Perikelen rond grafkelder

De begraafplaats kan echter in het kader van rechtsherstel, eisen dat noodzakelijke
restauratiewerkzaamheden hebben plaatsgevonden voordat klager wordt geregistreerd als
rechthebbende. Klager kan deze werkzaamheden als beoogd rechthebbende wel verrichten
omdat er in casu geen rechthebbende is. Dat klager enige zekerheid wil dat hij na afloop van
het vervangen van de dekplaat als rechthebbende zal worden erkend, kan de ombudsman
begrijpen.
Verloop procedure
Bij brief van 12 december 2008 heeft klager een klacht ingediend over de begraafplaats met
betrekking tot de gang van zaken rond een grafkelder.
Op 28 december 2008 laat klager de ombudsman weten dat hij in eerste instantie de voorkeur
geeft aan registratie als rechthebbende van de betreffende grafkelder. Klager heeft daartoe zelf
een brief naar de begraafplaats gestuurd.
De ombudsman laat klager bij brief van 3 januari 2009 weten dat deze actie de
klachtenprocedure niet bijt en dat het erom gaat dat de klacht van klager wordt opgelost.
Op 12 januari 2009 geeft de begraafplaats een uitgebreide inhoudelijke reactie op de klacht. In
de bijlagen bevinden zich kopieën van een brief van de begraafplaats aan klager van 23 juli
2003, een brief van 17 augustus 2003 van klager aan de begraafplaats, een brief van 4
september 2003 van de begraafplaats aan klager, een grafakte van 17 februari 1926 en een
aantal foto’s van de dekplaat van de betreffende grafkelder van november 2007 en 6 januari
2009.
Klager reageert inhoudelijk op de uiteenzetting van de begraafplaats op 3 februari 2009 en
verzoekt de ombudsman voorlopig om te bemiddelen.
Dit standpunt van klager heeft de ombudsman op 12 februari 2009 aan de begraafplaats laten
weten.
De begraafplaats heeft op 6 maart 2009 aan klager (via de ombudsman) een aanbod gedaan.
Klager laat de ombudsman op 2 april 2009 weten met dit voorstel van de begraafplaats niet
akkoord te kunnen gaan.
De ombudsman heeft bij brief van 7 april 2009 de reactie van klager aan de begraafplaats
gestuurd en heeft van de gelegenheid gebruik gemaakt om aanvullend een aantal vragen te
stellen aan de begraafplaats. Tevens is aangekondigd dat als de bemiddeling tot het laten
registreren van klager als rechthebbende niet lukt, de ombudsman de zaak in bindend advies
zal beslissen op basis van de oorspronkelijk ingediende klacht.
Bij brief van 16 mei 2009 herinnert de ombudsman de begraafplaats aan de brief van 7 april
2009.
De begraafplaats bleek echter bij brief van 11 mei 2009 inhoudelijk gereageerd te hebben.
Deze brieven hebben elkaar gekruist. De begraafplaats stuurt het huidige reglement op de
begraafplaats mee en de tarieven met ingang van 1 januari 2009.
Klager reageert bij brief van 24 mei 2009 zowel naar de ombudsman als naar de
begraafplaats.

Op 27 mei jl. laat de ombudsman partijen weten over te zullen gaan tot het uitbrengen van een
bindend advies, nu het niet mogelijk blijkt tot een schikking te komen.
Bevoegdheid ombudsman en ontvankelijkheid klacht
Op basis van het geldende reglement van de Stichting Klachteninstituut Uitvaartwezen kom ik
tot de conclusie bevoegd te zijn tot het geven van een bindend advies en concludeer ik dat de
klacht ontvankelijk is.
Inhoud van de klacht
Klager stelt als erfgenaam van zijn vader rechthebbende te zijn op de grafkelder en wil dit
door de ombudsman bevestigd zien en zo niet, dan wil hij door middel van rechtsherstel
alsnog als rechthebbende (voor onbepaalde tijd) van de betreffende grafkelder worden
geregistreerd door de begraafplaats, waarbij het vervangen van de dekplaat niet als
voorwaarde gesteld mag worden door de begraafplaats.
Het laatste deel van de klacht is vast komen te staan naar aanleiding van de mislukte
bemiddeling. De ombudsman acht het in het belang van de beide betrokken partijen dat er
duidelijkheid komt in het geschil nu er een patstelling tussen partijen is ontstaan.
