Verjaring in het verzekeringsrecht - MIA Nederland

Artikel 7:942 BW
Verzekering en verjaring
Marine Insurance Amsterdam
21 juni 2010
Wilbert ten Braak

Inleiding
Nieuw verzekeringsrecht per 1 januari 2006 met
nieuwe regeling voor verjaring
Voor 1 januari 2006: Titel 11 van Boek 3 BW
Werking verjaringsregeling en stuiting
Toekomstige wijzigingen verjaringsregeling
verzekeringsrecht in aantocht
Verschillen en valkuilen
1

Artikel 7:942 BW bevat een aparte bepaling voor
verjaring maar alleen voor de rechtsvordering tegen
de verzekeraar tot het doen van een uitkering.
Voor andere vorderingen op grond van
verzekeringsovereenkomsten (zoals tot betaling
van premie) geldt de algemene verjaringstermijn
van vijf jaar van artikel 3:307 BW.
2

Artikel 942 lid 1 BW: vordering tot het
doen van een uitkering
Verjaring door verloop van drie jaar
Vanaf moment dat de tot uitkering gerechtigde
met de opeisbaarheid bekend is geworden
Bij verzekering tegen aansprakelijkheid (nog)
geen verjaring voordat 6 maanden zijn verstreken
nadat de vordering waartegen de verzekering
dekking verleent, binnen de voor deze geldende
verjarings- of vervaltermijn is ingesteld
3

Duur van de verjaringstermijn
Drie jaar na bekendheid met opeisbaarheid
Aansprakelijkheidsverzekeringen: aanvullende
termijn van zes maanden
Duurstuiting door aanspraak op uitkering
Na afwijzing: verjaringstermijn van zes maanden
Na erkenning: verjaringstermijn van drie jaar
Geen absolute verjaringstermijn
4

Drie perioden
Eerste periode vanaf bekendheid met
opeisbaarheid tot aanspraak maken op een
uitkering
Tweede periode vanaf het aanspraak maken op
een uitkering tot aan moment van afwijzing of
erkenning
Derde periode na erkenning of afwijzing
Totale duur kan wel korter zijn dan drie jaar
5

Opeisbaarheid
Artikel 7:942 BW: vordering tot het doen van een
uitkering op verzekeraar, verjaring loopt vanaf
bekendheid met opeisbaarheid.
Niet slechts daadwerkelijk bekend zijn met de
feiten en omstandigheden van de schade en de
aansprakelijke persoon maar ook met de
juridische beoordeling van die feiten en
omstandigheden: dan bekendheid met
opeisbaarheid van de vordering op verzekeraar
6

Opeisbaarheid bij andere vorderingen
Titel 11 van Boek 3 BW:
Andere vorderingen op grond van een
verzekeringsovereenkomst: verjaring loopt vanaf
opeisbaarheid.
Bekendheid met opeisbaarheid is geen vereiste.
7

Opeisbaarheid
Wanneer is er bekendheid met opeisbaarheid:
Vanaf het moment dat de verzekerde of de tot
uikering gerechtigde bekend is geworden met het
verzekerde evenement c.q. de verwezenlijking
van het risico (dus ook bekendheid met
verzekering)
In het geval van
aansprakelijkheidsverzekeringen: de
aansprakelijkheidsstelling door een derde
8

Aansprakelijkheidsverzekeringen
Artikel 7:942 lid 1 laatste zin BW
Niettemin verjaart de rechtsvordering bij
verzekering tegen aansprakelijkheid niet voordat
6 maanden zijn verstreken nadat de vordering
waartegen de verzekering dekking verleent,
binnen de voor deze geldende verjarings- of
vervaltermijn is ingesteld.
9

Aansprakelijkheidsverzekeringen
Reden voor deze extra termijn van zes maanden:
Het feit dat de verzekerde bij een
aansprakelijkheidsverzekering voor het instellen
van zijn vordering in beginsel afhankelijk is van
een derde die hem aansprakelijk stelt
De extra termijn zou een versterking zijn van de
positie van de verzekerde
10

Aansprakelijkheidsverzekeringen
Verjaring loopt vanaf het moment dat de
vordering door benadeelde derde is ingesteld
Voorafgaand aan dat moment is er sprake van
een voorwaardelijke, nog niet opeisbare
vordering op de verzekeraar
Gevolg: eigenlijk een termijn van drie jaar en niet
zo zeer de aanvullende termijn van zes maanden
11

