Herkenning van letsel door lichamelijk geweld - Welkom op het ...

en
76
deel 2 onderzoek en herkenning Van letsels
Een aparte groep verwondingen vormen de verbrandingen door elektriciteit, bevriezing, vuurwerk en chemische
stoffen [9.87-9.97].
9.87. Tweedegraads brandwonden door elektra.
9.89. Tweedegraads brandwond door bevriezing.
9.88. Tweedegraads brandwonden door elektra.
9.90. Tweedegraads brandwond door bevriezing met vloeibare stikstof bij
behandeling van wrat.
9.91. Tweedegraads brandwond door vuurwerk. 9.92. Tweedegraads brandwonden door vuurwerk.
Herkenning van letsel
door lichamelijk geweld
Een praktische handleiding
voor hulpverleners
Met 600 afbeeldingen in kleur
a
9.100. a Colles-fractuur rechts met afwijkende stand na val. b Röntgenfoto.
hoofdstuk 9 ‘normale’ accidentele letsels en afwijkingen
Een van de meest voorkomende fracturen bij een ‘simpele’ val is de Colles-fractuur (polsfractuur met de
typische ‘bajonetstand’). Deze ontstaat door een val met uitgestrekte arm [9.100]. Minder vaak voorkomend
bij zo’n val is de Smith-fractuur (‘omgekeerde Colles’, met de typische ‘lepelstand’) en een fractuur van de
hand [9.101-9.105].
afwijkende stand
fractuurlijn
a
9.101. a Smith-fractuur van rechter pols door val. b Röntgenfoto.
a
9.102. a Polsfractuur links met afwijkende stand na val. b Röntgenfoto.
Letsel-v4.indd 76 02-06-2008 12:06:40 Letsel-v4.indd 79 02-06-2008 12:06:49
b
b
b
fractuurlijnen
fractuurlijnen
79
02-06-2008 13:13:23
U.J.L. Reijnders, C. Das, B.C. Drijber, R. Lulf
Af en toe verschijnt er een boek dat medische professionals niet
mogen missen. Naast de gebruikelijke standaardwerken, moet er nu
ruimte worden gemaakt voor Herkenning van Letsel door lichamelijk
geweld. Mishandeling – of het nu om volwassenen of kinderen gaat
– wordt binnen de Nederlandse gezondheidszorg onvoldoende
herkend. Letsels kunnen een belangrijke aanwijzing zijn voor
mishandeling. Het is van groot belang dat deze verwondingen op
een juiste wijze worden beoordeeld, geïnterpreteerd en geregistreerd,
waardoor een begin kan worden gemaakt met de hulp die
slachtoffers nu nog te vaak moeten ontberen.
Dit boek biedt talloze praktische handvatten om uw kennis en
vaardigheid te vergroten bij het herkennen van en het omgaan met
letsel door lichamelijk geweld. Veel aandacht wordt geschonken
aan incidentie, risicogroepen, daders en klachtenpatronen. Maar
ook wordt uitgebreid stilgestaan bij de beschrijving van de diverse
soorten letsels, waarbij een helder onderscheid wordt gemaakt tussen
letsel door ongevallen en toegebracht letsel.
Titel: Herkenning van letsel door lichamelijk geweld
Ondertitel: Onderzoek, evaluatie en beleid. Een praktische handleiding voor
hulpverleners met 600 afbeeldingen in kleur
ISBN: 978 90 8562 035 8
Auteur: U.J.L. Reijnders, C. Das, B.C. Drijber, R. Lulf
Omvang: 256 pagina’s. genaaid, gebonden
Illustraties: 600 illustraties in kleur
Verkoopprijs: 65 euro
bloeduitstortingen met centraal blekere lijn
a
10.15. a Tram-line bruising door klappen met hamersteel (b).
deel 2 onderzoek en herkenning Van letsels
a
10.16. a Bloeduitstorting met centrale bleke lijn (tramline bruising) door klap met bezemsteel (b).