Standpunt en argumenten van klager
In 1926 is door de overgrootvader van klager een grafkelder aangeschaft. In 1932 zijn hierin
de overgrootouders van klager begraven. In de grafkelder zijn nog drie lege plaatsen.
De vader van klager was rechthebbende op de grafkelder, hij is in 2000 overleden. De
grafkelder bevindt zich nog in de oorspronkelijke staat.
In december 2008 heeft klager, toen hij zich aan de balie van de begraafplaats vervoegde, te
horen gekregen dat de begraafplaats het graf mag ruimen en de dekplaat mag vernietigen en
dat klager van de ruiming niet vooraf op de hoogte zal worden gesteld.
Dit is reden voor klager om een klacht in te dienen bij de ombudsman.
In 2003 heeft klager een verzoek ontvangen van de begraafplaats om een afspraak te maken
met de opzichter van de begraafplaats om de staat van het graf te bespreken.
Klager verkeerde daardoor in de veronderstelling dat de begraafplaats hem als rechthebbende
op de betreffende grafkelder zag. Klager heeft met de opzichter het graf bekeken.
De gemetselde kelder bleek in orde. De belettering op de dekplaats was goed leesbaar. In de
dekplaat bleken enkele haarscheurtjes zichtbaar, maar er was geen sprake van grove
verwaarlozing van het onderhoud van de grafkelder c.q. de dekplaat.
Klager stelt dat de opzichter bij de gezamenlijke inspectie niet over rechtsherstel heeft
gesproken.
De begraafplaats heeft klager op 1 augustus 2003 een ‘verklaring van afstand’ toegestuurd.
Klager heeft hierom niet verzocht. Klager stelt daarmee door de begraafplaats gezien te
worden als rechthebbende, hij kan immers geen afstand doen van een recht dat hij niet heeft.
Klager heeft de verklaring van afstand niet getekend, omdat hij het graf wenste te behouden.
Op 9 december 2008 is klager medegedeeld dat hij geen rechthebbende op het graf is en dat
hij dat ook nooit geweest is. Tevens werd aan klager gemeld dat hij in 2003 geen nieuwe
steen op het graf had mogen leggen omdat hij daartoe eerst als rechthebbende zou moeten
worden geregistreerd. Klager stelt toen niet gewezen te zijn op de mogelijkheid van
rechtsherstel.
Klager stelt dat hij als erfgenaam in de rechten en plichten van zijn vader is getreden, toen
deze in 2000 overleed, ook wat betreft de rechten (en plichten) die rusten op de grafkelder.
Hij stelt dat zijn naam en adres aan de begraafplaats bekend waren in 2003, maar dat hij of
zijn vader nooit een schriftelijke verklaring van de begraafplaats heeft ontvangen, dat er
geconstateerd is dat er sprake is van kennelijke verwaarlozing van de betreffende grafkelder.

Klager wil graag geregistreerd worden als rechthebbende, daarna is hij bereid om te
bespreken wat er aan de grafkelder en dekplaat zou moeten gebeuren.
Tijdens de klachtenprocedure is klager duidelijk geworden dat volgens het huidige reglement
op de begraafplaats het in bepaalde gevallen mogelijk is om in het grafrecht hersteld te
worden, zolang het graf niet is geruimd. Hij zou graag in het grafrecht hersteld willen worden.
Hij is bereid hiertoe geactualiseerde administratiekosten te betalen. Klager verstaat onder
rechtsherstel, herstel van een oud voortdurend recht, dus het recht voor onbepaalde tijd, zoals
dat in 1926 is verleend.
Klager is niet bereid het herstel van de dekplaat te accepteren als voorwaarde voor het
geregistreerd kunnen worden als rechthebbende. Zolang het grafrecht niet op zijn naam staat,
behoeft hij niet te betalen voor herstel van het graf.
Klager wenst de bemiddeling van de ombudsman om alsnog als rechthebbende geregistreerd
te worden.
Klager stelt dat de offerte van de begraafplaats niet is gericht op rechtsherstel maar op het
vestigen van een nieuw grafrecht. Verder stelt klager dat daarbij ook sprake is van
onderhoudskosten. Die kosten zijn niet opgenomen in de grafakte van 1926 en ook nimmer
betaald. Klager stelt dat de begraafplaats dingen op zijn kop zet door te eisen dat klager eerst
de dekplaat laat vervangen voordat hij als rechthebbende wordt geregistreerd. Als
rechthebbende wil klager best bezien wat er aan het onderhoud van de dekplaat dient te
gebeuren.
