Kunstmenu Dordrecht - Stichting Tobe

CULTUUR 

EDUCATIE DORDRECHT 

PRIMAIR ONDERWIJS 2013-2014

2 

INLEIDING 

Met trots presenteren wij u de nieuwe brochure Cultuureducatie 

primair onderwijs Dordrecht, met daarin het 

Kunstmenu en de verdiepingsprojecten. 

De indeling van de brochure is geheel vernieuwd. 

Door deze indeling kunt u gemakkelijk uw programma 

op inhoud samenstellen en projecten aan elkaar koppelen. 

Een overzicht van het gehele aanbod, met de instellingen, 

de rubrieken en disciplines, vindt u op de volgende 

pagina’s terug. 

U kunt met uw groep van één gratis project gebruik 

maken. Het volgende project, dat u kiest, kunt u tegen 

kostprijs afnemen. 

Een aantal instellingen met hun programma’s zult u niet 

meer terug vinden in de brochure. Daarvoor verwijzen 

wij u graag naar onze site www.tobe.nl. 

Op de site vindt u ook het inschrijfformulier. 

Laat u verrassen en inspireren door het nieuwe kunst- en 

cultuuraanbod. 

Ik wens u mede namens de deelnemende kunst- en cultuurinstellingen 

een mooi cultureel schoolseizoen. 

ToBe cultuurcentrum, 

Kees Koene, coördinator primair onderwijs 

INLEIDING 

CULTUUR 

PRIMAIR ONDERWIJS

CULTUUR 

INLEIDING 

PRIMAIR ONDERWIJS 

VERVOER 

SnelleVliet biedt transfers (wegbrengen én ophalen) 

binnen Dordrecht. De kosten voor groepen: 

< 25 personen = € 98,05 per retourrit, > 25 = € 111,30 

per retourrit. Binnen de Drechtsteden < 25 personen € 

132,50 per retourrit (exclusief Kiltunnel) Tarief op basis 

van beschikbaarheid. 

Reistijden zijn tussen 08.45 en 15.30 uur. Voorwaarde: 

Reserveren moet minimaal 2 weken voor vertrek via 

www.snellevliet.nl. Klik op inloggen boven aan de pagina, 

username: ToBe, password: 3300. Onderaan deze 

pagina kunt u de bus reserveren. Per e-mail ontvangt u 

een bevestiging van de rit. SnelleVliet Touringcars b.v. 

Contactpersonen: Jeffrey de Lizer & Desiree van der 

Velden, telefoon: 078-6920140 / 078-6920141 e-mail: 

groepen@snellevliet.nl 

DE KOSTEN 

De kosten van het Kunstmenu zijn voor de meeste 

projecten gratis, maar zijn exclusief materiaal, huur van 

instrumenten of apparatuur. De materiaal- en huurkosten 

staan onder de projecten vermeld. De administratiekosten 

bedragen € 7,50 per schoollocatie. 

AANMELDEN 

U kunt zicht aanmelden via onze website: www.tobe.nl 

Verzend uw formulier vóór vrijdag 7 juni 2013 naar 

onderwijs@tobe.nl 

Mocht het door u aangevraagde project niet door 

kunnen gaan, dan dient u dit zo spoedig mogelijk aan 

ons te melden. Bij niet tijdig afmelden, is ToBe helaas 

genoodzaakt de kosten bij u in rekening te brengen. 

2 weken van te voren: 50% 

1 week van te voren: 75% 

In de uitvoeringsweek: 100% 

Zie ook onze algemene voorwaarden: www.tobe.nl 

CONTACT 

De coördinatie van het Programma Cultuureducatie 

Primair Onderwijs Dordrecht 2013-2014 is in handen 

van ToBe cultuurcentrum. 

Hoofdlocatie: Energiehuis, Noordendijk 148, 

3311RR Dordrecht 

Voor planning en organisatie: 

Afdeling onderwijs 

Telefoon: 088-888 5320 

E-mail: onderwijs@tobe.nl 

www.tobe.nl 

3

4 

PAG 

12 

12 

12 

12 

13 

14 

14 

15 

15 

16 

16 

17 

18 

20 

20 

21 

22 

23 

25 

25 

26 

26 

27 

27 

PROJECTNAAM 

AANBOD LOCATIES 

AANBOD DORDRECHTS MUSEUM 

IK ZIE IK ZIE……. 

HOE, WAT EN WAAR 

SPREKENDE PORTRETTEN 

SCHILDERSPRAKTIJKEN 

AANBOD HUIS VAN GIJN 

KEUKENGEHEIMEN 

KLOMPEN EN KRAGEN 

VREEMDE VOORWERPEN VAN VROEGER 

STEENGOED 

AAP NOOT MIES 

BED EN BAD 

VROEGER WAS DIT HEEL GEWOON 

AANBOD REGIONAAL ARCHIEF DORDRECHT 

EEN KOFFER VOL SCHERVEN 

HERINNERINGEN AAN ACHTER BOVEN 

AANBOD SCHOUWBURG KUNSTMIN 

OP EEN KLEIN STATIONNETJE 

DE MAN DIE ALLES WEET 

OORLOGSGEHEIMEN 

WARENHUIS 

AANBOD TOBE CULTUURCENTRUM 

OP MAAT 

THEATER OP SCHOOL OF LOCATIE 

THEATER OP SCHOOL: KAMER 101 

THEATER OP SCHOOL: PIMPEL & PIZZA 

DAG…..NACHT 

HOLLEBOLLEBEER 

KERSTPOPPENSPEL: KLEINE PASTORALE 

WAAR BEN IK THUIS 

PROJECTEN OVERZICHT 


KUNSTMENU 

PROJECTCODE GROEPEN 

1 2 3 4 5 6 

DK257 

DK259 

DK258 

DK260 

DK022 

DK023 

DK026 

DK020 

DK024 

DK027 

DK028 

DK092 

DK302 

DK378 

DK359 

DK376 

DK377 

DK357 

DK085 

DK213 

DK358 

DV137 

DV090 

DV131 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

7 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

8 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X

KUNSTMENU 



PAG PROJECTNAAM 


TECHNIEK EN VAARDIGHEDEN 

BEELDEND 

1 2 3 4 5 

29 IN GEUREN EN KLEUREN 

DK291 X X X 

29 VANDAAG BEN JIJ DE ONTWERPER 

DK004 

X X 

30 DE VOGEL HEEFT VLEUGELS, DE STIER HEEFT HORENS 

DK293 

X X X 

30 DE PENTEKENING ALS SCHILDERIJ 

DK015 

X 

30 GROENE MAN ELK KIND IS ER ÉÉN! 

DK011 

31 SPIEGELING 

DK360 

31 STOEIEN MET TEKST EN BEELD 

DK108 

32 TEXTIELMANDALA 

DK300 

32 BEELDEND BOUWEN 3D 

DK361 X X X X X 

33 DE LIJST! 3D 

DK013 

X X 

33 KUNST KIJKEN OP STRAAT 3D 

DK297 

33 RUIMTELIJK VORMGEVEN 3D 

DK017 

34 HOEDEN, PETTEN EN ANDERE RARITEITEN 3D 

DK298 

34 VERDIEPING; HOE GEBRUIK IK PASTELKRIJT IN DE KLAS? 

DV103 

X X X 

34 VERDIEPING; DE WERELD OP HET SCHOOLBORD: LEREN DOOR TEKENEN 

FOTO/VIDEO/MULTIMEDIA 

DV128 

X X 

35 FOTO FANTASTICO 

DK110 

X 

35 FOTOGRAFIEWORKSHOP; SCHILDEREN MET LICHT 

DK362 

X 

36 DIGITALE FOTOGRAFIE 

DK241 

36 JIPPIE JEE ‘K BEN OP TV! 

DK036 X X X X 

37 BEWEGENDE STANDBEELDEN 

DK038 

X X X 

37 3DTV 

DK308 

37 MAMA IK KAN AUTORIJDEN 

DK042 

38 VERDIEPING; MAMA IK KAN VRACHTAUTO RIJDEN! 

DV006 

38 SAMPLE ZONDER GEEN DREMPEL! 

DK111 

38 VERDIEPING; DE KLASSE-KRANT 

TAAL 

DV093 

39 WAT RIJMT ER OP SCHOOL? 

DK236 

39 AFSCHEIDSGEDICHTENBUNDEL VOOR GROEP 8 

DK280 

40 VERDIEPING; DE ANDERE KANT VAN TAAL 

DV129 

X X 

40 VERDIEPING; CREATIEF SCHRIJVEN 

DV102 

6 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

7 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

8 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

5

6 



KUNSTMENU 

PAG PROJECTNAAM 

PROJECTCODE 

GROEPEN 

MUZIEK 

1 2 3 4 5 

41 INSTRUMENTEN MET KLEUTERS 

DK052 X X 

41 (KLANK)KLEUR 

DK093 X X 

41 SPELEN MET MUZIEK 

DK054 X X 

42 TOKKEL TOKKEL STRIJK 

DK094 

X X X 

42 WHACK A BOOM 

DK217 

X X X 

42 ACCORDEON IN DE KLAS 

DK062 

X X 

43 MUZIEK DAT BEN JE ZELF 

DK218 

43 BEKER BEAT 

DK303 

43 VERDIEPING; STRIJKBEESTEN 

DV113 X X X 

44 VERDIEPING; ZINGEN EN LIEDREPERTOIRE 

DV009 

X X X 

44 VERDIEPING; MUZIEK EN NOTATIE 

DV010 

X X X 

44 VERDIEPING; COMPONIST IN DE KLAS 

DANS 

DV011 

X 

45 DANSEN....EEN MUZIKALE BELEVING 

DK073 X X 

45 DANSKRIEBELS 

DK375 X X 

46 DANSEN MET PAPIER 

DK196 X X 

46 DANSEXPRESSIE 

DK072 X X X X 

47 STREETDANCE 

DK075 

X X X 

47 DANSEN MET JE EIGEN KLAS 

DK076 

X 

47 DANCE AND MOVE WITH YOUR CLASS 

KUNSTENAARS EN COMPONISTEN 

BEELDEND 

DK077 

49 VREEMDE DINGEN: HET RARITEITENKABINET VAN SALVADOR DALI 

DK290 X X X X X 

49 MADE IN HOLLAND 

DK292 

X X X 

49 DE KUNSTENAAR EN ZIJN WERK, WAT MAAKT JIJ ERVAN?? 

DK294 

X X 

50 KUNST KIJKEN,KUNST MAKEN! KLEUR, KLEUR EN NOG MEER KLEUR! 

DK282 

X X 

50 BOUWEN MET KUNST 3D 

MUZIEK 

DK016 

X X X 

51 LUISTEREN NAAR EEN SCHILDERIJ 

DK096 

X X 

51 DE MOLDAU 

DK063 

X 

6 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

7 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

8 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X

PAG 

53 

53 

54 

54 

55 

55 

56 

56 

57 

57 

59 

59 

60 

60 

61 

61 

62 

62 

63 

64 

64 

64 

67 

KUNSTMENU 



PROJECTNAAM PROJECTCODE GROEPEN 

KUNST EN CULTUUR IN DE GESCHIEDENIS 

BEELDEND 

1 2 3 4 5 6 

BRENDAN EN HET GEHEIM VAN DE KELTISCHE KUNST 

DK198 

X X X 

HET WAPENSCHILD ALS VISITEKAARTJE 

DK296 

X 

HET PORTRET DOOR DE EEUWEN HEEN 

TAAL 

DK220 

FANTASY EN GESCHIEDENIS: SURFEN EN SCHRIJVEN 

MUZIEK 

DK281 

X 

MUZIKAAL AVONTUUR 

DK285 

X X X 

VAN TROMPEN EN BELLEN: MIDDELEEUWSE MUZIKANTEN KOMEN TOT LEVEN DK222 

X X X X 

HOOR EENS HOORNS DOOR ALLE EEUWEN HEEN 

DK061 

X X X X 

POPPRIKKELS 

DK153 

X 

HEER HALEWIJN: EEN OUDE GRIEZEL HERLEEFT 

DK221 

I’V GOT RYTHM 

KUNSTVORMEN VERSCHILLENDE CULTUREN 

BEELDEND 

DK364 

MULTICULTURELE AANKLEEDPOPPEN 

DK002 X X 

WERELD–SHIRT 

MUZIEK 

DK014 

X X X X 

DE WERELD RONDOM TROMMELEN 

DK053 X X X 

SAFARI NJEMA; GOEDE REIS 

DK304 X X X X 

MINIMEGAMUZIKALEMEEDOESHOW 

DK055 X X X X X X 

DJEMBÉ SPELEN IN DE KLAS 

DK065 

X X 

GA JE MEE OP EEN MUZIKALE WERELDREIS 

DK365 

X X 

BRAZILIAANSE PERCUSSIE 

DK066 

X X 

VERDIEPING; BRAZILIAANSE PERCUSSIE MET ZELFGEBOUWDE INSTRUMENTEN DV025 

X X 

VERDIEPING; BRAZILIAANSE PERCUSSIE MET VERDIEPING VAN DE CULTURELE CONTEXT DV026 

X X 

THE SOUND OF WATER 

DANS 

DK366 

DANS DE WERELD ROND 

(MAATSCHAPPELIJKE) THEMA’S 

TAAL 

DK074 

X X X X 

SCHELDEN DOET (GEEN) ZEER, OFWEL: PESTEN 

DK367 

X X X 

X X 

7 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

8 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

7

8 

PAG 

67 

68 

69 

69 

69 

71 

71 

72 

72 

73 

73 

74 

74 

75 

76 

77 

77 

79 

79 

80 

80 

81 

81 

81 

PROJECTNAAM 

TAAL 

VRIENDSCHAP 

DANS 

MEESTER EN JUFFENDAG…EEN DANSFEEST! 

THEATER/DRAMA 

BEESTENBOEL 

BLUNDERS! 

CLIFFHANGER! 

PRESENTATIE 

FOTO/VIDEO/MULTIMEDIA 

WIE BEN JIJ? 

VERDIEPING; WIE BEN JIJ? HET VERVOLG 

VERDIEPING; WIE BEN JIJ? VERLEDEN, HEDEN, TOEKOMST 

FOTOGRAFIEWORKSHOP; EMOTIES 

KONING, KEIZER, ADMIRAAL….. 

VERHIP!?! IK ZIT IN EEN VIDEOCLIP!!! 

THEATERSOAP 

MAN BIJT HOND 

HOE BRENG JE DAT IN BEELD 

VERDIEPING; HOE BRENG JE DAT IN BEELD EEN VERVOLG 

MUZIEK 

MAMA KIJK NAAR MIJ 

VAARWEL GROEP 8 

FANTASIE 

TAAL 

NOEMENOEME 

VERHALEN IN PASTEL 

DROMEN UITWISSELEN, SCHILDEREN EN OPSCHRIJVEN 

CREATIEF SCHRIJVEN 

MUZIEK 

OPHELIA EEN MUZIKAAL VERHAAL 

KLEINE BEVER EN DE ECHO; EEN MUZIKAAL VERHAAL 

ALLE HENS AAN DEK! 



KUNSTMENU 


1 2 3 4 5 6 

DK368 

X X 

DV130 

DK081 

DK088 

DK306 

DK040 

DV004 

DV005 

DK369 

DK370 

DK041 

DK228 

DK044 

DK043 

DV007 

DK371 

DK232 

DK279 

DK047 

DK372 

DK278 

DK373 

DK289 

DK305 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

7 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

8 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X

PAG 

82 

82 

83 

83 

83 

84 

84 

84 

84 

84 

84 

84 

84 

84 

84 

84 

KUNSTMENU 



PROJECTNAAM PROJECTCODE GROEPEN 

DANS 

1 2 3 4 5 6 

NIJNTJE GAAT DANSEN MET JE OPA OF OMA 

DK374 X X 

DANSEND OP REIS 

THEATER/DRAMA 

DK071 X X 

SPROOKJESFEEST 

DK225 X X 

EN ZE LEEFDEN NOG……. 

DK299 

X X X X 

VERDIEPING; GOEDE REIS 

DV098 

X X X X 

DE VOLGENDE PROGRAMMA’S KUNT U VINDEN OP ONZE WEBSITE: WWW.TOBE.NL 

THEATER/DRAMA LESKOFFERS 

OP REIS MET SIMON DE SCHILDPAD: EEN LESKOFFER 

DK082 X X X X 

POPPENSPEL: EEN LESKOFFER 

DK084 X X X X X X 

IK GA OP REIS EN DAN… :EEN LESKOFFER 

DIVERSE CULTUREEL ERFGOED 

DK089 

X X 

DE GROTE KERK EN DE TOREN 

DK029 

X X X X 

MUSEUM 40-45 

DK030 

X 

MOLEN KYCK OVER DEN DYCK 

DE BIBLIOTHEEK VAN A TOT Z 

ROTTERDAMS PHILHARMONISCH ORKEST 

DK031 

X X X X 

VERGETEN DROMEN 

DV132 X X X 

DE SCHILDERIJENSLURPER 

DV133 

X X 

ROTTERDAMS PHILHARMONISCH SHOW, THE KING OF GAMES 

DV134 

X X 

WIJ BOUWEN DE STAD 

NATIONAAL ONDERWIJS MUSEUM 

DV135 

X 

ONDERWIJSMUSEUM IN DE KLAS 

DV136 X X X X X X 

7 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

8 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

9

10 

AANBOD DORDRECHTS MUSEUM 


KUNSTMENU

AANBOD LOCATIE DORDRECHTS MUSEUM 

KUNSTMENU PRIMAIR ONDERWIJS 

PROGRAMMA 

DORDRECHTS MUSEUM 

Het Dordrechts Museum, Huis Van Gijn, Regionaal 

Archief Dordrecht (voorheen Erfgoedcentrum DiEP), 

Het Hof en het Centrum voor Beeldende Kunst hebben 

de krachten gebundeld. Na rijp beraad is gekozen voor 

de naam Dordrechts Museum als verbindend ‘merk’, de 

paraplu waaronder elke locatie zijn eigen naam en 

identiteit behoudt, inclusief eigen beeldmerk. Vanaf nu 

staat er echter één educatieteam voor u klaar met 

prachtige onderwijsprogramma’s over geschiedenis, 

kunst en cultureel erfgoed. Naast de vertrouwde Kunstmenu-programma’s 

bieden wij ook projecten op maat. 

Wij zijn altijd bereid mee te denken over rondleidingen 

en workshops die aansluiten bij de lessen in uw klas. 

Postadres: Postbus 8, 3300 AA Dordrecht 

contactpersoon: Caris Bakker 

e-mail: cm.bakker@dordrecht.nl 

telefoon: 078 – 770 5303 

LOCATIE DORDRECHTS MUSEUM 

Onder begeleiding van een enthousiaste museumdocent 

biedt het Dordrechts Museum verschillende mogelijk- 

heden voor scholen; interactieve rondleidingen, workshops 

of een combinatie van die twee. Het Dordrechts 

Museum laat leerlingen kennismaken met de veelzijdigheid 

van haar collectie. Kinderen maken een reis door 

de tijd, vanaf de Gouden Eeuw tot nu. Bij de beeldende 

projecten wordt gebruik gemaakt van verschillende 

technieken en materialen waarmee zowel twee- als 

driedimensionale objecten gemaakt worden. 

Een les in het museum heeft de volgende algemene 

doelstellingen: 

- Leerlingen maken vanuit hun eigen belevingswereld 

kennis met kunst 

- Leerlingen leren gericht kijken naar kunst 

- Leerlingen leren kleuren, technieken, vormen en 

symbolen herkennen 

- Leerlingen gebruiken hun fantasie en verbeelding 

Een les in het museum sluit aan bij de kerndoelen: 

De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en 

beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen 

mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 

De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen 

te reflecteren. 

De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen 

waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. 

Alle projecten van het Dordrechts Museum vinden plaats 

op school en in het museum. 

Kijk voor actuele informatie over de onderwijsprogramma’s 

op www.dordrechtsmuseum.nl. U vindt het 

Dordrechts Museum aan de Museumstraat 40 in 

Dordrecht. 

