EISkrant Riviera - Studio Kontrast

EISkrant
AFGIFTEKANTOOR BRUGGE X
Riviera
Tweemaandelijks tijdschrift van Wegwijzer Reisinfo
maart 2002 nr. 127 €2,50

4
Pijnbomen,
jasmijn en
verse vijgen
T URKIJE HOEFT ALS TOERISTISCHE BESTEMMING GEEN INTRODUCTIE MEER.HET LAND OP DE WIP TUSSEN E UROPA
EN A ZIË LOKTE DE VOORBIJE JAREN TELKENS MEER DAN HONDERDDUIZEND LANDGENOTEN. MET ZIJN ZON, ZIJN
•
RELATIEF LAGE PRIJZEN EN ZIJN UITGEBREIDE INFRASTRUCTUUR. MAAR OOK MET ZIJN BEKOORLIJKE ZEE- EN
LANDSCHAPPEN, ZIJN INDRUKWEKKENDE GETUIGEN UIT HET VERLEDEN EN DE ONOVERTROFFEN GASTVRIJHEID
•
VAN ZIJN INWONERS. DE OMGEVING VAN A NTALYA HEEFT DIT ALLES. DAT MAAKT VAN DE STAD ÉÉN VAN ’ S
LANDS BESTE PLAATSEN VAN AANKOMST.
In een niet zo ver verleden had
Turkije nog een oriëntaalse bijklank,
riep de naam oosterse exotiek
op. Toen had het iets van avontuur
wanneer iemand zich over de Bosporus
waagde, in dat onmetelijke
binnenland vol moskeeën, met een
andere godsdienst en een onbegrepen
taal.
Maar - voorloper of voorbeeld van de
globalisering? - het land ontwikkelt
zich - de huidige crisis ten spijt - snel
en fors, gaat steeds dichter bij Europa
aanleunen en hanteert het toerisme
als motor van zijn economie. In het
oosten vind je een Turkije met een
andere snelheid, armer, uitgesproken
agrarisch en met weinig westerse
invloeden. De westelijke landhelft lijkt
steeds harder op de moderne seculiere
staat die vader des vaderlands Atatürk
beoogde. Dit Turkije is, qua levensstandaard,
klaar voor de zo begeerde
aansluiting bij de Europese Unie.
Verwacht in deze maatschappij van
overwegend moslims geen burka’s.
Turkse gemeenschappen in het buitenland
zijn doorgaans traditioneler
dan de bevolking van de regio Antalya.
Vrouwen die een sjaal omslaan bij het
buitenkomen, vormen in de kuststreken
een minderheid. De godsdienstbeleving
is in Turkije ronduit gematigd.
Zo is het land niet alleen een geografische
brug tussen Europa en Azië, maar
ook een hoopgevend bindteken tussen
het westen en de islam.
Antalya is vermoedelijk de beste plaats
om (een eerste keer) in Turkije aan te
komen. Naar Istanbul vlieg je voor een
stadsbezoek; je bent er ver van het
binnenland en de stranden. In Ankara
land je voor Cappadocië en alles oostelijker.
In Bodrum ben je vlakbij de toeristisch
zeer drukke zuidwesthoek.
Dalaman brengt je snel in Fethiye,
maar stelt als plaats niets voor.
De streek rond Antalya hoort bij de
belangrijkste toeristische regio’s van
Turkije. Dat succes is ondermeer te
danken aan het milde, mediterrane
klimaat, de diepblauwe zee, het bosrijke
bergland en de historische rijkdom.
Het Taurus-gebergte, dat het landschap
domineert en vaak tot de zee
reikt, biedt bescherming tegen koud
weer. Het groen-blauw van de folders
klopt: de Turkooizen Kust is meer dan

zomaar een naam. Even goed is de
klassieker ‘In Turkije vind je meer
Griekse overblijfselen dan in Griekenland’
een waarheid. Het kustgebied
rond Antalya stond in de oudheid
bekend als Pamfylië. Maar de grenzen
van Lycië en Psidië lagen in de
onmiddellijke omgeving. De Griekse,
Romeinse, Byzantijnse en andere
archeologische vindplaatsen liggen rijkelijk
in het achterland verspreid als de
resten van een zeer kwistige maaltijd.
Nog in de jaren ’70 waren er in het
Turkse achterland van de Middellandse
Zee amper wegen en waren de
meeste kustplaatsen enkel per boot te
bereiken. Anno 2002 volgt de D-400 de
hele kustlijn van ver of nabij en
bedient de belangrijkste plaatsen.
Langs de lange kust zijn occasioneel
nog steeds aantrekkelijke baaitjes te
vinden die geen toegang hebben over
land. Elders dringt het asfalt en het
beton inmiddels diep door tot idyllische
uithoeken en is ontwikkeling
overontwikkeling geworden.
Heel moraliserend zou je op de kaart
van zuidwestelijk Turkije symbolen
kunnen aanbrengen die staan voor
‘Voorbij!’ en ‘Hoe lang nog?’. Dan krijg
je: Kemer, Çıralı, Side, Selge, …
Misschien zijn er wel wezenlijker criteria
voor een al dan niet geslaagde reis
dan een beetje vakantiedrukte.
Waarom zou de geur van een land
daar niet bij horen? ’s Zomers hangt de
lucht rond Antalya vol jasmijn, pijnbomen
en verse vijgen. Zeker essentieel
bij de eindbeoordeling zijn de herhaalde,
even onverwachte als deugddoende
ontmoetingen met Turkije’s allerhartelijkste
bevolking. Vaak zijn het
arme, eenvoudige mensen van het
platteland, die een ongekende gastvrijheid
en oprechte belangstelling
voor de vreemde aan de dag leggen.
5

6
Antalya groeipool met een oud hart
Neem een blinde kaart van Anatolië - het grote Aziatische Turkse landsdeel - en laat je blik
langs de kust glijden op zoek naar een oksel, een knieholte, een veilige plaats. Hou je vinger op
het mooiste voorbeeld dat je vindt. Neem er nu een recente kaart van Turkije bij en aan de
natuurlijke baai die je aanwijst, kleurt een agglomeratie en prijkt de naam Antalya.
Antalya is een voorbeeld bij uitstek
van de dynamiek en de explosieve
groei van de Turkse steden tijdens de
laatste decennia, is exemplarisch voor
hoezeer dit land economisch vooruit
gaat, staat voor het moderne Turkije. De
haast eindeloze rij nieuwe industriegebouwen
en toonzalen langs de weg van
de luchthaven, kondigen de stad juist
aan. De globale indruk is eigentijds,
westers. Antalya is in de jongste jaren
ontzettend gegroeid, het bevolkingsaantal
verdubbelde in vijf jaar tot ruim een
half miljoen mensen. Die wonen in grote
mate in stadsuitbreidingswijken, opgetrokken
uit eerder eentonige en karakterarme
hoogbouw. ‘Antalya is een goeie
plaats om te wonen; hier zijn geen problemen’,
hoor je. Die opmerking wordt
nu enigszins afgezwakt door de economische
recessie waarin het land verkeert.
Anderzijds lijdt Antalya door het
toerisme minder dan andere streken
onder de crisis. De grote touroperators
voeren massaal klanten aan uit Europa.
Vijf miljoen passanten per jaar kan de
luchthaven verwerken. Op het aankomstenbord
prijken vooral de namen van
Duitse steden. Vaak is het het soort toerisme
dat meer aandacht heeft voor het
animatieaanbod van het hotel dan voor
wat buiten de hotelmuren te ontdekken
is. Maar Antalya is niet Turkije’s toeristische
hoofdplaats in de zin dat er alleen
maar toerisme heerst. Het is ook een
centrum van landbouw, handel en
industrie. Voor wie er oog voor heeft, is
het een boeiende combinatie van oud en
nieuw.
Tot halverwege de 20ste eeuw reikte
Antalya - gesticht als Attaleia, naar
Attalus II van Pergamon - niet buiten de
oude stadsmuren. Nu omarmen die het
kleine historische hart van de stad rond
de jachthaven, Kaleiçi (‘Binnen de
Muren’). Vanaf de plaats met het ridderstandbeeld
van Atatürk, dat in een communistisch
land niet had misstaan, heb
je een mooi uitzicht op de pannendaken
van de oude stad. Meteen een schril
contrast: nu worden geen eengezinswoningen
meer gebouwd, alle nieuwbouw
is hoogbouw. Boven de rode dakjes uit
torent de 38 meter hoge, bakstenen,
fluitvormige Yivli-minaret uit de 13de
eeuw, het symbool van Antalya. De
belangrijkste toegangsweg tot de oude
binnenstad is die bij de Kloktoren. Het
bouwwerk bleef als enige over van de
niet minder dan tachtig torens die de
stad ooit beschermden en overleefde de
Romeinen, Byzantijnen en Ottomanen.
Tot de jaren dertig zou hij een koepel
gehad hebben, de klok werd er pas aan
het einde van de 19de eeuw aan toegevoegd.
De Torenpoort is Ottomaans, uit
de 13de eeuw.
De groei van Antalya heeft Kaleiçi niet in
eenzelfde mate aangetast. De smalle,
vaak steile straatjes die naar de haven
afdalen, laten moeilijk autoverkeer toe.
De binnenstad is autoluw en, ofschoon
de toeristische activiteit, vrij rustig en
groen. Prachtige oorspronkelijke Ottomaanse
huizen met een houten geraamte
worden opgeknapt of staan vervallen
op hun beurt te wachten, niet zelden om
dienst te doen als pension en voor €10 à
15 een kamer aan te bieden. In hun tuinen
groeien sinaasappels en granaatappels,
maar ook dadelpalmen en bananenbomen.
Een van de merkwaardigste

