Altijd. Overal. - Over de NOS

Altijd. Overal.
Een kijkje achter de schermen.
Verslag over 2012

3 1
Een kijkje achter de schermen.

2 3
INHOUD
Voorwoord 5
Directieverslag 7
Raad van Toezicht 11
Nieuwe vormgeving 15
NOS Programma’s 17
NOS Nieuws 17
NOS Nederland Kiest 35
NOS Sport 41
NOS Sportzomer 49
NOS Evenementen 63
Nieuwsuur 71
NOS Nieuwe Media 75
Input 77
De organisatie NOS 81
NOS Medewerkers 81
NOS Ondernemingsraad 86
Meer NOS 89
De cijfers 92
Zendtijd 92
Kijk-, luister- en internetcijfers 93
Formatiecijfers 101
Financieel Jaarverslag 107

Het jaar 2012 was in veel
opzichten een uniek jaar.
4 5
NOS VOORWOORD
Het jaar 2012 was in veel opzichten een uniek jaar. Hoogtepunten in de programmering van de NOS waren
het – voor het Nederlands elftal niet bijzonder succesvolle – EK voetbal in Polen en Oekraïne, de Tweede
Kamerverkiezingen en de Olympische Spelen en de Paralympics in Londen. Op de radio werden de
sportevenementen bovendien voor het eerst gebracht in samenwerking met alle omroepen, in de Radio
1 Sportzomer. Verder sprongen in het oog de nieuwe vormgeving van onze televisieprogramma’s, de
vernieuwde website (het eerste resultaat van onze nieuwe strategie Internet First) en de nieuwe mobiele
app. Niet eerder hadden we een interview met iemand in de ruimte (André Kuipers) en we namen afscheid
van dé weerman van Nederland, Erwin Kroll.
2012 was het jaar waarin de Nederlanders voor de vijfde keer in tien jaar naar de stembus gingen. De
uitkomst: kabinet-Rutte II. Dat nog eens 100 miljoen euro aan extra bezuinigingen op de publieke omroep
aankondigde. Bovenop de 200 miljoen van Rutte I dus. Verder kwam Eredivisie Live in handen van het
Amerikaanse Fox, de zender van de Australische mediatycoon Rupert Murdoch. Voor ruim een miljard
euro. Ook uniek.
Zijn het bedreigingen? Of kansen? Zeker is in elk geval dat het Nederlandse medialandschap in snel
tempo verandert. De NOS was ook het afgelopen jaar stevig verankerd in dat landschap. Dankzij innovaties,
mooie programma’s en vooral dankzij onze medewerkers. Opnieuw iets minder in aantal dan in het
voorgaande jaar, maar met net zoveel overtuiging en enthousiasme aan het werk om alles op televisie, op
internet, op uw mobiel en op de radio te krijgen.
In dit jaarverslag krijgt u een overzicht van wat de NOS het afgelopen jaar bezighield. In het Directieverslag
staan de algemene ontwikkelingen. Vervolgens leest u over de belangrijkste programma’s, gebeurtenissen
en projecten per redactie. Ook wat er binnen de NOS als organisatie speelde, komt aan bod. Aan het
eind geven we een overzicht van de cijfers met betrekking tot zendtijd, aantallen kijkers en luisteraars,
internetgebruik, de formatie en de financiën.
Hilversum, 24 april 2013
Jan de Jong, algemeen directeur

6 7
NOS DIREcTIEVERSLAg
Taken en missie
De NOS is als publieke omroep verantwoordelijk voor een brede nieuwsvoorziening die betrouwbaar is en
onafhankelijk. De taken van de NOS staan omschreven in de Mediawet:
• Het verzorgen voor de landelijke publieke omroep van media-aanbod op het gebied van nieuws, sport
en evenementen dat zich bij uitstek leent voor een onbevooroordeelde aanpak. Hiertoe behoort in elk
geval media-aanbod dat een hoge frequentie en vaste regelmaat van verspreiding vereist, een algemeen
dienstverlenend karakter draagt of met een doelmatiger inzet van middelen beter gezamenlijk tot
stand kan komen
• Het verzorgen van teletekst voor de landelijke publieke omroep
• Het toegankelijk maken van het media-aanbod via alle beschikbare media.
Aan de hand van deze taken heeft de NOS zichzelf deze missie gesteld:
“De NOS stelt zich, als integraal onderdeel van de publieke omroep, tot doel de primaire informatiebron
te zijn op het gebied van nieuws, sport en evenementen, zodat de Nederlandse burger beter in staat is te
oordelen over ontwikkelingen in de wereld en zijn gedrag te bepalen. De NOS hanteert hierbij de hoogste
journalistieke eisen van zorgvuldigheid, betrouwbaarheid, ongebondenheid, pluriformiteit en onbevooroordeeldheid.
De NOS streeft ernaar deze informatie toegankelijk te maken via alle beschikbare media en
voor alle maatschappelijke geledingen.”
Strategie
“Het behoud van onze huidige positie is geen gegeven, wij zullen deze dag in dag uit moeten bevechten”,
schreven we vorig jaar. En: “(…) de NOS is vooral een ijzersterk merk op televisie en radio. Op internet is
dat minder het geval. En juist daar zit de jongere generatie die we willen bereiken en aan ons binden.”
Ook in het Strategisch Bedrijfsplan 2013-2017, dat vorig jaar verscheen, wordt gerefereerd aan de noodzaak
het publieksbereik van de NOS op peil te houden en onder jongeren te vergroten. Voor de legitimatie
van de NOS op de langere termijn, zo staat er, is het van het grootste belang dat ons draagvlak intact blijft
en onder jongeren wordt versterkt.
Vertaald naar de praktijk: we moeten dáár zijn waar de jongeren zijn. Op internet dus, via apps en sociale
media. En in ‘real life’. Hoe hebben we het afgelopen jaar invulling gegeven aan deze aan onszelf opgelegde
opdracht?

In tijden van hoogconjunctuur komt er geen geld voor de omroep bij,
maar in tijden van crisis gaat er wel steeds geld vanaf
We hebben begin 2012 de voorpagina van onze website vernieuwd. Zo worden ‘gewoon’ nieuws en
sportnieuws niet meer opgevoerd als aparte rubrieken, maar zijn ze geïntegreerd. Deze vernieuwing was
overigens een ‘quick fix’: een grondige verbouwing van de site volgt in de loop van 2013.
Ook is de werkwijze op de nieuwsredactie gewijzigd. Doel: méér nieuws dat sneller op de site staat.
Internet First heet dat in onze vocabulaire. Resultaat: een duidelijke toename van het internetbezoek.
We kwamen met een (succesvol gebleken) NOS-app voor zowel de iPhone als voor Android- en
Windows-toestellen en voor Blackberry’s. Onze unieke content aan beeld en geluid is daarmee nu ook
op smartphones beschikbaar. Er kwam een NOS-feed op Facebook, en Twitter kreeg voor het eerst een
prominente rol in onze verkiezingsuitzendingen.
‘Daar zijn waar de jongeren zijn’ hebben we ook letterlijk genomen. Voor het eerst was de NOS ook zichtbaar
aanwezig tijdens de 3FM-actie Serious Request.
Allemaal voorbeelden van hoe wij dag in dag uit werken aan het vergroten van ons bereik. Ook de nieuwe
vormgeving en het nieuwe format van het NOS Journaal van 20.00 uur vallen daaronder. Want hoe
menselijker en hoe beter wij de onderwerpen over het voetlicht weten te krijgen – met het nieuws van de
dag, maar ook het gesprek van de dag –, hoe beter voor het bereik. En dat bereik is ons bestaansrecht,
per slot van rekening.
Bezuinigingen
De Nederlandse publieke omroep moet het vanaf 2015 met 200 miljoen euro minder doen. Vanaf 2016
komt daar nog eens 100 miljoen bovenop. Bezuinigingsmaatregelen opgelegd door respectievelijk de
kabinetten Rutte I en Rutte II. Bij elkaar opgeteld heeft de publieke omroep over vier jaar een budget dat
maar liefst 30 procent kleiner is dan nu. Dat is, ook in vergelijking met andere sectoren, een forse ingreep.
Wat betekent dit alles voor de NOS? Zeker is dat als gevolg van de bezuinigingen van Rutte I het budget
van de NOS vanaf 2015 structureel acht miljoen euro lager is. Over de verdeling van de 100 miljoen aan
bezuinigingen van Rutte II moet nog worden besloten, mede aan de hand van een door de staats -
secre taris aangekondigde toekomstverkenning die in 2013 zal plaatsvinden.
8 9
NOS DIREcTIEVERSLAg
Het is duidelijk: het gaat hier om heel veel geld. Hier komt ook de NOS niet ongeschonden doorheen.
Toch zullen wij er alles aan doen om ervoor te zorgen dat de NOS een organisatie blijft met perspectief.
De NOS is en blijft voor ons de kern van het publieke bestel. Onafhankelijke nieuwsvoorziening is van het
allergrootste belang. In een democratie, immers, moet de burger goed en neutraal geïnformeerd zijn
keuzes kunnen maken.
Het belang van sport mag daarbij niet worden onderschat. Niet alleen valt sport simpelweg onder nieuwsvoorziening,
maar als de publieke omroep de taak heeft een zo breed mogelijk publiek aan te spreken, dan
kan en mag sport niet ontbreken. In het supersportjaar 2012 bestond 10 procent van de zendtijd uit sport.
Die 10 procent genereerde 21 procent van de totale kijktijd naar de publieke omroep; een verhouding die
in geen enkele andere programmacategorie wordt gehaald. Nog een cijfer: het afgelopen jaar heeft 97
procent van de Nederlandse bevolking sport gekeken bij de NOS. Dus bij de publieke omroep. En dat alles
voor 60 cent per maand per gezin (en daar moeten de STER-inkomsten nog vanaf).
Hoe dan ook, we constateren dat er, sinds de afschaffing van de omroepbijdrage op 1 januari 2000, in
tijden van hoogconjunctuur geen geld voor de omroep bijkomt, maar dat er in tijden van crisis steeds wel
geld vanaf gaat. Hoeveel, dat hangt af van de samenstelling van de regering. (Net als de inrichting van het
bestel, voegen we daaraan toe.) Dat maakt het voeren van beleid er niet makkelijker op, om het mild te
zeggen. Wij zijn dan ook ferm voorstander van een onafhankelijke financiering van de publieke omroep.
Hetzij door vaste bedragen over meerdere jaren vast te stellen, hetzij door de terugkeer naar het aloude
Kijk- en Luistergeld.
Tot slot: of er nu bezuinigd wordt of niet, de NOS is en blijft een organisatie met ambities. Met de
initia tieven en de mensen om ze waar te maken.
Jan de Jong, algemeen directeur
geert Hofman, zakelijk directeur

Van links naar rechts: Boudewijn Dessing, Anita Arts, Johan van der Werf, Khalid Boutachekourt, Jan de Vries, Els van Batum
10 11
NOS RAAD VAN TOEZIcHT
Tot 1 december 2011 bestond de Raad van Toezicht van de NOS uit de leden van de Raad van Bestuur
van de NPO. Per die datum heeft de NOS een onafhankelijke Raad van Toezicht, in het kader van ‘good
governance’ en op aangeven van de Tweede Kamer benoemd door de minister van OcW. De nieuwe raad
kwam meteen in december bijeen en telt zes leden.
In die eerste vergadering nam de Raad van Toezicht een aantal formele besluiten: Boudewijn Dessing
werd gekozen als vicevoorzitter en er werd een Auditcommissie (bestaande uit Anita Arts en Boudewijn
Dessing) ingesteld, alsmede een Remuneratiecommissie (bestaande uit Johan van der Werf en Els van
Batum). Ook keurde de raad het Strategisch Bedrijfsplan 2012-2016 en de Begroting 2012 goed.
In de daaropvolgende vergaderingen – de Raad van Toezicht kwam in 2012 zes keer bijeen – volgde de
vaststelling van de huishoudelijke reglementen van de bovengenoemde commissies. Ook werd het profiel
van de Raad van Toezicht vastgesteld. De profielschets van de directie had de oude Raad van Toezicht al
gemaakt. Verder zijn de – naar aanleiding van de nieuwe bestuurlijke constellatie aangepaste – statuten
van de NOS goedgekeurd, alsook het Programmastatuut en het huishoudelijk reglement van de nog door
de oude raad benoemde commissie van Deskundigen.
Samen met de commissie van Deskundigen is de werkwijze vastgesteld die deze zal volgen bij het geven
van advies aan de raad over fundamentele vraagstukken rond het journalistieke en maatschappelijke
functioneren van de NOS.
De Raad van Toezicht heeft vorig jaar intensief gesproken over de aan de publieke omroep opgelegde
bezuinigingen van 200 miljoen euro (door het kabinet-Rutte I) en nog eens 100 miljoen euro (door Rutte II)
en de gevolgen daarvan voor het publieke omroepbestel en de NOS. In de besprekingen was uitdrukkelijk
aandacht voor:
• de positie van de NOS in het publieke bestel
• de zorgen die de raad heeft over deze bezuinigingen in relatie tot de wettelijke taak van de NOS
• de relatie van de NOS met de (Raad van Bestuur van de) NPO.
Deze onderwerpen zullen ook in 2013 de bijzondere aandacht van de Raad van Toezicht vragen.

Voorts liet de Raad van Toezicht zich door de NOS-directie uitgebreid informeren over het project
‘Broadcast in control’, dat de continuïteit van het productie- en uitzendproces van de NOS waarborgt.
In april keurde de Raad van Toezicht – mede op basis van positieve adviezen van de Auditcommissie – het
Jaarverslag 2011 goed, in oktober het Strategisch Bedrijfsplan 2013 -2017 en het Jaarplan voor 2013, en
in december de Begroting 2013. Aan de hand van de voorgelegde stukken en de door de NOS-directie
verschafte informatie over de bedrijfsvoering oordeelde de raad dat de NOS een stabiele en goed geleide
organisatie is.
gelet op de relatief korte periode die de Raad van Toezicht in 2012 in functie was, is besloten om de
statutair voorgeschreven evaluatie van zowel het functioneren van de directie als van het eigen
functioneren te verplaatsen naar het vroege voorjaar van 2013.
Tot slot is ook besloten dat bij de herbenoeming van de leden van de Raad van Toezicht en van de
commissie van Deskundigen een Rooster van Aftreden zal worden opgesteld. Uitgangspunt daarvan is
het waarborgen van de continuïteit in het toezicht.
In 2012 heeft de Auditcommissie vijfmaal vergaderd. Naast de advisering van de Raad van Toezicht ten
aanzien van de hiervoor genoemde onderwerpen, heeft de Auditcommissie aandacht gegeven aan de
verdere ontwikkeling van KPI’s (key performance indicators) bij de NOS en aan het risicomanagement.
De Remuneratiecommissie is twee keer in vergadering bijeengeweest, waarbij zij zich in het bijzonder
heeft verdiept in het loongebouw van de NOS.
Al met al is de Raad van Toezicht positief over de door de NOS in 2012 behaalde resultaten, zowel
programma-inhoudelijk als wat de bedrijfsvoering betreft.
De Raad van Toezicht is als volgt samengesteld:
Johan van der Werf, voorzitter
Els van Batum
Boudewijn Dessing, vicevoorzitter
Khalid Boutachekourt
Anita Arts
Jan de Vries
12 13
NOS RAAD VAN TOEZIcHT
Commissie van Deskundigen
De eind 2011 in het leven geroepen commissie van Deskundigen heeft drie taken:
• het gevraagd en ongevraagd adviseren van de Raad van Toezicht van de NOS over fundamentele vraagstukken
inzake het journalistieke en maatschappelijke functioneren van de NOS (statutaire taak)
• het onderzoeken van klachten van kijkers, luisteraars en lezers over de berichtgeving van de NOS
(ombudsfunctie)
• het adviseren bij zwaarwegende verschillen van mening tussen de hoofdredacties en de NOS-directie
(uit het NOS Programmastatuut voortvloeiende taak).
In het verslagjaar heeft de commissie vijf keer vergaderd en er is overleg gevoerd met de directie, de
hoofdredactie Nieuws en met de Raad van Toezicht.
In het kader van haar functie om gevraagd en ongevraagd te adviseren over de wijze waarop de NOS haar
journalistieke opdracht vervult, heeft de commissie – op verzoek van de NOS-directie – een beoordeling
gemaakt van de NOS-berichtgeving over het cOA en de algemeen directeur van die instelling, Nurten
Albayrak.
Het overleg in de commissie was in 2012 vooral gericht op de ontwikkeling van haar statutaire taak stelling.
Zo heeft ze zich in kritische en constructieve gesprekken gebogen over de maatschappelijk verantwoor-
delijke positie van de NOS in de journalistiek. De commissie heeft een raamwerk voor haar werkzaamheden
opgesteld en dat in overleg met de Raad van Toezicht vastgesteld. In het jaar 2013 zal aan dit
raamwerk uitwerking en uitvoering worden gegeven.
In het verslagjaar bestond de commissie uit:
Harry Kramer, voorzitter
Suzette Wyers
Yvonne Zonderop
Ouke Arts
Huub Wijfjes

Met de nieuwe vormgeving
streeft de NOS ernaar om
zowel het huidige als een
nieuw en jonger publiek
aan te spreken
14 15
NOS NIEUWE VORMgEVINg
Het voorjaar van 2012 staat bij de NOS grotendeels in het teken van de invoering van
de nieuwe vormgeving. Na zes jaar zijn de oude decors en leaders nodig aan vervanging
toe. Eind mei wordt de nieuwe vormgeving gepresenteerd aan het publiek en de
media. De decors, de leaders, de grafische elementen en het geluid van alle NOS-
televisieprogramma’s zijn ingrijpend vernieuwd.
Kernbegrippen daarbij: snelheid, urgentie en innovatie. Met de nieuwe vormgeving
streeft de NOS ernaar om zowel het huidige als een nieuw en jonger publiek aan te
spreken.
Niet alles verandert, want het vertrouwde logo met de rode ‘O’ van NOS blijft centraal staan. Maar wel
in een modern decor waarin beeld een veel grotere rol speelt dan tot dan toe gebruikelijk. Bij het overbrengen
van informatie is de impact van beeld namelijk veel groter dan die van het woord. En overdracht
van informatie is de kern van het werk bij de NOS.
Die gedachte vormt ook de basis van een andere opmerkelijke verandering: de presentatoren (de ‘anchors’)
van de grote nieuwsuitzendingen zitten niet langer achter een desk, maar staan en lopen (net zoals hun
sportcollega’s al eerder deden). Bijvoorbeeld van het ene beeldscherm naar het andere, waardoor de
kijker als het ware wordt meegenomen in het verhaal. Ook het staan en lopen staat dus ten dienste van
het overbrengen van de inhoud. Daarnaast wordt de informatie op deze manier dynamischer, meer ontspannen
en dus minder afstandelijk gebracht. Met andere woorden: menselijker en dichterbij.