Wet Deelgeschilprocedure voor letsel
en overlijdensschade: 1 juli 2010
Einde aan de discussie over de betekenis van art. 7:942 lid 1
tweede zin BW door art. 7:942 lid 1 tweede zin BW geheel te
laten vervallen. Er wordt dan niet meer naar de extra termijn
van zes maanden verwezen. Voor alle verzekeringen geldt
voor de vordering tot het doen van een uitkering een
verjaringstermijn van drie jaar.
12

Dwingend recht
De verjaringstermijnen van de vordering tot het
doen van een uitkering van art. 7:942 BW zijn van
dwingend recht ingevolge art. 7:943 lid 2 BW
Dus geen kortere verjarings of vervaltermijnen
Voor andere vorderingen dan de vordering tot het
doen van een uitkering bestaat geen dwingend
recht
13

Oude verjarings- en vervaltermijnen
Voor 1 januari 2006 overeengekomen
Art. 7:942 BW was nog geen dwingend recht
Dus toen rechtsgeldig overeengekomen
Kunnen mogelijk in stand blijven op grond van
art 79 Overgangswet NBW
Wetswijziging geen grond voor vernietigbaarheid
Rechtbank Arnhem, 11 juni 2008, LJN BD 6030
NB: hier was afgewezen voor 1 januari 2006
14

Stuiting van de verjaring
Duurstuiting: stuiting door schriftelijke mededeling,
waarbij op uitkering aanspraak wordt gemaakt die
voortduurt tot het moment van afwijzing of
erkenning.
Het is niet nodig dat deze schriftelijke mededeling
met aanspraak op uitkering ertoe strekte om de
verjaring te stuiten: eenvoudiger dan aanmaning.
15

Stuiting volgens artikel 3:317 BW
Schriftelijke aanmaning of schriftelijke
mededeling waarin de schuldeiser zich
ondubbelzinnig zijn rechten op nakoming
voorbehoudt
Een voldoende duidelijke waarschuwing aan de
schuldenaar, dat hij er rekening mee moet
houden dat hij de beschikking houdt over zijn
gegevens en bewijsmateriaal, opdat hij zich tegen
een dan mogelijkerwijs alsnog ingestelde
rechtsvordering behoorlijk kan verweren
16

Erkenning ex art. 7:942 lid 2 BW
Een nieuwe verjaringstermijn begint te lopen met de
aanvang van de dag, volgende op die waarop de
verzekeraar de aanspraak heeft erkend.
Art. 7:942 lid 2 BW laat na te bepalen welke termijn
gaat lopen na erkenning door de verzekeraar.
Aangenomen wordt een termijn van drie jaar.
17

Afwijzing ex art. 7:942 lid 2 en 3 BW
- Na afwijzing een verjaringstermijn van zes
maanden
- De verzekeraar dient bij aangetekende brief op
ondubbelzinnige wijze mee te delen de aanspraak
af te wijzen en daarin ook op ondubbelzinnige
wijze melding te maken van de duur van deze
nieuwe verjaringstermijn van zes maanden
18

Stuiting na erkenning en afwijzing
Niet meer op grond van artikel 7:942 lid 2 BW:
aanspraak maken op een uitkering is niet meer
voldoende
Alleen nog op de wijzen van art 3:316-318 BW
(hoewel niet expliciet in de wet vermeld)
Dus: dagvaarding of schriftelijke aanmaning c.q.
schriftelijke mededeling waarin de schuldeiser
zich ondubbelzinnig zijn rechten op nakoming
voorbehoudt (artikel 3:317 BW)
19

Zie Rb Rotterdam, 8 juli 2009, LJN BJ 3286
“Indien de verzekeraar de aanspraak op grond
van artikel 7:942 BW lid 2 heeft afgewezen, dan
dient de lopende verjaringstermijn van zes
maanden gestuit te worden conform de algemene
regels van titel 11 van Boek 3 BW. Krachtens
artikel 3:319 lid 2 BW begint er in dat geval een
verjaringstermijn te lopen die gelijk is aan de
oorspronkelijke, derhalve wederom van zes
maanden.”
20