gebouwen in Kaleiçi is de Kesik Minaret
Cami (‘Moskee met de Gebroken
Minaret’), halverwege Hesapcı Caddesi.
Van oorsprong was dit gebouw met wortels
in de tweede eeuw een Romeinse
tempel, later een Byzantijnse kerk opgedragen
aan Maria om vanaf de 16de
eeuw uiteindelijk dienst te doen als
moskee. In de 19de eeuw verwoestte een
brand de houten structuur van het
gebouw, waar het zijn naam en zijn vervallen
toestand aan overhield.
Wie had hen hier, zo ver oostwaarts, in
deze toeristische grootstad verwacht: de
Romeinen? Maar natuurlijk bevinden we
ons aan hun zee, hun Mare Nostrum.
Midden het helle neonlicht en de
schreeuwerige drukte maakt Atatürk
Caddesi plots plaats voor een aanplanting
rond de Poort van Hadrianus.
De Hadrianuspoort is de enige overblijvende
oorspronkelijke poort in de muren
rond de oude stad. Ze werd gebouwd in
130 n.C. ter ere van keizer Hadrianus
(dezelfde van Engeland’s Hadrians Wall)
bij zijn bezoek aan de stad en ziet er met
haar zuilen en dubbel front uit als een
triomfboog. Er wordt vermoed dat de
bogen getooid waren met beelden van
de keizer en zijn familie. De torens aan
beide zijden dateren van een verschillende
tijd: de linkse is van de Romeinen, de
rechtse van een sultan uit de 13de eeuw.
De Romeinse weg ligt drie meter lager
dan het huidige niveau.
Langs de zeekant waakt Hıdırlık Kulesi
bij de toegang van de oude stad. De 14
meter hoge toren is uit massieve stenen
opgetrokken, onderaan vierkant, daarboven
cilindrisch. Ooit werd hij als een
vuurtoren geïnterpreteerd, maar waarschijnlijk
is het gebouw in de tweede
eeuw als een Romeins mausoleum opgetrokken.
Lang na de Romeinen, kwamen
de Italianen nog eens kort terug in de
streek. Antalya was na de eerste wereldoorlog
het centrum van een Italiaanse
kolonie die een kortstondig bestaan
kende. Toen Atatürk enkele jaren later
Turkije stichtte, gooide hij de Italianen
eruit.
Van zijn mooiste zijde
De kleine haven, die nog niet zo lang
geleden de reputatie van een slechte
buurt had, is in korte tijd omgevormd tot
een toeristische trekpleister. De restaurants,
zij aan zij en niet goedkoop, schuiven
hun tafels zo ver mogelijk naar voor
op de hobbelige straatstenen en sturen
klantenlokkers op de voorbijgangers af.
Er wordt ook volop geronseld voor de
jachten en plezierboten, waarop je kunt
inschepen voor excursies van een half
uur tot meerdere dagen. Een boottocht
laat Antalya en omgeving misschien wel
van zijn mooiste zijde, de zeekant, zien.
Een half uurtje volstaat al voor een rondvaart
in de baai. Dagexcursies brengen
je naar het ‘Ratteneiland’ of naar
Phaselis, meren aan voor zonnebaders
en zwemmers en zijn inclusief lunch. In
twee uur vaar je naar de Düden-watervallen.
Op de rotskust neemt de dichtheid van
flatgebouwen traag af naarmate het
bootje van Antalya wegtuft. Langs de
kliffen zigzaggen trappen van sterrenhotels
naar kunstmatige strandjes.
‘Akdeniz’ of ‘Witte Zee’ noemen de
Turken de Middellandse Zee en de rotsen
hebben inderdaad een veel lichtere kleur
dan het gesteente dat de Zwarte Zee
omzoomt. De grotten die de eerste echte
attractie van de uitstap vormen, heten
voor de gelegenheid Piratengrotten. Nog
7

8
een eind verder: de Düden-watervallen.
De boot gaat voor anker en er is mogelijkheid
tot zwemmen. De bebouwing is
inmiddels uitgedund en enkele kilometers
verder likt een landtong de zee, goed
voor het eerste zandstrand ten oosten
van Antalya’s Lara Beach.
De drukke Cumhuriyet Caddesi en
Konyaaltı Bulvari in haar verlengde, worden
afgezoomd door Atatürk Park, een
langgerekt groen lint. Het opent met ter-
rassen boven de stadsmuur, die het
mooiste totaalbeeld van de haven bieden.
Er is gelukkig meer verbeelding
gebruikt bij de aanleg van het park dan
bij het zoeken naar een naam. Wat verder
van het centrum leidt de promenade
door aangenaam gevarieerd groen, zijn
rustbanken en picknickplaatsen voorzien.
Ook stadsbewoners moeten plaats
hebben voor de bij uitstek geliefde vrijetijdsbesteding
van de Turken, die picknick
is. Dit en de mogelijkheid tot
lichaamscontact in openlucht voor koppeltjes
lijken de voornaamste bestaanredenen
van de parken. Dat jongens en
meisjes gearmd lopen, is nieuw voor
Turkije en typerend voor het moderne
Antalya. Parallel met de straat loopt de
plaatselijke kusttram mooi in zijn eigen
bedding.
Bij Konyaaltı, een kilometerslang keienstrand,
kun je een strandstoel huren en
liggen bakken. Tot veel andere activitei-
ten leent het strand zich niet. De lange
keienstrook is afgeboord door een promenade
waarlangs nieuwbouw verrijst
en snackbars en cafeetjes de komende
jaren vast uitgroeien tot een kermisstrook
waar geuren en geluiden tegen
elkaar opboksen. Of is dit een onnodige
opwelling van cultuurpessimisme? Deze
kust heeft immers de Blauwe Vlag
omwille van de uitbating met respect
voor de lokale omgeving en het milieu.
Aan het einde van de tramrit, bij het
begin van Konyaaltı, ligt het Antalya
(Archeology) Museum. Het Antalya
Museum vond zijn oorsprong toen
Italiaanse archeologen in de korte periode
van kolonisatie artefacten uit de
regio verzamelden en die in Antalya
achterlieten. Nu is het één van de beste
musea van Turkije. Het vertelt de
geschiedenis van de streek vanaf de
vroegste tijden tot nu. Je loopt er langs
schrapers, priemen en ander primitief
gereedschap. De vazen, potten en amforen
zien eruit zoals ze nu nagemaakt
worden om onze tuinen te sieren. Van
alle volkeren die in de regio voorbij gekomen
zijn, blijft het werk van de Grieken
en de Romeinen veruit het meest imponeren.
Het museum bulkt van de marmeren
hellenistische en Romeinse beelden.
Artemis, Hermes en Apollo staan er
broederlijk naast de keizers Hadrianus,
Trajanus en Septimus Severus.
Romeinse mozaïeken worden gevolgd
door christelijke iconen. Pronkstukken
zijn de marmeren sarcofagen uit Perge,
die ooit illegaal opgegraven werden en
naar de Verenigde Staten gesmokkeld,
maar later terug werden gegeven.
Goed voor een glimlach zijn enkele hondensarcofagen
uit Termessos, zoals die
voor de hond Stephanos, volgens het
grafschrift ‘de bron van geluk voor
Rhodope, zijn rijke, maar eenzame eigenares’.
Het historisch museum heeft ook
een volkskundig deel. Je vindt er recente
beroepen uitgebeeld en voor de kinde-
ren niet eens zo oud speelgoed uitgestald.
Terwijl her en der een extra
Engelse vertaling wat meer duidelijkheid
zou brengen, is alles heel aanschouwelijk
voorgesteld in het museum, dat in
’88 de prijs won van het ‘Europees
Museum van het Jaar’.
Zo’n onderhoudend museum, daar moet
wel een boeiend land achter steken. Als
je dat al niet van plan was: een uitnodiging
om het veld in te trekken, de wijde
omgeving van deze stad.
Antalya praktisch
• Ninova Pansiyon, Barbaros Mah. Hamit Efendi Sk. 9,
07100 Kaleiçi-Antalya,
T: 0090/242/248 61 14 of 248 96 84,
E: ninova@euroseek.com, W: www.ninova.com
In een authentiek, vernieuwd huis met plankenvloer
in de binnenstad. Airco en verzorgde eigen
badkamer. Er zijn heel wat van dit soort hotels in
Kaleiçi. Rustige tuin, waar het ontbijt wordt geserveerd,
maar nachtlawaai van een naburig café.
• Hotel Alp Pas¸a, Barabaros Mah. Hesapcı Sk. 30,
Kaleiçi-Antalya,
W: www.allturkeyshotels.com/alp.htm
Hotel in een authentiek gebouw in volle oude
binnenstad. Heel veel landgenoten verblijven
hier via een touroperator, wat beduidend goedkoper
kan dan rechtstreeks. Tijdens het avondmaal
zit de verkrampte binnenplaats rond het
mini-zwembadje eivol.
• Sefa Hamamı, Barbaros Mah. Kocatepe Sokak
32, Kaleiçi-Antalya, T: 0090/242/241 23 21.
Hamam of Turks bad, gebouwd naar het voorbeeld
van een Seldjoeks bad uit de 14de eeuw en
gespecialiseerd in zeepmassage. Voor mannen
en vrouwen. Elke dag open van 6 uur tot middernacht.
10 miljoen TL/beurt.

De Lycian Way
Sinds de millenniumwissel beschikt ook Turkije over een langeafstandswandelpad: de Lycian Way of Lykia
Yolu. Het pad, dat Fethiye met Antalya verbindt, is goed voor een maand stevig stappen. Het terrein is niet zel-
den ruw en de strepen leiden de wandelaar soms dagen uit de bewoonde wereld. Liesbeth en Luc trokken voor
drie weken naar Turkije, met de Lycian Way als leidraad. Maar niet fanatiek. Ze hapten doenbare stukken uit
het rood-witte lint en overbrugden de tussenafstanden per openbaar vervoer.
Met de rood-witte GR-streepjes zijn
velen onder ons wel vertrouwd,
maar de Turken die ze in eigen land
weten te vinden, hebben ze waarschijnlijk
zelf geschilderd. Wandelen
voor het plezier is hier immers
iets voor halvegaren, dus ook
toeristen. Het eerste langeafstandspad
van Turkije dat deze
tekens gebruikt, is dan ook niet
door een Turk ontworpen, maar
door een Britse, Kate Clow. Vijf
jaar heeft ze erover gedaan vooraleer
de Lycian Way gemarkeerd
was en gedetailleerd beschreven
in een topogids.
Over een afstand van ruim vijfhonderd
kilometer, volgt het
pad de grotendeels rijk beboste,
diep ingesneden Middellandse-
Zeekustlijn tussen Fethiye en
Antalya. Het loopt langs aangename
kustplaatsjes als Kalkan en Ka% en,
meer in het binnenland, door onooglijke
gehuchten. Het stijgt naar de
zomerweiden op de hellingen van het
Taurusgebergte, doorkruist onherbergzame
gebieden en bereikt met 1.800
meter zijn grootste hoogte. Vandaar
ligt een beklimming van Tahtalı Dag,
de Turkse Olymposberg (2.366 m),
binnen het bereik.
De route doet boeiende archeologische
sites aan in een gebied waar sinds 1200
vóór Christus de belangrijkste mediterrane
culturen hun sporen hebben
achtergelaten: Lyciërs, Perzen, Grieken,
Romeinen, Byzantijnen en Arabieren.
Ze maakt gebruik van hun eeuwenoude
wegen en paden, die vandaag soms
gedeeltelijk overgroeid zijn en nauwelijks
te vinden.
Startplaats Fethiye
Als opwarming voor de eigenlijke tocht,
komt de wandeling naar het verlaten
spookdorp Kayaköÿ in aanmerking, ook
te bereiken met een dolmu%. Van daaruit
daalt een kustpad af naar Ölüdeniz,
bekend van posters en ansichtkaarten.
De magie werkt alleen als je de plaats
langs dit pad bereikt, door maquis en
geurige pijnbossen. Alleen op deze
manier krijg je een onbedorven beeld
van deze sprookjesachtig mooie baai!
In Ovacık vinden we de eerste wegwijzer van
de Lykia Yolu. Van hieruit kun je, ook als je
niet met de tent wilt trekken, de eerste drie
dagetappes lopen. Er zijn pensions in de eerste
twee etappeplaatsen, Faralya en Kabak.
Vanaf mei is er een dolmu%dienst tussen
Fethiye en Faralya/Kabak, zodat je zelfs
in Fethiye kunt overnachten. Vanuit
Alınca, de derde etappeplaats, loop je
door tot Bo_aziçi, vanwaar je
met een dolmu% of liftend de
grote weg Fethiye–Kalkan
bereikt. Daar neem je dan de bus
naar Kınık of Patara.
In Kınık ligt Xanthos, ooit de
belangrijkste stad van de Lycische
stedenbond. De weg loopt dwars
door de site. Aan de ene kant
dwaal je tussen soms rijk versierde
graven, aan de andere zijde
liggen de stadsresten met theater,
forum, cultusgebouwen en
waterleiding. Voorbij de brug
over de E%en-rivier loopt de Lycian
Way naar de kleine site van
Letoon, een wandeling van vijf
km. Dit heiligdom voor de godin Leto, een
paradijs voor kleine waterschildpadden,
kikkers en padden, laat een sterke indruk
na van de macht en de verfijning van de
oude beschavingen. De resten van
Patara, eens de machtigste haven van
Lycië, liggen in de duinenrijen achter één
van de langste, breedste en meest eenzame
zandstranden van Turkije, traditioneel
de plaats waar zeeschildpadden hun
eieren komen leggen. De verzande haven
is ingepalmd door moerassen en dichte
bamboebossen. Het theater en andere
gebouwen liggen half onder het zand
bedolven. Er scharrelen wat landschildpadden
rond. De zon, de wind en de grote
leegte van het strand maken een bezoek
9

