanaf 1927 was het ook voor niet-voorgangers mogelijk geworden om lid te worden. Het aantal leden zou oplopen 

tot meer dan 9000 in 1932, waarvan 378 voorgangers. In 1936 zou het aantal voorgangers haar hoogste punt 

bereiken met 390 voorgangers. Op dat moment was 13% van de protestantse voorgangers lid van Kerk en Vrede. 

In het begin van de jaren '30 stond de Nederlander tamelijk onverschillig tegenover het Duitse nationaal-socialisme. 

Hierin onderscheidde Kerk en Vrede zich, dat al in 1932 waarschuwde voor het "heidense en barbaarse" nationaalsocialisme. 

In dat zelfde jaar publiceerde Hugenholtz het "handboek voor de vredesbeweging". In 1933 begon het 

aantal leden van de vereniging te dalen. Dit had voor een groot deel te maken met de dreiging van het nationaalsocialisme. 

Een groot aantal leden zag hierin voldoende rede om de vereniging de rug toe te keren. Ze waren, over 

het algemeen, ernstig geschokt in hun Christen-anti-militaristische houding door het mislukken van de 

ontwapeningsconferentie van de volkenbond en de Duitse herbewapening. De vredesbeweging raakt onderling 

verdeeld over de vraag of geweldgebruik toegestaan was in de verdediging tegen de fascistische agressie. De 

vredesbewegingen kregen regelmatig een gevoelige tik, doordat internationaal bekende antimilitaristen hun 

standpunten opgaven. Albert Einstein, die enkele malen door ds. Hugenholtz bezocht was, gaf zijn antimilitarisme 

op in 1933. Verder hadden maatregelen die van overheidswege en kerkelijke zijde werden getroffen tegen Kerk en 

Vrede, een negatief effect op het aantal leden van de vereniging. De eerste en tegelijk ook felste bestrijding kwam 

vanuit de kerken. In 1936 (synode van Amsterdam) ontzegde de gereformeerde kerk de toegang voor het 

avondmaal aan leden van de NSB (Nationaal Socialistische Beweging) en aan leden van Kerk en Vrede. Ook voor 

katholieken werd het lidmaatschap verboden, maar dit had nauwelijks invloed op het ledental. Aanmerkelijk meer 

29




consequentie had de uitbreiding van het ambtenarenverbod in september 1938. Voortaan was het lidmaatschap ook 

voor rijksambtenaren verboden. Aanleiding hiertoe was dat Kerk en Vrede was aangesloten bij de GPI (Groupment 

Pacifist International); een internationale antimilitaristische organisatie, die onder invloed zou staan van 

anarchisten. 

De terugloop van het aantal leden sluit aan bij een ontwikkeling die de vredesbeweging in haar geheel doormaakte 

in de jaren dertig. Ondanks een discussie over de houdbaarheid van haar beginsel werd dit beginsel als geheel 

gehandhaafd. Men wenste geen geweld te gebruiken, ook niet in de strijd tegen het fascisme en het nationaalsocialisme. 

Jaar aantal leden aantal voorgangers 

1927 

1928 

1929 

1930 

1931 

1932 

1933 

1934 

1935 

1936 

1937 

1938 

1939 

1940 

440 

2060 

3772 

5149 

7654 

9143 

9123 

8212 

8027 

7931 

7535 

7143 

6038 

5589 

De Duitse inval kwam voor Kerk en Vrede niet geheel onverwacht. Ze hadden al lang voorzien dat de Duitse 

agressie hierop moest uitdraaien. De bezetter stelde een censuur in. Kerk en Vrede hield zich aan deze censuur om 

toch vooral te voorkomen dat de vereniging verboden werd. In die tijd vinden er dus ook geen discussies plaats in 

het tijdschrift. 

In maart 1941 wordt Kerk en Vrede door de bezetter verboden en wordt het secretariaat in Ammerstol verzegeld. 

Kerk en Vrede hield als vereniging op te bestaan. Hugenholtz wist nog een honderdtal exemplaren Duitse 

vertalingen van de "Zondeval van het Christendom" te redden. Veel materiaal had men zelf al uit 

veiligheidsoverwegingen vernietigd. De rest werd later door de bezetter in beslag genomen. Daarom is bij gebrek 

aan materiaal weinig te zeggen over de omvang van de verzetsactiviteiten van Kerk en Vrede. 

30 

127 

180 

220 

263 

327 

369 

378 

375 

389 

390 

383 

382 

358 

336




Het bestuur van Kerk en Vrede kwam nog regelmatig bij elkaar, totdat de spoorwegstaking ook hier een einde aan 

maakte. 

Hugenholtz hield geheime spreekbeurten en iedereen die hem nodig had, kon op hem rekenen. Joden en andere 

vluchtelingen klopten nooit tevergeefs aan. In verband hiermee werd hij in juni 1943 gevangen genomen. Hij zat 

eerst 2 maanden gevangen in Amsterdam en vervolgens 7 maanden in Vught. Tijdens zijn gevangenschap viel hij 

op vanwege zijn grote blijmoedige uitstraling. Hij was nooit somber. Hoewel hij na zijn vrijlating meteen weer 

doorging met zijn illegale werk, moest hij nu natuurlijk wel voorzichtiger te werk gaan. Dr. J.J. Buskes zat tijdens 

de oorlog als gijzelaar gevangen in St. Michielsgestel, samen met een grote groep intellectuelen, politici etc. 

Na de oorlog begon Hugenholtz meteen weer met zijn pacifistische werk. 

Gedurende de oorlog was de IAMV (Internationale Anti-Militaristische Vereniging) opgeheven. Op initiatief van 

mr. H.J. van Wijk, ds. Hugenholtz en enkele anderen, besloot men een samenbundeling van antimilitaristen en 

sympathiserenden te organiseren. Op 30 maart 1946 kwam, onder voorzitterschap van Van Wijk, een groep mensen 

bijeen. Hier werd toen de ANVA (Algemene Nederlandse Vredes Actie) opgericht. Ds. Hugenholtz is nog enige 

tijd secretaris geweest van deze vereniging. In het begin werden er verschillende groepen gevormd, waaronder naar 

men dacht ook Kerk en Vrede zou kunnen behoren. De ontwikkeling liep anders toen Kerk en Vrede zich in dat 

zelfde jaar herorganiseerde. 

Op 21 januari 1946 werd Kerk en Vrede heropgericht. De herziening van enkele ondergeschikte gedachten bleek 

nodig, maar de hoofdgedachte bleef overeind. Hugenholtz droeg het secretariaat over aan J.J. Wentink. Hijzelf zou 

zich meer gaan concentreren op het internationale gebied. Voor Kerk en Vrede ging hij de functie van secretaris 

voor internationale contacten vervullen. 

De positie van Kerk en Vrede was in die tijd verre van rooskleurig; het ledental steeg slechts aarzelend. In 1950 was 

het ledental gestegen tot 2200. Op 20 december 1947 werd op initiatief van Hugenholtz en drie anderen, met 

krachtige medewerking van het Rode Kruis, de NBIV opgericht (Nederlandse Beweging ter Bevordering van 

Internationale Vrede en Internationale Veiligheid). Aanleiding hiertoe was, dat het Rode Kruis in haar conferentie 

in Oxford, in juli 1946, in een resolutie had verklaard dat zij ook vredeswerk ter voorkoming van oorlogen moeten 

steunen. Toen het Rode Kruis in Stockholm haar mening introk en het Nederlandse Rode Kruis zich in 1951 

terugtrok, liep het werk ten einde. Na het uiteenvallen van de NBIV besloten de meer radicale pacifistische 

organisaties zich opnieuw aaneen te sluiten. De nieuwe overkoepelende organisatie werd de OCV (Onafhankelijke 

Commissie voor Vredeswerk). Aanvankelijk was Hugenholtz voorzitter, maar hij werd na enige tijd opgevolgd 

door van Wijk. Hugenholtz werd vertegenwoordiger van de vereniging in de ILCOP (International Liason 

Commitee of Organisation of Peace). Deze vereniging was de opvolger van de BIP. In 1965 werd de OCV 

opgeheven. 

