Wat een accountant moet weten van XBRL/SBR
Wat een accountant moet weten van XBRL/SBR
Wat een accountant moet weten van XBRL/SBR
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
White paper<br />
<strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!<br />
Een voorstel voor discussie.<br />
Auteurs:<br />
Jan Pasmooij RA RE RO<br />
Drs. Marc <strong>van</strong> Hilvoorde RA CISA<br />
Den Haag, 5 oktober 2012
Inhoudsopgave<br />
Hoofdstukken Pagina’s<br />
1. Inleiding 3<br />
2. <strong>XBRL</strong> en <strong>SBR</strong> in het kort 4<br />
2.1 <strong>XBRL</strong> 4<br />
2.2 <strong>XBRL</strong> wereldwijd 4<br />
2.3 Het <strong>SBR</strong>-concept 5<br />
3. Waarom is <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> belangrijk? 5<br />
4. De impact <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> 6<br />
4.1 Algem<strong>een</strong> 6<br />
4.2 Gevolgen voor het proces <strong>van</strong> samenstellen 6<br />
4.3 Gevolgen voor het verstrekken <strong>van</strong> vormen <strong>van</strong> zekerheid (assurance) 7<br />
4.4 <strong>Wat</strong> is de situatie in Nederland? 9<br />
5. <strong>Wat</strong> betekent dit nu voor de <strong>accountant</strong> en de <strong>accountant</strong>sopleiding? 10<br />
5.1 Inleiding 10<br />
5.2 Gehanteerde uitgangspunten 10<br />
5.3 Uitwerking in profielen, deskundigheidsniveaus en kennisgebieden 12<br />
6. Inbedding in de (bestaande) <strong>accountant</strong>sopleiding 19<br />
7. De <strong>SBR</strong> Body of Knowledge 20<br />
7.1 Inleiding 20<br />
7.2 De inhoud <strong>van</strong> de <strong>SBR</strong> BoK 20<br />
7.3 Het gebruik <strong>van</strong> de <strong>SBR</strong> BoK 21<br />
8. Kort over de auteurs 21<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 2 | 21
1. Inleiding<br />
In de theoretische eindtermen voor de <strong>accountant</strong>sopleidingen (update 2011) komt het onderwerp<br />
<strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> slechts op twee plaatsen kort naar voren 1 . Een nadere uitwerking ontbreekt tot op heden.<br />
Het is aan de individuele opleiding om te bepalen hoeveel aandacht aan dit onderwerp wordt<br />
besteed. Omdat er nog g<strong>een</strong> sprake is <strong>van</strong> consensus over de impact <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> op het<br />
<strong>accountant</strong>sberoep en de rol <strong>van</strong> de <strong>accountant</strong>, ontbreekt <strong>een</strong> structurele inbedding <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong><br />
in de opleiding voor <strong>accountant</strong>s (zowel AA als RA). Wel zijn in 2011 ten opzicht <strong>van</strong> 2010 door <strong>een</strong><br />
aantal universiteiten en hogescholen stappen gezet om te komen tot <strong>een</strong> vorm <strong>van</strong> inbedding 2 .<br />
Omdat het <strong>SBR</strong>-Programma er<strong>van</strong> overtuigd is dat kennisontwikkeling, -borging en -verspreiding één<br />
<strong>van</strong> de, of mogelijk zelfs de belangrijkste kritische succesfactor is voor <strong>een</strong> brede adoptie <strong>van</strong> <strong>SBR</strong>,<br />
heeft het programma zich eerder bereid verklaard de <strong>accountant</strong>sopleidingen bij de nadere<br />
uitwerking actief te willen ondersteunen met kennis.<br />
In dat kader past het voorliggend voorstel waarin is aangegeven op welke wijze <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> ingebed<br />
zou kunnen worden in de huidige <strong>accountant</strong>sopleiding. Dit voorstel wordt gepubliceerd in<br />
combinatie met het beschikbaar stellen <strong>van</strong> <strong>een</strong> <strong>SBR</strong> Body of Knowledge 3 , <strong>een</strong> online kennisplatform<br />
voor <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>.<br />
Leeswijzer<br />
Voor diegene die meer wil <strong>weten</strong> <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> en <strong>SBR</strong>, wordt in hoofdstuk 2 kort stil gestaan bij de<br />
begrippen <strong>XBRL</strong> en <strong>SBR</strong>. Het belang <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> komt aan de orde in hoofdstuk 3. Hoofdstuk 4 gaat<br />
in op de impact <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> en wat dit mogelijk zal betekenen voor de <strong>accountant</strong>spraktijk en de<br />
<strong>accountant</strong>sopleiding. In hoofdstuk 6 zijn voorstellen geformuleerd op welke wijze <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> ingebed<br />
zou kunnen worden in de bestaande <strong>accountant</strong>sopleiding. In hoofdstuk 7 is de <strong>SBR</strong> Body of<br />
Knowledge toegelicht, die in de vorm <strong>van</strong> <strong>een</strong> online kennisplatform voor <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> door het <strong>SBR</strong>-<br />
Programma is ontwikkeld en zonder kosten aan belangstellenden beschikbaar wordt gesteld.<br />
Verzoek om commentaar<br />
De auteurs pretenderen niet volledig te zijn of de wijsheid in pacht te hebben. Zij nodigen<br />
belangstellenden dan ook graag uit hun reactie te geven en te komen met aanvullingen en<br />
verbeteringen. Uw reacties kunt u sturen naar marc.<strong>van</strong>.hilvoorde@logius.nl en<br />
jan.pasmooij@logius.nl.<br />
1<br />
Hoofstuk 3.4.2: Audit en Assurance, onderdeel b, punt 11 en hoofdstuk 3.4.4: Bestuurlijke informatieverzorging,<br />
onderdeel E3, punt 1.<br />
2<br />
“Mondjesmaat aandacht voor <strong>XBRL</strong>”, Accountant, december 2010 en “<strong>SBR</strong> dringt langzaam door in het<br />
onderwijs”, Accountant, juni 2012<br />
3 http://www.wikixl.nl/wiki/sbr/index.php/Body_of_Knowledge.<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 3 | 21
2. <strong>XBRL</strong> en <strong>SBR</strong> in het kort<br />
2.1 <strong>XBRL</strong><br />
eXtensible Business Reporting Language (<strong>XBRL</strong>) is <strong>een</strong> op XML gebaseerde ‘Open standaard’ die ons<br />
in staat stelt de uitwisseling <strong>van</strong> gegevens zowel op technologisch (‘syntactisch’) als op betekenis<br />
(‘semantisch’) niveau te standaardiseren. Door het gebruik <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> als standaard kan informatie op<br />
<strong>een</strong>voudige wijze wereldwijd elektronisch worden uitgewisseld. Vergelijk in dit verband <strong>XBRL</strong> met<br />
standaarden als HTML of PDF. Softwareoplossingen die met deze standaarden kunnen omgaan,<br />
kunnen op <strong>een</strong>voudige wijze de gegevens die in dit formaat worden aangeboden verwerken. Door<br />
standaardisatie op semantisch niveau is voor alle gebruikers duidelijk wat de betekenis is <strong>van</strong> <strong>een</strong><br />
gegevenselement. Deze betekenissen worden op gestructureerde wijze vastgelegd in <strong>een</strong> taxonomie,<br />
ook wel <strong>een</strong> gegevenswoordenboek genoemd. <strong>XBRL</strong> is als standaard in 1998 in de Verenigde Staten<br />
(VS) ontstaan toen <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> zich afvroeg waarom het niet mogelijk was om informatie op<br />
<strong>een</strong>voudige wijze elektronisch uit te wisselen. Hij zag dat organisaties hun informatie op papier, in<br />
PDF (vorm <strong>van</strong> elektronisch papier) of in HTML (op hun website) rapporteerden, waardoor gebruikers<br />
genoodzaakt waren om deze gegevens over te tikken om deze vervolgens elektronisch te kunnen<br />
verwerken en op te slaan. Bij het op deze manier verwerken <strong>van</strong> informatie worden bij de<br />
interpretatie fouten gemaakt, naast de directe kosten die gemoeid zijn met de verwerking. Vervelend<br />
voor organisaties die hun informatie, vaak voorzien <strong>van</strong> <strong>een</strong> controleverklaring, aan de markt ter<br />
beschikking stellen en <strong>moet</strong>en constateren dat door handmatige verwerking betrouwbare informatie<br />
over hun organisatie aan kwaliteit verliest. De voormalige voorzitter <strong>van</strong> de SEC (Securities and<br />
Exchange Commission), Christopher Cox, heeft in 2006 in <strong>een</strong> interview op één <strong>van</strong> de Amerikaanse<br />
televisiestations verteld dat bij deze vorm <strong>van</strong> digitalisering de fouten kunnen oplopen tot 30%.<br />
Ook in Nederland werkt het proces zo. Onze grootbanken verwerken tot op heden handmatig de<br />
financiële informatie <strong>van</strong> hun klanten. Dit geldt ook voor de Kamers <strong>van</strong> Koophandel die handmatig<br />
de binnengekomen financiële gegevens opgenomen in de jaarrekeningen opslaan in databases. Een<br />
kostbare en foutgevoelige wijze <strong>van</strong> verwerken <strong>van</strong> gegevens in <strong>een</strong> tijd waarin betalingen en<br />
bankmutaties elektronisch worden verwerkt en elektronisch factureren <strong>een</strong> hoge vlucht neemt.<br />
<strong>XBRL</strong> stelt ons in staat gegevens wereldwijd elektronisch uit te wisselen door de gegevens-<br />
(elementen) te voorzien <strong>van</strong> tags, <strong>een</strong> soort barcode die door <strong>een</strong> computer kan worden gelezen en<br />
het gegevenselement <strong>een</strong>duidig definieert.<br />
2.2 <strong>XBRL</strong> wereldwijd<br />
Nederland loopt in het feitelijk gebruik <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> niet meer voorop. Wij zijn wel vroeg gestart maar<br />
