Noorwegen het Noorderlicht - Anjo Kan

Winter in noord noorWegen
Op jacHt
naar het
nOOrDErlicHt
‘Het noorderlicht is als een lastige vrouw. Elke dag
anders en je weet nooit wat je aan haar hebt.’ Met deze
uitspraak in gedachte trok Days magazine naar het
hoge noorden, op jacht naar het natuurverschijnsel dat
je eens in je leven gezien moet hebben.
tekst en foto’s: Anjo Kan en Oscar Ridema

Op jacht naar het nOOrderlicht
om zoveel mogelijk kans te maken besluiten
we ons geluk op verschillende
plekken te beproeven. terwijl ik met
mijn gezin neerstrijk in tromsø op
350 kilometer boven de poolcirkel,
zoekt fotografe Anjo Kan het nog hogerop in het uiterste
noorden.
tromsø bevindt zich in het centrum van de noorderlichtzone
en wordt wel de beste plek ter wereld genoemd
om de magische Aurora Borealis te beleven. toch is het
Anjo die ‘de lastige vrouw’ als eerste te zien krijgt. in het
haventje van het desolate Kirkenes, vlakbij de russische
grens, ziet zij de eerste avond al groene vormen die zich
door de zwarte hemel bewegen en dan, als een plotselinge
verrassing, een gordijn van gekleurd licht dat met
een vaart uit de lucht komt vallen. Het doet gids June
Alexanderson denken aan haar jeugd. Hoe zij als kind
doodsbang werd gemaakt voor het noorderlicht, want als
je niet zoet was kwam het licht je halen. dat is nog eens
wat anders dan de zak van Sinterklaas! een pittig kruidendrankje
in het ijshotel helpt Anjo van de emoties te
bekomen. Het glas waarin het wordt geschonken is, zoals
bijna alles in het hotel, gemaakt van ijs.
ondertussen verbazen wij ons over het dagelijkse leven
in tromsø. Het centrum van de noordelijkste universiteitsstad
ter wereld is gebouwd op een eiland. de belangrijkste
verkeersaders bevinden zich ondergronds in
een tunnelstelsel dat zelfs rotondes herbergt. twee steile
bruggen verbinden het centrum aan de west- en oostkant
met de buitenwijken. er ligt een dik pak sneeuw
dat op het brugdek is platgereden tot een ijsplaat. Maar
het noorse verkeer trekt zich niks van de gladheid aan.
Auto’s, bussen en vrachtwagens rijden met een vaart en
remmen alsof er niets aan de hand is, en het gaat altijd
goed.
tromsø is de haven bij uitstek voor expedities naar de
noordpool. in het ‘Polarmuseet’ bekijken we een beeldende
tentoonstelling over de poolreizigers van weleer
en we gruwelen bij de weerzinwekkende taferelen over
de jacht in het poolgebied. de ‘ishavskatedralen’ is het
meest gefotografeerde bouwwerk in tromsø. een modern
kerkgebouw in de vorm van een ijsberg met een
enorm gebrandschilderd raam in de oostgevel. niet ver
van de kerk stappen we in de ‘Fjellheisen’, de kabelbaan
die ons naar 430 meter hoogte sleept. Het uitzicht op