10
aan deze site tot een belevenis. Toegang
tot het strand is alleen mogelijk via de
site en kost ca. TL 4.000.000. Buiten het
toeristische hoogseizoen blijft je kaartje
een week geldig. Het huidige dorp
Gelemi% - een verzameling pensions en
hotels - ligt twee kilometer hier vandaan,
tussen de hoofdweg en de site.
Over het schiereilandje ten zuidwesten van
Patara maakt de Lycian Way een lus, goed
voor één of twee dagwandelingen. De aanloop
tot deze lus ligt in de antieke site, ter
hoogte van de monumentale Romeinse
stadspoort. Noordelijk trekt het
pad het binnenland in, over een
Romeinse weg en langs een aquaduct.
De zuidelijke arm van de lus
is een panoramische tocht met
weidse uitzichten op de turkooizen
lagune van Patara en de diepblauwe
zee. Delikkemer, zowat in het
midden, ligt op twee kilometer van
Ye%ilköy, dat een busverbinding
heeft met de afslag naar Patara.
Kas¸ en omgeving
Een mooie dagwandeling langs
de Lycian Way kan beginnen in
Ag˜ullu, bereikbaar met de Antalya-bus
vanuit Ka%. Na een half
uur wandelen over asfalt, pik je
in Çukurbag˜ de rood-witte streepjes op
en klim je naar de resten van het antieke
Phellos, nu grotendeels overwoekerd. Op
de terugweg volg je vanuit Çukurbag˜ de
streepjes over uitgestrekte zomerweiden
om dan in zigzag de steile rotswand
af te dalen naar Ka%.
Van de volgende etappe kun je ook een
excursie maken: een boottocht van Ka%
naar het eiland Kekova. Op die manier
combineer je een bezoek aan het
Romeinse fort en de indrukwekkende
Lycische necropool met zwemmen en
zonnen. In het kristalheldere water zijn
de resten van een verzonken stad te zien.
De twee haventjes waar wordt aange-
legd - Üçag˜iz, een etappeplaats op de
Lycian Way, en Simiane/Kale - worden
dagelijks overspoeld door toeristen.
Openbaar vervoer is er niet naar deze
plaatsjes, wel rijden er taxi’s.
Het is er spitsroeden lopen tussen de
vrouwen die handwerkjes te koop aanbieden.
‘s Avonds vertrekken de toeristen
en daalt de rust over Üçag˜iz. We
kiezen voor het mooi gelegen pension
Ekin, waarvan de eigenaars goed vertrouwd
zijn met de Lycian Way. Ze zorgen
ervoor dat je er ook weer weggeraakt.
Een alternatief, ook voor de niet-
wandelaar, biedt de boot naar de haven
van Andriake, op vijf kilometer stappen
van Demre.
De Lycian Way komt voorbij de resten van
de nabije Lycische stad Myra. Een korte
klim brengt je naar de acropolis hoog
boven de necropool. Voorbij Myra volgen
de zwaarste etappes van de route. Het is
echter mogelijk een dagtocht te maken van
Belören naar Alkalise, en terug naar Myra.
Je moet daarvoor een auto regelen tot
Belören, waar de weg onberijdbaar wordt.
Van Çıralı naar Antalya
Een bijzonder geschikte verblijfplaats op
de Lycian Way is Çıralı, 7 km van de grote
weg. Er is geen dolmu%dienst, maar bij de
afslag staan taxi’s. Het plaatsje is
prachtig gelegen aan de monding van
een groene, vruchtbare vallei, bij een
breed strand waarachter de resten van
de oude havenstad Olympos verscholen
liggen. Olympos is ook de naam van een
hedendaagse nederzetting van goedkope
pensions in de vorm van fantasierijk
gebouwde treehouses, druk bezocht door
overwegend jonge Australiërs en andere
rugzaktoeristen.
Çıralı/Olympos is onovertroffen voor
enkele dagen wandelen, relaxen, zwemmen
en dwalen tussen oude stenen.
Hier splitst de Lycian Way zich in
twee routes die drie dagetappes
verderop, bij Gedelme, weer
samenkomen voor de resterende
43 km tot het eindpunt van de
tocht. De ene route stijgt langs
de hellingen van Tahtalı Dag˜ tot
op 1.800 meter. De andere volgt
min of meer de kustlijn en doet
onderweg Phaselis aan. Deze
antieke havenstad met talrijke
schitterende ruïnes, op een
romantische manier overwoekerd
door pijnbomen en allerlei
rotsplanten, is subliem gelegen
aan een grillige baai met Tahtalı
Dag˜ in de achtergrond.
Deze splitsing biedt de mogelijkheid
vanuit Çıralı drie dagwandelingen te
maken. In zuidelijke richting kun je door
de ruïnes van Olympos het pad volgen
tot Adrasan. Na een lange klim door
dichte bossen bereik je een yayla (hoogteweide).
Daarop volgt een zeer steile
afdaling, en loopt het pad verder langs
kleine veldjes, verlaten schuren, over de
mesthoop van een afgelegen gehucht en
langs vruchtbare weiden tot bij de zee.
Daar moet je dan terug op de grote weg
zien te geraken (dolmu%of liften).
Als je het kustpad in noordelijke richting
volgt, krijg je alle ingrediënten van de

turkooizen kust: reusachtige parasoldennen
op het strand, hellingen met
pijnbossen en bloemen, een azuurblauwe
zee, uitzichten op rotsige inhammen
en eilandjes. Bij een strandje met zwart
zand is het pad echter afgebrokkeld en
moet je een omweg zoeken.
De derde tocht gaat richting binnenland,
naar Ulupinar. Hier loopt de Lycian Way
dwars door Chimaera (of Yanarta%) met
zijn eeuwige vlammen. Het pad stijgt
naar een reeks hoger gelegen vlammen
en een bergzadel om vervolgens af te
dalen door een bos en een rivierkloof
richting Ulupinar, een mooi keerpunt
voor een dagwandeling. Hier bevinden
zich enkele forellenkwekerijen.
Havuzba%& is er het beste en drukste
restaurant. Je kunt je forel laten grillen
of braden. Met een salade en heerlijk
plat brood erbij, vormt het een welverdiende
maaltijd. Om terug te keren, kun
je een andere, ongemarkeerde weg volgen.
Je loopt tot op de plaats waar je de
rivier over moet en loopt rechtdoor langs
de rechteroever tot je uiteindelijk op de
asfaltweg naar Çıralı komt. Een duik in
zee, met zicht op Tahtalı Dag˜ vormt een
schitterende afsluiter.
Liesbeth Spreuwers
The Lycian Way praktisch
• Topogids en -kaart
'The Lycian Way' van Kate Clow is een uitgave van
Upcountry (Turkey) Ltd. (Buxton, Derbyshire, UK).
Deze uitstekende topogids bevat naast een gedetailleerde
routebeschrijving en kaart heel veel praktische
en historische informatie omtrent het pad zelf
en het hele gebied. De gids is verkrijgbaar in de reisboekhandel.
Op de website (zie hieronder) vind je
informatie over verkooppunten in Turkije. De bijhorende
kaart is schetsmatig en onhandig in gebruik.
Gedetailleerde kaarten zijn niet beschikbaar (militair
geheim). De beste overzichtskaart is nr. 2
(zuidwesten) van de Turkije-kaarten van Reinhard
Ryborsch. Ze zijn nog beperkt verkrijgbaar in de
reisboekhandel. Alle publicaties liggen ter inzage
in de Wegwijzer-bibliotheek.
• Internet
• www.lycianway.com
Officiële website van het pad, met informatie over
de verkrijgbaarheid van het boek en regelmatige
updates rond bewegwijzering, moeilijkheden, verblijfsmogelijkheden,
enz.
• www.lycianturkey.com
Achtergrondinformatie & foto's over Lycië.
• www.lykianet.net
In het Turks maar met links naar Engelstalige
Lycië-sites.
• Bewegwijzering
Rood-witte markering. Een kompas is echter geen
luxe: soms zijn de tekens schaars, niet consequent
gebruikt of moeilijk te vinden, gewoon
omdat er geen boom of rots is om tekens op aan te
brengen. Moeilijk zijn de plaatsen waar een echt
pad ontbreekt en je over ongebaand terrein loopt.
Op cruciale plaatsen zijn grote groen-gele metalen
wegwijzers aangebracht, met daarop ‘Lykia
Yolu’, de bestemming en de afstand in km. Spijtig
genoeg wijzen ze soms in de verkeerde richting!
Zoek dus ook naar de rood-witte streepjes die
gegarandeerd te vinden zijn.
• Traject
Het pad begint in Ovacık, op 16 km van Fethiye en
van daaruit bereikbaar met het openbaar vervoer.
De luchthaven van Dalaman ligt het dichtst, maar
het dorp heeft niets te bieden. Antalya, de andere
luchthaven in de streek en het eindpunt van de
tocht, is daarentegen een bruisende en boeiende
stad. De rechtstreekse busrit Antalya-Fethiye
duurt 4 uur.
In Fethiye is Ideal Pension een aanrader in de
budgetklasse. Info: T: 0252 614.19.81,
E: idealpension@hotmail.com
• Seizoen
Het pad is bijna het hele jaar door te bewandelen.
Door de grote hitte (vanaf half mei), zijn de onbeboste
delen te mijden in de
zomermaanden. De meeste
pensions zijn hier ook in de
winter open, zodat ook dan
een (zonnige) wandelvakantie
mogelijk is.
In april regent het nog wel
eens, maar de bloeiende
natuur is dan op zijn mooist
en de bronnen leveren
volop water.
• Mogelijkheden
Om het hele traject te
lopen, heb je minstens
een maand nodig. Zonder tent, warme
slaapzak, voedselvoorraad en waterfilter gaat het
niet. Het is dus een zware tocht.
De Lycian Way biedt mogelijkheden voor wandelvakanties
van verschillende niveaus. Veel plaatsen
onderweg zijn te bereiken met het uitstekende
lokale busvervoer langs de kustweg tussen
Fethiye en Antalya.
Je kunt het pad dus zowel aan het startpunt als
ergens middenin aanvatten. Je kunt hier en daar
luswandelingen maken en/of stukken uitkiezen die
je - door het gebruik van bussen - met elkaar verbindt.
11

