Singel Noord Masterplan Publieke Ruimte - AG Stadsplanning ...

8
Heel deze operatie vereist een geschikte herlocatie van de bedrijven die vandaag aan de rand van
het Lobroekdok gelegen zijn. Welke bedrijven exact moeten verdwijnen is verder te bepalen op basis
van een gedetailleerd ontwerp. Bedrijven die gemengd kunnen worden met woningen en niet
hinderlijk zijn, kunnen ingepast worden in de nieuwe ontwikkelingen. Enkele bedrijven zijn
watergebonden, maar die watergebonden functie komt onder druk te staan door de aanleg van de
tunnelsleuf in het Lobroekdok. Verder zijn er ook nog opportuniteiten in Steenborgerweert waar
ruimte vrijkomt door de bouw van de tunnel. Voor de vleesgebonden nijverheid, aanpalend aan het
Slachthuis, wordt onderzocht of deze mee in de hernieuwde Groothandelsmarkt op het zuid kunnen
ondergebracht worden.
Concept 3: water als beeldbepalend element en onderdeel van de identiteit van de wijk
Het Lobroekdok heropwaarderen als een open water
Door het verleggen van de Slachthuislaan tot aan het Lobroekdok neemt de voelbaarheid van water
in de Damwijk enorm toe. Vanuit het algemene wensbeeld van de stad om de historische
waterstructuur maximaal te behouden of te herstellen, dient de perimeter van het Lobroekdok in de
toekomst zichtbaar te blijven. De openheid van het dok vandaag moet ook in de toekomst behouden
worden. Daarnaast is er ook een waterhuishoudkundige noodzaak om het Lobroekdok als open water
te behouden, met name de toevoer van onder meer het Schijn en het nabijgelegen zuiveringsstation.
Concept 5: uitbouw parkeersysteem voor bovenlokaal verkeer
In het kader van de Oosterweelverbinding zal het Lobroekdok gesaneerd worden en vrijgemaakt van
wrakken en resterende schepen. De voorkeur van de stedelijke visienota Singel Noord gaat uit naar
een saneringstechniek met een gelijkmatige spreiding van het vervuilde slib op de bodem van het
dok. Wanneer dit saneringstechnisch niet haalbaar zijn, wordt gepleit voor een gedeeltelijke demping
van het dok, met het slib aan de zijde van de tunnelsleuf. Om de oppervlakte van de demping te
minimaliseren wordt aangeraden een deel van het slib boven het wateroppervlak te stockeren in de
vorm van een begroeide, niet toegankelijke berm. Dit biedt eveneens mogelijkheden naar het
dempen van het geluid afkomstig uit de sleuf.
Tot slot is mobiliteit nog een essentieel aandachtspunt binnen Singel Noord, gezien de hoge
congestiegevoeligheid van de omgeving en de beperkte restcapaciteit. Daarom zal elk voorstel van
programmatische invulling voor nieuwe ontwikkelingen in de buurt kritisch afgewogen moeten worden
naar verkeersgeneratie dat dit met zich meebrengt en deze te toetsen naar ontsluitbaarheid.
Daarnaast wordt er net als elders in de strategische ruimte Groene Singel, gepleit voor een bundeling
van het bovenlokale programma in compacte zones met een hoge densiteit, geënt op openbaar
vervoer en op een parkeersysteem dat bij voorkeur rechtstreeks wordt ontsloten via de ring, om het
lokale wegennet zo min mogelijk te belasten. Voor Singel Noord wordt de cluster Sportpaleis – Lotto
Arena beschouwd als dergelijke compacte cluster.
Door het specifieke karakter van Sportpaleis – Lotto Arena waarbij er geen continue vraag is naar
parkeergelegenheid maar geconcentreerd in de tijd afhankelijk van het aantal bezoekers, werd een
parkeersysteem bedacht dat bestaat uit een vast parkeergebouw, aangevuld met een
overloopparking. Het parkeergebouw is steeds beschikbaar en bij voorkeur van die grootte dat het
1.Singel Noord:
water is beeldbepalend element
11
2.Bundeling bovenlokale programma’s:
uitbouw parkeersysteem & nabijheid OV
Concept 1: versterken en uitbreiden van de Damwijk
basisonderwijs en kinderopvang kennen, net zoals elders in de stad, een groot tekort. Nieuwe
ontwikkelingen moeten ten volle bijdragen aan het opvullen van deze tekorten.
Wat het woonprogramma betreft, wordt gestreefd naar een evenwichtige samenstelling wat betreft
grootte, typologie, budget enzovoort. Bij de opmaak van concrete plannen zal het woonaanbod in
samenspraak met de stad verder verfijnd worden. Er wordt ook gestreefd naar een voldoende aantal
betaalbare woningen, waarbij een voldoende aandeel van het woonaanbod bescheiden dient te zijn.
Wat sociale woningbouw betreft, is er vandaag geen bijkomend aanbod nodig om een gezonde mix
te behouden. Sociale koopwoningen zijn daarentegen wel nodig als aanbod voor starters en ‘sociale’
stijgers, alsook in het kader van een algemene inhaalbeweging in de stad.