veel landen hebben ons ingehaald door te kiezen voor het gebruik <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> voor één rapportagestroom.<br />
Zo wordt <strong>XBRL</strong> in België al <strong>van</strong>af 2007 gebruikt voor de elektronische aanlevering <strong>van</strong><br />
financiële gegevens bij de Balanscentrale, vergelijkbaar met onze Kamers <strong>van</strong> Koophandel. Op<br />
vergelijkbare wijze wordt <strong>XBRL</strong> gebruikt in landen als Italië, Spanje, Engeland, Duitsland, Zweden,<br />
Denemarken en Ierland. In Japan, China, Korea en Singapore <strong>moet</strong>en de beursgenoteerde bedrijven<br />
hun financiële informatie verplicht in <strong>XBRL</strong> formaat bij de toezichthouder aanleveren. Dit is ook het<br />
geval in de VS waar op 30 januari 2009 het besluit is genomen dat alle bedrijven die aan de beurs in<br />
de VS zijn genoteerd, naast hun gebruikelijke SEC-filings, hun financiële gegevens ook in <strong>XBRL</strong>-<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 4 | 21
formaat <strong>moet</strong>en aanleveren en op hun website beschikbaar stellen als download. In verband met de<br />
om<strong>van</strong>g <strong>van</strong> het aantal ondernemingen (ca. 10.000) en de benodigde inspanningen en investeringen<br />
is gekozen voor <strong>een</strong> invoeringsperiode <strong>van</strong> drie jaar, wat betekent dat <strong>van</strong>af 2011 de niet in de VS<br />
gevestigde ondernemingen (foreign filers) ook in <strong>XBRL</strong> <strong>moet</strong>en rapporteren. Naast het gebruik <strong>van</strong><br />
<strong>XBRL</strong> voor de rapportage <strong>van</strong> financiële informatie in de vorm <strong>van</strong> jaarrekeningen, wordt <strong>XBRL</strong> in <strong>een</strong><br />
aantal landen ook gebruikt voor de aanlevering <strong>van</strong> fiscale aangiftes bij belastingdiensten en<br />
toezichtrapportages bij bancaire toezichthouders.<br />
2.3 Het <strong>SBR</strong>-concept<br />
De Nederlandse overheid is in 2004 het Nederlands Taxonomie Project (NTP) gestart, waarbij de<br />
standaard <strong>XBRL</strong> wordt gebruikt voor de elektronische uitwisseling <strong>van</strong> financiële, fiscale en<br />
statistische informatie tussen het bedrijfsleven en de overheid. In 2009 is het NTP overgegaan in het<br />
Standard Business Reporting (<strong>SBR</strong>) Programma, dat tot doel heeft de informatie-uitwisseling tussen<br />
het bedrijfsleven en de overheid verregaand te standaardiseren, te normaliseren, te harmoniseren<br />
en te digitaliseren, waardoor de kosten voor het samenstellen, uitwisselen en verwerken <strong>van</strong><br />
gegevens, veelal gebundeld in rapportages, kunnen worden verlaagd en door ver<strong>een</strong>voudiging en<br />
integratie <strong>van</strong> processen de kwaliteit <strong>van</strong> de gegevens kan worden verhoogd. Een integrale aanpak<br />
die zich richt op meerdere informatiestromen (multi-domain) in plaats <strong>van</strong> op één stroom (singledomain).<br />
<strong>SBR</strong> rust op drie pijlers.<br />
De 1 e pijler is het standaardiseren, normaliseren en waar mogelijk harmoniseren <strong>van</strong> de<br />
gegevens door het maken <strong>van</strong> afspraken tussen overheden en de markt over het gebruik <strong>van</strong><br />
<strong>een</strong>duidige begrippen en definities.<br />
De 2 e pijler is het standaardiseren <strong>van</strong> processen, zodat via één kanaal informatie<br />
elektronisch kan worden uitgewisseld.<br />
De 3 e pijler is het gebruik <strong>van</strong> ‘Open Standaarden’ die softwareleveranciers in staat stellen<br />
tegen relatief lage kosten softwareoplossingen te ontwikkelen. <strong>XBRL</strong> is daarbij één <strong>van</strong> de<br />
standaarden die wordt gebruikt.<br />
3. Waarom is <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> belangrijk?<br />
Met de beslissing <strong>van</strong> het kabinet eind mei 2011 dat <strong>SBR</strong> <strong>van</strong>af 2013 het enige elektronische kanaal<br />
wordt voor de ‘system-to-system’ aanlevering <strong>van</strong> (financiële) gegevens aan de overheid, heeft de<br />
overheid duidelijk gemaakt dat de invoering <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> <strong>een</strong> feit is. Een besluit dat in meer landen<br />
is genomen om de invoering <strong>van</strong> elektronische gegevensuitwisseling te versnellen.<br />
De verplichte invoering <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> in Nederland start in 2013 met de aangiftes<br />
Vennootschapsbelasting en Inkomstenbelasting voor ondernemers. In 2014 gevolgd door de aangifte<br />
Omzetbelasting en de opgaaf Intracommunautaire Prestaties, alsmede de jaarrekening voor de<br />
‘Kleine‘ rechtspersonen. Vanaf 2015 wordt <strong>SBR</strong> het exclusieve kanaal voor de elektronische<br />
aanlevering <strong>van</strong> de jaarrekeningen <strong>van</strong> de ‘Grote’ en ‘Middelgrote’ rechtspersonen. Inmiddels<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 5 | 21
hebben de grootbanken (ABN AMRO, ING en de Rabobank) zich bij <strong>SBR</strong> aangesloten en is het,<br />
weliswaar nog vrijwillig, mogelijk om kredietrapportages in <strong>SBR</strong> aan deze banken aan te leveren.<br />
In het kader <strong>van</strong> de verplichtstelling <strong>van</strong> <strong>SBR</strong> heeft de Nederlandse Beroepsorganisatie <strong>van</strong><br />
Accountants (NBA) in maart 2012 aangekondigd 4 nog voor eind 2012 te komen met <strong>een</strong> NBA-aanpak<br />
voor <strong>SBR</strong>. Omdat <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> zich direct richt op het traditionele domein <strong>van</strong> de <strong>accountant</strong>s en de<br />
administratieve / fiscale dienstverleners, is het voor het succes <strong>van</strong> <strong>SBR</strong> maar ook <strong>van</strong>uit hun<br />
dienstverlening <strong>van</strong> belang dat deze beroepsgroepen om kunnen gaan met deze ontwikkeling.<br />
4. De impact <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong><br />
4.1 Algem<strong>een</strong><br />
De invoering <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> bij de grote ondernemingen in de VS laat zien dat er verschillende<br />
invoeringsscenario’s worden gehanteerd. De meeste ondernemingen die daar informatie in <strong>XBRL</strong>formaat<br />
<strong>moet</strong>en aanleveren kiezen in eerste instantie voor de ‘bolt-on’ aanpak, die inhoudt dat de<br />
bestaande rapportageketen met <strong>een</strong> extra stap wordt verlengd. Dit betekent dat nog steeds de<br />
traditionele rapportage op papier wordt samengesteld, die daarna wordt omgezet naar <strong>XBRL</strong>formaat.<br />
Dit proces wordt in de VS vaak uitbesteed aan gespecialiseerde bedrijven, wat echter niet<br />
betekent dat de onderneming niet meer verantwoordelijk is voor de kwaliteit. Vandaar dat veel<br />
ondernemingen in de VS besluiten om dit proces zelf uit te voeren omdat, naast de kosten, toch<br />
kennis <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> en de te gebruiken taxonomie is vereist om de kwaliteitscontrole op het<br />
omzettingsproces uit te kunnen voeren. Omdat de ‘bolt-on’ aanpak g<strong>een</strong> besparingen oplevert maar<br />
all<strong>een</strong> extra werk en dus kosten, kiezen ondernemingen er voor het omzettingsproces naar <strong>XBRL</strong> te<br />
integreren in het samenstelproces <strong>van</strong> de rapportages. De rapportage op papier en in <strong>XBRL</strong> komen<br />
dan op hetzelfde moment uit hetzelfde proces tot stand. Een dergelijke aanpak maakt het mogelijk<br />
het samenstelproces <strong>van</strong> rapportages structureel goed in te richten zodat het in de toekomst<br />
mogelijk wordt ook andere <strong>XBRL</strong>-rapportages op <strong>een</strong>voudige wijze te produceren. Of de invoering in<br />
Nederland bij de (middel)grote ondernemingen <strong>een</strong> vergelijkbaar traject zal laten zien, zal de<br />
toekomst uitwijzen.<br />
De meeste ondernemingen in het MKB gaan niet zelf aan de slag met <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> maar laten dit over<br />
aan hun financieel intermediair, aan wie deze ondernemingen het samenstellen <strong>van</strong> jaarrekeningen<br />
en aangiftes, of zelfs het volledig bijhouden <strong>van</strong> hun administraties hebben uitbesteed.<br />
4.2 Gevolgen voor het proces <strong>van</strong> samenstellen<br />
Al in 2005 publiceerde de IIA Research Foundation <strong>een</strong> publicatie getiteld “<strong>XBRL</strong>: Potential<br />
Opportunities and Issues for Internal Auditors”. In deze publicatie is <strong>een</strong> overzicht opgenomen <strong>van</strong> de<br />
risico’s die <strong>een</strong> direct gevolg zijn <strong>van</strong> het gebruik <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> en de mogelijk interne beheersingsmaatregelen<br />
om deze risico’s te kunnen beheersen. In het white paper <strong>van</strong> Corefiling 5 is ook <strong>een</strong><br />
overzicht opgenomen <strong>van</strong> risico’s en maatregelen. Gevolgd door <strong>een</strong> artikel in het MAB waarin Marc<br />