12
De Turkooizen Kust
Een road-movie langs snelweg 400
Wie er de tijd en het geld veil voor heeft,
kan overzee in Antalya aankomen met
de feribot uit Venetië. Het schip meert
aan in de nieuwe industriehaven ten
westen van de stad. Een meerderheid
van de reizigers komt daar nooit en
neemt - in zoverre ze naar het westen
willen - gewoon de kustweg. De D-400
volgt min of meer de kust van het Lycisch
schiereiland van Antalya tot Fethiye en
doet daarbij toptoeristische plaatsen
aan, maar ontsluit ook kleine dorpen en
stranden en loopt langs ontelbare antieke
vindplaatsen.
Het kustgebied tussen grofweg Antalya
en Fethiye is het historische land van de
Lyciërs. Van ongeveer 1200 v.C. tot 600
n.C. leefde dit zeevarende volk er en
vormden hun 23 steden een vreedzame
confederatie, de Lycische Unie. De Lyciërs
hadden een eigen taal en een cultuur die
in de loop der eeuwen vermengd geraakte
met die van de Griekse kolonisten en
de Romeinse overheersers. In het hele
gebied zijn resten uit deze tijd te vinden,
waaronder een groot aantal graven - uit
de rotsen gehakt of als vrijstaande sarcofagen
-, resultaat van hun bijzondere
dodencultus en de unieke grafcultuur
die ze ontwikkelden.
Eens buiten de stadsagglomeratie is de
kustweg van de zee gescheiden door het
steeds dunner bevolkte strand van
Konyaaltı en de nieuwe met palmbomen
getooide esplanade met drankhutjes en
terrasjes. Zo gauw je de haven voorbij
bent, rij je het Beydagları Sahil Parkı of
Olympos National Park in, dat zich helemaal
tot de zuidelijke punt bij Yardımci
uitstrekt. De groene, maar drukke weg
loopt hoog boven de zee langs de bergflank,
met afslagen naar plaatsen met
strandjes en picknickmogelijkheden en
vakantiedorpen als Beldibi en Göynük.
We hebben wat aan hoogte ingeboet, de
kust is gemakkelijker bereikbaar en
vanaf hier staat de omgeving meer in
het teken van het toerisme. De weg aan
de zeekant krijgt op de kaart de groene
kleur van interessante natuur, maar
Holiday Clubs, Disco’s en zelfs Bayrischer
Biergärter laten niets aan duidelijkheid
over. Kemer, het eerste grote vakantieoord
zondermeer, komt eraan. Twintig
jaar geleden nog een onooglijk gat, is
Kemer geboren uit het huwelijk van een
zonnige kustlijn en de hang naar een
zorgeloze verblijfsvakantie van het soort
dat vrij is van overdreven last van vreemde
indrukken. Waar geen generatie geleden
een onverharde weg naar de kust
liep, bestaat de bestrating nu - heel
ongewoon voor Turkije - uit klinkers. De
sfeer in Kemer is zo ontypisch voor dit
land dat je er het hoofd bij moet houden
om bij de afrekening van een drankje
niet naar peseta’s op zoek te gaan. Dit is
het wereldje dat de indruk wekt dat de
mens een zich per scooter of 4 x 4 voortbewegend
wezen is, dat zich in felgekleurd
en schaars textiel hult en GSMgewijs
met zijn soortgenoten communiceert.
Nee, bedankt. Dan nog liever een
kamer in het naburige Çamyuva, evenmin
vrij van toeristische exploitatie en
ongeduldig wachtend op de heilige vermenigvuldiging
van hotelkamers en
restaurants.
Çamyuva is het stranddorp net voor
Phaselis. Een tweetal kilometer van de
weg, kom je bij de antieke site bij de drie
baaien, die evenveel natuurlijke havens
vormden. Eén ervan is nog steeds aanlegplaats
voor de gülets die er aanmeren
met toeristen op excursie. Ze kunnen er
in zee zwemmen tegen de achtergrond
van gebouwen uit de oudheid. Langs de
Romeinse hoofdstraat zijn het gymnasium,
de agora, de baden en dies meer
mooi te herkennen. Er kan veel gezegd
worden over de mate waarin het toerisme
armslag heeft gekregen in Turkije,
er kunnen vragen bij gesteld worden dat
een plaats als Kemer in een natuurpark
ligt. Maar er zijn andere landen waar op
zo’n onvergelijkbare setting al lang een
veelsterrenhotel was verschenen. Een
plaats als Phaselis kan duur verkocht
worden, maar alles is gelukkiger dan dit.
Net naast Phaselis wordt het vakantiedorp
Tekirova ontwikkeld.
De weg gaat nu weer landinwaarts en
dus omhoog, door gemengd loof- en
naaldbos. Wie de afslag naar Çıralı
neemt - en je hebt hier vele redenen voor
- verliest de gewonnen hoogte langs een
bochtige weg door het bos. Wie geen
eigen vervoer heeft, is aangewezen op
een taxi, die er altijd wacht. Çıralı, dat
geen echte dorpskern heeft, is een plaats
voor rugzakkers, jong volk dat nog niet
op doorgedreven comfort is ingesteld en
gelijkgestemden. Midden de sinaasappelgaarden,
waaruit bij valavond onstuimig
gefluit van vogels opstijgt, liggen
tientallen pensions en enkele campings.
Aan een drie kilometer lang zandstrand
aan een zalige baai kleurt de zee tur-

koois. Achter de strandlijn is een rij
openluchtrestaurants uit hout en rietmatten
opgetrokken. Je kunt er overnachten
in treehouses, paalwoningen
van hout en riet tussen de bomen. Na
zoveel betongeweld langs de kustlijn,
lijkt deze kleinschalige bedrijvigheid,
deze lieflijke gezelligheid een onwezenlijk
droombeeld. Dit moet het soort
strandsfeer zijn dat jonge, gevoelige harten
sneller doet slaan. Toch passen ook
hier enkele kanttekeningen. Het ziet
ernaar uit dat in Çıralı geen familie overblijft
die geen pension, restaurant of
beide heeft gestart. Dat zijn er ongetwijfeld
te veel om aan de vermoede goudmijn
die het toerisme is, met zijn allen
een behoorlijk inkomen over te houden.
Tenzij het aantal toeristen er navenant
groeit en dit is wat de zo gewaardeerde
sfeer wel eens kan om zeep helpen.
Overigens was voor de vakantienemende
mens er kwam, dit strand het terrein
van de zeeschildpadden, die er hun eie-
ren kwamen uitbroeden. De lijst van hun
strandbroedplaatsen is meteen die van
Turkije’s zandstranden: Ercincik, Dalyan,
Dalaman, Fethiye, Patara, Kale, Tekirova,
Belek tot Samandag. Hun verhaal is nu al
zo goed als geschreven, ondanks de borden
met zachte gedragsregels voor
strandgangers en het ontbreken van
openbaar vervoer naar deze plaats.
Waar het strand van Çıralı aan de zuidkant
doodloopt op een massieve, met
pijnbomen begroeide rots, mondt een
rivier in zee en liggen de resten van
Olympos. Het is één van de vele plaatsen
die hun naam ontleenden aan de heilige
berg van de goden. De stad Olympos
maakte deel uit van de Lycische federatie.
Keizer Hadrianus verbleef er lange
tijd. Van de Grieken en de Romeinen
namen de inwoners het polytheïsme
over, later werden ze christen en tijdens
de kruistochten kwamen de Venetianen,
de Genuezen en de bewoners van
Rhodos er voorbij. De stad bevond zich
aan de ene oever van de rivier, de necropool
aan de andere. Nu heet het gebergte
Tahtalı en zouden ’s winters nomaden
in de ruïnes wonen. Dan schommelt de
temperatuur overdag rond de 10 graden.
In de zomer staat de vallei vol oleanders
en kwaken de kikkers in de rivier.
Voor de heuvel met het eeuwige vuur
van Chimaera (Yanartas is de Turkse
naam) kun je uit Çıralı de rood-witte
strepen van de Lycian Way volgen. Zelfs
wie pas aan de parkeerplaats vertrekt,
krijgt een nijdige klim voorgeschoteld,
die een idee geeft van de pittigheid van
de rest van de Lycische Weg. Het fenomeen
van de ‘eeuwige vlammen van
Olympos’ is ’s nachts uiteraard het
meest spectaculair, met het bijkomende
voordeel dat de wandeling je wat minder
zweet kost. Een zaklamp is dan
noodzakelijk, een aansteker leuk om tussen
de rotsspleten nog meer vlammen te
laten branden. Analyse van het gas dat al
eeuwen onaflatend uit de bodem komt,
wijst op veel zuurstof en een metamorfe
oorsprong. Minstens even mooi is de
legende van Chimaera, het vuurspuwende
monster, met het hoofd van een
leeuw, de romp van een geit en de staart
van een slang. Of het verhaal van de
Olympische vlam die de atleten ter ere
van de overwinning naar de stad
Olympos liepen, wat goed zou geweest
13

14
zijn voor het eerste Olympische spel in
Anatolië. De hedendaagse Hephaistos
gebruikt het vuur handig voor zijn
lonende theestalletje.
Waar de Sint
echt vandaan komt
De D-400 trekt zich nu van de kust terug
en snijdt het schiereiland met ondermeer
Çavus en het door de Rough Guide
terecht sympathiek gevonden Adrasan
af. Het verrassend groene pijnbomenlandschap
wordt ontsierd door het
plastic van intensieve glastuinbouw dat
uit de vallei van Kumluca opglinstert.
Van deze stad daalt de D-400 naar de
zuidkust van Lycië. De weg loopt langs
de zeekant, maar die heeft bij gemis aan
strand geen toeristische roeping. Finike,
rond een grote, moderne jachthaven
gebouwd, oogt als een kil oord met weinig
mogelijkheden voor niet-jachtbezitters.
De in de rotsen gehakte weg kronkelt
nu met de baaien en inhammen
mee. Mooi voor wie er buitengaats voorbijkomt,
maar van de landzijde valt hier
nauwelijks iets anders aan te vangen
dan het wijde zeegat, waar af en toe een
jacht voorbijglijdt, in te staren. En de
aandacht bij de weg te houden.
Terug op zeeniveau, rij je Beymelek
binnen, een eerder onaantrekkelijke
plaats aan een binnenmeer dat zich van
de zee heeft afgescheurd. In de restaurants
staat voor het eerst krab op het
menu, of nog uitdrukkelijker: levende
krab. Ook Kale ofte Demre zal nooit een
schoonheidsprijs krijgen, temeer omdat
de serres terug zijn van weggeweest. Op
6 december komt Sinterklaas natuurlijk
uit Spanje -laat daar geen twijfel over
bestaan-, maar de historische Sint-
Niklaas leefde op deze plaats, in de oudheid
bekend als Myra. De Turken noemen
de weldoende bisschop tegenwoordig
Noel Baba of Vader Kerst, om de verwarring
compleet te maken.
In volle centrum van Kale, bereik je de
kerk van Sint-Niklaas via een dynami-
sche winkelwandelstraat. Ze is in wat
plompe, maar pittoreske Byzantijnse
stijl en heeft mozaïekvloeren.
Oorspronkelijk was het gebouw helemaal
beschilderd met fresco’s, die werden
weggehaald door de Arabieren,
omdat ze bang waren van de blikken van
de afgebeelde personen. Nu worden de
kerk en de fresco’s grondig gerenoveerd.
De apostelen Petrus en Paulus droegen
uit deze plek het christendom uit in
Klein-Azië.
De oude Lycische stad Myra ligt even ten
noorden van Demre/Kale, midden een
zee van serres. De betoverende resten
bestaan hoofdzakelijk uit een rotsnecropool
en een theater. Veel graven in de
rotswand zijn voorzien van reliëfs en
inscripties. Kwamen de bouwmeesters
uit Petra? Het Grieks-Romeins theater is
vrijwel gaaf en rijk versierd. In het rond
liggen interessante brokstukken. Vanuit
het hoge gras staren de holle ogen van
theatermaskers je aan.
Uit Myra klimt de weg het eenzame
binnenland - het land van herders - in en
blijft van de kust weg tot helemaal in
Ka%. Niet dat aan de zeezijde niets te
beleven valt. Aan de enkel via kleine
weggetjes te bereiken kust liggen lieflijke
strandjes, die uitkijken op het
eiland Kekova. Naar die strandjes en
naar Kekova en zijn ‘verdronken stad’
kun je op dagvullende boottocht uit
ondermeer Uçagız en Ka%.
Tijd voor theater
Ka% is meer uitgebouwd dan pakweg
Çıralı, heeft autovrije, aan het toerisme
afgestane straatjes vol souvenirshops,
autoverhuurbedrijfjes, restaurants en
internetcafés. Toch is het een plaats van
zelfstandige reizigers, eerder dan van
package-toeristen. Er hangt een sfeer als
op een Grieks eiland. Veel hotels hebben
een typische bel-etagestructuur, zijn
amper groter dan een ruim woonhuis,
worden familiaal uitgebaat en bieden
tegelijk comfort als een zwembad en
airco. Het stadje heeft nauwelijks strand,
wel menige bar en duikcentrum en is
vertrekhaven van talloze bootexcursies.
Voor wie gevreesd had het hier zonder
cultuur met grote C te moeten stellen:
ook Ka% heeft zijn hellenistische tempel
en theater en zijn Lycische rotsgraven.
Uit Ka% slingert de weg mee met de grillige
omtrek van de zee en vormt een
panoramaroute met uitkijk op een staalblauw
zeeschap, waarin eilandjes drijven.
Kalkan kan een zusterplaats van Ka%
genoemd worden. De twee jachthavens
van Griekse oorsprong hebben het
gebrek aan zandstrand gemeen en een
overwegend Brits cliënteel, zij dit in
Kalkan wat meer gefortuneerd, ergo
ouder en zittend.
In Kalkan zegt de D-400 de kust vaarwel
tot in Fethiye. Zo smal heeft de nationale
weg er nog niet uit gezien, een landweg
van bij ons gelijk, ware het niet dat
hij allesbehalve vlak of rechtuit loopt.
Een karayol (‘zwarte weg’) is niet altijd
wat wij ons bij een snelweg voorstellen.
Ye%ilköy is geenszins door het toerisme
beïnvloed, een Turks dorp zondermeer,
ondanks zijn naam (‘Groendorp’) stoffig
en onopgesmukt. Dat kan verbazen als

