Behalve een belangrijke transportader is de Nijl al ... - Gijs Stenger

Onder zeil op
de Nijl
Behalve een belangrijke transportader
is de Nijl al sinds mensenheugenis
een rivier met een mystieke
aantrekkingskracht. Vele grootheden
gingen ons voor. Een reis per
dahabiya over de Nijl.
tekst & fotografie Gijs Stenger 101 Joie de Vivre

H et is aardedonker buiten. Langzaam
wordt het kleine puntje in
de verte steeds groter. De vliegtuigmotor
bromt al uren monotoon
voort maar zet langzaam
een paar tonen hoger in. Ineens, vlak voor de landing ligt hij
daar. De geheimzinnige, maar machtige rivier. Zwart door
de nacht, maar kleurrijk verlicht door de felle straatlantaarns.
Die volgen de kronkels van de rivier als feestverlichting
door Caïro. De volgende dag. In Esna, waar we na een
vlotte reis via Luxor zijn aangekomen, ziet de Nijl er heel
anders uit. Het diepe zwart en de weerschijn van felle straatlantaarns
hebben plaatsgemaakt voor blauwig groen,
kabbelend water. Wel zien we een strook fel groen riet aan de
overkant. Geen papyrusriet meer. Dat is zo goed als verdwenen,
misschien opgebruikt voor de bladen die hiervan werden
gemaakt om de gebeurtenissen van de farao’s en hun
goden vast te leggen in hiërogliefen. In een klein reisgezelschap
zullen we met gids Emam de Nijl stroomopwaarts
bedwingen.
Het is aangenaam warm als we de kade in Esna oplopen. Er
waait een zacht briesje en het is heerlijk zonnig. Op de kade
staan twee kleine jongens van een jaar of tien te zingen.
Tussen het zingen door houden ze hun hand op en roepen
iets als ’bonbon!’
Beneden op de kade staat de bemanning, zeven donker
getinte mannen in prachtige gewaden (galabiya’s) te zwaaien.
Achter hen ligt de dahabiya Zekrayaat, een traditionele
Egyptische tweemaster. Hetzelfde type schip waarmee al
eind 18de eeuw op de Nijl werd gevaren. Avonturiers,
aristocraten, kooplieden en kolonialen scheepten zich in voor
rust, vertier en avontuur.
Romantiek uit vervlogen tijden
Eenmaal aan boord dient meteen de sfeer en romantiek uit
vervlogen tijden zich aan. Je waant je een avonturier of
aristocraat. Of misschien de geschiedschrijver Herodotus, die
geboeid door deze lange rivier op zoek ging naar de bronnen
van de Nijl. In zijn Historiën schreef hij er uitvoerig over. Bij
zijn bestemming is hij overigens nooit aangekomen.
Dat zal ons deze week ook niet lukken. Net als Herodotus
zullen we uitkomen in de buurt van Elefantine, een eiland in
de Nijl bij Aswan.
Na een warm onthaal door de bemanning en een glas
verfrissende citroenkwast volgt er een rondleiding. In de
keuken beneden wordt al hard gewerkt aan de lunch. Vrolijk
lachend roept de kok ons iets onverstaanbaars toe. Beneden
is een ruime salon met zit -en eethoek, daarachter een smalle
gang, met aan weerszijde de hutten. Zes in totaal, waarvan
twee suites. Die liggen aan het eind van de gang onder het
achterdek en hebben beide een eigen balkon aan de achterkant
van het schip.
Via een trap kom je op het ruim dertig meter lange bovendek.
Heel ruim, met aan weerszijde ligstoelen en in het
midden van het dek een lange eettafel. Die wordt gedekt
voor de lunch door Moustafa, een van de bemanningsleden.
De Zekrayaat heeft inmiddels, met de zeilen gebold een voor
de windse koers naar het zuiden ingezet en wij genieten van
een heerlijke lunch op het dek. ‘Het geschenk van de Nijl, het
vruchtbare land van de vallei’, zoals Herodotus het noemde,
glijdt langzaam voorbij.
Kudde koeien
’s Middags wordt de Zekrayaat zeer behendig richting wal
gemanoeuvreerd en zonder al te veel moeite meren we aan
bij El Kab. We lopen door het kleine dorpje waar het leven in
volle gang is. Hoewel het er voor westerse begrippen primitief
en arm uitziet, valt op hoe vrolijk de kinderen spelen met
elkaar en met hun ezel. Terwijl vaders en opa’s wat praten op
een bankje in de schaduw, doen mama’s
Links: meisje in El-Kab,
een dorpje langs
de Nijl. Rechts: het
bovendek van de
Zekrayaat.
en oma’s de was. Verderop, vlakbij de
leistenen muur die het oude centrum
omringt, staat een kudde koeien te grazen
die in het Friese landschap niet zou
misstaan. Een bijzonder gezicht in het tropische groen, tussen
de palmbomen. We worden gevolgd door een jongen van een
jaar of twaalf die in zijn groene galabiya relaxed op zijn ezel
zit. Als Emam hem vraagt waarom hij niet naar school is,
legt de jongen vrolijk uit dat hij al vakantie heeft en daarom
rondjes rijdt met zijn ezel. Na het bezoek aan de ruïnes van
de tempels van Nechbet en Thot gaan we weer aan boord en
zeilen verder, op zoek naar een goede plaats voor de nacht.
Eenmaal aangelegd bij het eilandje El Qusseia, is het snel
donker. Godin Noet heeft de zon al ingeslikt en vanaf het dek
geniet ik van de muezzin die oproept voor het avond gebed.
Uit de minaretten van een verderop gelegen dorp weergalmt
het zangerige stemgeluid prachtig en indringend over de Nijl.
De omroeper weeft de korte coupletten van de Azan aan
elkaar met zijn klagerige klanken.
Met de goden op de Nijl
De volgende morgen heeft Noet de zon gelukkig weer uit
haar schoot gebaard. God Geth geniet als hij ziet hoe zijn
aarde de vriendelijke stralen ontvangt. Op bakboord, vlak bij
de achtersteven, bukt een visser vanuit zijn felgroene bootje
heel diep voorover om zijn netten te inspecteren. Het is
doodstil totdat het koloniale tafeltje op het dek omver gestoten
wordt. Een hels kabaal, dat contrasteert met de stilte die
god Chnoem vanuit de bronnen van de Nijl aandraagt. De
visser kijkt niet op of om en zet ijverig zijn inspectie voort.
Er wordt hier op de Zekrayaat, die voortglijdt over de Nijl,
ruim tijd voor alles genomen. Na het uitgebreide ontbijt is er
voor iedereen tijd om rustig te zitten, te lezen en te genieten
van wat er voorbij komt aan de wal. Damir, een van de
bemanningsleden, is in opdracht van de raïs (kapitein) in de
mast geklommen om het zeil wat te trimmen. Een indrukwekkend
gezicht, hoe hij behendig en lenig in rap tempo
boven in de top bezig is. In de verte zitten twee jongens in
een bootje. De een slaat met een stok op het water van de
Nijl om de vissen op te jagen en ze in hun zojuist uitgezette
fuik te laten zwemmen. Aan de andere kant is een man
>
Joie de Vivre102 103 Joie de Vivre