96
b
b
bloeduitstortingen
10.94. Knijpletsel: ‘fingertip bruising’.
hoofdstuk 10 abnormale Verdachte (niet accidentele, intentionele) letsels en afwijkingen
bloeduitstortingen
10.95. ‘Fingertip bruising’ op rug, passend bij
‘shaken baby-syndroom’.
schedeldakfracturen en bloeduitstortingen
10.96. Letsels door klap met ijzeren staaf op hoofd (schedelsectie).
10.9 fracturen
Fracturen bij kinderen beneden de twee jaar moeten altijd doen denken aan mishandeling. Ook als er sprake
is van meerdere fracturen, zeker als de fracturen van verschillende ouderdom zijn, is dat zeer suspect voor
mishandeling. Dit is altijd reden om een röntgenopname van het gehele skelet te maken.
In de differentiële diagnose van dit beeld moet zeker ook altijd gedacht worden aan de aangeboren botvormingsafwijking
osteogenesis imperfecta, die voor breekbare botten zorgt. Het is helaas al enkele malen
voorgekomen dat ouders ten onrechte zijn veroordeeld voor kindermishandeling, omdat later bleek dat hun
kind deze ziekte had. Kindermishandeling bij kinderen met osteogenesis imperfecta is echter wel gezien. Bij
Letsel-v4.indd 96 02-06-2008 12:07:58 Letsel-v4.indd 125 02-06-2008 12:10:08
Leaflet Letsel_v2.indd 1 17-06-2008 21:38:12
125

Over de auteurs
Udo Reijnders is forensisch arts bij de ggd Amsterdam, afdeling
Forensisch Geneeskunde. Naast zijn werk als forensisch arts
is hij als docent en gastdocent forensische geneeskunde onder
meer verbonden aan de VU, de UvA, de NSPOH en het Politie
Opleidingscentrum.
Kees Das is arts en jurist en werkt momenteel als hoofd van de
afdeling Forensische Geneeskunde van de ggd Amsterdam. Hij
was voorzitter van de Vakgroep Forensische Geneeskunde van
de ggd Nederland en is voorzitter van het Forensisch Medisch
Genootschap.
a
98 10.19. a Striemen toegebracht met ‘looped cord’ (b).
Bestelformulier
Babette Drijber is werkzaam als arts bij de ggd Amsterdam,
afdeling Forensische Geneeskunde. Daarnaast werkt zij als
huisarts in Amsterdam en als gastdocent forensische geneeskunde
(mishandeling en geweld) op het huisartseninstituut van de UvA.
Ronald Lulf werkt als Spoedeisende Hulp-arts in het Slotervaartziekenhuis
te Amsterdam en als forensisch arts bij de ggd
Amsterdam. Als docent en examinator is hij betrokken bij de
opleiding van forensisch geneeskundigen, in het bijzonder voor
het onderdeel Arrestantenzorg.
Ja, ik bestel _________ exempla(a)r(en) van Herkenning van letsel door lichamelijk geweld isBn 978 90 8562 035 8
(€ 65,– per exemplaar).
Naam: Voorletters: dhr/mw
Straat: Huisnummer:
Postcode: Plaats:
Telefoonnummer: Email:
Handtekening:
deel 2 onderzoek en herkenning Van letsels
Ook slaan met een broeksriem (gesp), dubbelgevouwen draad of zegelring kan typische afdrukken (bloeduitstortingen)
geven [10.18-10.22].
a
10.18. a Tramline bruising door broekriem (b).
b
Alle prijzen zijn inclusief 6% btw
b
11.13. Bloeduitstorting aan binnenzijde van bovenlip.
11.15. Scheurwondje aan binnenzijde van onderlip.
hoofdstuk 11 typische Verwondingen en ‘normale’ afwijkingen
stuur dit bestelformulier in een ongefrankeerde envelop naar:
Prelum uitgevers, Antwoordnummer 7029, 3990 TA Houten. Of fax naar: 030-63 55 069
Onze boeken kunt u ook verkrijgen via en de boekhandel bij u in de buurt.
bloeduitstorting
bloeduitstortingen
a
b
11.14. a Bloeduitstorting aan binnenzijde van bovenlip. b Tramline bruising binnenzijde bovenlip links van 2e snijtand en hoektand na klap op mond.
11.16. Tand door lip (perforatie).
Letsel-v4.indd 98 02-06-2008 12:08:08 Letsel-v4.indd 141 02-06-2008 12:11:30
Verzendkosten bedragen € 1,95 voor Nederland en € 5,- voor België. Bij bestellingen boven de € 150,- worden geen verzendkosten in rekening gebracht.