Na meer dan dertig jaar in Ammerstol het evangelie te hebben verkondigd, nam hij op 2 mei 1954 afscheid van zijn 

gemeente. Bij zijn afscheidspreek waren vrijzinnigen, orthodoxen, gereformeerde bonders, gereformeerden, 

remonstranten en nog veel meer geloofsovertuigingen aanwezig. Zijn preek was naar aanleiding van de vraag:"Wie 

is Jezus?". In deze preek zei hij onder andere:"Hij is het die ons ook heden roept om te bouwen aan zijn rijk, te 

31




strijden tegen onrecht en tegen de duivelse zonde van het militarisme. Koninkrijken vallen, maar Jezus blijft". In 

een interview vertelde hij:"De vredesbeweging is geen stokpaardje van me, maar een gewetenskreet ". Hij hoopte 

dat het niet nog eens dertig jaar zou duren, voordat de kerken tot een algemene afkeuring van al het oorlogsgeweld 

zou komen. 

Het emeritaat zag hij niet als levenseind, maar als het begin van een nieuwe fase in zijn leven, want er moest nog 

zoveel worden gedaan. Hugenholtz vertrok naar Zeist. Uit dankbaarheid heeft de gemeente Ammerstol een 

straatnaam naar hem genoemd. 

Na de oorlog was hij sterker dan voorheen overtuigd van de funeste gevolgen van de tegenstelling tussen de 

hoogontwikkelde ("haves") en de technisch onderontwikkelde volken ("have nots"). Er moest en zou een 

organisatie komen voor politieke pressie, voor deugdelijke informatie en voor daadwerkelijke hulp aan de 

ontwikkelingslanden; een brede organisatie waarin wij ten overstaan van wereldvraagstuk eindelijk onze eigen 

verdeeldheid en verzuiling eens zouden vergeten. Wat Hugenholtz betreft ging het om vanzelfsprekendheden. Hij 

begreep niet dat iemand dat niet snapte. Vrede en rechtvaardigheid moesten worden bevochten en georganiseerd 

door allen, zonder onderling gekibbel. De werkelijkheid was harder dan deze rechttoe rechtaan denkende dominee 

kon voorstellen. Daarom moest het twee volle jaren van strijd, moeizaam overleg, teleurstelling, hoop en wanhoop 

kosten, voor de NOVIB (Nederlandse Organisatie Voor Internationale Bijstand) op 23 maart 1956 werd opgericht. 

Na de 2 e wereldoorlog was hij lid geworden van de toen net opgerichte PvdA (Partij van de Arbeid). Hij was een 

goede bekende van Drees Sr. In 1963 bedankte hij voor het lidmaatschap, omdat hij vond dat de politiek van de 

PvdA in strijd was met het Christen-Socialistische en humanistische beginsel. Zijn grootste bezwaren waren: het 

aanvaarden van de kernwapens, de herbewapening van Duitsland en de steun die de PvdA gaf aan de NAVO 

(Noord Atlantische Verdrags Organisatie), terwijl daar ook fascistisch en dictatoriaal geregeerde staten lid van 

waren (o.a. Spanje en Portugal). Hierna is hij nog enige tijd lid geweest van de PSP. 

In 1970 kwam zijn geliefde echtgenote te overlijden. Zij had hem altijd op onnavolgbare wijze opgevangen en hem 

aangevuld als hij tekort schoot. Het "licht en vlammend" leven van deze (schijnbaar) onverwoestbare man doofde 

uit. Hij werd erg teruggetrokken en wachtte op het moment dat God hem zou halen. 

Hij overleed op 1 e kerstdag 1973 in Amerongen en werd begraven in Ammerstol, waar hij samen met zijn gezin de 

gelukkigste tijd van zijn leven had doorgemaakt. Ds. Buskes leidde de rouwdienst. "Hij was één van de weinige 

volkomen onbaatzuchtige mensen die ik in mijn leven ontmoet heb. Hij liet Jezus en daarom ook anderen 

voorgaan". De begrafenis zou in stilte gehouden worden, maar er waren desondanks heel veel mensen, vaak van 

eenvoudige afkomst, aanwezig. De bevolking was hem niet vergeten. 

Kinderen: 

1)Johannes Bernhardus Theodorus (1914-1995): zie Generatie 10A1 

2)Martinus geb. 1916: zie Generatie 10A2 

32




Generatie 10A1: Johannes Bernhardus Theodorus (31 oktober 1914-25 maart 1995) 

Hij is geboren in Vledder, waar hij gedoopt werd in 1915. 

Na de H.B.S. en een rechtenstudie in Utrecht, die echter door de oorlog afgebroken werd, werd hij na de oorlog 

journalist. 

Op autogebied, waar zijn grootste interesse lag, stichtte hij in 1936 de Nederlandse Auto Race Club, waarvan hij tot 

1947 secretaris was. Hij was directeur van het circuit in Zandvoort vanaf januari 1949 tot 1974 en tevens directeur 

van de zandvoortse VVV vanaf mei 1949 tot februari 1970. 

In 1956 richtte hij met twee vrienden de Pionier Automobielen Club op, waarvan hij tot 1964 president was. Hij 

was één van de voortrekkers van de Federation Internationale des Voitures Anciennes waarvan hij van 19.. tot 19.. 

president was en richtte in 1951 in Parijs de Association Internationale de Circuits Permanents op waarvan hij 

honair secretaris en bestuurslid is. 

Hij schreef roadtests voor het Algemeen Dagblad, voor de Wereldkroniek en het Financieel Dagblad en publiceerde 

artikelen over autosport, de toekomst van het verkeer, over techniek en vele andere onderwerpen. Hij was 

ontwerper van een aantal bekende autorace circuits: Zolder en Nivelles (Belgie), Jarama (Spanje), Suzuka 

(Japan), Hockenheim (Duitsland), Ontario Speedway (California). 

Hij heeft gewoond in Vledder, Purmerend, Den Haag, Ammerstol, Utrecht, Bentveld. Hij is getrouwd in Den Haag 

op 3 september 1949 met Jonkvrouwe Marianne Sophie van Rheineck Leyssius (5 december 1922-10 januari 

1995). Ze overleed in Zandvoort. Ze is een dochter van Jonkheer Willem Johannes Petrus van Rheineck Leyssius 

en Corstina Barbara Margaretha Schlieker. 

Ze zijn betrokken geraakt bij een verkeersongeval, waarbij zijn echtgenote direct om het leven is gekomen, en hij 

enkele maanden later in Bentveld overleed aan de gevolgen. 

Kinderen: 

1)Johannes Bernhardus Theodorus geb. 1950 

2)Barbara Christina Margaretha geb. 1951 

Johannes Bernhardus Theodorus geb. 10 juni 1950 

Hij is geboren in Haarlem en gedoopt in Den Haag in 1951. 

Hij is vanaf 1 maart 1980 directeur van het kantoor "Zadelhof" in Utrecht. Tevens is hij hoofd publiciteit van de 

"Zadelhoff" groep. Hij heeft gewoond in Bentveld, Delft, Rotterdam, Bentveld, Bloemendaal en in Naarden. 

Hij is getrouwd in Winterswijk op 26 juni 1976 met Monique Overweg geb. 13 februari 1952. Ze is een dochter van 

Johan Frederik Overweg (overleden) en Maatje J. de Mul (Winterswijk). Zij woont te Naarden. 

33

Kinderen: 

1)Cecile Henriëtte geb. 1978 

2)Emilie Louise geb. 1982 




Zijn tweede huwelijk werd voltrokken op 18 juni 1994 te St. 

Tropez met Laurence Bernadette Abriou geb. 25 januari 1951 te 

Calais (F), dochter van Lucien Abriou, geb. 15 maart 1919 te 

Parijs en Liliane des Clos geb. 6 mei 1921 te Rennes. 

Na DTZ Zadelhoff (1978-1986), was hij mede-eigenaar van Van 

den Bruele & Hugenholtz (Utrecht) en sinds 1991 van Hugenholtz 

Project Groep (Naarden) een projectontwikkelingsbedrijf 

werkzaam in Naarden en Brussel. Daarnaast eigenaar van Nerons Holding BV (Importbedrijf) te Almere. 