Klager heeft het huidige reglement op de begraafplaats gelezen en stelt (impliciet) een beroep
te hebben gedaan op art 16 lid 5 van het reglement bij brief van 16 december 2008.
Rechtsherstel houdt volgens klager het vervangen van de naam van zijn vader door zijn naam
in de administratie van de begraafplaats in. Daaraan kunnen administratiekosten verbonden
zijn.
Volgens klager zijn het reglement en de tarievenlijst met elkaar in tegenspraak op het punt
van rechtsherstel. In de tarievenlijst is sprake van een opmerking met betrekking tot
rechtsherstel, namelijk dat dit alleen kan plaatsvinden indien de eventueel noodzakelijke
restauratiewerk-zaamheden aan het gedenkteken hebben plaatsgevonden. Dit hoort niet thuis
in de tarievenlijst en iets dergelijks komt niet voor in het reglement. De tarievenlijst kan het
reglement niet wijzigen of aanvullen. Bovendien zou de zinsnede in strijd zijn met art. 19 lid
8 van het reglement. In dat artikellid is sprake van een onderhoudsplicht voor de
rechthebbende. De restauratiewerkzaamheden hebben betrekking op een niet-rechthebbende.
Standpunt en argumenten van de begraafplaats
In 1932 heeft de vader van klager zich laten registreren als rechthebbende op de grafkelder, na
het overlijden van de toenmalig rechthebbende.
Tijdens inspectie in 2003 bleek de dekplaat op meerdere plaatsen gescheurd en is er op
verschillende plaatsen ‘brand’ geconstateerd.
Toen de begraafplaats naspeuringen verrichtte naar de rechthebbende, bleek deze verhuisd te
zijn naar A. Via die gemeente kwam de begraafplaats op het spoor van de beide zoons van de
toenmalige rechthebbende en schreef zij de oudste zoon aan om in contact te komen met de
rechthebbende.
Klager heeft de begraafplaats toen laten weten dat hij de grafkelder wenste te behouden.
Voordat sprake kan zijn van rechtsherstel dient de grafkelder hersteld te worden. Klager heeft
met de opzichter de grafkelder bekeken en hij heeft verzocht om een afstandsverklaring. Dit
formulier is bedoeld om vast te leggen dat de verschillende mogelijkheden met klager
besproken zijn en dat hij afstand doet van de mogelijkheid om rechthebbende te worden. Dit
formulier heeft hij niet ontvangen als rechthebbende, maar als rechtsopvolger (erfgenaam)

van de overleden rechthebbende. Daarna zijn er nog schriftelijk vragen gesteld en is er door
de begraafplaats geantwoord, maar verder is er niets meer vernomen.
Volgens de grafakte moet het grafrecht 6 maanden na het overlijden van de rechthebbende
zijn overgeschreven. De rechthebbende is in april 2000 overleden.
Op 9 december 2008 is klager bij de administratie van de begraafplaats geweest om te
informeren naar de status van de grafkelder en de grafrechten. De begraafplaats stelt klager te
hebben medegedeeld dat de grafrechten waren vervallen en dat de eigendom van de
grafkelder daardoor terug bij de begraafplaats was gekomen.
Daarbij is te kennen gegeven dat er nog steeds rechtsherstel zou kunnen plaatsvinden als
klager de dekplaat zou vervangen. Klager was echter van mening dat hij automatisch
rechthebbende was geworden. Dit is niet zo.
De begraafplaats overlegt enige foto’s om de staat waarin de dekplaat verkeert aan te tonen.
De begraafplaats doet in het kader van het verzoek van de ombudsman, om aan te geven
welke stappen er genomen moeten worden om klager alsnog als rechthebbende te registreren,
een voorstel aan klager.
Klager moet aangeven akkoord te gaan met de kosten van rechtsherstel voor een periode van
10, 20 of 30 jaar en de bijbehorende vergunningskosten voor het monument. Daartoe wordt
een offerte gedaan. Vervolgens moet een erkend steenhouwer benaderd worden om voor een
nieuwe dekplaat te zorgen. Daarna moet klager, die dan als rechthebbende staat geregistreerd,
een rechtsopvolger aangeven.