toegangspoort tot Patara en zijn algemeen
bejubelde langgerekte gouden
zandstrand. In het binnenland blijven de
serres elkaar eindeloos opvolgen. Voor
Xanthos en Lethoon is het even omrijden.
Dit zijn alweer twee verbluffende
sites. De tekens op een zuil in Xanthos
zijn de oudste Lycische inscripties. Het
zoveelste theater bevestigt intussen je
groeiende vermoeden dat de antieke volkeren
hun tijd doorbrachten met
schouwspelen. Het voormalige heiligdom
Lethoon laat mooie mozaïekvloeren
zien en de restauratie van een tempel.
Ook op natuurvlak laat deze streek zich
niet onbetuigd met ondermeer de rivierkloof
van Saklıkent. En alsof we nog niet
overtuigd waren van de historische rijkdom
van de streek, wijst een bord langs
de weg dat de Lycische site Tlos niet
veraf is.
Fethiye is de grootste plaats sinds
Antalya, ofschoon qua inwonerstal nog
geen tiende van die laatste. De haven
van de stad, aan een wijde baai, is verdeeld
tussen vissersboten en pleziervaart,
met een overwicht voor de laatste.
De boten bieden zonder uitzondering
trips aan naar voor de kust gelegen
eilandjes. Voor cultuurfreaks ligt vlak
achter de haven, wat verkommerd tussen
de bars in, het recentelijk opgegraven
theater. Hoog boven de moderne
drukte, zijn in een steile rotswand, uitkijkend
over stad en baai, enkele tempelgraven
uitgehouwen, resten van de
Lycische stad Telmessos. Fethiye oogt
beslist minder pittoresk dan Ka%, maar
deze levendige stad heeft dan ook nog
andere functies dan toerisme, waarvoor
het vooral als uitvalsbasis optreedt.
Eén van de favoriete bestemmingen is
de nabijgelegen lagune van Ölüdeniz,
onderwerp van zowat de helft van de
Turkse ansichtkaarten, posters en toeristische
brochures. De mooiste weg
erheen vertrekt bij de ruïnes van het ridderkasteel
boven de stad en loopt via
Kaya door het bos. De afstand is perfect
te wandelen. Het spookdorp Kaya(köy)
ligt er nog steeds bij zoals het in 1923
door zijn Griekse inwoners noodgedwongen
verlaten werd en is daarmee
een stille getuige van een droevige kant
van het ontstaan van de Turkse republiek.
Hisarönü compenseert deze bizarre
rust ruimschoots op de meest verfoeilijke
toeristische manier. Het dorp is verworden
tot een souvernirwinkel. Ölüdeniz
zelf deelt inmiddels in de kermis-
sfeer. Zoals zo vaak is de weg het doel.
Ergens ten zuiden van Fethiye gaat de
Middellandse Zee over in de Egeïsche Zee,
wordt het water iets koeler en de lucht
iets frisser. De Turkse kustlijn loopt nog
vele honderden kilometers verder naar
het westen. Fethiye is niet eens de grens
van het oude Lycië of het einde van de
Turkooizen Kust. Maar deze regio wordt
tegenwoordig eerder aangedaan uit
Dalaman, waar enkele jaren geleden een
luchthaven werd aangelegd, en hoort
toeristisch niet langer tot het achterland
van Antalya. Wacht je vliegtuig op je in
Antalya en heb je de kust nu wel gehad,
dan is er een snelle doorsteek via het eenzame,
bergachtige binnenland.
Turkooizen Kust praktisch
• Çıralı
Motel Orange, T: 0090/242/825 73 26-27-28,
F: 0090/242/825 71 28.
Gloednieuw en brandschoon hotel in chaletstijl.
Verre van een goor backpackersadres, moet dit
één van de betere overnachtingsplaatsen van het
dorp zijn. Eigen badkamer, airco en balkonnetje.
Rustig gelegen. 20 miljoen TL/single, inclusief heel
behoorlijk ontbijt.
• Kas¸
• Hotel Koza aan Küçükçakil is een nieuw ogend
familiehotel met vriendelijke contacten en een
zwembad. Voor overnachting in een kraaknette
kamer met eigen badkamer en airco, betaal je 20
miljoen TL/single, incl. ontbijtbuffet.
• Türkmen Sofrası is een eenvoudig, maar sfeervol
restaurant, dat een van de meest typische Turkse
eetgelegenheden van Kas¸ lijkt. Een oude vrouw
bakt er pannenkoeken (gözleme).
• Kalkan
Anatolia Restaurant en Bar is een gedeeltelijk
open restaurant met gezellige sfeer, goede muziek
en onvoorstelbare ontvangst. De obers waren studenten
uit Ankara, die na het eten contact namen
met ons. De hele rest van de avond hebben we zitten
keuvelen en werden we in de watten gelegd.
We kregen uiteindelijk nog een fikse korting op de
rekening. (Koen Devaere en Kathleen Cherlet)
15

16
Termessos en Sagalassos
Van Psidiërs en Vlamingen
Bij de otogar, het autobusstation
van Antalya dat zich een
tiental kilometer buiten het
centrum bevindt, verdwijnt de
weg naar Burdur klimmend
tussen de pijnbomen. Hier zijn
we - ofschoon de driebaansweg
– al helemaal buiten de stad,
op het amper bewoonde platteland.
Tot het weinige dat
langs het breed uitgemeten
maar haast verlaten asfalt te
noteren valt, horen een niet
ophoudende reeks benzinestations.
Even verder is de afslag
naar Korkuteli en Termessos.
De resten van de Psidische stad
Termessos liggen zo’n duizend
meter boven zeeniveau in het Güllük
Dag Milli Parkı of Nationaal Park van de
Olymposberg. Langs de bosrijke straatkant
komen landbouwers zelf hun oogst
verkopen. Vanaf de ingang van het park
gaat het nog negen kilometer omhoog
langs de Koningsweg - waar geen openbaar
vervoer komt - naar een parkeerplaats.
De Psidiërs, die aan de basis liggen van
de antieke stad aan de voet van de
Güllükberg, worden al vermeld in de
Ilias. In de Perzische Oorlogen kozen ze
de kant van de Perzen. Ze duiken verder
pas weer op wanneer Alexander de
Grote voorbij komt in 334 v.C. De moeilijke
levensomstandigheden worden
ingeroepen ter verklaring van de strijdlustige
en allesbehalve vredelievende
aard van de inwoners van Termessos, die
ervan hielden om hun buren te bedreigen,
niet het minst aartsvijand Selge. De
stad kende zijn eerste hoogtepunt in de
hellenistische periode, een tweede onder
de Romeinse Pax Romana. In die tijd had
de stadstaat het statuut van ‘vriend van
de Romeinen’, goed voor eigen wetten
en interne onafhankelijkheid.
Mooi aan Termessos is vooral de setting.
Met enige zin voor overdrijving, kan
Termessos het Tikal van Turkije
genoemd worden, wegens de locatie
midden de natuur. Net zoals de Mayasite
in de Guatemalteekse jungle, wordt
de Psidische stad enkel bereikt na een
wandeling door het bos. Tussen bomen,
struiken en rotspartijen staan overal in
het rond gebouwen, zuilen en stukken
muur. Een beetje tuinliefhebber houdt
aan zo’n ruïneweelde een frustratie
over. Er zijn muren, poorten, rotsgraven,
sarcofagen, tempels, cisternen, een
agora, een hellenistisch theater, een
gymnasium, baden en veel meer. Deze
hoefden nooit te worden opgegraven,
overleefden in openlucht. De moeilijke
bereikbaarheid van de site wordt verantwoordelijk
geacht voor de geringe schade
die ze opgelopen heeft. Verrassend
intact en prettig tussen alle door bordjes
verklaarde gebouwen, is ‘the unidentified
building’. Ofschoon van een heel
andere orde, wedijvert deze archeologische
vindplaats qua geliefdheid bij het
publiek met Efese, dat je ’s zomers geen
zuchtje schaduw gunt. De site is uitgestrekt,
goed voor een paar uur tot een
halve dag wandelen en bewonderen.
Sommigen nemen aan dat de bevolking
van Termessos na een aardbeving in 244
n.C. verhuisde naar Sagalassos.
Terug naar de weg naar Burdur en de
benzinestations. Soms verraadt een
minaret, als een ten hemel gerichte
raket, een dorp. Een andere keer is een
dorp omgeven door typische Turkse
hoogbouw van recente datum. Straks
zijn er geen eengezinshuizen meer,
wonen alle Turken in flats. Waar hij de
bergen in trekt, versmalt de weg. Van
lintbebouwing heeft deze streek allerminst
last. De weg is eenzaam op de
plaats Dag in de vallei en het straatdorp
Ugurlu na. Een bord verwijst naar een
willekeurig dorp op een paar kilometer
van de hoofdweg: Susuz. Aan de rand
ervan staat een moskee in de steigers. De
lucht is doordrongen van de mestgeur,
kippen scharrelen in het rond, de
binnengehaalde oogst ligt te drogen en
uit de huizen komt het geloei van koeien.
Landbouw bepaalt hier het leven.
Midden het dorp staat, op de plaats die
wij kennen van onze kerken en ontdaan
van enige zorg, de zo goed als gave kolossale
caravanserai Susuzhan. Aan het
geïmproviseerde dorpspleintje zijn een