4 http://www.nba.nl/Actueel/Nieuws/Nieuwsarchief/NBA-komt-met-aanpak-voor-<strong>SBR</strong>-verklaringen/.<br />
5 “Assurance Considerations for Interactive Data, Some Risks and Mitigation Techniques”, Corefiling, 2006<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 6 | 21
<strong>van</strong> Hilvoorde ingaat op de beheersing <strong>van</strong> de <strong>XBRL</strong>-rapportageketen 6 . Welke risico’s worden nu<br />
onderkend? De belangrijkste zijn het gebruik <strong>van</strong> de juiste taxonomie en het taggen <strong>van</strong> de juiste<br />
gegevenselementen. Dat is nog <strong>een</strong> hele uitdaging als je weet dat <strong>een</strong> financiële rapportage <strong>van</strong> <strong>een</strong><br />
grote onderneming al snel ruim 4.000 gegevenselementen kan bevatten, inclusief de toelichting. Het<br />
samenstelproces in de VS is nog complexer omdat het daar de grote ondernemingen is toegestaan<br />
naast de labels in de standaard US-GAAP of IFRS-taxonomie zelf ontwikkelde labels te gebruiken, die<br />
door de onderneming worden vastgelegd in <strong>een</strong> zelf ontwikkelde extensie (uitbreiding) op de<br />
standaard taxonomie. Deze vrijheid creëert nieuwe uitdagingen voor de samenstellers maar ook voor<br />
de auditors, omdat de ‘eigen labels’ niet mogen conflicteren met de labels in de standaard<br />
taxonomie. Op dit moment is in Nederland nog niet besloten of het de grote ondernemingen ook<br />
wordt toegestaan eigen extensies te gebruiken, maar op grond <strong>van</strong> de huidige verslaggevingsregels is<br />
<strong>een</strong> dergelijk besluit wel te verwachten.<br />
Inmiddels is op basis <strong>van</strong> onderzoek meer bekend over de risico’s en de wijze waarop deze kunnen<br />
worden beheerst. Door de verplichtstelling in de VS is grootschalige rapportage in <strong>XBRL</strong> op gang<br />
gekomen wat het mogelijk heeft gemaakt onderzoek te doen, onder meer 7 , 8 , 9 , 10 , 11 . Onderzoek wijst<br />
uit dat met name de mogelijkheid <strong>van</strong> extensies extra risico’s met zich meebrengt. Duidelijk is dat<br />
kennis <strong>van</strong> (het gebruik <strong>van</strong>) <strong>XBRL</strong>, de inhoud en samenstelling <strong>van</strong> de te gebruiken taxonomieën en<br />
het proces <strong>van</strong> samenstellen (taggen) noodzakelijk is om de kwaliteit <strong>van</strong> het proces en de interne<br />
beheersing te kunnen beheersen en beoordelen. Kennis die niet tot de algemene kennis <strong>van</strong> de<br />
<strong>accountant</strong>, de administratieve medewerker of de fiscale adviseur behoort en niet in de huidige<br />
opleidingen is opgenomen. Zie voor nadere informatie over uitgevoerd onderzoek het overzicht <strong>van</strong><br />
<strong>weten</strong>schappelijke publicaties, opgenomen in de <strong>SBR</strong> Body of Knowledge 12 .<br />
4.3 De gevolgen voor het verstrekken <strong>van</strong> vormen <strong>van</strong> zekerheid (assurance)<br />
Voor zover ons bekend is er op dit moment buiten Nederland nog g<strong>een</strong> concrete vraag naar de<br />
mogelijkheid <strong>van</strong> het verstrekken <strong>van</strong> zekerheid bij rapportages in <strong>XBRL</strong>-formaat. In <strong>een</strong> aantal landen<br />
wordt de traditionele controleverklaring nog meegeleverd bij de <strong>XBRL</strong>-rapportage. Een <strong>een</strong>duidige<br />
wereldwijde oplossing is echter nog niet voorhanden. Zoals ons echter de ervaring leert, kan één<br />
‘onjuiste’ <strong>XBRL</strong>-rapportage, die leidt tot <strong>een</strong> aanzienlijke schade(claim), aanleiding zijn voor<br />
toezichthouders, overheden of gebruikers, <strong>een</strong> vorm <strong>van</strong> zekerheid bij <strong>een</strong> <strong>XBRL</strong>-rapportage te<br />
verlangen (eisen). Een dergelijke verwachting is niet irreëel. Zo heeft de Advisory Committee on<br />
Improvements to Financial Reporting (ACIFR), die in opdracht <strong>van</strong> de SEC in de voorbereiding <strong>van</strong> de<br />
6<br />
Marc <strong>van</strong> Hilvoorde: “De beheersing <strong>van</strong> de <strong>XBRL</strong>-rapportageketen”, MAB juni 2008, pagina’s 280-289.<br />
7<br />
J. Efrim Boritz & Won Gyun No: “Assurance on <strong>XBRL</strong>-Related Documents: The Case of United Technologies”,<br />
Journal of Information Systems 23 (2009): 49 –78.<br />
8<br />
Roger Debreceny, Stephanie Farewell, Maciej Piechocki, Carsten Felden, André Gräning: “Does it add up? Early<br />
evidence on the data quality of <strong>XBRL</strong> filings to the SEC”, Journal of Accounting and Public Policy, 29 (2010): 296-306.<br />
9<br />
Roger Debreceny, Stephanie Farewell, Maciej Piechocki, Carsten Felden, André Gräning, Alessandro d’Eri: “Flex or<br />
Break? Cause and Consequences of Extensions in <strong>XBRL</strong> Disclosures to the SEC”, Presentation during the 20 th <strong>XBRL</strong><br />
International Conference, Rome April 2010.<br />
10<br />
Hui Du, Miklos A. Vasarhelyi, Xiaochuan Zheng: <strong>XBRL</strong> Mandate: ” Thousands of Filing Errors and So What?”,<br />
Working Papers. University of Houston, Rutgers Business School, Bryant University (2011).<br />
11 <strong>XBRL</strong> US: “Avoiding Common Errors in <strong>XBRL</strong> Creation”(2010).<br />
12 http://www.wikixl.nl/wiki/sbr/index.php/Body_of_Knowledge.<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 7 | 21
verplichtstelling in de VS advies heeft uitgebracht hoe om te gaan met het assurance-vraagstuk, in<br />
haar adviesrapport 13 aan de SEC aangegeven op het moment <strong>van</strong> verplichtstelling af te zien <strong>van</strong> het<br />
eisen <strong>van</strong> Third Party assurance. Als redenen voor dit advies werd aangegeven de mogelijke kosten<br />
en tijd om assurance af te geven, die op dat moment niet zouden opwegen tegen de voordelen <strong>van</strong><br />
het gebruik <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> 14 . De commissie heeft vervolgens de SEC en de PCAOB geadviseerd tijdens de<br />
invoering <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> in de VS de noodzaak voor Third Party assurance verder te onderzoeken.<br />
Bij de invoering in 2009 was iedere onderneming de eerste twee jaar vrijgesteld <strong>van</strong><br />
aansprakelijkheid als zou blijken dat de inhoud <strong>van</strong> de <strong>XBRL</strong>-rapportage materieel afweek <strong>van</strong> de<br />
oorspronkelijke financial statements. Deze vrijwaringsperiode is voor de 1 e tranche <strong>van</strong><br />
ondernemingen inmiddels afgelopen, zij zijn nu volledig aansprakelijk voor eventuele materiële<br />
onjuist- of onvolledigheden. In dat kader is de uitspraak <strong>van</strong> Greg Zegarowski <strong>van</strong> URS (<strong>een</strong> top 500<br />
bedrijf ) in de laatste uitgave <strong>van</strong> iBR 15 interessant, waarin hij aangeeft dat nog niet duidelijk is of de<br />
SEC Third Party assurance gaat eisen, maar dat zijn onderneming, gezien de aansprakelijkheid, PwC<br />
heeft gevraagd de kwartaalrapportages te beoordelen.<br />
Een ander interessant gegeven is dat de Chinese overheid tijdens de <strong>XBRL</strong> Internationaal conferentie<br />
in Beijing (oktober 2010) informeel al heeft laten <strong>weten</strong> <strong>een</strong> vorm <strong>van</strong> assurance bij <strong>XBRL</strong>rapportages<br />
te overwegen.<br />
Naar aanleiding <strong>van</strong> de invoering <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> in de VS heeft het Amerikaanse <strong>accountant</strong>sinstituut<br />
AICPA <strong>een</strong> tweetal producten ontwikkeld die de auditor kan helpen bij het beoordelen <strong>van</strong> de<br />
kwaliteit <strong>van</strong> <strong>een</strong> <strong>XBRL</strong>-rapportage. De eerste publicatie is Statement of Position 09-1, getiteld<br />
“Performing Agreed-Upon Procedures Engagements That Address the Completeness, Accuracy, or<br />
Consistency of <strong>XBRL</strong>-Tagged Data”. In dit document is aangegeven welke activiteiten door <strong>een</strong> auditor<br />
kunnen worden uitgevoerd om de kwaliteit <strong>van</strong> <strong>een</strong> rapportage in <strong>XBRL</strong>-formaat te beoordelen. Een<br />
tweede publicatie is in 2012 verschenen getiteld “Principles and Criteria for <strong>XBRL</strong>-formatted<br />
Information”.<br />
In internationaal verband is nog g<strong>een</strong> ondersteuning in de vorm <strong>van</strong> bijvoorbeeld richtlijnen of<br />
Practice Statements beschikbaar. De IAASB heeft in 2009 wel <strong>een</strong> Task Force in het leven geroepen<br />
maar deze heeft tot op heden g<strong>een</strong> bruikbare resultaten opgeleverd. Wel hebben IIA in 2009 en<br />
IFAC/ISACA 16 in 2011 informatieve publicaties uitgebracht waarin in algemene zin informatie wordt<br />
verstrekt over de gevolgen maar ook mogelijkheden <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> voor interne auditors, IT-auditors en<br />
<strong>accountant</strong>s in business. Daarnaast is door <strong>een</strong> aantal landen guidance gepubliceerd die de<br />
verschaffers en gebruikers <strong>van</strong> informatie in <strong>XBRL</strong> helpen bij het samenstellen en het gebruiken <strong>van</strong><br />