Projecten in het Dordrechts Museum kunnen aanleiding 

zijn voor een vervolgtraject op school. Laat u inspireren 

door een van de thema’s uit de brochure en stel uw 

eigen programma samen. 

11

DK257 

DK259 

12 

IK ZIE IK ZIE 

AANBOD LOCATIE DORDRECHTS MUSEUM 

GROEP: 

Wat is een museum en wie is er wel eens geweest? 1 T/M 3 

Hoeveel dieren zie je op een schilderij? Welke kleuren 

heeft de schilder gebruikt? Samen met Karel de Kunst 

Kikker leren de leerlingen op een speelse manier kijken 

naar kunst en leren kleuren, vormen en symbolen te herkennen. 

Een deel van de groep begint met een interactieve 

rondleiding. De anderen gaan zelf aan de slag met 

het maken van een kunstwerk. Erna wordt er gewisseld. 

duur: 1 uur, voorbereidende en verwerkingslessen 2 uur 

tijd: dinsdag t/m vrijdag 

maximaal 30 leerlingen 

materiaalkosten per leerling: € 1,- 

HOE,WAT EN WAAR 

Maak kennis met het museum als bedrijf. Hoe komt 

een museum aan zijn verzameling? Hoe wordt de 

collectie bewaard? Een deel van de groep begint met 

een interactieve rondleiding. De anderen gaan zelf aan 

de slag. Ze kiezen hun favoriete schilderij en maken er 

met behulp van diverse technieken een nieuwe versie 

van. Erna wordt gewisseld. 

duur: 1½ uur, voorbereidende en verwerkingslessen 2 uur 





GROEP: 

3 T/M 6 

DK258 

DK260 

KUNSTMENU 

SPREKENDE PORTRETTEN 

Wat is een (zelf)portret? Welke soorten portretten zijn 

er? Hoe zag een portret er in de 17de eeuw uit? En in de 

21ste GROEP: 

4 T/M 8 

eeuw? Leerlingen vormen een beeld van portretten 

en hun geschiedenis. Een deel van de groep begint met 

een interactieve rondleiding. De anderen gaan zelf aan 

de slag met het maken van een kunstwerk. Erna wordt 

gewisseld. 

Groep 7 en 8 werken met camera’s en maskers, terwijl 

groep 4, 5, en 6 een bestaand portret bewerken. 

duur: 1½ uur, voorbereidende en verwerkingslessen 2 uur 




SCHILDERSPRAKTIJKEN 

Hoe ziet een schildersatelier eruit? Wat gebeurt daar? 

Wat is inspiratie? Hoe werkt perspectief eigenlijk? 

Ontdek de trucjes en technieken van de schilders en 

probeer ze zelf uit! 

Een deel van de groep begint met een interactieve 

rondleiding. De anderen gaan zelf aan de slag met het 

maken van een kunstwerk met technieken die schilders 

vroeger ook gebruikten. Ze maken samen een schilderij. 

Erna wordt gewisseld. 

duur: 1½ uur, voorbereidende-verwerkingslessen 2 uur 




GROEP: 

7 EN 8

AANBOD LOCATIE HUIS VAN GIJN 


LOCATIE HUIS VAN GIJN 

Het is alsof de tijd stil is blijven staan in het huis van 

meneer en mevrouw van Gijn. Simon van Gijn hield van 

(vaderlandse) geschiedenis en dit is terug te zien in zijn 

verzamelingen. Naast de prachtige, decoratieve interieurs 

maken de leerlingen er ook kennis met alledaagse 

gebruiksvoorwerpen van vroeger. Het aanbod bestaat uit 

de inmiddels vertrouwde educatieve schoolprogramma’s 

en speurtochten. 

Een les in Huis van Gijn heeft de volgende algemene 

doelstellingen: 

- Leerlingen kunnen zich inleven in het leven rond 1900 

- Leerlingen leren over verschillende standen 

- Leerlingen herkennen het verschil tussen sier- en 

gebruiksvoorwerpen van vroeger 

- Leerlingen leren op interactieve wijze de verzamelaar 

Van Gijn en de stad Dordrecht in zijn tijd kennen 

- Leerlingen leren de historische waarde van kledingstukken, 

voorwerpen en/ of aardewerk kennen 

Een les in Huis van Gijn sluit aan bij de volgende kerndoelen: 

De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige 

historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd 

en tijdsindeling te hanteren. 

De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van 

de volgende tijdvakken: pruiken en revoluties; burgers 

en stoommachines. 

De leerlingen leren over de belangrijke historische 

personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse 

DK022 

geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden 

met de wereldgeschiedenis. 





Alle projecten vinden plaats in Huis Van Gijn en worden 

begeleid door een museumdocent. 

Kijk voor actuele informatie en het onderwijsprogramma 

op www.huisvangijn.nl. U vindt het Huis Van Gijn aan de 

Nieuwe Haven 29-30 in Dordrecht. 

Projecten in het Huis Van Gijn kunnen aanleiding zijn 

voor een vervolgtraject op school. Laat u inspireren 

door een van de thema’s uit de brochure en stel uw 

eigen programma samen. 

KEUKENGEHEIMEN 

GROEP: 

Hoe werd er vroeger gekookt? Hoe bewaar je voedsel 1 T/M 8 

zonder ijskast? Deze keukengeheimen worden onthuld. 

De groepen 1 t/m 4 krijgen een rondleiding, gekoppeld 

aan een doe-deel in de Bovenkamer. Van de groepen 

5 t/m 8 gaat de ene helft eerst onder begeleiding van 

de eigen docent op pad met een speurblad, waarmee 

ze alle keukengeheimen ontdekken. De anderen gaan 

met een museumdocent zelf aan de slag met de oude 

keukenapparaten en voorwerpen. Daarna wordt er 

gewisseld. 

LET OP: met de speurbladen gaan de leerlingen zelfstandig 

op pad. Zorg daarbij voor voldoende 

begeleiding (minimaal 1 volwassene op 8 leerlingen). 

duur museumbezoek: 1 uur 



13

DK023 

14 

KLOMPEN EN KRAGEN 

GROEP: 

De kleding rond 1900 zag er heel anders uit dan nu. 1 T/M 8 

Waarom lopen wij niet meer op klompen? Waarvan 

werd een klomp gemaakt ? De groepen 1 t/m 4 krijgen 

een rondleiding, gekoppeld aan een doe-deel in de 

Bovenkamer. Van de groepen 5 t/m 8 gaat de ene helft 

onder begeleiding van de eigen docent op pad om aan 

de hand van een speurblad textiel in Huis Van Gijn te 

ontdekken. De anderen gaan met een museumdocent 

aan de slag met ouderwetse kledingstukken. Daarna 

wordt er gewisseld. 









DK026 

KUNSTMENU 

VREEMDE VOORWERPEN 

VAN VROEGER 

GROEP: 

In dit speurblad voor de groepen 5 en 6 staan 

5 EN 6 

(gebruiks)voorwerpen centraal, die in een modern 

huishouden niet meer te vinden zijn. Soms omdat ze 

overbodig zijn geworden, soms omdat ze in de 

loop der jaren een totaal ander uiterlijk hebben gekregen. 

Het zijn juist de eenvoudige gebruiksvoorwerpen 

die veel vertellen over het leven in vroeger tijden. Aan 

de hand van vragen en opdrachten worden voorwerpen 

door het hele huis, inclusief de speelgoedzolder, nader 

onderzocht. 


op pad. Zorg daarbij voor voldoende begeleiding 

(minimaal één volwassene op acht leerlingen). 

Begeleiding door een rondleider/museumdocent bij de 

speurbladen valt buiten het Kunstmenu, 

maar is wel apart te boeken (kosten per rondleider groep 

van maximaal 15 leerlingen € 15,-). 



maximaal 30 leerlingen

DK020 



STEENGOED 

GROEP: 

Wat is porselein? Hoe wordt een tegeltje gemaakt? 5 T/M 8 

Waaraan herken je aardewerk? Ontdek de oude tegels 

en het Chinees porselein in Huis Van Gijn. Van de 

groepen 5 t/m 8 gaat de ene helft eerst onderbegeleiding 

van de eigen docent op pad om aan de hand van een 

speurblad alle porseleinen voorwerpen en tegels ontdekken. 

De anderen gaan met een museumdocent zelf 

aan de slag; hoe werden tegels versierd, hoe maak je 

een theepot? Daarna wordt gewisseld. 







DK024 

AAP, NOOT, MIES 

GROEP: 

Gingen alle kinderen vroeger naar school? En wat 5 T/M 8 

leerden ze daar dan? Ging dat net zo als nu? 

Het schoolleven rond 1900 staat centraal. Van de 

groepen 5 t/m 8 ziet de ene helft van de groep eerst 

onder begeleiding van de eigen docent met hulp van 

een speurblad waar en wat meneer Van Gijn studeerde. 

De anderen van de groep gaat met een museumdocent 

aan de slag met griffel, kroontjespen en ouderwetse 

spelling. Daarna wordt gewisseld. 







15

DK027 

16 

BED EN BAD 

GROEP: 

Hoe zagen slaap- en badkamer er in de negentiende 6 EN 7 

eeuw uit? Hoe moest je je eigenlijk wassen in een huis 

zonder waterleiding? Wat is een bedstee en waar diende 

een beddenpan voor? En waarom sliep meneer Van Gijn 

in een hemelbed? Deze vragen komen allemaal aan de 

orde in het speurblad ‘Bed en bad’ voor de groepen 6 

en 7, die de leerlingen door het hele huis en over de 

speelgoedzolder voert. 




Begeleiding door een rondleider/museumdocent valt 

buiten het Kunstmenu, maar is wel apart te boeken (kosten 

per rondleider – groep van maximaal 15 leerlingen 

€ 15,-). 






DK028 

KUNSTMENU 

VROEGER WAS DIT HEEL 

GEWOON 

De (gebruiks)voorwerpen in het SIMON VAN GIJN – 

museum aan huis, vertellen veel over het leven in 

vroegere tijden. Het dagelijkse leven in de 19de GROEP: 

7 EN 8 

eeuw 

staat centraal in dit speurblad. Aan de hand van vragen 

en opdrachten wordt duidelijk hoe er gewoond en geleefd 

werd en hoe het huishouden er in die tijd uitzag. 

De speurtocht voor de groepen 7 en 8 voert door het 

hele huis, inclusief de speelgoedzolder. 




Begeleiding door een rondleider/museumdocent bij 

de speurbladen valt buiten het Kunstmenu, maar is wel 

apart te boeken (kosten per rondleider – groep van maximaal 

15 leerlingen € 15,-). 



maximaal 30 leerlingen

AANBOD LOCATIE REGIONAAL ARCHIEF DORDRECHT 


LOCATIE REGIONAAL ARCHIEF 

DORDRECHT 

In het archief worden duizenden documenten, oude 

kaarten en plattegronden, foto’s, prenten, boeken, 

bodemvondsten en audiofragmenten bewaard. 

Verschillende projecten leren kinderen met deze 

historische bronnen om te gaan. 

Een archiefles heeft de volgende algemene doelstellingen: 

- Leerlingen leren kijken naar het cultureel erfgoed in 

hun omgeving en kunnen zich hierover verwonderen; 

- Leerlingen verwerven kennis en inzicht over de historische 

context van hun omgeving; 

- Leerlingen leren hun eigen denken leefwereld te 

relativeren door confrontatie met het verleden; 

- Leerlingen leren open te staan voor andere culturen, 

opvattingen en overtuigingen; 

- Leerlingen leren lokale- met landelijke geschiedenis 

te verbinden; 

Een archiefles sluit aan bij de kerndoelen: 

De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige 

historische bronnen en ze leren aanduidingen van 

tijd en tijdsindeling te hanteren. 

De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van 

de volgende tijdvakken: steden en staten; wereldoorlogen 

en holocaust. 

De leerlingen leren over de belangrijke historische 

personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis 

en kunnen die voorbeeldmatig verbinden 

met de wereldgeschiedenis. 

DK092 

De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging 

te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen 






De archiefprojecten vinden plaats op school, tenzij anders 

vermeld. 

Projecten in het Regionaal Archief Dordrecht kunnen 

aanleiding zijn voor een vervolgtraject op school. Laat u 

inspireren door een van de thema’s uit de brochure 

en stel uw eigen programma samen. 

EEN KOFFER VOL SCHERVEN 

Kinderen zijn dol op verborgen schatten en geheimen. 

In Dordrecht komt dat goed van pas. Want hier in de 

oudste stad van Holland liggen onder gebouwen, de 

straatstenen en het gras, schatten aan informatie! ‘Een 

koffer vol scherven’ laat leerlingen kennis maken met 

het werk van de archeoloog. Het project bestaat uit een 

leskist vol unieke archeologische vondsten uit Dordtse 

bodem en een praktijkles in het educatief depot. Op die 

manier komt het verleden voor de archeologen in spé 

spelenderwijs tot leven. 

plaats: school en educatief depot 

gebruik leskoffer: 2 weken 

duur praktijkles: 1½ uur 

maximaal 30 leerlingen per groep 

materiaalkosten: € 1,- per leerling 

GROEP: 

7 EN 8 

17

18 

AANBOD LOCATIE REGIONAAL ARCHIEF DORDRECHT 

DK302 

HERINNERINGEN AAN ACHTER 

BOVEN 

GROEP: 

Over de Tweede Wereldoorlog is al veel geschreven. 7 EN 8 

Maar hebben uw leerlingen het waargebeurde verhaal 

van Jules Benedictus al gehoord? Gelukkig overleefde 

deze joodse Dordtenaar de Tweede Wereldoorlog door 

onder te duiken op een zolder achter de Wijnstraat. 

Daar schreef hij zijn belevenissen op in maarliefst zeven 

dagboeken. ‘Herinneringen aan Achter boven’ laat 

kinderen met een Dordtse blik naar de Tweede Wereldoorlog 

kijken. Samen met Jules maken zij een herinneringenboek 

met archiefstukken, foto’s en echte dagboekfragmenten. 

Het project laat zich goed combineren met een bezoek 

aan Museum 1940-1945 in Dordrecht en/of de voorstelling 

Oorlogsgeheimen die op 10 februari te 

bezoeken is in het Energiehuis. 

duur: 4 X 50 minuten 



KUNSTMENU 

LOCATIE HET HOF 

Eind 2014 wordt in Het Hof een gloednieuwe experience 

geopend die de geschiedenis van de stad met 

de modernste digitale technieken fraai in beeld brengt. 

Hierdoor beleeft jong en oud de rijke geschiedenis van 

de stad op geheel nieuwe en verrassende wijze. Uiteraard 

wordt hierbij ook een educatief programma voor het 

onderwijs ontwikkeld. Kijk voor het laatste nieuws op 

www.erfgoedcentrumdiep.nl.



SCHOUWBURG KUNSTMIN 

Schouwburg Kunstmin organiseert naast het podiumaanbod 

voor volwassenen volop voorstellingen voor de 

jeugd. Een gevarieerd aanbod qua leeftijd (van 2 tot 12 

jaar) in kwalitatief hoogstaand jeugdtheater van gesubsidieerde 

gezelschappen en vrije producenten. Toneel, 

dans, muziektheater, object/poppentheater, cabaret, 

musical: al deze disciplines zijn aanwezig in het jeugdtheateraanbod. 

Voor scholen biedt Schouwburg Kunstmin 

voorstellingen aan voor groep 1 en 2 en 7 en 8. 

Schouwburg Kunstmin in het Energiehuis 

Vanwege de ingrijpende restauratie van het pand aan 

de Sint Jorisweg vinden volgend schooljaar alle voorstellingen 

plaats in het Energiehuis aan de Noordendijk. 

Het Energiehuis is het nieuwe huis van de podiumkunsten 

en herbergt verschillende culturele organisaties. 

Naast Schouwburg Kunstmin huizen ook ToBe cultuurcentrum, 

Bibelot, Muziektheater Hollands Diep en 

Muziekstroom er. 

Aanbod groep 1 – 2 en 7 - 8 

In het kader van het Kunstmenu streeft Schouwburg 

Kunstmin ernaar dat elk kind in groep 1 of 2 en 7 of 8 

kennismaakt met de magie van het theater door een 

voorstelling te zien. De leerlingen leren hoe ze zich 

moeten gedragen in het theater en leren meer over het 

thema van de voorstelling door erover te praten en opdrachten 

te doen. Na afloop kan de leerkracht doorgaan 

op dit thema. 

Educatief medewerker drama 

Elke voorstelling wordt in de klas voorbereid door de 

educatief medewerker drama van ToBe cultuurcentrum. 

Op basis van het thema en het educatief materiaal dat is 

gemaakt door het gezelschap behandelt hij/zij de voorstelling. 

Daarnaast vertelt hij/zij over wat de leerlingen 

kunnen verwachten in een theater, bijvoorbeeld dat het 

helemaal donker wordt, dat je niet tijdens de voorstelling 

weg kunt lopen om naar de wc te gaan, enzovoorts. 

De educatief medewerker is ook degene die de kinderen 

ontvangt in het Energiehuis, een bekend gezicht voor 

de kinderen en de leerkrachten. 

Contactpersoon: Susan Duwel 

E-mail: sim.duwel@dordrecht.nl 

Telefoon: 078 – 639 79 75 

Voorstellingen in de schouwburg kunnen aanleiding 

zijn voor een vervolgtraject op school of locatie. Laat 

u inspireren door een van de thema’s uit de brochure 

en stel uw eigen programma samen. 

19

20 



DK378 

DK359 

KUNSTMENU 

OP EEN KLEIN STATIONNETJE; 

TG WINTERBERG 

GROEP: 

Een vrolijke poppenvoorstelling over samen stiekem 1 EN 2 

stoute dingen doen. En stiekem en stout is leuk. 

En grappig. En ook een beetje spannend… 

De tweeling Puk en Willie wonen in een klein huisje op 

het stationnetje van een verlaten stadje. Het liefst eten 

ze elke dag taartjes. Maar ze hebben geen geld. Dus gaan 

ze inbreken bij de rijke Meneer van Vlaanderen, die in 

het grote huis op de berg woont. Maar in plaats van geld 

vinden ze brieven. Die veranderen hun leven, én dat van 

Meneer van Vlaanderen, op slag! 

“Interactieve voorstelling over een maf plan en een leerzame 

speurtocht” , De Volkskrant. 

plaats: Ketel 2 / Energiehuis 

duur: 1 uur 

datum en tijd: maandag 14 oktober om 13.30 uur en dinsdag 

15 oktober om 10.30 uur 

DE MAN DIE ALLES WEET; MAAS 

GROEP: 

Zijn er mensen die alles weten? De man die alles weet 1 EN 2 

beweert van wel. Maar achter ieder antwoord schuilt 

alweer een nieuwe vraag. Wat is leren, en hoe ver kan 

dat je brengen? In ‘De man die alles weet’ volgen we de 

man die alles weet en de vragen die hem bestoken, op 

zoek naar het onbekende. Dit is de wereld voor en door 

kleuters. Regisseur Jetse Batelaan stapt met deze voorstelling 

in de wereld van kleuters: ‘De man die alles weet’ 

is een voorstelling voor iedereen vanaf vier jaar over de 

poging de wereld te begrijpen.’ 

plaats: Ketel 2 / Energiehuis 

duur: 1 uur 

datum en tijd: donderdag 13 februari om 13.00 uur en vrijdag 

14 februari om 10.30 uur



DK376 

OORLOGSGEHEIMEN 

GROEP: 

naar het bekroonde boek van Jacques Vriens 

7 EN 8 

Het is 1943. Het Zuid-Limburgse dorp waar de elfjarige 

Tuur woont, is bezet door de Duitsers. Tuur en zijn buurmeisje 

Maartje vinden dit in het begin wel spannend, maar 

komen er langzaam achter dat de bezetters tot het ergste 

in staat zijn. De volwassenen proberen zoveel mogelijk 

voor hen geheim te houden: de Engelse piloot die op zolder 

verstopt zit, wie de Duitsers helpen en wie in het verzet 

zitten. Op een dag vertelt Maartje aan Tuur dat zij zelf ook 

een groot en gevaarlijk geheim heeft. Oorlogsgeheimen, 

naar het bekroonde boek van Jacques Vriens, gaat over 

vriendschap, helden, liefde, geheimen en angsten. ‘In een 

uur tijd beleef je de oorlog, raak je geëmotioneerd door 

prille liefde en groot verdriet. Oorlogsgeheimen neemt je 

mee op reis naar een belangrijk deel van de Nederlandse 

geschiedenis, maar gelukkig ben je aan het eind van de 

voorstelling weer veilig thuis en heb je zin om het boek van 

Jacques Vriens opnieuw te lezen’ (theaterjournaal.nl). 