NOS NIEUWS
16 17
Ook in 2012 gaat Europa gebukt onder de economische crisis. Nederland worstelt met
Brusselse normen en Haagse bezuinigingen. Het eerste kabinet-Rutte valt, er komen
nieuwe verkiezingen. Veel Nederlanders houden hun adem in als prins Friso ernstig
gewond raakt bij een ski-ongeluk. De strijd in Syrië krijgt de trekken van een burger-
oorlog en in Egypte wordt de verdreven president Mubarak tot levenslang veroordeeld.
De Amerikanen gaan naar de stembus voor presidentsverkiezingen, de grieken
protesteren – geregeld gewelddadig – tegen de bezuinigingen en in Italië vaart het
cruiseschip costa concordia op de klippen en kapseist. We beleven een zinderende
sportzomer met Europees voetbal en Olympisch goud voor Epke. Sociale media
spelen ook het afgelopen jaar een belangrijke rol: zie het Project X-‘feest’ in Haren en
de beursgang van Facebook.
gebeurtenissen die de NOS 24 uur per dag, zeven dagen per week verslaat. Van twee treinen die frontaal
op elkaar botsen in Amsterdam, de wietpas en stijgende tandartstarieven tot de Ugandese ‘warlord’ Kony,
Whitney Houston die overlijdt en François Hollande die Nicolas Sarkozy opvolgt als president van Frankrijk.
Het is bij de NOS te volgen op internet, radio, televisie, teletekst en de themakanalen Journaal24 en
Politiek24. Van reguliere programma’s tot flitsjournaals en extra uitzendingen: het laatste NOS-nieuws is
altijd en overal te vinden.
NOS Journaal
Nieuw format NOS Journaal van 20.00 uur
Dynamisch en modern. Dat is het nieuwe format van het NOS Journaal van 20.00 uur. Het wordt eind mei
ingevoerd, tegelijk met de nieuwe vormgeving van alle NOS-televisieprogramma’s. Vanaf nu staan en
lopen de ‘anchors’ in een nieuw decor met grote schermen en de modernste technieken.

Alles staat ten dienste van een heldere inhoud en een goed verhaal
– menselijker en dichterbij de kijker
Alles staat ten dienste van een heldere inhoud en een goed verhaal. Want niet alleen het uiterlijk, maar
ook de taal wordt meer van nu om ook een jonger publiek aan te spreken. Puntiger, minder formeel,
urgenter – kortom: menselijker en dichterbij de kijker.
Voor de inhoudelijke keuzes maken de nieuwe presentatievorm en het nieuwe decor geen verschil: de
betekenis van het nieuws voor de kijker blijft leidend. Hooguit worden de accenten hier en daar verlegd.
Het nieuwe format is daarom niet zozeer een revolutie als wel een evolutie.
Internet First
Internet zet de toon en daarom zet NOS Nieuws vanaf februari de website, NOS.nl, op één. Onder het
motto ‘Internet First’ wordt niet langer eerst een radiobericht gemaakt dat vervolgens (eventueel verrijkt
met beeld en geluid) op de site wordt geplaatst, maar is de werkwijze andersom. De nieuwsconsument
van vandaag de dag wil immers niet meer wachten op een radiobulletin of journaaluitzending, maar
meteen via internet kunnen volgen wat er gebeurt.
De homepage van NOS.nl is aan de nieuwe werkwijze aangepast en toont een combinatie van hoofdverhalen
en het laatste nieuws (inclusief sport) om de nieuwshonger van het publiek optimaal te stillen. De
nieuwsselectie is breder, de updates zijn sneller en er wordt verwezen naar andere media.
Dit is echter geen eindstation. Ook in de toekomstige behoeften van de nieuwsconsument moet worden
voorzien. Een van de stappen die daartoe zullen worden gezet is ‘Video First’, een project dat in 2013
vorm gaat krijgen. Video zal op internet een nog prominentere rol krijgen. Sneller en frequenter zullen
nieuws video’s online worden gezet, nog voordat ze worden uitgezonden in het Journaal op televisie. Dat
is nu nog vaak anders.
Wekker NOS Journaal half uur vroeger
De wekker van het NOS Journaal gaat vanaf maandag 27 augustus op werkdagen een half uur eerder:
het eerste nieuwsbulletin begint om 06.30 uur om te kunnen voorzien in de stijgende nieuwsbehoefte
NOS NIEUWS
18 19
in de vroege ochtend. Op werkdagen wordt tot 09.00 uur bovendien elk half uur een vers ontbijtjournaal
uitgezonden.
NOS deelt Het nieuws in 60 Seconden met lokale omroepen
Lokale en regionale omroepen kunnen het NOS Nieuws in 60 Seconden vanaf maart aanbieden op het
eigen kanaal. De NOS besluit tot het delen van de nieuwsminuut na interesse van lokale partijen, zoals
Studio040 in Eindhoven en LOOK TV in Schiedam.
De NOS ziet het als haar taak om zo veel mogelijk mensen te bereiken en investeert daarom in nieuwe
systemen en samenwerkingsverbanden. Eerder al zijn radiobulletins en nieuwsfragmenten via de NOS
Media cloud beschikbaar gesteld. Het nieuws in 60 Seconden komt daar nu bij.
Iconen van het NOS Achtuurjournaal
Oud-NOS-verslaggever en auteur Babs Assink neemt op 3 oktober het eerste exemplaar van haar boek
‘De iconen van het NOS Achtuurjournaal’ in ontvangst tijdens een drukbezochte boekpresentatie in het
Nederlands Instituut voor Beeld en geluid.
In de uitgave staan twaalf persoonlijke verhalen van ‘anchors’ van het Achtuurjournaal, van de inmiddels
103-jarige Frits Thors en de 81-jarige Rien Huizing tot en met de huidige gezichten, Sacha de Boer en
Rob Trip. Tegen de achtergrond van het doorgaans strakke format van het Journaal maakt de lezer kennis
met de persoon achter het icoon.
NOS Jeugdjournaal
‘Goede Cito – Slechte Cito’
Ruim 160.000 achtstegroepers moeten begin februari weer geloven aan de test die mede bepaalt welke
vervolgopleiding ze gaan doen. Het NOS Jeugdjournaal besteedt er ruim aandacht aan, niet alleen met het
citojournaal – met nieuws en weetjes –, maar ook met een echte cito-soap. In de driedelige soap ‘goede
cito – Slechte cito’ spelen leerlingen van groep acht van de Sint Jansschool in Amsterdam de hoofdrol.
Eén april!
Op 31 maart 2012 wordt een deel van de Veluwe afgezet vanwege een naderende meteorietenregen.

Een vakjury kroont de 12-jarige Jasper uit
Aalsmeer tot winnaar van de NOS Jeugdjournaal
Presentatiewedstrijd 2012
De ruimtestenen zullen volgens het NOS Jeugdjournaal de volgende dag neerkomen op de hei bij Radio
Kootwijk. Het toegesnelde publiek krijgt helaas niet de beloofde stenen in handen. Wel zien zij parachutisten
van Paracentrum Teuge naar beneden suizen met een spandoek met de tekst ‘1 April!’. Tientallen
ouders en kinderen zijn ook in 2012 weer in de 1 april-grap van het Jeugdjournaal gevlogen.
Extra NOS Jeugdjournaal over duurzaamheid
Duurzaam omgaan met de wereld vormt de rode draad van een extra NOS Jeugdjournaal op 9 mei. In het
kader van de Z@PP-themaweek ‘Z@PP Your Planet’ presenteren Milouska Meulens en Pepijn crone het
NOS Jeugdjournaal vanuit De Kariboe, een nieuwe en superduurzame basisschool in Heemskerk.
De uitzending staat in het teken van zuinig omgaan met voedsel, energie en water en gaat in op vragen
van kinderen over het milieu. Uit onderzoek onder 665 kinderen van het Jeugdpeil-panel blijkt dat 80
procent van de jeugd bezorgd is over de toekomst van de aarde.
NOS Jeugdjournaal Presentatiewedstrijd
Leerlingen uit de groepen zes, zeven en acht van alle basisscholen in Nederland kunnen vanaf maart weer
meedoen aan een wedstrijd met een wel heel bijzondere prijs: het meepresenteren van het NOS Jeugdjournaal.
Ruim 400 kinderen melden zich aan en twintig van hen mogen uiteindelijk een screentest doen in
de studio van het NOS Jeugdjournaal in Hilversum.
Een vakjury – bestaande uit oud-presentator Marga van Praag, presentator Milouska Meulens en de
winnares van 2011, Heleen Lok – kroont de 12-jarige Jasper uit Aalsmeer tot winnaar van de NOS Jeugdjournaal
Presentatiewedstrijd 2012. Jasper is volgens de jury het meest zelfverzekerd en weet wat hij
zegt. De jongen wil later dan ook presentator worden.
Pepijn Crone vertrekt, Joris Marseille nieuw gezicht
Presentator Pepijn crone verruilt op 1 juni het NOS Jeugdjournaal voor RTL Nieuws. crone begon in 2005
als stagiair bij het NOS Journaal en werkte een jaar als redacteur Binnenland voordat hij aan de slag ging
bij het NOS Jeugdjournaal.
NOS NIEUWS
20 21
crone’s opvolger is Joris Marseille, die vanaf september het team vaste presentatoren komt versterken.
Marseille werkt sinds 2004 op de NOS Jeugdjournaal-redactie.
Kerstvakantie-onderzoek: gamen en uitslapen favoriet
Tijdens het kerstvakantie-onderzoek van het NOS Jeugdjournaal wordt 500 kinderen tussen 9 en 14 jaar
gevraagd naar hun plannen tijdens de kerstvakantie. Onder jongens bleek gamen favoriet (37 procent),
terwijl de meisjes graag uitslapen (20 procent).
NOS op 3
NOS op 3 en VPRO starten ‘3voor12 Radio News Night’
In september slaan NOS op 3 en de VPRO de handen ineen voor ‘3voor12 Radio News Night’. Elke eerste
maandag van de maand bespreken presentatoren Roosmarijn Reijmer en Bart Jan cune de opzienbarendste
nieuwtjes op radio 3FM.
Huizenkopers gevolgd
In ‘Mag Ik Even Binnenkijken? NOS op 3 Onderzoekt Huizenmarkt’ volgt NOS op 3 zeventien (door-)
starters die een eerste of tweede stap willen zetten op de huizenmarkt. Via een blog delen zij hun
ervaringen op een door de crisis geteisterde markt. De verhalen kunnen voor NOS op 3 aanleiding zijn
voor verder onderzoek en nieuwsitems.
NOS op 3 presenteert vanuit eigen Glazen Huisje
Tijdens het grote 3FM-benefietevenement ‘Serious Request’ in december verruilt ook NOS op 3 de studio
in Hilversum voor een eigen glazen Huisje in Enschede. In datzelfde glazen NOS-Huisje kunnen belangstellenden
overdag, en voor een bijdrage aan het goede doel, een eigen ‘NOS Journaaltje’ opnemen.
Met de tunes en leaders van NOS op 3. De video’s worden geüpload naar een speciaal YouTube-kanaal,
waarvandaan ze eenvoudig kunnen worden doorgelinkt naar bijvoorbeeld de eigen Facebook-pagina. Wat
dan ook veelvuldig (ruim 17.000 keer) wordt gedaan.
Niet eerder was de NOS zo nadrukkelijk aanwezig op de locatie van de 3FM Serious Request-actie. Het
betrof dan ook een experiment in het kader van ‘daar zijn waar je publiek is’. Uit ter plaatse gehouden

Tijdens de benefietactie 3FM
Serious Request verruilt NOS op 3
de studio in Hilversum voor een
eigen Glazen Huisje in Enschede
NOS NIEUWS
22 23
onderzoek blijkt dat het publiek het experiment waardeert en in meerderheid voorstander is van een
gelijksoortige NOS-aanwezigheid bij andere evenementen.
NOS op 3 Jaaroverzicht
Op 31 december wordt wederom het radio-jaaroverzicht van NOS op 3 uitgezonden op 3FM. Het overzicht
is dit jaar opnieuw niet alleen te horen, maar ook te zien via een livestream.
Presentatoren Fleur Wallenburg en Bart Jan cune ontvangen dit jaar verschillende gasten in de studio.
Ook gaan verslaggevers terug naar plekken die in het nieuws kwamen, zoals Haren, waar het beruchte
Project X-‘feest’ plaatsvond. Verder wordt een kort overzicht gegeven van het politieke jaar.
Dionne Stax maakt tv-debuut
In februari presenteert Dionne Stax haar eerste televisie-uitzending. In november 2011 werd bekend dat
zij bij NOS op 3 Annechien Steenhuizen zou opvolgen. In de tussentijd is Dionne klaargestoomd voor haar
nieuwe baan.
NOS Met het Oog op Morgen
Twintig luisteraarsgedichten in het ‘Oog’
Radioprogramma NOS Met het Oog op Morgen staat in januari in het teken van de dichtkunst. Nederlandse
en Vlaamse luisteraars sturen ruim tienduizend gedichten in voor de Turing Nationale gedichtenwedstrijd.
Oog-presentator en poëzieliefhebber John Jansen van Galen draagt twintig avonden achterelkaar
een gedicht voor uit de top twintig om meer mensen enthousiast te maken voor poëzie.
Twan Huys vaste invaller
Nieuwsuur-presentator Twan Huys neemt op woensdag 15 februari voor het eerst plaats achter de
presentatiemicrofoon van het ‘Oog’. Hij treedt daarmee toe tot de groep vaste invalpresentatoren (met
Rob Trip, Lucella carasso, Pieter van der Wielen, Margriet Brandsma en cees grimbergen). Het dagelijkse
avondprogramma van de NOS op Radio 1, met gemiddeld 223.000 luisteraars, heeft elke dag van de week
een andere presentator: Eva Jinek op maandag, Mieke van der Weij op dinsdag, clairy Polak op woensdag,
chris Kijne op donderdag, Tijs van den Brink op vrijdag, Max van Weezel op zaterdag en John Jansen van
galen op zondag.

Zijn naam was spreekwoordelijk geworden
en dat doen maar weinig mensen hem na
NOS Weer
Erwin Kroll neemt afscheid
Zijn naam was spreekwoordelijk geworden en dat doen maar weinigen hem na. Erwin Kroll. Begin februari
besluit hij in goed overleg met de NOS om gas terug te nemen. Na 26 jaar presenteren vindt hij dat het tijd
is om het rustiger aan te doen. Eind augustus volgt het besluit om volledig te stoppen, omdat het leven
buiten beeld lonkt. Kroll vertelt dat hij al die jaren met plezier heeft gepresenteerd en dat het Nederlandse
publiek altijd aardig voor hem is geweest. Toch heeft hij nooit kunnen wennen aan het bekend zijn en
daarom verkiest hij een bestaan buiten de spotlights.
Erwin Kroll komt in 1973 in dienst bij het KNMI, waar hij een opleiding meteorologie volgt en aanvankelijk
werkt als luchtvaartmeteoroloog. Op 8 april 1986 presenteert hij zijn eerste weerbericht voor de NOS.
Kroll is verschillende keren verkozen tot populairste weerman van Nederland en in 1991 zelfs tot ‘meest
communicatieve weerman ter wereld’.
Weerman of -vrouw gezocht
In oktober gaat de NOS op zoek naar een opvolger voor Erwin Kroll. Dat wordt op onorthodoxe wijze
aangepakt: (aankomend) meteorologen uit het hele land kunnen zich aanmelden voor een screentest die
wordt georganiseerd tijdens het Meteorologiecongres op de Wageningen Universiteit. Televisie-ervaring
is niet vereist: het gaat om kennis en uitstraling.
Meer dan honderd kandidaten melden zich en begin 2013 zal Peter Kuipers Munneke (32) worden uitverkoren.
De natuurkundige en polair meteoroloog zal achter de schermen worden ingewerkt voordat
hij in april 2013 zijn televisiedebuut maakt. Met zijn komst is het NOS-weerteam – met gerrit Hiemstra,
Willemijn Hoebert en Marco Verhoef – weer op volle sterkte.
Jaaroverzichten NOS Nieuws
In de laatste week voor de jaarwisseling blikt de NOS traditiegetrouw terug op het afgelopen jaar. Tussen
23 en 31 december worden weer diverse jaaroverzichten uitgezonden, waaronder het NOS Journaal
Jaaroverzicht en het NOS Politiek Jaaroverzicht.
NOS NIEUWS
24 25
Het NOS Journaal Jaaroverzicht wordt gepresenteerd door Rob Trip, die aan de hand van de belangrijk-
ste beelden stilstaat bij wat er in 2012 allemaal gebeurde. Het ski-ongeluk van Friso, onrust in Syrië en de
ruimtereis van André Kuipers zijn een paar van de vele nieuwsfeiten die de revue passeren.
De presentatie van het NOS Politiek Jaaroverzicht is in handen van Dominique van der Heyde. Zij neemt
de kijker in vijftig minuten mee langs een overvol overzicht van de politieke gebeurtenissen in 2012. Een
jaar waarin het kabinet-Rutte I valt vanwege omstreden miljardenbezuinigingen en de strijd om de kiezer
losbarst. VVD en PvdA komen uiteindelijk als winnaars uit de stembus. Samen vormen ze het tweede
kabinet-Rutte. Van der Heyde verplaatst zich in een oldtimer van locatie naar locatie, zoals het catshuis,
en gunt de kijker een blik in de ‘keuken’ terwijl zij het bijbehorende verhaal vertelt.
Publiek betrokken bij nieuws
NOS Nieuws zoekt bewust naar samenwerking met het publiek. De reden: kijkers en luisteraars kunnen
waardevolle bijdragen leveren aan het nieuws. In 2012 gebeurt dat onder meer via NOS Net en NOS
Ooggetuige.
NOS Net
NOS Net is een netwerk van mensen met verschillende expertises – van leraren tot vliegtuigtechneuten –
die door NOS-journalisten kunnen worden ingeschakeld om hun kennis en expertise te delen. Ook kunnen
leden van NOS Net een NOS-journalist benaderen als ze nieuwswaardige feiten te melden hebben.
NOS Net bestaat inmiddels uit 1500 personen die informatie uitwisselen, bijvoorbeeld over het land waar
ze wonen. Zo vertelt een in griekenland woonachtige ‘NOS Netter’ over de gevolgen van de crisis daar. En
is het verhaal van een naar Indonesië vertrokken piloot de basis voor een artikel over Nederlandse piloten
die werken voor maatschappijen die in Europa op de zwarte lijst staan.
NOS Ooggetuige
Via NOS Ooggetuige kunnen ooggetuigen van nieuwsgebeurtenissen een bijdrage leveren aan een
verslag. Via de website kunnen ze tekst, foto’s en video’s inzenden die het nieuws op radio, televisie en
internet kunnen illustreren. Eén zo’n ooggetuige, bijvoorbeeld, meldt zich met een verslag van een bosbrand
in Spanje die de camping waar hij verblijft compleet heeft verwoest.

