Verslag Goed voor Elkaar 8 juni 2011 - Spectrum Gelderland
Verslag Goed voor Elkaar 8 juni 2011 - Spectrum Gelderland
Verslag Goed voor Elkaar 8 juni 2011 - Spectrum Gelderland
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Terugkoppeling bijeenkomst <strong>Goed</strong> <strong>voor</strong> <strong>Elkaar</strong>, 8 <strong>juni</strong> <strong>2011</strong><br />
Signalering en inventarisering thema’s (prestatieveld 4) Wmo.<br />
2 Presentaties: Trendsignalering vrijwilligerswerk door Pauline van Gelder en<br />
<strong>Spectrum</strong> inventariseert door Pierre Puts<br />
Inhoud presentaties: Pauline van Gelder hield een presentatie over het onderzoek naar trends<br />
binnen het vrijwilligerswerk. Pierre Puts over de analyse van de collegeprogramma’s van de 56<br />
Gelderse gemeenten en het inventariserend onderzoek/ benchmark van <strong>Spectrum</strong> in <strong>2011</strong>.<br />
De twee thema’s die bij de analyse van de collegeprogramma’s steeds terugkwamen: Buurt- en<br />
wijk<strong>voor</strong>zieningen & Ondersteuning zorgvrijwilligers en mantelzorgers waren workshop/discussie<br />
thema’s.<br />
1e workshop/discussieronde<br />
Buurt- en wijk<strong>voor</strong>zieningen: Zelf organisatie in wijk en dorp Gerrit Kapteijns<br />
Discussie:<br />
Beuningen: Als gemeente hebben wij veel contact met de dorpshuizen en proberen onderlinge<br />
contacten tussen andere partijen te bevorderen.<br />
Driestroom: het leggen van onderlinge contacten is inderdaad het belangrijkste.<br />
Gerrit: Hoe zit het met het faciliteren: soms is er veel te veel ondersteund aanbod welke in de<br />
toekomst nooit kan worden volgehouden. Hoe gaan gemeenten daar mee om?<br />
Berkelland: wij ondersteunen de oprichting van samenwerkingsverbanden, dorpshuizen en aanbod<br />
van gezamenlijke faciliteiten, maar na een periode moeten ze zelf de broek op kunnen houden en<br />
trekt de gemeente zich terug. Wij gaan uit van de kracht van mensen, dat komt ook deels door<br />
bezuinigingen, maar <strong>voor</strong>al door onze visie.<br />
Wester<strong>voor</strong>t: Wij zijn bezig een cultureel centrum te vormen waarin alles geïntegreerd zal worden<br />
(gebouw met winkel, zorgaanbod, aanschuiftafel waar mensen gezamenlijk kunnen eten, sociale<br />
werkplaats die schoonmaakt enz). Het gemeentebestuur stuurt om de groepen (en nieuwe groepen)<br />
te betrekken en in toenemende mate te betrekken.<br />
Gerrit: hoe stuur je dit?<br />
Wester<strong>voor</strong>t: door te faciliteren en begeleiden van initiatieven: het opzetten van klusjesdiensten <strong>voor</strong><br />
mensen met een uitkering, faciliteren van busjes enz.<br />
Gerrit: In hoeverre werkt aanspreken van mensen met een uitkering of moet je ze verplichten?<br />
Wester<strong>voor</strong>t: 80% van de mensen wil graag meedoen als je ze aanspreekt: ze zijn blij als ze iets<br />
kunnen doen.<br />
Nijmegen onderschrijft dit: er zijn heel veel mensen die iets willen doen, maar je moet ze vragen,<br />
mensen bieden het zelf niet aan!. Daar ligt ook vaak het probleem <strong>voor</strong> mantelzorgers en zorgvragers:<br />
ze durven niet zelf te vragen en worden zo niet voldoende ondersteund hoewel de motivatie er wel
ligt. Gemeenten (en organisaties) moeten hun netwerken er op aanspreken en initiatieven<br />
ondersteunen. Een <strong>voor</strong>beeld is het MEE-project.<br />
Beuningen: als burger moeten we, middels de sociale netwerken, ook juist elkaar er op aanspreken.<br />
Gerrit: Wie bieden hier een product <strong>voor</strong> aan?<br />
Wester<strong>voor</strong>t: wij hebben een onderzoek verricht in onze gemeente en hieruit blijkt dat mensen zo<br />
specifiek mogelijk moeten worden aangesproken. Het liefst per klus en niet per functie.<br />
Pauline van Gelder, <strong>Spectrum</strong>: komt dan de opbouwwerker als spin in het web weer terug?<br />