De voorstelling kan gecombineerd worden met het project 

‘Herinneringen aan Achter Boven’ van het Regionaal archief 

Dordrecht en/of met een bezoek aan Museum 1940 - 1945. 

plaats: Machine 3 / Energiehuis 

duur: 1 uur 

datum en tijd: maandag 10 februari om 10.30 en 13.00 uur 

21

DK377 

22 


WARENHUIS; TONEELSCHAP 

BEUMER & DROST 

Een dag niet gekocht is een dag niet geleefd! Warenhuis 

is een muzikale, humoristische en absurdistische 

voorstelling over een warenhuis in een kleine stad. De 

directeur zet zijn favoriete plaatje op en wenst iedereen 

via de intercom een mooie dag toe. In dit warenhuis is 

alles mooier dan het lijkt. Hier verkoopt men troost, vers 

verpakt of diepgevroren. Maar hoe lang duurt troost? 

Alle medewerkers zitten klaar, dat is op zich al een 

troostende gedachte. Ze gaan hun uiterste best doen 

om je met een glimlach het pand te laten verlaten. 

“Toneelschap Beumer & Drost kunnen theater maken 

dat net zo boeiend is voor kinderen als voor volwassenen’” 

(Het Parool). 

plaats: Machine 3 / Energiehuis 

duur: 1 uur 

datum en tijd: maandag 31 maart om 10.30 en 13.00 uur 


GROEP: 

7 EN 8 

KUNSTMENU

AANBOD TOBE CULTUURCENTRUM 


TOBE CULTUURCENTRUM De programma’s van ToBe worden op school uitgevoerd. 

ToBe cultuurcentrum streeft ernaar om kunst & cultuur, 

als doel en/of middel, structureel op het programma 

van (brede) scholen, kinderopvangorganisaties, wijken 

en andere relevante organisaties te krijgen. Hiervoor 

ontwikkelt en organiseert zij projecten op het gebied 

van kunst en cultuur voor het onderwijs, de brede 

school en in de wijken. ToBe wil dienstverlenend zijn 

naar scholen, gemeenten en andere kunst- en cultuurinstellingen, 

als intermediair, coördinator, adviseur en 

organisator. 

In samenwerking met lokale kunst –en cultuurinstellingen 

biedt ToBe een aanbod van cultuureducatieve 

projecten voor alle leerlingen, zowel binnen als buiten 

schooltijd. Ook levert zij veelvuldig ‘maatwerk’ 

projecten die tot stand komen in overleg. Daar waar 

mogelijk probeert ToBe samenwerkingsverbanden tot 

stand te brengen die leiden tot gezamenlijke nieuwe 

projecten, activiteiten of trajecten. 

ToBe biedt tevens lessen en cursussen aan voor 

kinderen en volwassenen op het gebied van muziek, 

dans, beeldende vorming, theater en multimedia. 

ToBe organiseert ook festivals en evenementen en 

exploiteert de Pop-centrale. 

De projecten die ToBe uitvoert in primair onderwijs 

worden vormgegeven door gekwalificeerde en ge- 

dreven vakdocenten en sluiten aan bij de kerndoelen 

van kunstzinnige vorming 

De leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging 

te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen 






DK357 

Als er uitzonderingen zijn vindt u die onder het 

betreffende programma. 

ToBe cultuurcentrum, Energiehuis, Noordendijk 148, 

3311 RR Dordrecht 

Voor planning en organisatie: Telefoon: 088-888 5320. 


Contactpersoon: Kees Koene 

Projecten van ToBe kunnen aanleiding zijn voor een 

vervolgtraject op school of locatie. Laat u inspireren door 

een van de thema’s uit de brochure en stel uw eigen 

programma samen. 

OP MAAT 

In samenspraak met de school wordt een project 

ontwikkeld. Het project kan aansluiten bij andere 

activiteiten in het kunstmenu, bijvoorbeeld museumbezoek. 

Het project kan ook aansluiten bij een thema of 

methodiek op school.Het project kan uit verschillende 

vaardigheden en technieken bestaan en sluit aan bij de 

kerndoelen van kunstzinnige orientatie. Op maat kan 

ook deel uitmaken van een leerlijn. 

plaats en duur: in overleg 

GROEP: 

1 T/M 8 

23

24 



KUNSTMENU

DK085 




De voorstellingen op school of locatie zijn kleine intieme 

voorstellingen. Soms kan een voorstelling aanleiding zijn 

voor een vervolgtraject. Mogelijk kan het Dordrechts 

Museum hierin een rol spelen. Zo kan na de voorstelling 

een bezoek gebracht worden aan het museum waar rondleidingen 

aangepast kunnen worden op de algemene 

thema’s uit de voorstelling. 

KAMER 101 

GROEP: 

Aan het einde van een lange gang in Huize Avond- 3 T/M 7 

gloren ligt kamer 101. Het is maar een klein kamertje 

met daarin niet meer dan een nachtkastje en een bed. In 

dat bed ligt meneer van Kevelaer. Hij is oud en in de war. 

Vroeger was meneer van Kevelaer een beroemd toneelspeler. 

Zo beroemd dat hij zelfs voor de koningin mocht 

optreden. Maar dat is lang geleden. Nu ligt hij alleen in 

zijn kamertje en niemand komt eens bij hem langs. Tot 

vandaag. Vandaag komt Renée op bezoek. Ze heeft een 

bos bloemen bij zich en een mislukte tekening. Het wordt 

een wonderlijk bezoek. Niets is wat het lijkt in kamer 101. 

Het bed is opeens een boot, de wandelstok een zwaard 

en hoe zit dat nou met die sterfscène? Is hier nou helemaal 

niets echt? Oh jawel, toch! Pas op! Daar komt ze aan! 

De Zuster! ‘Kamer 101’ is een dynamische voorstelling met 

veel zang en dans. Gedanst, gespeeld en gezongen door: 

Jan Stroeve, Lottie de Bruin en Peter Marijnissen. 

Technische gegevens: Leeg en vrij speelvlak van minimaal 8 

x 6 meter, Minimaal 1½ meter afstand tussen speelvlak en 

publiek. Minimale hoogte 3 meter. Egale en schone vloer. 

Afsluitbare kleedruimte. Opbouwtijd ongeveer 1 uur. Voorstelling 

moet ongestoord kunnen worden gespeeld. 

duur: 55 minuten 

speeltijden: Donderdagmorgen en -middag of in overleg 

minimaal 3 groepen 

DK213 

PIMPEL & PIZZA! 

GROEP: 

Krijn is kunstschilder en samen met zijn dochter 3 T/M 8 

Pimpel woont hij in een gezellig en rommelig atelier. 

Hij schildert prachtige schilderijen, de één nog mooier 

dan de ander. Jammer alleen dat niemand er eens eentje 

koopt. Het geld is op, de koelkast is leeg en Pimpel en 

Krijn hebben honger. Wat moeten ze? 

Dan heeft Pimpel een idee; reclame! Iedereen moet 

weten hoe mooi Krijn schildert. Haar plannetje blijkt te 

werken. Er belt een meneer aan met een vraag; hij wil 

een schilderij van zijn moeder en daar heeft hij heel veel 

geld voor over. Dat lijkt Krijn een fluitje van een cent… 

of toch niet? En wat is er toch met die meneer aan de 

hand? 

Een spannende en ook hilarische voorstelling met veel 

muziek en beweging. Op een speelse manier worden 

thema’s uit de beeldende kunst belicht waar tijdens een 

vervolgles op kan worden doorgegaan. 

Spel: Lottie de Bruin, Jan Stroeve en Peter Marijnissen. 

Technische gegevens: Leeg en vrij speelvlak van minimaal 8 

x 6 meter, Minimaal 1½ meter afstand tussen speelvlak en 

publiek. Minimale hoogte 3 meter. Egale en schone vloer. 

Afsluitbare kleedruimte. Opbouwtijd ongeveer 1 uur.Voorstelling 

moet ongestoord kunnen worden gespeeld. 


speeltijden: Donderdagen en in overleg 

minimaal 3 groepen 

25

DK358 

26 

DAG.......NACHT! 


GROEP: 

Lang geleden toen en nog geen dag en geen nacht 1 EN 2 

bestond waren de Zon en de Maan steeds bij elkaar. 

Samen kregen ze twee kinderen Hansje en Ansje. De Zon 

en de Maan maakten voor hen een dag en een nacht. 

Als de kinderen samen aan het spelen zijn valt Hansje 

per ongeluk in een diepe put. Daar woont de Nijdas. 

Ansje moet zoveel traantjes huilen van verdriet. 

Door haar traantjes verandert het watergolfje in een 

grote tranen-zee. Zo kan het dat het golfje Hansje uit de 

put kan halen en de Nijdas wordt schoongespoeld. 

Eind goed al goed. Een hand en marionetten spel over 

lief zijn voor elkaar. 

plaats: Poppentheater Damiët, Aardappelmarkt 9, Dordrecht 


data en tijden: 17 t/m 21 maart 2014 om 9.00 uur en om 

11.00 uur 


DV137 

KUNSTMENU 

HOLLEBOLLEBEER 

Een voorstelling over pesten 

Joost heeft geen vrienden. De jongens willen niet met 

hem spelen. Ze noemen hem een zacht ei. De meisjes 

willen niet met hem spelen want hij heeft een jongenskop. 

Zijn kroeldierenvriendje een teddybeer is ook 

verdwenen. Wat kun je doen als je door iedereen wordt 

uitgelachen en geen vrienden hebt. Joost maakt zijn 

eigen droomwereld. Hij beland in de onderstebovenwereld. 

Daar zien de beren er niet uit als beren. Maar 

ook daar kan hij niet blijven. Een eendagsvlinder brengt 

Joost naar de zon waar het warm is en waar het een 

stukje Joost kan spelen met het andere stukje Joost. 

Er wordt gespeeld met marionetten. 

Tekst, poppen en spel: Damiët van Dalsum 

plaats: afhankelijk van het aantal aanmeldingen 


kosten per leerling: € 6,- 

GROEP: 

3 T/M 8

DV090 



KERSTPOPPENSPEL: KLEINE 

PASTORALE 

GROEP: 

In december 2013 wordt in de overdekte tuin van 1 T/M 6 

poppentheater Damiët van Dalsum een kerstpoppenspel 

opgevoerd. Twee herderinnen brengen de kinderen 

mee naar de stal in Bethlehem. Daar wordt het Kindje 

geboren. Iedereen komt kijken. Het is een groot feest met 

muziek. De herders, de muziekinstrumenten, de wijzen 

en de engelen bewonderen het Kind. 

Poppenspel op een bijzondere plek in een bijzondere 

sfeer voor jong en oud. Er wordt gespeeld met tafelpoppen. 

Het publiek zit rondom in de stal. 

Francoise Vanhecke (sopraan) / Damiët van Dalsum 

(spel). 

plaats: Poppentheater van Damiët, Aardappelmarkt 9, 

Dordrecht 078-6140342 

www.poppentheaterdamiet.nl 

duur: 1 uur 

data en tijden: donderdag 12 december, vrijdag 13 december, 

maandag 16 december en dinsdag 17 december om 

10.00 uur en om 14.00 uur 

kosten per leerling: € 5,00, volwassenen € 7,50 

per voorstelling maximaal 50 personen. 

aanbeveling: breng een dekentje mee vanwege de kou! 

DV131 

WAAR IK BEN IS THUIS 

Alles anders valt niet mee 

je wilt je graag verstoppen 

een plekje waar het veilig is 

het liefst op de wc 

je geeft geen kik 

je laat geen wind 

niemand die je vindt 

Vind je altijd wat je zoekt? Kom je aan waar je heen wilt? 

Krijg je terug wat je verloren hebt? Als je weggaat, kom 

je dan ooit nog thuis? Tijdens de verhuizing is Hielke 

haar lievelingspop, haar knuffel, kwijtgeraakt. Ze wil haar 

pop terug. Ze wil de geur van haar oude huis terug. Alles 

wat vertrouwd was. Door haar zoektocht ontdekt ze dat 

ze meer terug kan vinden dan ze zocht. Hielke ontdekt 

dat ‘thuis’ is waar je gelukkig kan zijn, onafhankelijk van 

de plek waar je je bevindt. “Waar ik ben is thuis” 

Voorwaarden: Opbouwen en afbreken 2 x 1½ uur, speelruimte 

80 m² inclusief publiek, zitplaatsen banken, bij voorkeur 

een verduisterde zaal, stroomvoorziening 2 aparte 

stroomgroepen. 

plaats: de school in een speellokaal of gymzaal 


kosten: een voorstelling € 689,-, twee voorstellingen op 

dezelfde locatie € 959, - 

kosten lespakket (lesbrief en CD): € 75,maximaal 

100 leerlingen 

GROEP: 

1 T/M 4 

27

28 

TECHNIEKEN EN VAARDIGHEDEN 

BEELDEND PRIMAIR ONDERWIJS 

KUNSTMENU


KUNSTMENU PRIMAIR ONDERWIJS BEELDEND 

DK291 


In dit hoofdstuk worden diverse technieken en vaardigheden 

aangeboden. Zingen, spelen en danstechnieken. 

Bij foto en video heb je verschillende vaardigheden nodig 

om tot mooie resultaten te komen. In de beeldende kunst 

heb je te maken met kleur, vorm en techniek. Om de kunstenaar 

in ieder kind naar boven te halen is ook een bezoek 

aan het Dordrechts Museum aan te bevelen. Met een leuke 

rondleiding kunnen kinderen daar eerst de kunst afkijken 

bij de grote meesters in het land. Op deze manier stelt u uw 

eigen kunstprogramma samen met voor ieder wat wils. 

IN GEUREN EN KLEUREN 

Met de leerlingen gaan we toveren met de primaire 

kleuren. We werken met sitspapier, gewoon papier en 

verf en ervaren de wonderlijke werking van ROOD, 

BLAUW EN GEEL. 

duur: 2 uur 


GROEP: 

1 T/M 3 

DK004 

VANDAAG BEN JIJ DE ONTWERPER 

KATOEN + ONTWERPER = KUNST-SHIRT GROEP: 

Waar word je T-shirt eigenlijk van gemaakt? 

Wat is het werk van een ontwerper? 

Het ‘katoen’ verhaal (a.d.h.v. foto’s)… 

+ het verhaal van de textielontwerper 

+ een thema (in overleg) en een ontwerptekening 

(door de leerlingen) 

+ een T-shirt, lapjes en lijm 

= een eigen kunst-shirt 

duur: 3 uur 

kosten: € 50,materiaal: 

elke leerling brengt een effen gebruikt T-shirt mee 

materiaalkosten: € 1,50 per leerling 

3 EN 4 

29

DK293 

DK015 

30 

DE VOGEL HEEFT VLEUGELS, DE 

STIER HEEFT HORENS 

We tekenen geen vogel, de vogel wordt een teken. 

We tekenen geen stier maar een teken voor de stier. 

Naar aanleiding van een verhaal gaan we met z’n allen 

tekens en symbolen verzinnen en maken hier een 

uniek schilderij van. 

duur: 2 uur 


DE PENTEKENING ALS SCHILDERIJ 

In dit project zijn de opdrachten gebaseerd op oefen- 

ing en uitvoering van een pentekening. Er wordt een 

overgang gerealiseerd naar andere technieken zoals 

linoleum snijden en schilderen, terwijl de sfeer en de 

techniek van de pentekening herkenbaar blijft. Voor- 

en achtergrond krijgen door middel van arcering hun 

vorm en sfeer. De keuze van het onderwerp kan in 

overleg themagebonden zijn. Aansluiting bij eigen 

ideeën van de school is mogelijk. 

duur: 6 uur 


dient door de school verzorgd te worden 



GROEP: 

3 T/M 8 

GROEP: 

5 T/M 8 

DK011 

KUNSTMENU 

GROENE MAN: 

ELK KIND IS ER ÉÉN! 

GROEP: 

Beeldhouwers in de Middeleeuwen, die grote kerken 6 T/M 8 

versierden, lieten nooit hun naam achter. Maar wel hun 

portret: verstopt in bladeren. ‘Green man’, zoals zo’n 

portret heet, is vandaag de dag weer enorm populair. In 

de filmwereld en in de popmuziek. Doe net als de beeldhouwers 

van lang geleden en toon jezelf als Groene 

man of vrouw! Op mooi papier schilderen we met pastel 

een zelfportret als groene man of vrouw. Daarna ga je 

met je tekening op de foto. En je zult zien: elke foto, elke 

tekening is totaal verschillend. 

www.zoveelzinnenzoveelkleuren.blogspot.com 

duur: 2 uur 

materiaalkosten: € 1,50 per leerling

DK360 



SPIEGELING 

Ooit gezien wat er gebeurt met vorm en kleur in het 

water? Een wolk in een plas, of een boom aan de slootkant. 

Ooit waren schilders daar helemaal verzot op: 

Spiegeling! En nu zijn wij weer verzot op die schilderijen. 

We kunnen het zelf ook proberen. Want juist met 

pastelkrijt kun je heel goed suggereren dat iets niet is 

wat het lijkt. Door vegen, gummen, strepen. 

(www.zoveelzinnenzoveelkleuren.blogspot.com) 

duur: 2 uur 


GROEP: 

6 T/M 8 

DK108 

STOEIEN MET TEKST EN BEELD GROEP: 

Beroemde kunstenaars zoals Miro en Matisse maakten 7 EN 8 

ook gebruik van collagetechnieken in hun werk.. Collages 

van tekst en beeld scheppen verassende mogelijkheden 

om iets uit te drukken. Zo kun je het woord cirkel uitdrukken 

door letters in een ronde vorm neer te leggen. Met 

behulp van uitdrukkingen over eten en drinken gaan 

de leerlingen op speelse wijze met tekst en beeld een 

collage maken. Met verschillende collagetechnieken 

leren ze tevens op welke wijze ze tekst en beeld kunnen 

creëren en samen brengen. 

In overleg met de school kunnen ook materialen gebruikt 

worden, die leerlingen zelf mee nemen of/en op de 

school aanwezig zijn. 

duur: 2 uur 


31

DK300 

32 

TEXTIELMANDALA 

Mandala is in het Sanskriet het woord voor cirkel, een 

belangrijk oerpatroon van ons bestaan. In bijna iedere 

cultuur vinden we de mandalasymboliek of daarvan afgeleide 

vormen terug. Mandalavormen vinden we ook 

in de natuur: in bloemen, doorsneden van vruchten, 

slakken en schelpen. De les start met een korte uitleg 

over de vorm en kleuren van de mandala. Er wordt 

gewerkt binnen die afgebakende ruimte van een cirkel- 

omtrek. De leerlingen zoeken een mandala uit. De 

geometrische patronen worden eerst uitgeknipt van 

papier, daarna van fleece. Hierbij moet gelet worden 

op vormen en kleurcompositie. De patronen worden 

op een cirkel van fleece geplakt, waardoor een kleurrijk 

textielschilderij ontstaat. 

duur: 2 uur 

materiaalkosten: € 3,- 



GROEP: 

7 EN 8 

DK361 

KUNSTMENU 

BEELDEND BOUWEN 3D 

In deze beeldende activiteit wordt gewerkt met een 

opdracht die meerdere keuze mogelijkheden heeft, 

zo kan er in overleg worden gekozen voor een 2 of 3 

dimensionaal werkstuk. Voor de afwerking wordt ge- 

bruik gemaakt van verf, papier en druktechnieken. 