Sinds 1971 rijdt hij autoraces, winnaar van zowel het Nederlands Toerwagen Kampioenschap als het Europees 

FIA GT Kampioenschap. Nam 4 x deel aan de 24 uur van Le Mans, alsmede de 24 uur van Daytona, het FIA GT 

Wereldkampioenschap etc. Oprichter en Voorzitter (1983-1993) Ferrari Club Nederland. Founder-investor in 

Spyker Cars NV, waarvan hij ook lid is van de Raad van Commissarissen. 

kinderen: 

Cecile Henriëtte geb. 21 november 1978 

Ze is geboren in Haarlem in de Maria-Stichting (Ziekenhuis) en is niet gedoopt. Zij is in 2004 

afgestudeerd in Nederlands Recht aan de Universiteit van Amsterdam. Haar afstudeerscriptie heeft ze 

geschreven onder begeleiding van Prof. P.B. (Bernt) Hugenholtz. Momenteel is ze werkzaam als advocaat 

bij Loyens & Loeff te Amsterdam. 

Emilie Louise geb. 19 januari 1982 

Ze is geboren in Naarden. Zij studeert Politicologie aan de Universiteit van Amsterdam vanaf 2002. 

Barbara Christina Margaretha geb. 17 juli 1951 

Ze is geboren in Bentveld en gedoopt in Ammerstol door haar grootvader Hugenholtz. 

Op 27 maart 1976 trouwde ze met Willem Schiphorst geb. 22 februari 1976. Hij is een zoon van Willem Schiphorst 

en Rika Vermeulen. Ze hebben gewoond in Londen en Zürich en op dit moment wonen ze in Genève. 

34

Generatie 10A2: Martinus geb. 17 juli 1916 




Hij is geboren in Vledder. 

Op 23 juni 1942 trad hij in Delft in het huwelijk met Hendrika Verkennis geb. 26 juli 1919, een dochter van Wouter 

Atze Verkennis en Hendrika van der Wal. 

Hij is ingenieur. 

kinderen: 

1. Maria Hendrika geb. 18 mei 1944 

Ze is geboren in het diaconessehuis in Eindhoven en kreeg als roepnaam Marijke. 

Ze is getrouwd op 6 juli 1968 met George Arthur Guerin geb. 2 november 1939. Ze wonen in Battle Creek, 

Michigan (USA). 

2. Frank geb. 5 juli 1946 

Hij is geboren in het gemeenteziekenhuis in Schiedam. Op 19 december 1971 trouwde hij met Inoesjka van der 

Ploeg. geb. 8 december 1946. 

kinderen: 

Frodo Sjoerd geb. 18 juli 1976 

Hij is geboren in Groningen. 

Olivier Joost geb. 7 februari 1975 

Hij is geboren in Groningen. 

35




Generatie 10b: Gerhard Willem Karel (25 december 1889-18 maart 1969) 

Hij is geboren in geboren in Zuid-Beyerland. In Axel zat hij op de Christelijke Nationale School, waar zijn vader 

voorzitter van was. Hierna ging hij naar het Gereformeerd Gymnasium in Amsterdam en was in huis bij zijn oom 

en tante Crap Hellingman. In die tijd zei men dat hij voor "Galg en Rad" op zou groeien. Wegens banden met de 

Katholieke Kerk is hij ook nog twee weken van school gestuurd. Na twee jaar hield hij de school voor gezien en 

ging voor onderwijzer studeren. Op 6 mei 1910 haalde hij zijn onderwijzersakte in Middelburg. Vlak daarop werd 

hij Christelijk onderwijzer in Axel (daarvoor had al enige tijd stage gelopen bij een lagere school in Spui, bij Axel). 

Vanaf 1 januari 1914 tot 30 september 1917 was hij onderwijzer aan de Hervormde school in de Waterstraat die in 

de beruchte wijk c in Utrecht lag. In Utrecht begon hij zich actief bezig te 

houden met het sociale werk. Vooral aan de bestrijding van de drankellende 

had hij zijn handen vol. Na enkele jaren stelde hij zichzelf voor de keuze: òf 

school òf het staatsexamen halen gevolgd door een studie òf verder gaan in 

het sociale werk. Hij koos tenslotte voor zijn studie, maar bleef zich toch 

actief inzetten voor het sociale werk. Om zich in zijn levensbehoeften te 

voorzien had hij daarnaast nog allerlei baantjes; zo was hij 

vertegenwoordiger voor de geneesmiddelenfabrikant "Glypho". 

Al deze bezigheden kostten hem zoveel tijd, dat hij zich in 1922 vlak voor 

het staatsexamen maar "ziek" meldde. Op 17 augustus 1923 slaagde hij 

tenslotte voor zijn staatsexamen A. Hierop volgde hij de theologische studie 

aan de Rijksuniversiteit in Utrecht. Tijdens zijn studie stak hij ook veel tijd in evangelisatie en gevangenisbezoek. 

Zijn proponentsexamen haalde hij op 8 november 1928. 

Op 19 mei 1929 werd hij als N.H. predikant bevestigd in de gemeenten 

Ransdorp en Schellingwoude, door ds. A.H. de Hartog (vader van de schrijver 

Jan de Hartog). In deze periode leerde hij zijn toekomstige echtgenote kennen; 

Rose Lehmkuhl (14 mei 1905-27 oktober 1992). Ze is een dochter van Karl 

Friedrich Lehmkuhl en Grietje "Gretchen" Leeuwarden. Ze leerden elkaar 

kennen op 14 juli 1929 tijdens een vakantie in Heidelberg. Ze verloofden zich 

14 juli 1930 in Oegstgeest en traden op 14 juli 1931 in Bremen in het huwelijk. 

Een half jaar later, op 10 januari 1932 werd hij predikant in de gemeente 

Klaaswaal, vervolgens was hij vanaf 21 april 1946 predikant in Woubrugge en 

in Nijkerkerveen vanaf 24 april 1949. Op 1 mei 1955 ging hij met emeritaat. 

Blijkbaar kon hij niet zonder zijn werk, want vanaf 1955 was hij hulppredikant 

in Zeist, vanaf 1957 in Driebergen en in Utrecht vanaf 1960 tot 13 september 

1966. 

36




Hij overleed in Zeist op 79 jarige leeftijd en is daar begraven op de Algemene Begraafplaats op 22 maart 1969 (graf 

C3939). 

kinderen: 

1)Johannes Bernhardus Theodorus geb. 1932 

2)Margreth geb. 1934 

3)Coenraad Albertus Jacobus geb. 1937 

Generatie 10B1: Johannes Bernhardus Theodorus geb. 28 april 1932 

Hij is geboren in Klaaswaal en is daar door zijn vader gedoopt op 10 juli 1932 in de Nederlands Hervormde kerk. 

Hij zat van 1939 tot 1944 op de Nederlands Hervormde diaconieschool in Klaaswaal, van 1947 tot 1949 op het 

Christelijk Lyceum in Alphen a/d Rijn en van 1950 tot 1952 op het Baarns Lyceum in Baarn. Daarna volgde hij 

vanaf september 1954 tot 3 november 1963 de medische studie aan de Rijksuniversiteit in Utrecht. Nadat hij 

afgestudeerd was heeft hij nog een jaar in ziekenhuis "de Lichtenberg" gewerkt, om wat meer praktische ervaring 

op te doen. Vanaf 1 oktober 1964 tot zijn pensioen 1999 is hij huisarts in Bunschoten geweest. Na zijn pensioen 

verhuisde hij naar Nijkerk. 

Hij is getrouwd in Zeist op 1 mei 1962 met Geertje Janna Kuyper (7 juli 1938-15 november 1994). Ze is een 

dochter van Abraham Kuyper en Geertje Janna Grutter. Samen hebben ze belijdenis gedaan op 10 april 1960 in de 

Sionskerk in Zeist. Hun huwelijk is kerkelijk ingezegend door ds. G.W.K.Hugenholtz (1889-1969), de vader van de 

bruidegom. Ze zijn gescheiden op 27 februari 1985. Op 56 jarige leeftijd (15 november 1994) is ze bij een 

verkeersongeluk bij Wezep om het leven gekomen. 

kinderen: 

1. Gerhard Willem Karel geb. 29 oktober 1964 

Hij is geboren in Ziekenhuis "de Lichtenberg" in Amersfoort. Op 6 december 1964 werd hij gedoopt in de 

N.H. kerk in Bunschoten door ds. J. Arendsen. 