<strong>XBRL</strong> rapportages. Ook is onderzoek beschikbaar waaruit blijkt welke fouten voorkomen in <strong>XBRL</strong><br />
rapportages 17 en hebben <strong>een</strong> aantal <strong>weten</strong>schappers voorstellen gepubliceerd op welke wijze<br />
13<br />
ACIFR, Draft Decision Memo, January 11, 2008.<br />
14<br />
ACIFR, Draft Decision Memo, January 11, 2008, II.C: Assurance<br />
15<br />
“<strong>XBRL</strong> Building Efficiency”, by Greg Zegarowski (URS): INTERACTIVE BUSINESS REPORTING (iBR), Vol 02. Issue 03,<br />
August 2012<br />
16<br />
“Leveraging <strong>XBRL</strong> for Value in Organizations”, IFAC/ISACA White Paper, June 2011<br />
17<br />
Zie in dit verband www.xbrlcloud.com, waarin <strong>een</strong> overzicht wordt gegeven <strong>van</strong> de in <strong>XBRL</strong>-rapportages<br />
aangetroffen fouten.<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 8 | 21
invulling zou kunnen worden gegeven aan het verstrekken <strong>van</strong> vormen <strong>van</strong> zekerheid, zie onder<br />
meer 18 , 19 , 20 , 21 , 22 .<br />
Als bijdrage aan de discussie publiceert Deloitte NL al drie jaar haar Financial Statements ook in <strong>XBRL</strong>formaat,<br />
voorzien <strong>van</strong> <strong>een</strong> assurance-rapport <strong>van</strong> Ernst & Young. Zie in dit verband ook het artikel in<br />
de Accountant <strong>van</strong> december 2010 waarin is aangegeven dat <strong>XBRL</strong>-assurance <strong>een</strong> fundamentele<br />
discussie behoeft 23 .<br />
4.4 <strong>Wat</strong> is de situatie in Nederland?<br />
In de Nederlandse situatie heeft het <strong>SBR</strong>-Programma zich bij de verplichtstelling <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> niet<br />
afhankelijk willen maken <strong>van</strong> internationale oplossingen om vormen <strong>van</strong> zekerheid te kunnen<br />
verstrekken bij rapportages in <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>-formaat. Zo heeft de Nederlandse overheid <strong>een</strong> aantal jaren<br />
geleden aan de NBA (toen nog het NIVRA) gevraagd om te komen met <strong>een</strong> generieke aanpak voor<br />
<strong>XBRL</strong>-assurance. Zo is in de consultatie voorafgaand aan het besluit tot verplichtstelling met de NBA<br />
afgesproken dat de <strong>accountant</strong>s zo snel mogelijk met <strong>een</strong> oplossing zullen komen om het mogelijk te<br />
maken om jaarrekeningen met <strong>een</strong> controleverklaring in <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>-formaat te kunnen publiceren en<br />
te deponeren. Dit om te voorkomen dat de eerder gepubliceerde uitspraak <strong>van</strong> het NIVRA in NIVRA<br />
Nieuws (8 februari 2007), dat de huidige <strong>accountant</strong>sverklaring niet gebruikt mag worden bij het<br />
digitaal deponeren <strong>van</strong> <strong>een</strong> jaarrekening in <strong>XBRL</strong>-formaat, de invoering <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> in Nederland<br />
zou kunnen vertragen. In dat kader past de eerder aangehaalde aankondiging <strong>van</strong> de NBA nog voor<br />
eind 2012 te komen met <strong>een</strong> NBA-aanpak voor <strong>SBR</strong>. Voorts heeft de NBA in oktober 2010 de<br />
Praktijkhandreiking 1114 “<strong>SBR</strong> Kredietrapportages” uitgebracht, waarin <strong>een</strong> samenstel-verklaring bij<br />
de door de <strong>accountant</strong> (AA of RA) verstrekte kredietrapportage verplicht is gesteld.<br />
Voorts is <strong>van</strong> belang te <strong>weten</strong> dat de Nederlandse overheid actief <strong>een</strong> verbreding <strong>van</strong> het aantal<br />
rapportagestromen nastreeft, naast de nu in het <strong>SBR</strong>-Programma opgenomen stromen (financiële<br />
verslaggeving, fiscale aangiftes, statistiek opgaven en kredietrapportages). Denk hierbij aan<br />
rapportagestromen in de gezondheidszorg, het onderwijs, de Agro-sector en de financiële<br />
dienstverlening. Een vergelijkbare ontwikkeling is in het buitenland zichtbaar, bijvoorbeeld in Europa<br />
waar in het bankentoezicht <strong>XBRL</strong> als rapportagestandaard verplicht is gesteld.<br />
18<br />
Michael Ales, Glen Gray: “A Relative Cost Framework of Demand for External Assurance of <strong>XBRL</strong> filings”, Journal of<br />
Information Systems,Vol 26, No 1, Spring 2010, pages 103-126.<br />
19<br />
Richard Fisher, Peter Oyelere, Fawzi Laswad: “Corporate reporting on the Internet, Audit issues and content<br />
analysis of practices´, Managerial Auditing Journal, Vol. 19, No. 3, 2004, pages 412-439.<br />
20<br />
David Plumlee, Marlene Plumlee: “Assurance on <strong>XBRL</strong> for Financial Reporting”, University of Utah, February 2008;<br />
available at HTTP://SSRN.COM/ABSTRACT=1104245.<br />
21<br />
Rajendra P. Srivastava, Alexander Kogan: “Assurance on <strong>XBRL</strong> Instance Document: A conceptual framework of<br />
assertions”, International Journal of Accounting Information Systems, 11 (2010), pages 261-273.<br />
22<br />
Jan Pasmooij, Jerry Trites, Bill Swirsky: “INTERACTIVE DATA: THE IMPACT ON ASSURANCE. NEW CHALLENGES FOR<br />
THE AUDIT PROFESSION”. Research Paper published by the Assurance Working Group of <strong>XBRL</strong> Int., (november 2006);<br />
available at HTTP://WWW.<strong>XBRL</strong>.ORG/ANNOUNCEMENTS/INTERACTIVE-DATA-ASSURANCE-2006-11-10.PDF.<br />
23<br />
“<strong>XBRL</strong>-assurance behoeft fundamentele discussie”, Accountant, december 2010.<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 9 | 21
5. <strong>Wat</strong> betekent dit nu voor de <strong>accountant</strong> en de <strong>accountant</strong>sopleiding?<br />
5.1 Inleiding<br />
Op grond <strong>van</strong> het voorgaande is naar wij aannemen duidelijk dat de <strong>accountant</strong>, de administratieve<br />
dienstverlener en fiscaal adviseur, ieder afhankelijk <strong>van</strong> zijn rol in de rapportageketen, in hun<br />
beroepspraktijk te maken krijgen met <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>. Dit standpunt wordt onderstreept door keur aan<br />
artikelen die in de <strong>SBR</strong> Body of Knowledge 24 zijn opgenomen en die ingaan op de te verwachten<br />
veranderingen en impact op de beroepspraktijk. Zie in dit verband onder meer de standpunten <strong>van</strong><br />
de AICPA 25 , FEE 26 , IFAC 27 , ACCA 28 , PWC 29 en 30 , CICA 31 en 32 , PCAOB 33 onder ‘Ontwikkelingen’, ‘Impact’<br />
en “Internationaal’.<br />
Onderstaand treft u onze voorstellen aan voor inbedding <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> in de <strong>accountant</strong>sopleiding.<br />
Deze voorstellen zijn mede gebaseerd op de eerder genoemde artikelen en de uitkomsten <strong>van</strong> <strong>een</strong><br />
rondetafelconferentie · met <strong>een</strong> 20-tal deskundigen werkzaam bij de overheid, in de accountancy, het<br />
accountancyonderwijs en in de administratieve dienstverlening. Tijdens deze rondetafelconferentie<br />
hebben de deelnemers <strong>een</strong> verkenning uitgevoerd met als doel inzicht te krijgen in de kennis<br />
waarover <strong>accountant</strong>s (en administratieve dienstverleners en fiscaal adviseurs) in het kader <strong>van</strong> hun<br />
beroepsuitoefening zouden <strong>moet</strong>en beschikken.<br />
5.2 Gehanteerde uitgangspunten<br />
Bij het uitwerken <strong>van</strong> onze voorstellen hebben wij de volgende uitgangspunten gehanteerd:<br />
5.2.1 <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> onderdeel <strong>van</strong> <strong>een</strong> algemene ontwikkeling<br />
De ontwikkelingen met betrekking tot <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> vinden hun oorsprong in veel grotere internationale<br />
ontwikkelingen op het terrein <strong>van</strong> de administratieve dienstverlening en verslaggeving. Wereldwijd<br />
vindt op het terrein <strong>van</strong> informatie-uitwisseling en verslaggeving standaardisering, normalisering en<br />
harmonisering plaats in combinatie met verregaande digitalisering en integratie <strong>van</strong> processen, die<br />
leiden tot vormen <strong>van</strong> ketenautomatisering en gestandaardiseerde rapportages in elektronische<br />
vorm. <strong>XBRL</strong> maakt deze ontwikkeling mogelijk. <strong>SBR</strong> is het concept waarin in Nederland invulling<br />
wordt gegeven aan de verregaande standaardisering, normalisering, harmonisering en digitalisering<br />
<strong>van</strong> de informatie-uitwisseling tussen het bedrijfsleven en de overheid en overheden onderling. Dit<br />
betekent dat <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> in deze context <strong>moet</strong> worden geplaatst om de ontwikkeling en het gebruik<br />
<strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> te kunnen begrijpen. Daarom is het <strong>van</strong> belang dat de <strong>accountant</strong> zeker in algemene<br />
24 http://www.wikixl.nl/wiki/sbr/index.php/Body_of_Knowledge.<br />
25 “The Shifting Paradigm in Business Reporting and Asuurance”, AICPA, 2008.<br />
26 “eXtensible Business Reporting Language (<strong>XBRL</strong>) – The impact on <strong>accountant</strong>s and auditors”, Policy Statement,<br />
december 2009.<br />
27 “<strong>XBRL</strong>: THE EMERGING LANDSCAPE”, Staff Questions and Answers, AAISB, januari 2010.<br />
