sanitaire symbolen

Symboliek en afkortingen voor leidingcomponenten en apparaten in sanitaire installaties.
1. NORMATIEF DEEL
Nr.
1.1.
Symbool (S) normatief
of voorbeeld (Ex)
informatief
1.1.1. S
1.1.2. Ex
1.1.3. Ex
1.1.4. Ex
1.1.5. Ex
1.1.6. Ex
1.1.7. Ex
1.1.8.
Buizen voor leidingwater
S
1.1.9. Ex
1.1.10. Ex
1.1.11. Ex
1.1.12. Ex
1.1.13. S
1.1.14. S
1.1.15.
1.1.16.
1.1.17.
1.1.18.
1.1.19.
1.1.20.
S
S
Ex
Ex
Ex
Ex
Grafisch symbool
*
PWC 80
PWH 50-TI
PWH-C 40
PWC 15
50 40
1,0MPa 0,6MPa
St Cu
+
-
+
-
+
+
-
-
Registratienr.
ISO 14617
Deel 3:405
Deel 3:405
Deel 3:405
Deel 3:405
Deel 3:405
Deel 3:405,
501
Deel 3:405,
501
Deel 3:444
Deel 3:444
Deel 3:405,
501
Deel 3:405,
501
Deel 3:405,
501
_
_
_
_
242
242
242
242
Buisleiding
Beschrijving Opmerkingen of afkortingen
Buisleiding voor drinkwater, koud,
met nominale diameter 80
Buisleiding voor drinkwater, warm,
met nominale diameter 50 en
warmte-isolatie
Buisleiding voor drinkwater, warm,
circulerend, met nominale diam. 40
Twee buisleidingen waarvan de
symbolen elkaar kruisen
T-stuk
Verbinding tussen twee
buisleidingen
Flexibele buisleiding,
slangleiding.
Drinkwater, koud, slangleiding,
nominale diameter 15
Wijziging van de nominale
diameter van 50 naar 40
Wijziging van de ontwerpdruk
van 1,0MPa naar 0,6MPa
Wijziging van materiaal van staal
naar koper
Leiding getoond op het plan
Buisleiding die naar een verdieping
hoger gaat
Buisleiding die naar een verdieping
lager gaat
Buisleiding die van een verdieping
hoger naar een verdieping lager gaat
Debiet naar een verdieping hoger
Debiet van een verdieping hoger
Debiet naar een verdieping lager
Debiet van een verdieping lager
De asterisk moet vervangen worden
door:
PW Drinkwater
PWC Drinkwater, koud
PWH Drinkwater, warm
PWH-C Drinkwater, warm,
circulerend
NPW Niet-drinkbaar water
TI Warmte-isolatie
Er is geen verbinding tussen de twee
buisleidingen.
De stip (501) kan weggelaten worden.
De diameter van de stip dient
ongeveer vijfmaal de breedte van de
breedste lijn te zijn.
De stip (501) mag niet weggelaten
worden. De methode kan vervangen
worden door twee T-stukken.
Het breekpunt geeft de locatie aan.
De hoek tussen de twee delen is
arbitrair.
De stroomrichting kan opgegeven
zijn, zie verder.
2.