We laten ons inspireren door de stijl van bekende kunstenaars 

zoals bijv. Karel Appel of de sfeer van de Cobra 

kunstenaars. Ook de culturele expressie van uitheemse 

volkeren zoals de Aboriginals, de Kuna indianen en 

andere kleurrijke volkeren dienen als inspiratiebron. 

In deze 3 uur durende activiteit wordt niets aan het 

toeval overgelaten, deze wordt voorbesproken en 

desgewenst voorbereid voor de leerkracht. 

duur: 3 uur 

kosten: € 50,materiaalkosten: 

€ 1,50 

GROEP: 

1 T/M 8

DK013 

DK297 



DE LIJST! 3D 

Hoe mooi een eigen tekening of schilderij ook is, zo’n 

werkstuk is pas echt af als er een lijst omheen zit. De 

leerlingen maken een prachtige, speciale lijst om een 

zelfgemaakt werkstuk (dat al af is). Op een basis van dik 

karton, kan met kartonnen vormen en papier-maché 

worden opgebouwd en afgewerkt tot een prachtige 

reliëflijst. Een andere mogelijkheid is het afwerken van 

de kartonnen basis met behulp van zelfgemaakte stempels 

en sjablonen. De uitdaging zit in het zoeken naar 

en combineren van technieken die het werkstuk zo veel 

mogelijk tot zijn recht laten komen. Aansluiting bij 

eigen ideeën van de school is mogelijk. 

duur: 6 uur 



KUNST KIJKEN OP STRAAT 3D 

GROEP: 

4 T/M 6 

GROEP: 

Kunstroute door de stad Dordrecht. 

6 T/M 8 

Wel eens de giraffe zien staan aan de waterkant met 

zijn kop in de bladeren? Of de zangeres wiens stem zo 

mooi over het water galmt? Laat je verrassen op een 

doordeweekse dag met een wandeling door de stad. De 

leerlingen maken kennis met de beelden die her en der 

in de stad geplaatst zijn. Deze dienen dan als inspiratie 

op een eigen uniek kunstwerkje door de leerlingen zelf 

gemaakt. 

Bij dit project behoort een lesbrief, waarin de kunstroute 

beschreven staat en waar de leerlingen zich verzamelen. 

plaats: centrum van Dordrecht en de school 

duur rondleiding: 1 uur 

duur verwerkingsles: 2 uur 


€ 3,- per leerling 

RUIMTELIJK VORMGEVEN 3D 

DK017 

GROEP: 

Een lessenserie waarbij leerlingen met plezier zullen 6 T/M 8 

ontdekken dat een idee anders uitpakt dan ze denken. 

Papier, ijzerdraad, vloeipapier, klei, papier-maché, 

ecoline en allerlei materialen die op het eerste gezicht 

waardeloos lijken, krijgen langzamerhand gestalte in 

een driedimensionaal beest of ander wezen. Aan de 

orde komen thema, materiaal, techniek en vormgeving, 

maar ook het oplossen van technische problemen die 

tijdens het werkproces naar voren komen. Aansluiting bij 

eigen ideeën van de school is mogelijk. Om de kwaliteit 

te waarborgen is hulp van de leerkracht en hulpouders 

noodzakelijk. 

duur: 6 uur 



33

DK298 

DV103 

34 

HOEDEN, PETTEN EN ANDERE 

RARITEITEN 3D 

GROEP: 

De catwalk op met je eigen ontworpen hoed, pet of 7 EN 8 

slangenkroon. De leerlingen maken van afvalmateriaal 

een buitengewoon hoofddeksel. In de brief voorafgaand 

aan het project wordt de werkwijze uitgelegd en wordt 

aangegeven welk materiaal de leerlingen moeten verzamelen. 

duur: 2½ uur 


VERDIEPING; HOE GEBRUIK IK 

PASTELKRIJT IN DE KLAS? 

GROEP: 

Al jaren staat het programma ‘Verhalen in pastel’ 3 T/M 8 

voor de onderbouw in het Kunstmenu. Maar ook in de 

midden- en bovenbouw biedt deze techniek uitstekende 

mogelijkheden voor het tekenen, zoals blijkt uit het 

kunstmenuprogramma ‘de Groene man’. Je kunt altijd 

iets veranderen, je kunt van donker naar licht werken, je 

kunt schilderen en tekenen tegelijk. Kortom, veel meer 

mogelijkheden en vaart dan het potlood of de viltstift. 

In deze cursus gaat docent Machteld Teekens dieper in 

op de techniek en laat snelle en eenvoudige tips de revu 

passeren die leiden tot een wervende tekenles. 


duur: 5 x 1½ uur 





DV128 

KUNSTMENU 

VERDIEPING; 

DE WERELD OP HET SCHOOL- 

BORD: LEREN DOOR TEKENEN 

GROEP: 

Ooit een diepzee filmpje op Google met een zweven- 4 T/M 8 

de kwal stilgezet en een schilderopdracht gegeven, als 

verwerking van een biologieles? Ooit gezien hoe Zwitserse 

sneeuwtoppen, woestijnen, eilanden in de Stille 

Zuidzee, de stad bij nacht, zeegezichten als illustratie 

kunnen dienen bij wereldoriëntatie: juist door te 

schetsen met pastel en houtskool? In VIER thema lessen 

worden handreikingen gedaan voor surfen, leren door 

te tekenen. Elke leerling vult een mapje met schetsjes 

en bijschrift. Landschap, dieren, modetekenen, alles is 

mogelijk, en dus kan dit project heel mooi meegaan met 

een thema wereldoriëntatie. 




€ 4,- per leerling

KUNSTMENU 


PRIMAIR ONDERWIJS FOTO/VIDEO/MULTIMEDIA 

DK110 

FOTO FANTASTICO 

Deze workshop brengt beeldende vaardigheden, 

theater en fotografie samen. Met diverse (afval)materialen 

bouwen de leerlingen een 3D-landschap. Daarna 

plaatsen ze een uitgeknipte directklaar foto van zichzelf 

(in een pose naar eigen inzicht en gemaakt tijdens de 

workshop) in dit decor. Hier wordt opnieuw een foto 

van gemaakt, tevens eindproduct van deze workshop. 

In deze activiteit wordt een fantasie omgezet naar een 

concreet beeld. De leerling speelt de hoofdrol in zijn 

eigen verhaal en wordt zich bewust van de illusie van 

het medium fotografie. 

duur: 2 uur 


voorbereidingen: De leerlingen verzamelen afvalmateriaal 

en tijdschriften en bouwen alvast een stuk aan het landschap. 

Een docentenhandleiding wordt u toegestuurd. 

GROEP: 

5 T/M 8 

DK362 

FOTOGRAFIEWORKSHOP; 

SCHILDEREN MET LICHT 

Het woord fotografie is eigenlijk afgeleid van de woorden 

licht en schrijven: bij iedere foto die je neemt, schrijf je dus 

eigenlijk met licht. 

In deze workshop gaan kinderen in een donkere ruimte 

letterlijk schilderen met licht! Dit doen ze door met 

zaklampen te bewegen. Kleureffecten passen we toe 

met gekleurd doorzichtig folie. De bewegingen van de 

zaklampen worden zichtbaar op de foto’s. 

Deze workshop wordt gegeven in een donkere ruimte. 

Er mag geen tot nauwelijks licht binnen vallen anders 

werkt het niet. Aan het eind van de workshop bekijken 

en bespreken we de resultaten van de kinderen samen 

op een digi-bord. 

locatie: diverse ruimtes op school. Denk aan donkere bergruimte, 

te verduisteren klaslokalen of donkere inloopkasten 

duur: 2 uur 

materiaalkosten: € 15,- per groep 

GROEP: 

5 T/M 8 

35

DK241 

36 

DK036 

DIGITALE FOTOGRAFIE 


FOTO/VIDEO/MULTIMEDIA PRIMAIR ONDERWIJS 

GROEP: 

Voor leerlingen is fotografie vaak iets magisch uit de 7 EN 8 

wereld van de volwassenen. Het bedienen van een 

camera is dan ook een spannende ervaring. Elke foto 

is een verhaal zonder woorden. Aan de hand van door 

leerlingen verzamelde foto’s uit kranten en tijdschriften 

wordt besproken wat een foto zoal kan vertellen en op 

welke manier de fotograaf daarin slaagt. Hoe kijk je, dat 

is de vraag die ook centraal staat als de leerlingen elkaar 

gaan fotograferen. Welk standpunt neem je in? Hoe is 

het kader? Welke achtergrond of omgeving kies je? De 

leerlingen gaan in groepjes met direct klaar camera’s 

fotograferen. De geprinte foto’s worden besproken. 

Samen met de leerkracht kan van de foto’s een collage 

gemaakt worden. 

duur: 2 uur 


JIPPIE JEE ‘K BEN OP TV! 

Kan jij van jezelf een reus maken? Of wil je Klein 

Duimpje worden? Leerlingen maken op een speelse 

wijze kennis met video. Ze zien zichzelf voor de camera 

en presenteren zichzelf. Ze ontdekken dat je kunt 

toveren met video. De hele groep zal in een emmer met 

verf springen. Uiteindelijk zal de hele klas uit het lokaal 

verdwijnen om nooit (?) meer terug te keren. 

duur: 1½ uur 


GROEP: 

1 T/M 4 

KUNSTMENU

DK038 

DK308 

KUNSTMENU 



BEWEGENDE STANDBEELDEN 

GROEP: 

Welke bewegingen maak je nu precies als je een voet- 3 T/M 6 

bal wegschopt of een tennisbal wegslaat met een tennisracket? 

Na het bestuderen en uittekenen van verschillende 

bewegingen, gaan de leerlingen deze bewegingen 

één voor één vastleggen met foto’s. Van die foto’s wordt 

een animatiefilmpje gemaakt. De leerlingen maken 

kennis met de basis van animatie op een speelse wijze. 

De school krijgt een dvd waar het filmpje op staat. 

duur: 2 uur 

materiaalkosten € 36,- 

3DTV 

GROEP: 

In het project 3DTV maken leerlingen een animatie in 6 T/M 8 

3D. Hoe breng je diepte aan in een plat beeld? 

Het geheim zit in scherpte/onscherpte, licht/donker, 

voorgrond en achtergrond. De leerlingen gaan experimenteren 

met deze technieken. Voorwerpen van foamkarton 

zijn de elementen waarmee de opnames worden 

gemaakt. De opnames worden met een fototoestel 

gemaakt waarna deze worden ingeladen in de computer. 

Op de computer wordt er een film van gemaakt voorzien 

van geluid. 

duur: 3 uur 


DK042 

MAMA IK KAN AUTORIJDEN 

GROEP: 

In dit video- en fotoproject maken leerlingen kennis 6 T/M 8 

met de wondere wereld van de animatie. Ze ontdekken 

dat met deze techniek dingen uit zichzelf kunnen 

bewegen. In deze les maken zij een ‘flipboekje.’ Hiermee 

ervaren ze dat ons oog ‘lui’ is, waardoor de animatietechniek 

kan ontstaan. Samen met de vakdocent gaan 

de leerlingen door middel van foto’s een animatiefilmpje 

maken. Als afsluiting kijken de leerlingen naar hun 

eerste zelfgemaakte film. De school krijgt een dvd waar 

dit filmpje op staat. 

Uitbreiding: Er worden twee animatiefilms gemaakt. De 

klas wordt verdeeld in twee groepen. Elke groep maakt 

zijn eigen film. 

duur: 2 uur 

materiaalkosten en huur apparatuur: € 35,uitbreiding: 

1 uur (€ 50,-) / code: DK042a 

37

DV006 

38 



VERDIEPING; MAMA IK KAN 

VRACHTAUTO RIJDEN! 

GROEP: 

Dit filmproject is een vervolg op het project ‘Mama ik 6 T/M 8 

kan autorijden’ In dit unieke project gaan de leerlingen 

zelf hun animatiefilmpje maken in groepjes van 4 tot 5 

leerlingen. Uitgangspunt kan zijn klei, poppetjes of de 

leerlingen zelf. Na een introductie door de vakdocent 

gaan de leerlingen hun eigen decor bouwen en laten 

hun figuren de meest fantastische avonturen beleven. Elk 

filmpje zal ongeveer 10 seconden worden. De presentatie 

van de filmpjes, voorzien van geluid, zal aan het eind van 

de ontmoeting plaatsvinden. De filmpjes worden op een 

dvd gezet. 

plaats: in eigen klaslokaal en een andere ruimte van 

minimaal 4 x 4 meter 

duur: 5 uur (1 hele schooldag) 

materiaal en apparatuur: benodigdheden per 5 leerlingen: 

1 laptop en 1 digitale camera; kosten per set € 30,- 

kosten per project: € 400,- 

DK111 

DV093 

KUNSTMENU 

SAMPLE ZONDER GEEN 

DREMPEL! 

GROEP: 

In de les krijgen de leerlingen een duidelijk beeld wat 7 EN 8 

er allemaal mogelijk is met keyboard en sampling. De 

docent zal uitleggen op welke manier veel muziek 

tegenwoordig wordt gemaakt, en hoe je dit zélf ook 

thuis kunt doen. De klas krijgt vooraf, voordat de docent 

langskomt, twee stijlen muziek aangeleverd op cd 

(trance en hip-hop). Op deze muziekstijlen verzinnen 

de leerlingen zelf een melodie en tekst. In de les zal met 

behulp van sampling een muziekstuk gemaakt worden 

waarin de melodie en teksten van de leerlingen verwerkt 

gaan worden. De leerlingen zingen en rappen in 

groepjes zelf de melodieën en teksten. Het eindresultaat 

is een eigen compositie op cd. 

duur: 1½ uur 

benodigdheden: activeboard of beamer 

VERDIEPING; DE KLASSE-KRANT 

GROEP: 

In deze bijzondere serie workshops ontdekken de 7 EN 8 

leerlingen alles over het gebruik van foto’s in de krant, 

leren ze hoe ze foto’s kunnen ‘lezen’ en verplaatsen ze 

zich in de rol van fotojournalist door zelf foto’s te maken. 

De serie bestaat uit zes workshops, waarin informatieoverdracht 

door de docent en zoek-, schrijf-, teken-, en 

fotografie-opdrachten elkaar afwisselen. Het eindresultaat 

is een zelfgemaakte KLASSE-KRANT. 




voorbereidingen: De docent bestelt op tijd een krantenpakket 

via de Stichting Krant in de Klas. Een handleiding 

hiervoor wordt u toegestuurd.

KUNSTMENU 


PRIMAIR ONDERWIJS TAAL 

DK236 

DK280 

WAT RIJMT ER OP SCHOOL? 

Marieke van Leeuwen is de stadsdichter van 

Dordrecht. Naast haar optredens en schrijfwerk geeft ze 

ook workshops voor kinderen over dichten. Woorden 

moeten dansen en van elkaar houden. Via muziek, een 

kussensloop vertelt Marieke wat er allemaal nog meer 

kan met gedichten: bijvoorbeeld een verhaal in dichtvorm 

dat zij vertelt ‘samen’ met een buikspreekpop. 

Rijmen is meer dan alleen maar volrijm. Termen als 

alliteratie en metrum worden op een speelse manier 

uitgelegd. De leerlingen gaan vervolgens zelf aan de 

slag met rijm en schrijven een eigen verhaal. 

duur: 1½ uur 

AFSCHEIDSGEDICHTENBUNDEL 

VOOR GROEP 8 

Wat je allemaal niet deed! Leerlingen van groep 8 

kijken terug op hun schoolloopbaan en schrijven daarover 

een keervers. Het kan gaan over (rituelen bij) 

vriendschappen, over lol trappen en schoolplein 

discussies. De verzen staan in de grondverf en kunnen 

nog een keer goed bekeken worden. Met een extra les 

kunnen ze tot een boek worden verwerkt of ze worden 

nagekeken en gaan op een weblog. 

duur: 2 uur 


GROEP: 

6 T/M 8 

GROEP: 

8 

39

DV129 

40 

VERDIEPING; DE ANDERE KANT 

VAN TAAL 


GROEP: 

In 4 middagen gaan we zoeken naar de andere kant 4 T/M 8 

van taal. Taal is niet puur een instrument om je uit te 

drukken, maar heeft een eigen kracht. Woorden hebben 

vleugels. In de grote verhalen van de religies. Op facebook 

en op het schoolplein. In positieve zin en in 

negatieve zin. Je kunt ermee spelen. Verhalen zijn niets 

anders dan taalspelen die onze ziel raken. Moeilijke 

vragen worden ineens begrijpelijk door een beeld in een 

verhaal. Er komen vier onderwerpen voorbij: Dromen. 

Vriendschap. Pesten. Je eigen gezicht anders gezien. 

duur: 4 x 2 uur 



TAAL PRIMAIR ONDERWIJS 

DV102 

KUNSTMENU 

VERDIEPING; 


GROEP: 

Verdwalen, keuze maken, schrijven, delen(op het digitale 6 T/M 8 

schoolbord), bijschaven en publiceren. 

Om te kunnen schrijven moet je eerst in je eigen hoofd 

verdwalen en zomaar wat associëren. Dan de weg 

zoeken; een keuze maken, iets opschrijven wat er echt 

toe doet. En dan? Bij verstoppen hoort gevonden 

worden, na ‘hide’ komt ‘seek’…. dan dus: delen op het 

digitale schoolbord. Het ‘verbeteren ‘ van een tekst krijgt 

een andere lading als het een persoonlijke verhaal is. 

Dan is er niet zomaar fout en goed, dan is het wikken en 

wegen met elkaar. Heel spannend; taal op zijn best. 

En dan kies je met de groep een definitieve vorm voor 

al die teksten: op een blog of in een boekje. Allerlei 

mogelijke projectgebonden thema’s zijn welkom als 

aanleiding voor dit project. 

(www.zoveelzinnenzoveelkleuren.blogspot.nl) 



€ 2,- per leerling

DK052 


KUNSTMENU PRIMAIR ONDERWIJS MUZIEK 

INSTRUMENTEN MET KLEUTERS 

Twee docenten van ToBe komen in de klas vertellen 

over hun instrumenten: viool, gitaar en fluit. De leerlingen 

zingen, spelen en dansen mee. Ter voorbereiding 

studeren de leerlingen onder leiding van hun eigen 

leerkracht een lied in. 

duur: 1 uur 

GROEP: 

1 EN 2 

DK093 

DK054 

(KLANK)KLEUR 

GROEP: 

Overal waar je kijkt zie je kleuren. Rood, groen, geel, 1 EN 2 

oranje en paars. Maar kun je kleuren ook horen? In dit 

project leren de leerlingen de verschillende kleuren 

niet alleen beter te benoemen, maar ontdekken ze ook 

‘kleuren’ in muziek. Ze maken muziek met uitdagende 

‘boomwhackers’ en zingen liedjes over kleuren. Het begrip 

klankkleur wordt uitgelegd door muziek te beluisteren 

en hierbij te bewegen en te tekenen. Natuurlijk is er 

voor de leerlingen ook ruimte om zelf met klankkleur te 

experimenteren. 

duur: 3 x ¾ uur 

minimaal 2 groepen per school 

SPELEN MET MUZIEK 

GROEP: 

‘Er komt ritme uit mijn stok!’ Leerlingen experimenter- 1 EN 2 

en met allerlei geluiden die de stokken kunnen maken. 

Ze spelen hard-zacht, langzaam-snel. De stok wordt 

ineens een fiets waarmee ze op stap gaan. De leerlingen 

maken muziek, zingen liedjes, bewegen op muziek en 

luisteren naar elkaar. Ze zingen shakend er op los met 

shakers. De groep belandt uiteindelijk in het circus waar 

ze het circusorkest spelen. De lessen kunnen worden 

aangepast aan de wensen van de groepsleerkracht of 

aan een thema bijvoorbeeld Sinterklaas of Kerst. 

plaats: in het speellokaal 


41

DK094 

DK217 

42 

TOKKEL TOKKEL STRIJK 


MUZIEK PRIMAIR ONDERWIJS 

GROEP: 

Twee docenten van ToBe spelen op hun gitaar en viool 3 T/M 5 

en vertellen hoe het instrument in elkaar zit. De leerlingen 

maken een muzikale reis langs verschillende stijlen 

en speelmanieren en maken kennis met de muzikale 

begrippen. De leerlingen zingen, spelen en dansen mee. 