De vruchtbare oevers
van de Nijl, gezien
vanuit de Zekrayaat;
rechts: prachtige
zonsondergang;
dorpje langs de Nijl.
met een bootje vol riet op weg naar de kant. Zijn dieren
zullen naar hartelust smullen van het mooi groene gewas.
Opeens is er wat ophef. Abdul, Damir en zelfs de raïs komen
de trap opgerend en rennen over het bovendek naar achter.
‘Big fish! Big fish!’ schreeuwt Mohammed. Maar als we
komen kijken, is er geen vis te bekennen. Alleen de kok, die
op zoek naar verkoeling in het water is gesprongen en zich
aan een touw laat meeslepen.
Kamelenmarkt
Een van de voordelen van deze manier van reizen is, behalve
de sfeer en de intimiteit, dat de dahabiya, in tegenstelling
tot de veel grotere moderne nijlcruiseschepen, op plaatsen
kan aanleggen waar dat voor die grote varende hotels
onmogelijk is.
Behalve de indrukwekkende tempels van Horus in Edfu en
Luxor
Voordat je je inscheept op een dahabiya is
een bezoek aan de tempel van Karnak en de
Vallei der Koningen in de omgeving van
Luxor zeer de moeite waard.
Bereikbaarheid
Voor een Nijltocht per dahabiya vertrek je
vanuit Luxor (transfer naar Esna) of Aswan.
Beide met Egypt Air via Cairo te bereiken.
www.egyptair.nl
Tips en praktische informatie
Kijk voor meer informatie op:
• www.nile-dahabiya.com
de dubbeltempel van Horus en Sobek in Kom Ombo,
plaatsen waar de grote nijlcruiseschepen ook komen,
bezoeken we ook El Kab en Daraw. Daraw is bekend om
zijn kamelenmarkt. Kamelenhandelaren uit Soedan trekken
door de Libische woestijn om hier hun handel aan te bieden.
Door de kleine stoffige straatjes slalommen tuktuks tussen de
ezels door, en overal zie je winkeltjes in felle kleuren die de
meest uiteenlopende waar aanprijzen. Van kruiwagens tot
zakken gedroogd riet en van vers fruit tot vers geslachte
kameel die gevild voor de winkel hangt.
Terug op de Zekrayaat gonzen de indrukken nog door mijn
hoofd. Het is nog een klein stukje naar Aswan en terwijl er
wat felucca’s voorbijzeilen, denk ik aan de Egyptische goden
Seth en Noet, Horis en Isis. Mede door de fantastische
bemanning, die ons van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat
heeft vertroeteld, was het een goddelijk avontuur. •
• www.egypt.travel
• www.djedreizen.nl
De Gouden
Joie Tip
Na een bezoek aan de tempel van Luxor een heerlijke avond bij restaurant Sofra.
Hier worden uitstekende traditionele gerechten geserveerd. www.sofra.com.eg.
Joie de Vivre104 105 Joie de Vivre