You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
& dobbelsTenen<br />
T ALLURE<br />
goed kan samengaan met kwaliteit, zoals het<br />
volgen<strong>de</strong> spel bewijst dat er ook nog steeds<br />
hoop is <strong>voor</strong> kleinschaliger initiatieven.<br />
Helemaal uit Vlaan<strong>de</strong>ren komt namelijk<br />
Yinsh, het vijf<strong>de</strong> spel uit <strong>de</strong> beken<strong>de</strong> en<br />
terecht bejubel<strong>de</strong> Gipf-reeks van Kris Burn.<br />
Volgens <strong>de</strong> maker is Yinsh overigens eigenlijk<br />
het zes<strong>de</strong> spel, dat <strong>de</strong> cirkel rond maakt<br />
die begon met Gipf. Daar is veel <strong>voor</strong> te zeggen.<br />
Yinsh a<strong>de</strong>mt namelijk in<strong>de</strong>rdaad in alle<br />
opzichten <strong>de</strong> sfeer van die eersteling, zowel<br />
in <strong>de</strong> wijze van spelen als in <strong>de</strong> uitvoering.<br />
Ook <strong>de</strong> verbazing en bewon<strong>de</strong>ring blijven:<br />
wat bezielt een man om zo’n levenswerk op<br />
te bouwen? Al vele jaren beeldhouwt Kris<br />
Burn nu aan zijn spraakmaken<strong>de</strong> serie<br />
abstracte tweepersoners, die stuk <strong>voor</strong> stuk<br />
en in alle opzichten (regeltechnisch en qua<br />
materiaal) gemaakt lijken <strong>voor</strong> <strong>de</strong> eeuwigheid.<br />
Een enorme investering, een enorm<br />
risico – met <strong>de</strong> echte spellenliefhebber als<br />
grote winnaar. Dit keer is <strong>de</strong> centrale vondst<br />
dat om te winnen offers gebracht moeten<br />
wor<strong>de</strong>n. Aan het begin heeft elke speler vijf<br />
ringen in het spel, die als basis dienen <strong>voor</strong><br />
<strong>de</strong> gewone speelschijven. Door behendig<br />
manoeuvreren wor<strong>de</strong>n rijen<br />
gevormd,<br />
waarna als beloning een eigen<br />
ring verwij<strong>de</strong>rd moet wor<strong>de</strong>n.<br />
De winst is <strong>voor</strong> <strong>de</strong>gene die<br />
zodoen<strong>de</strong> als eerste drie ringen<br />
oogst. Maar… elke gewonnen<br />
ring betekent dat er min<strong>de</strong>r ringen<br />
op het bord staan,<br />
waardoor <strong>de</strong> tactische mogelijkhe<strong>de</strong>n van <strong>de</strong><br />
speler slinken en diens positie op het bord<br />
verzwakt. Koorddansen naar <strong>de</strong> prijzenkast<br />
<strong>de</strong>rhalve, in opnieuw een indrukwekkend<br />
spel. Geen won<strong>de</strong>r dan ook, dat ik nu al<br />
reikhalzend uitkijkt naar het volgen<strong>de</strong>...<br />
eh… vorige Gipf-juweeltje!<br />
D-Day<br />
Tot slot mag in dit her<strong>de</strong>nkingsjaar ook <strong>de</strong><br />
nieuwste variant van Axis & Allies niet ontbreken.<br />
Zestig jaar na <strong>de</strong> geslaag<strong>de</strong> landingen<br />
in Normandie verrast Hasbro/Avalon Hill<br />
ons met D-Day 6 June 1944, een verrukkelijk<br />
spel dat in krap twee uur alles biedt wat<br />
een speler mag verlangen: nagelbijten<strong>de</strong><br />
spanning, tactische uitdagingen en een<br />
gezon<strong>de</strong> dosis geluk of tegenslag. Spelontwerper<br />
Larry Harris is er bovendien won<strong>de</strong>rwel<br />