In 1987 is hij begonnen aan de studie farmacie aan de Rijksuniversiteit in Utrecht. Doctoraalexamen 

Farmacie op 11 december 1991. Tweede fase opleiding tot apotheker vanaf 6 februari 1992. Beëdigd tot 

apotheker op 11 maart 1994 in Utrecht. Gewerkt als project-apotheker in ziekenhuis St. Jansdal in 

Harderwijk van april-juni 1994 en in het Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein van juli-september 1994. 

Vanaf oktober 1994 hoofd van de ziekenhuisapotheek Altrecht GGz, een groot algemeen Psychiatrisch 

Ziekenhuis in Den Dolder, Utrecht en Zeist en Nieuwegein. Vanaf juli 1997 tot september 2001 

specialisatie tot algemeen ziekenhuisapotheker in het Diakonessenhuis in Utrecht. Per 1 september 2001 

37




geregistreerd als ziekenhuisapotheker. 

Hij is verloofd op 28 mei 1988 met Monique Isabella Patricia van Kalken, geboren in Utrecht op 10 maart 

1969. Zij heeft rechten gestudeerd aan de Rijksuniversiteit in Utrecht (1987-1991) en was van 1991 tot 

1997 advocaat en procureur in Amersfoort (bij van Walsem, van Schieveen en Bouw). Momenteel is zij 

adjunct-secretaris van de Utrechtse Orde van Advocaten. Ze is een dochter van Johannes Gerardus Daniël 

van Kalken en Matje Jansje Bredewoud. Ze zijn getrouwd op 19 mei 1993 in Amersfoort. De kerkelijke 

inzegening vond plaats in de R.K. Kerk in Hooglanderveen door pater van Luyn. 

Tot 1 juni 1990 woonde hij in Bunschoten-Spakenburg, daarna verhuisde hij naar Austerlitz. Vanaf 1 juli 

1991 naar Zeist, vanaf 1 januari 1992 naar Amersfoort en vanaf augustus 1996 in Leusden-Zuid. 

Kinderen: 

Alexander Daniël Gerhard geb.21 maart 1996 

Hij is geboren in het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam na een zwangerschap van 

bijna 28 weken. Hij is de (oudere) tweelingbroer van Christiaan Gabriël Gerhard. Zijn roepnaam 

is Alexander. 

Christiaan Gabriël Gerhard geb. 21 maart 1996 

Hij is geboren in het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam na een zwangerschap van 

bijna 28 weken. Hij is de (jongere) tweelingbroer van Alexander Daniël Gerhard. 

2. Margreeth Rose geb. 30 januari 1966 

Ze is geboren in Bunschoten. Volgde van 1984 tot 1988 de opleiding tot A-verpleegkundige in Ziekenhuis 

Gooi-Noord te Blaricum. Volgde daarna van 1989 tot 1992 de opleiding tot B-verpleegkundige in 

psychiatrisch centrum Zon en Schild te Amersfoort. Werkte van 1992 tot 2000 als psychiatrisch 

verpleegkundige op Zon en Schild. Werkt vanaf 2000 als ambulant psychiatrisch verpleegkundige, via het 

Sociaal Psychiatrisch Centrum te Amersfoort.(onderdeel van de Symfora groep, locatie Zon en Schild). 

Woonde tot 1998 samen met Chiel Kruissen 

Kinderen: 

1) Daniel Micha Kruissen geb. 1991) 

Ze woont vanaf 2000 samen met Joost Enkelaar (geb. 22-12-1962); zoon van Henk Enkelaar (1927-1997) 

en Joop Keesen (1919-1970). Ze zijn getrouwd in 2003. 

38

Kinderen: 

2) David Jan Enkelaar geb. 2004 




3. Esther geb. 14 mei 1968 

Ze is geboren in Bunschoten-Spakenburg (Molenstraat 58). Momenteel is ze schoonheidsspecialiste in 

Soest. 

Op 28 januari 1990 verloofde ze zich in Hoogland met Pieter Boudewijn (Pierre) van de Gijp geb. 

17 oktober 1966, een zoon van Jan van de Gijp en Atty van Drie. Op 12 september 1990 traden ze in 

Bunschoten-Spakenburg in het huwelijk. Het huwelijk werd kerkelijk ingezegend in de Hervormd- 

Gereformeerde Kerk in Hoogland door ds. J. van Drie, een oom van de bruidegom. 

Kinderen: 

Kimberly 

Chester 

4. Abraham geb. 30 april 1972 

Hij is geboren in Bunschoten-Spakenburg (Molenstraat 58). Zijn roepnaam is "Bram". 

Hij is gedoopt in de Bergkerk in Amersfoort door ds. J. Elderenbosch. 

Na het Farel college in Amersfoort heeft hij HTS Bouwkunde gedaan. Momenteel is hij projectbegeleider 

bij Avebo (verkooporganisatie voor betonvloeren) te Den Dolder. 

Hij is getrouwd op 9 mei 1997 in Bunschoten met Talitha Koelewijn, geboren op 18 september 1975 

aldaar. De kerkelijke inzegening vond plaats in de Westerkerk door ds. W. van der Wind. 

kinderen: 

Johannes Julian geb. 30 september 1999 

Geboren in het Ziekenhuis Maarschalksbos te Baarn 

Gedoopt in 1999 gedoopt in Westerkerk te Bunschoten 

Janna Esther Ilse geb. 14 augustus 2001 

Geboren in het Ziekenhuis Maarschalksbos te Baarn 

Gedoopt op 30 september 2001 in de Westerkerk te Bunschoten door ds. P. Bustra. 

Hij hertrouwde in Bunschoten op 26 april 1988 met Jannetje van de Geest geb. 13 december 1951. Ze is een 

dochter van Gijsbert van de Geest en Gerritje de Graaf. Het huwelijk werd kerkelijk ingezegend in de Zuiderkerk 

door ds. H. Hiddink. 

39




kinderen: 

5. Johanna Bernarda Theodora geb. 11 juni 1989 

Ze is geboren in ziekenhuis "Maarschalksbos" in Baarn. De bevalling werd gedaan door haar vader. 

Ze is gedoopt op 2 juli 1989 in de Zuiderkerk in Bunschoten door ds. H. Hiddink. 

Generatie 10B2: Margreeth geb. 28 maart 1934 

Ze is geboren in Klaaswaal, en getrouwd in Zeist op 3 augustus 1956 met Jan Wieger Steenbeek (30 mei 1927-18 

november 2002). 

Hij is een zoon van dr. Anne Steenbeek en Tryntje Okma. Het huwelijk is kerkelijk bevestigd door de vader van de 

bruid en de vader van de bruidegom. 

vlnr: Mathilde, Catharina, Margreeth, Jan, Onno 

Generatie 10B3: Coenraad Albertus Jacobus geb. 3 juni 1937 

Hij is geboren in Klaaswaal en kreeg als roepnaam Albert. 

Hij is verloofd in 1966 met Eefje Wedekind, waarna hij met haar 

trouwde op 18 juni 1966 in Zeist. Het huwelijk werd kerkelijk 

ingezegend door de vader van de bruidegom, ds. G.W.K. 

40 

kinderen: 

1)Rosita Steenbeek geb. 1957, geboren in Utrecht. 

2)Catharina Steenbeek geb. 1959, geboren in Utrecht. 

3)Mathilde Steenbeek geb. 1960, geboren in Bunnik. 

4)Onno Wieger Steenbeek geb. 1967, geboren in 

Bunnik.




Hugenholtz, in de Oude kerk in Zeist. 

Hij studeert aan de HTS te Hilversum. Hij werkte bij de FOM (Fundamenteel Onderzoek der Materie) te 

Nieuwegein. Op 10 april 1990 promoveerde hij aan de Technische Universiteit Eindhoven op het proefschrift: 

“Microwave Interferometer and Reflectometer Techniques for Thermonuclear Plasmas. 