postkantoor en twee kruidenierswinkeltjes.
In het enige theehuis zitten de mannen
van het dorp verzameld rond een
spelletje domino. ‘Er is geen werk, geen
fabriek in de omgeving en de tabaksoogst
brengt niets op’, klaagt Mehmet,
die in Duitsland heeft gewerkt en de taal
nog een beetje spreekt.
De stad Bucak is de enige echt noemenswaardige
plaats tussen Antalya en
Sagalassos.
Uit het nabije Ag˜lasun rijdt een minibus
langs een eenzaam kronkelende bergweg
naar de site van Sagalassos.
Waarom hebben de Psidische bewoners
het in hemelsnaam ooit hier gezocht?
Andere dan veiligheidsoverwegingen
zijn moeilijk te verzinnen om zo hoog
boven de vallei van het huidige Ag˜lasun
een woonplaats te kiezen. Zelfs vandaag
ligt de plaats voor belangstellende
bezoekers afgelegen en uit de buurt van
de traditionele pleisterplaatsen van een
Turkije-circuit. Ze leent zich het best voor
een excursie uit Egirdir, bij het gelijknamige
meer, eerder nog dan voor een rit
uit Antalya.
Sagalassos is echter niet zomaar wat
steenblokken uit het verleden. Van alle
archeologische vindplaatsen in Turkije,
heeft ze de sterkste band met ons land.
De Leuvense professor Marc Waelkens
leidt er al meer dan een decennium de
werken. Iedere zomervakantie graaft
hier onder zijn hoede een vijftigtal studenten
uit Leuven. Ze worden daarbij
geholpen door de jeugd van Ag˜lasun, die
aan de site een zomerse baan overhoudt.
In het dorp is een huis van de Leuvense
universiteit dat als hoofdkwartier dienst
doet. Buiten de zomermaanden wordt
de tijd door de ploeg van prof. Waelkens
gebruikt om de opgravingscampagne
wetenschappelijk en financieel voor te
bereiden. Dit laatste is te merken aan de
bekende namen van de sponsorende
banken en andere instellingen op het
bord bij de ingang.
Ook wanneer je de Vlaamse banden buiten
beschouwing laat, is Sagalassos een
vooraanstaande plaats, want volgens
inscripties de belangrijkste Psidische
stad. De koninginnenstukken zijn de
pronkfontein op de bovenagora en de
bibliotheek. De fontein is 2de-eeuws - uit
de regeerperiode van Marcus Aurelius -,
werd hersteld in de 4de eeuw en vernield
bij de aardbeving in het jaar 650. Uit dit
gebouw komen de beelden die nu in het
museum van Burdur bewaard worden
en die de vorsers graag ooit in Ag˜lasun
zouden tentoongesteld zien. Hoger liggen,
uit grijze steen opgetrokken, de
bibliotheek en het theater. Het theater
krijgt geen prioriteit wegens de overvloed
aan goed bewaarde antieke theaters
in het land. De bibliotheek hoorde
toe aan een plaatselijke notabele en
heeft een mooie mozaïekvloer met een
polychroom tafereel, dat een scène uit
de Ilias voorstelt. Wegens de heidense
aard, werden de afbeeldingen later
waarschijnlijk door christenen beschadigd.
Bij de restauratie in de jaren ’90
ging veel aandacht naar een laat-hellenistisch
nymphaeum in dorische stijl uit
de 1ste eeuw v.C., vlakbij de bibliotheek.
Nu stroomt er weer fris water uit een
plaatselijke bron. De bewaker van de
overigens gratis toegankelijke site opent
desgevraagd graag het bibliotheekgebouwtje.
Zoals Sagalassos er nu bij ligt, is de
plaats minder indrukwekkend dan
Termessos.
Door zijn ligging en de concurrentie van
andere sites is het - behalve bij
Vlamingen - niet echt een toeristische
magneet en zal het dat
vermoedelijk ook niet zo
gauw worden.
Vers van de pers
Op het ogenblik dat
deze Reiskrant verschijnt,
rolt het boek
van Marc Waelkens -
'Ontdekking van het verloren
Sagalassos'- van de persen.
Alle mogelijke aspecten van het leven
in de stad komen aan bod: politiek,
economie, cultuur, sociaal en religieus
leven, voeding en handel.
(Davidsfonds/Leuven)
17

18
Pamfylië en zijn Duitse
Ook langs de zeekant, ter hoogte van het
betalende zandstrand Lara Beach en verder
naar het oosten, rukt Antalya op.
Recente hoogbouw en slordig aangelegde
nieuwe wegen wijzen op de ontwikkeling
van het land. In oostelijke richting
leidt geen echte kustweg. Vele plaatsen
langs de kust zijn over de weg onbereikbaar.
Het toeristenoord Belek vormt hier
een eenzame uitzondering op. De weg
die Antalya met Side verbindt, trekt
landinwaarts, om pas voorbij Side de
kustlijn te zoeken. Hij komt zo bij de
bekendste Pamfylische historische sites
in de buurt.
In oostelijke richting wordt alles kleinschaliger.
De weg wordt smaller, de
bebouwing dunner, landbouw overheerst.
Heel af en toe waakt in de verte
een minaret bij een dorp. Maar het toerisme
is de voorbije paar decennia van
de zuidwestkust in oostelijke richting
uitgedijd en de expansie reikt nu tot
Alanya. De stranden tussen Side en
Alanya moeten intussen in toenemende
mate de schaduw van beton verdragen.
Alsof er afspraken gemaakt werden, als
ging het zoals bij de kolonisatie om de
verdeling van grond tussen staten, zijn
de plaatsen ten oosten van Antalya in
grote mate ingenomen door Duitse
bedrijven en hun cliënteel, evenzeer als
je aan de westelijke kust vooral Engels
hoort. Caesar schonk Side aan zijn geliefde
Cleopatra, de Turken lenen het aan de
Duitsers.
Sommigen zullen het parels voor de
zwijnen vinden. Er is ook wel iets voor te
zeggen dat de resten van het antieke
Side vrij toegankelijk zijn en het decor
vormen voor de bedrijvigheid van het
huidige Selimiye. Je rijdt er met de auto
middendoor of wandelt er kriskras door,
drinkt een glas tussen de funderingen
van de oude woningen. De bouwresten
uit de tijd dat deze streek Pamfylië heette
en samen met Lycië een Romeinse
provincie vormde, liggen er gratis voor
het rapen, op de binnenkant van het
indrukwekkende Grieks-Romeinse theater
na. Gewild of niet, is het een vorm
van cultuur naar de massa brengen, als
je ervan uit gaat dat de meerderheid
Side aandoet omwille van strandvertier.
Het strand van Side is eigenlijk dat van
het aangrenzende Kumköy (niet te verwarren
met de gelijknamige strandplaats
bij Belek). Ook al heet je hotel Side
Star, je verblijft in Kumköy. De baai
bestaat uit zand en alle aanverwante
plezier. Er wordt gesurft, gezeild en
geparasaild, in monokini rondgehuppeld,
strandvolley gespeeld en vooral
gezonnebaad. Is de dichtheid van de
vakantiegangers groot, de toeristische
infrastructuur is verrassend beheerst.
Zelden steekt een gebouw boven drie
verdiepingen uit. In de ruime omgeving
is - zolang de voorraad strekt - nog een
zee van plaats. Om bij te bouwen, zeg
maar, want de hoop dat dit niet zal
gebeuren, is vast ijdel. Plaatsjes als
Çolaklı, vóór Side, kunnen voorlopig een
alternatief bieden voor wie de drukte liever
mijdt. Onmiddellijk voorbij Side heb
je braakland en verrukkelijk brede duinen.
Een wandeling van enkele honderden
meter door die duinen brengt je bij
enkele geïmproviseerde strandpaviljoentjes,
een vorm van ontluikende uit-
bating. Moedige zonnekloppers blijven
hier gespaard van het golvende landschap
van dikke bleke buiken dat
Kumköy garandeert.
Een mooie, groene weg trekt de bergen
in naar het Köprülü Kanyon Nationaal
Park (‘Canyon met Brug’), tussen een zee
van pijnbomen, ceders en cipressen. In
het laagland voert katoenteelt de hoofdtoon.
Hogerop wordt er beangstigend
massaal hout gekapt. De langste kloof
van Turkije heeft een lengte van veertien
kilometer en is tot honderd meter diep.
‘Raftink’ is hier het toverwoord. Bordjes
en opschriften met ‘Rafting’, ‘Kano’ en
‘Outdoor’ verwijzen naar de actieve
mogelijkheden. Beneden stroomt het
water vrij gelaten door de brede rivier.
Rubberen vlotten en kano’s drijven met
de stroming mee. Af en toe zorgt een
stroomversnelling voor wat opwinding
in het brave raftingwerk. De oevers van
de Köprücay zijn uitgerust met forellenrestaurants,
cafés en campings. Het
plaatsje Beskonak heeft mooie oude huizen
met houten erkers. De antieke Oluk
Köprü over de Eurymedon werd in 1997
gerestaureerd. Het stenen bruggetje
brengt je 35 meter boven het water op de
andere oever. Vandaar leidt een asfaltweg,
die overgaat in een berijdbaar pad,
naar Selge. De bergen worden indruk-

