informatie - Motorclub Zeeuws-Vlaanderen

Tegenwoordig staat tegen de noordgevel van de laat-negentiende eeuwse kerk van Zuiddorpe
een zeer verweerde middeleeuwse grafzerk. Op de steen zijn twee ridderlijke figuren te
onderscheiden, maar de randtekst is onleesbaar geworden.
Nader onderzoek in de archieven leert dat de zerk die tegen de kerk staat die van Jan van
Ghistel is en dat die uit 1437 dateert. De schriftelijke bronnen tonen ook aan dat de door Van
der Aa beschreven brokken stenen van het monument afkomstig moeten zijn.
Zelfs de teksten van de platen, van koper, kwamen weer boven water. Over boekweit gingen
ze niet...
Het verhaal van Jan van Ghistel is al in vroeg stadium verbasterd. Zo wordt Jan in 1775
verwisseld met zijn avontuurlijke kleinzoon Joos. Deze Joos van Ghistel staat te boek als een
Nederlandse Marco Polo. In de periode 1481-1485 maakte hij een wereldreis waarvan het
verslag uitvoerig in druk werd gepubliceerd.
Voor die dagen was dat een noviteit. Joos was in ieder geval de eerste Zuiddorpenaar die zegt
een draak te hebben gezien. Nog wel in een hem bekend voorkomend landschap: in een
moeras in de buurt van Beiroet.
Een latere schrijver weet te melden dat niet Jan maar de ondernemende Joos het boekweit
meenam uit het Heilige Land. Hoe dan ook, het boekweit ontwikkelde zich tot, om de
woorden van ds. Jan Scharp te gebruiken 'tot het brood voor de smalle gemeente.' Boekweit
deed het goed op arme zandgronden, maar verdween in de Nederlanden tussen 1870 en 1930
uit de agrarische productie.
Het Zuiddorpse boekweitverhaal kan met archiefgegevens makkelijk ontzenuwd worden. Al
vanaf 1390, dus lang voor de tijd van Joos, vindt er een snelle introductie van boekweit plaats
in de Nederlanden.
De centra zijn de Kempen en de IJsselvallei. Taalkundige gegevens doen vermoeden dat de
boekweit langs drie zijden West-Europa binnenkwam: een noordelijke route, mogelijk via de
Hanze met als naamtype boekweit, een oostelijk handelsweg met naamtype Heidenkorn of
Pohanka en een zuidelijke route met als naamtype Saraceens of Moors graan.
Dat boekweit exclusief via het lieflijke zandrugdorpje in Zeeuws-Vlaanderen geïmporteerd is,
berust op een kleine mishandeling van de geschiedenis. Het belet Zuiddorpe overigens niet
om elk jaar in augustus vol overgave de Boekweitfeesten te vieren. Al eeuwen blijft het
inwonertal van Zuiddorpe ongeveer stabiel rond de duizend inwoners. Nooit zijn er impulsen
of omstandigheden geweest die dit dorpje tot stad deden uitgroeien. Pastoor en boer
beheersten het leven. Wie gezelligheid zocht ging 'op café': vijftig cafés op 258 huizen in
1926. Na een bezoek aan Zuiddorpe schreef koningin Juliana: "De schoonheid van uw
eeuwenoude linden heeft ons zeer bekoord." Aan dat dorpsgezicht is sindsdien niet veel
veranderend. Sluimerend op de grens van Zeeland en Vlaanderen reikt Zuiddorpe naar het
eind van de eeuw.
Om verder te lezen:
-De vijftiende-eeuwse Gentse kunst in de Vier Ambachten door R.D.A. van den Elslande in
Over den Vier Ambachten (1993).
Zuiddorpe en de boekweit door K.A.H.W Leenders in Over den Vier Ambachten (1993).
Via Kruisstraat bereiken we Moerbeke:
Moerbeke is een gemeente in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen. De gemeente telt meer
dan 6000 inwoners, waarvan 133 inwoners met de Nederlandse nationaliteit. De inwoners
worden Moerbekenaars genoemd.
Moerbeke was in de omstreken vooral bekend om zijn suikerfabriek, die deel uitmaakte van
de groep Iscal Sugar. Op tweede kerstdag 2007 kondigde het bedrijf echter aan dat het de
vestiging in Moerbeke sloot.