De NOS wil niet meer alleen het ‘nieuws van de dag’ brengen,
maar ook ‘het gesprek van de dag
Hoofdredactie
Bart Leferink en Aletta Oosten adjunct-hoofdredacteur
Twee bekende gezichten komen de hoofdredactie van NOS Nieuws in februari versterken: Aletta Oosten
en Bart Leferink zijn de nieuwe adjunct-hoofdredacteuren. Ze zijn verantwoordelijk voor het leiden van
het dagelijkse journalistieke proces op de Nieuwsvloer.
Oosten begon in 1984 bij de NOS, maar heeft sindsdien meerdere journalistieke functies buiten de deur
vervuld, zoals bij de VPRO, NOVA en bij Eén Vandaag, waar ze eindredacteur was. Leferink is na zijn
indiensttreding, in 1995, economieverslaggever geweest, plaatsvervangend chef Binnenland en chef
Den Haag.
Hoofdredacteur Marcel Gelauff en zijn plaatsvervanger, Giselle van Cann, richten zich vanaf nu meer op
het hoofdredactioneel beleid van NOS Nieuws.
Wat is nieuws bij NOS Nieuws
De keuze om het aanbod van NOS.nl te verbreden maakt het in januari noodzakelijk om opnieuw te
definiëren wat onder ‘nieuws’ wordt verstaan. Met de notitie ‘Wat is nieuws bij NOS Nieuws’ wil de hoofdredactie
dat helder stellen.
Snelheid, compleetheid en een brede nieuwskeuze gaan in 2012 een grotere rol spelen. ‘Nieuws 3.0’ moet
vaker en sneller worden gebracht. Daarbij hanteert de NOS een lagere nieuwsdrempel, er worden meer
updates gegeven en er mag vaker naar andere media worden verwezen.
Betrouwbaarheid, correctheid en compleetheid blijven voor de NOS van het grootste belang. Maar: in een
tijd waarin nieuws zich razendsnel verspreidt kunnen ook geruchten, uitspraken of publicaties uit de digitale
wereld gebeurtenissen zijn waarvan het publiek op de hoogte wil zijn. De NOS wil niet meer alleen het
‘nieuws van de dag’ brengen, maar ook ‘het gesprek van de dag’. Uiteraard voorzien van de juiste context.
NOS NIEUWS
26 27
Correspondenten en verslaggevers
Ook in 2012 verwisselt een groot aantal correspondenten van standplaats en komen er nieuwe correspondenten
bij. Het roulatiebeleid is bedoeld om te voorkomen dat de correspondenten zich te veel vereenzelvigen
met het land waar ze zijn gestationeerd. Met andere woorden: om ervoor te zorgen dat ze een
frisse blik houden.
Verenigde Staten en China
Meteen na de Amerikaanse presidentsverkiezingen eindigt het correspondentschap van Eelco Bosch
van Rosenthal in de Verenigde Staten. Hij keert terug naar Hilversum, naar de redactie Binnenland. Bosch
van Rosenthal wordt opgevolgd door zijn collega in china, Wouter Zwart, wiens standplaats Peking wordt
ingenomen door Marieke de Vries.
Rusland en de Balkan
Ook Kysia Hekster, correspondent in Moskou, keert terug naar Nederland. Zij wordt, na het vertrek van
Marieke de Vries naar china, de nieuwe verslaggever Koninklijk Huis. De functie van Hekster als correspondent
Rusland en de voormalige Sovjet-republieken gaat naar David-Jan godfroid, die tot dan toe voor
de NOS verslag deed vanuit Belgrado. De Balkan is voortaan het werkterrein van Joost van Egmond.
Spanje, Portugal en Italië
Jessica van Spengen, sinds 2003 werkzaam bij de NOS voor onder meer het Jeugdjournaal en NOS op 3,
wordt in 2012 benoemd tot correspondent Spanje en Portugal. Zij vervangt Rop Zoutberg, die naar Rome
verhuist om Andrea Vreede op te volgen. Vreede verruilt na tien jaar haar vaste verbintenis met de NOS
voor een freelance-bestaan in Rome.
Latijns-Amerika
Marc Bessems wordt de nieuwe NOS-correspondent in Latijns-Amerika. Het dienstverband van de NOS
met zijn voorgangster, Marjon van Royen, wordt na vijftien jaar beëindigd. Bessems werkt sinds 2002
bij NOS Nieuws en was onder meer buitenlandredacteur en camjo, ofwel een verslaggever die zelf de
camera bedient.

28 29
NOS Nieuws heeft ruim dertig correspondenten in 25 landen, met eigen
bureaus in Washington, Brussel, Berlijn en Peking. Verder zitten er
correspondenten in Parijs, Londen, Moskou, Madrid, Rome, Sao Paolo,
Caracas, Istanbul, Paramaribo, Willemstad, Abidjan, Kopenhagen, Belgrado,
Sana’a, Athene, Tel Aviv, Beiroet, Nairobi, Johannesburg, Delhi, Sydney.

Correspondentendagen
In april organiseert de NOS de jaarlijkse correspondentendagen, de terugkomdagen voor alle buitenlandcorrespondenten
van de NOS. Door voet op Nederlandse bodem te zetten en bij te praten over de
nieuwste ontwikkelingen behouden de correspondenten hun band met het thuisland. Een Nederlandse
blik is belangrijk bij de verslaggeving vanuit het buitenland.
De correspondenten bezoeken de voorstelling ‘Breaking the News’ (over verwikkelingen op een nieuws-
redactie) en brainstormen met algemeen directeur Jan de Jong, de hoofdredactie en met de redacteuren
die ze bijna dagelijks aan de telefoon hebben. Ook worden ze bijgepraat over de laatste ontwikkelingen op
het gebied van sociale media. Met enkele specialisten van de Rabobank nemen ze de crisis onder de loep.
Op de slotdag worden in het Nederlands Instituut voor Beeld en geluid de winnaars bekendgemaakt van
de Prix de Roef, voor beste buitenlandonderwerpen. De jury buigt zich over inzendingen in vijf categorieën:
internet, reportage tv, bureauonderwerp tv, reportage radio en bureauonderwerp radio. De winnaars zijn
respectievelijk: het dossier ‘De opkomst van china’ van Floris Harm, een tweeluik van Bram Vermeulen
over de aardbevingsslachtoffers in het Turkse Van, Ryan Hermelijns onderwerp over verkrachtingen in
Rwanda, ‘Op de compound van Kadhafi’ van Thomas Erdbrink en een onderwerp over de moord in
guatemala op de Argentijnse zanger cabral van de hand van Marjon van Royen.
Haagse redactie
Voor de redactie in Den Haag is het opnieuw een druk jaar, waarin onder meer een kabinet valt, verkiezingen
worden gehouden en een nieuw kabinet wordt gevormd. Te midden van deze politieke reuring wordt
Bram Schilham per 1 juli benoemd tot chef van de Haagse redactie van NOS Nieuws. Schilham vervult die
positie op dat moment al enkele maanden als waarnemer. Daarvoor was hij themacorrespondent Klimaatverandering
en Energiepolitiek.
Klacht COA afgewezen
In april 2012 wijst de Raad voor de Journalistiek de klacht tegen de NOS van directeur Nurten Albayrak van
het centraal orgaan Opvang Asielzoekers op bijna alle punten af. Albayrak klaagde bij de Raad over een in
haar ogen onzorgvuldige en schadelijke uitzending over de heersende angstcultuur bij het cOA.
NOS NIEUWS
30 31
De Raad oordeelt dat de betreffende uitzending van 18 september 2011 een deugdelijke grondslag heeft.
De anonieme bronnen zijn verantwoord gebruikt, er is voldoende onderzoek gedaan en er is onderscheid
gemaakt tussen feiten, beweringen en meningen. De NOS had volgens de Raad in de televisieuitzending
van het Journaal wel meer aandacht moeten besteden aan de schriftelijke reactie van Albayrak.
Op verzoek van de directie buigt ook de commissie van Deskundigen van de NOS zich over de kwestie.
Ook zij oordeelt positief over het journalistieke proces dat tot de berichtgeving heeft geleid, al heeft de
commissie wel een paar opmerkingen over de wijze waarop een en ander in beeld is gebracht.
Nieuwsvloer
´Speakers’ Corner’
In de ´Speakers’ corner´ worden gasten uitgenodigd om op de Nieuwsvloer met redacteuren te sparren
over allerlei thema’s. De bijeenkomsten zijn intern en niet bedoeld als basis voor een nieuwsverhaal, maar
als verdieping van de (achtergrond-)kennis van de organisatie als geheel.
Een groot aantal onderwerpen is gewijd aan de crisis, maar ook wordt bijvoorbeeld een voetbalmakelaar
uitgenodigd. Het gaat verder over aids, over winkelen in de toekomst, over Noord-Korea, de farmaceutische
industrie, de Amerikaanse en Franse presidentsverkiezingen, het diversiteitsbeleid bij de VRT en het
onderwijs van de toekomst. En nog veel meer.
Storytelling
‘Storytelling’ is de kern van het journalistieke vak: hoe vertel je een verhaal zo dat het de kijker en luisteraar
trekt, dat het blijft boeien en dus ook blijft hangen? Acht experts op dat terrein die niets met de journalistiek
te maken hebben – onder wie scenarioschrijvers, (theater-)regisseurs, een internetpionier en een
reclamemaker – worden in 2012 uitgenodigd om elk vanuit hun eigen vakgebied onze producties kritisch
tegen het licht te houden. En hun opmerkingen en ideeën met NOS’ers te delen in zowel een masterclass
als een presentatie op de Nieuwsvloer.
De sessies leiden tot veel enthousiasme en inspiratie bij de medewerkers, zowel van televisie en radio als
van internet.

Mingelen ontvangt de prijs voor zijn hele oeuvre en
het bijzondere gezag dat hij heeft opgebouwd
In de prijzen
Ferry Mingelen wint Anne Vondelingprijs
De ‘Haagse veteraan’ van de NOS, Ferry Mingelen, mag op 27 juni de 31ste Anne Vondelingprijs in
ontvangst nemen. Mingelen ontvangt de prijs voor zijn hele oeuvre en het bijzondere gezag dat hij heeft
opgebouwd in de politieke journalistiek. De jury, onder leiding van oud-politicus en bestuurder Thom de
graaf, roemt daarbij de herkenbare en scherpe stijl van Mingelen.
Roel Rekko wint Stan Storimansprijs
NOS-cameraman Roel Rekko wint in oktober de Stan Storimansprijs voor de rapportage die hij voor het
NOS Journaal maakte in Syrië. De prijs wordt hem overhandigd door Marjolein Storimans. Zij is de weduwe
van de in 2008 in Georgië omgekomen cameraman Stan Storimans, naar wie de prijs is vernoemd.
NOS organiseert ‘De Tegel’
In 2012 verzorgt de NOS de uitreiking van De Tegel voor de beste journalistieke producties van 2011. De
organisatie is in handen van chef Buitenland gerard van den Broek. Met een team van enthousiastelingen
weet hij een hoogstaande avond neer te zetten in het Lucent Danstheater in Den Haag.
NOS-journalisten schenken geldprijs aan VVOJ
NOS-journalisten Rinke van den Brink en Hanneke de Jonge schenken duizend euro aan de Vereniging
van Onderzoeksjournalisten. Van den Brink en De Jonge krijgen het geld in februari, omdat ze zijn
genomineerd voor de Pfizer Persprijs. De nominatie is het resultaat van een serie reportages over
misstanden in het Rotterdamse Maasstadziekenhuis.
NOS NIEUWS
32 33
NOS on Tour
NOS on Tour toert in 2012 weer langs middelbare scholen om met leerlingen radio en televisie te maken.
Leerlingen van onder andere het Drachtster Lyceum, het Grafisch Lyceum in Rotterdam, De Krijtenburg
op Vlieland, het Stedelijk gymnasium in Leiden en het Ichtus Lyceum in Driehuis krijgen bezoek van NOSverslaggevers
en -presentatoren.
Een dagje NOS on Tour begint met de basisvraag wat nieuws is en hoe je dat brengt, en daarna mag
iedereen aan de slag met camera’s en microfoons om zelfgekozen onderwerpen uit te werken. De
reportages komen op de website van NOS on Tour te staan.
Het project heeft twee doelen: aan de ene kant wil de NOS jongeren ‘nieuwswijs’ maken door met hen te
praten over het huidige medialandschap en door hen aan de slag te laten gaan met nieuws. Aan de andere
kant gaat de NOS tijdens de bijeenkomsten met de jongeren in gesprek over de vraag: wat doet de NOS
goed in de nieuwsvoorziening en wat kan beter?

34 35
NOS NEDERLAND KIEST
Zeven weken al is er overleg in het catshuis tussen de coalitiegenoten VVD en cDA
en gedoogpartij PVV over de onvermijdelijke miljardenbezuinigingen als PVV-leider
Geert Wilders op zaterdag 21 april de stekker eruit trekt en definitief vertrekt. Dat
betekent na anderhalf jaar, en middenin de economische crisis, het einde van kabinet-
Rutte I. De maandag erna dient premier Mark Rutte het ontslag van zijn kabinet in bij de
koningin. De AEX schiet in het rood, terwijl ministers zich op het Binnenhof verzamelen
om de toegestroomde pers te woord te staan. Aanvankelijk klinkt de roep om snelle
verkiezingen, maar besloten wordt uiteindelijk dat de Nederlanders op 12 september
een nieuwe Tweede Kamer kunnen kiezen. Dat wordt de vijfde stembusgang in tien
jaar tijd.
Op het liveblog van NOS.nl zijn de ontwikkelingen rond de val van het kabinet van minuut tot minuut te
volgen. Ook daarna houdt de NOS Nederland multimediaal op de hoogte van de laatste politieke
ontwikkelingen, van de aanloop naar de verkiezingen tot de beëdiging van kabinet-Rutte II.
Peilingwijzer
Om orde te scheppen in de veelheid aan peilingen publiceert de NOS vanaf medio juni elke woensdag de
Peilingwijzer. Dat is een gewogen gemiddelde van de peilingen van Synovate, Maurice de Hond en TNS-
NIPO. Via een speciale rekenmethode van de Universiteit Leiden is duidelijker te zien wat de trends zijn in
het verloop van de kiezersgunst.
Politiek Café
Nieuw in 2012 is het ‘Politiek café’, waarin het publiek op een losse, informele manier kennismaakt met de
leiders van de elf politieke partijen die op dat moment in de Tweede Kamer zijn vertegenwoordigd. Op 22
augustus onderwerpen presentator Rik van de Westelaken en politiek ‘duiders’ Dominique van der Heyde
en Ferry Mingelen in DeFabrique in Utrecht de lijsttrekkers aan korte interviews en mini-debatten.

VraaghetDenHaag.nl
De euro, de huizenmarkt of het pensioen. Wat houdt jou eigenlijk bezig? Dat is de vraag die de NOS het
publiek stelt in de aanloop naar de verkiezingen. Via VraaghetDenHaag.nl kan iedereen kwesties voorleggen
aan de lijsttrekkers. De beste vragen komen aan de orde in een van de vele NOS-verkiezingsuitzendingen
op radio, televisie en internet.
Nieuwsuur Politiek
Het gezamenlijke actualiteitenprogramma van de NOS en de NTR maakt van zaterdag 1 tot en met
maandag 10 september politieke ‘specials’ vanuit café Dudok in Den Haag. Tijdens Nieuwsuur Politiek
gaan twee politici, onder leiding van Mariëlle Tweebeeke of Twan Huys, met elkaar in debat over actuele
verkiezingsthema’s.
Het programma stopt niet bij de verkiezingen: ook tijdens de formatie en na het aantreden van kabinet-
Rutte II zijn er afleveringen van Nieuwsuur Politiek. Maatschappelijk relevante onderwerpen – zoals de
zorg, veiligheid en de arbeidsmarkt – worden daarin besproken met de meest betrokken politici.
Debatten
Lijsttrekkers in debat op Radio 1
Ook dit jaar organiseert het NOS Radio 1 Journaal het traditionele NOS Radio 1 Lijsttrekkersdebat. Op 3
september discussiëren de lijsttrekkers van de elf politieke partijen die dan in de Tweede Kamer zijn vertegenwoordigd
over onderwerpen als bezuinigingen, Europa, duurzaamheid en de werkgelegenheid. Het
debat wordt geleid door Lucella carasso en Joost Vullings.
Online verkiezingsdebat bij NOS op 3
Acht jonge kandidaat-Kamerleden gaan op 5 september online de discussie aan tijdens het NOS op 3
Debat. Dat gebeurt voor het eerst via videochatdienst google+ Hangouts, waardoor alle deelnemers
tegelijkertijd in beeld zijn, vanachter hun eigen computer. Vragen die via NOSop3.nl, Twitter,
VraaghetDenHaag.nl of google+ binnenkomen worden door gespreksleider Mustafa Marghadi meteen
aan hen voorgelegd.
36 37
NOS NEDERLAND KIEST
Politici in debat met kinderen
In het NOS Jeugdjournaal Verkiezingsdebat, op 8 september, worden de lijsttrekkers van de vijf grootste
partijen – onder wie premier Mark Rutte en PVV-leider geert Wilders – aan de tand gevoeld door kinderen.
Milouska Meulens en Roos Moggré leiden het debat en praten samen met de kinderen en de politici over
actuele politieke onderwerpen, zoals de bezuinigingen en de eurocrisis. Ook houden de lijsttrekkers een
‘spreekbeurt’, waarin zij uitleggen wat hun partij in petto heeft voor kinderen. Verder strijden de politici
tegen elkaar in een quiz. Want wat weten zij eigenlijk van zaken waarmee kinderen zich bezighouden, zoals
popmuziek en school?
Het NOS Verkiezingsdebat
De avond voor de gang naar de stembus staan de lijsttrekkers nog één keer tegenover elkaar in het NOS
Verkiezingsdebat. In het gebouw van de Tweede Kamer gaan ze met elkaar in debat over actuele politieke
thema’s. Anderhalf uur lang duurt het vragenvuur, dat wordt geleid door Ferry Mingelen en Dominique van
der Heyde en gepresenteerd door Sacha de Boer.
Uitslagenavond
Een lange verkiezingscampagne met vele, vele debatten culmineert op 12 september in de Uitslagenavond,
die de NOS – natuurlijk multimediaal – onder de aandacht brengt.
Nederland 1 is het toneel van een avondvullende uitzending. De centrale presentator is Rob Trip en de
politieke duiding wordt verzorgd door Ferry Mingelen en Dominique van der Heyde. Herman van der Zandt
toont per gemeente de uitslag op het touchscreen. Nieuw dit jaar is de speciale Twitter-gadget, ontwikkeld
door de sociale media-expert van de NOS, Rachid Finge. Daarmee kunnen tweets met één druk
op de knop van de iPad naar het grote presentatiescherm worden verzonden, waarop ze automatisch
in NOS-vormgeving worden weergegeven. Jeroen Wollaars kan zo eenvoudig laten zien wat er leeft op
sociale media.
Vlak na het sluiten van de stembus, om 20.30 uur, wordt in samenwerking met RTL en Ipsos Synovate een
voorlopige prognose van de uitslag gegeven op basis van een exit poll. Om negen uur volgt een definitieve
prognose. Die blijkt al verrassend veel overeen te komen met de uitslag zelf, die pas na middernacht
bekend zal worden: de VVD en de PvdA zijn de twee grootste partijen van Nederland. De opmars in de
peilingen van de SP blijkt op lucht te zijn gebaseerd.