Er is een lesbrief beschikbaar. 

duur: 1 uur 

WHACK A BOOM 

GROEP: 

Tijdens deze korte cursus gaan leerlingen aan de slag 3 T/M 8 

met ritme en melodie. Daarbij maken we gebruik van 

Boomwhackers, kleine percussie-instrumenten en de 

stem. Boomwhackers zijn plastic buizen met elk een 

eigen kleur, lengte en toon. In deze cursus gaan we 

spelenderwijs ontdekken wat je allemaal kunt doen met 

Boomwhackers; hoe speel je een melodie en hoe een 

ritme en hoe speel je samen. We studeren een muziekstuk 

in. Daarin combineren we de boomwhackers met 

percussie-instrumenten en zang. 


DK062 

KUNSTMENU 

ACCORDEON IN DE KLAS 

In dit project leert de hele klas enkele liedjes spelen 

op de accordeon. De leerlingen maken kennis met de 

accordeon. Hoe hou je het vast, hoe krijg je er geluid 

uit en hoe speel je hard en zacht? Leerlingen leren een 

liedje en werken aan een presentatie. Aan het eind van 

dit project geeft de groep een korte presentatie. 


kosten instrumentenhuur: € 35,minimaal 

2 groepen per school 

GROEP: 

4 T/M 6

DK218 

DK303 

KUNSTMENU 

MUZIEK DAT BEN JE ZELF 

Tijdens deze workshop maken we muziek met als 

instrument ons eigen lichaam, oftewel bodypercussion. 

We beginnen met het vinden van klanken op het 

lichaam en hoe je daarmee een ritmisch patroon kunt 

maken. Daarna maken we een ritmisch muziekstuk 

door de bodypercussion te combineren met de stem 

en attributen als een tafel, stoel en dergelijke. 

plaats: de school 


BEKER BEAT 

GROEP: 

6 T/M 8 

GROEP: 

In de muziekles ‘Beker Beat’ maken de leerlingen een 7 EN 8 

ritmisch muziekstuk aan tafel. Hiervoor gebruiken ze 

(kartonnen) bekers en de handen. Door afwisselend met 

de beker en de handen op de tafel te slaan ontstaan er 

ritmische patronen en tevens een choreografie. 

De leerlingen leren verschillende klanken te halen uit 

hun ‘kartonnen instrument’ en hoe je een dynamisch 

ritme kunt maken met eenvoudige middelen. Tevens 

leren ze goed naar elkaar te luisteren en samenwerken. 

Een leuk en spannend project om te doen en het kan 

op school een rage ontketenen. 

plaats: in een grote ruimte waar tafels tegen elkaar kunnen 

worden geschoven 

duur: 1 uur 



PRIMAIR ONDERWIJS MUZIEK 

DV113 

VERDIEPING; STRIJKBEESTEN 

GROEP: 

Leerlingen ontmoeten de Strijkbeesten en beleven 1 T/M 3 

daar allerlei avonturen mee. Ze zingen, luisteren, 

dansen, improviseren en spelen op violen, cello’s en 

allerlei slagwerk. De leerlingen zijn bezig met hoog-laag, 

hard-zacht, kort-lang, langzaam-snel uit het muzikale 

spectrum. De laatste les presenteren de leerlingen het 

project aan medeleerlingen en/of de ouders. 



kosten: € 480,- 

43

DV009 

DV010 

44 

VERDIEPING; 

ZINGEN EN LIEDREPERTOIRE 


GROEP: 

Er is een goede bruikbare liedbundel voor het primair 3 T/M 8 

onderwijs met een CD, met de titel: “Eigenwijs”. Deze 

bundel wordt in deze workshop gebruikt. In de workshop 

worden diverse liedjes aangeleerd en aanwijzingen 

gegeven voor mogelijke verwerkingen van het lied. 


kosten: € 160,kosten 

bundel + CD: € 50,- 


VERDIEPING; MUZIEK EN NOTATIE 

GROEP: 

Er zijn verschillende stappen die je maakt. Met jonge 3 T/M 8 

leerlingen zijn het nog strepen en stippen en noem je 

het lang kort. Daarnaast klap je veel ritme met ritmetaal: 

boterham, hagelslag, kaas, pannenkoeken. Vanaf groep 

3 gebruik je daarbij de traditionele notatie. 

In de muzikale ontdekkingsreis leren de leerlingen 

met behulp van het klokkenspel spelenderwijs zowel 

toonhoogte als ritme spelen. Het verhaal van tante Gee 

kun je dus gemakkelijk ombuigen naar lessen voor de 

verdieping. Het is dan wel nodig dat elke leerling een 

eigen klokkenspel heeft. 

duur: 3 uur 

kosten: € 240,- 

materiaalkosten (lesboek/cd): € 15,- 



DV011 

KUNSTMENU 

VERDIEPING; 

COMPONIST IN DE KLAS 

GROEP: 

De leerlingen maken kennis met een componist en 5 T/M 8 

luisteren naar de muziek. Ze maken kennis met grafische 

en traditionele notatie. Vervolgens gaan de leerlingen 

met behulp van grafische notatie zelf componeren 

en maken een muziekstuk. Deze compositie voeren 

de leerlingen uit op schoolinstrumenten en kosteloos 

materiaal. 

duur: 3 uur 

kosten: € 240,- 

materiaal kosten € 20,minimaal 

2 groepen per school

DK073 


KUNSTMENU PRIMAIR ONDERWIJS DANS 

DANSEN... 

EEN MUZIKALE BELEVING 

GROEP: 

CD MAKEN? MET JE EIGEN KLAS? DAT KAN! 

1 EN 2 

In 3 lessen zullen we dansen en zingen rondom 3 thema’s. 

Aan de hand van deze thema’s, met bekende en minder 

bekende liedjes, zijn de leerlingen op een speelse 

manier bezig met de motoriek en taalvaardigheden. 

Kleuters zijn namelijk kleine mensen met een natuurlijke 

drang om te bewegen en zingen. Daarom zijn dansen en 

zingen een uitstekend middel om de motorische ontwikkeling 

te stimuleren en de woordenschat van het kind 

te vergroten. Er wordt veel gebruik gemaakt van liedjes 

waarvoor de leerlingen zelf ideeën kunnen aandragen. 

Omdat de les met live muziek op de accordeon begeleid 

wordt, kan er heel makkelijk op de suggesties en fantasie 

van de leerlingen ingespeeld worden. Leerlingen leren 

naar elkaar te luisteren, leren samen te werken en worden 

bewust van hun eigen lichaam in de ruimte. 

Uiteindelijk zullen al de aangeleerde liedjes opgenomen 

worden op een CD, zodat de kinderen naderhand de liedjes 

in de klas kunnen beluisteren of in het speellokaal nog 

eens kunnen dansen. De liedjes met tekst en notenschrift 

zijn beschikbaar voor de school. De CD zal daarom ook 

een ondersteuning kunnen zijn voor de docent bij het 

noten lezen. 


DK375 

DANSKRIEBELS 

GROEP: 

Wanneer de muziek klinkt is het voor kinderen bijna 1 EN 2 

niet mogelijk om stil te blijven staan. Van binnen begint 

het te kriebelen en dat komt tot uiting door huppelen, 

springen, swingen, dansen… 

Door liedjes, muziek, spelletjes en verhalen zullen de 

kinderen geprikkeld worden om te gaan bewegen en 

dansen. Door de gevarieerde thema’s sluiten we aan op 

hun belevingswereld en fantasie. Er zal aandacht besteed 

worden aan bewegingswoorden, zoals lopen, stampen, 

klappen, draaien. Bewegingskwaliteiten, zoals sluipen, 

fladderen, stijf, slap. En er zullen uitbeeldingsmomenten 

zijn, zoals dansen als een schaatser, spin,vliegtuig. 

Spelenderwijs worden ze bewust gemaakt van hun eigen 

lichaam en hun plek in de ruimte. 

Maar het belangrijkste is en blijft: plezier hebben in het 

dansen! Het project kan onderdeel zijn van een leerlijn. 

duur 3 x ¾ uur 

45

DK196 

46 

DANSEN MET PAPIER 


GROEP: 

…wasco, scheerschuim, verf, washandjes en watten- 1 T/M 4 

staafjes… 

Maar natuurlijk ook je eigen handen, voeten, hoofd en 

benen dansen in dit project mee. Op een net even andere 

manier dan we gewend zijn met dans, werken we in 3 

lessen aan de motoriek. De eerste helft beginnen we in 

het speellokaal, waarna we met z’n allen verder gaan in 

de klas. We gaan door middel van dans en allerlei attributen 

opzoek naar de verbinding tussen de grove en de 

fijne motoriek. Waar je met dansen nog kan experimenteren 

met de grove motoriek, is bij schrijven bv. de fijne 

motoriek belangrijk. Dans is een goed hulpmiddel om 

de motoriek te ontwikkelen en te verfijnen. Vanuit speels 

bewegen en dansen, ondersteund door zang en muziek, 

komen de leerlingen uiteindelijk vanuit hun eigen zwaai 

en draai tot figuren en letters op papier! 


DANS PRIMAIR ONDERWIJS 

DK072 

KUNSTMENU 

DANSEXPRESSIE 

GROEP: 

In deze lessen besteden we aandacht aan verschil- 1 T/M 4 

lende dansvormen. Dansexpressie en kinderdans zijn 

de voornaamste. Bij dansexpressie ligt het accent op het 

uiten van gevoelens en beweging. Door vrije en geleide 

improvisaties willen we de creativiteit van de leerlingen 

ontwikkelen. Kinderdans is gestructureerd. De dans ligt 

voor het grootste deel vast om zo een beroep te doen 

op de sociale ontwikkeling. Thema’s als de seizoenen 

komen aan bod. Inspelen op thema’s van de school is 

ook mogelijk. De dansactiviteiten die de docent gebruikt 

als aanvulling op dansexpressie en kinderdans zijn: 

dansen met materialen, dansen vanuit een bewegingsverhaal 

en dansen vanuit een bewegingsspel. 

duur: 3 x ¾ uur

DK075 

DK076 



STREETDANCE 

GROEP: 

Streetdance komt uit New York. In de jaren ‘80 werd 3 T/M 8 

het steeds populairder. Streetdance doe je meestal op 

hiphop, R&B of rapmuziek. Veel bewegingen zijn gericht 

op moves uit videoclips. In drie lessen werken we aan één 

dansnummer. Elke les leren de leerlingen een stukje van 

de dans die ze moeten onthouden en oefenen. De leerlingen 

worden uitgedaagd in coördinatie, uithoudingsvermogen 

en samenwerking. En natuurlijk: het dansplezier! 

Uitbreiding: De voorgaande drie lessen hebben de 

leerlingen hard geoefend op een dans. Coole, funky 

moves die heel gelijk uitgevoerd moeten worden. Wat is 

er leuker dan deze te laten zien aan een publiek? Deze 

les bieden we de mogelijkheid om een presentatie te 

geven aan bijvoorbeeld ouders en/of leerlingen van de 

school. Samen met de dansdocent van ToBe wordt de 

kledingkeuze bepaald en een spetterende presentatie 

ingestudeerd. 


uitbreiding: 1 x ¾ uur ( € 50,-) / code: DK075a 

DANSEN MET JE EIGEN KLAS 

GROEP: 

Deze dansles wordt voor een deel door de klas zelf 5 T/M 8 

gemaakt. De eerste les begint met het aanleren van een 

dansstuk waarbij verschillende basispassen aan de orde 

komen. In deze les leren de leerlingen ook hoe je aan 

dansbewegingen kunt komen. Met alle verworven informatie 

gaan de leerlingen zelf in groepen een stukje dans 

in elkaar zetten. In de laatste les voegen we de dansstukjes 

samen met het aangeleerde stuk. We eindigen in een 

swingend geheel dat het presenteren waard is! 


DK077 

DANCE AND MOVE WITH 

YOUR CLASS 

GROEP: 

Samen met je hele klas een bijzondere dans maken, 7 EN 8 

dat is wat we doen in deze workshop. Met volop ruimte 

om je eigen coole moves en tricks toe te voegen en 

nieuwe strakke bewegingen te verzinnen. Het is mogelijk 

om je eigen muziek te gebruiken en dat wordt natuurlijk 

extra leuk als je het met de hele klas al hebt uitgezocht. 

De dansdocent van ToBe helpt je hier natuurlijk bij en als 

je er niet uit komt zal deze oplossingen voor je aandragen. 

Maar……………je maakt deze dans echt met je 

eigen klas! 

Uitbreiding: In deze extra les maken we de dans helemaal 

af. Je werkt aan een spetterende presentatie, voor 

je school, eigen klas of ouders. De docent van ToBe denkt 

met jullie over de presentatie met gave coole en bijpassende 

kleding. Het is zelfs mogelijk dat ToBe dit verzorgt. 

Deze dans kan desgewenst aansluiten bij een bestaand 

schoolproject. 


uitbreiding: 1 uur ( € 50,-) / code: DK077a 

47

48 



KUNSTMENU

DK290 


KUNSTMENU PRIMAIR ONDERWIJS BEELDEN 


In dit hoofdstuk staan de projecten waar een kunstenaar 

of componist als uitgangspunt dient. Bijvoorbeeld de 

verbeeldingskracht van Salvador Dali of de schilderijententoonstelling 

van Moessorgski. 

Kunstenaars, componisten en architecten, ze geven vorm 

en kleur aan stad en land. Bij ToBe kunnen kinderen alvast 

spelenderwijs met deze beroepen kennismaken. Maar wist 

u dat het archief over mooie oude kaarten beschikt en dat 

in het Dordrechts Museum de belangrijke kunstenaars van 

de afgelopen eeuwen ‘live’ te bewonderen zijn? Combineer 

een project over bouwen eens met een stadswandeling 

met oude kaarten of laat je inspireren door een bezoek 

aan het museum. 

VREEMDE DINGEN: 

HET RARITEITENKABINET VAN 

SALVADOR DALI 

GROEP: 

Laat je verrassen door de afdeling: GEVONDEN 

1 T/M 8 

VOORWERPEN 

De leerlingen trekken alle laatjes van hun eigen verbeeldingskracht 

open. Aan de hand van voorbeelden uit de 

recente kunstgeschiedenis volgen we het spoor van o.a. 

Dali en nemen een kijkje in de keuken van Nederlands 

design. Vervolgens gaan de leerlingen zelf aan de slag en 

maken hun eigen unieke kunstwerkje, topdesign. 

Er is een begeleidende lesbrief waarin dan instructies 

voor de voorbereidingen staan beschreven. 

duur: 3 uur 



DK292 

DK294 

MADE IN HOLLAND 

Rembrandt van Rijn leefde in 1600. 

Er bestond nog geen fotografie, maar wel een penseel 

en verf. Rembrandt werd tot een van de beroemdste 

schilders van Nederland. Wordt ook een beroemd 

schilder en ga de uitdaging aan: schilder je zelfportret. 

We gaan kijken hoe Rembrandt schilderde en gaan 

daarna zelf aan de slag met kunstenaarsverf en penseel. 

duur: 3 uur 



benodigdheden: een uitvergrote foto van jezelf in zwart/wit 

op A4 formaat 

DE KUNSTENAAR EN ZIJN WERK, 

WAT MAAK JIJ ERVAN?? 

GROEP: 

3 T/M 8 

GROEP: 

Aan de hand van schilderijen van beroemde kunste- 4 T/M 8 

naars gaan de leerlingen zelf aan de slag met een 

uitgekozen kunstwerk. Er wordt getekend en geschilderd 

op papier en er ontstaat een nieuw kunstwerk. 

De leerlingen maken kennis met beroemde kunstwerken 

en geven hier hun eigen aanvulling op. 

duur: 2 uur 


49

DK282 

50 

KUNST KIJKEN, KUNST MAKEN! 

KLEUR, KLEUR EN NOG MEER 

KLEUR! 

GROEP: 

De leerlingen bezoeken het Ateliergebouw aan de 4 T/M 8 

Wijnstraat, waar zij kennis maken met drie verschillende 

kunstenaars en disciplines. 

Gerhard Lentink; monumentale houten beelden, Nada 

van Dalen; modeontwerpster en Rinus Blommaert; kunstschilder. 

De kunstenaars vertellen over hun werk, hun 

drijfveren en hun inspiratiebronnen. Vervolgens krijgen 

de leerlingen geïnspireerd door dit bezoek een verwerkingsles 

op school. Het doel is om de leerlingen te leren 

‘kijken’, experimenteren en spelenderwijs de kleurenleer 

onder de aandacht te brengen. In de inleiding van de les 

wordt met diverse voorbeelden uitgelegd wat de werking 

van kleur is met behulp van de primaire kleuren rood, 

blauw en geel; warm/koud contrast, kleurverloop, het 

iriseffect, optische kleurverwerking en complementair 

contrast. De leerlingen maken een gemeenschappelijk 

kunstwerk, door spelend te arceren op vierkant tekenpapier. 

Aan het eind wordt gekeken hoe de vierkanten van 

de leerlingen het mooist samenvallen in het klassikale 

kunstwerk. Hierbij ontstaat er een structuur van beweging 

door de kleuren of een terugkerende vorm. 

plaats: Ateliers Wijnstraat 119, op school 

duur: atelierbezoek 1 uur, verwerkingsles 1¼ uur 




DK016 

KUNSTMENU 

BOUWEN MET KUNST 3D 

GROEP: 

Vanaf de Oudheid ontwierpen kunstenaars en archi- 6 T/M 8 

tecten gebouwen die tot de verbeelding spreken zoals 

Pyramides, de Griekse tempels en Inka steden. Latere 

beroemde architecten zoals Gaudi en Hundertwasser 

lieten zich door het verleden inspireren en ontwierpen 

nieuwe fantasierijke architectuur zoals de kerk de 

Sagrada Familia in Barcelona en het Hundertwasserhaus 

in Wenen. In deze workshop gaan de leerlingen met hun 

eigen verbeelding aan de slag en ontwerpen in kleine 

groepen een bouwwerk van de toekomst. Er wordt 

gewerkt met allerlei soorten afvalmateriaal zoals verpakkingen, 

plastic doppen, vilt, kartonnen dozen etc. Met 

gekleurd papier, verf en tekenmateriaal kan er later nog 

extra kleur aan het bouwwerk worden toegevoegd. 

duur: 2½ uur 

materiaal: In overleg met de school kunnen materialen 

gebruikt worden, die leerlingen zelf mee nemen en/of op 

school aanwezig zijn. Voor het gros van de materialen 

wordt gezorgd. 


€ 2.- per leerling

DK096 

DK063 



LUISTEREN NAAR EEN SCHILDERIJ 

“Van een goed liedje zie je de kleuren, een mooi 

schilderij kun je horen”, zei Toon Hermans eens. Dit gaan 

de leerlingen zelf ervaren en in de praktijk brengen aan 

de hand van het muziekstuk ‘De Schilderijententoonstelling’ 

van Modest Moessorgski. De leerlingen luisteren, 

zingen, bewegen, associëren, schilderen en maken 

tenslotte hun eigen muzikale ‘schilderijententoonstelling’ 

met behulp van Orff-instrumentarium. De 

schilderopdracht in les 2 wordt gegeven door de eigen 

leerkracht, hiervoor is een lesbrief beschikbaar. 

duur: 3 x 1 uur waarvan les 2 door de eigen leerkracht 

wordt gegeven 


DE MOLDAU 

Beleef de muziek van Bedřich Smetana en laat je meevoeren 

over de rivier de Moldau. Door het luisteren naar 

de muziek, het tekenen bij de muziek en het zingen van 

het Moldau lied leren de leerlingen dit muziekstuk echt 

kennen. Hierna hebben ze voldoende inspiratie opgedaan 

om met Orff-instrumentarium hun eigen Moldau 

muziekstuk te creëren en aan elkaar te presenteren. De 

tekenopdracht in les 2 wordt gegeven door de eigen 

leerkracht, hiervoor is een lesbrief beschikbaar. 

duur: 3 x 1 uur waarvan les 2 door de eigen leerkracht 

wordt gegeven 


GROEP: 

4 EN 5 

GROEP: 

5 EN 6 

51

52 



KUNSTMENU

DK198 



KUNST EN CULTUUR IN DE 

GESCHIEDENIS 

In dit hoofdstuk gaan we met kunst en cultuur terug in de 

geschiedenis. Dit kan zijn naar aanleiding van een verhaal 

of voorwerpen uit de geschiedenis, bijvoorbeeld een 

wapenschild of muziekinstrumenten. Ook in het Dordrechts 

Museum, Huis van Gijn of het archief komt de geschiedenis 

tot leven. U kunt u laten leiden door de periode waar uw 

project over gaat of het thema van uw project. Bijvoorbeeld: 

Het project ‘Het portret door de eeuwen heen’ sluit prima 

aan het project ‘Sprekende portretten’ van het Dordrechts 

Museum. 