Nr.
1.1.21.
1.1.22.
1.1.23.
1.1.24. S
1.1.25. S
1.1.26.
1.1.27. S
1.1.29. S
1.1.30.
1.1.31. S
1.1.32. Ex
1.2.1. S
1.2.2. Ex
1.2.3.
1.2.4.
1.2.5.
1.2.6.
1.2.7.
S
S
Grafisch symbool
Registratienr.
ISO 14617
Deel 3:531
Deel 3:532
Deel 3:518
Deel 3:501
Deel 3:501
Deel 3:514
Ankerpunt
Geleidebeugel
Beschrijving
Expansiestuk, schuifverbinding
_
1.1.28. S Wanddoorvoering
1.2.
Symbool (S) normatief
of voorbeeld (Ex)
informatief
Ex
Ex
S
S
Verbindingen en koppelverbindingen
S
S
S
S
5%
*
+
-
*
_
Deel 3:325,
511
zie opmerking Aarding
_
_
_
_
_
Deel 3:511
Deel 3:513
Deel 3:515
Deel 3:583,
584
T-stuk met één aftakking die naar een
verdieping hoger gaat en de andere
aftakking naar een verdieping lager
Elektrisch isolatiemiddel
Expansielus
Afgedichte wanddoorvoering
Eindkap
Helling naar rechts
Helling naar links, 5%
Verbinding
Verbinding van een gespecificeerd
type
Schroefverbinding
Flensverbinding
Klemverbinding
Las-, kopersoldeer- of
soldeerverbinding
Snelkoppeling
Opmerkingen of afkortingen 3.
IEC 617-02-15-01
Equipotentiaalverbinding
De asterisk moet vervangen worden
door:
BR Kopersoldeerverbinding
CP Drukverbinding
SC Schroefverbinding
SL Soldeerverbinding
AD Lijmverbinding
WE Lasverbinding
CR Felsverbinding
FL Flensverbinding
CFL Klemverbinding
QC Snelkoppeling
QCF Snelkoppeling met bevestigingsschroefdraad
QCL Snelkoppeling met twee
identieke delen
PF Push fit
Als alternatief kunnen sommige types
door speciale symbolen voorgesteld
worden; zie verder.
De asterisk moet vervangen worden door
een nummercode volgens ISO 4063

Nr.
1.2.8. S
1.3.
1.3.1.
1.3.2.
1.3.3.
1.3.7.
1.3.8.
1.3.9.
Grafisch symbool
Kleppen voor algemeen gebruik
1.3.4. Ex
1.3.5.
1.3.6. S
1.3.10.
1.3.11.
1.3.12.
1.3.13.
1.3.14.
1.4.
1.4.1.
1.4.2.
1.4.3. S
1.4.4.
1.4.5.
1.4.6.
1.4.7.
1.4.8.
1.4.9.
Symbool (S) normatief
of voorbeeld (Ex)
informatief
S
S
S
S
S
S
S
S
S
Ex
S
S
S
Ex
Registratienr.
ISO 14617
Deel 3:585
Uitlaatkranen en bijbehorende onderdelen
S
S
S
S
S
S
p
SC
Deel 22:5101
Deel 22:5102
Deel 22:5103
Deel 22:5103
Deel 22:5104
Deel 22:5121
Deel 22:5122
Deel 22:5123
Deel 22:5124
Deel 22:5125
Deel 22:5126
_
_
_
Beschrijving
Snelkoppeling met twee identieke
delen
Klep
Haakse klep
Driewegklep
Driewegklep gebruikt als mengklep
Vierwegklep
Klepafsluiter
Balklep (kogelklep)
Plugklep
Schuifklep
Naaldklep
Schijf- of vlinderklep
Deel 22:5101
Deel 3:131,261 Drukverminderingsklep
_
_
_
_
_
_
Deel 22:5037
Deel 22:5037
444
Aansluitstuk
90° onderhoudsklep
Uitlaatkraan
Uitlaatkraan in een tapgat
Uitlaatkraan aan de wand
Mengkraan
Mengkraan in een tapgat
Mengkraan aan de wand
Uitlaatkraan met automatische
sluiting
Douchekraan
Handdouchekraan
Opmerkingen of afkortingen 4.
SC met automatische sluiting