Gemiddeld zien bijna 2,1 miljoen kijkers
bij de NOS hoe VVD en PvdA de verkiezingen
winnen
Nederland schakelt massaal in op Nederland 1: zeven miljoen mensen kijken minstens vijf minuten
aaneengesloten naar de NOS Nederland Kiest Uitslagenavond. gemiddeld zien bijna 2,1 miljoen televisiekijkers
(ofwel een marktaandeel van 45 procent) hoe VVD en PvdA de verkiezingsstrijd winnen.
De kabinetsformatie verloopt in 2012 anders dan anders, omdat het initiatief bij de Tweede Kamer ligt
in plaats van bij de koningin. Onder leiding van de informateurs Henk Kamp (VVD) en Wouter Bos (PvdA)
zitten de beide verkiezingswinnaars al snel aan tafel om een regeerakkoord te smeden. Dat gebeurt
grotendeels in ‘radiostilte.’ Op 1 oktober presenteren partijleiders Rutte en Samsom al een akkoord voor
de begroting van 2013, en op 29 oktober is het regeerakkoord klaar. De formatie van het kabinet-Rutte II
heeft dan 54 dagen geduurd.
Prinsjesdag
Maar eerst is er nog de ‘derde dinsdag van september’. Zoals gebruikelijk bij de NOS te volgen via televisie,
radio, NOS.nl en het themakanaal Politiek24. Prinsjesdag heeft dit jaar een bijzonder karakter, omdat de
formatie net op stoom begint te raken (aan het eind van diezelfde middag wordt bekendgemaakt dat
Henk Kamp en Wouter Bos de informateurs zijn) en de leden van de Tweede Kamer dus de plannen van
een demissionair kabinet krijgen voorgelegd. Bovendien: het zijn de leden van de ‘oude’ Tweede Kamer.
Later die week worden de nieuwgekozen Kamerleden geïnstalleerd.
Kabinet-Rutte II presenteert zich
Op maandag 5 november wordt het kabinet-Rutte II beëdigd. De NOS doet uitgebreid multimediaal verslag
van alle gebeurtenissen. Daaronder is ook de beëdiging door de koningin op Paleis Huis ten Bosch, die
voor het eerst openbaar en dus op televisie te volgen is. En dat gaat helaas niet helemaal goed: doordat
de plechtigheid tien minuten eerder begint dan was afgesproken, ontstaat verwarring en is de beëdiging
in eerste instantie niet bij de NOS te zien. De plechtigheid wordt daarom overgedaan. Aansluitend is de
bordesscène.
38 39
NOS NEDERLAND KIEST
‘s Avonds kunnen de Nederlanders via Nederland 1 en Radio 1 kennismaken met de nieuwe bewinds-
lieden. Die staan allemaal in de hal van het ministerie van Algemene Zaken in Den Haag. Aan het begin
van het programma gunt premier Rutte de kijker een blik in de Trêveszaal, de locatie van de wekelijkse
ministerraad. Media zijn daar nooit bij, dus het gaat om een uniek inkijkje.
In de tv-uitzending – die wordt gepresenteerd door Rik van de Westelaken – houden Ferry Mingelen,
Dominique van der Heyde en Nynke de Zoeten korte kennismakingsgesprekken met de leden van de
nieuwe ministersploeg en met staatssecretarissen. Op de radio ligt die taak in handen van Lucella
carasso, Joost Vullings en Michiel Breedveld.
Later op de avond, in Nieuwsuur, wordt opnieuw geschakeld met de hal van het ministerie van Algemene
Zaken, waar Joost Karhof vier ministers nog eens extra aan de tand voelt. In de studio in Hilversum zit
Mariëlle Tweebeeke tegenover PvdA-leider Diederik Samsom.
Samsom Politicus van het Jaar
Het sluitstuk van een veelbewogen politiek jaar is in december de verkiezing van de Politicus van het Jaar,
voor de tiende achtereenvolgende keer georganiseerd door Radio 1 en het NOS Radio 1 Journaal. De
parlementaire pers gunt de titel aan Diederik Samsom van de PvdA. Hij is de leider van een partij die vanuit
een ogenschijnlijk verloren positie de tweede partij van het land werd. De Haagse journalisten typeren
Samsom daarom als een politicus met een goede acceleratie en als een echte ‘comeback-kid’. Jeanine
Hennis-Plasschaert (VVD) wordt door de parlementaire pers verkozen tot het Politieke Talent van 2012.
Naast de bekendmaking van de winnaars wordt in de uitzending met politici teruggeblikt op het politieke
jaar 2012 en wordt ‘het politieke moment van het jaar’ bekendgemaakt, te weten het mislukken van het
catshuisoverleg over de miljardenbezuinigingen in april. Via NOS.nl kon het publiek zijn stem uitbrengen
op één van de twaalf door de Haagse NOS-redactie geselecteerde fragmenten.
De rechtstreekse uitzending van het NOS Radio 1 Journaal, die ook te zien is op themakanaal Politiek24,
wordt gepresenteerd door Bert van Slooten en Michiel Breedveld.

NOS SPORT
40 41
Begin 2012 vriest het dat het kraakt, maar ‘it giet net oan’. Ofwel: het gaat niet door. Nét
niet, en dat terwijl de NOS alle draaiboeken voor de Elfstedentocht al uit de kast had
gehaald. Voor het sportieve gehalte van 2012 heeft het oordeel van de Friese ijsmees-
ters weinig gevolg, want behalve over de bomvolle sportzomer – met het EK voetbal, de
Tour de France, de Olympische Spelen en de Paralympics – is er op sportgebied genoeg
te melden. De eerste marathon op natuurijs is voor Noordlaren, schaatsers Stefan
groothuis en Sven Kramer pakken wereldtitels, Marco van Basten is de nieuwe coach
van sc Heerenveen en Ajax wordt landskampioen. Wielrenster Marianne Vos wordt
wereldkampioen en de Rabobank trekt zich terug als wielersponsor. De eerste doping-
gebruikers nemen plaats in de biechtstoel en de Marathon van New York wordt op het
laatste moment afgelast vanwege de gevolgen van de orkaan Sandy.
Nederland en de wereld sporten bij de NOS: op radio, televisie en internet, in de vorm van reportages,
samenvattingen en live-uitzendingen. Sportverslaggeving is voor de NOS een belangrijke taak. Sport is
een bindende factor in de samenleving en hoort dan ook thuis bij de publieke omroep. Om het belang
daarvan te onderstrepen: in het supersportjaar 2012 bestond 10 procent van de zendtijd van de Nederlandse
publieke omroep uit sport. Die 10 procent genereerde 21 procent van de totale kijktijd naar de
publieke omroep; een verhouding die in geen enkele andere programmacategorie werd gehaald.
Sportrechten
WK voetbal
De wereldkampioenschappen voetbal van 2018 in Rusland en 2022 in Qatar zullen exclusief zijn te volgen
bij de NOS. Dat is het gevolg van het besluit van de wereldvoetbalbond FIFA, in maart, om de rechten voor
beide eindrondes toe te wijzen aan de European Broadcasting Union (EBU), het samenwerkingsverband

van Europese publieke omroepen waarvan ook de NOS deel uitmaakt. De duels zullen rechtstreeks worden
uitgezonden op radio en televisie, maar ook live én on-demand via internet en mobiel.
De FIFA blijft er dus voor kiezen om dit grote Europese voetbalevenement voor iedereen toegankelijk te
houden, op het open net.
Eredivisie voetbal
In augustus wordt duidelijk dat de samenvattingsrechten van de Eredivisiewedstrijden nog een extra jaar
bij de NOS blijven: tot en met het seizoen 2013-14. Het initiatief voor de verlenging komt van Eredivisie
cV. Die heeft kort tevoren 51 procent van de zender Eredivisie Live verkocht aan het Amerikaanse tvnetwerk
Fox, van mediamagnaat Rupert Murdoch. Voor de duur van twaalf jaar en een bedrag van ruim
een miljard euro.
De NOS is vanzelfsprekend blij met de verlenging, en gaat zich er hard voor maken om de Eredivisiesamenvattingen
ook na het seizoen 2013-14 te mogen blijven uitzenden.
UEFA Champions League
Als gevolg van het nieuwe contract dat de NOS in 2011 met de UEFA sloot, kunnen vanaf augustus 2012
aanmerkelijk meer Champions League-wedstrijden worden uitgezonden. Ook voor de play-offs en alle
duels in de achtste finales kan de voetballiefhebber nu terecht bij de NOS. Daarmee komt het aantal
NOS-avonden topvoetbal van de beste voetbalcompetitie ter wereld uit op 33.
Olympische Spelen
Eind april bemachtigt de NOS, na een aanbesteding door het Internationaal Olympisch comité, alle denkbare
rechten voor de Olympische Winterspelen van 2014 in Sotsji en de Olympische Spelen van Rio de
Janeiro in 2016. Net als bij de WK voetbal-rechten mag de NOS de evenementen uitzenden via televisie,
radio, internet en mobiel (live en on-demand).
Ronde van Spanje
De Ronde van Spanje blijft tot en met de editie van 2015 exclusief te volgen bij de NOS. De omroep
krijgt in februari de uitzendrechten voor de wielerronde via een gezamenlijke aankoop door de Europese
42 43
Op 25 maart klinkt de tune van NOS Langs de Lijn
voor de 10.000ste keer
publieke omroepen, onder de vlag van de EBU. Door de overeenkomst mag de NOS de Vuelta – voluit de
‘Vuelta ciclista a España’ – uitzenden op alle platforms.
NOS Langs de Lijn
10.000ste Langs de Lijn
Op zondag 25 maart klinkt de bekende begintune van NOS Langs de Lijn – ‘chump change’ van Quincy
Jones – voor de tienduizendste keer. Het jubileum wordt gevierd met een extra lange uitzending vanuit
het Nederlands Instituut voor Beeld en geluid in Hilversum. Presentatoren Tom van ’t Hek en Toine van
Peperstraten ontvangen tal van gasten die een rol hebben gespeeld in de lange historie van het gevierde
programma. Onder hen zijn de oud-presentatoren Koos Postema, govert van Brakel en Felix Meurders en
de oud-verslaggevers Hans Eijsvogel en Bep van Houdt. De eerste Langs de Lijn werd op zondag 1 januari
1967 uitgezonden.
Menno Reemeijer en Gio Lippens stoppen
Menno Reemeijer en gio Lippens stoppen als vaste presentatoren van NOS Langs de Lijn. Dat is het
gevolg van de wens van Radio 1 om de zender herkenbaarder te maken, onder meer door het aantal vaste
stemmen te verkleinen. Vanwege diezelfde herkenbaarheid zullen bovendien de presentatoren van NOS
Studio Sport vaker worden ingezet op de radio. Lippens zal wel nog af en toe invallen; Reemeijer gaat zich
meer toeleggen op verslaggeving voor het NOS Radio 1 Journaal, met als specialisatie het Koninklijk Huis.
Eredivisie voetbal
Het Eredivisievoetbal blijft onverminderd populair. De zondageditie van NOS Studio Sport Eredivisie is in
2012 opnieuw het best bekeken voetbalprogramma, met gemiddeld 2.706.000 kijkers en een marktaandeel
van 46,5 procent. Daarmee zet de stijgende lijn van de afgelopen jaren zich voort. Ook NOS Studio
Voetbal doet het opnieuw goed, met 1.007.000 kijkers en een marktaandeel van 18,3 procent.
Analisten
Bert van Marwijk huisanalist
Oud-bondscoach Bert van Marwijk wordt in september toegevoegd aan de selectie van ‘huisanalytici’
voor het UEFA champions League-toernooi. Van Marwijk is dit seizoen ook een aantal keer te gast bij
NOS Studio Voetbal.

Een aandoenlijke documentaire
waarin de spelbepaler van Oranje
terugkijkt op zijn eerste, ongewisse
schreden in de voetballerij
NOS SPORT
44 45
Ruud Gullit naar NOS Studio Voetbal
Oud-stervoetballer Ruud gullit, van de gouden generatie die in 1988 Europees kampioen werd, schuift in
het voetbalseizoen 2012-13 een aantal keer aan als tafelgenoot van Jack van gelder in het programma
NOS Studio Voetbal. Hij was een paar keer te gast in NOS Studio Sportzomer tijdens het EK 2012 en dat
beviel zo goed dat de samenwerking een vervolg krijgt.
Michael Boogerd co-commentator en analist
Michael Boogerd doet in het wielerseizoen 2012 verslag voor de NOS. De voormalige topwielrenner wordt
co-commentator naast Maarten Ducrot, en vaste analist bij de belangrijkste NOS-wieleruitzendingen op
televisie en radio. Boogerd debuteert op 1 april, bij de Ronde van Vlaanderen. Hij is ook bij klassiekers zoals
de Amstel gold Race, en bij de Tour de France en het WK wielrennen.
Andere Tijden Sport
Het sporthistorische programma van de NOS en de VPRO bestaat in 2012 vijf jaar. Dit eerste lustrum
wordt gevierd met twee nachtmarathons, in juni en juli, waarin telkens vijf oude uitzendingen achterelkaar
worden uitgezonden. Ook verschijnt een boek waarin dertien van de mooiste documentaires van de afgelopen
vijf jaar zijn bewerkt tot verhalen.
NOS/VPRO Andere Tijden Sport maakt in 2012 elf uitzendingen. Drie winterse verhalen staan centraal in
januari, voorafgaand aan het EK voetbal in Polen en Oekraïne wordt een EK-drieluik uitgezonden en in de
aanloop naar de Olympische Spelen in Londen volgen nog vijf Olympische edities.
Speciale uitzendingen
Eerbetoon Johan Cruijff
Onder de titel ‘NOS Studio Sport Nummer 14 wordt 65’ zendt de NOS op dinsdag 24 april een programma
uit gewijd aan de beste Nederlandse voetballer aller tijden: Johan Cruijff. De aanleiding is diens 65ste
verjaardag. Ooggetuigenverslagen en verhalen over bijzondere ontmoetingen leggen nog eens de nadruk
op de grote betekenis van Cruijff voor het Nederlandse voetbal.
NOS EK Voetbal: De Sneijder-tapes
Wesley Sneijder werd als 9-jarig talentje van de E-junioren van Ajax een tijd gevolgd door cineast Rimko

NOS SPORT
46 47
Haanstra voor een serie over de Ajax-jeugdopleiding. De beelden van Sneijder haalden destijds niet de
uitzending. Bijna twintig jaar lagen ze te verstoffen op een plank, totdat NOS-verslaggever Kees Jongkind
en Haanstra ermee naar Milaan gaan om ze te bekijken in huize Sneijder. Dat mondt uit in een aandoenlijke
documentaire waarin de spelbepaler van Oranje terugkijkt op zijn eerste, ongewisse schreden in de
voetballerij.
NOS | NOC*NSF Sportgala
Traditiegetrouw wordt het sportjaar in stijl afgesloten met het NOS | NOc*NSF Sportgala. Het gala, op 12
december in de RAI in Amsterdam, wordt gepresenteerd door Dione de Graaff en – voor het eerst – Toine
van Peperstraten. Het gala is rechtstreeks te zien op televisie en ook NOS Langs de Lijn komt vanuit de
RAI.
De uitverkiezing van de sportman, sportvrouw, gehandicapte sporter, sportploeg en coach van het jaar,
de Young Talent Award en de Fanny Blankers-Koen carrièreprijs wordt gelardeerd met live optredens van
onder meer de Handsome Poets.
Jaaroverzicht
Natuurlijk wordt eind december nog meer teruggekeken op het volle en veelbewogen sportjaar 2012.
Presentator Tom Egbers doet dat met onder anderen de ‘gouden’ waterpolocoach Robin van galen,
voetbalcommentator Youri Mulder, schaatsanalist Erben Wennemars en sportjournalist Thijs Zonneveld.
Presentatoren televisie
Aicha Marghadi vertrekt
De wegen van Aicha Marghadi en NOS Studio Sport scheiden aan het eind van 2012. Marghadi presenteerde
sinds 2010 de lunch-editie van het NOS Sportjournaal.
Nieuwe gezichten uit eigen gelederen
De open plek die daardoor ontstaat moet worden opgevuld, en de zoektocht naar nieuw presentatietalent
start in eigen gelederen. Dat heeft succes: redactieleden Rivkah op het Veld en Sjoerd van
Ramshorst worden de nieuwe gezichten van de lunch-editie van het NOS Sportjournaal. Vanaf januari
2013 zullen ze worden ingezet.

Het EK voetbal, de Tour de France,
de Olympische en de Paralympische
Spelen zijn van begin tot eind te
volgen bij de NOS
48 49
NOS SPORTZOMER
NOS-sportcommentator Hans van Zetten gaat helemaal uit zijn dak, het publiek juicht
en menige televisiekijker staart met betraande ogen naar het beeld. Vliegende
Hollander Epke Zonderland turnt olympisch supergoud aan de rekstokken in Londen.
Een moment uit de sportzomer van 2012 dat iedereen nog lang zal bijblijven. Het doet
de teleurstellende resultaten van Oranje op het EK voetbal bijna vergeten. Marianne
Vos en Ranomi Kromowidjojo in topvorm doen ook een gouden duit in het zakje.
Nederland neemt dit jaar twintig medailles mee naar huis. Op de Paralympics komen
daar nog eens 39 plakken bij.
Het Europees Kampioenschap voetbal, de Tour de France, de Olympische en de Paralympische Spelen
zijn van begin tot eind te volgen bij de NOS. Via alle denkbare platforms.
Radio 1 Sportzomer
Radio 1 pakt uit met de Radio 1 Sportzomer, een uniek gezamenlijk programma van alle publieke omroepen.
Het EK, de Tour en de Spelen: tussen 8 juni en 13 augustus komen ze allemaal aan bod.
De uitzendingen lopen van 10.00 uur tot 23.00 uur en zijn verdeeld in vier blokken. De presentatie van
elk blok ligt in handen van een vast duo. gedurende de sportzomer zitten namens de NOS Dione de
Graaff, Tom van ’t Hek, Lucella Carasso, Robbert Meeder, Herman van der Zandt, Bert van Slooten, Jeroen
Stomphorst, Tim Overdiek en Jack van gelder achter de microfoon.
Al het mogelijke sportnieuws is in Radio 1 Sportzomer te horen, via live wedstrijdverslagen, flitsen en
reportages. Maar ook voor het ‘gewone’ nieuws wordt ruim baan gemaakt. Wanneer het zich aandient,
gaat het de zender op. Verder zijn er vaste rubrieken en is er ruimte voor (live) muziek.

Deze bijzondere mix wordt gewaardeerd door de luisteraars. Vijf miljoen Nederlanders van 13 jaar en
ouder geven aan dat ze tijdens de sportzomer minimaal één keer naar Radio 1 hebben geluisterd. Dat is
een miljoen meer dan in een gewone zomer. Ook de waardering was groot. Zo kreeg de live verslaggeving
tijdens de Olympische Spelen van de luisteraars een 8.
EK VOETBAL 2012
De NOS verslaat deze zomer voor de tiende keer het Europees Kampioenschap voetbal, ditmaal vanuit
Polen en Oekraïne. Van 8 juni tot en met 1 juli zijn 31 rechtstreeks uitgezonden wedstrijden, inclusief
voor- en nabeschouwingen, het hart van de NOS-programmering. Dat is al bijna 80 uur televisie. Daarbij
komen omlijstende programma’s: 28 edities van NOS Studio Sportzomer plus vrijwel dagelijks het NOS
EK Journaal. Bijna alle wedstrijden worden uitgezonden in full-HD. Bovendien worden de rechtstreekse
uitzendingen van Nederland 1 en Nederland 3 live gestreamd via de speciale EK-website en de NOS-app.
Voor de Oranjefan loopt het toernooi uit op een deceptie: het Nederlands elftal komt niet verder dan de
groepsfase. Alle wedstrijden worden verloren, iets wat nog niet eerder is gebeurd. En dat na de hooggespannen
verwachtingen die waren gewekt door de tweede plaats op het WK in Zuid-Afrika.
Hoe dan ook, de wedstrijden van Oranje worden goed bekeken: 9,8 miljoen mensen kijken naar de eerste
wedstrijd, tegen Denemarken. Het tweede duel, tegen Duitsland, wordt door 11,4 miljoen mensen gezien.
De laatste wedstrijd, tegen Portugal, trekt 11,2 miljoen voetbalfans.
Stadion Charkov thuisbasis NOS
Het Metalist-stadion in charkov in Oekraïne is op de dagen dat Oranje speelt de thuisbasis van de NOS.
Op deze dagen wacht de kijker een marathonuitzending die om 17.00 uur begint en om 23.30 uur klaar is.
Twee wedstrijden achter elkaar, met voorbeschouwingen en analyses door Tom Egbers en gasten. Oudbondscoach
Louis van gaal en ex-internationals Ronald de Boer, Danny Blind, Boudewijn Zenden, Wim
Kieft, Youri Mulder, Ronald Waterreus, Pierre van Hooijdonk en Kenneth Perez zijn tijdens het EK te zien
als NOS-analisten. Ook vertrouwde gezichten als Leo Beenhakker, gertjan Verbeek, Jan van Halst en Ron
Jans geven hun visie op de wedstrijden.
50 51
NOS SPORTZOMER
Vanaf zaterdag 16 juni staan de laatste groepsduels uit de eerste ronde op het programma. Vanaf dat
moment worden om 20.45 uur twee wedstrijden tegelijk uitgezonden. Beide duels zijn live te volgen: de
vanuit sportief oogpunt belangrijkste wedstrijd op Nederland 1, de andere op Nederland 3.
NOS EK Journaal
Voorafgaand aan de wedstrijden is er het NOS EK Journaal. De presentatie is in handen van Henry Schut,
die wordt geflankeerd door Youri Mulder. Zij belichten alles wat met het EK te maken heeft: blessures,
transfergeruchten, en ‘de dag van Oranje’. Ook worden de tegenstanders van Oranje op de voet gevolgd.
NOS Studio Sportzomer
NOS Studio Sportzomer verzorgt ook dit EK de traditionele nabeschouwing van de voetbaldag. Vanaf
maandag 4 juni is het programma dagelijks en live te volgen, aanvankelijk vanuit Krakau. Bij presentator
Jack van gelder en huisanalist Jan van Halst schuiven gasten aan zoals Paul de Leeuw, Pieter van den
Hoogenband en KNVB-directeur Bert van Oostveen. De van oorsprong Oekraïense actrice Victoria
Koblenko levert een aantal bijdragen.
Voetbal in cijfers bij NOS EK Lab
Voor het eerst krijgen de NOS-analytici de beschikking over statistische informatie die veel verder gaat
dan hoeveel kilometers een bepaalde speler heeft afgelegd en hoeveel schoten er op doel zijn afgevuurd.
Het experiment heet NOS EK Lab. Alles wat los en vast zit wordt gemeten (van aantal geslaagde passes per
speler tot welk deel van het voetbalveld het meest wordt gebruikt). Meningen kunnen zo worden gestaafd
(of ondergraven) door keiharde feiten.
Unieke NOS EK-site
De NOS ontwikkelt in de aanloop naar het EK een speciale website waarop het evenement 24 uur per dag
te volgen is, onder meer via een live blog. Op verschillende punten is de site uniek. Zo zijn niet alleen alle
31 wedstrijden, maar ook enkele trainingen van Oranje rechtstreeks via een livestream te volgen. Doelpunten
en andere belangrijke momenten uit de wedstrijden kunnen worden teruggekeken op beelden van
cameraposities die niet zijn gebruikt in de televisie-uitzending. En echte liefhebbers kunnen ook nog in de
archieven duiken, voor beelden van alle EK-wedstrijden die Oranje speelde sinds 1976.