28 “<strong>XBRL</strong>: The Views of Stakeholders”, ACCA, Research Report 111, 2009 (ISBN: 978-1-85908-454-0).<br />
29 Mike Willis, Bruno Tesnière, Alison Jones: “Corporate Communications for the 21 ste Century”, 2002.<br />
30<br />
“Van heilige naar veilige huisjes”, PWC, mei 2012.<br />
31<br />
“DATA LEVEL ASSURANCE”, CICA Reseach Study, 2011 (ISBN: 978-1-55385-485-2).<br />
32<br />
“AUDIT & CONTROL IMPLICATIONS”, CICA, december 2005.<br />
33<br />
“ATTEST ENGAGEMENTS REGARDING <strong>XBRL</strong> FINANCIAL INFORMATION FURNISHED UNDER THE <strong>XBRL</strong> VOLUNTARY<br />
FINANCIAL REPORTING PROGRAM ON THE EDGAR SYSTEM”, PCAOB Staf Questions and Answers, mei 2005.<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 10 | 21
zin op de hoogte is <strong>van</strong> de (internationale) ontwikkelingen en de gevolgen hier<strong>van</strong> op zijn<br />
dienstverlening en business case.<br />
5.2.2 <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> staat dus niet op zich zelf<br />
De problematiek <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> <strong>moet</strong> dan ook <strong>van</strong>uit de algemene ontwikkelingen worden benaderd<br />
en niet als <strong>een</strong> op zich zelf staande ontwikkeling. De invoering <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> is <strong>een</strong> natuurlijke stap in<br />
de verdere integratie en digitalisering <strong>van</strong> processen. Om die reden is <strong>een</strong> bespreking <strong>van</strong> het<br />
onderwerp <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> in speciale colleges niet op zijn plaats, maar past het de verschillende facetten<br />
<strong>van</strong> de invoering en het gebruik <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> te behandelen in de (bestaande) vakken. Als<br />
voorbeeld kunnen de gevolgen voor de interne beheersing worden behandeld in het vak ‘Bestuurlijke<br />
Informatieverzorging/Interne Beheersing’ en de internationale taxonomieën (IFRS en US-GAAP) en<br />
de Nederlandse Taxonomie in het vak ‘Verslaggeving’.<br />
5.2.3 Benodigde kennis en vaardigheden (competenties) afhankelijk <strong>van</strong> de rol<br />
De benodigde kennis <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> en de daarbij behorende vaardigheden zijn afhankelijk <strong>van</strong> de rol<br />
<strong>van</strong> de <strong>accountant</strong> en zijn betrokkenheid bij het feitelijk gebruik <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> in de rapportageketen.<br />
Dit betekent dat in de verdere uitwerking verschillende profielen zijn onderkend, die gegeven<br />
hun rol behoefte hebben aan andere kennis en vaardigheden.<br />
5.2.4 Assurance deels uitgewerkt<br />
In het voorliggende voorstel is al wel rekening gehouden met de huidige ontwikkelingen op het<br />
terrein <strong>van</strong> het afgeven <strong>van</strong> vormen <strong>van</strong> zekerheid bij <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>-rapportages. Nadere uitwerking kan<br />
pas plaatsvinden, nadat de NBA meer duidelijkheid schept over de wijze waarop in Nederland<br />
vormen <strong>van</strong> zekerheid kunnen worden verstrekt bij <strong>XBRL</strong>-rapportages en wat in dat kader op het<br />
terrein <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> aan kennis en vaardigheden <strong>van</strong> de <strong>accountant</strong> wordt verwacht/vereist. Wel is<br />
op grond <strong>van</strong> onderzoek duidelijk dat het verstrekken <strong>van</strong> assurance bij <strong>XBRL</strong>-rapportages impact zal<br />
hebben op het object <strong>van</strong> onderzoek en daarmee op de inhoud <strong>van</strong> de af te geven verklaringen, de<br />
daarvoor uit te voeren werkzaamheden, naast het proces <strong>van</strong> openbaarmaking en het ondertekenen<br />
<strong>van</strong> de verklaring met het beroepscertificaat 34 .<br />
5.2.5 Voorstellen niet all<strong>een</strong> voor de <strong>accountant</strong><br />
De voorstellen richten zich primair op de <strong>accountant</strong> maar gelden ook voor medewerkers die<br />
werkzaam zijn in de administratieve dienstverlening en/of als fiscaal adviseur of IT-auditor.<br />
5.2.6 Feitelijke invulling is aan de onderwijs en –kennisinstellingen<br />
Het is uiteindelijk aan de onderwijs- en kennisinstellingen om <strong>een</strong> keuze te maken welke kennis en<br />
vaardigheden worden aangeboden en op welke wijze deze worden ingebed in de ‘bestaande’<br />
opleidingen. Deze zullen afhankelijk zijn <strong>van</strong> de doelgroep voor de opleiding. Daarom zijn deze<br />
voorstellen bruikbaar voor zowel het MBO, HBO als het <strong>weten</strong>schappelijk onderwijs of particuliere<br />
onderwijsinstellingen die <strong>accountant</strong>sopleidingen aanbieden, alsmede onderwijsinstellingen die<br />
opleidingen in het kader <strong>van</strong> de permanente educatie aanbieden.<br />
34 Zie in dit verband de eerder aangegeven onderzoeken en de publicaties onder meer opgenomen in het de <strong>SBR</strong><br />
Body of Knowledge onder ‘Ontwikkelingen’, ‘Internationaal’, ‘Impact’ en ‘Assurance’.<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 11 | 21
5.3 Uitwerking in profielen, deskundigheidsniveaus en kennisgebieden<br />
5.3.1 Uitwerking profielen (rollen)<br />
Bij de uitwerking is uitgegaan <strong>van</strong> de verschillende rollen die <strong>accountant</strong>s in de rapportageketen<br />
vervullen. Deze zijn uitgewerkt in profielen. Voorts is per profiel het vereiste deskundigheidsniveau<br />
aangegeven. Ook is <strong>een</strong> relatie gelegd met verschillende kennisgebieden, waarbij aansluiting is<br />
gezocht met de processen in de rapportageketen. Per kennisgebied zijn rele<strong>van</strong>te<br />
kenniscomponenten aangegeven.<br />
De verschillende rollen kunnen als volgt schematisch worden weergegeven.<br />
Figuur 1<br />
Onder ‘Intermediair’ wordt in dit schema verstaan <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> die werkzaam is in de<br />
samenstelpraktijk, evenals <strong>een</strong> medewerker werkzaam in de administratieve dienstverlening of <strong>een</strong><br />
fiscaal adviseur.<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 12 | 21
De volgende rollen/profielen worden onderkend:<br />
Rol Omschrijving rol Competentieprofiel<br />
AB Accountant<br />
in<br />
Business<br />
AS Accountant<br />
werkzaam in de<br />
Samenstelpraktijk<br />
AC Accountant<br />
werkzaam in de<br />
Controlepraktijk<br />
+<br />
Interne auditor<br />
De <strong>accountant</strong> werkzaam als ‘Accountant<br />
in Business’, mogelijk in de rol <strong>van</strong> CEO,<br />
CFO, controller of beslisser/gebruiker.<br />
De <strong>accountant</strong> werkzaam in de<br />
samenstelpraktijk en (eind)verantwoordelijk<br />
voor het samenstellen<br />
<strong>van</strong> rapportages in <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>. Onder<br />
deze doelgroep vallen ook de fiscaal<br />
adviseurs die aangiftes in <strong>SBR</strong> opstellen<br />
en de medewerkers werkzaam in de<br />
administratieve dienstverlening die<br />
betrokken zijn bij het samenstellen <strong>van</strong><br />
jaarrekeningen, kredietrapportages en/of<br />
toezichtrapportages in <strong>SBR</strong>.<br />
De <strong>accountant</strong> die werkzaam is in de<br />
controlepraktijk en (eind)verantwoordelijk<br />
voor de controle <strong>van</strong><br />
rapportages in <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>. Onder deze<br />
doelgroep vallen ook interne auditors.<br />
Deze doelgroep staat model voor de<br />
professional die <strong>van</strong>uit zijn brede blik in<br />
algemene zin op de hoogte is <strong>van</strong> de<br />
ontwikkelingen op het terrein <strong>van</strong><br />
standaardisering, normalisering,<br />
harmonisering en digitalisering <strong>van</strong><br />
administratieve processen en verslaggeving,<br />
wat in de praktijk betekent algemene kennis<br />
over de concepten <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> en de<br />
toepassingsmogelijkheden daar<strong>van</strong>.<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 13 | 21<br />
AB<br />
+<br />
Met meer diepgang kennis <strong>van</strong> en ervaring<br />
met het gebruik <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> bij het<br />
samenstellen <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>-rapportages en<br />
de gevolgen voor de organisatie en de<br />
processen. Hij is in staat zijn in die rol de<br />
eindverantwoordelijkheid voor de kwaliteit<br />
<strong>van</strong> de samengestelde <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>rapportages<br />
te dragen.<br />
AS<br />
+<br />
Met meer diepgang kennis <strong>van</strong> en ervaring<br />
met het gebruik <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> bij het<br />
samenstellen en vooral het controleren <strong>van</strong><br />
<strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>-rapportages. Hij is in staat in die<br />
rol de eindverantwoordelijkheid voor de<br />
beoordeling/controle <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>rapportages<br />
te dragen en dit zichtbaar te<br />
maken door het kunnen afgeven <strong>van</strong> <strong>een</strong><br />
verklaring/conclusie.