Nr.
Grafisch symbool
Registratienr.
ISO 14617
Beschrijving
1.4.10. S FV
_
Spoelkraan met buisonderbreking
1.4.12.
1.4.13.
1.5.
Symbool (S) normatief
of voorbeeld (Ex)
informatief
1.4.11. S FC
_
Spoelbak
Ex
Ex
1.5.1. S
Beschermingseenheid
*
*
*
Deel 3:444,
583,584
Deel 22:5101
_
Klep met snelkoppeling en
slangverbinding
Klep met beschermingseenheid,
snelkoppeling en slangverbinding
Asterisk, zie 1.5.
Beschermingseenheid De asterisk moet vervangen worden
door (zie EN 1717):
AA
AB
AC
AD
AF
AG
BA
CA
DA
DB
DC
EA
EB
EC
ED
GA
GB
HA
HB
HC
HD
LA
LB
Opmerkingen of afkortingen 5.
Onbeperkte luchtonderbreking
Luchtonderbreking met nietcirculaire
(onbeperkte) overloop
Luchtonderbreking met ondergedompelde
voeding, met luchtinlaat
plus overloop
Luchtonderbreking met injector
Luchtonderbreking met circulaire
(beperkte) overloop
Luchtonderbreking met totale
overloop door vacuüm of meting
Terugslagklep met regelbare
verlaagde drukzone
Terugslagklep met verschillende
niet-regelbare drukzones
Anti-vacuümklep in lijn
Buisonderbreking met atmosferisch
luchtgat en beweegbaar
element
Buisonderbreking met permanent
atmosferisch luchtgat
Regelbare vuilbestrijdende
terugslagklep
Niet-regelbare vuilbestrijdende
terugslagklep
Regelbare vuilbestrijdende dubbele
terugslagklep
Niet-regelbare vuilbestrijdende
dubbele terugslagklep
Mechanische uitschakelaaar met
rechtstreekse servomotor
Mechanische uitschakelaar met
hydraulische servomotor
Terugslagklep met slangverbinding
Anti-vacuümklep voor doucheslang
Automatische omleider
Anti-vacuümklep met slangverbinding
gecombineerd met een terugslagklep
Luchtinlaatklep onder druk
Luchtinlaatklep onder druk gecombineerd
met een benedenstrooms
geplaatste terugslagklep

Nr.
1.6.
1.6.2.
1.6.3.
1.6.4.
1.6.5.
1.6.6.
1.6.8.
1.6.9.
1.6.10.
Veiligheidsinrichtingen
1.6.7. S
1.6.11.
1.6.12.
1.6.13.
1.7.
1.7.1.
1.7.3.
1.7.4.
1.7.5.
1.7.6.
1.7.7.
1.7.8.
1.7.9.
Symbool (S) normatief
of voorbeeld (Ex)
informatief
S
S
S
S
S
S
S
S
S
Ex
Grafisch symbool
Registratienr.
ISO 14617
Deel 21:5039
Deel 22:5102
5112, 5002
Deel 22:5101
5112, 5121
Beschrijving
2)
1.6.1. S Deel 22:5061 Luchtonderbreking
S
Waterconditioneringseenheden
Ex
1
Buisonderbreking
Luchtafvoerklep, anti-vacuümklep
Terugslagklep
Gecombineerde terugslag- en
afsluitklep
Anti-vacuümklep in lijn
Luchtafscheider
Buisloskoppeling
1.7.2. Ex
5601 Verzachter
Ex
Ex
Ex
Ex
Ex
Ex
Ex
1)
De inrichtingen nr. 1.6.1. tot 1.6.10. voldoen aan de doeleinden van EN 1717
2)
Indien gebruikt als beschermingseenheid samen met 1.5. vb.
T
T;P
CHD
SOF
NIT
EDS
HD
RO
UV
CF
ACF
2)
2)
2)
2)
2)
2)
2)
2)
2)
_
_
_
_
_
_
_
_
_
5671
5601
5601
5671
5601
5601
5601
5601
Terugslagklep met regelbare
verlaagde drukzones
Inrichting die het breken van
leidingen beveiligt
Veiligheidsklep,
temperatuurbegrenzingsklep
Chemische doseereenheid
Inrichting ter verwijdering van
nitraten
EB
Haakse veerveiligheidsklep
Veiligheidsklep, temperatuur- en
drukbegrenzingsklep
Elektrolytisch systeem
Hardingsinrichting
Omgekeerde osmosescheider
Ultraviolette ontsmettingsinrichting
Samengestelde filter
Actieve koolstoffilter
1.7.10. Ex 301, 5602 Mechanische filter
Opmerkingen of afkortingen 6.
Voor de veiligheidsgroep, zie 1.14.5.
T voor temperatuur
T voor temperatuur
P voor druk