De voetballiefhebber hoeft dus geen wedstrijd meer te missen – waar hij ook is
Nieuw is ook dat de EK-site volledig ‘responsive’ is, dat wil zeggen dat hij zich aanpast aan het type apparaat
waarmee hij wordt bezocht. Daardoor is hij geschikt voor gebruik op pc’s, laptops, mobiele telefoons
én tablets.
Tweede Scherm uitgebreid
Tijdens de Sportzomer 2012 wordt een volgende stap gezet met het in 2010 door de NOS ontwikkelde
Tweede Scherm. Niet alleen is ‘realtime’ statistische informatie beschikbaar van de ploegen die tegen
elkaar spelen, er zijn nu ook bewegende wedstrijdbeelden te zien. Inclusief beelden vanuit cameraposities
die niet zijn gebruikt in de televisie-uitzending.
Live duels ook op apps
Ook op de eind april gelanceerde NOS-app zijn alle duels live te volgen. De voetballiefhebber hoeft dus
geen wedstrijd meer te missen – waar hij ook is. Voor televisies met een internetverbinding kan dat vanaf
eind mei bovendien met de speciale NOS Sport-app.
24 uur per dag EK bij NOS Teletekst
Ook NOS Teletekst publiceert tijdens het EK 24 uur per dag het laatste nieuws. De pagina’s 802 tot en
met 840 worden exclusief gebruikt voor EK-nieuws, uitslagen, wedstrijdverslagen en permanent opvraagbare
achtergrondinformatie en standen.
NOS EK Jeugdjournaal in Oekraïne
Het NOS Jeugdjournaal pakt flink uit tijdens het EK voetbal. Een eigen ploeg doet verslag vanuit Oekraïne.
De reportages zijn dagelijks te zien in het reguliere NOS Jeugdjournaal en in het speciale NOS EK Jeugdjournaal.
Een speciale rol is hierbij weggelegd voor goudvis gerrie, die dagelijks de uitslag van de wedstrijden
voorspelt.
52 53
NOS SPORTZOMER
NOS Nieuws richt vizier op EK
Ook NOS Nieuws richt het vizier op de gebeurtenissen in Oekraïne en Polen. Ter plaatse voorziet een
eigen team het NOS Journaal, NOS op 3, het NOS Radio 1 Journaal en Radio 1 Sportzomer van het laatste
nieuws rondom het EK. De focus ligt op nieuwsfeiten die te maken hebben met het EK voetbal, maar er is
ook aandacht voor ander nieuws uit de landen waar het toernooi plaatsvindt.
TOUR DE FRANcE
Nog voor het EK voetbal is afgelopen, begint de Ronde van Frankrijk. NOS Studio Sport volgt het peloton
van 30 juni tot en met 22 juli. Eenentwintig etappes lang, live en multimediaal. De beelden zijn, net als vorig
jaar, in HD-kwaliteit. Achttien afleveringen van het NOS Tourjournaal staan op de rol, en 23 edities van
NOS Studio Sportzomer: De Avondetappe.
Radio 1 Sportzomer
De Ronde van Frankrijk loopt ook als rode draad door de programmering van Radio 1 Sportzomer, met onder
meer het laatste nieuws, reportages en interviews met kopstukken uit de wielerwereld. Alle etappes zijn
live te volgen met het commentaar van gio Lippens. Sebastiaan Timmerman en Joris van den Berg doen
bij toerbeurt verslag vanaf de motor.
NOS Tourjournaal
Vanaf 2 juli wordt televisiekijkend Nederland iedere Tourdag aan het begin van de avond bijgepraat over de
laatste ontwikkelingen in de koers. Het dagelijkse NOS Tourjournaal bevat, behalve een samenvatting van
de dagetappe, interviews en reportages van verslaggever Han Kock.
De Avondetappe
Vanaf de proloog in Luik, op 30 juni, is ook NOS Studio Sportzomer: De Avondetappe weer in koers. Op
steeds wisselende, sfeervolle locaties in Frankrijk schuiven bekende gasten aan van binnen en buiten de
wielerwereld. Presentator Mart Smeets wordt terzijde gestaan door de sportjournalisten Thijs Zonneveld,
Bert Wagendorp en Edwin Winkels.

NOS Toursite ook mobiel
De Tour is ook online niet te missen. Op de speciale NOS-Toursite staat onder meer het laatste nieuws
en een ‘realtime’ tekstverslag dat ook is te volgen op Twitter. Afstanden en tijdsverschillen in het peloton
worden met een zogeheten ‘slider’ inzichtelijk gemaakt. De site heeft ook dit jaar een mobiele variant
voor wielerfans met een smartphone of tablet.
Tweede Scherm vernieuwd
Het Tweede Scherm is vernieuwd en uitgebreid. Kijkers met een laptop of tablet krijgen extra informatie
over het verloop van de wedstrijd, als aanvulling op het verslag op televisie. Zo staan er overzichten van de
koers, een virtueel klassement, rondetijden en plattegronden. Op tweedescherm.nl is ook een live animatie
van het verloop van de etappe te vinden.
Tour de France debuteert op NOS-app
De Tour de France is dit jaar ook live te volgen via de NOS-app voor de iPhone of Windows Phone. Daarop
is het laatste nieuws te zien, en rechtstreeks alle etappes.
Extra Tourpagina’s op NOS Teletekst
Ook NOS Teletekst publiceert tijdens de Tour 24 uur per dag het laatste nieuws. De pagina’s 850 tot en
met 878 worden exclusief vrijgemaakt voor nieuws, uitslagen, wedstrijdverslagen en permanent opvraagbare
achtergrondinformatie en standen.
OLYMPIScHE SPELEN
Na het EK en de Tour volgt een korte adempauze en dan barsten op 27 juli de Olympische Spelen in
Londen los. Alle Olympische sporten, van A(tletiek) tot Z(wemmen), komen bij de NOS aan bod. Van de
openingsceremonie tot en met de sluitingsceremonie op 12 augustus. Live sport is, in NOS London Live,
het hart van de televisieprogrammering. De Olympische dag begint met het ontbijtprogramma NOS
good Morning London, aan het begin van de avond is er NOS London Today en aan het eind van de avond
wordt nagepraat in NOS Studio Sportzomer: London Late Night.
54 55
NOS SPORTZOMER
Er is geen platform waarop de Olympische uitzendingen van de NOS niet te vinden zijn, van radio en
televisie tot (mobiel) internet. Zo biedt de speciale Olympische website al het nieuws, samenvattingen én
livestreams. Ook NOS Teletekst wijdt een groot aantal pagina’s aan de Olympische Spelen.
Bijna 90 procent van alle Nederlanders van zes jaar en ouder (13,4 miljoen mensen) volgt de Olympische
Spelen in Londen via de NOS op Nederland 1. De Olympische website trekt drie keer meer bezoekers dan
die van de Spelen in 2008. De video van de winnende oefening van turner Epke Zonderland breekt hierbij
alle records, met maar liefst een miljoen kijkers. Het aanstekelijke commentaar van Hans van Zetten zal
daar ongetwijfeld aan hebben bijgedragen.
NOS verzorgt Olympische registratie
De NOS verzorgt voor de hele wereld het televisiesignaal van drie sporten: het wielrennen, het snelwandelen
en het koningsnummer: de marathon. Dat gebeurt op verzoek van de televisieorganisatie van het
Internationaal Olympisch comité, Olympic Broadcasting Services. Uit de eervolle opdracht spreekt de
waardering van het IOc voor de manier waarop de NOS de wegsporten in beeld brengt. De regie van deze
prestigieuze klussen ligt in handen van Pim Marks. Hij heeft in Londen een team van 60 mensen tot zijn
beschikking en – afhankelijk van het onderdeel – twintig tot 26 camera’s.
Olympische documentaires
Om in de stemming te komen, telt NOS Studio Sport in de weken voorafgaand aan de Spelen af met een
vierdelige documentaireserie over Nederlandse medaillekandidaten. Turner Epke Zonderland, judoka
Edith Bosch, windsurfer Dorian van Rijsselberghe en de vrouwen-estafettezwemploeg staan daarin centraal.
Ze spreken niet alleen over dat ene gouden doel, maar ook over zaken als rivaliteit, toewijding en de
onzekerheden die bij het topsportleven komen kijken.
Vijftien uur televisie per dag
Tussen 07.00 uur en 10.00 uur wordt de kijker in good Morning London bijgepraat over de gebeurtenissen
van de vorige dag en wordt vooruitgeblikt op de dag die komen gaat. Jeroen Stomphorst presenteert
vanuit de studio in Hilversum en Astrid Kersseboom of Jeroen Overbeek schuiven aan voor het (wereld-)
nieuws.

56 57
In het supersportjaar 2012 bestond 10 procent van de zendtijd van de
Nederlandse publieke omroep uit sport. Die 10 procent genereerde 21
procent van de totale kijktijd naar de publieke omroep; een verhouding
die in geen enkele andere programmacategorie werd gehaald.
Nog een cijfer: het afgelopen jaar heeft 97 procent van de Nederlandse
bevolking sport gekeken bij de NOS. Dus bij de publieke omroep.
En dat alles voor 60 cent per maand per gezin (en daar moeten de STER-
inkomsten nog vanaf).

Om 10.00 uur begint de nieuwe sportdag. In NOS London Live wordt rechtstreeks verslag gedaan van
de interessantste en spannendste onderdelen van het Olympisch programma. De nadruk ligt daarbij op
sporten waaraan Nederlanders deelnemen en op de prestaties van de beste internationale atleten. De
presentatie is in handen van Jeroen Stomphorst, Dione de Graaff en Jack van Gelder.
Aan het begin van de avond geeft Tom Egbers in NOS London Today een tussenstand van de Olympische
dag. Met de hoogtepunten, verhalen over de (Nederlandse) deelnemers, reportages en interviews en
dagelijks een portret van een buitenlandse medaillekandidaat, zoals zwemmer Michael Phelps en wielrenner
Mark cavendish.
Na een serie avondprogramma’s vanuit Polen en Frankrijk voor het EK en de Tour volgt op 26 juli de eerste
uitzending van de Olympische NOS Studio Sportzomer vanuit Londen. In een eigen studio in het Holland
House ontvangt gastheer Mart Smeets in London Late Night iedere avond sporters, coaches en andere
gasten.
Met ruim een miljoen kijkers per dag is NOS Studio Sportzomer een ijzersterk programma. Tijdens deze
met supersportevenementen gevulde zomer worden in drie maanden tijd 70 afleveringen gemaakt.
Radio 1 Sportzomer slaat tenten op in Holland House
Tijdens de Spelen verruilen de makers van Radio 1 Sportzomer de Hilversumse studio voor het Holland
House in Londen. Het Olympische gevoel wordt zo bij de luisteraars thuis gebracht en Olympische
sporters, coaches en begeleiders kunnen makkelijk voor de microfoon worden gehaald. De opzet is niet
veranderd: het programma duurt van 10.00 uur tot 23.00 uur en is opgedeeld in vier blokken die elk door
een vast duo worden gepresenteerd.
Zelf regisseur zijn via NOS OS-site
Ook voor de Olympische Spelen in Londen heeft de NOS een website opgetuigd, met het laatste nieuws,
reportages, wedstrijdschema’s en de actuele medaillespiegel. Op de site, mobiel en op de NOS Sport-app
voor internet connected tv kan de kijker zichzelf regisseur wanen: hij kan kiezen uit twaalf livestreams
waarop sporten worden vertoond die op dat moment niet op tv te zien zijn. Via een dertiende livestream
kan de bezoeker de uitzendingen van NOS Sport op Nederland 1 bekijken.
58 59
NOS SPORTZOMER
NOS Nieuws volgt Spelen op de voet
Ook NOS Nieuws brengt van 27 juli tot en met 12 augustus nieuwsfeiten over de Olympische Spelen.
correspondent Arjen van der Horst verzorgt met een kleine ploeg de berichtgeving die niet direct te
maken heeft met de sportwedstrijden, zoals de sfeer in het gastland en de organisatie.
NOS op 3 brengt drie keer per dag op 3FM een Olympisch Journaal. Twee sporters, trampolinespringster
Rea Lenders en BMX’er Jelle van gorkum, worden al een tijdje gevolgd en ook tijdens de Spelen wordt van
hun prestaties nauwlettend verslag gedaan op alle NOS op 3-platforms.
Voor het NOS Jeugdjournaal is presentator en verslaggever Tamara Seur naar Londen afgevaardigd. Zij
doet door een kinderbril verslag van ’s werelds grootste sportevenement.
PARALYMPIScHE SPELEN
De Paralympics, die van 29 augustus tot en met 9 september in Londen plaatsvinden, krijgen bij de NOS
meer aandacht dan ooit tevoren, zowel op televisie als op internet. De hele NOS is erbij betrokken: de
eindverantwoordelijkheid ligt bij de afdeling Evenementen, maar ook medewerkers van NOS Sport, NOS
Nieuws en Nieuwsuur zijn voor de uitzendingen in touw.
Dagelijks zijn aan de Olympische Spelen voor gehandicapten twee televisieprogramma’s gewijd, dubbel
zoveel als vier jaar geleden. De programma’s worden gepresenteerd door Herman van der Zandt. Het
aantal kijkers is – zo blijkt later – met 700.000 ook verdubbeld ten opzichte van vier jaar geleden. Verder is
er een speciale website en wordt ook in de reguliere radio- en tv-uitzendingen van de NOS bij het evenement
stilgestaan.
Live vanuit Paralympisch Holland Huis
Een ‘paralympische avond’ begint om 19.00 uur op Nederland 1 met een live magazine vanuit het
Paralympisch Holland Huis in Londen. Wedstrijdverslagen worden daarin afgewisseld met reportages en
gesprekken met gasten.

60 61
NOS SPORTZOMER
Terugblik op paralympische dag
Later op de avond, rond 23.00 uur, volgt iedere sportdag een uitzending op Nederland 3 met de hoogtepunten
van de paralympische dag. De nadruk ligt hierbij uiteraard op de sportieve verrichtingen van de
Nederlandse deelnemers.
Paralympische website
De Paralympics kunnen dit jaar ook online worden gevolgd op NOS.nl. De site biedt, net als bij de
Olympische Spelen, voor het eerst de mogelijkheid om de paralympische sporten via livestreams te
volgen. De bezoeker kan zelf bepalen waar hij naar wil kijken. Vanzelfsprekend is er ook aandacht voor het
laatste nieuws, wedstrijdschema’s en profielen van de sporters.
Huldiging paralympische sporters
Twee dagen na de slotceremonie worden de Nederlandse Paralympiërs gehuldigd door sportkoepel
NOc*NSF en het Nederlandse kabinet. De huldiging is online voor het eerst rechtstreeks te volgen. In de
avond volgt een uitgebreide samenvatting op Nederland 1 met presentator Herman van de Zandt.

Een kleine twee weken na de
lancering brengt de NOS voor
het eerst in haar geschiedenis
een televisie-interview met
iemand in de ruimte
62 63
NOS EVENEMENTEN
De afdeling NOS Evenementen maakt programma’s en documentaires over wat
Nederlanders bezighoudt en bindt. Dat kunnen nationale evenementen zijn, maar ook
internationale, en natuurlijk het Koninklijk Huis. Een kleine greep uit het grote aantal
producties in 2012: de Amerikaanse presidentsverkiezingen, de Nationale Dodenher-
denking, Koninginnedag en carnaval. Ook muziek- en benefietevenementen komen
aan bod, zoals Noorderslag, Dance4Life en 3FM Serious Request. NOS Evenementen
maakt de programma’s bij gelegenheid in samenwerking met andere omroepen. Maar
ook intern worden de handen in elkaar geslagen. Zo is er intensief samengewerkt met
NOS Nieuws rond de parlementsverkiezingen in september en zijn de uitzendingen
over de Paralympische Spelen tot stand gekomen in samenwerking met NOS Sport.
André Kuipers
Astronaut André Kuipers werd op 21 december 2011 de ruimte ingeschoten. De NOS volgt de Nederlander
op zijn reis. Een kleine twee weken na de lancering brengt de NOS voor het eerst in haar geschiedenis
een televisie-interview met iemand in de ruimte. Presentator Rik van de Westelaken heeft rechtstreeks
verbinding met het internationale ruimtestation ISS, dat op zo’n 400 kilometer hoogte zijn rondjes om de
aarde draait. In het krappe kwartier dat contact mogelijk is, beantwoordt Kuipers allerlei vragen over zijn
verblijf in gewichtloosheid.
Aan Kuipers’ ‘touchdown’ worden drie uitzendingen gewijd. In de eerste kijkt Rob Trip in Space Expo in
Noordwijk vooruit naar de landing. Deel twee is op 1 juli. In een primeur voor de Nederlandse televisie is
dan rechtstreeks te zien hoe de Sojoez-capsule als een stipje verschijnt om tenslotte aan grote parachutes
te landen in de steppe van Kazachstan. Dezelfde avond wordt in deel drie op de bijna 200 dagen
durende missie teruggeblikt.