Rol Omschrijving rol Competentieprofiel<br />
Aexpert<br />
Figuur 2<br />
Accountant<br />
werkzaam als<br />
<strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> expert<br />
De <strong>accountant</strong> die werkzaam is als expert<br />
op het terrein <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>.<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 14 | 21<br />
AC<br />
+<br />
Deze doelgroep staat model voor de<br />
professional die als expert <strong>van</strong>uit zijn<br />
verantwoordelijk beschikt over diepgaande<br />
(technische) kennis <strong>van</strong> en ervaring met het<br />
gebruik <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>, inclusief de gebruikte<br />
taxonomieën en het <strong>van</strong>uit die rol kunnen<br />
ondersteunen <strong>van</strong> ondernemingen /<br />
<strong>accountant</strong>s bij het samenstellen en/of<br />
controleren/beoordelen <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> -<br />
rapportages.<br />
5.3.2 Uitwerking deskundigheidsniveaus<br />
In de praktijk worden verschillende deskundigheidsniveaus onderkend. Van de <strong>accountant</strong> werkzaam<br />
in de controle als <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>-expert wordt <strong>een</strong> heel ander niveau <strong>van</strong> deskundigheid verwacht dan de<br />
<strong>accountant</strong> werkzaam als ‘Accountant in Business’ bij <strong>een</strong> onderneming waar nog g<strong>een</strong> gebruik wordt<br />
gemaakt <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>. Hierbij is <strong>een</strong> vergelijking gemaakt met de aanpak <strong>van</strong> IFRS, waar <strong>van</strong> de<br />
algemene <strong>accountant</strong> algemene kennis <strong>van</strong> (het gebruik <strong>van</strong> IFRS) wordt verwacht en <strong>van</strong> de expert<br />
diepgaande kennis. De gehanteerde deskundigheidsniveaus 1 t/m 3 sluiten aan bij de door de CEA in<br />
de Eindtermen gehanteerde niveaus, met de aantekening dat in dit voorstel ook <strong>een</strong><br />
deskundigheidsniveau 4 is aangegeven dat is bedoeld voor de expert.<br />
Niveau Omschrijving<br />
1 Basis Het hebben <strong>van</strong> inzicht in en kennis <strong>van</strong> de concepten, de begrippen en definities, alsmede het<br />
gebruik <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>.<br />
2 Middel Basis +<br />
Het kunnen toepassen <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> als samensteller <strong>van</strong> rapportages. In dat kader inzicht hebben<br />
in het proces <strong>van</strong> het tot stand komen (inclusief het gebruik <strong>van</strong> taxonomieën) en de daarvoor<br />
noodzakelijke activiteiten, inclusief het proces <strong>van</strong> interne beheersing. Dit betekent niet dat de<br />
betrokkene zelf de activiteiten dagelijks uitvoert, deze zullen, afhankelijk <strong>van</strong> de gebruikte<br />
softwaretoepassingen, waarschijnlijk grotendeels geautomatiseerd verlopen. Maar dit betekent wel<br />
dat de betrokken <strong>accountant</strong> kennis heeft <strong>van</strong> de inhoud <strong>van</strong> deze processen, in staat is deze te<br />
beheersen, te bewaken en te beoordelen en daarvoor de verantwoordelijkheid te dragen. Dit mede<br />
met het oog op de verbreding die naar verwachting in de toekomst zal leiden tot meer vraag naar<br />
rapportages op maat, die dan door de samensteller <strong>moet</strong>en kunnen worden samengesteld.
Niveau Omschrijving<br />
3 Hoog Middel +<br />
4 Expert 35 Hoog +<br />
Figuur 3<br />
Het in algemene zin kunnen beoordelen/controleren <strong>van</strong> het op de juiste wijze toepassen <strong>van</strong><br />
<strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>, inclusief het waar nodig kunnen aansturen <strong>van</strong> specialisten en het beoordelen <strong>van</strong> de<br />
kwaliteit <strong>van</strong> hun werk. Dit betekent in de praktijk dat de betrokken <strong>accountant</strong>, vergelijkbaar met<br />
de huidige aanpak <strong>van</strong> de <strong>accountant</strong>scontrole, in staat is <strong>een</strong> controleaanpak gericht op het<br />
beoordelen/controleren <strong>van</strong> het gebruik <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> te ontwerpen en deze uit te voeren.<br />
Het in detail en met grote diepgang kunnen beoordelen/controleren <strong>van</strong> het op de juiste wijze<br />
toepassen 36 <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> / <strong>SBR</strong>, inclusief de technische en inhoudelijke kwaliteit <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> / <strong>SBR</strong> -<br />
rapportages. Deze expert zal naar verwachting de algemene <strong>accountant</strong> ondersteunen bij de<br />
uitvoering <strong>van</strong> zijn werkzaamheden gericht op <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>.<br />
5.3.3 Uitwerking <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>-kennisgebieden<br />
Kennis is onderverdeeld naar kennisgebieden, waarbij aansluiting is gezocht met de processen in de<br />
rapportageketen en de rollen (werkzaamheden) <strong>van</strong> <strong>accountant</strong>s.<br />
De volgende kennisgebieden zijn onderscheiden:<br />
Figuur 4<br />
35 Vereist mede kennis en vaardigheden op het terrein <strong>van</strong> IT-auditing<br />
36 Samenstellen en/of verwerken/gebruiken<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 15 | 21
Per kennisgebied zijn op hoofdlijnen de rele<strong>van</strong>te kenniscomponenten aangegeven. Voor <strong>een</strong> nadere invulling<br />
wordt verwezen naar de kenniscomponenten zoals opgenomen in de <strong>SBR</strong> Body of Knowledge.<br />
A. Algemene ontwikkelingen administratieve dienstverlening / verslaggeving / rapportering<br />
Dit kennisgebied heeft betrekking op de (inter)nationale ontwikkelingen op het terrein <strong>van</strong> de<br />
administratieve processen, dienstverlening, verslaggeving en rapportering, veelal als gevolg <strong>van</strong> de<br />
globalisering <strong>van</strong> de economische markten. Onderwerpen als standaardisering, normalisering,<br />
harmonisering en digitalisering komen hier aan de orde, alsmede de impact hier<strong>van</strong> de administratieve en<br />
rapportageprocessen <strong>van</strong> organisaties en de dienstverlening <strong>van</strong> <strong>accountant</strong>s. Digitalisering leidt tot<br />
vormen <strong>van</strong> ketenautomatisering en -integratie, waarbij geautomatiseerde processen met elkaar<br />
verbonden worden en geïntegreerd, en meerdere partijen verantwoordelijk worden voor (de kwaliteit<br />
<strong>van</strong>) deze processen.<br />
De genoemde ontwikkelingen hebben onder meer gevolgen voor:<br />
de inrichting en de volgorde <strong>van</strong> (administratieve) processen en de wijze <strong>van</strong> samenwerking<br />
tussen professionals;<br />
de werkzaamheden in de administratieve dienstverlening en andere vormen <strong>van</strong> dienstverlening;<br />
de inrichting <strong>van</strong> het toezicht, bijvoorbeeld HT;<br />
het proces <strong>van</strong> samenstellen dat meer en meer geautomatiseerd zal gaan verlopen met als basis<br />
geautomatiseerde basissystemen waarin actuele informatie in gestandaardiseerde vorm<br />
beschikbaar is;<br />
de controle-aanpak en -werkzaamheden <strong>van</strong> <strong>accountant</strong>s. Objecten <strong>van</strong> onderzoek worden<br />
digitaal en kunnen bestaan uit rapportages of data, maar ook data(stromen) en processen. De<br />
toegevoegde waarde <strong>van</strong> de jaarrekening in de huidige vorm wordt steeds meer in twijfel<br />
getrokken. Roep om frequentere rapportages op maat voor specifieke gebruikers.<br />
B. <strong>XBRL</strong><br />
Dit kennisgebied heeft betrekking op <strong>XBRL</strong> als ‘Open Standaard’. Van belang is kennis te hebben <strong>van</strong> het<br />
concept <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>, de begrippen en definities en op welke wijze uitwisseling op basis <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> plaats kan<br />
vinden. Omdat kennis <strong>van</strong> de techniek noodzakelijk is om implementaties en processen te kunnen<br />
beoordelen, is ook kennis <strong>van</strong> de onderliggende taal XML, alsmede de <strong>XBRL</strong>-Specificaties, het gebruik <strong>van</strong><br />
Linkbases, Formulas, Dimensions, Versioning, FRIS, FRTA, etc. Ook zijn de verschillende mogelijkheden<br />