Kinderen: 

Henriëtte geb.19 september 1967 

Ze heeft gestudeerd aan het conservatorium in Utrecht en is afgestudeerd op klassieke zang. Momenteel als 

zangeres verbonden aan het Stadttheater Gießen (D). 

Frederieke geb. 14 januari 1967 

Zij heeft economie gestudeerd in Rotterdam. Getrouwd op 26 maart 1990 met Khalil Younis. 

kinderen: 

1)Rami Younis, geboren in Zeist op 2 januari 1997 

2) Bilal Younis geb. 16 september 1998 

3)Amir Younis geb. 20 december 2000 

41




Generatie 10C: Gemma (16 februari 1891-12 oktober 1960) 

Ze is geboren in Axel. Al op jonge leeftijd toonde ze grote belangstelling voor muziek en met name zang had haar 

voorkeur. Ze had privé zangles van Bouwmans, de leider van het zangkoor "Orelia". Deze probeerde haar te 

koppelen aan “rooie Miel”, een zoon van de rijke katholieke boer Eisenbaart. Dit is echter uitgelekt. Gemma kreeg 

van haar vader huisarrest. Toen zij seringen uit de ramen strooide liet hij haar ramen dichttimmeren. Bouwmans 

raakte bijna al zijn leerlingen kwijt en werd op die manier het dorp uitgewerkt. Ze heeft nog enige tijd pianoles 

gehad in België 6 . 

Ze zou in die periode ook in een psychiatrisch ziekenhuis hebben gezeten 7 . Gemma is altijd 

ongetrouwd gebleven en uiteindelijk werd ze verpleegster. Ze overleed in Oegstgeest waar ze 

is begraven op 15 oktober 1960 bij de Willibrordkerk. 

Generatie 10D: Coenraad Albertus Jacobus (21 maart 1893-16 mei 1917) 

Hij is geboren in Axel en kreeg als roepnaam Co. 

Bij de Hollandse Maatschappij ter Fabricatie van Gecondenseerde melk was hij in dienst als scheikundige. Hij was 

van plan om over enige tijd, evenals zijn broer Henk, naar 

Nederlands Indië te vertrekken. 

Op een avond zou hij vanuit de fabriek nog gauw even 

een brief posten. Hij liep vlug tussen een paar stilstaande 

goederenwagons van een stoomtram door. Juist op het 

moment dat hij tussen de buffers was, werd tegen één van 

de wagons, door enkele arbeiders, een andere wagon 

geduwd. Hij werd zwaar gewond in het 

gemeenteziekenhuis aan de Coolsingel 63 in Rotterdam opgenomen. Enkele uren later 

is hij aan zijn zware verwondingen overleden. Op 21 mei 1917 is hij onder grote 

belangstelling begraven in Axel. Ds. van Dis uit Zaamslag leidde de begrafenis. Hij 

had de overtuiging dat "Gods woord te allen tijde troost schenkt en zelfs de grootste 

droefheid lenigt". De moeder van Co was zo overstuur dat ze niet bij de begrafenis 

aanwezig kon zijn. Zijn vader nam afscheid met de woorden: "Tot weerziens mijn 

zoon". 

Na zijn dood hing er een groot portret van hem boven de deur in de pastorie in Axel 8 . 

Zijn graf was tijdens mijn bezoek aan Axel in 1985 nog aanwezig, maar was in zeer 

6 persoonlijke mededeling P. Olyslager te Axel (ca 1902-ca 1990) 

7 persoonlijke mededeling T. Sonnega-Hugenholtz geb. 1924 

8 persoonlijke mededeling P. Olyslager (ca 1902-ca 1990) 

42




slechte staat. 

Op de avond van het ongeluk schrok zijn moeder wakker en zei tegen haar man: "Co is dood!". Haar man 

kalmeerde haar en ze gingen weer slapen. Enige tijd later kregen ze een telegram met de boodschap: "Zoon ernstig 

ziek, komt direct" 9 . 

Vele tientallen jaren na zijn dood (halverwege jaren '70), werd mijn grootmoeder Hugenholtz-Lehmkuhl benaderd 

door een vrouw die informeerde naar Co Hugenholtz. Ze vertelde dat Co haar vriend was geweest. Ze gingen vaak 

grote stukken samen wandelen. Hij was echter plotseling niet meer op komen dagen, en sindsdien had ze niets meer 

van hem gehoord. Pas toen hoorde deze vrouw dat hij niet meer was gekomen omdat hij verongelukt was. 

Generatie 10E: Henricus Stephanus Johannes (16 juni 1895-27 december 1956) 

Hij is geboren in Axel. 

Hij was directeur van een suikerfabriek in Halfweg, vervolgens directeur van een 

suikeronderneming in Djambong en weer later in Saigon. Op 16 oktober 1919 

trad hij in Halfweg in het huwelijk met Helena Catharina Johanna de Boer 

(14 februari 1898-ca 1986). Ze is een dochter van Pieter de Boer en Helena 

Gerlach. 

kinderen: 

1)Mathilde Hélène geb.1924 

2)Henricus Stephanus Johannes geb.1928 

3) Florence Anne Germaine Gemma geb. 

Hij hertrouwde in Tuy-Hoa (Indo-China) op 6 juni 1936 met Cornelia Carolina 

Goelst geb. 2 november 1908, overleden ca. 2003. Uit dit huwelijk zijn geen kinderen geboren. Zijn woonplaatsen 

waren: Axel, Doetinchem, Halfweg, Java, Indo-China en Parijs. Halverwege de jaren ’50 is bij hem een melanoom 

aan zijn oor ontdekt. Een experimentele behandeling die in die tijd net toegepast werd, was het plaatsen van een 

staafje met Radium op de te behandelen plek. Deze behandeling is uiteindelijk uit de gratie geraakt, omdat veel 

patiënten leukemie ontwikkelden. Hij is overleden in Leiden aan leukemie en begraven op 31 december 1956 op de 

algemene begraafplaats "Crooswijk" in Rotterdam. 

Generatie 10E1: Mathilde Hélène geb. 18 augustus 1924 

Ze is geboren in Saigon, waar ze ca 1926 gedoopt is. Ze heeft gewoond in Saigon, Java, Parijs, Rotterdam, Capelle 

a/d IJssel en Les Issembres 

9 persoonlijke mededeling R. Hugenholtz-Lehmkuhl (1905-1992) 

43




Op 31 augustus 1946 trouwde ze in Saigon met Willem Keyzer geb. 23 juli 1916. Hij is een zoon van Marius 

Keyzer en Maria van de Berg. 

kinderen: 

1)Veronique Irene Keyzer geb. 16 november 1951 te Pernis 

Ze hertrouwde in Christchurch (GB) op 18 mei 1961 met Duco Sonnega (21 januari 1927-29 augustus 1991). Hij is 

een zoon van Alexander Sonnega en Margaretha van der Weide. 

Ze leerde hem kennen tijdens haar studie farmacie in Saigon en vervolgens aan de Rijksuniversiteit in Leiden en 

hadden tot 1990 samen een apotheek in Capelle a/d IJssel. Na de verkoop van de apotheek zijn ze verhuisd naar Les 

Issembres (Provence, Frankrijk). 

kinderen: 

2)Marco Alexander Henk Sonnega, geboren in Rotterdam 4 maart 1962 

3)Carina Elena Aline Sonnega, geboren in Capelle a/d IJssel 22 februari 1967 

4)Axel Stephanus Ivo Sonnega, geboren in Capelle a/d IJssel op 5 januari 1970 

Generatie 10E2: Henricus Stephanus Johannes Hillwood geb. 26 januari 1928 

Deze tak heeft de naam Hugenholtz officieel gewijzigd in Hillwood op 31 mei 1961 

Hij is geboren in Saigon, waar hij tevens gedoopt is. In Indo-China had hij de roepnaam "Coco". 

Hij heeft zijn naam verandert in Hillwood omdat een Duitse achternaam voor Engelstaligen nogal moeilijk uit te 

spreken is en omdat de Duitsers in die tijd niet erg populair waren. 

