Juryrapport BNA Gebouw van het Jaar 2006 Regio Zuid Winnend ...

Juryrapport
BNA Gebouw van het Jaar 2006 Regio Zuid
Met zeventig inzendingen heeft de Regio Zuid de meeste inzendingen van de vijf BNA-regio’s. Van
deze zeventig inzendingen heeft de jury één project de regioprijs toegekend en zes projecten als
‘nominatie’ aangemerkt. Het feit dat hiermee tien procent van de inzendingen door de jury als
‘prijswaardig’ wordt beschouwd is op zichzelf een mooie score voor een laagdrempelige
internetprijs als de ‘BNA Gebouw van het Jaar’-prijs. Dat slechts zes zijn genomineerd, hoewel de
jury volgens de spelregels in de Regio Zuid maximaal tien projecten had kunnen nomineren, wijt
zij dan ook niet zozeer aan het niveau van de BNA-architectuurproductie in de Regio Zuid als
wel aan het feit dat veel architecten – waaronder ook diverse prominenten – niet de moeite
hebben genomen om hun beste projecten in deze regio in te zenden. Het is dan ook de vraag in
hoeverre de inzendingen representatief zijn voor het werk van alle BNA-architecten in de regio.
Maar als de formule van de ‘BNA Gebouw van het Jaar’-prijs zijn waarde bewijst zal het
inzendingspercentage de komende jaren ongetwijfeld spectaculair toenemen.
Onder de inzendingen zitten – heel opvallend – geen extravagante, bij uitstek mediagenieke
projecten die zijn gebaseerd op een extreme interpretatie van de opgave, deze opgave ter
discussie stellen, getuigen van conceptuele omkeringen, of een demonstratie van curieus
materiaalgebruik geven. Bij de juryrering zijn de inzendingen, overeenkomstig de ‘spelregels’van
de prijsvraag, beoordeeld op ‘algemene architectonische criteria’ als de interpretatie van de
opgave, conceptuele kracht en consistentie van het ontwerp, inpassing in de omgeving en
materialisatie. Hoewel de jury open staat voor architectonische vernieuwing schept zij er
onmiskenbaar genoegen in de prijs voor de Regio Zuid toe te kennen aan een gebouw waarvan
de kwaliteit niet schuilt in het ‘nieuw, nieuwer, nieuwst’ zijn maar aan een gebouw dat in haar
ogen ‘goed, goed, goed’ is. De cultuur van architectonisch en bouwkundig vakmanschap die in de
Regio Zuid een relatief groot deel van de architectuurproductie kenmerkt is de afgelopen tien à
vijftien jaar overschaduwd door het conceptuele geweld van enkele toonaangevende architecten
uit de Randstad. De opzet van de ‘BNA Gebouw van het Jaar’-prijs biedt de mogelijkheid om
onder deze schaduw uit te komen.
Het winnende gebouw en de zes nominaties maken eens te meer duidelijk dat een prijswaardig
gebouw niet tot stand kan komen zonder prijzenswaardige opdrachtgever. De bekroonde
projecten getuigen alle zeven van een opdrachtgever die in architectonisch opzicht meer ambities
heeft dan gebruikelijk.
Winnend gebouw Regio Zuid
Woonhuis Van den Boogaard, Steensel
Architect: Jacq. de Brouwer (Bedaux de Brouwer Architecten, Goirle)
Hoewel het ingezonden documentatiemateriaal op basis waarvan het project is beoordeeld veel
vragen onbeantwoord laat, is de jury unaniem van mening dat Woonhuis Van den Boogaard
vakinhoudelijk in alle opzichten het beste gebouw is onder de 70 inzendingen. Een geweldig huis
dat niet inzet op een revolutionaire typologische vernieuwing maar op intrigerende wijze
voortborduurt op de klassieke canon van elegante en comfortabele modernistische villa’s en
landhuizen. In tegenstelling tot het merendeel van de lichtvoetige ‘witte’ voorgangers is deze
‘zwarte’ villa echter niet alleen een stuk introverter maar is hij ook ‘genadeloos’ in het landschap
gesitueerd, als een strekdam over bijna de hele breedte van de enorme kavel.
De ingetogen compositie van het bouwvolume komt goed tot zijn recht door de hoogwaardige,
ambachtelijke materialisering. Door de grote mate van abstractie heeft het exterieur iets
spannends en ongrijpbaars. Hoewel de ingezonden documentatie onvolledigheden en