BRENDAN EN HET GEHEIM VAN 

DE KELTISCHE KUNST 

GROEP: 

Het weesjongetje Brendan woont in een knus Iers 5 T/M 7 

kloosterdorp bij zijn oom. Compleet met ganzen, kippen 

en geiten, een kasteel, en monniken van over de hele 

wereld. Het klooster is beroemd omdat er prachtige 

boeken worden getekend en geschreven. Maar er dreigt 

gevaar: De Vikingen! De kaften van de boeken zijn 

versierd met goud en edelstenen en daar maken ze jacht 

op. Eerst wordt de spannende en leerzame animatiefilm 

getoond in de klas. Dan is er een tekenles met dezelfde 

materialen als in het klooster: pennetjes van ganzenveren 

en inkt. 

duur: 1½ uur 


DK296 

HET WAPENSCHILD ALS 

VISITEKAARTJE 

Met een visitekaartje in je hand door het land. 

Op een visitekaartje staat hoe je heet en wat je doet 

en je kunt het zo uit je computer laten rollen. Maar hoe 

deden ze dat bijvoorbeeld in de Middeleeuwen? 

De leerlingen gaan terug in de geschiedenis en ontdekken 

het wapenschild van een rijke familie of het visitekaartje 

van de bakkers in de stad, dan weet iedereen ze 

te vinden. Hoe zag zo’n schild eruit? 

De leerlingen kijken in de geschiedenis en aan de hand 

daarvan gaan ze hun eigen wapenschild maken, een 

wapenschild als visitekaartje. Het verbeelden van taal 

in tekens. 

duur: 3 uur 



GROEP: 

6 T/M 8 

53

DK220 

54 


HET PORTRET DOOR DE 

EEUWEN HEEN 

Wie zegt dat kunst saai is, kent de bizarre, droevige en 

romantische verhalen achter de kunstwerken niet. 

Achter elk portret dat in deze les wordt gepresenteerd, 

gaat een wereld schuil die allang verloren is gegaan en 

die toch deel uitmaakt van onze achtergrond. Die dus 

helemaal niet zo ver weg is. Het is belangrijk dat je zelf 

een portret kiest, uit de galerij van de geschiedenis. 

Lukt het om de kunstenaar een beetje te benaderen? 

Ja, maar iedereen legt er toch ook VEEL van zichzelf in, 

zoals te zien is aan de foto’s van kind en tekening die 

aan het eind van de les worden gemaakt. 


Uitbreiding: Je gaat een stap verder als je er ook een 

verhaal bij schrijft. Dat gebeurt in een tweede les, met 

behulp van oefeningen in het vrij associëren. Eerst in 

groepjes, dan klassikaal en ten slotte individueel. Je 

hebt dan een schilderij plus een verhaal van je favoriete 

portret. Een mooi geheel om te presenteren: op een 

website of in een boekje. 

duur: 2 uur 

materiaalkosten: € 1,50 


BEELDEND / TAAL PRIMAIR ONDERWIJS 

GROEP: 

7 EN 8 

DK281 

KUNSTMENU 

FANTASY EN GESCHIEDENIS: 

SURFEN EN SCHRIJVEN 

Veel computerspelletjes werken met interessante 

helden en historische plekken. Je held rent door het 

Rome van 1600, of door Florence van 1800 en ontmoet 

daar vijanden of vrienden. Hele steden worden zo digi- 

taal en in 3d in elkaar gezet. Al die spellen beginnen 

met een goed verhaal. Aan deze schrijfles gaat een 

opwarming vooraf over Provoost, Fabricius, Beckman, 

en de Engelse Rowling, Pullman, Tolkien. Gewone 

mensen die ongewone dingen meemaakten passeren 

de revu. Daarna: Computerlokaal: zoeken naar kleding, 

wapens, voedsel uit die tijd. Lukt het je om één hele 

pagina te schrijven over hoe en waar jouw held wakker 

wordt en zich aankleedt? En wat droeg hij/zij dan zoal? 

Toch geen plastic regenjas? 

duur: 2 uur 

GROEP: 

6 T/M 8

DK285 

KUNSTMENU 



EEN MUZIKAAL AVONTUUR 

GROEP: 

We gaan op avontuur! We gaan met de fiets naar het 3 T/M 5 

park, daar zijn spannende geluiden te horen. Vervolgens 

gaan we met de bus naar de dierentuin. Wat maken die 

dieren een kabaal. Tot slot varen we over een woelige 

zee naar de andere kant van de oceaan, naar Suriname 

waar we kennis maken met een vrolijke samba. Onderweg 

zijn we bezig met maat, ritme, melodie, klankkleur. 

We zingen liedjes, improviseren, voeren klankspelen uit 

op allerlei slaginstrumenten en werken met ritmebouwstenen. 

We luisteren naar muziek en naar elkaar. 

Na afloop zijn de liedjes voor de klas beschikbaar. 



DK222 

VAN TROMPEN EN BELLEN: 

MIDDELEEUWSE MUZIKANTEN 

KOMEN TOT LEVEN 

GROEP: 

Pauwelken: “Welkom in de wereld van de Middeleeuwse 3 T/M 6 

speellieden! Maar hé, waar is Hadewijch? Die verslaapt zich 

nu altijd…… Roepen jullie even mee? Hadewijch..!!! Luister, 

ik hoor wat….ja hoor, daar komt ze aan, spelend op een 

piepklein fluitje……”. 

Tijdens de eerste les vertellen de twee docenten over het 

leven van Middeleeuwse speellieden. Hoe ze gekleed 

gingen, wat ze zongen, wat ze speelden, hoe ze aten en 

dronken. Ze gebruiken daarbij Middeleeuwse instrumenten, 

zoals fluiten, doedelzak, schalmei, draailier en 

allerhande trommels. 

In de tweede les worden de leerlingen uitgenodigd om 

mee te spelen, te zingen en te dansen. Een hele mand 

met instrumenten waaronder kerfstokken (een middeleeuwse 

rasp) en Hansjes-knap (klepperklompjes). 



55

DK061 

56 


HOOR EENS HOORNS DOOR ALLE 

EEUWEN HEEN 


GROEP: 

De leerlingen maken een reis door alle eeuwen heen 3 T/M 8 

en krijgen een zeer gevarieerd en interactief concert op 

22 verschillende hoorns, van de dierhoorn uit de prehistorie 

via de jachthoorn tot en met de modernste ventielhoorn. 

Het veelzijdige keyboard begeleidt de hoorniste. 

Muziek uit alle tijdsperioden. Leerlingen worden met 

luisteren doe opdrachten actief bij het concert betrokken. 

Na de les ontvangt de leerkracht een kant-en-klaar 

lespakket bestaande uit een CD en werkbladen met 

diverse opdrachten. 

plaats: aula of speellokaal 

duur: 1 uur 

tijd: vrijdagochtend 

materiaalkosten: € 5,minimaal 

2 groepen per school 

DK153 

KUNSTMENU 

POPPRIKKELS 

‘Popprikkels’ is een project waarbij leerlingen kennis 

maken met de diversiteit van Popmuziek. Ze krijgen 

uitleg over de diverse stijlen en het instrumentarium. De 

school krijgt een lespakket met een cd met liedjes (die 

verwijzen naar de stijlen, geschiedenis en instrumenten), 

een lesbrief met popgeschiedenis in het kort, teksten en 

bladmuziek van de liedjes van de cd. Voor iedere leerling 

is een fraaie poster met de geschiedenis van de popmuziek. 

Vervolgens bezoeken de leerlingen een concert van 

een echte band in de popcentrale. Tussen de nummers 

van de band (die ook op de cd staan) is er een videoprojectie 

en wordt er verteld over muziekstijlen, instrumenten 

en geschiedenis van de popmuziek. Leerlingen die 

zelf actief popmuziek willen maken, kunnen zich voor 

een kennismakingscursus aanmelden op de Popschool. 

Er worden bandjes geformeerd en leerlingen krijgen de 

grondbeginselen uitgelegd op de verschillende popinstrumenten. 

plaats: Popcentrale Dordrecht 

duur: 1¼ uur 


NB. Popprikkels kan alleen doorgaan bij voldoende deelname 

GROEP: 

6 T/M 8

DK221 

KUNSTMENU 



HEER HALEWIJN: 

EEN OUDE GRIEZEL HERLEEFT 

Heer Halewijn zong een liedekijn 

al wie dat hoorde wou bij hem zijn….. 

en dat vernam een koningskind, 

die was zo schoon en zo bemind… 

Wat zong Heer Halewijn? Wie lokte hij met zijn betoverende 

klanken? Hoe was het toch mogelijk dat de jonge 

koningsdochter die kwaaie peer overwon? Aan de hand 

van deze beroemde oude ballade worden de leerlingen 

meegenomen op reis door de middeleeuwse muziek, 

waarin de gevaarlijke lokroep klinkt van Heer Halewijn. 

Tegelijkertijd zijn de verlokkingen van toen ook nog de 

verlokkingen van nu, want: wie is, wat hij schijnt……?, 

en wie kun je vertrouwen……? Hoe sterk sta jij in je 

schoenen? 


duur: ¾ uur 

GROEP: 

7 EN 8 

I ‘VE GOT RHYTHM 

DK364 

GROEP: 

De muziek van de Amerikaanse componist George 7 EN 8 

Gershwin is een mengeling van klassieke muziek en jazz. 

Naast zijn vele liedjes voor de musicals op Broadway 

schreef hij een aantal symfonische meesterwerken, zoals 

Rhapsody in Blue en An American in Paris. Door middel 

van verschillende muzikale opdrachten maken de leerlingen 

kennis met het leven en werk van George Gershwin. 


57

58 



KUNSTMENU

DK002 



KUNSTVORMEN VERSCHILLENDE 

CULTUREN 

De projecten in dit hoofdstuk maken de leerlingen kennis 

met verschillende culturen; Zuid Amerika, Afrika, Azie en 

landen in Europa. Het Dordrechts Museum, Huis van Gijn of 

het archief heeft ook schilderijen, voorwerpen of archiefstukken 

uit andere culturen. Ga met uw klas op zoektocht. 

MULTICULTURELE 

AANKLEEDPOPPEN 

GROEP: 

Door middel van zien en voelen maken leerlingen 1 EN 2 

kennis met kleding uit verschillende culturen en van verschillende 

stoffen, zoals wol van het schaap, katoen van 

de plant en fleece van flessendoppen. De leerling kiest 

zelf uit eenvoudige papieren aankleedpoppen. De poppen 

komen uit diverse werelddelen (Afrika, Azië, Zuid- 

Amerika). Ze worden aangekleed door ze te beplakken 

met stukjes stof die bij het betreffende land passen. 

Als voorbereiding op deze workshop krijgen de leerkrachten 

een lesbrief over de kledingdracht van de 

verschillende volken en de herkomst van natuurlijke en 

synthetische stoffen zoals wol, zijde, katoen en fleece. 

De aankleedpoppen en lesbrief worden 2 weken van 

tevoren bij de school bezorgd. 

duur: 2 uur 


DK014 

WERELD–SHIRT 

GROEP: 

Tijdens deze workshop maken de leerlingen kennis 3 T/M 8 

met de levenswijze, kunst en symboliek van andere 

volken, bijvoorbeeld met de Toearegs, een nomadenvolk 

uit Niger, of de Aboriginals, de oorspronkelijke bewoners 

van Australië. Hierdoor geïnspireerd, ontwerpen en 

maken de leerlingen een eigen T-shirt. Er wordt gewerkt 

met verf op textiel. Het ontwerp wordt gemaakt met 

behulp van een uitsparingtechniek, zoals volken over de 

hele wereld hun stoffen bewerken. 

duur: 3 uur 


leerlingen zorgen zelf voor een gebruikt effen 

T-shirt 


59

DK053 

60 


DE WERELD ROND OM 

TROMMELEN 


GROEP: 

‘De wereld rondom trommelen’ is een project waarbij 1 T/M 3 

de leerlingen kennismaken met slagwerkinstrumenten 

en stijlen uit verschillende werelddelen. De docent neemt 

diverse slagwerkinstrumenten mee waarover hij verteld, 

waarop hij speelt en waarop de leerlingen gaan spelen. 

Daarnaast leren de leerlingen eenvoudige ritmes, zingen 

ze een liedje en wordt er gedanst. 

duur: 1 uur 

kosten instrumenthuur: € 12,50 

DK304 

KUNSTMENU 

SAFARI NJEMA; GOEDE REIS 

Tijdens deze les maken de kinderen een reis naar 

Afrika. Het ( speellokaal) wordt, middels decorstukken, 

omgetoverd tot een Afrikaans dorp. In het dorp is het 

feest. En bij een feest hoort muziek! Rond het kampvuur 

wordt gezongen, gedanst en getrommeld. In de 

Afrikaanse cultuur zijn zang , dans en ritme onlosmakelijk 

met elkaar verbonden. Tijdens deze lessen wordt die 

verbinding gemaakt. De leerlingen leren een Afrikaanse 

dans, een Afrikaans liedje en een ritme op de djembe. 

Aan het einde van de lessen worden de dans, het ritme 

en het liedje gecombineerd zodat de leerlingen de 

samenhang kunnen ervaren. Tevens leren ze naar elkaar 

luisteren, samenwerken en leren ze iets over de Afrikaanse 

(muziek) cultuur. 

Uitbreiding: Er kan door de school gekozen worden 

voor een spetterende eindpresentatie. 



decorkosten: € 5,uitbreiding 

(presentatie) ½ uur (€ 25,-) / code: DK304a 

GROEP: 

1 T/M 4

DK055 



MINIMEGAMUZIKALE- 

MEEDOESHOW 

GROEP: 

De ‘Minimegamuzikalemeedoeshow’ is een muzikale 1 T/M 8 

act waarbij in één uur veel muziekstijlen de revue passeren. 

Eerst leer je de minimegamuzikalemeedoeshowtune 

met die best wel lastige tekst. Vervolgens: Spoedcursus 

discodansen: verzin een coole move bij Soul-, 

Rock ’n Roll- of Reggaemuziek. We bezoeken Oostenrijk 

met een jodelliedje dat steeds sneller gaat. We gaan naar 

Spanje waar we een stierengevecht doen gecombineerd 

met bodypercussie. Even uitrusten met een lollig kampvuurliedje. 

En dan: wie wint de stopdanscompetitie 

van jouw klas? Dit alles met verve gebracht door twee 

enthousiaste muzikanten. Het is ook mogelijk tegen 

kostprijs het project te verlengen. Drie weken achter 

elkaar komen dan twee enthousiaste muzikanten naar 

de school om leuke muzikale dingen te doen met aan 

het eind een mogelijke presentatie voor de ouders. 

duur: 1 uur 

kosten 2 extra lessen: € 320,- 

DK065 

DJEMBÉ SPELEN IN DE KLAS 

In een uur tijd krijgen de kinderen een Afrikaans ritme 

en een liedje aangeleerd. Zij luisteren naar elkaar en 

leren samen spelen en zingen. In deze les worden de 

leerlingen uitgedaagd om creatief en alert te zijn. Het 

plezier in muziek staat in ieder geval bovenaan! 

duur: 1 uur 

kosten instrumentenhuur: € 12,50 

GROEP: 

5 T/M 8 

61

DK365 

62 


GA JE MEE OP EEN MUZIKALE 

WERELDREIS 


GROEP: 

Een interactief schoolconcert 

5 T/M 8 

Van Ierland tot Brazilië, van Spanje tot Japan. Tijdens een 

interactief concert spelen een pianiste en saxofoniste 

muziek uit alle windstreken. Door middel van een koffer 

met voorwerpen en brieven, maken de leerlingen kennis 

met muziek uit verschillende landen, leren ze liedjes uit 

Afrika en Zuid-Amerika en gebruiken ze hun eigen lijf als 

instrument. 

plaats: het speellokaal 


minimaal twee concerten per school 

DK066 

KUNSTMENU 

BRAZILIAANSE PERCUSSIE 

GROEP: 

Leerlingen maken kennis met Braziliaanse percussie- 5 T/M 8 

instrumenten en leren als een slagwerkensemble samenspelen. 

De instrumenten en ritmes zijn geïnspireerd op 

de Braziliaanse cultuur. Er worden verschillende instrumenten 

in hun culturele context gepresenteerd. Het 

niveau van de groep is bepalend voor de inhoudelijke 

invulling, maar het lesplan kan als volgt omschreven 

worden: 

Kennismaking met instrumenten en lesmethode, spelen 

van eenvoudige ritmes. 

Uitwerking van eenvoudige ritmes, introductie nieuwe 

ritmes en grote trommels. 

Samenspel als groep met kleine instrumenten en grote 

trommels. 

De ritmes variëren al naar gelang de groepssamenstelling 

en impulsen vanuit de groep. Het uitgangspunt is een 

presentatie waar plaats is voor alle deelnemers op hun 

eigen manier. Instrumenten: Surdo, Zabumba, Tambourim, 

Agogo, Gansá, Berimbao, Tam-Tam, Caixa, Cuica, 

Reco-reco, diverse sfeerpercussie. 



kosten instrumentenhuur: € 37,50

DV025 



VERDIEPING; BRAZILIAANSE 

PERCUSSIE MET ZELFGEBOUWDE 

INSTRUMENTEN 

GROEP: 

Het doel van de workshop is om de leerlingen kennis 5 T/M 8 

te laten maken met Braziliaanse percussie-instrumenten 

en als een slagwerkensemble te laten samenspelen. De 

instrumenten en ritmes zijn geïnspireerd op de 

Braziliaanse cultuur. Gedurende het programma worden 

verschillende instrumenten in hun culturele context 

gepresenteerd. Het niveau van de groep is bepalend 

voor de inhoudelijke invulling maar het lesplan kan als 

volgt omschreven worden: 






trommels. 

Instrumentenbouw en samenspel op deze instrumenten. 


en impulsen vanuit de groep. Spel is de centrale overdrachtsvorm 

waarbij lichaamsbeweging een belangrijke 

rol speelt om tot een eenheid van tijd te komen. 

Instrumenten: Surdo, Zabumba, Tambourim, Agogo, 

Gansá, Berimbao, Tam-Tam, Caixa, Cuica, Reco-reco, 

diverse sfeerpercussie. 

Vervolgens gaan de leerlingen zelf aan de slag met het 

bouwen van instrumenten zoals eenvoudige schudinstrumenten. 

Afhankelijk van de beschikbare tijd en accommodatie 

kunnen ook instrumenten gebouwd worden 

die wat meer werk vereisen. Met pvc pijpen en plastic vel 

kunnen tambourims gemaakt worden. De muziekboog 

kan gemaakt worden met takken, ijzerdraad en een leeg 

conservenblik. Aan het eind van deze lessen is er een 

presentatie met de zelfgemaakte instrumenten waar 

plaats is voor alle deelnemers op hun eigen manier. 


duur: 3 x ¾ uur + 2 x 1 uur 


instrumentenhuur: € 62,50 

materiaal in overleg 

63

DV026 

64 


VERDIEPING; BRAZILIAANSE 

PERCUSSIE MET VERDIEPING VAN 

DE CULTURELE CONTEXT 


GROEP: 

Het doel van de workshop is om de leerlingen kennis 5 T/M 8 

te laten maken met Braziliaanse percussie-instrumenten 

en als een slagwerkensemble te laten samenspelen. De 

instrumenten en ritmes zijn geïnspireerd op de Braziliaanse 

cultuur. Gedurende het programma worden 

verschillende instrumenten in hun culturele context 

gepresenteerd. De Braziliaanse cultuur wordt nader belicht, 

hierbij komen de belangrijkste bevolkingsgroepen 

in Brazilië zoals Indianen, Afrikanen en Europeanen aan 

bod. Ook wordt aandacht besteed aan regionale culturele 

tradities zoals bijvoorbeeld Bumba meu Boi, Maracatu 

en de Festa Junina. Het niveau van de groep is bepalend 

voor de inhoudelijke invulling, maar het lesplan kan als 

volgt omschreven worden: 






trommels. 