In antwoord op vragen van de ombudsman stelt de begraafplaats dat het niet meer mogelijk is
om de grafrechten uit 1926 te herstellen, dat wil zeggen een grafrecht voor onbepaalde tijd.
Rechtsherstel kan voor bepaalde tijd (voor verschillende periodes). De tarieven zijn inclusief
onderhoud. Rechtsherstel zonder afkoop van onderhoud is niet mogelijk. Na afloop van de
termijn kunnen de grafrechten dan telkens worden verlengd door een in leven zijnde
rechthebbende.
De kosten van een nieuw grafrecht voor een soortgelijke keldergraf zijn vele malen hoger dan
de kosten die nu worden gerekend. De begraafplaats blijft bij haar standpunt dat rechtsherstel
niet kan plaatsvinden zolang de dekplaat niet is vervangen.
Overwegingen van de ombudsman
De vader van klager, die in 2000 overleed, was rechthebbende van de grafkelder. De vader is
echter niet in de betreffende grafkelder begraven.
De vader van klager had bij leven geen rechtsopvolger aangewezen, zodat de grafkelder in de
nalatenschap viel.
Erfgenamen volgen op onder algemene titel, dat wil zeggen in alle rechten en plichten van de
overledene. De nalatenschap van de overledene moet worden gescheiden en gedeeld. De
grafkelder heeft blijkbaar van deze scheiding en deling geen deel uitgemaakt, zodat wat dit
betreft sprake is van een (stukje) onverdeelde nalatenschap. De grafkelder moet dan alsnog
aan een van de erfgenamen worden toegescheiden. Dit heeft echter alleen zin als die
erfgenaam de grafkelder ook op zijn naam kan laten zetten (voldoet aan de voorwaarden voor
registratie als rechthebbende).
Begraafplaatsen hebben vaak in hun reglement of verordening regels opgenomen die
restricties opleggen aan de mogelijkheid dat soms verre familieleden en/of anderen dan
familieleden de grafrechten kunnen overnemen. Sommige begraafplaatsen laten alle
erfgenamen tekenen voor het op naam van een van de erfgenamen zetten van een grafrecht,
andere begraafplaatsen hanteren het principe dat wie het eerst komt, het eerst maalt.
De bepalingen van het huidige reglement op de begraafplaats (art. 16) sluiten de mogelijkheid
niet uit dat klager in 2000 rechthebbende had kunnen worden.

Klager heeft als erfgenaam van zijn vader niet alleen rechten, maar ook plichten. Een van die
plichten is, dat de erfgenamen een van hen moeten aanwijzen die opvolgt in de rechten en
plichten van de overledene ten aanzien van de grafkelder en de verplichting om dit binnen zes
maanden na het overlijden van de rechthebbende te doen (art. 2 en 3 van de grafakte uit
1926).
Vaststaat dat dit tot op heden niet is gebeurd.
Volgens diezelfde grafakte blijft, bij niet nakomen van de termijn van 6 maanden, de
grafkelder nog twee jaar ter beschikking van een (toekomstige) rechthebbende, tegen betaling
van een boete van een vijfde van het aankoopbedrag.
Na afloop van deze termijn keert de volle en vrije beschikking over de grafkelder aan de
begraafplaats terug (art. 3 van de grafakte).
De begraafplaats was door middel van natrekking al eigenaar van de grafkelder, maar het
recht van gebruik en de wettelijk vastgelegde zeggenschap komt toe aan de rechthebbende.
Indien er geen nieuwe rechthebbende wordt geregistreerd vallen het gebruiksrecht en de
zeggenschap terug aan de begraafplaats, met respecteren van de grafrust van de laatste in de
grafkelder geplaatste overledene. Blijkbaar stellen de erfgenamen dan geen prijs meer op het
graf, zo is de onderliggende redenatie.
Dit terugvallen van het gebruiksrechten en de zeggenschap aan de begraafplaats stond in 1926
expliciet in de grafakte en staat heden ten dage in art. 22 lid 2 c van het reglement; de directie
kan het grafrecht vervallen verklaren indien het recht niet binnen een jaar na het overlijden
van de rechthebbende is overgeschreven op een nieuwe rechthebbende.
In geen van beide gevallen is vereist dat dit vervallen van grafrechten/gebruiksrechten
expliciet kenbaar wordt gemaakt aan de erfgenamen van de overleden rechthebbende. Dat is
ook lastig te verwezenlijken, de begraafplaats kent immers in een geval als dat van klager de
erfgenamen niet.