kust
wekkender en het groen gaat gecombineerd
met een vreemd erosiespel. Vloek
en zegen, nadeel en tegelijk grote troef
van het antieke Selge is zijn slecht toegankelijke,
bucolische ligging bij het
bergdorp Altınkaya. Je wandelt door de
erven, haast door de huizen naar de
oude resten. De site zit onder de mest, er
net buiten wordt de oogst opgeslagen
en in het theater graast een ezel. Het
Psidische Selge is zowat het tegendeel
van Side, waar de site opgenomen is in
de toeristische drukte. Hier is de toeristische
exploitatie nihil. Je krijgt er het boerendorp
bij, waar je gemakkelijk contact
legt met de kinderen en uitgenodigd
wordt voor thee. Wanneer je vertrekt,
krijg je door Emine en Kariye misschien
wel zelfgeplukte krokusjes na gegooid.
Manieren om te charmeren
Aspendos heeft het best bewaarde theater
van Klein-Azië en daarmee het schitterendste
Romeinse gebouw van
Pamfylië. Het werd gebouwd in de tweede
eeuw n.C. onder Marcus Aurelius
naar de plannen van Zeno, zoon van
Theodorus, en bood plaats aan 18.000
personen. Op weer een heel andere
manier is deze site indrukwekkend,
namelijk om de omvang en de gaafheid
van de constructie. In tegenstelling tot
de andere theaters, kijken de bezoekers
van het halfrond niet het weidse landschap
in, maar wordt de speelzijde afgesloten
door een majestueuze muur. Op
de heuvel die je langs het theater om
bereikt, bevindt zich de acropolis en een
aquaduct.
Sillyon haalt dan weer zijn charme uit
zijn eenzame karakter, zijn verlaten ligging
op een tafelberg. Acht kilometer
van de hoofdweg, is de site enkel met
een privé-vervoermiddel bereikbaar via
een stoffig weggetje tussen glastuinbouw.
Tussen de grazende schapen zijn
romantici aan het goede adres. Sillyon
zou gesticht zijn tijdens de migratie die
volgde op de Trojaanse oorlogen. De
stad werd aangevallen door Alexander
de Grote toen die uit Side terugkwam,
maar liet zich niet innemen. Er zijn ruïnes
uit de hellenistische, Romeinse,
Byzantijnse en Seldjoekse periode, maar
veel is verloren gegaan bij een landverschuiving.
Door de veelheid aan antieke plaatsen
lijkt het wel of een rondrit in Zuid-
Turkije een verzameltocht van ruïnes is.
Op reis - en dat heeft reizen met het
leven gemeen - krijg je naast de plaatsen,
mensen en ervaringen die je bewust
opzoekt, gelukkig ook niet te voorspellen
wendingen, indrukken en ontmoetingen.
Ik rij verloren. Bij een kruispuntje
vraag ik de weg aan enkele vrouwen die
er samen eten aan het bereiden zijn.
Samen met de richting, krijg ik een uitnodiging
om mee te eten. Voor de
woning is het tapijt gespreid, zoals op
elke andere zomerse dag. Het gezelschapje
bestaat uit acht vrouwen van
uiteenlopende leeftijd. Er wordt deeg
gerold, dat als platte, geoliede broden
van de bakplaat komt, soms gevuld met
kaas. Er worden thee, vijgen, olijven,
honing en pittige kruimelkaas bij
gehaald. Zo dicht bij de hoofdweg naar
Antalya, heerst één en al landelijke gastvrijheid.
Ook vlak na 11 september 2001,
de dag die ons heeft willen laten geloven
in de onafwendbaarheid van botsing
tussen mensen van verschillende godsdiensten
en culturele achtergrond; de
dag die ons wou overtuigen van de heerschappij
van de haat. Een sombere
gedachte die deze acht moslim-plattelandsvrouwen
bewijzen niet te delen
door spontaan een westerse man uit te
nodigen voor het middagmaal.
De grootste site uit de oudheid ligt het
dichtst bij Antalya. Het Grieks-Romeinse
Perge overleeft de vergelijking met Efese
niet, maar geeft van alles wat we tot nu
gezien hebben het best de indruk hoe
zo’n stad er in de oudheid in al zijn
grootsheid uit zag. Al bij het binnenrijden
valt de ellenlange rij bogen op,
waarop het stadion gebouwd werd.
Oorspronkelijk verschaften die onderdak
aan winkeltjes. Van Perge zelf staan nog
aanzienlijke stukken overeind. Je wandelt
door een Romeinse poort, langs hellenistische
torens, over straten met
mozaïekvloeren en tussen zuilenrijen.
Een lange zuilenstraat
geeft, als een catwalk door de
oudheid, uit op een Nympheum.
Wat de mooiste site is in de
buurt van Antalya, valt niet te
zeggen. Perge geeft het beste
totaalbeeld, Aspendos toont het
gaafste theater, Selge is het sympathiekst
gelegen. Vooral
indrukwekkend is dat er zo veel
uit het platteland oprijst en de
staat waarin. Je mag er niet aan
denken wat onze eeuw over
tweeduizend jaar aan tastbaars
zal overlaten.
19

20
Op twee wielen
Tussen haar drukke werkzaamhe-
den als nieuwsanker bij VTM in,
vindt Marleen Vanhecke gelukkig
ook regelmatig de tijd om van een
welverdiende vakantie te genie-
ten. In de regel gaat de fiets mee,
ook als dat niet meteen voor de
hand ligt. Zoals vorig najaar, bij-
voorbeeld. Toen trokken Marleen
en partner Mick richting Turkije,
een land dat het niet echt op fiets-
reizigers begrepen heeft. Voor
Reiskrant penden ze hun ervarin-
gen neer.
Superervaren fietsreizigers zijn we niet.
Maar met negenhonderd kilometer
Cuba in de kuiten en een korte fietsvakantie
in Spaans Andalusië op het palmares,
moest Turkije een haalbare kaart zijn.
Dachten we. Over kaarten gesproken: nooit
kregen we zo'n onbetrouwbare plannetjes
voor ogen als in Turkije. De plaatselijke
bevolking lijkt bij momenten al even gedesoriënteerd.
Maar daarover later meer.
We komen het land binnen via de luchthaven
van Antalya, een modern complex
waar onze kartonnen fietsdozen met de
nodige zorg worden behandeld. De rit
naar het centrum - vijftien kilometer
lang - is niet bepaald aantrekkelijk. Het is
druk en bij momenten doen de uitlaatgassen
van vrachtwagens ons naar adem
happen. Het grote gevaar in Antalya - in
alle steden, trouwens - zijn de bussen. De
chauffeurs maken er een spelletje van
om je de pas af te snijden en plots de
remmen toe te gooien. Daar komt nog bij
dat er af en toe een gat in het wegdek zit.
Niet bepaald het paradijs voor fietsers.
Op zoek naar een meer pittoreske route,
beslissen we de bergen ten westen van
Antalya in te trekken. Volgens onze kaart
door Turkije
loopt er een weg parallel met de drukke
kustbaan, die kleine bergdorpjes aandoet.
Het duurt twee uur voor we de
voorsteden van Antalya achter ons hebben.
Beton, appartementsblokken in
aanbouw. Je vraagt je af wie hier ooit
komt wonen. Troosteloos. Maar in de
verte zien we de bergen. Daar vinden we
ongetwijfeld de rust die we zoeken! We
voelen ons wel wat onzeker. Zitten we
nog wel juist? Volgens de kaart moeten
we toch iets meer westwaarts rijden,
maar deze weg gaat knal naar het noorden.
Çakırlar? 'Altijd rechtdoor', verzekeren
de Turken ons en ze hebben uiteindelijk
gelijk. De weg wordt smaller, het
klimt behoorlijk. We zitten goed.
Het dorpje Seklik is ons volgende doel.
Wel honderd keer vragen we aan voorbijgangers
of we wel de goede richting
uitrijden. 'Seklik? Oh ja, rechtdoor!',
'Seklik? Da’s terugkeren'. Seklik? Nog
maar eens op die kaart kijken. Aan een
onverwachte splitsing slaan we rechtsaf,
op aanraden van enkele marktkramers.
Het landschap wordt ruwer: de weg slingert
de bergen in en we winnen snel
hoogte. Mooi maar vermoeiend. En nergens
een dorpje dat Seklik heet.
Uiteindelijk belanden we in Çag˜larca,
hoog in de bergen. De zon gaat onder.
We zijn nog steeds op zoek naar Seklik
dat in een andere vallei blijkt te liggen.
'Een klein bergpad leidt erheen', wordt
ons verteld. 'Toch niet' beweert iemand
anders. Zullen we het risico nemen, zo
tegen valavond? Ons verstand zegt neen.
Uiteindelijk worden we op een bus gezet
die terugrijdt naar de splitsing waar we
vier uur geleden blijkbaar de verkeerde
kant zijn uitgestuurd. En hier zitten we
dan. Bijna donker. Nergens slaapmogelijkheden.
Het volgende dorp ligt 22 kilometer
verder, opnieuw de bergen in. We
zijn kapot.
Aan een klein eethuisje komen we op
krachten. De bewoonster ziet dat we in de
problemen zitten en al snel krijgen we het
aanbod om hier te overnachten. Samen
met ons gastgezin kijken we ’s avonds
naar een goedkope karate-film, Turks
gedubd. Er worden lakens en dekens
gebracht. We slapen op de sofa in de
living. Ze kunnen dan wel geen kaarten
lezen, maar gastvrij zijn de Turken wel.
Met nieuwe moed beginnen we aan een
tweede fietsdag. Gisteren hebben we er
niet echt van kunnen genieten.

Vandaag lukt het aardig. Al gaat het flink
bergop. Na veel bochten, een nieuwe ontgoocheling.
Hier lijkt geen einde aan te
komen. Onze watervoorraad slinkt. We
overwegen autostop en hebben meteen
prijs. Een pick-up neemt ons mee naar
Yarba%ı. Het spookdorp Seklik krijgen we
niet te zien. Als we op onze kaart Yarba%ı
terugvinden, vragen we ons af hoe we in
godsnaam zo zijn kunnen afwijken!
Nochtans hebben we nergens een afslag
gemist.
We rijden boven de boomgrens. Het is
een stuk frisser maar qua landschap is
dit het mooiste tot nu toe. De dorpjes
Sög˜ütcuma en Gölçük vinden we zonder
problemen. We zijn gelanceerd! Nu kan
het niet meer fout gaan. Denken we…
We willen uiteindelijk weer richting kust.
Da’s dalen zou je denken maar we moeten
eerst nog een kleinere bergpas over.
Via een grindpad, waar je met je fietsen
constant op doortrappelt. Vermoeiend
en we zijn nu al kapot. Na veel gesukkel
raken we op een asfaltbaan. Ook daar rijden
we nog eens 5 kilometer de verkeerde
kant op en wonder boven wonder,
plots komen we een wegwijzer tegen:
Kemer 5 kilometer. We nemen geen risi-
co’s meer. Zo snel mogelijk naar de
bewoonde wereld, al is het maar om nog
eens deftig te kunnen eten want we
leven al een hele dag op koekjes.
In het eerste het beste restaurantje
komen we toeristen tegen uit Blankenberge
die op jeep-safari zijn in de bergen.
'Wat een avontuur', verzekeren ze
ons. We kijken veelbetekenend naar
elkaar. We willen dezelfde avond nog
naar Çıralı een klein dorpje aan de kust,
om weer op krachten te komen. De tocht
erheen wordt een avontuur op zich. Na
autostop in de laadbak van een truck,
beginnen we aan een flinke afdaling van
7 kilometer in het pikkedonker. De
straathonden worden opgeschrikt door
het geluid van onze dynamo’s en komen
schuimbekkend op ons afgelopen. We
ontsnappen nipt aan enkele beten. En
hoe sneller je rijdt, hoe agressiever ze
worden.
Totaal uitgeput belanden we in het
guesthouse van Mehmed, een simpel
kereltje met een gouden hart dat zich
drie dagen lang uitslooft opdat we toch
maar langer zouden blijven. Aandoenlijk.
Luierend aan het strand, besluiten
we dat fietsen in de bergen van
Antalya misschien iets te hoog gegrepen
is. Hoe mooi het landschap bij momenten
ook is, de praktische problemen
bederven de lol. We besluiten terug te
keren naar Antalya voor een nachtbus
naar Cappadocië in Anatolië.
Ik zal de details besparen maar ook die
fietstocht is een bijzonder avontuur
geworden. De geplande driedaagse
wordt al na één dag onderbroken. Ook
hier rijden we onszelf vast. Kleine weggetjes,
aangeduid op de kaart, blijken
niet te bestaan. We worden constant
geplaagd door lekke banden. Het mulle
zand waarop we rijden, krioelt van de
doornen. Als je voor de twintigste keer
op enkele uren tijd een gat moet stoppen,
raakt je fietsplezier snel op. In het
donker en in de bijtende kou rijden we
na een lange dag terug naar de startplaats.
Cappadocië is qua landschap
prachtig maar we houden het de komende
dagen op korte fietsuitstapjes in de
omgeving.
Zoveel pech. Lag het aan ons? 'Neen', verzekert
ons een Franse Turk op dezelfde
reis, 'de beste kaarten van Turkije zijn in
handen van het leger en worden niet
vrijgegeven'.
Of we een fietsreis als deze kunnen aanraden?
Het hangt van je eigen ingesteldheid
af. Een avontuur is het zeker, goed
voor sterke verhalen achteraf. Maar we
hebben bij momenten serieus gevloekt
en ons afgevraagd wat we onszelf toch
maar weer aandeden. Dat neemt niet
weg dat we er ook goede herinneringen
aan overhouden, mocht dat in dit verslag
niet echt duidelijk zijn.
Marleen Vanhecke
21