Nr.
1.8.
1.8.2.
1.8.3.
1.8.4.
1.8.5.
1.8.6.
1.8.7.
1.9.1.
1.10.1.
1.10.2.
1.10.3.
1.10.5.
1.10.7.
1.10.8.
1.10.9.
1.10.10.
1.10.11.
1.11.1.
Apparaten met roterende delen
S
Ex
S
S
S
Ex
Grafisch symbool
Registratienr.
ISO 14617
254, 301
Deel 5:832
Deel 5:834
Beschrijving
_
1.8.1. S Apparaat met roterend deel
1.9.
1.10.
1.10.4.
Ex
Mechanisch aangedreven
vloeistofpomp
Booster met twee pompen, die de
capaciteit en bedrijfsdruk aangeeft
Wasmachine
Vaatwasmachine
Droogmachine
Airco
Apparaat zonder roterende delen
Registrerend meetinstrument
Integrerend meetinstrument
Manometer
1.10.6. Ex
m³/s Deel 5:832 Debietmeter
1.11.
1.11.2.
Symbool (S) normatief
of voorbeeld (Ex)
informatief
Ex
Ex
Ex
Ex
Apparaten zonder roterende delen
Meet- en regelapparatuur
Ex
Ex
Ex
S
S
S
³)
Servomotoren
S
S
0.1 0.5
30 mb/h
MPa
MPa
AC
°C
Deel 22:5301
Registreerapparaat van het debiet
Watermeter
Warmte-energiemeter
Regelbuisleiding
Aansluitpunt
³)
De symbolen in paragraaf 1.11 zijn voor gebruik in combinatie met andere symbolen vb. vlotterklep
Pa
m³/s
m³
Wh
_
301, 405,
5037
301, 5302
_
_
Deel 5:834
422
Deel 4:718
Deel 4:725
Aanwijzend meetinstrument
Deel 5:832 Temperatuurmeter, thermometer
Deel 5:832
Deel 5:832
Deel 5:834
Deel 5:834
_
Enkelwerkende hydraulische
servomotor
Enkelwerkende diafragmaservomotor
Opmerkingen of afkortingen 7.
De pijl kan vervangen worden door het
lettersymbool voor de gemeten eenheid,
vb. °C voor de temperatuur of de letter
De asterisk moet vervangen worden door
het lettersymbool voor de gemeten eenheid,
vb. m³ voor kubieke meter of het
lettersymbool voor de hoeveelheid

Nr.
1.11.5.
1.11.6.
1.11.7.
1.11.8.
1.11.9.
1.12.2.
1.12.9.
1.12.10.
S
S
Grafisch symbool
Registratienr.
ISO 14617
1.11.3. S Deel 4:723
1.11.4 S
1.12.
1.12.7.
1.12.8.
1.12.12.
S
S
S
Vloeistofreservoirs en boilers
1.12.1. Ex
1.12.3.
1.12.4.
1.12.5.
1.12.6.
1.12.11.
1.12.13.
Symbool (S) normatief
of voorbeeld (Ex)
informatief
S
Ex
Ex
Ex
Ex
Ex
Ex
Ex
S
Ex
Ex
Ex
*
W
M
*
*
W
*
Deel 4:715
Deel 21:5001
Deel 21:5002
Deel 4:681
zie opmerking
Deel 4:730
Deel 21:5039
5040, 5061
Deel 21:5062
Deel 21:5062
244
Deel 21:5062
5003, 244
Deel 21:5062
5541
Deel 21:5062,
271
Deel 21:5062
zie opmerking
Deel 21:5062
5501
Deel 21:5062,
5501
_
_
_
_
Beschrijving
Enkelwerkende vloeistof-servomotor
Door een vloeistof bediende
servomotor
Gewicht, door een gewicht bediend
Veer, door een veer bediend
Manuele servomotor
Door een elektrische motor bediende
servomotor
Door een elektromagneet bediende
servomotor
Opslagtank van drinkwater
Druk- of vacuümvat
Drukvat met gasvormige buffer
Drukvat met diafragma
Stookboiler
Zonneboiler
Elektrisch verhitte boiler
Onrechtstreeks verhitte boiler,
bijvoorbeeld stadsverwarming
Onrechtstreeks verhitte boiler,
met twee verwarmingssystemen
Doorstroomboiler
Gestookte doorstroomboiler
Zonnedoorstroomboiler
Elektrische doorstroomboiler
Opmerkingen of afkortingen 8.
Ten behoeve van deze norm en tenzij
anders gespecificeerd, worden alle
kleppen als handbediend beschouwd
IEC 617-06-04-01
De asterisk kan vervangen worden door
het symbool voor het beschermingstype.
Zie hoofdstuk 1.5 of EN 1717:1999
De asterisk kan vervangen worden door:
O Met olie gestookt
G Met gas gestookt
C Met vaste brandstof gestookt
IEC 617-04-01-12
De asterisk kan vervangen worden door:
HW Verwarmingswater
HW-S " " toevoer
HW-R " " retour
HW-C " " circulatie
HW-PS " " primaire toevoer
HW-PR " " primaire retour
HW-SS " " secundaire toevoer
HW-SR " " secundaire retour
DHW Stadsverwarmingswater
DHW-S " " toevoer
DHW-R " " retour
De asterisk kan vervangen worden door:
O Met olie gestookt
G Met gas gestookt
C Met vaste brandstof gestookt
D Stadsverwarming