Wet Deelgeschilprocedure voor letsel
en overlijdensschade: 1 juli 2010
Voorstel voor een nieuw vierde lid speciaal voor stuiting bij
aansprakelijkheidsverzekeringen:
“Bij verzekering tegen aansprakelijkheid wordt de verjaring in
afwijking van lid 2, eerste zin, gestuit door iedere onder-
handeling tussen de verzekeraar en de tot uitkering-
gerechtigde of de benadeelde.”
21

Wet Deelgeschilprocedure voor letsel en
overlijdensschade: 1 juli 2010
“In dat geval begint in afwijking van lid 2, tweede zin, en lid
3 een nieuwe verjaringstermijn van drie jaren te lopen met
de aanvang van de dag, volgende op die waarop de
verzekeraar hetzij de aanspraak erkent, hetzij bij
aangetekende brief ondubbelzinnig aan degene met wie hij
onderhandelt en, indien deze een ander is, aan de tot
uitkering gerechtigde kennis geeft dat hij de
onderhandelingen afbreekt.”
22

Redenen: bijzondere karakteristieken
van aansprakelijkheidsverzekering
Het feit dat de afwikkeling van vorderingen vaak
veel tijd in beslag zou nemen;
Dat aan de afwikkeling van vorderingen vaak
langdurige onderhandelingen voorafgaan; en
Dat dergelijke onderhandelingen dikwijls niet
plaatsvinden tussen de verzekeraar en de
verzekerde maar tussen de verzekeraar en een
derde: de benadeelde.
23

Onderhandelingen
Het begrip “onderhandeling” moet in ruime zin
worden opgevat, zodat daaronder elke
briefwisseling en elke mondelinge bespreking
over de mogelijke uitkering moet worden
begrepen
Probleem: geen stuiting indien er geen
onderhandelingen op gang komen
(bewijsprobleem)
24

Geen onderhandelingen indien
Mededeling van verzekeraar dat verzekeraar een
regeling zonder meer uitsluit
Bij mededeling van verzekeraar de vordering niet
in behandeling te nemen
Onbeantwoord verzoek om uitkering
Geen onderhandelingen dan stuiting ex art. 3:317
BW: geen duurstuiting maar normale stuiting
zodat een nieuwe termijn van drie jaar gaat lopen
25

Verschillen tussen aansprakelijkheidsverzekeringen
en andere verzekeringen:
Aanvangsmoment van de verjaring
Duurstuiting door aanspraak op uitkering of door
begin van onderhandelingen
Duur na afwijzing: termijn van zes maanden of
van drie jaar
Erkenning: termijn van drie jaar wel expliciet in
het geval van aansprakelijkheidsverzekeringen
26

Valkuilen
Veel verschillende regels voor verschillende
verzekeringen
Drie jaar lijkt drie jaar maar kan korter uitvallen
Duurstuiting: bij aansprakelijkheidsverzekering
door onderhandelingen maar bij andere
verzekeringen alleen door een aanspraak op een
uitkering
27

Valkuilen
Stuiting na afwijzing c.q. erkenning niet meer
door aanspraak op uitkering maar alleen door
stuiting ex artt. 318-318 BW hoewel niet expliciet
vermeld in art. 7:942 BW
Geen absolute verjaringstermijn: afwijzing moet
voldoen aan vereisten anders (eeuwigdurende)
duurstuiting (reserveringen)
28

Wetsvoorstel Wijziging van het Burgerlijk Wetboek
en enkele andere wetten in verband met
lastenverlichting voor burgers en het bedrijfsleven
Termijn blijft drie jaar
Duurstuiting door aanspraak op uitkering tenzij
bij aansprakelijkheidsverzekeringen: dan
duurstuiting door onderhandelingen
Na erkenning danwel afwijzing of afbreken
onderhandelingen gaat een nieuwe
verjaringstermijn van drie jaar lopen
29

Wetsvoorstel Lastenverlichting BW
Aangetekende brief niet meer vereist.
Wel schriftelijk (artikel 7:933 lid 1 BW).
Emails mogelijk indien verzekerde uitdrukkelijk
hiermee heeft ingestemd en er is voldaan aan de
voorwaarden Besluit verzending van
mededelingen langs elektronische weg (artikel
7:933 lid 2 BW).
Aangetekende brief is ingeruild voor de
zesmaandstermijn na afwijzing
30

Better
Safe
Than
Sorry
31

DANK VOOR UW TIJD
www.dkm.nl
32