tromsø en omgeving dat je hier hebt is werkelijk fenomenaal.
Zowel Anjo als wij maken een hondensledetocht. Het
oorverdovende lawaai dat de tientallen enthousiast blaffende
husky’s voor vertrek produceren maakt onderweg
plaats voor serene rust in een wit droomlandschap. de
sneeuw kraakt onder de slee, de honden hijgen, en dat
is het enige wat je hoort. Wanneer je dan zoals Anjo
rendieren tegenkomt met hun prachtige geweien, is de
idylle compleet.
op een van de elf schepen van de vermaarde Hurtigruten
(letterlijk ‘de snelle route’) vervolgt Anjo haar weg van
Kirkenes naar Honningsvåg. ’s Avonds meldt de kapitein
dat noorderlicht te zien is. de eetzaal stroomt razendsnel
leeg, maar op het ijskoude dek zien de opvarenden wel
heel veel sterren maar helaas geen noorderlicht.
dan hebben wij in de omgeving van tromsø dit keer
meer geluk. op een donkere plek zo’n 30 kilometer verwijderd
van de stad staan we al meer dan anderhalf uur
te kleumen en te stampvoeten in de sneeuw. onze gids
probeert de moed erin te houden met veel hete chocolademelk.
en dan wordt ons geduld eindelijk beloond.
Vanachter een berg komt eerst een voorzichtige gloed
opzetten, dan een wolk groen licht die steeds feller
wordt. niet veel later verschijnt er een boog in de lucht
en slierten licht die soms doen denken aan wapperende
groene vitrage met een paars randje. We juichen. Missie
geslaagd, ook wij hebben het licht gezien!
Anjo weet ons echter opnieuw af te troeven, want zij
heeft inmiddels het hoogst haalbare bereikt, namelijk
het noordelijkste puntje van europa. Met behulp van
sneeuwschuivers ging het in colonne naar de noordkaap.
door de harde wind kan de sneeuw zich hier meters
hoog ophopen. Het waait zelfs zo hard dat je gewoon
achteruit wordt geblazen. eigenlijk is het eng maar vooral
ook heel erg koud. Langs kliffen kijk je naar beneden,
tot het uitzicht verdwijnt door wolken van sneeuw die
horizontaal voorbij stuiven.
de laatste twee nachten brengt Anjo door in Alta, de
grootste stad in noors Lapland. een noorderlichtexcursie
levert wel poollicht op, maar het is niet zo sterk. Haar
gids lacht en mompelt iets over een lastige vrouw…
Wij hebben inmiddels een lijnbus gepakt naar Skjervøy
Op jacht naar het nOOrderlicht

en varen ’s avonds met de Hurtigruten terug naar
tromsø. Hoewel er geen melding van gemaakt wordt, is
het noorderlicht wel te zien. Het komt en het gaat vrijwel
de hele reis lang. Maar het is zo ijzig koud dat wij het
hooguit een kwartier kunnen uithouden aan dek. om
beurten houden we daarom de wacht en waarschuwen
elkaar via onze mobieltjes als het schouwspel spectaculaire
vormen aanneemt.
op de laatste dag van het noorse avontuur maakt Anjo
een tocht op de sneeuwscooter. in de verte zijn tenten te
zien waar de Saami hun rendieren hoeden. Het landschap
wisselt van ijsvlaktes tot bossen tot heuvellandschap met
rivieren. de tocht eindigt bij het Sorrisniva igloo Hotel.
Binnen in het ijspaleis staan engelen, rendieren en zwanen
van ijs. er is zelfs een kapel met een altaar van ijs waar
je kunt trouwen. tot besluit nog een wandeling op snow
rackets over de diepe sneeuw de bossen in. de noorse
jongen die de wandeling begeleidt hakt met zijn mes een
gat in het ijs. Het is een plek waar puur en zuiver water
opborrelt uit de aarde. Het water is hier altijd 4 graden,
ook al vriest het buiten dat het kraakt. dan wordt er een
vuur gemaakt, water in een zwarte ketel gegoten en de
jongen doet de koffietruc. een heel pak bonen in de ketel
en wachten tot het water kookt. Vier keer met de bodem
van de ketel hard op een boomstronk slaan en iedereen
vult zijn beker. op zo’n locatie smaakt alles! a
www.visitnorway.nl
www.visitnorthernnorway.com
pOOllicHt
Eeuwenlang was het een van de grootste mysteries op aarde
dat volgens Wikipedia pas 55 jaar geleden door wetenschappers
werd ontrafeld. Het poollicht hangt samen met uitbarstingen
op de zon, waarbij grote hoeveelheden geladen deeltjes
het heelal in geslingerd worden. Het aardmagnetisch veld
zorgt ervoor dat de deeltjesstroom in de omgeving van de
aarde wordt afgebogen en in de buurt van de noord- en
Zuidpool met verhoogde snelheid de atmosfeer binnendringt.
De van de zon afkomstige deeltjes bevatten veel energie, die
in de bovenste kilometers van de atmosfeer door botsingen
wordt overgedragen op zuurstof- en stikstofatomen. Die
energie komt uiteindelijk weer vrij en wordt op ongeveer
100 kilometer hoogte uitgestraald in de vorm van het kleurrijke
poollicht.
Op jacht naar het nOOrderlicht