De begraafplaats is er in het kader van het onderhoud van de grafkelder (juli 2003) pas achter
gekomen dat het gebruiks-/grafrecht sinds eind oktober 2002 is vervallen (op basis van de
bepaling in de grafakte), omdat toen duidelijk is geworden dat de rechthebbende was
overleden zonder een specifieke rechtsopvolger aan te wijzen.
Dat de begraafplaats niet op de hoogte was van het overlijden van de rechthebbende blijkt ook
uit de brief die de begraafplaats stuurde aan de vader van klager (p/a adres klager) op 23 juli
2003.
Samenvattend kan dus geconstateerd worden dat de grafrechten vervallen zijn.
Klager is naar aanleiding van de brief van de begraafplaats van 23 juli 2003 met de beheerder
de grafkelder gaan inspecteren, waarbij hij door de begraafplaats werd beschouwd als
mogelijk toekomstige rechthebbende.
Doordat klager echter een ‘akte van afstand/afstandsverklaring’ is voorgelegd, werd het voor
klager verwarrend. In de betreffende akte werd klager gevraagd afstand te doen van het
grafrecht, wat klager sterkte in de gedachte dat hij al rechthebbende was. Hij kan immers geen
afstand doen van een recht dat hij niet heeft.
Dat de ‘akte van afstand/afstandsverklaring’ verwarrend is voor klager wordt ook door de
begraafplaats erkend in haar brief van 12 januari 2009. In die brief wordt gesteld dat klager
die akte/verklaring heeft ontvangen als rechtsopvolger van de overleden rechthebbende en
niet als rechthebbende. En dat het doel van het tekenen van die ‘akte/verklaring’ was dat
klager (als erfgenaam) te kennen gaf afstand te doen van de mogelijkheid rechthebbende te
worden.
Doordat klager veronderstelde reeds rechthebbende te zijn, heeft hij verder geen actie
ondernomen om dit vast te laten leggen in de registers van de begraafplaats.

Blijft (in de ogen van klager) over een conflict over de staat waarin de deksteen verkeert,
totdat hij er in december 2008 achter komt dat hij niet als rechthebbende staat geregistreerd.
Dat deze verwarring bij klager is opgetreden is de begraafplaats aan te rekenen, zij heeft
gemakshalve gebruik gemaakt van een ‘akte/verklaring’ die niet is geschreven voor de situatie
waarin klager verkeerde.
De ombudsman zal daarmee rekening houden bij het bepalen van de vergoeding die klager
moet betalen voor het rechtsherstel (zie hieronder).
Uit de gewisselde correspondentie blijkt dat er volgens de begraafplaats ‘rechtsherstel’ kan
plaatsvinden.
In de grafakte staat niets over een dergelijke mogelijkheid. Het reglement uit die tijd blijkt
niet te achterhalen.
Het huidige reglement kent de mogelijkheid tot ‘rechtsherstel’ wel.
Art. 16 lid 5 bepaalt dat ‘na het verstrijken van de in de vorige leden bedoelde termijnen
(waaronder die van overschrijving na het overlijden van de rechthebbende) het grafrecht
alsnog op naam van een nieuwe rechthebbende of gebruiker kan worden gesteld, tenzij het
grafrecht betrekking heeft op een graf of urnenruimte die inmiddels is geruimd. Aan dit
herstel van het grafrecht kunnen kosten verbonden zijn’. De tarievenlijst van 1 januari 2009
bevat tarieven voor rechtsherstel van 10 tot 30 jaar. Dit rechtsherstel is inclusief onderhoud.
Vast staat dat de betreffende grafkelder niet is geruimd.
De begraafplaats heeft ‘rechtsherstel’ voor een van de periodes van 10 – 30 jaar aangeboden.
Volgens klager komt dit feitelijk neer op het vestigen van een nieuw grafrecht. ‘Rechtsherstel’
is immers herstel in het oude recht en dat was een recht voor onbepaalde tijd.
De grafakte uit 1926 spreekt van een ‘recht voor onbepaalde tijd’
Uit het reglement op de begraafplaats in combinatie met de tarievenlijst blijkt dat er nu geen
mogelijkheid meer is om op de betreffende begraafplaats een graf voor onbepaalde tijd te
verkrijgen, zodat, naar de ombudsman veronderstelt, daarom ook het rechtsherstel alleen voor
‘bepaalde tijd’ wordt aangeboden.