Doetinchem: ja, ik zie in sommige gemeente weer opbouwwerkers. Bij<strong>voor</strong>beeld in Kerkrade weer<br />
opbouwwerkers/vrijwilligersnetwerken.<br />
Zutphen: ik zie dat er onvoldoende samenwerking is: vaak is de houding: ‘dit is mijn vrijwilliger en daar<br />
kom je niet aan’. De gemeente zou de regie moeten opzetten.<br />
Wiel: wij doen buurtopbouwwerk in 3 kernen, daar ontstaan hele goede verbindingen.<br />
2e workshop/discussieronde<br />
Ondersteuning zorgvrijwilligers en mantelzorgers Bram Harmsen<br />
Stelling 1: Genoeg is genoeg! Wij zouden niet meer zorginspanning van de burgers mogen vragen.<br />
De discussie valt uiteen in inspanning mantelzorg en inspanning zorgvrijwilliger.<br />
De groep is erg verdeeld: er zijn mensen die vinden dat er niet meer van mensen mag worden<br />
verwacht, anderen vinden dat er meer ondersteuning nodig is en er zijn er ook die aangeven dat,<br />
zolang we (verschillende) mensen aanspreken, er nog veel mogelijk is.<br />
Zorgvrijwilligers en mantelzorgers kunnen het beste worden ondersteund door het versoepelen van<br />
regels en eisen.<br />
De groep is het er over het algemeen wel mee eens dat de regels en eisen best een beetje soepeler<br />
mogen, maar vraagt zich af of het de beste/enige manier van ondersteunen is. Er is in het verleden<br />
namelijk al een heleboel versimpelt. Het zijn vaak juist de vrijwilligersorganisaties zelf,<br />
zorgverzekeraars en het CIZ die de meeste regels en eisen hanteren.<br />
Vervolgens is in 4 Groepen van 7 uiteengegaan om in te gaan op de vraag: Hoe houden we het<br />
zorgniveau op pijl en <strong>voor</strong>komen overbelasting?<br />
Allereerst hebben de deelnemers <strong>voor</strong> zichzelf en individueel een actorenlijst ingevuld. Vervolgens zijn<br />
in de groep de belangrijkste/kansrijkste spelers geïdentificeerd en besproken. De groepen hebben<br />
<strong>voor</strong> de belangrijkste 3 spelers de volgende vragen beantwoord:<br />
• Welke taak hebben zij<br />
• Waar zouden zij op in moeten zetten/wat kunnen ze doen<br />
• Wat is er <strong>voor</strong> nodig (inspanning/middelen)<br />
Terugkoppeling blauwe groep:<br />
Belangrijkste partijen/actoren zijn de gemeente, de steunpunten mantelzorg (elk door 4 personen<br />
aangegeven) en het welzijnswerk (door 3 personen).
De gemeente heeft een regietaak en een vangnetfunctie. Zij moeten inzetten op coördinatie en<br />
netwerken (een creatieve spin in het web), het vormgeven van beleid en aanbieden van subsidies.<br />
Daar<strong>voor</strong> hebben zij visie nodig (of aanpassen/bijgestellen) specifiek moeten ze aangeven wat ze wel<br />
en niet doen in verband met de terugtredende overheid.<br />
De steunpunten mantelzorg hebben een informatie/bewustwordingstaak en een brugfunctie,<br />
daarnaast regelen zij natuurlijk de inzet van vrijwilligers en brengen ondersteuning bijeen. Zij moeten<br />
inzetten op het versterken van mantelzorgers, het bouwen aan netwerken <strong>voor</strong> zorgbehoevenden en<br />
het constateren van knelpunten. Daar<strong>voor</strong> hebben zij tijd en geld (meer met minder) nodig. Er liggen<br />
mogelijkheden door het bedrijfsleven te betrekken en een meer individuele benadering te hanteren.<br />
Het welzijnswerk heeft een signaleringstaak en het bouwen en onderhouden van het netwerk. De<br />
groep geeft aan dat het welzijnswerk moet inzetten op de aansluiting bij de werkelijke behoefte van de<br />
mantelzorger (en ondersteunen wat mensen niet meer zelf kunnen) en dat het welzijnswerk<br />
bijeenkomsten zou moeten organiseren om lotgenoten bij elkaar te brengen: juist de zichtbaarheid van<br />
zorgbehoevenden en mantelzorgers is belangrijk. Om het meeste effect te behalen zouden zij veel<br />
vraaggerichter moeten gaan functioneren: meer volgens de geest van de WMO: wat kan de burger<br />