Puntsgewijze ingrepen in het bestaande weefsel
Naast het creëren van nieuwe ontwikkelingen ter versterking en uitbreiding van de Damwijk, zijn ook
ingrepen nodig in het bestaande 19-de eeuwse weefsel. Vanuit het beeld van de poreuze stad, uit het
structuurplan Antwerpen, moet hier gezocht worden naar manieren om nieuwe invullingen en
ingebruiknames van leegtes in de bouwblokken (leegstanden panden, percelen) te stimuleren, om de
gemengde invulling van de wijk te verbeteren en verschillende functies op elkaar af te stemmen.
Concept 2: het verleggen van de Slachthuislaan brengt de Damwijk opnieuw tot aan het water
De grote leegtes en restruimten langs de Slachthuislaan dienen een kwalitatieve en gemengde
herinvulling te krijgen: wonen, werken, winkelen en publieke ruimte. Een nieuwe kwalitatieve wand
van randbebouwing langsheen de Slachthuislaan, zowel ter hoogte van de Slachthuissite als
Noordschippersdok, geeft de wijk opnieuw een gezicht en markeert de grens met de figuur van de
Singel die rondom de stad loopt. Deze wand kan bovendien ook ingezet worden als ‘geluidsscherm’
voor de achtergelegen wijk, indien de maatregelen aan de infrastructuur zelf, niet zouden volstaan.
De herontwikkeling Slachthuissite als motor voor de opwaardering van de wijk
De Slachthuissite is een erg groot terrein dat er vandaag onderbenut bijligt. Het is enerzijds gelegen
aan de Slachthuislaan tegenover andere solitaire gebouwen, anderzijds grenst het aan het
kleinschalige weefsel van de Damwijk en maakt de overgang tussen beiden. De Slachthuissite moet
ingevuld worden met een weefsel met een eigen logica, enerzijds voortbouwend op het omliggende
weefsel, anderzijds voldoende eigenheid bewarend zoals ook vandaag het geval is. Aandacht dient
besteed te worden aan de overgang tussen nieuw en oud en verbindingen moeten gecreëerd
worden. Ontbrekende zijden van een bouwblok worden aangevuld. De dichtheid van de nieuwe
invulling mag de draagkracht van zijn omgeving niet overschrijden, zowel vanuit ruimtelijke
invalshoek als vanuit mobiliteit. Schaalbreuken moeten vermeden worden, terwijl hogere accenten op
bepaalde plekken mogelijk zijn.
De nieuwe ontwikkelingen op de Slachthuissite en Noordschippersdok dienen de Damwijk te
versterken en mogen geen exclusief / zelfvoorzienend eiland worden, naast het bestaande weefsel.
Nieuwe functies mogen de bestaande niet ondergraven of beconcurreren, maar dienen ze te
versterken. Ontbrekende functies kunnen ingepast worden in de nieuwe ontwikkelingen. Zo ontbreekt
het de Damwijk vandaag aan een duidelijk en levendig centrum. Een nieuw plein met attractieve
functies kunnen mensen van heel de wijk aantrekken, tot zelfs daarbuiten. Het kan een schakel zijn
tussen de nieuwe ontwikkelingen en het bestaande weefsel. Maar ook voorzieningen zoals
Concept Een tweede 4: de Damwijk belangrijk verbinden concept met is het de verleggen rest van de van stad de Slachthuislaan richting Lobroekdok. De
Slachthuislaan wordt verlegd in het zuiden vanaf de Slachthuissite waar vandaag de continue rooilijn
aan de binnenzijde ophoudt, en in het noorden tot de bocht naar de IJzerlaan ter hoogte van
Noordschippersdok. Tussen deze twee punten, is het de ambitie de Slachthuislaan recht te trekken.
De zuidelijke rand van het Lobroekdok wordt een publieke kade. Hierdoor komt de Damwijk aan het
water te liggen en wordt de waterstructuur van het Lobroekdok leesbaar vanop de Slachthuislaan,
waardoor water in dit segment van de Singel even aanwezig en beeldbepalend is als het water op het
Eilandje. Bovendien verdwijnt op termijn de viaduct van Merksem, waarbij een zicht tot aan de
overzijde van het Albertkanaal ontstaat en zal het Lobroekdok in het kader van de
Oosterweelverbinding gesaneerd worden.
Naast de bovenstaande grootschalige ingrepen, zijn er ook lokale ingrepen nodig om de Damwijk op
een kwalitatieve manier te verbinden met zijn naaste omgeving. Omwille van bovenstaande keuze
om geen nieuw groot park te voorzien in de Damwijk, is een vlotte verbinding met het park Spoor
Noord essentieel. Naar analogie met de onderdoorgang onder het spoor ter hoogte van de
3.Damwijk: versterken en uitbreiden
4.Damwijk aan het water:
verleggen Slachthuislaan
9
5.Damwijk: verbinden met de stad