Urineverlies - GIMPP

Waarom hebben vrouwen meer last van
ongewild urineverlies dan mannen?
De kwetsbaarheid bij de vrouw is van anatomische aard: vrouwen hebben
een ‘leegte’ (de vagina) tussen de blaas en het rectum. Bovenaan
die leegte bevindt zich de uterus. Bij een té grote ontspanning van de
spieren en de ligamenten van de bekkenbodem of door drukverhoging
hebben de organen de neiging om de richting van die leegte te kiezen
en dat kan op lange termijn voor verzakking zorgen.
Dat vrouwen meer last hebben van urineverlies dan mannen heeft dus
een mechanische verklaring.
Hoe urineverlies voorkomen?
Elke lichaamshouding en elke verandering van houding vereist
een goede positie van het bekken en het behoud van de
fysiologische krommingen van de wervelzuil om een goede
mobiliteit van het diafragma te garanderen en het verzakken
van de ingewanden tegen het perineum te vermijden.
Om het perineum niet te belasten moet tijdens een inspanning
uitgeademd worden en het samentrekken van de buikspieren
plaatsvinden. Het is niet voor niets dat de houthakker roept
bij elke inspanning!
De diepe buikspieren die om de taille en de ingewanden zitten,
moeten versterkt worden met specifieke buikspieroefeningen.
Bij die oefeningen moet het uitademen naar boven toe en
het samentrekken van de bekkenbodem gepaard gaan met het
lang maken’ van de wervelzuil (zie schema). Het oefenen van
de diepe buikspieren is niet zo gemakkelijk maar veel doeltreffender
dan het willen kweken van buikspieren als een wasbord,
iets wat heel wat vrouwen wel graag willen. De oefeningen
worden bovendien vaak verkeerd uitgevoerd wat schadelijke
gevolgen kan hebben voor de bekkenbodem.
Waarop moet een vrouw letten als ze gaat bevallen?
Belangrijk is dat de vrouw onder leiding van een kinesitherapeut
leert om goed haar perineum te voelen zodat ze het kan beschermen
tijdens de bevalling (bij het ontrollen van het hoofdje van de baby) en
in de postnatale periode. Om vrouwen te helpen bij de controle van
het perineum en het oefenen van de diepe spieren is er een bekkenband
die helpt om de juiste (en beschermende) lichaamshouding aan
te nemen. De band kan ook gedragen worden tijdens de zwangerschap
en bij de postnatale revalidatie.
Wat kan je er aan doen?
Je mag vooral niet berusten of er mee ‘leren leven’. Je moet een arts
raadplegen, zelfs al heb je maar af en toe last van urineverlies. Er zijn
heel wat middelen en behandelingen om urine-incontinentie te bestrijden
(bekkenbodemtraining, medicatie, chirurgische ingrepen).
Praat erover met uw arts
of uw kinesitherapeut.
BGKVGPR
UPKOGRP
Voor meer info:
FIMPP, Anne-Marie Janssens-Lecomte -
Tél.: 02/653 26 48 - E-mail: aamjanssens@skynet.be
Verwezenlijkt met medewerking van:
Beroepsvereniging van Gediplomeerde
Kinesitherapeuten Afdeling Verloskundige,
Gynaecologische en Pelvische Reëducatie
Marie-josée Decoster - Tel.: 03/886 91 92
E-mail: mj.decoster@pandora.be
Euromut is een onafhankelijke ziekenfonds
met zorg vor gezondheidsopvoeding en -
voorlichting.Tél.: 02/44 44 326
info@euromut.be - www.euromut.be
IN COLLABORATIE MET DE DIENST GVO
Tekst en lay-out
Dialoog Gezondheid - Horzelstraat 100, 1180 Brussel
Verantwoordelijke uitgever: Jean-Pierre Dehaspe
Met dank aan Dr. Bernadette de Gasquet. “Abdominaux: arrêtez le massacre” et “Constipations. Solutions” Ed. Robert Jauze
Elke vrouw, jong of oud,
wil zorgeloos kunnen
lachen, springen, dansen,
lopen en zingen zonder
het gevaar te lopen op
urineverlies.
Urineverlies
Gerealiseerd door FIMPP
(Fondation pour l’Information en Médecine Préventive
Pluridisiplinaire)

Zowat één vrouw op twee, ouder dan vijftig jaar, is soms
bang om hard te lachen, te niezen of een inspanning te
verrichten omdat het tot oncontroleerbaar urineverlies
kan leiden. Nochtans kan dit vervelend probleem verholpen
worden door erover te praten met een specialist
terzake (arts, kinesitherapeut) of door het te voorkomen
met goede dagelijkse gewoonten. Het is een
kwestie van informatie.