Kennismaking met de cultuur van Brazilië. 


en impulsen vanuit de groep. Spel is de centrale overdrachtsvorm 

waarbij lichaamsbeweging een belangrijke 

rol speelt om tot een eenheid van tijd te komen. Het 

uitgangspunt is een presentatie waar plaats is voor alle 

deelnemers op hun eigen manier. Instrumenten: Surdo, 

Zabumba, Tambourim, Agogo, Gansá, Berimbao, 

Tam-Tam, Caixa, Cuica, Reco-reco, diverse sfeerpercussie. 


duur: 3 x ¾ uur + 1½ uur 


instrumentenhuur: € 62,50 

DK366 

KUNSTMENU 

THE SOUND OF WATER 

GROEP: 

De Baka-pygmeeën uit Congo maken prachtige 

7 EN 8 

muziek. De Baka wonen in het woud en ze halen hun 

inspiratie uit hun omgeving. Dat is duidelijk te horen 

aan hun meerstemmige zang waarbij ze gebruik maken 

van enkele klanken zoals [A], [O], [E]. Ook maken ze interessante 

ritmes op het water in de rivier. Door met hun 

handen op een bepaalde manier op het water te slaan 

ontstaan ritmische patronen. Tijdens de lessen bootsen 

we deze waterklanken na. Daarvoor vullen we grote 

bakken met water en ontdekken we verschillende waterklanken. 

Hoe klinkt het als je met een eierdopje op het 

water slaat of als je door een tuinslang in het water blaast. 

Door te slaan op kalebassen die omgekeerd in het water 

drijven krijg je een breed spectrum aan klanken. Behalve 

een ritme kun je nu ook een melodie spelen. We leren 

een Congolees liedje waarbij we de manier van zingen 

van de Pygmeeën gebruiken. Daarbij begeleiden we 

onszelf met de waterklanken. Verfrissende muziek, een 

combinatie van waterpret en musiceren! 

locatie: speellokaal of buiten ruimte 


instrumentenhuur: € 5,-

DK074 



DANS DE WERELD ROND 

GROEP: 

Over de hele wereld wordt gedanst. In allerlei culturen 3 T/M 8 

met ieder zijn eigen muziek en kenmerken. De jongeren 

in Nederland komen ook uit allerlei culturen, maar 

weten vaak weinig van elkaar af. Door middel van dans 

en muziek kunnen we de leerlingen kennis laten maken 

met een aantal verschillende landen. We luisteren naar 

de muziek uit bijvoorbeeld China. Welk instrument 

speelt in dit land een belangrijke rol? Wat voor taal 

spreken ze daar? Kunnen we mee zingen? Hoe wordt er 

op deze muziek gedanst? In aardrijkskunde- en geschiedenislessen 

kan hier eventueel op worden doorgegaan. 

Waar ligt het land? Hoe leven ze daar? Op deze manier 

benaderen we de culturele ontwikkeling van de leerlingen 

via een andere weg. 


65

66 



KUNSTMENU

DK367 


KUNSTMENU PRIMAIR ONDERWIJS TAAL 


Dit hoofdstuk bevat projecten rond een thema. Dit kunnen 

thema’s zijn waar leerlingen mee bezig zijn zoals vriendschap 

maar ook thema’s waar de dans- of dramales over 

gaat bijvoorbeeld feest. In het Dordrechts Museum hangen 

schilderijen ook op een thema, bijvoorbeeld landschappen 

bij elkaar of portretten. In de beeldbank van het archief 

hebben leerlingen de mogelijkheid op heel veel thema’s te 

zoeken in de geschiedenis. 

SCHELDEN DOET (GEEN) ZEER, 

OFWEL: PESTEN 

Als je alleen komt te staan, doet schelden zeer. 

Maar als je met een paar klasgenoten ‘Schelden doet 

geen zeer!’ kunt roepen, dan is het gevaar afgewend. 

Met een ritueel is de besmetting, die het begin is van 

de lijdensweg die pesten heet, voorkomen. Woorden 

hebben vleugels… en zijn net virussen. In deze les gaat 

het om wat aan pesten vooraf gaat. Om het spel op 

het schoolplein, en hoe krachtig daarin taal is. Om te 

begrijpen hoe een leuke klas ineens in een hel kan 

veranderen, moet je ANDERS NAAR TAAL KIJKEN. We 

gaan stapsgewijs aan de slag met geleide associatie, 

met schrijf- en tekenoefeningen. Na de inleiding gaan 

kinderen individueel hun eigen verhaal schrijven. 

Machteld Teekens studeerde pedagogiek en werkt al 

20 jaar als kunstdocent. 


duur: 2 uur 

GROEP: 

4 T/M 8 

DK368 

VRIENDSCHAP 

GROEP: 

Wat je allemaal niet deed! Kinderen van groep 8 kijken 5 T/M 8 

terug op hun schoolloopbaan en schrijven daarover een 

keervers. Het kan gaan over (rituelen bij) vriendschappen, 

over lol trappen en schoolplein discussies. De verzen 

staan in de grondverf en kunnen nog een keer goed 

bekeken worden. Met een extra les kunnen ze tot een 

boek worden verwerkt of ze worden nagekeken en 

gaan op een weblog. 

duur: 2 uur 

67

DV130 

68 

MEESTER EN JUFFENDAG… 

EEN DANSFEEST! 


GROEP: 

Afhankelijk van de wensen van uw school kan het 1 T/M 8 

volgende pakket worden aangeboden: In de onderbouw 

wordt de les dansen op papier aangeboden. Samen 

wordt er met hulpouders gewerkt aan een kunstwerk 

dat aan het eind van de ochtend door de leerlingen 

wordt aangeboden aan de leerkrachten. In de middenbouw 

en bovenbouw wordt er gewerkt aan een dans, 

met eigen inbreng van de leerlingen die ook aan het 

eind van de ochtend wordt gepresenteerd. 

NB: Het thema kan natuurlijk altijd op verzoek aangepast 

worden. Tussendoor wordt er gewerkt aan de 

aankleding en presentatie. In overleg met de school 

wordt het thema bepaald. 

duur: in overleg 

kosten in overleg 


KUNSTMENU

DK081 

DK088 


KUNSTMENU PRIMAIR ONDERWIJS THEATER/DRAMA 

BEESTENBOEL 

We horen een geluid, waar komt het vandaan? Laten 

we naar de dieren toe gaan! We nemen de bus of we 

nemen de trein. We gaan naar de plek waar een boel 

beesten zijn. We dansen als pinguïns en sissen als slangen. 

We voeren de apen en vis wordt gevangen. 

Kortom: blijf niet zitten op je stoel, maar speel mee met 

‘beestenboel’! 



tijd: maandag of donderdag 

BLUNDERS! 

Dit kan ook echt alleen maar jou overkomen! Midden 

op straat bots je vol tegen een lantaarnpaal aan! Omstanders 

lachen je uit en jij voelt het schaamrood op je 

kaken staan. Wat een blunder zeg! In deze workshop 

merk je hoe het voelt als alles mis gaat. En stiekem… 

kunnen we daar best om lachen! 




GROEP: 

1 T/M 4 

GROEP: 

5 T/M 8 

DK306 

CLIFFHANGER! 

Piepende deuren, krakende treden…Op het hoogtepunt 

van de spanning stopt de scène. 

Deze ‘cliffhanger’ zorgt er voor dat we nieuwsgierig 

worden naar de afloop. In deze workshop gaan we op 

zoek naar spanningselementen. Enge geluidseffecten, 

sfeerbepalende muziek en spannende onderwerpen. 

Durf jij mee te doen? 

plaats: op school 



GROEP: 

7 EN 8 

69

70 

PRESENTATIE 


KUNSTMENU

DK040 

KUNSTMENU 

PRESENTATIE 


PRESENTATIE 

Presenteren doen we elke dag op nieuw. Je presenteert 

jezelf of iets wat je gemaakt hebt. In dit hoofdstuk komen 

verschillende vormen van presentatie aan bod; op de foto, 

met muziek, in een verhaal of op het toneel. Neem eens een 

kijkje in het Dordrechts Museum of Huis van Gijn; hoe wordt 

een stijlkamer of tentoonstelling ingericht (gepresenteerd) 

en hoe kun je jezelf en je werk presenteren. 

WIE BEN JIJ? 

Op een foto zie je alleen je buitenkant. Maar hoe is je 

karakter? Ben je stoer of juist verlegen? Welke hobby 

heb je? Op welke sport zit je? In dit project proberen 

we ook (een stukje van) de binnenkant van de leerling 

op de foto te zetten. Leerlingen maken foto’s van elkaar 

in een pose die ze zelf kiezen. Op de afgesproken dag 

nemen de leerlingen kleding en attributen mee waarmee 

ze op de foto worden gezet. Op de foto komt een 

tekstwolkje te staan waarop de leerling zelf zijn naam 

en tekst schrijft die bij hem/haar hoort. 

plaats: in eigen klaslokaal en een andere ruimte van minimaal 

4 x 4 meter 

duur: 2 uur 

materiaalkosten en huur apparatuur: € 36,- 

GROEP: 

3 T/M 8 

DV004 

VERDIEPING; WIE BEN JIJ? 

HET VERVOLG 

GROEP: 

Op een foto zie je alleen de buitenkant van iemand. 3 T/M 8 

Hoe is je karakter? Ben je stoer of juist verlegen? Welke 

hobby heb je? Op welke sport zit je? In dit project zetten 

de leerlingen elkaar op de foto waarin dat duidelijk 

te zien is. De leerlingen gaan zelf de foto’s maken van 

elkaar onder begeleiding van de vakdocent. De docent 

geeft hen uitleg over de beeldtaal van een foto. ; Wat 

is de gulden snede? Hoe breng je diepte in het beeld? 

Hoe laat je iemand naar de camera kijken of juist niet? 

Elke leerling bepaalt zelf in welke pose hij/zij op de foto 

komt. Op de afgesproken dag hebben de leerlingen 

kleding en attributen meegenomen waarmee ze op de 

foto worden gezet. Op de foto komt een tekstwolkje te 

staan waarop de leerling zelf zijn naam en tekst schrijft 

die bij hem/haar hoort. Het is wenselijk dat er een aparte 

ruimte van minimaal 4 x 4 meter beschikbaar is om met 

de leerlingen de foto te maken. 



duur: 3 uur 


kosten € 240,- 

71

DV005 

72 

VERDIEPING; WIE BEN JIJ? 

VERLEDEN, HEDEN, TOEKOMST GROEP: 

Als de leerling in groep 7 of 8 zit en hij heeft in een 

lagere groep het project ‘Wie ben jij?’ gedaan dan is 

deze workshop een verdieping op dit project. Samen 

bekijken de leerlingen de foto’s die toen gemaakt zijn. 

De leerlingen gaan een vervolgfoto bedenken op de 

foto die toen is gemaakt. Op deze vervolgfoto wordt de 

foto afgebeeld en de leerling gaat in een pose staan 

die de ontwikkeling verbeeldt van de leerling. Als voorbereiding 

op deze ontmoeting nemen de leerlingen een 

attribuut en kleding mee die voor hen op dit moment 

belangrijk is. Het is belangrijk dat de school over foto’s 

beschikt die bij het project ‘wie ben ik’ zijn gemaakt toen 

de leerlingen in de middenbouw zaten. Zijn deze foto’s 

niet meer aanwezig dan verzamelt de groepleerkracht 

foto’s uit de thuissituatie van de leerlingen. 



duur: 3 uur 


kosten: € 240,- 

7 EN 8 

PRESENTATIE 


DK369 

KUNSTMENU 

FOTOGRAFIEWORKSHOP; 

EMOTIES 

GROEP: 

Wij mensen gebruiken heel wat non-verbale communi- 5 T/M 8 

catie. Zonder woorden kunnen wij alleen al met ons gezicht 

laten zien hoe we ons voelen. En anderen kunnen deze 

emoties heel goed en snel van ons gezicht aflezen. 

In deze workshop gaan kinderen met elkaar oefenen 

op diverse emoties en deze fotograferen. Tijdens deze 

workshop zijn ze zowel fotograaf als model. Er wordt 

gewerkt in kleine groepjes. De resultaten worden getoond 

in zwart wit, zodat er geen kleurafleiding is en 

de emoties beter naar voren komen. Aan het eind van 

de workshop bekijken en bespreken we de resultaten 

van de kinderen samen op een digi-bord. 

locatie: diverse ruimtes op school of op het schoolplein, 

waar kinderen ongestoord kunnen fotograferen. 

duur: 2 uur 

materiaalkosten: € 15,- per groep

KUNSTMENU 

PRESENTATIE 


DK370 

DK041 

KONING, KEIZER ADMIRAAL….. 

Onder begeleiding van de vakdocent gaan de leer- 

lingen een staatsieportret van elkaar maken. De foto 

ziet er erg officieel uit. De persoon op de foto kijkt erg 

belangrijk. Als je nog eens een keer goed kijkt naar de 

foto dan blijkt er iets helemaal niet te kloppen… 

Wat heeft die persoon op zijn hoofd? Het blijkt dat dit 

een pedaalemmerzak is, of een schaaltje uit de keuken. 

Deze fotoserie geeft een verrassend resultaat waar nog 

lang naar gekeken wordt. 

locatie: school 

duur: 2 uur 


VERHIP!?! 

IK ZIT IN EEN VIDEOCLIP!!! 

GROEP: 

6 T/M 8 

GROEP: 

Op televisie zie je tegenwoordig de meest fantastische 5 T/M 8 

videoclips. In dit project gaat de klas zijn eigen videoclip 

bedenken en maken. Eerst zoeken de leerlingen een 

muzieknummer uit. Daarna bedenken de leerlingen 

welke beelden bij het nummer passen. De leerlingen 

nemen deze beelden zelf op met videocamera. Daarna 

wordt alles met een montagecomputer worden gemonteerd 

onder het muzieknummer. Aan het eind van de 

workshop heeft de klas zijn eigen unieke videoclip. 

duur: 3 uur 

kosten: € 50,materiaalkosten 

en huur apparatuur: € 56,50 

73

DK228 

74 

THEATERSOAP 

PRESENTATIE 


Tijdens deze workshop duiken de leerlingen in de 

wereld van de soap en kruipen in de huid van verschillende 

personages. Zij gaan hun eigen personages 

ontwikkelen en de bijbehorende karakters uitwerken. 

Met andere leerlingen worden scènes en verhaallijnen 

voor een schoolsoap uitgewerkt, met aan het einde 

natuurlijk een spannende cliffhanger! Na een korte 

introductie gaan de leerlingen met de docent onder- 

zoeken wat de ingrediënten van een spannende soap 

zijn en gaan hiermee aan de slag. Ze verzinnen hun 

eigen personages en verhaallijnen en werken deze 

vervolgens uit tot een minisoap. Natuurlijk wordt de 

hele soap gespeeld en opgenomen, in ongeveer 5 

minuten. 

Uitbreiding: Leerlingen krijgen een camera-instructie 

en gaan zelf de opnames maken. 

duur: 2 uur 

materiaal/apparatuurkosten: € 35,uitbreiding: 

1 uur ( € 50,-) / code: DK228a 

GROEP: 

6 T/M 8 

DK044 

KUNSTMENU 

MAN BIJT HOND 

GROEP: 

Hoe maak je een televisieprogramma? Wat komt daar 6 T/M 8 

allemaal bij kijken? In twee uur tijd gaan de leerlingen 

drie items voorbereiden en deze zelf filmen. De leerlingen 

plannen en produceren. Er mogen andere leerlingen 

van de school geïnterviewd worden (na overleg met 

de betreffende docenten). Alle items worden ter plekke 

gemonteerd door de vakdocent tot een korte aflevering 

van “Man bijt hond.” 

Uitbreiding: een aflevering met zes items waarbij een 

aantal leerlingen, in overleg met de groepsleerkracht, in 

de omgeving van de school mensen gaat interviewen. 

duur: 2 uur 

materiaalkosten: € 55,uitbreiding: 

1 uur ( € 50,-) / code: DK044a

DK043 

KUNSTMENU 

PRESENTATIE 


HOE BRENG JE DAT IN BEELD 

GROEP: 

In deze praktische workshop komen de volgende 6 T/M 8 

vragen aan de orde. Hoe bedenk je een verhaal voor een 

film? Hoe ga je dat vertalen naar beelden en geluiden? 

Hoe ga je die beelden kadreren? Op al deze vragen vind 

je een antwoord. Het uitgangspunt is een zelfbedacht 

verhaal. Alle hoogtepunten worden omgezet in korte 

scènes. Deze scènes worden door de leerlingen zelf opgenomen. 

Je krijgt dan een soort samenvatting van de 

film. Dit noem je een trailer. Deze wordt gebruikt als 

aankondiging in de bioscoop voor een film die binnenkort 

in een filmtheater komt. Als afsluiting gaan de 

leerlingen kijken naar hun zelfgemaakte filmtrailer. 

Uitbreiding 1: Hierbij gaan de kinderen attributen en 

kleding die ze zelf hebben meegenomen, gebruiken in 

de trailer. 

Uitbreiding 2: De kinderen gaan de geluiden die bij een 

trailer hoort, bedenken en zelf maken. 

duur: 2 uur 

materiaalkosten: € 25,uitbreiding 

1: 1 uur ( € 50,-) / code: DK043a 

uitbreiding 2: 1 uur ( € 50,-) / code: DK043b 

75

76 

PRESENTATIE 


DV007 

KUNSTMENU 

VERDIEPING; HOE BRENG JE DAT 

IN BEELD EEN VERVOLG 

Succesvolle boeken worden soms verfilmd. Vaak zitten 

er grote verschillen tussen het boek en de film. Waarom 

is dat? Hoe zet je een boek om in een film? Wat komt er 

allemaal bij kijken om een film te maken? Op al deze 

vragen vind je een antwoord in deze praktische workshop. 

Uitgangspunt is een boek. Je gaat de hoogte- 

punten van dit boek omzetten in filmbeelden. Deze 

beelden ga je verfilmen. Je krijgt dan een soort samenvatting 

van de film. Dit noem je een trailer. Deze wordt 

gebruikt als aankondiging in de bioscoop voor een film 

die binnenkort in een filmtheater komt. Dit project 

bestaat uit twee lessen. De eerste les bestaat uit idee- 

vorming, uitwerken in storyboard en opnames maken 

(een hele schooldag) In de tweede les gaan de kinderen 

het beeldmateriaal monteren op laptops (een ochtend) 

Voorbereiding: leerlingen nemen attributen en kleding 

mee naar school (huishoudelijke apparaten, hoeden, 

petten enz.). 



duur: 1 x 5 uur (1 hele schooldag) en 1 maal 3½ uur 

materiaal en apparatuur: benodigdheden per 5 leerlingen: 

1 laptop en 1 digitale camera; kosten per set € 30,- 

kosten per project: € 680,- 

GROEP: 

7 EN 8

DK 371 

KUNSTMENU 

PRESENTATIE 


MAMA KIJK NAAR MIJ 

GROEP: 

Voorbereiding: Elke leerkracht studeert met zijn eigen 1 T/M 8 

klas een ander lied in met als thema “Mama Kijk Naar 

Mij”. Deze liedjes worden van tevoren als mp3 opgestuurd. 

Zodoende ontstaat er een liedjesprogramma 

binnen de school van 8 liedjes die binnen één programma 

passen. 