Uit de bewoordingen van art 16 lid 5 van het reglement moet volgens de ombudsman worden
afgeleid dat bedoeld is om het ‘oude’ recht te herstellen.
Het kan volgens de ombudsman niet zo zijn, dat ‘rechtsherstel’ inhoudt, dat er alleen een
nieuwe rechthebbende wordt geregistreerd, die een nieuwe periode voor de zeggenschap op
een bestaand (en in gebruik zijnd) graf krijgt. De eventueel overgebleven jaren van een eerder
grafrecht vervallen dan dus en er wordt als het ware een nieuw grafrecht gevestigd, maar dan
op een bestaand graf.
‘Rechtsherstel’ wordt helaas in de verklarende woordenlijst in art. 1 van het reglement niet
nader toegelicht.
De opvatting van de ombudsman lijkt te worden ondersteund door Van Dale Groot
Woordenboek der Nederlandse Taal, 10e druk uit 1976 dat ‘rechtsherstel’ omschrijft als
‘herstel in rechten’. Dat kan niet anders betekenen dan herstel in ‘oude’ of ‘eerdere’ rechten.
Een synoniem voor rechtsherstel is het woord ‘rehabilitatie’, dat volgens ditzelfde
woordenboek ‘herstelling in de vorige stand of staat’ betekent.
Vergelijk ook de Raad voor Rechtsherstel, die na de Tweede Wereldoorlog werd ingesteld
met als taak alle vermogensoverdrachten waarbij men tijdens de bezetting had geprofiteerd
terug te draaien, zodat de eigenaren hun eigendom terug konden krijgen (www.encyclo.nl).
En vergelijk eveneens een onderzoeksopdracht van de Koninklijke Nederlandse Academie
van Wetenschappen: ‘Rechtsherstel is het restitutieproces dat het antwoord vormt op
onthechting, waarbij diegenen die hun rechten kwijtraakten, in staat worden gesteld op te
komen voor de teruggave van die rechten’
(www.onderzoekinformatie.nl/nl/oi/biza/641000o/OND1269471).

Het oude recht was een recht voor onbepaalde tijd, zodat volgens de ombudsman rechtsherstel
moet leiden tot het herstel van het recht voor onbepaalde tijd.
Volgens het huidige reglement kan dit rechtsherstel kosten met zich meebrengen.
Uit de tarievenlijst blijkt dat er € 2070,- wordt gerekend voor een periode van dertig jaar.
Klager gaat uit van een geactualiseerd bedrag van ‘aktegeld fl 5,- en zegelrecht fl 0,50’uit
1926, kortom administratiekosten, omdat het alleen gaat om het in de administratie van de
begraafplaats vervangen van de ene door de andere naam.
De ombudsman deelt deze mening van klager niet.
Omdat in wezen het grafrecht is vervallen, had de begraafplaats de grafkelder kunnen laten
ruimen (de termijnen van grafrust zijn immers reeds lang verstreken) en opnieuw kunnen
uitgeven aan een ander. Door niet vast te houden aan het vervallen zijn van het grafrecht,
loopt de begraafplaats inkomsten mis.
Tegenover de welwillendheid van de begraafplaats om klager alsnog in de rechten te
herstellen mag daarom een ruimere vergoeding staan dan de door klager genoemde
administratiekosten. Het lijkt de ombudsman redelijk om aan te sluiten bij het boetebeding uit
1926 nl. een vijfde gedeelte van de aankoopprijs, maar dan niet van de prijs van toen, maar
van de prijs van nu.
Een nieuw keldergraf kost nu voor 40 jaar €12270,-. Een vijfde gedeelte daarvan is €2454,-.
Dat is minder dan voor een nieuw familiegraf voor 20 jaar en iets meer dan voor rechtsherstel
voor een periode van 30 jaar.
Klager wil rechtsherstel zonder verplicht onderhoud, omdat bij het ‘oude’ recht ook geen
sprake was van onderhoud.
Omdat rechtsherstel is gebaseerd op het huidige reglement, zal het ingevolge de huidige
voorwaarden inclusief onderhoud zijn. Onderhoud houdt volgens de begraafplaats in dat het
monument eenmaal per jaar wordt afgespoten met een hogedrukspuit.