In augustus wordt een tweeluik gemaakt over de ontvangst van Kuipers in Nederland. Rob Trip heeft een
persoonlijk interview met de astronaut en een dag later volgt een verslag van diens officiële huldiging in
‘ruimtegemeente’ Noordwijk, waarbij ook prins Willem-Alexander aanwezig is.
Speciale uitzendingen
NOS Evenementen verzorgt in 2012 een aantal specials, waaronder een verslag van de benefietwielertocht
Alpe d’HuZes, de verkiezingen in de VS en een terugblik op de aardbeving in Japan.
Alpe d’HuZes
Op 6 en 7 juni beklimmen ruim 8.000 fietsers de Alpe d’Huez om 30 miljoen euro op te halen voor onderzoek
naar kanker. De NcRV en de NOS verzorgen een live verslag met als presentatoren Jetske van den
Elsen en Herman van der Zandt.
Met de documentaire ‘Alpe d’HuZes: De Laatste Bocht’ wordt het belang van dit evenement nog eens
benadrukt. Het verslag gaat over de laatste vier jaar in het leven van Bas Mulder, een van de iconen van de
inzamelingsactie, die in 2010 overleed aan lymfklierkanker.
Jeroen Pauw terug naar Japan
In het voorjaar van 2012 is het een jaar geleden dat Japan werd getroffen door een aardbeving met een
kracht van 9.0 op de schaal van Richter. Een verwoestende tsunami verzwelgt delen van het land en
veroorzaakt niet alleen tienduizenden doden, maar ook een kernramp. Jeroen Pauw reist voor de NOS
naar de rampplekken in Japan om de balans op te maken. De reportage wordt op 25 juni uitgezonden.
Verkiezingen VS
In de nacht van dinsdag 6 op woensdag 7 november wordt duidelijk of president Obama een tweede
termijn krijgt of plaats moet maken voor zijn tegenstrever, de Republikein Mitt Romney. De NOS en
Nieuwsuur slaan de handen ineen voor de marathonuitzending NOS Amerika Kiest. Er wordt veelvuldig
geschakeld met correspondenten en verslaggevers in de Verenigde Staten. De uitzending duurt tot en
met de ‘acceptance speech’ van de uiteindelijke winnaar, Barack Obama.
64 65
NOS EVENEMENTEN
Ook op Radio 1 is de tweestrijd te volgen in een nachtelijk programma van de gezamenlijke publieke
omroepen vanuit de Melkweg in Amsterdam. Oud-Amerikacorrespondent Tim Overdiek presenteert de
uitzending samen met Willemijn Veenhoven van BNN.
Koninklijk Huis
NOS Evenementen is ook verantwoordelijk voor de verslaggeving rondom het Koninklijk Huis. Zo verzorgt
de afdeling jaarlijks het live verslag van Koninginnedag. In 2012 volgt de NOS de leden van de koninklijke
familie bovendien op staatsbezoeken aan Oman en de Verenigde Arabische Emiraten en aan Luxemburg.
Verder reist de NOS het kroonprinselijk paar achterna voor een officieel bezoek aan Brazilië en het huwelijk
van de Luxemburgse erfgroothertog guillaume.
Ook in eigen land gebeurt veel waar de NOS verslag van doet. Zo wordt stilgestaan bij het tienjarig huwelijk
van Willem-Alexander en Máxima en de 65ste verjaardag van prinses christina.
Uiteraard ontbreekt ook koningin Beatrix niet in de programma’s van de NOS. In oktober is het tien jaar
geleden dat haar man overleed. In de documentaire ‘De Hand van claus’ schetst NOS-programmamaker
Etienne glebbeek het leven van de prins-gemaal. Aan het eind van het jaar wordt Beatrix’ traditionele
kersttoespraak uitgezonden op radio en televisie. Op Eerste Kerstdag kijken ruim 1,1 miljoen mensen naar
de koninklijke kerstrede – meer dan in voorgaande jaren.
Uw beeld van Beatrix
Begin december roept de NOS Nederlanders op om zelfgemaakte kunstwerken in te zenden met als
onderwerp koningin Beatrix, die 31 januari 2013 haar 75ste verjaardag zal vieren. Een vakjury – met daarin
kunstverzamelaar Jan des Bouvrie, NOS-anchor en fotograaf Sacha de Boer en conservator Marieke
Spliethoff van Paleis Het Loo – zal 75 kunstwerken uitkiezen. In januari 2013 zullen die, samen met werken
van professionele kunstenaars worden tentoongesteld in Paleis Het Loo. De uitverkiezing en de tentoonstelling
zijn dan onderwerp van twee televisieprogramma’s.

60 jaar Queen Elizabeth
De Britse koningin Elizabeth viert dit jaar haar diamanten regeringsjubileum. De NOS besteedt op drie
achtereenvolgende avonden (op 3, 4 en 5 juni) aandacht aan de festiviteiten. De reeks opent met een
verslag van de ‘Thames Diamond Jubilee Pageant’, een vlootschouw op de Thames waaraan zo’n duizend
boten meedoen. In de studio in Hilversum blikken Astrid Kersseboom en Tim Overdiek terug op de 60jarige
regeerperiode van Elizabeth en wordt live geschakeld met correspondent Arjen van der Horst. Een
dag later brengt de NOS het avondvullende concert in de tuin van Buckingham Palace, met optredens van
onder anderen Sir Elton John, Dame Shirley Bassey en Sir Paul Mccartney. Van de dankdienst in St Paul’s
cathedral, op 5 juni, is ’s avonds een samenvatting te zien.
Documentaires
NOS Evenementen maakt het afgelopen jaar een aantal bijzondere documentaires. De Paralympics zijn
de aanleiding voor een drieluik over Esther Vergeer, de succesvolste (rolstoel-)tennisster aller tijden.
In oktober wordt het verhaal verteld van paralympisch topsporter Monique van der Vorst. De Nederlands,
Europees en wereldkampioen handbiken zit sinds haar tienerjaren in een rolstoel, maar krijgt in maart
2010 het gevoel in haar benen weer terug. Wereldnieuws. Van der Vorst herstelt zo goed dat ze zelfs
enige tijd deel uitmaakt van de Rabo-vrouwenwielrenploeg. Dan ontstaat twijfel over haar wonderbaarlijke
herstel. Documentairemaker Mélinde Kassens volgde Van der Vorst twee jaar lang en maakt het hele
proces van nabij mee. Het resultaat is ‘Ik heb nooit gelogen. Het verhaal van Monique van der Vorst’.
In ‘Donorbroers’ volgt de NOS de broers Patrick en Harald Wychgel. Patrick heeft een erfelijke aandoening,
waardoor hij zal overlijden als hij geen donornier krijgt. Uit liefde voor zijn broer, maar wel met
tegenzin, doneert Harald een nier. Het zit hem dwars dat er jaarlijks 10.000 gezonde nieren begraven en
gecremeerd worden en dus verloren gaan. Verslaggever Martijn Bink maakte de film, over het Nederlandse
donorsysteem en de bittere praktijk van de mensen die ermee in aanraking komen.
‘NOS Barack Obama, de Hawaïaanse jaren’ is een portret van de jonge jaren van de Amerikaanse president.
Aan de vooravond van de Amerikaanse verkiezingen spreekt NOS-Amerikacorrespondent Eelco Bosch
van Rosenthal met onder anderen de halfzus van Obama en met een Nederlandse klasgenote uit diens
middelbare schooltijd in Honolulu.
66 67
NOS EVENEMENTEN
Herdenkingen
Ook in 2012 worden ingrijpende gebeurtenissen in binnen- en buitenland herdacht. Zo is de NOS in maart
bij de herdenkingsdienst in het Belgische Lommel. Daar wordt stilgestaan bij de slachtoffers van het
busongeluk in Zwitserland, waarbij 22 kinderen (onder wie zes Nederlandse) en zes volwassenen om het
leven komen. Ook is de NOS present bij de jaarlijkse Veteranendag en de Indiëherdenking, beide in Den
Haag.
Volgens traditie staat de NOS op 4 mei uitgebreid stil bij de Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam.
Bijzondere onderdelen van het herdenkingsprogramma zijn dit jaar de documentaire ‘De Vergeten
Holocaust’ en muziekstuk ‘Het Requiem voor Auschwitz’. ‘De Vergeten Holocaust’ gaat over het lot van
de Sinti en de Roma in de Tweede Wereldoorlog. ‘Het Requiem voor Auschwitz’, een muziekstuk geschreven
door de Nederlandse musicus Roger ‘Moreno’ Rathgeb – zelf Sinto –, sluit de herdenkingsavond af.
De besloten afscheidsbijeenkomst van de in juli op 68-jarige leeftijd overleden dichter, schrijver, essayist,
vertaler, recensent en polemist gerrit Komrij wordt rechtstreeks uitgezonden, evenals de herdenkingsplechtigheid
op het Noorse eiland Utøya. Daar wordt, een jaar na dato, stilgestaan bij de 77 slachtoffers
van de aanslagen in Noorwegen.
Concerten en Festivals
‘3 on Stage’ van de NOS en de NTR is ook in 2013 live aanwezig op het populaire Noorderslag Festival. In
een drie uur durend programma op 12 januari wordt verslag gedaan van muzikale hoogtepunten en de uitreiking
van de jaarlijkse Popprijs. De centrale presentator is Annechien Steenhuizen. Ook bij de (muzikale)
viering van Bevrijdingsdag is de NOS aanwezig. Op Wereld Aids Dag, 1 december, zendt de NOS een
programma uit rond het benefietfestival Dance4Life. Het jaar wordt afgesloten met 3FM Serious Request.
NOS Evenementen verzorgt opnieuw de productie rondom de benefietuitzendingen in en bij het Glazen
Huis, dat dit jaar op de Oude Markt in Enschede staat.
Nederland
In 2012 staan ook weer een aantal oer-Hollandse evenementen op het programma. Zo brengt de NOS
het carnaval in beeld, alsook Prinsjesdag en de opening van de internationale tuinbouwexpositie Floriade
in Venlo.

68 69
NOS EVENEMENTEN
Speciale aandacht is er dit jaar voor ‘NLdoet’, het grootste vrijwilligersevenement van Nederland, georganiseerd
door het Oranje Fonds. Ook koningin Beatrix, prins Willem-Alexander en prinses Máxima
steken de handen uit de mouwen. Verder is er aandacht voor de sluiting van de Tweede Maasvlakte en de
opening van het gerenoveerde en uitgebreide Stedelijk Museum in Amsterdam.
Jaaroverzichten
In december maakt NOS Evenementen drie jaaroverzichten: het NOS Oranje Jaaroverzicht, het NOS
Paralympisch Jaaroverzicht 2012 en NOS Jaaroverzicht: Over de Doden. In het eerste neemt presentator
Astrid Kersseboom de kijkers mee door het jaar van de Oranjes, waarin het ski-ongeluk van prins Friso een
centrale plek inneemt. Zo gaat Kersseboom naar Lech om over het ongeval te praten met Ludwig Muxel,
de burgemeester van het Oostenrijkse skiplaatsje.
In het NOS Paralympisch Jaaroverzicht 2012 passeren de 39 medailles voor Nederland nog één keer de
revue. Presentator Herman van der Zandt zoekt enkele hoofdrolspelers op, onder wie sprintster Marlou
van Rhijn, de Nederlandse ‘Blade Babe’, die in Londen zowel een gouden als een zilveren medaille won.
Voor het derde opeenvolgende jaar haalt Herman van der Zandt in het NOS Jaaroverzicht: Over de Doden
herinneringen op aan personen die in 2012 zijn overleden. Beroemdheden, zowel nationaal als internationaal,
staan centraal, maar er is ook aandacht voor mensen die altijd in de schaduw zijn gebleven,
terwijl hun verdiensten veel invloed hebben op ons leven.

70 71
NOS NIEUWSUUR
Nieuwsuur, het actualiteitenprogramma van NOS en NTR, brengt nieuws, sport
en achtergronden – onafhankelijk en onpartijdig. Van maandag tot en met
zaterdag praten Mariëlle Tweebeeke en Twan Huys de kijker bij. Nieuwsuur
besteedt in 2012 veel aandacht aan de ontwikkelingen in de Arabische wereld
en aan de Nederlandse en de Amerikaanse verkiezingen.
Speciale uitzendingen
Arabische revolutie
Verslaggever Jan Eikelboom reist voor Nieuwsuur terug naar de plekken waarvandaan hij de afgelopen
twee jaar verslag deed van de revolutie. Doel: zien wat er over is van de oorspronkelijke idealen. De dagelijkse
realiteit in landen als Tunesië, Libië en Egypte lijkt weinig veranderd, zo blijkt uit een drieluik dat hij maakt.
Ook houdt Eikelboom over zijn werk in Noord-Afrika en het Midden-Oosten een blog bij.
Verkiezingen Nederland
Het programmaserie Nieuwsuur Politiek wordt zowel voor als na de verkiezingen uitgezonden. Met niet
alleen debatten en campagnenieuws, maar ook aandacht voor het realiteitsgehalte van de plannen van
politici. In samenwerking met Het Financieele Dagblad en The Fact club legt Nieuwsuur politieke uitspraken
onder de loep.
Amerikaanse verkiezingen
Amerika-correspondent Tom Kleijn reist voorafgaand aan de presidentsverkiezingen van 6 november
door de VS. Zijn ‘road trip’ voert van het door de orkaan Katrina getroffen New Orleans tot de stad van
Obama, Chicago. Onderweg maakt hij reportages, blogs, foto’s en filmpjes. Bijzonder is dat zijn bijdragen
overal vandaan live de uitzending in kunnen komen. Daarvoor maakt hij gebruik van LiveU, een hoge
resolutie-verbinding via het in de VS al operationele 4g-gsm-netwerk.

De Sonja Barend Award gaat dit jaar naar
Nieuwsuur-presentatrice Mariëlle Tweebeeke NOS NIEUWSUUR
Advocaat Jasper S. aan het woord
Begin december bekent Jasper S. de moord op de Friese Marianne Vaatstra. Na dertien jaar lijkt daarmee
een eind te komen aan een slepende zaak. Al op de avond van de bekentenis zit de advocaat van Jasper S.
in de Nieuwsuur-studio. Hij spreekt bijzonder openhartig met Twan Huys. Openhartiger dan onder advocaten
gebruikelijk is in een zo vroeg stadium van de rechtsgang: de bekentenis is net gedaan, de rechtszaak zal
nog maanden op zich laten wachten.
Tweebeeke wint Barend Award
De Sonja Barend Award, een vakprijs voor het beste televisie-interview van het jaar, gaat dit jaar naar
Nieuwsuur-presentator Mariëlle Tweebeeke. Ze krijgt de prijs voor haar interview met twee topmannen
van het VU Medisch centrum in Amsterdam en tv-producent Reinout Oerlemans. Tweebeeke legt hun
het vuur na aan de schenen over de reallife-serie Tussen Leven en Dood, waarin patiënten zonder toestemming
blijken te zijn gefilmd.
Wisseling hoofdredactie
Joost Oranje volgt in november carel Kuyl op als hoofdredacteur van Nieuwsuur. Kuyl gaat bij de NTR aan
de slag als mediadirecteur. Oranje was plaatsvervangend hoofdredacteur van NRc Handelsblad en komt
na vijftien jaar als het ware terug op het oude nest. Hij was namelijk vier jaar lang research-journalist bij
NOVA, de voorloper van Nieuwsuur.
Tweede Scherm
Het Tweede Scherm is een experiment op www.nieuwsuur.nl. Het geeft gebruikers van laptops en tablets
een grote hoeveelheid aanvullende informatie over de onderwerpen in de uitzendingen.
72 73
Nieuwsacademie
Nieuwsuur en NOS Nieuws geven elk jaar twaalf mensen tussen de twintig en dertig jaar, die geen
journalistieke achtergrond of opleiding hebben, de kans om kennis te maken met televisiejournalistiek.
Studenten aan deze zogenoemde Nieuwsacademie worden maandelijks getraind door medewerkers van
Nieuwsuur en NOS Nieuws. Ook lopen ze stage bij Nieuwsuur.
Niet alleen de studenten steken er iets van op, ook de NOS. Juist door de verschillende achtergronden
van de deelnemers hoopt de NOS onderwerpen te kunnen maken vanuit nieuwe, frisse invalshoeken.
In december eindigt het Nieuwsacademie-traject met een opname van een ‘echte’ Nieuwsuur. Onder
begeleiding van Jeroen Overbeek spelen deelnemers de rol van ‘anchor’. Tijdens de uitzending worden
onderwerpen besproken met studiogasten die door de studenten zelf zijn geproduceerd.

74 75
NOS NIEUWE MEDIA
De afdeling NOS Nieuwe Media houdt zich bezig met de nieuwste ontwik-
kelingen op het gebied van websites, mobiele telefoons en applicaties. Door
bovenop de laatste technieken te zitten, probeert de NOS op alle platforms
aanwezig te zijn en daarmee zo veel mogelijk verschillende gebruikersgroepen
te bereiken.
Nieuwe NOS-app
In april lanceert de NOS een nieuwe app voor iPhone en Windows Phone. De app brengt het laatste
nieuws, sport, weer en verkeer ‘on demand’, inclusief hele nieuwsuitzendingen en beeld- en geluidsfragmenten.
De gebruiker kan zich ook abonneren op pushberichten van ‘breaking’ nieuws. Verder zijn er
livestreams van Journaal24, Politiek24 en Radio 1, en ook van de grote evenementen tijdens de sportzomer
is een groot aantal live streams te bekijken. Vanaf november komen ook de laatste voetbaluitslagen uit de
Eredivisie, de KNVB Beker, de UEFA champions League en de UEFA Europa League beschikbaar.
Vanaf donderdag 2 augustus is de NOS-app ook beschikbaar voor Androidtoestellen. Blackberry volgt in
december. Ook voor pc’s, laptops en tablets met het besturingssysteem Windows 8 komt een speciale
NOS-app op de markt.
Nieuwe voorpagina nos.nl
Op 2 februari krijgt de website van de NOS een nieuw gezicht. Zo is er in de hoofdartikelen meer ruimte
voor beeld en staan de video’s ook nog eens op een opvallender plek. Het overzicht van het laatste nieuws
(inclusief het laatste sportnieuws) staat bovendien prominent in het midden. Bezoekers kunnen nu sneller
zien wat het belangrijkste nieuws is. Verder is er meer aandacht voor sociale media, door het plaatsen van
Twitter- en Facebook-links op de voorpagina. De veranderingen vormen samen de eerste zichtbare stap
op het pad dat de NOS heeft ingeslagen naar Internet First: gebruikers vinden het laatste nieuws het eerst
online.

Tweede Scherm
De afdeling Nieuwe Media is ook verantwoordelijk voor het Tweede Scherm, waarmee gebruikers van laptops
en tablets grote hoeveelheden informatie tot hun beschikking krijgen die de televisie-uitzendingen
aanvullen. Vooral in de sportzomer – met het EK voetbal, de Tour de France en de Olympische en Paralympische
Spelen – is het Tweede Scherm opgetuigd met vele extra’s. Ook Nieuwsuur experimenteert
ermee.
Cookiemuur
Vanaf december heeft NOS.nl een zogeheten ‘cookiemuur’. Dat is het gevolg van nieuwe wetgeving die
voorschrijft dat websites uitdrukkelijk toestemming moeten krijgen van de bezoeker voor het plaatsen
van cookies.
De NOS maakt gebruik van functionele cookies, die ervoor zorgen dat de website naar behoren functioneert.
Ook zijn er cookies nodig voor onder meer webstatistieken. Persoonsgegevens worden niet bewaard.
Als iemand cookies accepteert voor NOS.nl, geldt die toestemming ook voor andere websites van de
publieke omroep.
NOS INPUT
76 77
In oktober vindt de achtste editie van INPUT plaats, het documentaire- en
televisiefestival van de publieke omroep. Het evenement wordt jaarlijks
georganiseerd door de NOS, de NPO en het Nederlands Instituut voor Beeld en
geluid. Samen bieden zij een platform om de ontwikkeling van vernieuwende en
onderscheidende programma’s te stimuleren. Met 500 aanmeldingen is de editie
van 2012 de best bezochte tot nu toe.
Op 8 oktober 2012 wordt het gebouw van Beeld en Geluid op het Media Park omgetoverd tot een filmhuis
met verschillende zalen. Nieuwsdocumentaires, sportdocumentaires en dramaproducties van over de
hele wereld, discussies met makers, workshops, formatbesprekingen en eindexamenfilms van studenten
zorgen voor kennisdeling en nieuwe inspiratie. INPUT is een festival voor programmamakers, televisiejournalisten,
documentairemakers, zendermanagers en producers, maar ook voor studenten en alle
anderen die vanuit hun professie geïnteresseerd zijn in televisiemaken.
Het INPUT-programma is ook in 2012 onderverdeeld in de categorieën Nieuws, Sport, Drama & Formats
en Workshops.
Nieuws
Documentaires binnen deze categorie sluiten aan bij actuele thema’s, zoals de Arabische Lente, klimaatverandering,
het aanhoudende conflict tussen Israël en de Palestijnen en het presidentschap van Barack
Obama. INPUT wil de bezoeker inspireren met nieuwe vertelvormen en invalshoeken.
Studentenfilms
Naast documentaires van de gevestigde orde, laat INPUT dit jaar voor het eerst eindexamenfilms zien van
studenten van de Nederlandse film- en kunstacademies. Het gaat om een selectie uit de films die waren
geselecteerd voor de Studenten competitie van het Nederlands Film Festival.