Nr.
1.13.
1.13.2.
1.13.3.
1.13.4.
1.13.5.
Brandblusapparaten
Grafisch symbool
Registratienr.
ISO 14617
Deel 3:405,
deel 21:774
Deel 3:405,
zie opmerking
Sprinkler
Beschrijving
1.13.1 S *
Deel 3:405 Brandbestrijdingsleiding
1.13.6.
1.13.7.
1.14.
1.14.1.
1.14.2.
1.14.3.
1.14.4.
Symbool (S) normatief
of voorbeeld (Ex)
informatief
Ex
Ex
S
Ex
S
S
Diverse symbolen
S
S
S
Deel 21:5037
Deel 21:5037 Watergordijn
_
Deel 3:444
Deel 21:5013
_
_
Deel 21:5040
Wandhydrant
Brandslanghaspel
Ondergrondse hydrant
Bovengrondse hydrant
Luchtonderbreking aan de afvoer
Uitwerpinrichting
Combinatie van hulpstukken
ISO 6412-1
S zie opmerking Speciale eisen voor de installatie ISO 6412-1
1.14.5. Ex Grafisch symbool
Deel 22:5101,
5102, 5112
Deel 3:405
zie opmerkingen
Veiligheidsgroep
ISO 6412-1
Opmerkingen of afkortingen 9.
De asterisk moet vervangen worden door
FW Bluswater
FW-D Bluswater in droog systeem
FW-W Bluswater in vochtig systeem
FW-S Bluswater - toevoer
(stijgleiding)

Symboliek en afkortingen voor leidingcomponenten en apparaten in sanitaire installaties
2. AANVULLEND NIET-NORMATIEF DEEL:
Voor intern gebruik binnen de VMW
Nr. Grafisch symbool Beschrijving Opmerkingen
Oorsprong symbool
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
CV
* CV
O CV
G CV
C
Badkuip
Bidet
Centrale verwarmingsketel
Doorstroommenger
Doorstroomdrukvat
Douche
Drinkwaterfontein
Dubbele spoelbak
Enkele spoelbak
Regenwaterput rond/rechthoekig
Uitgietbak
Wandurinoir
Wastafel
Wastrog
Wastrog (rond)
WC
WC (Frans model)
De asterisk kan vervangen worden door:
O Met olie gestookt
G Met gas gestookt
C Met vaste brandstof gestookt
WTCB
WTCB
WTCB
eigen ontwerp
eigen ontwerp
WTCB
eigen ontwerp
WTCB
WTCB
WTCB
WTCB
WTCB
WTCB
WTCB
eigen ontwerp
WTCB
eigen ontwerp
18. Veiligheidsgroep inlaat eigen ontwerp
10.