Een beetje anatomie
Weinig vrouwen weten precies hoe hun anatomie eruit ziet en hoe die
functioneert. Die kennis is nochtans noodzakelijk om het lichaam doeltreffend
te beschermen.
Het perineum
Het bekken van de vrouw kan vergeleken worden met een vaas zonder
bodem maar waarvan die bodem samengesteld is uit een vlechtwerk
van spieren en ligamenten die op verschillende
plaatsen van het bekken aangehecht
zijn. Het net van spieren en ligamenten
vormt een soort elastische hangmat. De
ureter, de vagina en het anaal kanaal lopen
erdoorheen, wat ze sterker maakt, maar in
zekere mate ook fragieler.
Bij heel wat bewegingen van het lichaam
wordt er druk uitgeoefend -wat normaal isop
de buikholte waarbij de elastische hangmat aan de druk kan weerstaan
door zich aan te passen.
Een slechte houding, nefaste gewoonten of hevige inspanningen kunnen
tot gevolg hebben dat het bekken, het perineum en het abdomen
aanzienlijke druk ondergaan in de onderbuik. Op termijn nemen de
capaciteit van weerstand en vergrendeling van de bekkenbodemspieren,
die voor continentie zorgen, dan toch af.
hoesten, niezen, snuiten
optillen (een voorwerp, boodschappen, een kind, enz.)
geforceerde stoelgang (persen om sneller stoelgang te kunnen
maken, uit tijdsgebrek bijvoorbeeld)
de blaas snel leegmaken (druk uitoefenen bij het plassen om sneller
te kunnen plassen)
een intense spierinspanning (verkeerd gebruik van de buikspieren,
het beoefenen van bepaalde risicosporten)
een bevalling (overdreven druk bij het persen)
Een aantal slechte lichaamshoudingen kunnen ook voor regelmatige
druk in de onderbuik zorgen en dat kan leiden tot wat men verzakking van
de ingewanden noemt.
Bijvoorbeeld:
Rechtop staan met een licht gebogen of overdreven holle rug.
niet rechtop zitten, maar doorgezakt.
Het diafragma en de ademhaling
De wand van het abdomen bestaat uit
heel wat spieren die vastzitten aan de
wervelzuil, het bekken en de ribben.
De buikholte zelf is omringd door buikspieren
en rugspieren, het perineum (onderaan)
en het diafragma (bovenaan).
Bij elke ademhalingsbeweging gaan de
spieren bewegen:
Bij het inademen daalt het diafragma en duwt het de organen
naar beneden: de buikspieren ontspannen, de taille wordt breder en
het perineum gaat bollen.
Bij het uitademen stijgt het diafragma en in haar kielzog alle
organen: de buikspieren spannen samen, de taille wordt smaller en
het perineum stijgt. .
Bij inspanning is het mechanisme identiek. De buikspieren
gaan krachtig samentrekken en dat laat zich
voelen door drukverhoging ter hoogte van het
perineum.
Men kan de druk op het perineum
verlichten door met open mond uit
te blazen.
Wanneer is er sprake van urineverlies?
Een van de meest voorkomende vormen van urine-incontinentie is
inspanningsincontinentie die gepaard gaat met ongewild urineverlies via de
ureter. Die vorm van incontinentie mag niet verward worden met urgentieincontinentie
waarbij men een sterke, niet te weerstane, aandrang voelt om
te plassen.
Tips voor elke dag
Houd de plas nooit op, maar ga meteen naar het toilet
als er aandrang is om te plassen
Duw of pers niet als u stoelgang maakt en neem ook
geen beschermende houding aan
Leer van jongs af aan om niet te duwen bij het plassen,
het leegmaken van de blaas is een passieve daad die
natuurlijk moet verlopen en waarbij het niet goed is om
het laatste druppeltje er proberen uit te krijgen
Draag een baby of een zwaar voorwerp altijd dicht
tegen het lichaam aan en vooral niet met gestrekte
armen (kijk uit bij het dragen van een maxi-cosy of
waterflessen bijvoorbeeld)
Leer bij het rechtkomen, het gaan liggen of zitten of
ook bij het leveren van inspanningen om gebruik te
maken van uw beenspieren en niet door druk uit te
oefenen op de buik (en de ingewanden)
Vermijd constipatie (vereist meer persen) en eet dus
voldoende vezels, fruit en groenten
en drink tenminste anderhalve liter
water per dag
Zit altijd goed rechtop op de zitknobbels
om neerwaartse druk te
vermijden. Let ook op een correcte
lichaamshouding bij het rechtstaan
en denk daarbij zowel aan het
hoofd, de rug als het bekken