Ingevolge hetgeen is overwogen rond de ‘akte van afstand/verklaring van afstand’ zal de
ombudsman het bedrag van € 2454,- naar beneden bijstellen. Een bedrag van € 2000,- wordt
door de ombudsman als redelijk en billijk beschouwd voor herstel van klager in het recht voor
onbepaalde tijd op het betreffende keldergraf.
Het overige onderhoud van de grafkelder, met name van de dekplaat, komt, ook volgens de
akte uit 1926, voor rekening van de rechthebbende. Artikel 4 (1926) bepaalt: ‘De
rechthebbende, die de toestemming der Directie heeft verkregen tot het plaatsen van
sarcophagen, hekken of andere voorwerpen, is verplicht deze zoowel als den kelder met
deksteen zelve, in goeden staat en ten genoegen der Directie te onderhouden’.
Artikel 5: ‘Indien de rechthebbende naar het oordeel der Directie in gebreke blijft dien
grafkelder behoorlijk te onderhouden ……, teneinde de noodige herstellingen te doen
verrichten’. ‘De rechthebbende is verplicht de kosten op de eerste aanvrage te voldoen tegen
vertoon van der quitantiën van de werkbazen ……… .’ Indien hij in gebreke blijft de daartoe
gemaakte kosten binnen een termijn van acht dagen te vergoeden, dan wordt hij geacht van
het hem door de tegenwoordige acte verleend recht afstand te hebben gedaan, waarna de
kelder weder in de volle en vrije beschikking der vennootschap terugkeert.’
Ook in het huidige reglement zijn soortgelijke bepalingen ten aanzien van het onderhoud van
grafbedekking (inclusief grafmonumenten) opgenomen (art.20).
In 2003 is in het kader van deze bepalingen door de begraafplaats (die in eerste instantie
veronderstelde dat de vader van klager nog voor het onderhoud van de dekplaat
verantwoordelijke was) geconstateerd dat de dekplaat gebreken vertoonde. Volgens klager
ging het om ‘enige haarscheurtjes’ en volgens de begraafplaats was de dekplaat op meerdere
gescheurd en was er een ernstige vorm van ‘brand’ ontstaan. De begraafplaats heeft de
ombudsman enige foto’s gestuurd (2007 en 2009) waarop scheurvorming te zien is.

Klager dient te kiezen tussen de volgende twee mogelijkheden:
1. De begraafplaats zal klager erkennen als voorlopig rechthebbende voor onbepaalde tijd, in
het kader van rechtsherstel, van de grafkelder. Om deze status te handhaven dient klager
binnen vijf maanden na het uitbrengen van dit bindend advies de dekplaat op zijn kosten te
hebben laten vervangen door een erkend steenhouwer. De vergunning voor het vervangen van
de oude dekplaats zal door klager worden aangevraagd en de kosten daarvoor ( € 72,50)
zullen door hem worden voldaan. De begraafplaats verplicht zich de vergunning (binnen
redelijke tijd af te geven), behalve als niet is voldaan aan de voorwaarden van artikel 19 lid 4
van het reglement. Zodra de nieuwe dekplaat is gerealiseerd zal klager een bedrag van €
2000,- aan de begraafplaats betalen in het kader van het rechtsherstel en zal de begraafplaats
klager definitief als rechthebbende voor onbepaalde tijd registreren. De begraafplaats zal
klager/rechthebbende vervolgens een formulier toesturen waarin deze een rechtsopvolger kan
aanwijzen (die voldoet aan het gestelde in art. 16 lid 2 van het reglement) in het geval
klager/rechthebbende komt te overlijden.
2. Indien klager niet voor mogelijkheid 1 kiest, is de begraafplaats gerechtigd de grafkelder te
ruimen en de dekplaat te vernietigen, zonder dat klager daarvan in kennis hoeft te worden
gesteld. Klager heeft immers in dat geval geen zeggenschap over dit keldergraf, het grafrecht
is vervallen doordat er geen rechthebbende van de grafkelder is aangewezen en de termijnen
van grafrust, van de in de grafkelder begravenen, zijn reeds lang verstreken. Het staat de
begraafplaats vrij de beschikbaar gekomen grafkelder/grafruimte opnieuw uit te geven aan
een ander dan klager, zonder dat daarvoor enige restitutie (aan klager of een andere erfgenaam
van de vorige rechthebbende) verplicht is.
Hoogachtend,
Mevr. mr. K. Been
Ombudsman