Haagwinde 4 - AVN

Van de portefeuillehouders
Blanke top der duinen terug via de wortelzeef
De argeloze wandelaar zal aankomende winter in het Westduinpark wor-
den opgeschrikt door grote machines die het duin op verschillende plekken
omploegen. De werkzaamheden voor het Natura 2000-project zijn begin
november gestart
Schep voor schep gaat de duingrond
door de wortelzeef
Waarom mag de natuur niet blijven zoals het is?,
is een veelgestelde vraag die afgelopen weken
door bezorgde AVN-leden werd gesteld. Vanaf het
moment dat de voorlichtingsfolder van de gemeente
bij de omwonenden in de bus viel, stond de telefoon
roodgloeiend. De enthousiaste mededeling dat de
‘Blanke top der duinen’ weer terug gaat keren in het
Westduinpark deed menigeen de wenkbrauwen fronsen.
“Is de natuur niet mooi genoeg zo?”, “Gaat het
stuifzand nu mijn tuin bedekken?” en “Waarom zoveel
geld uitgeven als de economie zwak is?”
Gelukkig is de AVN goed op de hoogte van de plannen
en konden de ongeruste vraagstellers op een deskundig
antwoord rekenen, al was niet iedereen te overtuigen.
Vooral de kapaanvraag voor 1300 bomen werd
met argusogen bekeken. Het echte antwoord op de
ongerustheid is, dat de ingrepen in het Westduinpark
de biodiversiteit in deze duinen zal terugbrengen. Er
komen meer kansen voor plant- en diersoorten die er
oorspronkelijk thuishoren.
Inrichting van een natuurpark
In de afgelopen zeventig jaar zijn de duinen van het
Westduinpark omgevormd tot een natuurwandelpark.
Daar was vlak na de Tweede Wereldoorlog een goede
reden voor. Toen alle explosieven waren opgeruimd en
de duinen weer vrij werden gegeven, was het de taak
van de toenmalige Plantsoenendienst om de resten
van de Duitse bezetting te camoufleren. Het was zaak
om het zand vast te leggen en dit deel van de duinen
geschikt te maken voor recreatie. Om het tot een mooi
park te maken zijn er veel struiken aangeplant die er
eigenlijk niet thuishoren, zoals de rimpelroos en de
sneeuwbes. Daar was iedereen in eerste instantie erg
blij mee. De rozen geurden en kleurden en groeiden
zeer succesvol. Dat gebeurde ook met de aanplant van
de binnenduinrand waar snelgroeiende bomen als
abeel en esdoorn een goede windvanger bleken voor
de achterliggende woonwijken.
Plantengemeenschappen en habitatindeling
In de loop van de afgelopen decennia is de kennis over
natuur en ecologie enorm toegenomen. De wetenschap
ontdekte waarom planten op de ene plaats wel
groeien en op andere plaatsen juist niet. Men kwam
erachter dat bepaalde plantensoorten bij elkaar horen
en op welke standplaats ze voorkomen. Heel veel
onderzoek wees uit dat daar systematiek in zit. De
oude kennis over individuele plantensoorten groeide
uit tot kennis over plantengemeenschappen en habitatindeling
(leefomgeving). Dat was nieuw.
Toen eenmaal vaststond welke plantensoorten we in
de duinen mogen verwachten, werd als snel duidelijk
dat de biodiversiteit niet hoog scoorde in het Westduinpark.
De overvloedige aanwezigheid van exoten
Door: Aletta de Ruiter
had de originele duinplanten verdrongen. De grote
hoeveelheid bomen en struiken bleek ook van invloed
op de grondwaterstand. Grote bomen nemen immers
meer water op dan kleine planten. En de humuslaag
die was ontstaan door het afgevallen blad had de
bovenste grondlaag enorm verrijkt met voedingsstoffen,
waardoor echte duinplanten geen schijn van
kans meer hadden om hier ook te groeien. Daar kwam
nog bij dat de aanwezigheid van het duinkonijn door
toedoen van de myxomathose, sterk was afgenomen,
waardoor de natuurlijke begrazing wegviel en de
duinweides verruigden. Kortom, de duinen van het
Westduinpark waren langzaam dichtgegroeid, overwoekerd
en verdroogd. Daar moest iets mee gebeuren.
Natura 2000
Omdat natuur en habitatsoort niet aan grenzen zijn
gebonden, heeft de Europese Unie zich ontfermd over
nieuwe regels voor de natuurkwaliteit in de meest
kwetsbare gebieden van Europa. Dat werd de Habitatrichtlijn
die rond de millenniumwisseling werd vastgesteld
en Natura 2000 heet.
In Nederland lijken duinen meer dan voldoende vertegenwoordigd.
Bijna de hele kustlijn bestaat immers
uit duin. Maar afgezet op de Europese schaal blijkt het
opeens een zeldzaam landschapstype te zijn dat in
heel Europa weinig voorkomt. Voorwaarde voor duinvorming
is een zandige ondergrond in de aangrenzende
zee en dat komt alleen voor bij riviermondingen
en een langzaam aflopende kustlijn. De Noordzee
voldoet wat dat betreft aan alle eisen.
Dat maakt onze kust en de Nederlandse duinen opeens
zeer bijzonder. Belangrijk werd dus om dit landschap
te beschermen, inclusief de planten en dieren die daar
Het Westduinpark is nu volgegroeid
met struweel.
Boven: De duindoorn is mooi, maar
rukt op en veel asfaltpaden zijn kapot
Onder: Abeel en esdoorn vullen
toppen en dalen
14 Haagwinde | december 2011
15