Als de liedjes geleerd zijn komt de docent van Tobe naar 

de school en gaat met elke klas een uur aan de slag om 

aan het lied te werken en uitleg te geven hoe dit lied in 

het grote programma past. 

De show: De show bestaat uit een verhaal, verteld door 

kinderen van de school die mooi voor kunnen lezen. 

Binnen dit verhaal passen de acht liedjes waardoor we 

zowel in het verhaal als in de liedjes en op het podium 

de kinderen zien groeien van kleuters tot bijna pubers. 

Deze show kan op een middag of avond gepland worden 

waar alle ouders kunnen komen kijken. De docent 

van Tobe komt dan tijdig om de muziekinstallatie neer 

te zetten (lichte uitversterking van de zang) en de liedjes 

live op gitaar te begeleiden. 

duur inclusief uitvoering: 2 uur 

voorwaarde: de gehele school doet mee 

DK232 

VAARWEL GROEP 8 

Deze workshop bestaat uit twee delen en vindt op één 

ochtend plaats. Het eerste uur bestaat uit het schrijven 

van een persoonlijke tekst waarin onder andere de 

volgende elementen verwerkt kunnen worden: 

wie je bent 

je hobby’s 

je vrienden/vriendinnen op school 

wat je later wil worden 

naar welke school ga je 

hoe je lagere school was 

wat je belangrijk vindt 

Vervolgens gaan we allerlei oefeningen doen om het 

muzikaal zo goed mogelijk voor te bereiden voor het 

tweede uur. Daarin gaan we alle teksten opnemen, 

zodat we er een hele goede, vrolijke en muzikale cd 

van kunnen maken als herinnering voor later. 

duur: 2 uur 

materiaalkosten inclusief montage: € 110,- per groep 

GROEP: 

8 

77

78 

FANTASIE 


KUNSTMENU

DK279 

KUNSTMENU 

FANTASIE 

PRIMAIR ONDERWIJS TAAL 

FANTASIE 

Fantasie is een vorm van wegdromen. Je eigen gedachtes 

de vrije loop laten. De projecten in dit hoofdstuk geven hier 

alle mogelijkheden toe. Er is altijd wel een aanleiding en 

natuurlijk wordt je fantasie in deze projecten een bepaalde 

richting gestuurd. Ook het Dordrechts Museum, Huis van 

Gijn en het Stadsarchief prikkelen op allerlei manieren de 

fantasie. Achter elk schilderij zit een verhaal, elk voorwerp 

heeft een oorsprong. Verzamel hier verhalen of fantaseer ze. 

NOEMENOEME 

GROEP: 

Deze les begint met een spannende tentoonstelling, 1 T/M 3 

die gaandeweg wordt onthuld: de knuffels van de 

leerlingen liggen onder een grote deken op een tafel in 

de kring. De docent laat aan de hand van kinderboeken 

zien wat er allemaal kan gebeuren met die dierbare 

wezens. En dan mag iedere leerling de naam van zijn of 

haar knuffel noemen, erover vertellen en hem tekenen, 

met bijschrift van leerkrachten of de leerling zelf. Uiteindelijk 

gaat elke leerling met knuffel en tekening op 

de foto. Ouders zijn welkom bij deze les. 

duur: 2 ½ uur 


DK047 

VERHALEN IN PASTEL 

GROEP: 

Het vak tekenen vloeit in dit project naadloos over in 3 EN 4 

schrijven en vice versa. Naar aanleiding van een verhaal 

via het vertelkastje, dat uitnodigt tot het vertellen van 

eigen ervaringen, schrijven de leerlingen hun eigen 

verhaal of geven dat vorm in pastel. Aan het eind van de 

les gaan de tekeningen in het vertelkastje en worden ze 

besproken. 

Uitbreiding: Het is mogelijk om een uur extra te boeken, 

waarin het verhaal van de eigen droom wordt opgeschreven 

en voorgelezen, terwijl de tekening in het 

kastje zichtbaar is. In dat geval duurt het project een 

hele ochtend en heb je materiaal voor een prachtige 

tentoonstelling binnen de school. 

duur: 2 uur 



79

80 

DK372 

DK278 

DROMEN UITWISSELEN, 

SCHILDEREN EN OPSCHRIJVEN 

GROEP: 

Met dit project verandert de klas in no time in een 3 EN 4 

dromenfabriek. Dat komt omdat het verhaal zó grappig 

is dat je wel moet denken aan je eigen vreemde ervaringen 

s’nachts, waar je niet zo snel over praat. Maar als het 

eenmaal begint, zijn kinderen niet meer te stoppen. Na 

een theatrale inleiding kiezen ze uit hun eigen verhalen 

eentje die ze gaan schilderen. En dan, na de pauze, is er 

misschien nog tijd om het verhaal op te schrijven. Met 

kop en staart. Want hoe werd je wakker? Lag je door het 

gevecht met het monster ook naast je bed? 



duur: 2 uur 

uitbreiding: 1 uur ( € 50,-) 

materiaalkosten: €1,50 per leerling 


Creatief schrijven is vertellen, maar dan op papier. 

Vertellen over…..precies die dingen die normaal niet zo 

aan bod komen. Met voorbeelden uit de literatuur en 

oefeningen laten we zien hoe dat werkt. Het werkt altijd, 

maar je hebt een zetje nodig. Het verhaal staat na twee 

uur in de grondverf en de docent krijgt tips mee hoe je 

ze kunt verbeteren en presenteren. 

Onderwerp in overleg. Mogelijke onderwerpen zijn: 

Koorts, verhuizen, vriendschap, de knuffel, verstoppen, 

dromen, dieren, regen, de stad etc. 

duur: 2 uur 


GROEP: 

3 T/M 8 

FANTASIE 


KUNSTMENU

DK373 

DK289 

KUNSTMENU 

FANTASIE 


OPHELIA EEN MUZIKAAL 

VERHAAL 

GROEP: 

Ophelia hoort haar vriend Joppe roepen: ‘Ooo - ik heb 1 EN 2 

zo’n last van vlinders in mijn buik!’ Ze gaat vlug op weg 

om hem te helpen. Misschien is hij wel heel erg ziek! 

Ondertussen vertellen haar vrienden elkaar over Joppes 

ziekte, en ieder dier maakt het nét iets erger...Deze 

vrolijke variatie op het klassieke doorfluisterspelletje 

gebruikt de ToBe docent als inspiratiebron om samen met 

de kinderen muziek te maken, te zingen en te bewegen 

op muziek. 

duur: 2 x 45 min 


KLEINE BEVER EN DE ECHO; 

EEN MUZIKAAL VERHAAL 

GROEP: 

Kleine Bever voelt zich erg eenzaam en wil een 

1 T/M 3 

vriendje hebben. Dan hoort hij opeens, aan de overkant 

van het meer, een stem van iemand die ook een vriendje 

wil. Hij stapt in zijn bootje en gaat op zoek. 

Dit prentenboek over eenzaamheid en vriendschap 

wordt verteld en muzikaal omlijst door een muziekdocent 

van To Be. De leerlingen maken kennis met 

diverse instrumenten, leren liedjes, beluisteren muziek, 

bespelen instrumenten en bewegen op muziek. 


mnimaal 2 groepen per school 

DK305 

ALLE HENS AAN DEK! 

Alle Hens Aan Dek! is een workshop met liedjes en 

theater met als thema de zee. De leerlingen worden op 

een interactieve manier meegenomen op reis de wijde 

wereld in. Het zeemansleven, de piraterij. 

Verdeeld in teams zullen zij muzikale opdrachten uitvoeren 

waarbij zij zowel fysiek als intellectueel worden 

uitgedaagd. 


duur: 1 uur 

GROEP: 

5 T/M 8 

81

DK374 

82 

NIJNTJE GAAT DANSEN MET 

JE OPA OF OMA 

Voor een leuke kennismakingsochtend met opa of 

oma hebben wij speciaal dit arangement voor u. N.a.v. 

het boek Nijntje gaat logeren leren de leerlingen een 

liedje van Nijntje. Hierna volgt een beeldende les waar 

opa en oma natuurlijk ook meehelpen om het logeer- 

koffertje van de leerlingen te beplakken met mooie 

patronen. Als klap op de vuurpijl wordt er met het 

logeerkoffertje gedanst op muziek van Nijntje. Dit 

beloofd een bijzondere culturele ochtend te worden 

waar nog lang over nagepraat zal worden. 

N.B; Natuurlijk kan deze kennismakingsochtend ook 

met papa of mama worden gedaan. 


duur 2 uur 

FANTASIE 


GROEP: 

1 EN 2 

DK071 

KUNSTMENU 

DANSEND OP REIS 

GROEP: 

De kleuters gaan op reis en worden meegenomen in 1 EN 2 

de ‘danstrein’ naar telkens weer een andere plek ergens 

op de wereld. Ze maken verschillende dingen mee en 

krijgen informatie over de te bezoeken plaatsen. Op een 

dansant speelse wijze maken leerlingen kennis met 

verschillende manieren van voortbewegen. De leerlingen 

worden bewust van wat ze allemaal met hun 

lichaam kunnen doen en ontwikkelen gevoel voor ritme, 

ontdekken de ruimte om hen heen en leren samen te 

werken. Elke les gaan we naar een andere plaats telkens 

weer een verrassing. 

Uitbreiding: in 3 vervolglessen gaat de ‘danstrein’ verder 

op avontuur en bezoekt weer nieuwe spannende 

plaatsen en ervaringen. 


uitbreiding 3 x ¾ uur: € 115,- / code: DK071a

DK225 

KUNSTMENU 

FANTASIE 

PRIMAIR ONDERWIJS THEATER/DRAMA 

JEUGDTHEATERSCHOOL 

DORDRECHT 

Bij Jeugdtheaterschool Dordrecht is veel te beleven. 

Houd je van acteren, dansen en zingen, dan is JTSD dé 

plek voor jou. We dagen je uit je fantasie en verbeeldingskracht 

te gebruiken. 

SPROOKJESFEEST 

Assepoester is in paniek! Ze wil naar het sprookjesbal 

vanavond, maar ze is één van haar gouden schoentjes 

verloren. Wij gaan haar helpen! We reizen naar sprookjesland 

en zoeken ons suf. Zou het ons lukken om het 

schoentje op tijd terug te vinden? 



GROEP: 

1 EN 2 

DK299 

DV098 

EN ZE LEEFDEN NOG ……. 

GROEP: 

Klein duipje ontmoet roodkapje. De zeven dwergen 3 T/M 8 

zien na 100 jaar slapen Doornroosje en de twee boze 

stiefzusters van Assepoester. In twee uur tijd ontmoeten 

sprookjes of mythologische figuren uit verschillende 

sprookjes of mythen elkaar in de klas. 

En de sprookjesfiguren leven niet lang, lang geleden... 

nee ze leven nu. Peter Pan belt met een Iphone, de prins 

racet voorbij op een witte scooter, gympen in plaats 

van zevenmijlslaarzen…Bij Jeugdtheaterschool 

Dordrecht kan het allemaal. De workshop duurt 2 uur 

en de school kan kiezen: 1 uur theater en 1 uur dans of 

1 uur theater en 1 uur zang. Het lied of de dans wordt 

in de presentatie verwerkt. De groepen laten het 

resultaat aan elkaar zien. 




VERDIEPING; GOEDE REIS 

GROEP: 

We gaan op reis, dat is zeker. Maar waar gaan we 3 T/M 8 

naar toe? En……..komen we ook terug? 

In een volle dag werken twee docenten van Jeugdtheaterschool 

(ToBe) met de klas naar een korte presentatie 

over ‘aankomst en vertrek’. We gaan met de leerlingen 

op reis door de school: een klimdans op de trap, een 

ontroerende lied over heimwee in de wc en een woeste 

tocht met een vlot op de tafels van het lokaal. Het kan 

allemaal gebeuren! Wanneer een route door de school 

niet te organiseren is, is het ook mogelijk centraal te 

presenteren in bijvoorbeeld de gymzaal of aula. 


kosten € 800,- 

83

84 

U KUNT DE VOLGENDE 

PROJECTEN OP ONZE WEBSITE 

VINDEN; WWW.TOBE.NL 

LESKOFFERS 

OP REIS MET SIMON SCHILDPAD: EEN LESKOFFER 

POPPENSPEL: EEN LESKOFFER 

IK GA OP REIS EN DAN… : EEN LESKOFFER 

DIVERSE PROJECTEN 

DE GROTE KERK EN DE TOREN 

MUSEUM 40-45 

MOLEN KYCK OVER DEN DYCK 

DE BIBLIOTHEEK VAN A TOT Z 

NATIONAAL ONDERWIJSMUSEUM 

ONDERWIJSMUSEUM IN DE KLAS 

ROTTERDAMS PHILHARMONISCH ORKEST 

VERGETEN DROMEN 

DE SCHILDERIJENSLURPER 

ROTTERDAMS PHILHARMONISCH SHOW THE 

KINGS OF GAMES 

WIJ BOUWEN EEN STAD 

WWW.TOBE.NL CULTUUR 

PRIMAIR ONDERWIJS

CULTUUR 

MET MEDEWERKING VAN 


TOBE CULTUURCENTRUM 

ToBe cultuurcentrum streeft ernaar om kunst & cultuur, 

als doel en/of middel, structureel op het programma 

van (brede) scholen, kinderopvangorganisaties, wijken 

en andere relevante organisaties te krijgen. Hiervoor 

ontwikkelt en organiseert zij projecten op het gebied 

van kunst en cultuur voor het onderwijs, de brede 

school en in de wijken. ToBe wil dienstverlenend zijn 

naar scholen, gemeenten en andere kunst- en cultuurinstellingen, 

als intermediair, coördinator, adviseur en 

organisator. 

In samenwerking met lokale kunst –en cultuurinstellingen 

biedt ToBe een aanbod van cultuureducatieve 

projecten voor alle leerlingen, zowel binnen als buiten 

schooltijd. Ook levert zij veelvuldig ‘maatwerk’ projecten 

die tot stand komen in overleg. Daar waar mogelijk 

probeert ToBe samenwerkingsverbanden tot stand te 

brengen die leiden tot gezamenlijke nieuwe projecten, 

activiteiten of trajecten. 

ToBe biedt tevens lessen en cursussen aan voor kinderen 

en volwassenen op het gebied van muziek, dans, 

beeldende vorming, theater en multimedia. ToBe 

organiseert ook festivals en evenementen en exploiteert 

de Popcentrale. 

Contactpersoon: Kees Koene 

Telefoon: 088-888 5340 

Adres: ToBe cultuurcentrum, 

Hoofdlocatie: Energiehuis, Noordendijk 148, 

3311 RR Dordrecht 

Voor planning en organisatie:Telefoon: 088-888 5321/5322. 


85

86 

SCHOUWBURG KUNSTMIN 

Schouwburg Kunstmin presenteert in het schooljaar 

2013-2014 diverse jeugdtheatervoorstellingen. Een ge- 

varieerd aanbod qua leeftijd (van 2 tot 12 jaar) in kwalitatief 

hoogstaand jeugdtheater van gesubsidieerde 

gezelschappen en vrije producenten. Toneel, dans, 

muziektheater, object/poppentheater, cabaret, musical: 

al deze disciplines zijn aanwezig in het jeugdtheateraanbod. 

Vanwege de ingrijpende restauratie van het pand aan 

de Sint Jorisweg vinden volgend schooljaar alle voorstellingen 

plaats in het Energiehuis aan de Noordendijk. 

Het Energiehuis is het nieuwe huis van de podiumkunsten 

en herbergt verschillende culturele organisaties. 

Naast Schouwburg Kunstmin huizen ook ToBe cultuurcentrum, 

Bibelot, Muziektheater Hollands Diep en 

Muziekstroom er. 

Contactpersoon: Susan Duwel 

Schouwburg Kunstmin 

Postbus 1114, 3300 BC Dordrecht. 

Telefoon: 078-639 79 75 / 078-639 79 70 

MET MEDEWERKING VAN CULTUUR 


DORDRECHTS MUSEUM 

Het Dordrechts Museum, Huis Van Gijn, het Regionaal 

Archief Dordrecht, Het Hof en het CBK hebben de 

krachten gebundeld. Na rijp beraad is gekozen voor de 

naam Dordrechts Museum als verbindend ‘merk’, de 

paraplu waaronder elke locatie zijn eigen naam en 

identiteit behoudt, inclusief eigen beeldmerk. Vanaf nu 

staat er één educatieteam voor u klaar met prachtige 

onderwijsprogramma’s over geschiedenis, kunst en 

cultureel erfgoed. Naast de vertrouwde Kunstmenuprogramma’s 

bieden wij ook projecten op maat. Wij zijn 

altijd bereid mee te denken over rondleidingen en 

workshops die aansluiten bij de lessen in uw klas. 

Wilt u op de hoogte blijven van het laatste nieuws? 

Schrijf u dan in op onze nieuwsbrief via: 

www.dordrechtsmuseum.nl/actueel/nieuwsbrief 

Postadres :Postbus 8, 3300 AA Dordrecht 

contactpersoon : Caris Bakker 

e-mail: cm.bakker@dordrecht.nl 

telefoon : 078 – 770 5303 

www.dordrechtsmuseum.nl

CULTUUR MET MEDEWERKING VAN 


DE BIBLIOTHEEK A TOT Z 

De bibliotheek is een bron van informatie voor leerkrachten 

uit het basisonderwijs. U kunt er terecht voor 

allerlei soorten (les)materialen over en voor kinderen. 

De domeinspecialisten basisonderwijs staan voor u 

klaar om al uw vragen te beantwoorden op het gebied 

van leesbevordering, boekpromotie, leesproblemen, 

lessuggesties of over het scholenaanbod van de Bibliotheek 

A tot Z. Kijk voor de gegevens van de Bibliotheek 

A tot Z en de contactpersonen voor het onderwijs op: 

www.debibliotheekatotz.nl/educatie 

POPPENTHEATER DAMIËT 

VAN DALSUM 

Contactpersoon: Damiët van Dalsum, 

Aardappelmarkt 9, 3311 BA Dordrecht 

telefoon 078-6140342, fax 078-6141453 

Email: Info@poppentheaterdamiet.nl 

www.poppentheaterdamiet.nl 

GROTE KERK EN TOREN 

Kerk en toren zijn open voor bezoek van april t/m 

oktober van dinsdag t/m zaterdag 10.30 tot 16.30 uur 

en zondag van 12.00 tot 16.00 uur. 

Contactpersoon: mevr. C. Aarnoudse 

telefoon 078-6144660 

Lange Geldersekade 2, 3311 CJ Dordrecht 

telefoon 078-6147520 

MUSEUM 40-45 

Contactpersoon: dhr. van Helden, 

Nieuwe Haven 27-28, 3311 AP Dordrecht 

telefoon 078-6130172 

STICHTING MOLEN KYCK 

OVER DEN DYCK 

De molen Kyck over den Dyck is in de periode 1999 - 

2000 grondig gerestaureerd en maalvaardig gemaakt. 

De molen met zijn imposante maalwerk is nu te bezichtigen. 

Ook is er op zaterdag van 10 tot 4 uur een winkel 

die meel verkoopt. De molen is te huur voor bruiloften, 

partijen en vergaderingen, via Joep Leijten catering, 

078 – 6390610. 

Contactpersonen: Johan de Vries en Huib Dane, 

Noordendijk 144, 3311 RR Dordrecht 

telefoon 078-6148579 

E-mail: danesign@xs4all.nl 

ROTTERDAM 

PHILHARMONISCH ORKEST 

Contactpersoon : Mw Katinka Reinders, 

Postbus 962, 3000 AZ Rotterdam 

telefoon 010-2177922 

E-mail : katinkareinders@rpho.nl 

COLOFON 

Coördinatie: ToBe (2013) 

Vormgeving: Gitta Ontwerpt 

Tekstredactie: Kees Koene 

Drukker: Morks 

Oplage: 250 

87

Contactgegevens: ToBe cultuurcentrum, Energiehuis, Noordendijk 148, 3311RR Dordrecht | Internet: www.tobe.nl 

E-mail: onderwijs@tobe.nl | Telefoon: 088-888 5320

Kunstmenu Dordrecht - Stichting Tobe

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?