waarop informatie in <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>-formaat kan worden gepresenteerd (rendering) <strong>van</strong> belang.<br />
C. <strong>SBR</strong><br />
Dit kennisgebied heeft betrekking op <strong>SBR</strong> als concept en toepassing. In dat kader zijn o.m. de volgende<br />
zaken <strong>van</strong> belang:<br />
de achtergrond, aanleiding, doelstellingen, pijlers <strong>van</strong> het <strong>SBR</strong> initiatief, alsmede de governance<br />
structuur.<br />
de verplichtstelling <strong>van</strong> <strong>SBR</strong> <strong>van</strong>af 2013.<br />
de opzet, het beheer en onderhoud <strong>van</strong> de Nederlandse Taxonomie Architectuur (NTA) en de<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 16 | 21
C. <strong>SBR</strong><br />
Nederlandse Taxonomie (NT).<br />
<strong>SBR</strong>-terminologie, zoals het onderscheid tussen standaardisatie, normalisatie en harmonisatie.<br />
de rol <strong>van</strong> het Forum Standaardisatie.<br />
het proces <strong>van</strong> aanleveren via Digipoort en het gebruik <strong>van</strong> certificaten.<br />
e-Herkenning en e-Machtigen.<br />
de rol en plaats <strong>van</strong> de verschillende partijen in de keten (aanleverende partijen, intermediairs,<br />
softwareleveranciers en uitvragende partijen).<br />
de verbreding naar andere organisatie(s) / ketens.<br />
de mogelijke gevolgen voor bedrijven / intermediairs / softwareleveranciers / uitvragende<br />
partijen / gebruikers (voordelen / nadelen / randvoorwaarden).<br />
D. <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> in internationaal perspectief<br />
Dit kennisgebied heeft betrekking op de internationale ontwikkelingen en de verschillende<br />
implementatievormen <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> wereldwijd. Voorbeelden hier<strong>van</strong> zijn:<br />
het gebruik <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> in verschillende landen. Voorbeelden hier<strong>van</strong> zijn o.m. de verplichte<br />
aanlevering door beursgenoteerde bedrijven in Japan, China, Korea en Singapore.<br />
de verplichte aanlevering door in de VS beursgenoteerde bedrijven bij de SEC, met het in de VS<br />
toegestane gebruik <strong>van</strong> industrie- en/of bedrijfsspecifiek extensies.<br />
het gebruik <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> door de banken in het kader <strong>van</strong> het toezicht door Europese<br />
toezichthouders.<br />
In dit onderdeel kan ook aandacht worden besteed aan internationaal georiënteerd onderzoek en de visie<br />
<strong>van</strong> internationale organisaties (beroepsorganisaties, vertegenwoordigers <strong>van</strong> gebruikers,<br />
toezichthouders) op de ontwikkeling en het gebruik <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>.<br />
E. <strong>SBR</strong> rapportages / Nederlandse Taxonomie<br />
Dit kennisgebied heeft betrekking op de opzet (architectuur) en de inhoud <strong>van</strong> de Nederlandse Taxonomie<br />
(NT). Hierbij <strong>moet</strong>en de verschillende <strong>SBR</strong>-rapportages aan de orde komen die op dit moment in de NT zijn<br />
opgenomen, alsmede de verschillende kredietrapportages. Als besloten wordt dat ook in Nederland<br />
gebruik mag worden gemaakt <strong>van</strong> extensies op de NT, zal in dit kennisgebied nader worden ingegaan op<br />
wat het betekent om in relatie tot de NT ‘eigen’ gegevenselementen te definiëren en in de <strong>SBR</strong>-<br />
rapportage te gebruiken.<br />
Ook <strong>moet</strong> aandacht worden besteed aan het gebruik <strong>van</strong> internationaal beschikbare taxonomieën, zoals<br />
IFRS of US-GAAP, omdat <strong>accountant</strong>s in de openbare praktijk hiermee geconfronteerd kunnen worden.<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 17 | 21
F. Het proces <strong>van</strong> samenstellen<br />
Dit kennisgebied heeft betrekking op het proces <strong>van</strong> het samenstellen <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>-rapportages.<br />
Onderwerpen die hierbij aan <strong>moet</strong>en komen zijn onder meer:<br />
de verschillende implementatievormen <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> (Bolt-on versus Embedded).<br />
het proces <strong>van</strong> samenstellen, te onderscheiden naar de verschillende rapportages 37 onder te<br />
verdelen in de verschillende stappen / activiteiten, de daarbij optredende risico's en de interne<br />
beheersingsmaatregelen om deze risico’s te mitigeren.<br />
de mogelijke gevolgen <strong>van</strong> de invoering en het gebruik <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> voor de bestaande<br />
processen, controlemaatregelen en dienstverlening.<br />
G. Het proces <strong>van</strong> controle / verstrekken <strong>van</strong> vormen <strong>van</strong> zekerheid<br />
Dit kennisgebied heeft betrekking op de (mogelijke) gevolgen <strong>van</strong> de invoering en het gebruik <strong>van</strong><br />
<strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> op de controleaanpak en -werkzaamheden <strong>van</strong> de <strong>accountant</strong>. Hierbij komt uitgevoerd<br />
onderzoek op dit terrein aan de orde alsmede initiatieven om tot vormen <strong>van</strong> zekerheid te komen. In dit<br />
kader wordt ook aandacht besteed aan al beschikbare referentiekaders voor de beoordeling <strong>van</strong><br />
<strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>-rapportages (Instances) en het proces <strong>van</strong> samenstellen.<br />
Ook aan de orde komt onder meer:<br />
Figuur 6<br />
inmiddels opgedane ervaringen met het beoordelen <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>-rapportages, inclusief<br />
uitgevoerd onderzoek.<br />
de visie <strong>van</strong> internationale organisaties op de invulling <strong>van</strong> het verstrekken <strong>van</strong> zekerheid zoals<br />
IFAC, FEE, PCAOB, ACCA, AICPA en de NBA.<br />
de invulling <strong>van</strong> de controle-aanpak en -werkzaamheden door de NBA.<br />
5.3.4 Relatietabel kennisgebieden / profielen / deskundigheidsniveaus<br />
In onderstaand overzicht is de relatie weergegeven tussen het kennisgebied, het profiel <strong>van</strong> de<br />
auditor en het daarbij behorende deskundigheidsniveau.<br />
Kennisgebieden Profielen<br />
AB AS AC A-Expert<br />
A: Algemene ontwikkelingen adm. dienstverlening / verslaggeving 1 1 1 1<br />
B: <strong>XBRL</strong> 1 2 3 4<br />
C: <strong>SBR</strong>-concept 1 2 3 4<br />
D: <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> in internationaal perspectief 1 1 1 1<br />
E: <strong>SBR</strong>-rapportages / Nederlandse Taxonomie 1 3 3 4<br />
F: Proces <strong>van</strong> samenstellen 1 3 3 4<br />
G: Proces <strong>van</strong> controle / het verstrekken <strong>van</strong> vormen <strong>van</strong> zekerheid 1 2 3 4<br />
Figuur 7<br />
37 Zoals: Jaarrekeningen, fiscale aangiftes, kredietrapportages, statistiek opgaven, toezichtrapportages.<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 18 | 21
6. Inbedding in de (bestaande) <strong>accountant</strong>sopleiding<br />
In figuur 8 is aangegeven op welke wijze de diverse <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> kennisgebieden kunnen worden<br />
ingebed in de (bestaande) <strong>accountant</strong>sopleiding.<br />
Zoals eerder in <strong>een</strong> interview in Accountant 38 aangegeven, zijn wij <strong>van</strong> mening dat <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> niet als<br />
<strong>een</strong> zelfstandig onderwerp in speciale colleges aan de orde zou <strong>moet</strong>en komen, maar wel als <strong>een</strong><br />
nieuwe verschijningsvorm, waarbij de verschillende facetten <strong>van</strong> de invoering en het gebruik <strong>van</strong><br />
<strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> behandeld worden in de (bestaande) vakken. Dat in de overgangsfase gebruik wordt<br />
gemaakt <strong>van</strong> gastcolleges is logisch, maar uiteindelijk <strong>moet</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> onderdeel uitmaken <strong>van</strong> de te<br />
doceren stof te geven door de docent die verantwoordelijk is voor dat vak / college. De algemene<br />
ontwikkelingen in de administratieve dienstverlening, verslaggeving en rapportering, alsmede<br />
<strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> in internationaal perspectief <strong>moet</strong>en in de verschillende vakken aan de orde komen. <strong>XBRL</strong><br />
als standaard kan aan de orde komen in het onderdeel “ICT”. Het proces <strong>van</strong> samenstellen <strong>van</strong><br />