Met vijfhonderd aanmeldingen
is INPUT 2012 de best
bezochte editie tot nu toe
MAANDAG 8 OKTOBER, OKTOBER BEELD EN GELUID, MEDIAPARK
Het ééndaagse documentaire- en televisiefestival van de publieke omroep voor programmamakers, documentairemakers
en journalisten die op zoek zijn naar vernieuwing en inspiratie. Meer informatie op weblogs.nos.nl/input2012
NOS INPUT
78 79
2012
Sport
Het aanbod sportdocumentaires is dit jaar divers. Onder meer het leven van bokslegende Joe Frazier
komt voorbij, de wederopbouw van de Londense voetbalclub Queens Park Rangers en het geheim achter
het succes van Ethiopische hardlopers. Ook wordt aandacht geschonken aan de opkomst van illegaal
wedden op sportwedstrijden.
Drama & Formats
Deze zaal is populair dit jaar. Dit komt niet alleen door de live verbinding met de internationale film- en
televisieconferentie (MIP) in cannes, maar ook door de vooruitblik op het derde seizoen van de Deense
politieserie The Killing, in oktober 2012 nog in de maak. Drama uit Scandinavië viert hoogtij en staat
daarom centraal op INPUT.
Workshops
Ieder jaar zijn de workshops van spraakmakende documentairemakers een goed bezocht onderdeel van
INPUT. De vier workshops hebben elk een eigen invalshoek, die typerend is voor het werk van de maker.
Wat alle sessies gemeen hebben, is de focus op het maakproces en het verhaal van – bij voorkeur – een
film in wording.

80 81
NOS MEDEWERKERS
Bij de NOS werken in 2012 650 mensen: 360 bij NOS Nieuws, 145 bij NOS Sport
en zestien bij NOS Evenementen. Verder zijn 129 mensen werkzaam op overige
afdelingen (NOS Nieuwe Media, Documedia en stafafdelingen).
NOS Academie
De NOS is in beweging en wil voorop blijven lopen als het gaat om innovatie en programmavernieuwing.
Dit vraagt om een professionele NOS Academie en een opleidingsaanbod dat inspeelt op de snelle ontwikkelingen
binnen het (journalistieke) speelveld.
In 2012 ligt de focus van de NOS Academie onder meer op leren van elkaar. Het trainen van collega’s door
collega’s zorgt voor een directe kennisoverdracht en bevordert de betrokkenheid van medewerkers. Een
mooi voorbeeld hiervan is de introductie van Internet First bij NOS Nieuws. Voor de redactie van de afdeling
24Uur (verantwoordelijk voor NOS.nl, NOS Teletekst en de radiobulletins) betekent dat een grote verandering
in werkwijze en in het maken van journalistieke keuzes. Om iedereen zo goed mogelijk te begeleiden
in de nieuwe situatie, ontwikkelt de NOS Academie in samenwerking met de interne docenten van
24Uur een aantal praktische opleidingen, variërend van techniek tot schrijven voor het web.
Foutloos schrijven, spelen met woorden en kort en bondig formuleren. Taal moet goed zijn bij de NOS en
daarom biedt de NOS Academie diverse taaltrainingen aan om het niveau te verbeteren. Ook hier geldt
dat de trainingen zo veel mogelijk door collega’s worden gegeven.
Een thema waar de NOS Academie in 2012 veel aandacht aan schenkt, is ‘storytelling’. Het goed en aantrek-
kelijk vertellen van een verhaal is een kunst op zich en iets waar de NOS dagelijks mee bezig is. Daarom
bedenkt de NOS Academie – samen met de Hoofdredactie NOS Nieuws – de Maand van de Storytelling. In
oktober wordt een aantal ‘verhalenvertellers’ uitgenodigd om, elk vanuit het eigen vakgebied, hun ideeën
over storytelling te delen met de journalisten van NOS Nieuws. De frisse blik van onder anderen film-, theateren
reclamemakers op de manier van verhalen vertellen door de NOS leidt tot interessante discussies en
inzichten. Kortom, een geslaagd project van waaruit nieuwe inspiratie voor 2013 wordt opgedaan.

(S)Ken jezelf!
Jezelf ontwikkelen, beter worden in je vak of effectiever leren werken: het (S)Ken jezelf!-traject kan daar
een eerste aanzet toe geven. Sinds de introductie van (S)Ken jezelf!, in 2011, hebben zo’n 135 collega’s
van de NOS deelgenomen aan één van de vier trajecten. In 2012 schrijven 35 mensen zich in. De reacties
van de deelnemers zijn overwegend positief. De opzet van (S)Ken jezelf! zal in 2013 wijzigen. De bedoeling
daarvan is het traject voor een groter aantal medewerkers aantrekkelijk te maken, waardoor het aantal
deelnemers in 2013 weer zal toenemen. De nadruk van alle trajecten ligt op persoonlijke ontwikkeling en
zelfinzicht.
Cursus Effectief Communiceren
Voor de NOS is het van groot belang dat iedereen die er werkt zich op zijn gemak voelt en niet onaangenaam
wordt benaderd. Maar in het heetst van de strijd komt het voor dat het er minder aangenaam aan toe
gaat. Dan is het van belang dat medewerkers leren om daar op een goede manier mee om te gaan. In
2011 heeft de NOS Academie de training Effectief Communiceren ontwikkeld waar ook in 2012 een
aantal collega’s aan deelneemt.
Werkbelevingsonderzoek (WBO)
In het najaar doet 77,6 procent van de medewerkers mee aan het Werkbelevingsonderzoek (WBO). Dat
is een flink hogere opkomst dan bij de vorige twee edities: in 2008 deed 55 procent mee en in 2010 58
procent. Het doel van het onderzoek is te meten wat er leeft onder medewerkers en te achterhalen welke
punten verbetering behoeven. Om daarop actie te ondernemen.
Het Werkbelevingsonderzoek 2012 is – in tegenstelling tot de vorige edities – specifiek op de NOS
gericht. In plaats van een standaard vragenlijst is de vraagstelling aangepast aan wat er speelt en leeft
binnen de NOS. Het onderzoeksbureau heeft daartoe van tevoren NOS’ers uit verschillende geledingen
van het bedrijf geïnterviewd. Zo kan in de uiteindelijke vragenlijst een aantal thema’s worden verwerkt die
specifiek zijn voor de NOS.
De medewerkers krijgen in oktober drie weken de tijd om de vragenlijst in te vullen. Om het onderzoek te
promoten wordt gebruik gemaakt van verschillende communicatie-uitingen.
82 83
NOS MEDEWERKERS
Vanaf december worden de eerste uitkomsten gedeeld met het management van de NOS. Vervolgens
krijgt elke afdeling en redactie een presentatie over zowel de algemene resultaten als de resultaten van
de eigen afdeling of redactie. Als positief worden over het algemeen ervaren: het imago van de NOS, de
tevredenheid met het (dagelijks) werk, de eigen afdeling of redactie en de samenwerking. Er is ook een
aantal punten dat beter kan: resultaatgerichtheid, communicatie en overleg, opleiding en ontwikkeling. Na
de informatieronde langs alle afdelingen zal in overleg met de afdelingen en Hoofdredacties in 2013 een
plan van aanpak worden opgesteld.
Flexpool
Begin september begint binnen NOS Nieuws een nieuw initiatief op het gebied van loopbaanontwikkeling:
de ‘Flexpool’. Die houdt in dat mensen tijdelijk op een andere deelredactie kunnen werken; steeds vijf
personen gedurende drie maanden. Deze vijf mensen werken bij de ontvangende redactie ook echt mee.
Eind 2012 wordt het initiatief geëvalueerd en door alle partijen als succesvol gewaardeerd. Daarom wordt
besloten er in 2013 mee door te gaan.
Een nieuw beleid voor Gezondheid
In 2012 wordt het bestaande Arbo-beleid op een aantal punten verbeterd. De NOS ziet de medewerkers
als het kapitaal van de organisatie. Een goed werkklimaat is voor hen dus essentieel. Daarom wordt een
breder gezondheidsbeleid geformuleerd, waarin meer ruimte is voor de gezondheid van de medewerker.
Onverlet blijft de aandacht voor de meer elementaire Arbo-omstandigheden. In dat verband wordt
– samen met de NPO en (lokale en regionale ) omroepen – de Arbo-catalogus voor de omroepen
gepresenteerd. Daarin worden oplossingen gedeeld voor veel voorkomende gezondheidsrisico’s die
specifiek gelden binnen de publieke omroep. Verder worden in 2012 de actiepunten uit de Risico
Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) van 2011 voltooid. In 2014 zal een nieuw plan van aanpak worden
geschreven. Daarin staan de knelpunten ten aanzien van de werkomgeving en -omstandigheden.
Daarnaast is er aandacht voor preventie middels maatregelen die moeten bijdragen aan het bewustzijn
van medewerkers dat ze zelf ook een verantwoordelijkheid hebben om fit en gezond te blijven. Zo biedt
de NOS haar medewerkers de mogelijkheid om met korting (belastingvoordeel) te sporten bij bepaalde
fitnesscentra. Ook kunnen ze deelnemen aan het Fietsplan. Verder wordt door middel van het Werk-

elevingsonderzoek gemeten hoe medewerkers het werken bij de NOS beleven en zijn er in het najaar
Health checks voor medewerkers ouder dan 45 jaar.
Het ziekteverzuim blijft bij de NOS in 2012 op een laag niveau, te weten 2,6 procent. Dat is ruim onder de
landelijke norm van 3,8 procent.
NOS Connect
NOS connect is een creatieve denktank voor de directie. De kernleden zijn niet-leidinggevenden van de
Nieuws- en Sportvloer, en van de afdelingen Financiën & Administratie, Personeel, Organisatie & Ontwikkeling,
Productietechnologie, Innovatie & Inkoop en Marketing & Communicatie. Sinds het Werkbelevingsonderzoek
2008 doet de werkgroep concrete voorstellen om de werkomgeving aangenaam te
houden en eventueel te verbeteren.
Ook in 2012 legt NOS Connect gevraagd en ongevraagd ideeën voor aan de directie. Die honoreert de
meeste voorstellen en zet ze, waar nodig, om in actie. Dat leidt bijvoorbeeld tot een afsluitbare fietsenstalling
en een collectieve fitnessregeling.
NOS Connect adviseert verder de manager PO&O over aanvragen voor een vergoeding uit het NOS
SportiefFonds. Medewerkers die een sportieve activiteit organiseren voor en door collega’s kunnen een
financiële bijdrage krijgen uit dat fonds. Op alle verzoeken – een vijftal – wordt met de Regeling Sportief-
Fonds in de hand positief geadviseerd. Bijvoorbeeld tegemoetkomingen in de kosten voor het NOSbedrijfshockeyteam,
het NOS-Roparunteam en de organisatie van de Wieler Oogbokaal.
NOS connect heeft ook een aandeel in de totstandkoming van de vragenlijst van het Werkbelevings-
onderzoek 2012. Ook in 2013 zal NOS Connect met ideeën komen en adviseren over sportieve activiteiten.
Inzet flexibel personeel
De NOS maakt al geruime tijd naast vaste medewerkers gebruik van freelancers. De meest voorkomende
vormen zijn freelancers met een opdrachtovereenkomst en een onderliggende VAR (WUO of DgA), maar
ook oudgedienden, BN’ers en payrollers via Randstad doen geregeld werk bij de NOS. In 2012 werken 54
84 85
NOS MEDEWERKERS
payrollers voor de NOS; circa 500 mensen verrichten op basis van een VAR enkele werkzaamheden tot
gehele projecten voor de NOS.
De juridische en fiscale eisen van de overheid over freelance werkvormen zijn aangescherpt en veranderen
ook nog eens continu. In 2012 wordt het freelance-beleid verder geprofessionaliseerd. Een en ander
betekent dat dit ook in 2013 in beweging zal blijven en zal worden aangepast als dit gewenst of noodzakelijk is.
Een nieuw systeem voor de personeelsadministratie
In 2012 wordt in samenwerking met de afdeling Financiën & Administratie hard gewerkt om per 1 januari
2013 over te gaan op Profit van AFAS. Daarmee kan de administratie worden vergemakkelijkt en kunnen
de gegevens meer worden gecentraliseerd. Dat maakt het mogelijk om als afdeling efficiënter te werken.
Het voorwerk heeft een goed resultaat: op 1 januari 2013 gaat de administratie over en wordt met het
nieuwe systeem gewerkt. Dat maakt het ook mogelijk om de salarisadministratie in eigen huis te voeren,
wat kosten zal besparen.
Mobiliteit
Eén van de belangrijkste thema’s op het gebied van personeelsbeleid is de inzetbaarheid van medewerkers.
Iedereen moet langer werken en de gemiddelde leeftijd van de NOS’er stijgt (tot 44 jaar per eind 2012).
Daarnaast is de NOS in beweging en volgen de veranderingen elkaar steeds sneller op (Internet First,
Video First, cyberNOS 2.0).
Het is daarom noodzakelijk dat medewerkers vitaal, gemotiveerd en veranderbaar blijven om het werk nu
en in de toekomst goed te blijven doen. Dit vraagt veel van werknemer en werkgever. Beweging (mobiliteit)
binnen de NOS is een voorwaarde voor het inzetbaar houden van medewerkers.
In 2012 zien we, tot slot, een daling van het aantal vacatures en is er een uitstroompercentage van 5,1
procent.

NOS ONDERNEMINgSRAAD
De Ondernemingsraad van de NOS overlegt namens de medewerkers maan-
delijks met de directie over het beleid van de organisatie en de gevolgen
daarvan vanuit het perspectief van de werknemers. In 2012 houdt de Onder-
nemingsraad zich onder meer bezig met de (nieuwe) bezuinigingen en de
gevolgen voor de NOS, het bedrijfsbrede Werkbelevingsonderzoek, de ver-
nieuwde digitale werkomgeving cyberNOS 2.0 en met gewenst en ongewenst
gedrag. 2012 is verder een speciaal jaar voor de OR, want met zeven leden en
een ambtelijk secretaris is de Ondernemingsraad van de NOS voor het eerst in
lange tijd weer op volle sterkte.
Bezuinigingen
Nog maar nauwelijks bekomen van de bezuinigingsschrik die het kabinet-Rutte I heeft veroorzaakt, worden
in 2012 door het kabinet-Rutte II nog meer bezuinigingen aangekondigd op de publieke omroep. De afgelopen
jaren heeft de NOS kunnen bezuinigen door nóg efficiënter te werken. Maar volgens de OR is de rek
er nu echt uit. De Ondernemingsraad vreest dan ook dat de nieuwe bezuinigingen de programma’s niet
ongemoeid zullen laten. De OR spreekt regelmatig met de directie over de invulling van de bezuinigingen
en de te nemen maatregelen.
Werkbelevingsonderzoek
In 2012 is de Ondernemingsraad, in samenwerking met de afdeling Personeel, Organisatie & Ontwikkeling
(PO&O), druk met de voorbereidingen en de uitvoering van het derde Werkbelevingsonderzoek. Het
onderzoek werd eerder in 2008 en 2010 gehouden. Samen met de afdelingen PO&O en Marketing & Communicatie
probeert de OR zo veel mogelijk collega’s te laten deelnemen. En dat lukt. De betrokkenheid blijkt
groot, want bijna 80 procent van de collega’s vult het onderzoek in. In 2013 is het zaak om met de uitkomsten
van het Werkbelevingsonderzoek aan de slag te gaan. In samenwerking met de afdeling PO&O wordt een
plan van aanpak opgesteld om knelpunten die uit het onderzoek naar voren komen aan te pakken.
86 87
De afgelopen jaren heeft de NOS kunnen bezuinigen door nóg efficiënter te werken.
Maar volgens de OR is de rek er nu echt uit
CyberNOS 2.0
Innovatie is voor de NOS zeer belangrijk. De afgelopen jaren heeft het bedrijf daar grote stappen in gezet,
onder meer door diverse nieuwe apps te maken, de internetsite te vernieuwen en een nieuwe vormgeving
te lanceren voor de programma´s op televisie. Dat zijn allemaal veranderingen die voor het publiek direct
zichtbaar zijn. Maar ook achter de schermen verandert er veel. collega’s krijgen in 2013 te maken met
onder meer een nieuw redactiesysteem, speciaal door en voor de NOS ontworpen, een nieuw uitzendsysteem
en een nieuwe werkwijze. De voorbereidingen voor dit zogeheten cyberNOS 2.0-project worden
in 2012 al ingezet. De OR ziet erop toe dat iedereen voldoende tijd en opleiding krijgt om zich de nieuwe
systemen eigen te maken.
Tour d’OR
De Ondernemingsraad houdt in 2012 een tour langs alle afdelingen van de NOS. Een week lang gaan ORleden
langs de afdelingen Sport, Nieuws, Evenementen, Den Haag en de stafafdelingen. Om te laten zien
waar de OR voor staat, om te horen wat collega’s belangrijk vinden en om te discussiëren over het werk
binnen de NOS en de organisatie. Positieve reacties uit het hele bedrijf geven aanleiding om in 2013 een
vervolg te organiseren.
Ondernemingsraad 2012
De voltallige OR bestaat in 2012 uit:
• Marc Hamer (Nieuws)
• Robbert Dijkhuizen (Nieuws)
• Robin Ellemers (Sport)
• Jeanne Beurskens (Nieuws)
• Joop Vernooy (Sport)
• Arturo Perin (Nieuws)
• Marjan Bakkeren (PTI&I)
• gerard Brouwer, ambtelijk secretaris

Medio november gaat de nieuwe
hoofdingang open: transparant,
ruim, gastvrij en met de uitstraling
van een 24/7-organisatie
88 89
NOS MEER NOS
Gebouw
De langdurige en ingrijpende renovatie van het NOS-gebouw telt in 2012 nog twee in het oog springende
projecten: de sloop van de betonnen aanbouw aan de voorzijde en de opening van de nieuwe hoofdingang
op de tweede bouwlaag.
De aanbouw was ooit bedoeld als aansluiting op een ander pand, dat echter het tekentafelniveau nooit
is ontstegen. Daardoor was voornamelijk sprake van loze ruimte. In april begint de sloop; daarbij wordt
de natuurstenen gevelbedekking voorzichtig verwijderd ten behoeve van hergebruik later. Wanneer het
project – naar verwachting in de eerste helft van 2013 – zal zijn afgerond, oogt het NOS-gebouw van de
kant van de Middenweg aanmerkelijk uitnodigender. Slopen is ook de goedkoopste optie, omdat daardoor
op lange termijn onderhoudskosten worden uitgespaard.
Medio november gaat de nieuwe hoofdingang open: transparant, ruim, gastvrij en met de uitstraling van
een 24/7-organisatie. Tegelijkertijd worden het nieuwe voorplein en het nieuwe parkeerdek in gebruik
genomen. De parkeerplaatsen zijn hoofdzakelijk voor gasten; twee plekken zijn voorzien van een oplaadpaal
voor elektrische auto’s.
Het voormalige restaurant en de vroegere keuken, alsook de bedrijfsruimtes een verdieping lager, worden
in 2012 casco opgeleverd. Zo ontstaat 2000 vierkante meter flexibel in te richten kantoorruimte die kan
worden verhuurd aan derden. Hetgeen inkomsten genereert voor de NOS.
CyberNOS 2.0
In 2012 wordt veel tijd en energie gestoken in de voorbereiding van cyberNOS 2.0. Dit project omvat
de vervanging van de verouderde en afgeschreven apparatuur en software. De ontwikkeling geschiedt
grotendeels in eigen huis. Voor hetzelfde bedrag als zeven jaar geleden voor het huidige systeem werd
uitgetrokken, krijgt de NOS een efficiënte, volledig geïntegreerde, innovatieve en op maat gesneden
werk omgeving. Zowel qua kostenbeheersing als qua innovatie loopt de NOS hierin, vergeleken met
andere Europese publieke omroepen, voorop.