Op al onze aanbiedingen en overeenkomsten zijn de Algemene Voorwaarden van Prelum Uitgevers van toepassing, gedeponeerd bij de Kamer van
Koophandel te Utrecht op 3 oktober 2006 onder nummer 11058269. Een exemplaar van deze voorwaarden zal op verzoek worden toegezonden.
De voorwaarden zijn tevens raadpleegbaar via www.prelum.nl.
141
38
deel 2 onderzoek en herkenning Van letsels
Kleur
Bloeduitstortingen veranderen in de tijd van kleur door afbraak van bloedpigment. Een verse bloeduitstorting
kleurt van rood (0 uur tot uren) tot blauwpaars (uren tot een dag), is gevoelig en vertoont meestal een
zwelling [8.21]. Naarmate de dagen vorderen, zal de kleur veranderen naar groen, geel en bruin om vervolgens
in de loop van twee tot vier weken te verdwijnen [8.22]. Groenverkleuring treedt gewoonlijk niet binnen
achttien uur op.
8.21. Verse paarsblauwe bloeduitstorting met forse zwelling na
vuistslag op oog.
8.22. Geelgroene bloeduitstortingen van oudere
datum.
De rode kleur is het gevolg van uittreden van
zuurstofrijk bloed uit de vaten en door vasodilatatie.
De blauwpaarse kleur bij een bloeduitstorting
wordt veroorzaakt door zuurstofarm bloed.
De groene kleur ontstaat als hemoglobine wordt
afgebroken tot biliverdine. Wordt biliverdine
afgebroken tot bilirubine, dan wordt een gele
kleur zichtbaar. Als ijzer een verbinding vormt
met ferritine tot hemosiderine, kleurt de bloeduitstorting
uiteindelijk bruin.
Met uitspraken over de ouderdom van een letsel
moet terughoudendheid betracht worden, omdat
deze afhankelijk is van vele factoren, zoals
de omvang van de bloeding, de diepte, de leeftijd
van het slachtoffer, ziekten en pigmentatie.
Daarom is het verstandiger te spreken over vers,
één tot twee dagen, of meer dagen. Als bij een
diepe kneuzing een bloeduitstorting optreedt,
zal vaak al verkleuring zijn opgetreden als bloed
aan de oppervlakte zichtbaar wordt.
Een conjunctivale bloeding zal niet verkleuren
omdat het hemoglobine daarin van zuurstof
subconjunctivale bloeding bloeduitstorting
voorzien blijft door de omringende lucht [8.23]. 8.23. Blauw oog door klap op oog.
hoofdstuk 8 soorten letsel en gerelateerde afwijkingen
Lijkvlekken
Lijkvlekken en ontbindingsverschijnselen worden nogal eens aangezien voor een bloeduitstorting [8.24].
Lijkvlekken kunnen verschillende kleuren hebben [8.25]. Soms komen lijkvlekken en bloeduitstortingen
gecombineerd voor [8.26] en kan een lijkvlek een bloeduitstorting maskeren. Lijkvlekken hebben als specifieke
kenmerken dat ze op specifieke locaties voorkomen (namelijk de diepste delen van het lichaam onder
invloed van de zwaartekracht), blanke drukplekken vertonen (omdat ze niet kunnen ontstaan op plekken
waar de huidvaatjes dichtgedrukt worden door ligging of knellende kleding) en wegdrukbaar zijn in de
eerste 24-48 uur.
8.24. Blauwgroene verkleuring van buik als
gevolg van gasvorming bij ontbinding.
blanke drukplek lijkvlekken verkleuring door gasvorming
blanke drukplek
8.25. Roodroze lijkvlekken door afkoeling in mortuarium.
blanke drukplek bloeduitstortingen normale lijkvlek
blanke drukplek
8.26. Bloeduitstortingen door ernstig ongeval, gecombineerd met lijkvlekken.
Letsel-v4.indd 38 02-06-2008 12:04:25 Letsel-v4.indd 39 02-06-2008 12:04:28
Leaflet Letsel_v2.indd 2 17-06-2008 21:38:23
39
✁