tegenstrijdigheden vertoont met betrekking tot de defintieve indeling en uitvoering lijkt het
interieur zeer helder en ruimtelijk interessant. Een inspirerend voorbeeld van particulier
opdrachtgeverschap in een landelijke setting.
Nominaties
Terminal Eindhoven Airport, Eindhoven
Architecten: Bas den Older (De Bever Architecten, Eindhoven) i.s.m. Eric Slotboom (KCAP,
Rotterdam), Niels de Vries Humel (NACO, den Haag)
Een mooi terminalgebouw voor een betrekkelijk kleine regionale luchthaven. De centrale hal aan
landzijde heeft bijna internationale allure. De V-kolommen van staalconstructie vormen hier een
intrigerend beeldend element in de ruimte. In de bagagehal aan de luchtzijde treedt de Hollandse
zuinigheid aan de oppervlakte. Bij de hier blijkbaar vereiste soberheid in de uitvoering is het niet
gelukt om van de financiële nood een architectonische deugd te maken.
Kantoorgebouw Lunet B
Architect: Jan van den Burg, Pierre Maas (Rothuizen van Doorn ’t Hooft, Breda)
Een verrassend en krachtig ontwerp. Door over de te handhaven restanten van het historische
verdedigingswerk (een rijksmonument) een autonome transparante doos te plaatsen manifesteert
de ruïne zich als een groot meubelstuk in de overdekte ruimte. De zelfstandige positie van de
stolp ten opzichte van de ruïne levert interessante en bruikbare kolomvrije ‘restruimtes’ op
tussen de ruïne en de buitengevels. De ruwe nissen in de voormalige vluchtschans zelf hebben
een opmerkelijke transformatie ondergaan en zijn vakkundig getransformeerd tot comfortabele
gebruiksruimten.
Dat de kleine uitbouw met serviceruimten aan de buitenzijde van het gebouw de oriëntatie van
het vestingwerk overneemt doet enigszins afbreuk aan de autonomie van de stolp. Jammer is ook
dat de zorgvuldig aangelichte bovenkant van de ruïne in geen enkel opzicht bij de kantoorfunctie
van het bouwvolume is betrokken.
Gemeentewerf ‘De Kets’, Loon op Zand
Architect: Lode Havermans, Dieter de Vos, Rawien Akloe (Lode Havermans Architecten, Breda)
Een gemeentewerf is een bouwopgave die vaak afschuwelijke non-architectuur oplevert. In dit
geval is de strikt utilitaire functie echter op architectonisch uiterst zorgvuldige wijze
vormgegeven. De ruimtelijk heldere opzet, sobere materialen en zorgvuldige detaillering zijn in
alle opzichten functioneel en beslist niet aanstellerig. Zeker in het licht van het beperkte budget
ten opzichte van de omvang van de bouwopgave is hier sprake van een knappe prestatie.
Nieuwbouw Casa Nova Kruisherenhotel, Maastricht
Harold Janssen (SATIJNplus Architecten, Born)
In het enige nieuwbouwdeel van het voormalige kloostercomplex treedt het nieuwe moderne
interieur van de historische bouwdelen als het ware naar buiten. De nieuwe invulling aan
buitenzijde van het complex maakt, ook voor passanten, op bescheiden wijze het
architectonische ambitieniveau van de ingrijpende restauratie- en verbouwingsoperatie duidelijk.
Een krachtig en gedurfd architectonisch statement dat goed past in de historisch waardevolle
context.
Nieuwbouw en renovatie kantoor Aartsenfruit, Breda
Architect: Pascal Grosfeld e.a. (Grosfeld Architecten, Breda)

Het is verheugend om op een bedrijventerrein een kantoor als dit tegen te komen. De
nieuwbouw is op een eigenzinnige manier representatief, al staat de esthetische verfijning van het
ontwerp wel in schril contrast met de directe omgeving. De integratie van de uitbreiding met de
gerenoveerde boerderij is aan de binnenkant van het kantoor zeer overtuigend. Aan de
buitenkant blijven het twee zorgvuldig gekoppelde, separate bouwvolumes. Gezamenlijk vormen
oud- en nieuwbouw, zeker voor bedrijventerrein, een uitzonderlijk hoogwaardige werkomgeving.
Ouderencentrum Sterrebosch, Thorn
Architect: Maarten Otten (Architecten aan de Maas, Maastricht)
In alle opzichten steekt de architectuur van dit ouderencentrum met kop en schouders uit boven
de ‘schraalheid’ die bij de bouw van zorgwoningen helaas gebruikelijk is. Het grote atrium heeft
de allure van een luxe hotel en biedt talloze gebruiksmogelijkheden. Afgezien van de witte kleur is
echter onduidelijk in hoeverre het ontwerp inspeelt op het specifieke karakter van Thorn. Ook is
het de vraag of de grote schaal van het bouwvolume niet botst met het kleinschalige karakter van
de directe omgeving. (Op basis van het ingezonden documentatiemateriaal kan geen goed inzicht
worden verkregen van de ruimtelijke relatie tussen het project en zijn omgeving.)
Jury Regio Zuid
Thijs Asselbergs • Architectuurcentrale Thijs Asselbergs, Haarlem (voorzitter)
Fer Felder • De Principaal, Amsterdam (plv. voorzitter)
Sabien de Kleijn • Van Herk & de Kleijn architecten, Amsterdam
Niek Verdonk • stadsbouwmeester, Groningen
Fons Verheijen • VVKH Architecten, Leiden