Hij trouwde in Engeland op 26 februari 1949 met Doreen Joan Young geb. 26 mei 1930. Ze is een dochter van John 

Robert Young en Eslie May Wheeler. 

kinderen: 

1)Francesca Hillwood (1949-1949) 

2)Kathleen Angela Hillwood geb. 1952 

3)Carole Anne Hillwood geb. 1954 

4)Henricus Stephanus Johannes Hillwood geb. 1959 

5)Michèle Frances Hillwood geb. 1960 

6)Martine Helene Hillwood geb. 1960 

7)Gary Richard Mark Hillwood geb. 1963 

44

Carole Anne Hillwood geb. 6 januari 1954 

Ze is getrouwd met Bob Hanson geb. 20 juni 1951 

kinderen: 

1)Natasha Hanson, geboren 27 mei 1973 

2)Tammandra Hanson geboren 17 augustus 1975 

3)Lee Hanson, geboren 1 juli 1977 

Francesca Hillwood (29 september 1949-9 oktober 1949) 

Ze werd slechts 10 dagen oud. 




Henricus Stephanus Johannes Hillwood geb.16 april 1959 

Hij is getrouwd met Lynette Anne Garratt geb. 21 oktober 1961 

Kathleen Angela Hillwood geb.18 juni 1952 

Ze is getrouwd geweest met Jon Jenner (gescheiden in 1995) 

kinderen: 

1)Aaron Jenner, geboren 23 januari 1973 

2)Liam Jenner geboren 24 november 1974 

3)Stacey Jenner, geboren 2 december 1977 

Michèle Frances Hillwood geb. 2 december 1960 

Ze is de jongste van een tweeling. 

Martine Helene Hillwood geb. 2 december 1960 

Ze is de oudste van een tweeling. 

Gary Richard Mark Hillwood geb.8 juni 1963 – overleden in 2003 

45

Generatie 10F: Willem (11 mei 1902-8 april 1969) 




Hij is geboren in Axel. Al op veertienjarige leeftijd begon hij in verscheidene bladen o.a. de Haagse Post, artikelen 

over de dierenbescherming te schrijven. In 1928 vestigde hij zich als advocaat en procureur in Leiden. Hij trouwde 

in Leiden op 14 juni 1934 met A.G. van Velzen Camphuis, van wie hij zich echter een jaar later al liet scheiden. Dit 

huwelijk werd door een aantal oude bekenden in Axel vergeleken met het huwelijk van dr. Vlimmen van het 

gelijknamige boek. Het boek heb ik zelf nooit gelezen, en meer wilden ze er ook niet over loslaten…… 10 

Op juridisch gebied verschenen in de loop der jaren van zijn hand: 

* Hoofdlijnen van het Nederlands Burgerlijk Procesrecht. 

* Over Reconventie. 

* Over Reële Executie. 

* Naar een Nieuw Burgerlijk Procesrecht. 

* De wet op de dierenbescherming. Leiden, 1961. 

In 1950 nam hij het initiatief tot het houden van een wereldcongres voor dierenbescherming, dat eind augustus van 

dat jaar in Scheveningen plaats vond. Bij de opening waren o.a. H.M. Koningin Juliana en veel ambassadeurs 

aanwezig. Aan het congres werd deelgenomen door 250 

vertegenwoordigers uit 40 landen. Tijdens dit congres richtte hij de 

wereldfederatie tot bescherming van dieren op. Acht jaar lang is hij als 

president de stuwende kracht achter de wereldfederatie tot bescherming 

van dieren geweest, die momenteel duizenden verenigingen met 

miljoenen leden uit de hele wereld omvat. Door het werk van de federatie 

is de dierenbescherming op internationaal niveau gekomen. In 1952 

stelde hij als president van de wereldfederatie een volledig ontwerp op 

van een "werelddierenwet", dat aan de regeringen van alle landen werd 

toegezonden en waaruit omvangrijke correspondentie met de 

geadresseerden is ontstaan. Op het tweede internationale congres van de 

wereldbond, dat in 1958 in Zürich werd gehouden - het eerste was in 

1954 in Londen geweest -, nam Hugenholtz wegens overstelpende drukke 

werkzaamheden ontslag als president. De vergadering benoemde hem 

toen bij declamatie tot ere-president. 

Een ander belangrijk onderwerp in zijn leven viel in oktober 1951. Hij nam toen namelijk het initiatief om tot een 

moderne dierenbeschermingswet te komen en diende daartoe officieus bij de toenmalige minister van Justitie, Mr. 

10 

Dit verhaal werd mij verteld door P. Olyslager en zijn echtgenote. Dezelfde dag van mijn bezoek aan Axel werd mij dit enkele malen 

ook door anderen verteld. 

46




H. Mulderije, een landelijk ontwerp in van ruim veertig artikelen. De inmiddels ingestelde interdepartementale 

commissie en het regeringsontwerp dierenbeschermingswet zijn voor zeventig procent aan zijn wensen tegemoet 

gekomen. 

Vanaf 1951 schreef hij in tientallen kranten over het nieuwe ontwerp. Bij de behandeling van het wetsontwerp in de 

tweede kamer hebben dr. Diepenhorst en mr. ten Broecke Hoekstra herinnerd aan de verbeten en fantastische arbeid 

van Hugenholtz aan deze aangelegenheid. De eerste zei: "Een woord van hulde past hier voor mr. Hugenholtz, 

wiens jarenlange ijveren voor deze goede zaak zeker belangrijk tot de behandeling heeft bijgedragen". De tweede 

zei het volgende:"De werelddierenwet opgesteld door Dr. Mr. Hugenholtz heeft er ongetwijfeld ook belangrijk toe 

bijgedragen, dat het wetsontwerp op de dierenbescherming in 1954 werd ingediend". Toen het ontwerp in de senaat 

werd besproken zei mr. van Bruggen: "Aan Dr. Mr Hugenholtz, voorzitter van de Nederlandse vereniging tot 

bescherming van dier, komt hulde toe, voor wat hij deed voor de dierenbescherming, dus van het recht van het dier 

op bescherming". De Minister van Justitie , mr. A.C.W. Beerman, sprak op 24 januari 1961 in de eerste kamer, uit 

naam van het kabinet, woorden van dank en hulde voor zijn ijver in deze betoond. 

Na vele jaren hoofdbestuurslid te zijn geweest van de Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren, werd 

hij in 1954 tot algemeen voorzitter gekozen. 

Voor mijn tante M. Steenbeek-Hugenholtz geb. 1934 had hij een baron op het oog. Zij gaf echter de voorkeur aan 

haar eigen keuze. Haar oom was niet aanwezig bij het huwelijk. Wel kreeg ze op haar huwelijke een envelop, met 

zijn visitekaartje. Hierop stond geschreven: ‘Als je me nodig hebt, hoor ik het wel’ 11 . 

Zijn liefde voor zijn geboorteprovincie Zeeland uitte hij door de oprichting van de Vereniging van Vrienden van 

Veere, een historisch genootschap, dat zich toelegt op de bestudering van de geschiedenis van Zeeland en Veere in 

het bijzonder. Veere eerde hem door zijn benoeming tot stadsadvocaat. Ook was hij beschermheer van de Schotse 

dierenbescherming en erelid van talrijke buitenlandse nationale dierenbescherming verenigingen. 

Hij is benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw op 18 oktober 1961 en was tevens Officier in de 

Orde van Oranje Nassau. 

Hij hertrouwde in Leiden op 27 december 1960 met M.C. (Miep) de Kruyf. 

Hij overleed op 66 jarige leeftijd in Leiden, aan de gevolgen van een hartstilstand. 

11 Persoonlijke mededeling: J.W. Steenbeek (1927-2002) 

47

BEKNOPT GENEALOGISCH OVERZICHT 

JBT (1888-1973) 

JBT (1914-1995 M geb. 1916 




JBT (1725-1789) 

HS (1762-1842) 

JBT (1796-1871) 

GWK (1826-1893) 

JBT (1859-1922) 

GWK (1889-1969) G (1891-1960) CAJ (1893-1917) 

JBT geb. 1932 M geb. 1934 CAJ geb. 1937 

PR (1821-1889) PH (1834-1911) 

48 

FW (1693-1726) 

HSJ (1895-1956) W (1902-1969) 

MH geb. 1924 HSJ geb. 1928 F geb. 19.. 