rapportages, alsmede de problematiek <strong>van</strong> interne beheersing hoort aan de orde te komen in het vak<br />
‘Bestuurlijke Informatieverzorging’. Het gebruik <strong>van</strong> taxonomieën <strong>moet</strong> aan de orde komen in het<br />
vak ‘Verslaggeving’. Belangrijke standardsetters zoals de FASB (US GAAP) en de IASB (IFRS) zijn ook<br />
verantwoordelijk voor het onderhoud en de juiste toepassing <strong>van</strong> de respectievelijk de US-GAAP en<br />
de IFRS-taxonomie. Assurancevraagstukken met betrekking tot het gebruik <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> passen in<br />
het vak dat zich richt op de beoordeling of controle <strong>van</strong> rapportages en/of processen.<br />
Relatietabel kennisgebieden / vakgebieden bestaande opleidingen<br />
Kennisgebieden<br />
Vakgebieden bestaande<br />
opleidingen<br />
A: Algemene ontwikkelingen adm. dienstverlening / verslaggeving X X X<br />
B: <strong>XBRL</strong> X X<br />
C: <strong>SBR</strong>-concept X X X<br />
D: <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> in internationaal perspectief X X X<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 19 | 21<br />
ICT<br />
BIV / AO<br />
Verslaggeving<br />
Financial<br />
Auditing<br />
E: <strong>SBR</strong>-rapportages / Nederlandse Taxonomie X X 39<br />
F: Proces <strong>van</strong> samenstellen X X 40<br />
G: Proces <strong>van</strong> controle / het verstrekken <strong>van</strong> vormen <strong>van</strong> zekerheid X<br />
Figuur 8<br />
38 “<strong>SBR</strong> dringt langzaam door in het onderwijs”, Accountant, juni 2012<br />
39 Veronderstelt dat de student kennis heeft <strong>van</strong> dit onderdeel om assurancevraagstukken te kunnen begrijpen<br />
40 Veronderstelt dat de student kennis heeft <strong>van</strong> dit onderdeel om assurancevraagstukken te kunnen begrijpen
7. <strong>SBR</strong> Body of Knowledge<br />
7.1 Inleiding<br />
Het <strong>SBR</strong>-Programma heeft als aanvulling op de al bestaande website www.sbr-nl.nl <strong>een</strong> <strong>SBR</strong> Body of<br />
Knowledge (afgekort BoK) ontwikkeld, die in de vorm <strong>van</strong> <strong>een</strong> Online kennisplatform voor <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong><br />
gratis aan belangstellenden beschikbaar wordt gesteld.<br />
Het Online kennisplatform heeft als doel <strong>een</strong> bijdrage te leveren aan de kennisontwikkeling, -borging<br />
en -verspreiding door het op gestructureerde en toegankelijke wijze ontsluiten en beschikbaar<br />
stellen <strong>van</strong> kennis op het terrein <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>. In de BoK is niet all<strong>een</strong> actuele informatie<br />
opgenomen, maar ook informatie uit voorgaande jaren. De gebruiker wordt <strong>een</strong> zo compleet<br />
mogelijk beeld geboden <strong>van</strong> de ontwikkelingen <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> en <strong>SBR</strong>. Waar de website <strong>van</strong> het <strong>SBR</strong>-<br />
Programma zich met name richt op de Nederlandse situatie, is in de BoK ook veel informatie<br />
opgenomen over het gebruik <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> en <strong>SBR</strong> in andere landen. Het kennisplatform richt zich niet<br />
enkel op de het domein <strong>van</strong> de <strong>accountant</strong> maar streeft ernaar alle doelgroepen te ondersteunen.<br />
7.2 De inhoud <strong>van</strong> de <strong>SBR</strong> BoK<br />
De BoK is <strong>een</strong> gestructureerde verzameling kenniscomponenten, die gericht is op het gebruik door<br />
verschillende doelgroepen. Kenniscomponenten zijn voorzien <strong>van</strong> diverse verwijzingen, op basis<br />
waar<strong>van</strong> deze zijn ontsloten en via zoekfuncties kunnen worden benaderd en geselecteerd.<br />
De in de BoK opgenomen kenniscomponenten zijn ontsloten door het opnemen <strong>van</strong> de volgende<br />
verwijzingen:<br />
Identificerende gegevens: Titel / Inhoud (beknopt) / Auteur / Datering / Taal / Vorm /<br />
Locatie (Bron);<br />
Aandachtsgebied (Kennisgebied): Het gebied of de gebieden waarop <strong>een</strong> kenniscomponent<br />
betrekking heeft;<br />
Besturingsniveau: Operationeel / Tactisch / Strategisch<br />
Kennisniveau: Algem<strong>een</strong> / Beginnend / Gevorderd / Expert<br />
Invalshoek: Technisch / Bestuurlijk / Organisatorisch / Bedrijfseconomisch<br />
Kenniscomponenten kunnen bestaan uit:<br />
<strong>een</strong> artikel, flyer, brochure, white paper, FAQ, handleiding of handreiking, factsheet,<br />
aansluitdocument, maar ook <strong>een</strong> belangrijk nieuwsbericht;<br />
<strong>een</strong> boek, <strong>weten</strong>schappelijke publicatie of onderzoek, case studie, scriptie of referaat;<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 20 | 21
<strong>een</strong> presentatie, video of webcast;<br />
<strong>een</strong> training of cursus;<br />
en hulpmiddel dat <strong>een</strong> gebruiker <strong>van</strong> <strong>SBR</strong> ondersteunt bij het beschikbaar krijgen <strong>van</strong> de<br />
benodigde informatie;<br />
<strong>een</strong> link naar <strong>een</strong> kennisbron <strong>van</strong> derden, bijvoorbeeld <strong>een</strong> website.<br />
In het Online kennisplatform worden verschillende zoekmogelijkheden aangeboden, zoals zoeken:<br />
• via directe links naar o.m. ‘Doelgroepen’ en ‘Aandachtsgebieden’ (kennisgebieden);<br />
• via <strong>een</strong> specifieke zoekfunctionaliteit;<br />
• via <strong>een</strong> algemene zoekfunctionaliteit.<br />
7.3 Het gebruik <strong>van</strong> de <strong>SBR</strong> BoK<br />
Partijen zoals onderwijsinstellingen of branche-, kantoor- en beroepsorganisaties mogen de<br />
aangeboden kennis(componenten) gebruiken voor de ontwikkeling <strong>van</strong> voorlichtings- en/of<br />
lesmateriaal.<br />
Het <strong>SBR</strong>-Programma streeft er naar om de gebruiker <strong>van</strong> de BoK <strong>een</strong> zo volledig mogelijk beeld <strong>van</strong><br />
<strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> te bieden, maar pretendeert zeker niet volledig te zijn. Gebruikers <strong>van</strong> de BoK worden dan<br />
ook uitgenodigd om via sbr@logius.nl aan te geven welke belangrijke informatie zij missen, maar<br />
ook om kenniscomponenten aan te dragen die in de BoK kunnen worden opgenomen.<br />
8. Kort over de auteurs<br />
Drs. Marc <strong>van</strong> Hilvoorde RA CISA is sedert 2002 in diverse rollen betrokken bij de ontwikkelingen <strong>van</strong><br />
<strong>XBRL</strong> en <strong>SBR</strong>:<br />
Voorzitter <strong>van</strong> de <strong>XBRL</strong> International (XII) Domain Working Group en Rendering Working<br />
Group;<br />
Lid Standards Board <strong>van</strong> XII;<br />
Lid <strong>van</strong> de IFRS <strong>XBRL</strong> Advisory Committee;<br />
(Co)auteur <strong>van</strong> '<strong>XBRL</strong> for Dummies';<br />
Sedert 2005 (met onderbreking) onderdeel <strong>van</strong> het managementteam <strong>van</strong> het <strong>SBR</strong>-<br />
Programma en verantwoordelijk voor de (architectuur <strong>van</strong> de) Nederlandse Taxonomie;<br />
Auteur <strong>van</strong> verschillende artikelen over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong> en assurance-vraagstukken.<br />
Jan Pasmooij RE RA RO is sinds 2000 actief betrokken bij de ontwikkelingen <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>, als o.m.:<br />
Voorzitter <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> Nederland (2002-2010) en in die hoedanigheid lid <strong>van</strong> XII Steering<br />
Committee <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> International;<br />
Voorzitter <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> Europe (2007-2010);<br />
Voorzitter <strong>van</strong> Assurance Working Group <strong>van</strong> XII (2004-2006);<br />
Auteur <strong>van</strong> diverse artikelen op het terrein <strong>van</strong> <strong>XBRL</strong> en assurance;<br />
Sedert 2011 werkzaam voor het <strong>SBR</strong>-Programma met als belangrijk aandachtgebied<br />
kennisontwikkeling en –verspreiding;<br />
Parttime aanstelling Erasmus Universiteit als plv. Program Director opleiding IT-Auditing &<br />
Assurance.<br />
White paper: <strong>Wat</strong> <strong>een</strong> <strong>accountant</strong> <strong>moet</strong> <strong>weten</strong> over <strong>XBRL</strong>/<strong>SBR</strong>!, 5 oktober 2012 21 | 21