in geslaagd <strong>de</strong> belangrijkste<br />
historische kenmerken van <strong>de</strong><br />
slag in zijn vlotte spelsysteem<br />
te vangen, van <strong>de</strong> immense<br />
invloed van <strong>de</strong> geallieer<strong>de</strong>luchtsuperioriteit,<br />
het grote<br />
belang van tanks en<br />
– <strong>voor</strong>al – het benauwen<strong>de</strong><br />
gevoel dat <strong>de</strong><br />
in het <strong>de</strong>fensief<br />
gedrongen Duitsers<br />
met iets meer geluk en<br />
wijsheid het tij nog<br />
best had<strong>de</strong>n kunnen<br />
keren (of minimaal<br />
indammen).<br />
Winnen met <strong>de</strong> Duitsers<br />
is overigens geen<br />
sinecure. Wie erin slaagt <strong>de</strong> ste<strong>de</strong>n Cherbourg,<br />
Saint-Lo en Caen tot aan <strong>de</strong> tien<strong>de</strong><br />
speelbeurt uit <strong>de</strong> han<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> geallieer<strong>de</strong>n<br />
te hou<strong>de</strong>n, mag zich met recht <strong>de</strong> evenknie<br />
van Rommel en Von Rundstedt<br />
wanen. Cherbourg is meestal een eenvoudige<br />
prooi <strong>voor</strong> <strong>de</strong> Amerikanen, terwijl Caen<br />
al in <strong>de</strong> vroegste beurten belegerd wordt<br />
door hor<strong>de</strong>n Britse en Cana<strong>de</strong>se troepen.<br />
Meestal is het dan ook Saint-Lo waar <strong>de</strong><br />
hardste noten gekraakt wor<strong>de</strong>n. Simpelweg<br />
groeperen rond die stad is evenwel geen<br />
zekere weg naar Duitse victorie, omdat <strong>de</strong><br />
geallieer<strong>de</strong>n dan hap <strong>voor</strong> hap <strong>de</strong> <strong>de</strong>fensie<br />
kunnen oprollen. Nee, er komt heus tactisch<br />
en strategisch vernuft bij kijken, en<br />
het nodige geluk. Want laat ik niet om <strong>de</strong><br />
feiten heendraaien: <strong>de</strong> dobbelstenen spelen<br />
een grote rol, zeker als <strong>de</strong> optionele gelukskaarten<br />
wor<strong>de</strong>n gebruikt. Maar juist met<br />
die kaarten, en <strong>de</strong> eveneens optionele tactische<br />
kaarten, wordt <strong>de</strong> strijd tegelijkertijd<br />
nog meer een kwestie van durf en bluf.<br />
Zodat uitein<strong>de</strong>lijk toch <strong>voor</strong>al het gevoel<br />
overblijft dat <strong>de</strong> dobbels mogen rollen hoe<br />
ze willen – en rollen doen ze, bij karrenvrachten<br />
– maar dat het <strong>de</strong> generaals zijn<br />
die over <strong>de</strong> uitkomst beslissen. Een knap<br />
staaltje spelchemie, <strong>de</strong>ze mix van lot, lef en<br />
vernuft, met een uitermate hoge herspeelbaarheid.<br />
Op mijn tafel is het in elk geval<br />
tot lang na <strong>de</strong> zes<strong>de</strong> juni avond aan avond<br />
D-Day gebleven.<br />
Dat komt me<strong>de</strong> door het tot in <strong>de</strong> puntjes<br />
verzorg<strong>de</strong> spelmateriaal. De blije koper<br />
vindt in <strong>de</strong> fraaie doos een niet te groot,<br />
lekker stevig speelbord, handige kaarten<br />
met <strong>de</strong> spelvolgor<strong>de</strong> erop en 240 plastic<br />
figuurtjes – infanterie, geschut, tanks, bun-<br />
SCIENCE FICTION & FANTASY <strong>WARP</strong><br />
29