Peter (1610-1693) 

PH (1728-1811) 

P (1766-1832) 

PH (1796-1871) 

Bernd (1635- ) 

Petrus Bernardus (1663-1736) 

FWN (1839-1900) 

PT (1865-1939) 

H de Haan (1758-1819) 

JB (1837-1923) 

CJ (1880-1933) 

PC (1697-1726) 

PAC (1724-1797) 

FAB (1755-1819) 

J (1794-1830) 

FAB (1820-1876) 

IT ter Br. (1869-1943) 

Friedrich Wilhelm Hugenholtz (1693-1726) was het eerste familielid dat zich in het Graafschap Bentheim 

vestigde. Mijn overgrootvader JBT Hugenholtz (1859-1922) was de laatste die in het Graafschap 

Bentheim geboren is.

INDEX OP FAMILIENAAM 

1) echtgenoten, verloofdes enz. 

2) schoonmoeders 

3) overigen 

Abriou 1) - J.B.T. Hugenholtz geb. 1950 

Arendsen 3) - G.W.K. Hugenholtz geb. 1964 

Baeler 3) - J.B.T. Hugenholtz (1888-1973) 

Beerman 3) - W. Hugenholtz (1902-1969) 

Berg, van de 2) - M.H. Hugenholtz geb. 1924 

Boer, de 1) - H.S.J. Hugenholtz (1895-1956) 

Bouwmans 3) - G. Hugenholtz (1891-1960) 

Bredewoud 2) - G.W.K. Hugenholtz geb. 1964 

Broecke Hoekstra, ten 3) - W. Hugenholtz (1902-1969) 

Bruggen, van 3) - W. Hugenholtz (1902-1969) 

Buskes 3) - J.B.T. Hugenholtz (1888-1973) 

Büssemaker 1) - J.B.T. Hugenholtz (1725-1789) 

Bustra3) - A. Hugenholtz geb. 1972 

Capadose3) - G.W.K. Hugenholtz (1826-1893) 

Clos, des1) - J.B.T. Hugenholtz geb. 1950 

Cock, de3) - H.S. Hugenholtz (1762-1842) 

Cramer1) - G.W.K. Hugenholtz (1826-1893) 

Cramer3 ) - H.S.J. Hugenholtz (1820-1865) 

Crap Hellingman 1) - H.A.H. Hugenholtz (1865-1942) 

Diepenhorst 3) - W. Hugenholtz (1902-1969) 

Dis, van 3) - C.A.J. Hugenholtz (1893-1917) 

Drees 3) - J.B.T. Hugenholtz (1888-1973) 

Drie, van 2) - E. Hugenholtz geb. 1968 

Eerde 3) - J.B.T. Hugenholtz (1725-1789) 

Einstein 3) - J.B.T. Hugenholtz (1888-1973) 

Eisenbaart 3) - G. Hugenholtz (1891-1960) 

Elderenbosch 3) - A. Hugenholtz geb. 1972 

Engelbertz 3) - J.B.T. Hugenholtz (1725-1789) 

Enkelaar 1) - M.R. Hugenholtz geb. 1966 

Frantzen 2) - A.C. Hugenholtz (1723-1796) 

Frantzen 3) - J.B.T. Hugenholtz (1725-1789) 

Geesink 1) - J.B.T. Hugenholtz (1859-1922) 

Geest, van der 1) - J.B.T. Hugenholtz geb. 1932 

Gerlach 2) - H.S.J. Hugenholtz (1820-1865) 

Gijp, van der 1) - E. Hugenholtz geb. 1968 

Goelst 1) - H.S.J. Hugenholtz (1895-1956) 

Graaf, de 2) - J.B.T. Hugenholtz geb. 1932 

Graham 3) - J.B.T. Hugenholtz (1859-1922) 

Grimelius 3) - P.C. Hugenholtz (1697-1726) 

Grutter 2) - J.B.T. Hugenholtz geb. 1932 

Guerin 1) - M.H. Hugenholtz geb. 1944 

Hana 1) - J.B.T. Hugenholtz (1796-1871) 

Hans 3) - J.B.T. Hugenholtz (1725-1789) 

Hartog, de 3) - G.W.K. Hugenholtz (1889-1969) 

Heering 3) - J.B.T. Hugenholtz (1888-1973) 




49

Hiddink 3) - J.B.T. Hugenholtz geb. 1932 

Hiddink 3) - J.B.T. Hugenholtz geb. 1989 

Kalken, van 1) - G.W.K. Hugenholtz geb. 1964 

Keesen 2) - M.R. Hugenholtz geb. 1966 

Keller 1) - H.S. Hugenholtz (1762-1842) 

Keyzer 1) - M.H. Hugenholtz geb. 1924 

Klinkert 3) - G.W.K. Hugenholtz (1826-1893) 

Koelewijn 2) - A. Hugenholtz geb. 1972 

Kruissen 1) - M.R. Hugenholtz geb. 1966 

Krull 2) - H.S. Hugenholtz (1762-1842) 

Kruyf, de 1) - W. Hugenholtz (1902-1969) 

Kuyper 1) - J.B.T. Hugenholtz geb. 1932 

Leeuwarden 2) - G.W.K. Hugenholtz (1889-1969) 

Lehmkuhl 1) - G.W.K. Hugenholtz (1889-1969) 

Ligt, de 3) - J.B.T. Hugenholtz (1888-1973) 

Lindeman 1) - A.C. Hugenholtz (1723-1796) 

Lindeman 3) - G.W.K. Hugenholtz (1826-1893) 

Linder 1) - M.H. Hugenholtz (1658-1738) 

Luther 3) - inleiding 

Luther 3) - J.B.T. Hugenholtz (1888-1973) 

Luyn, van 3) - G.W.K. Hugenholtz geb. 1964 

Mendels 3) - J.B.T. Hugenholtz (1888-1973) 

Mondeloo 3) G.W.K. Hugenholtz (1826-1893) 

Mulderije 3) - W. Hugenholtz (1902-1969) 

Nabel 1) - P.B. Hugenholtz (1663-1736) 

Nes, van 1) - J.H. Hugenholtz (1822-1857) 

Nyhuis 3) - J.B.T. Hugenholtz (1725-1789) 

Oever, van de 3) - G.W.K. Hugenholtz (1826-1893) 

Okma 2) - M. Hugenholtz geb. 1934 

Overweg 1) - J.B.T. Hugenholtz geb. 1950 

Paassen, van 3) - G.W.K. Hugenholtz (1826-1893) 

Ploeg, van der 1) - F. Hugenholtz geb. 1946 

Plug 3) - G.W.K. Hugenholtz (1826-1893) 

Poppejus 3) - J.B.T. Hugenholtz (1725-1789) 

Pottmann 1) - B. Hugenholtz (1635-ná 1715) 

Pottmann 3) - P.B. Hugenholtz (1663-1736) 

Pouwelsen 1) - J.B.T. Hugenholtz (1888-1973) 

Reuver 2) - J.B.T. Hugenholtz (1859-1922) 

Rheineck, van Leyssius 1) - J.B.T. Hugenholtz (1914-1995) 

Sanden, van 3) - H.S.J. Hugenholtz (1820-1865) 

Schiphorst 1) - B.C.M. Hugenholtz geb. 1951 

Schlieker 2) - J.B.T. Hugenholtz (1914-1995) 

Schultz 3) - J.B.T. Hugenholtz (1725-1789) 

Schuppen, van 1) - M.A. Hugenholtz geb. 1946 

Selkens 2) - G.W.K. Hugenholtz (1826-1893) 

Sprüngli 3) - J.B.T Hugenholtz (1725-1789) 

Steenbeek 1) - M. Hugenholtz geb. 1934 

Steevens 3) - H.S. Hugenholtz (1762-1842) 

Straatman 3) - J.B.T. Hugenholtz (1725-1789) 

Tapper 3) - J.B.T. Hugenholtz (1725-1789) 

Troelstra 3) - J.B.T. Hugenholtz (1888-1973) 

Velzen Camphuis, van 1) - W. Hugenholtz (1902-1969) 

Verheij 3) - G.W.K. Hugenholtz (1826-1893) 

Verkennis 1) - M. Hugenholtz geb. 1916 




50

Vermeulen 2) - B.C.M. Hugenholtz geb. 1951 

Villar 3) - J.B.T. Hugenholtz (1725-1789) 

