grenzeloos ziek ethische wonden in de ... - Solidariteit Zo

schoonmaakbranche in Amsterdam, bleek 11% van de 500 gecontroleerde
werknemers illegaal te werken. 123 Bijna de helft van de werkgevers in de bouw
drukken hun loonkosten door een deel van het werk te laten verrichten door
goedkope illegale arbeidskrachten. De Arbeidsinspectie had in 2002 op 45 van
de 99 onderzochte bouwplaatsen illegale werknemers aangetroffen: in totaal
129 illegale werknemers op 854 arbeidskrachten. 124
Ook de Uitvoering Werknemersverzekeringen (UWV) ontdekt regelmatig
fraude bij de uitzendbranche. 125 Maar gezien het economisch belang dat
behaald wordt met het inzetten van goedkope illegalen en asielzoekers, is het
ondenkbaar dat de overheid de werkgevers een voet echt dwars zal willen
zetten. ‘Illegalen werken alleen in sectoren waar autochtone Nederlanders
niet willen werken of zeer moeilijk te krijgen zijn. Mocht er toch een controle
komen, dan betaalt de werkgever liever een paar duizend gulden boete per
werknemer dan dat hij zonder personeel zit.’ 126
Hoe gaat het werken met de Poolse uitzendkrachten er eigenlijk aan toe
in een bedrijf? ‘Een ploeg van zo’n twintig Polen staat aan weerszijden van de
25 meter lange lopende band. Rode overalls, stofkapjes op, oordopjes in. In
de fabriekshal hangt een grijze, stoffige waas, het geraas van vallend puin is
soms oorverdovend. Zwijgend sorteren de mannen het puin dat wordt aangevoerd.
De goede en de slechte houtsoorten, papier en karton, beton en
bakstenen. Acht uur per dag, soms nog langer. Vijf, zes dagen per week.’ 127
‘Bedrijfsleider Chris van Berkel van dit afvalverwerkingsbedrijf in
Amersfoort merkt het volgende op: “Het is eentonig werk.” Hij moet zijn stem
verheffen om boven het lawaai uit te komen. “Af en toe zet ik wel eens eigen
personeel aan de band, maar die klagen al heel snel.” De Polen niet. De Polen
doen waar voor ze gekomen zijn. Hard werken. Het liefst zoveel mogelijk, 50-
60 uur per week. Van Berkel roemt, net als alle andere werkgevers die Poolse
arbeid inhuren, hun arbeidsmoraal. “De werklust is groot. Ze komen keurig op
tijd, klagen niet en melden zich zelden ziek.” Ze zijn een verademing na het
gedonder met werklozen uit eigen land,” vertelt hij.’ 128
Sinds mei 2004 is Polen lid van de EU. Ondanks hun huidige status
zitten de legale Polen op de Nederlandse arbeidsmarkt in hetzelfde schuitje
als in hun periode van illegaliteit. ‘Vanwege de hoge werkloosheid in Oost-
Europa willen veel mensen daar graag in het westen werken. En ze zijn bereid
daarbij heel veel ongemak te accepteren.’ 129 Op 4 maart 2005 nam Marcel
Nuyten, bestuurder bij FNV Bondgenoten, deel aan een Europese
vakbondsconferentie over de vleessector in Hamburg (Duitsland). Hij
bevestigde dat de 4.000 Polen en andere Oost-Europeanen die in de
Nederlandse vleessector werken, vaak als slachter, onderbetaald worden.
‘De Polen krijgen minder betaald dan hun Nederlandse collega’s. Ook
de regels voor arbeidstijden worden ontdoken. De Polen maken erg lange
werktijden, soms wel tien tot twaalf uur per dag. Dat lokt natuurlijk ook
ongelukken uit. En als ze gewond raken, zijn ze afhankelijk van de zorg in
Polen. Er gaan echt dingen fout: mensen die onvoldoende verzekerd zijn,
slechte medische zorg krijgen en nauwelijks meer een inkomen hebben,’aldus
38