zelf, wat moet dan door anderen worden opgepakt.<br />
Terugkoppeling rode groep:<br />
Belangrijkste partijen/actoren zijn de zorginstellingen/huisarts (formele zorg) enerzijds en de<br />
zorgvrijwilligers en mantelzorgers zelf anderzijds (elk door 4 personen aangegeven). Verder zijn de<br />
gemeente, de steunpunten en de vrijwilligerscentrales allemaal en het welzijnswerk allemaal door 3<br />
personen aangemerkt.<br />
De zorginstellingen/huisarts (formele zorg) hebben als belangrijkste taak om de zorgvraag (en de<br />
extra zorgvraag van mantelzorgers) in beeld te brengen, te signaleren en door te verwijzen. Zij zouden<br />
een pro-actieve houding aan moeten nemen. Zij kunnen nog meer inzetten op het beter in beeld<br />
brengen van de vraag: zij moeten op zoek naar de vraag achter de vraag: en meer en beter<br />
informeren. Daar<strong>voor</strong> moet er een cultuuromslag plaatsvinden: zij moeten veel meer naar de context<br />
van de cliënt kijken. Misschien is dit concreet mogelijk te maken door het aangaan van convenanten.<br />
De zorgvrijwilligers en matelzorgers moeten het eigen sociale netwerk (en netwerk van de<br />
zorgbehoevende) beter aanspreken/benutten: dat vergt bewustwording en aanspreken op taken. Zo<br />
kunnen zij de zorgbehoevende nog beter ondersteunen zonder op te branden. Hier dienen zij bij<br />
ondersteund te worden door te laten zien wat er allemaal mogelijk is. Bij<strong>voor</strong>beeld door het uitdragen<br />
van creatieve projecten; het zoeken van gedeelde noemers.<br />
De gemeente heeft een helikopterfunctie. Zij zijn verantwoordelijk <strong>voor</strong> de afstemming en de financiële<br />
ondersteuning. Dat kunnen zij doen middels het vormgeven van integraalbeleid, het scheppen van<br />
kaders en het faciliteren. Daar<strong>voor</strong> moeten zij financiële middelen beschikbaar hebben en dienen<br />
<strong>voor</strong>waarden te scheppen, dat is namelijk belangrijk.<br />
De steunpunten mantelzorg hebben een taak om individuele ondersteuning te activeren en zij zouden<br />
veel meer de aandacht moeten vestigen op methodiek sociale netwerken. Zij zouden moeten inzetten<br />
op herkenbaarheid en toegankelijkheid. Daar<strong>voor</strong> is scholing van verschillende groepen nodig.<br />
De vrijwilligerscentrales hebben als belangrijkste taak om de zorgvrijwilliger te ondersteunen en<br />
infrastructuur te ontwikkelen. <strong>Goed</strong> <strong>voor</strong>beeld is het Wageningse getrapte systeem.<br />
Terugkoppeling groene groep:<br />
Het slotakkoord gaat in de richting van gemeente-mantelzorger-zorgbehoevende.
Maar wie van deze drie nou het allerbelangrijkste is, valt niet te zeggen.<br />
Wat dat betreft is het proces wel interessant.<br />
In eerste instantie wordt de zorgbehoevende het belangrijkst geacht. Immers, daar ligt de echte vraag.<br />
Maar is de zorgbehoevende wel altijd in staat om de vraag te expliciteren? Die kan immers doodziek<br />
zijn, of geestelijk niet in staat de zorgbehoefte te herkennen.<br />
Dan komt de mantelzorger om de hoek.<br />
Die kent de vraag van de zorgbehoevende en kan daarin ook bemiddelen.<br />
En de mantelzorger kan een signaleringsfunctie hebben richting zorginstellingen en huisarts.<br />
Maar ook hier kleven nadelen aan:<br />
Niet alle mantelzorgers zijn in beeld.<br />
En de mantelzorger kan ook te ver gaan. Hoe kan die de vraag inschatten als deze de eigen kracht<br />
regelmatig overschat?<br />
Inspanningen moeten erop gericht zijn dat de mantelzorger niet <strong>voor</strong>tijdig “omkiept” want daarmee<br />
verergert de situatie. Hier ligt een signaleringsfunctie.<br />
Dat signaleren is belangrijk. Daar kunnen steunpunten, maar ook MEE en een GGZ-instelling een rol<br />
in spelen. MEE, bij<strong>voor</strong>beeld, biedt cursussen aan om de vraag achter de vraag te leren herkennen en<br />
