SLAG BIJ GAVERE 23 juli 1453 - Gemeente Gavere

SLAG BIJ GAVERE 23 juli 1453
Deze beroemde veldslag kadert in het telkens weer oplaaiend verzet van het
laatmiddeleeuwse Gent -volkrijkste en machtigste stad van Vlaanderen- tegen de
centralisatiepolitiek van de Bourgondische hertogen.
De agressieve weerspannigheid tegen de machtigste Filips De Goede (1419-1467)
richtte zich vooral tegen diens belastingpolitiek -de vorst zat steeds in geldnood!- en
sleepte reeds twee jaar aan. In deze "grote Gentsche oorlog" waren grote delen van
het graafschap door brutaal machtsmisbruik van beide kampen zwaar geteisterd.
Begin juni 1453 besloot de hertog voorgoed met zijn lastigste tegenstrever af te
rekenen. Hij riep de adel op en liet in Picardië, Artesië en Henegouwen een
beroepsleger lichtten van ca. 30.000 man, minstens zo sterk als dat van de gevreesde
vijand.
Op 16 juli sloeg hij zijn kamp
op vóór de strategische
waterburcht van Gavere, die al
twee jaar door de Gentenaren
werd bezet. Het garnizoen
bestond uit een vijftigtal
Gentenaren en zestien Engelse
huurlingen onder leiding van
kapitein John Fox. Enkele
verdedigers slaagden erin ‘s
nachts door de omsingeling te
breken en Gent te bereiken.
Op 23 juli begon de beslissende
"Gaverse reyse": alle weerbare
mannen tussen 20 en 60 jaar
rukten op vanuit de
Arteveldstad. Buitenpoorters en andere bondgenoten sloten zich onderweg aan.
Inmiddels had Filips De Goede in de vroege morgen de burcht tot overgave
gedwongen, om zich in de rug gedekt te weten.
Alle verdedigers werden zonder pardon opgehangen. De Bourgondische troepen
namen stellingen in -met de zon in de rug!- op de weidse hoge kouters en in de kleine
bosjes tussen de dorpen Semmerzake, Gavere en Vurste. Hun voorhoede zou de
vijand tot de strijd dwingen nog voor deze zich goed en wel in slagorde had kunnen
stellen.
Na drie uren marcheren in de brandende zon kwamen de 30.000 Gentenaren plots tot
de onthutsende vaststelling dat ze om de tuin waren geleid door hun vroegere
bondgenoot John Fox, die bij aankomst op het slagveld onmiddellijk naar het
Bourgondische kamp overliep! En in het heetst van de strijd trof een tweede ramp de
Gentenaren: een vuurgenster sloeg over op de buskruitvoorraad van hun geduchte
artillerie, en hierdoor ontstond paniek in de Gentse rangen. Pas nu kon de
Bourgondische ruiterij de vijandelijke linies doorbreken en uiteenrukken...
De meeste vluchtende werden genadeloos afgemaakt of verdronken in de Schelde...
Een Gentse keurtroep van ca. 1000 man hield echter stand en trok zich strategisch
terug binnen een Scheldebocht, achter de Moergracht. Zij trotseerden nog uren de
stormlopen van het zegevierende Bourgondische leger, met de hertog zelf en zijn
jonge zoon Karel aan het hoofd. Zij sneuvelden tot de laatste man, onder hen negen
schepenen. Hun heroïsch verweer heeft ongetwijfeld Gent van de plundering en van
de totale ondergang gered!

Reeds ‘s anderendaags legde de hertog aan de Gentenaren zeer zware
vredesvoorwaarden op. De politieke macht van de Arteveldestad over Vlaanderen was
definitief gebroken.
In het parkje voor het Gemeentehuis Gavere herinnert het beeld van een Gentse
krijger aan deze voor Gent en West-Europa zo belangrijke krachtmeting. Het is een
meesterwerk van de Gentse beeldhouwer Frans Tinel en werd hier plechtig
ingehuldigd op 9 augustus 1953.
Op 12 september 1954 werd ook in Semmerzake, op een
hoek van het kerkhof, een herinneringsmonument onthuld.
Het ontwerp hiervan is van architect André De Martelaere.
Op de bronzen plaat die het werk is van de Gentse
beeldhouwer Geo Vindevogel staat het volgende:
Op 23 juli 1453 in de velden van Semmerzake gaven
duizenden Gentenaars hun leven voor de gemeentelijke
vrijheden uit "Hou ende Trou".
Het herdenkingsjaar 2003 werd een succes op alle vlakken ... de ‘grote’ veldslag
van 550 jaar geleden werd waardig herdacht!
Affiche van Timothy Jacobs
Het boek van de Slag bij Gavere
(uitverkocht)