cyberNOS 2.0 omvat een nieuw redactiesysteem waaraan alle deelsystemen (voor onder meer het
monteren van audio en video) zijn gekoppeld. Dat is een gevolg van het uitgangspunt dat de gebruiker
volledig crossmediaal moet kunnen werken met een gebruiksvriendelijk systeem. Ook is van alle systemen
een beperkte back-up voorzien bij de redactie in Den Haag, waardoor de uitzendingen doorgang kunnen
vinden, ook als er in Hilversum een calamiteit is. Verder is cyberNOS 2.0 in staat om internetformaten te
produceren en levert het volledige HD-kwaliteit.
De NOS-brede invoering van cyberNOS 2.0 gaat medio 2013 van start.
Telefonie
Eind 2012 stapt de NOS over op bellen via internet. Alle werkplekken krijgen nieuwe telefoontoestellen en
er komt een nieuwe digitale telefooncentrale. Het zogeheten VOIP-bellen is goedkoper en geschikt voor
nieuwe toepassingen. Tijdens grote evenementen op locatie kan bijvoorbeeld ‘intern’ worden gebeld, wat
kosten bespaart. Ook kunnen in de toekomst vaste en mobiele telefonie worden geïntegreerd.
Meer mogelijkheden met nieuwe satellietwagen
Van de twee satellietwagens (SNg’s) voor televisie is er één – na ettelijke jaren en honderdduizenden
kilometers van trouwe dienst – aan vervanging toe. Er wordt een nieuwe in gebruik genomen die beschikt
over een aantal interessante extra mogelijkheden: waar voorheen per SNg slechts één signaal kon worden
verzonden, heeft de nieuwe een capaciteit van twee gelijktijdige videosignalen (plus nog een audiosignaal).
Zo kunnen twee ‘afnemers’ simultaan worden bediend. Is er bijvoorbeeld een persconferentie
gaande, dan kan via het ene kanaal een verslaggever daarover berichten in het (reguliere) NOS Journaal,
terwijl via het andere kanaal het beeld van de persconferentie doorloopt (ten behoeve van bijvoorbeeld
Journaal24, Politiek24 of NOS.nl). Zo kunnen dus twee groepen nieuwsconsumenten tegelijk worden
bediend door één SNg, iets waarvoor men vroeger twee SNg’s op pad moest sturen.
90 91
NOS MEER NOS
‘Over de NOS’ vernieuwd
De zogeheten corporate website van de NOS, met informatie over de organisatie, wordt in januari aanmerkelijk
uitgebreid: bestaande rubrieken – zoals Feiten & Cijfers en Onze Programma’s – worden aangevuld
met onder meer veelgestelde vragen, biografieën van presentatoren, informatie over stage lopen
bij de NOS en een contactformulier voor publieksreacties en -vragen. Ook wordt de organisatiestructuur
van de NOS inzichtelijk gemaakt en worden de samenstelling en taken vermeld van de Raad van Toezicht
en de commissie van Deskundigen.
Verder is er een apart gedeelte voor de pers. Media kunnen er een interviewverzoek indienen, persberichten
en programma-informatie staan overzichtelijk op een rij en er wordt gelinkt naar de NOS-promo’s op
YouTube. Verder beschikt de site over een RSS-feed.
De vernieuwing van ‘Over de NOS’ (te bereiken via NOS.nl en de rechtstreekse url over.nos.nl) past in
het streven van de grootste publieke nieuws-, sport- en evenementenorganisatie van Nederland om zo
transparant mogelijk te zijn.

NOS ZENDTIJD NOS KIJK-, LUISTER- EN INTERNETcIJFERS
Televisie
2012* 2011
Zendtijd NOS
(incl. herhalingen)
Totale zendtijd * Aandeel NOS in
totale zendtijd
Zendtijd NOS
(incl. herhalingen)
Nederland 1 3.867 uur 7.082 uur 54,6 % 3.553 uur
Nederland 2 1.151 uur 7.145 uur 16,1 % 911 uur
Nederland 3 890 uur 7.779 uur 11,4 % 754 uur
Totaal 5.908 uur 22.006 uur 26.9 % 5.218 uur
* Voorlopige cijfers d.d. april 2013 volgens opgave NPO
Radio
De zendtijdcijfers voor radio worden in mei gepubliceerd. Dat is te laat voor de gedrukte versie van dit
jaarverslag. De cijfers zullen te zijner tijd worden gepubliceerd in het online jaarverslag, dat is te raadplegen
op ‘Over de NOS’ (te bereiken via NOS.nl en de rechtstreekse url over.nos.nl).
92 93
In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de kijk- en luistercijfers van de reguliere NOS-uitzendingen
in 2012. Per uitzending wordt het gemiddelde aantal kijkers en het marktaandeel genoemd. Het marktaandeel
geeft procentueel aan welk deel van het totale kijkerspubliek dat op dat moment voor de televisie
zat, naar de NOS-uitzending heeft gekeken.
Ook is gemeten hoeveel unieke bezoekers de websites van de NOS in 2012 hadden. Het maandbereik
geeft het percentage bezoekers aan op de totale Nederlandse bevolking.
De kijkcijfers worden gemeten onder kijkers vanaf zes jaar, de luistercijfers onder luisteraars vanaf tien jaar
en de internetcijfers onder bezoekers vanaf dertien jaar.
NOS NIEUWS
Televisie
NOS Journaal in de ochtend
gemiddeld aantal kijkers Marktaandeel in %
06.30 uur 48.000 14,0
07.00 uur 152.000 26,0
08.00 uur 233.000 26,1
09.00 uur 214.000 29,2
NOS Journaal van 18.00 uur
gemiddeld aantal kijkers Marktaandeel in %
1.125.000 31,4

NOS Journaal van 20.00 uur
NOS Journaal van 22.00 uur•
gemiddeld aantal kijkers Marktaandeel in %
1.803.000 29,5
gemiddeld aantal kijkers Marktaandeel in %
558.000 8,0
* Alleen op zondag: de andere dagen zendt Nieuwsuur uit
NOS op 3
NOS Jeugdjournaal
gemiddeld aantal kijkers Marktaandeel in %
171.000 2,9
gemiddeld aantal kijkers Marktaandeel in %
08.45 uur 28.000* 3,9
18.45 uur 280.000 6,6
* Het werkelijke aantal kijkers ligt hoger, omdat het NOS Jeugdjournaal in de ochtend veelal op scholen, in
groepsverband, wordt gekeken. Scholen worden echter niet meegenomen in het panel van de Stichting
KijkOnderzoek (SKO).
94 95
NOS KIJK-, LUISTER- EN INTERNETcIJFERS
Radio
NOS Radio 1 Journaal
gemiddeld aantal luisteraars Marktaandeel in %
06.00-09.30 uur (ma-vr) 284.000 10,5
07.00-08.30 uur (za) 234.000 17,5
12.00-12.15 uur (dagelijks) 236.000 5,8
13.00-13.15 uur (dagelijks) 255.000 6,6
16.30-18.30 uur (ma-vr) 178.000 7,2
NOS op 3
NOS Met het Oog op Morgen
gemiddeld aantal luisteraars Marktaandeel in %
08.00-08.15 uur (ma-vr)* 409.000 10,8
13.00-13.15 uur (ma-vr)* 402.000 9,9
18.00-18.15 uur (ma-vr)* 214.000 11,2
* De uitzendingen van NOS op 3 op werkdagen van 08.00, 13.00 en 18.00 uur duren ongeveer vijf
minuten. De luistercijfers worden echter alleen per kwartier gemeten, waardoor bovenstaande gegevens
zijn gebaseerd op kwartiercijfers.
Gemiddeld aantal luisteraars Marktaandeel in %
223.000 32,0

NOS SPORT
Televisie
NOS Sportjournaal
NOS Studio Sport
Gemiddeld aantal kijkers Marktaandeel in %
867.000 20,4
Gemiddeld aantal kijkers Marktaandeel in %
18.10-19.00 uur (zo) 979.000 22,6
NOS Studio Sport Eredivisie
Gemiddeld aantal kijkers Marktaandeel in %
Zaterdag 1.557.000 27,9
Zondag 2.706.000 46,5
NOS Studio Voetbal
Gemiddeld aantal kijkers Marktaandeel in %
1.007.000 18,3
96 97
NOS KIJK-, LUISTER- EN INTERNETcIJFERS
Radio
NOS Langs de Lijn
Gemiddeld aantal luisteraars Marktaandeel in %
16.30-18.00 uur (za) 91.000 5,0
19.00-23.00 uur (za) 64.000 7,0
14.00-18.00 uur (zo) 208.000 10,4
22.00-23.00 uur (zo-vr) 89.000 12,4
SPORTzOMER
EK voetbal
Gemiddeld aantal kijkers Marktaandeel in %
Live wedstrijden 3.191.000 47,9
Studio Sportzomer 1.045.000 22,8
EK Journaal 1.305.000 31,1
Tour de France
Gemiddeld aantal kijkers Marktaandeel in %
Live etappes 790.000 43,6
Studio Sportzomer: De Avondetappe 884.000 23,0

Olympische Spelen
Gemiddeld aantal kijkers Marktaandeel in %
Live wedstrijden 1.220.000 46,5
NOS Good Morning London 168.000 26,3
NOS London Today 1.565.000 35,1
NOS Studio Sportzomer: London Late Night 1.008.000 35,5
Radio 1 Sportzomer
Gemiddeld aantal luisteraars Marktaandeel in %
Mei – Juni * 182.000 7,3
Juni – Juli * 194.000 8,0
Juli – Augustus * 186.000 9,0
* De Radio 1 Sportzomer duurde van 8 juni t/m 12 augustus. De luistercijfers worden echter steeds over een
periode van twee maanden gemeten en komen dus niet precies overeen met de uitzendperiode.
Ze geven echter wel een goede indicatie van de luistercijfers en het marktaandeel van Radio 1 Sportzomer.
98 99
NOS KIJK-, LUISTER- EN INTERNETcIJFERS
NOS EVENEMENTEN
Top 5 meest bekeken uitzendingen van NOS Evenementen
Gemiddeld aantal kijkers Marktaandeel in %
Nationale Dodenherdenking 4.398.000 60,5
Nederland Kiest Uitslagenavond 2.093.000 45,5
André Kuipers De Landing sv 1.830.000 49,0
Nederland Kiest Verkiezingsdebat 1.734.000 26,3
Koninginnedag 1.641.000 78,5
NIEUWSUUR
NOS INTERNET
Gemiddeld aantal kijkers Marktaandeel in %
724.000 11,7
Gemiddeld aantal bezoekers gemiddeld maandbereik (%)
NOS.nl 4.292.000 30,8
NOSop3.nl 340.000 2,4
NOSJeugdjournaal.nl 100.000* 0,7*
Nieuwsuur.nl 141.000 1
* Omdat alleen het aantal unieke bezoekers van 13 jaar en ouder wordt gemeten en de doelgroep van het
NOS Jeugdjournaal 9-12 jaar is, wijken deze gegevens af van het werkelijke aantal bezoekers.

Bronnen kijk-, luister- en internetcijfers NOS Jaarverslag 2012
Kijkcijfers
De kijkcijfers in dit jaarverslag zijn afkomstig van de Stichting KijkOnderzoek (SKO).
Luistercijfers
De luistercijfers in dit jaarverslag zijn afkomstig van Nationaal Luister Onderzoek (NLO).
Internetcijfers
De internetcijfers in dit jaarverslag zijn afkomstig van STIR.
100 101
NOS FORMATIEcIJFERS
Personeelsbestand 2012 2011
Aantal Aantal FTE 608 611
Aantal Aantal medewerkers 650 657
Verdeling voltijd/deeltijd 2012 2011
Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal
Aantal voltijd contracten 348 134 482 342 126 468
Aantal deeltijd contracten 55 113 168 62 127 189
Totaal 403 247 650 404 253 657
* Onder voltijd vallen contracten van 36 uur en onder deeltijd vallen contracten van minder dan 36 uur
Verdeling kern-/fl exposities 2012 2011
Bandbreedte Bandbreedte
Aantal FTE kernposities 548 90% 562 92%
Aantal FTE fl exposities 60 10% 49 8%
Totaal 608 100% 611 100%
Aantal medewerkers per afdeling 2012 2011
Nieuws 360 368
Sport 145 148
Evenementen 16 19
Overig* 129 122
Totaal 650 657
* DocuMedia, Digitale Nieuwe Media en stafafdelingen

102 103
NOS FORMATIEcIJFERS
Leeftijdverdeling man/vrouw (aantal medewerkers)
2012 2011
Leeftijd Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal
14 5 19 6 0 6
Totaal 403 247 650 404 253 657
De gemiddelde leeftijd in 2012 is 44 jaar (dit was in 2011 43 jaar)
Verdeling dienstjaren (aantal medewerkers)
2012 2011
0 - 10 310 355
11 - 20 20 288 251
21 - 30 30 35 36
31 - 40 40 17 15
> 40 40 0 0
Totaal Totaal 650 657

Aantal medewerkers per salarisklasse
Schaal 2012 2011
A - D 0 0
E 11 12
F 59 65
g 227 230
H 230 232
J 102 98
K 8 7
L 9 8
M 4 5
Totaal 650 657
Beoordelingen naar kwalifi catie
2012 2011
Ver onder de de norm (0%) (0%) 0,3% 0,3%
Te Te ontwikkelen ontwikkelen (1,25%) 4,9% 3,2%
conform de norm (2,5%) 88,0% 89,0%
Boven de norm (3%) 4,3% 5,5%
Ver boven de norm (4%) 2,5% 2,0%
Totaal 100,0% 100,0%
(s)Ken jezelf!-trajecten 2012
2012 2011 2012 2011
Aantal deelnemers % t.o.v. afdeling
Nieuws 21 59 5,7% 16,0%
Sport 4 25 2,7% 16,9%
Overig* 5 16 4,1% 11,3%
Totaal 30 100 4,6% 15,2%
* DocuMedia, Digitale Nieuwe Media, Evenementen en stafafdelingen
104 105
NOS FORMATIEcIJFERS
Instroom en uitstroom
2012 2011
Instroom (aantal medewerkers) 26 36
Instroom (percentage) 4 5,5
Uitstroom (aantal medewerkers) 33 39
Uitstroom (percentage) (percentage) 5,1 5,9
Duur dienstverband uitdienst getreden medewerkers
2012 2011
0 - 4 14 18
5 - 9 4 8
10 -14 9 6
15 - 19 19 2 1
20 - 24 24 3 4
>=25 1 2
ziekteverzuimpercentage*
* Deze cijfers zijn exclusief zwangerschap en WAO / WIA
33 39
2012 2011
2,56% 2,54%

106 107
NOS FINANcIEEL JAARVERSLAg
Hieronder vindt u de exploitatierekening en de balans van de NOS over 2012. Het volledige financiële
jaarverslag vindt u op NOS.nl.
EXPLOITATIEREKENINg
(bedragen x 1.000 euro)
2012 2011
Baten
Media-aanbod 170.108 148.566
Programmagebonden eigen bijdragen 6.056 4.326
Opbrengst overige nevenactiviteiten 2.689 2.836
Som der bedrijfsopbrengsten 178.853 155.728
Lasten
Lonen en salarissen 38.903 38.106
Sociale lasten 11.100 9.889
Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 3.544 3.306
Directe productiekosten 116.983 78.080
Overige bedrijfslasten 7.802 8.386
Som der bedrijfslasten 178.332 137.767
Rentebaten en inkomsten uit beleggingen 251 44
Rentelasten en soortgelijke kosten -1.067 -1.237
Saldo uit gewone bedrijfsuitoefening -295 16.768
Over te dragen reserve -16.885 0
Exploitatiesaldo -17.180 16.768

BALANS
Balans NOS per 31 december 2012
Na bestemming exploitatiesaldo (bedragen x 1.000 euro)
Activa 31 december 2012 31 december 2011*
Vaste Activa
Materiële vaste activa
Bedrijfsgebouwen & terreinen 54.227 49.080
Inventaris en inrichting 641 959
Andere vaste bedrijfsmiddelen 8.534 3.812
Materiële vaste activa in uitvoering 2.763 2.444
Niet aan bedrijfsuitoefening dienstbaar 2.311 2.416
68.476 58.711
Vlottende activa
Voorraden
Onderhanden werk 23.112 23.099
23.112 23.099
Vorderingen
Handelsdebiteuren 3.698 3.258
Overige vorderingen 5.045 3.569
8.743 6.827
Liquide middelen 8.999 7.273
8.999 7.273
* de cijfers over 2011 zijn geherrubriceerd teneinde vergelijkbaarheid met 2012 mogelijk te maken
109.330 95.910
108 109
NOS FINANcIEEL JAARVERSLAg
Passiva 31 december 2012 31 december 2011*
Eigen vermogen
Algemene Reserve 10.962 10.962
Bestemmingsreserve Superevenementen 17.185 17.480
Reserve voor Media-aanbod 7.200 7.200
Over te dragen reserve -16.885 -
18.462 35.642
Voorzieningen
Voorzieningen voor pensioenen 1.819 1.685
Overige voorzieningen 3.251 2.830
5.070 4.515
Langlopende schulden
Schulden aan kredietinstellingen 19.537 20.932
19.537 20.932
Kortlopende schulden
Schulden aan leveranciers
Belastingen en premies
19.344 18.362
sociale verzekeringen 2.373 1.978
Schulden aan kredietinstellingen 1.395 1.395
Overige schulden 43.149 13.086
66.261 34.821
* de cijfers over 2011 zijn geherrubriceerd teneinde vergelijkbaarheid met 2012 mogelijk te maken
109.330 95.910

Samenstelling directie en hoofdredacties in 2012 Contactgegevens NOS
NOS Directie
Jan de Jong, algemeen directeur
geert Hofman, zakelijk directeur
Raad van Toezicht
Johan van der Werf, voorzitter
Boudewijn Dessing, vicevoorzitter
Anita Arts
Els van Batum
Khalid Boutachekourt
Jan de Vries
Commissie van Deskundigen
Harry Kramer, voorzitter
Suzette Wyers
Yvonne Zonderop
Ouke Arts
Huub Wijfjes
NOS Nieuws
Marcel Gelauff, hoofdredacteur
giselle van cann, plaatsvervangend hoofdredacteur
Vanaf februari 2012:
Aletta Oosten, adjunct-hoofdredacteur
Bart Leferink, adjunct-hoofdredacteur
NOS Sport
Maarten Nooter, hoofdredacteur
Pim Marks, adjunct-hoofdredacteur
Ewoud van Winsen, adjunct-hoofdredacteur
Selma Schuurman, adjunct-hoofdredacteur
NOS Evenementen
Peter Kloosterhuis, hoofd
110 111
Bezoekadres: Media Park, Sumatralaan 45, 1217 gP Hilversum
Postadres: Postbus 26600, 1202 JT Hilversum
E-mail: reacties@nos.nl
Telefoonnummer: 035 – 677 92 22

Colofon
Tekst en productie: NOS
Fotografie: Stefan Heijdendael, NOS, ANP
Concept en vormgeving: Ac+M, Maarssen
Drukwerk: Tuijtel, Hardinxveld-giessendam
112 113