om de toeleiding naar zorg te organiseren.<br />
De zorgvrijwilliger kan eventueel bijspringen. Ook hierin spelen de steunpunten een rol.<br />
Zelfs de opbouwwerker wordt genoemd.<br />
Dus er zijn verschillende partijen actief rond mantelzorger-zorgbehoevende. Toch worden deze niet<br />
als belangrijkste partijen gezien.<br />
De gemeente wel, want die moet deze partijen een rol toedelen, de regie op de signalering nemen.<br />
Met name nu krijgt de gemeente ook een steeds belangrijker rol, omdat er steeds nieuwe taken<br />
opgepakt moeten worden met steeds minder formatie. Er ontstaat ruimte <strong>voor</strong> samenwerking, maar<br />
ook hier moet de gemeente regie op nemen. Dat behelst ook, dat formulieren worden vereenvoudigd,<br />
bureaucratie verminderd, wet- en regelgeving wordt aangepast, kaders gesteld, kerntaken worden<br />
bepaald van verschillende partijen, tegenstrijdigheden uit de weg geruimd, preventie sterker wordt<br />
opgepakt, meer vraaggericht gewerkt (waar al jaren om wordt gevraagd).<br />
Kortom:<br />
- Zorgbehoevende<br />
- Mantelzorger<br />
- Gemeente<br />
Apart is nog de rol van de Rijksoverheid. In feite heeft die ook een belangrijke rol. Want door het feit<br />
dat deze zich terugtrekt ontstaan op lokaal niveau deze kansen.<br />
Terugkoppeling gele groep:<br />
De discussie gaat met name over lokale netwerken, bij elkaar brengen van partijen, nieuwe<br />
verbindingen zoeken met integrale aanpak.<br />
Hoe doe je dit? Berkelland kiest heel enthousiast en duidelijk <strong>voor</strong> het ontschotten van subsidies, het<br />
kraken van harde noten en werken met integrale wijkteams. Er volgt enige discussie over de moeilijke<br />
positie van gemeentes waarbij “afbreken en opbouwen” hand in hand moeten maar elkaar ook<br />
tegenwerken; enerzijds niet meer subsidiëren van instellingen/verenigingen en tegelijkertijd veel en<br />
soms meer van hen vragen.<br />
Gemeente Nijmegen geeft hierop aan dat bestuurders in de gemeente een duidelijke visie moet<br />
kunnen neerleggen om de hele kanteling in combinatie met bezuinigingen goed te kunnen
neerleggen. Vervolgens heeft de gemeente een belangrijke taak in het voeren van de regie.<br />
Uitvoeringsorganisaties worden hierbij steeds meer regievoerders dan dat zij werkelijk in de uitvoering<br />
zitten.<br />
Idee: toetsing van beleid door een gemeente moet minder op evaluatie van uitvoeringsafspraken,<br />
maar op tevredenheid van burgers<br />
Signalering vindt men belangrijk; wie dreigt tussen de mazen te vallen? Hoe houden we mensen erbij?<br />
Die signaleringsfunctie moet (ook) via nieuwe kanalen zoals verenigingen en met name ook via<br />
werkgevers (en arbo-artsen), Eigen Kracht van zorgvragers/mantelzorgers/zorgvrijwilligers en zo<br />
mogelijk met name op buurt- en wijkniveau.<br />
Centrale terugkoppeling en afsluiting<br />
Afgesproken is om via het versturen van dit verslag terug te koppelen.<br />
Na de afsluiting konden deelnemers, middels het formulier in de map, aangeven of ze geïnteresseerd<br />
waren in meer informatie of een gesprek met <strong>Spectrum</strong> wilden aangaan over de onderzoeken die<br />
<strong>Spectrum</strong> in het kader van de behandelde onderwerpen gaat uitvoeren. Er zijn enkele formulieren<br />
ingevuld, maar nog niet door iedereen. Indien u dat nog niet hebt gedaan; graag middels het invullen<br />
van de digitale invullijst en het replyen van de mail een reactie.<br />
Evaluatie<br />
Na de bijeenkomst hebben 19 mensen hun badge achtergelaten in een van de kratten met een<br />
smileys om aan te geven wat ze van de dag vonden:<br />
Er waren 5 badges in de groene bak (happy smiley), 14 in de gele (neutrale smiley) en 0 in de rode<br />
(ontevreden smiley). Dat betekent dat de deelnemers niet ontevreden waren, maar er nog ruimte is<br />
<strong>voor</strong> verbeteringen.