Wandscheer 3) - J.B.T. Hugenholtz (1725-1789) 

Warsum 3) - J.B.T. Hugenholtz (1725-1789) 

Weber 1) - H.S.J. Hugenholtz (1820-1865) 

Wedekind 1) - C.A.J. Hugenholtz geb. 1937 

Weide, van der 2) - M.H. Hugenholtz geb. 1924 

Wentink 3) - J.B.T. Hugenholtz (1888-1973) 

Wijk, van 3) - H.S.J. Hugenholtz (1820-1865) 

Wijk, van 3) - J.B.T. Hugenholtz (1888-1973) 

Wind, van der 3) - A. Hugenholtz geb. 1972 

Winkelink 2) - J.B.T. Hugenholtz (1725-1789) 

Young 1) - H.S.J. Hugenholtz geb. 1928 

Younis 1) - Frederieke geb. 1967 




51




INDEX OP PLAATSNAAM 

Almelo ......................................................................................................................................................................................24 

Almere......................................................................................................................................................................................34 

Alphen a/d Rijn.........................................................................................................................................................................37 

Amerongen ...............................................................................................................................................................................32 

Amersfoort....................................................................................................................................................................37, 38, 39 

Ammerstol ..................................................................................................................................................28, 30, 31, 32, 33, 34 

Amsterdam..................................................................................................................................................23, 29, 31, 34, 36, 38 

Austerlitz...................................................................................................................................................................................38 

Axel ......................................................................................................................................................24, 25, 36, 42, 43, 44, 46 

Baarn ............................................................................................................................................................................37, 39, 40 

Battle Creek ..............................................................................................................................................................................35 

Bentheim..................................................................................................................................... 7, 12, 13, 14, 17, 19, 20, 21, 23 

Bentveld..............................................................................................................................................................................33, 34 

Bloemendaal .............................................................................................................................................................................33 

Boxtel .......................................................................................................................................................................................24 

Bremen .....................................................................................................................................................................................36 

Brielsch-Nieuwland...................................................................................................................................................................10 

Brussel......................................................................................................................................................................................34 

Bunnik ......................................................................................................................................................................................40 

Bunschoten .............................................................................................................................................................37, 38, 39, 40 

Burgsteinfurt ...............................................................................................................................................................................7 

Calais........................................................................................................................................................................................34 

Capelle a/d IJssel.................................................................................................................................................................43, 44 

Christchurch..............................................................................................................................................................................44 

Coevorden.....................................................................................................................................................................12, 14, 19 

Daytona ....................................................................................................................................................................................34 

Delft........................................................................................................................................................................10, 11, 33, 35 

Den Dolder..........................................................................................................................................................................37, 39 

Den Haag ............................................................................................................................................................................33, 34 

Deventer....................................................................................................................................................................................22 

Djambong .................................................................................................................................................................................43 

Doetinchem.........................................................................................................................................................................27, 43 

Dordrecht..................................................................................................................................................................................11 

Driebergen ................................................................................................................................................................................36 

Eindhoven...........................................................................................................................................................................35, 41 

Emlichheim...........................................................................................................................................12, 13, 14, 15, 16, 18, 19 

Emmen......................................................................................................................................................................................20 

Frömern ......................................................................................................................................................................................7 

Gasselternijeveen ......................................................................................................................................................................15 

Genemuiden..............................................................................................................................................................................16 

Genève................................................................................................................................................................................29, 34 

Gouda .......................................................................................................................................................................................10 

Groningen ...................................................................................................................................................10, 12, 15, 16, 17, 35 

Haarlem ..............................................................................................................................................................................23, 33 

Halfweg ....................................................................................................................................................................................43 

Halsen.......................................................................................................................................................................................21 

Hardenberg ...............................................................................................................................................................................14 

Harderwijk ................................................................................................................................................................................37 

Hattem ......................................................................................................................................................................................12 

Hazerswoude.............................................................................................................................................................................23 

Heemse .....................................................................................................................................................................................14 

Hellevoetsluis......................................................................................................................................................................10, 23 

Hendrik...............................................................................................................................................................................13, 23 

Herborn.......................................................................................................................................................................................9 

Hilversum .................................................................................................................................................................................24 

52




Hockenheim .............................................................................................................................................................................33 

Hoogblokland............................................................................................................................................................................10 

Hoogland ..................................................................................................................................................................................39 

Hooglanderveen ........................................................................................................................................................................38 

Hörde..........................................................................................................................................................................................8 

Iserlohn .......................................................................................................................................................................................9 

Jarama.......................................................................................................................................................................................33 

Kallenhorn ..................................................................................................................................................................................7 

Kampen...............................................................................................................................................................................22, 24 

Kattendijke..........................................................................................................................................................................24, 27 

Kervenheim.................................................................................................................................................................................7 

Klaaswaal......................................................................................................................................................................36, 37, 40 

Laage ........................................................................................................................................................................................21 

Laren.........................................................................................................................................................................................23 

Le Mans....................................................................................................................................................................................34 

Leiden.....................................................................................................................................................................43, 44, 46, 47 

Les Issembres......................................................................................................................................................................43, 44 

Leusden-Zuid............................................................................................................................................................................38 

Londen................................................................................................................................................................................34, 46 

Maarssen...................................................................................................................................................................................11 

Meppel......................................................................................................................................................................................27 

Naarden...............................................................................................................................................................................33, 34 

Neuenhaus...................................................................................................................................................12, 19, 20, 22, 23, 24 

Nieuwegein...............................................................................................................................................................................37 

Nijkerkerveen............................................................................................................................................................................36 

Nivelles.....................................................................................................................................................................................33 

Nordhorn.....................................................................................................................................................................................9 

Oegstgeest...........................................................................................................................................................................36, 42 

Parijs.............................................................................................................................................................................33, 34, 43 

Purmerend...........................................................................................................................................................................28, 33 

Ransdorp...................................................................................................................................................................................36 

Rennes ......................................................................................................................................................................................34 

Rotterdam .............................................................................................................................................22, 23, 33, 41, 42, 43, 44 

Saigon.................................................................................................................................................................................43, 44 

Schellingwoude.........................................................................................................................................................................36 

Scheveningen............................................................................................................................................................................46 

Schiedam ..................................................................................................................................................................................35 

Schoonhoven.......................................................................................................................................................................11, 23 

Schüttorf .........................................................................................................................................................................9, 10, 12 

Sleen .........................................................................................................................................................................................16 

Spui...........................................................................................................................................................................................36 

St. Michielsgestel......................................................................................................................................................................31 

Steinfurt ......................................................................................................................................................................................7 

Stockholm.................................................................................................................................................................................31 

Suzuka ......................................................................................................................................................................................33 

Tuy-Hoa....................................................................................................................................................................................43 

Uelsen.......................................................................................................................................................................................21 

Unna ...........................................................................................................................................................................................7 

Utrecht ........................................................................................................ 10, 20, 22, 23, 24, 27, 28, 33, 34, 36, 37, 38, 40, 41 

Veere.........................................................................................................................................................................................47 

Veldhausen .......................................................................................................................................................16, 17, 19, 20, 22 

Velzen...........................................................................................................................................................................16, 46, 50 

Vledder .........................................................................................................................................................................27, 33, 35 

Vught........................................................................................................................................................................................31 

Wellinghofen ..............................................................................................................................................................................8 

Wetter a/d Ruhr...........................................................................................................................................................5, 6, 7, 8, 9 

Wezep.......................................................................................................................................................................................37 

Winterswijk...............................................................................................................................................................................33 

Woubrugge ...............................................................................................................................................................................36 

53




Zandvoort..................................................................................................................................................................................33 

Zeist............................................................................................................................................................32, 36, 37, 38, 40, 41 

Zetten........................................................................................................................................................................................24 

Zolder .......................................................................................................................................................................................33 

Zuid-Beyerland ...................................................................................................................................................................24, 36 

Zürich .................................................................................................................................................................................34, 46 

Zutphen.....................................................................................................................................................................................10 

Zwolle.................................................................................................................................................................................14, 20 

54

Familiegeschiedenis Hugenholtz “De Bentheimse tak”

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?