22
Info
Het Nationaal Turks Verkeersbureau
bevindt zich in de Turkse ambassade,
aan de Montoyerstraat 4B, 1000 Brussel,
T: 02 513 82 30, F: 02 511 79 51,
E: tourisme.turc@busmail.net
W: www.turkey.be
Turkije bij Wegwijzer Reisinfo
Wegwijzer Reisinfo heeft een ruime ver-
zameling reisverslagen over Turkije in
huis, vol doorleefde informatie en
achtergronden over alle bereisde uit-
hoeken.
Kijk voor het overzicht op onze website:
www.wegwijzer.be bij ‘Reisverslagen’
en vervolgens ‘Databank’ en ‘Nieuw’.
Daarnaast vind je in het centrum alle
denkbare reisgidsen over het land,
naast kaarten, reisverhalen en tijd-
schriftartikelen.
p r A k
Documenten
Voor een vliegreis naar Turkije volstaat
een identiteitskaart. Aan de grens, bijvoorbeeld
op de luchthaven van aankomst,
koop je voor €10 een visumklever,
die je bijhoudt om bij je terugreis
af te laten stempelen.
Je mag er drie maanden mee in het land
verblijven. Als je met een voertuig (auto
of motor) naar Turkije reist, moet je een
paspoort bijhebben, waarin de visumklever
komt.
Je kunt met je paspoort ook vooraf een
Turks visum ophalen in het Turks consulaat
aan de Sorbenlaan 16, 2610 Wilrijk,
T: 03 827 13 90, maar dan kost het €46.
Voor dezelfde prijs kun je er een visum
met een geldigheidsduur van een jaar
aanvragen.
Internet
• www.turkey.org
De site van de Turkse ambassade in
de VS heeft een eigentijdse, goed
ogende vormgeving.
Onder ‘Travel & Tourism’ krijg je per
regio heel wat achtergrondinfo, een
kalender van feestdagen en festivals
en een uitgebreide lijst praktische
tips over onderwerpen gaande van
douaneregels over gezondheidsvoorwaarden
voor huisdieren tot formaliteiten
voor yachteigenaars.
• www.turizm.gov.tr
De officiële site van de Turkse toeristische
dienst oogt iets meer belegen
en geeft voor de regio’s dezelfde
informatie als www.turkey.org.
Als extra vind je hier inlichtingen over
buitensportactiviteiten als klimmen,
duiken en yachting.
• www.travelturkey.com
Een Engelstalige en op de Angelsaksische
wereld gerichte site voor
reizen naar Turkije. Richt zich zowel
tot de georganiseerde als de individuele
reiziger.
Pagina’s over accommodatie en
transport zijn in aanbouw.
• www.turktravel.net
Heel bruikbare portaalsite voor de
Turkije-reiziger, met een fiche per
plaats, maar ook hotel- en transportinformatie
en een link naar de site
van Turkish Daily News.
• www.turkishdailynews.com
Turkije’s Engelstalige krant plaatst
het belangrijkste binnen- en buitenlandse
nieuws dagelijks in het Engels
op haar digitale pagina’s.
• www.antalya-ws.com
Een mooie website over de regio
Antalya, met info over o.a. het
Antalya Museum, de historische sites
en de nationale parken. De hotelinformatie
is beperkt.
Transport naar Turkije
Naar Antalya vlieg je uit Brussel rechtstreeks
met de chartervluchten van de
grote touroperators. Die zijn te boeken
bij de reisagent of via de reserveringsmodules
op hun website: www.jetair.be,
www.sunjets.be, www.sunsnacks.be,
www.neckermann.be.
De prijzen in het zomerseizoen 2002 liggen
tussen €237 (laagseizoen) en €414
(hoogseizoen). In de winter zijn de prijzen
beduidend lager. Van Turkish Airlines
zijn er lijnvluchten uit Brussel
naar Istanbul, met aansluiting naar
Antalya.
Transport ter plaatse
• Voor grote afstanden zijn de lijnbussen
een goed en bijzonder comfortabel
transportmiddel. Er wordt tijdens
de rit rond gekomen met water, thee,
koekjes en/of reukwater.
• Liften verloopt vlot, volgens insiders.
Langs een drukke weg, ben je doorgaans
na een kwartier wachten vertrokken.
Langs een rustige weg, is
dat gewoonlijk bij de vijfde auto, wat
iets langer kan duren.
• Wie enigszins vlot op de vele, niet
door openbaar vervoer bediende,
antieke vindplaatsen of in kleine
dorpjes wil komen, is aangewezen
op autohuur. In Antalya vind je alle
grote merknamen, naast tientallen
kleine privé-bedrijfjes. Een gewone
wagen kost er voor een dag ca.
50.000.000 TL of €40.
Het goedkoopste adres dat we vonden,
was het reisbureautje van een
jong Turks-Algerijns koppel in de
binnenstad:
Kanal Tour, Barabaros Mah.
Kocatepe Sk. 34, Kaleiçi- Antalya,
T: 0090/242/247 52 06
F: 0090/242/247 02 28
E: kanaltour@hotmail.com
W: www.kanaltour.8m.net
Logies
Logies in Antalya en omgeving is er in
alle maten en gewichten. Terwijl in de
omgeving van de stad langs
de kust hotels zijn verrezen die menige
ster voeren, werden in de binnenstad
authentieke huizen gerenoveerd en tot
budgethotel of pension herschapen.
De kustplaatsen bieden de accommodatie
die bij hun imago past. Zo vind je
in Kemer en Belek vakantieclubs, in Kas¸
familiale hotels en in Çıralı pensions
voor rugzakreizigers.
Reisgidsen
Van iedere reisgidsenuitgever die zichzelf
respecteert, bestaat een Turkijereisgids,
of een gids die zich beperkt tot
de (zuid-)kust. Voor een volledig overzicht,
inclusief aankoopadvies, kun je
terecht in de leeszaal van Wegwijzer
Reisinfo.
Achtergrondlectuur
• ‘Turkije’ uit de Landenreeks van
KIT/Novib/NCOS geeft inzicht in de
geschiedenis, politiek, economie en
cultuur van het land en de Turkse

t i s c h
maatschappij.
• ‘Te Gast in Turkije’ van Informatie
Verre reizen belicht het land d.m.v.
sfeerstukjes en praktische info..
Kaarten
Bij de toeristische dienst van Antalya
(of vooraf bij het Turks Verkeersbureau
in Brussel) kun je gratis een
stadsplattegrond krijgen. Echt gedetailleerde
stafkaarten van Turkije krijg
je moeilijk te pakken, want ze zijn militair
geheim.
De meest gedetailleerde kaarten voor
de regio Antalya zijn de kaarten 2 en 4
van Kartographischer Verlag Reinhard
Ryborsch op 1:500.000, in de gespecialiseerde
reisboekhandel beschikbaar
tot uitputting en ter inzage in de leeszaal
van Wegwijzer Reisinfo.
Voor een overzicht van kaarten over
Turkije, kun je terecht bij Wegwijzer
Reisinfo.
Klimaat
De regio Antalya heeft een gezegend
mediterraan klimaat. Lente en herfst
zijn ideale reisperiodes, terwijl de grote
hitte ’s zomers enigszins getemperd
wordt door de zee. Het klimaat is er dan
uitgesproken droog en zonnig, zodat
eventuele wind welkome afkoeling
betekent. De winters aan de kust zijn
zacht, maar regenachtig.
Gezondheid
Er zijn geen specifieke inentingen of
pilletjes vereist. Zorg ervoor dat de laatste
herhalingsinenting tegen difterie,
tetanos en polio van niet langer dan
tien jaar geleden dateert. De WGO
raadt verder reizigers naar Azië vaccinatie
tegen hepatitis A en buiktyfus
aan. Mineraalwater is veiliger dan leidingwater,
dat in Turkije doorgaans veel
chloor bevat en zodoende ook niet erg
lekker smaakt.
Taal
Turks is uiteraard de lokale taal en
enkele Turkse woorden of uitdrukkingen
doen de lokale mensen telkens
weer zichtbaar plezier. Op toeristische
plaatsen, zoals langs de kust, wordt
hard gewerkt om zo goed mogelijk de
taal van de gasten te beheersen en
kom je met Engels of Duits een heel
eind ver.
Veiligheid
Turkije is globaal genomen een veilig
land en de regio Antalya vormt daar
geen uitzondering op. Terwijl quasi de
hele bevolking moslim is, is er nauwelijks
begrip voor de ideologie achter de
gebeurtenissen van 11 september. De
trouwe Navo-bondgenoot die Turkije is,
treedt integendeel het Amerikaanse
standpunt terzake bij, hierin gevolgd
door zijn bevolking. Onveiligheid is eer-
der van toepassing op het Turkse verkeer.
Op de weg is het uitkijken geblazen.
Geregeld hebben zware ongelukken
plaats.
Geld
In Turkije kun je letterlijk met miljoenen
gooien. Turkse lires wel te verstaan. De
Turkse lire verliest doorlopend waarde.
Bij publicatie is 1.000.000 TL ongeveer
0.75 waard. Het postkantoor is een
goede plaats om je euro’s te wisselen.
De kantoren zijn laat open en bieden
een betere koers dan de bank. Ook geld
ophalen met een kredietkaart kan voordelig
zijn, tenminste als je bank hier
geen kosten voor aanrekent.
Eten
De Turkse keuken gaat door voor één
van de beste keukens ter wereld. Wie
het eerder bij de traditionele of internationale
kost wil houden, vindt in deze
toeristische streek eveneens zijn
gading.
Vis wordt in de meeste restaurants per
gewicht verkocht en is - ofschoon de
nabijheid van de zee - duurder dan
andere spijs.
Studentenkaart
De toegangsprijs van antieke sites
varieert om duistere redenen van
2.000.000 TL tot 7.000.000 TL.
Als je veel sites aandoet, kan het
bedrag aardig oplopen.Een studentenkaart
is dan lonend. Studenten met
kaart betalen zowat de helft van de toegangsprijs.
Georganiseerde reizen
• Zowel de grote touroperators als
gespecialiseerde organisaties hebben
reizen naar Antalya en omgeving.
Een greep uit het aanbod:
Bosphorus, Marmara, Mediterra,
Orion, Jetair, Neckermann, Sunsnacks.
Jongerenreizen zijn
er van Anders Reizen,
Break Loose, Go -26,
Kriskras, MJA
Jongeren-
vakanties, Tendens Jongerenvakanties,
Top Vakantie vzw. en
UCPA. Voor het volledige overzicht
van organisaties kun je terecht op
www.wegwijzer.be en vervolgens
‘Reisaanbod’.
• In het laagseizoen bestaan meermaals
heel aardige promoties voor
vlucht en verblijf in meersterrenhotels
op basis van half pension.
Let er wel op dat deze aanbiedingen
een verblijf in Antalya aankondigen,
terwijl het hotel vaak tientallen km
daarvandaan in Belek, Tekirova of
Kemer ligt.
23