Sportcomplex Vianen (Sport Lokaal)

Op 17 oktober jl. was het zover, de aanbesteding van de nieuwbouw was een
feit. De gunning ging naar Vaessen Algemeen Bouwbedrijf bv, een bedrijf met
veel ervaring, onder andere op het gebied van sportvoorzieningen en onderwijs
en woningbouw. De keuze voor de bouwers uit Raamsdonksveer was de
uitkomst van het traject dat Inkoop Bureau Midden Nederland en Coresta
Sports BV begeleidden. Inkoop Bureau Midden Nederland adviseerde de gemeente
over een nieuw te voeren inkoopstrategie. Gekozen is ook voor snelle
realisatie. Met een prefab zwembadconcept en een systematiek van ‘lean
bouwen’ kan de bouwtijd aanzienlijk worden verkort. Vijf maanden sneller
dan bij traditionele bouw wordt straks opgeleverd. De bouwwerkzaamheden
van de sporthallen starten in maart 2013, oplevering is gepland in januari 2014.
Twee maanden later dat jaar zal ook het zwembad worden geopend.
leVeNSduurkoSteN
Harry Vedder van Coresta stelde in opdracht van de gemeente
Vianen het afgelopen jaar een nieuw Programma
van Eisen samen voor het sportcomplex. Het adviesbedrijf
begeleidde bovendien de aanbesteding op basis van
Total Cost of Ownership (TCO). Voor de gemeente zijn
namelijk niet alleen de investeringskosten bepalend
voor het fi nanciële presteren van de voorziening, maar
ook de levensduurkosten (= totale kosten over de levensduur van het gebouw).
Bij TCO komt het neer op de optelsom van de investeringskosten maal de exploitatiekosten
over een periode van x jaar. Vianen koos voor een periode
van twintig jaar. Coresta stelde daarnaast een risicoanalyse op en adviseerde
de gemeente over de te volgen ontwikkelingsstrategie. In samenwerking met
Inkoop Bureau Midden Nederland werden tenslotte de voorbereiding en uitvoering
van de aanbesteding tot in detail uitgewerkt.
“Er is een proces neergezet waarbij samenwerking op basis van vertrouwen
alle ruimte kreeg. Op die manier regisseer je elkaars ambities”, vertelt Harry
Vedder over het proces rond de aanbesteding. Een lastig element in aanbestedingstrajecten
is transparantie. “Aannemers komen met meerwerk, opdrachtgevers
gooien gedurende het traject nog een paar extra eisen over de
16
Bijna tien jaar geleden werd een groot deel van Sporthal Helsdingen in Vianen
door brand verwoest. Sindsdien werkt de gemeente aan vervangende nieuw-
bouw voor de sportvoorzieningen. Er werd daarbij eerst gedacht aan een
multifunctioneel centrum, maar ambities werden, mede door het beperkte
budget van ruim 17 miljoen euro, bijgesteld. Het oorspronkelijke plan (een
multifunctioneel complex inclusief theater en jazz-café) werd versoberd tot
een zwembad, twee sporthallen (met NOC*NSF keurmerk, samen te voegen
tot een grote evenementenhal), een ruimte voor vechtsporten (dojo) en een
bescheiden ruimte voor horeca. Een ontwerp dat misschien minder sexy en
vooral doelmatig qua architectuur is, maar tegelijk maximaal functioneel
en exploiteerbaar tegen een reële prijs wordt. >
“Gevraagd werd de energiegebruiken
te garanderen
in een contract, niet de
energierekening”
schutting. Op die manier ontstaat een vechtproces waaraan geen van de
partijen behoefte heeft. Bouwprojecten worden doorgaans met een krap
budget in de markt gezet, het liefst met specifi caties tot in detail. Dan leg je het
al snel op prijs af. Bij deze ingebakken werkwijze wordt gestuurd op minimale
kwaliteit. Wij hebben ervoor gekozen juist de kaders helder te stellen, geen
van de partijen hield er een verborgen agenda op na. In die open structuur
komt maximale kwaliteit bovendrijven. Iedereen wist
waar hij aan toe was.”
exploitatiekoSteN
Aanbieders werden in het aanbestedingstraject maximaal
uitgedaagd. Zij kregen de opdracht een zo duurzaam
en goedkoop mogelijke exploitabele voorziening
te ontwerpen, te realiseren én te onderhouden. Met het oog op het laatste
werd gekozen voor de aanbesteding van een DBM-contract (Design, Build &
Maintain), met daaraan toegevoegd de gebouwgebonden exploitatiekosten
(gas, water, elektra). Daarmee werd het een zogenaamd DBMO-light contract.
Gevraagd werd de energiegebruiken te garanderen in een contract, niet de
energierekening. De reden is simpel: de gemeente koopt zelf de goedkoopste
tarieven in. Een dergelijke aanbesteding is nog niet eerder vorm gegeven.
Het vergde bij het opstellen van een op de D, B, M en de O-light prestaties
gerichte vraagspecifi catie extra inspanning. Hiervoor moest de aanbestedingsstrategie
in feite opnieuw ontwikkeld worden, inclusief de daarbij horende
contractstukken. Via de Europese onderhandse procedure meldden zich
aanvankelijk tien geïnteresseerde partijen, waarvan uiteindelijk vier een serieuze
bieding deden. Eind oktober kwam Vaessen uit de bus als meest aan-
sportlokaal 6 december 2012 / aanbesteding Illustratie: Koppert + Koenis en Vaessen

dbmo-liGHt bij Sportcomplex ViaNeN
Eerste aanbesteding
op Total Cost of Ownership
trekkelijke partner om de nieuwbouw te realiseren.
OPDrACHT
SPORTCOMPLEX MET TWEE HALLEN EN
EEN ZWEMBAD MET TWEE BASSINS “Alle eerdere schetsen en
Niet op basis van de laagste prijs, maar juist van-
OPDRACHTGEVER: GEMEENTE VIANEN uitgewerkte plannen van eisen
wege de effi ciency van het ontwerp op het gebied
van exploitatie. De duurzame houdbaarheid van een
OPDRACHTNEMER: VAESSEN
CONTRACT: DMBO-LIGHTMETLOOPTIJDVAN20JAAR
CONTRACTWAARDE: 20 MILJOEN, WAARVAN 14
moesten de prullenbak in”
sportaccommodatie wordt, zo luidt de redenering,
MILJOEN EURO VOOR DE NIEUWBOUW
waarde' en een levenscyclus-benadering moesten
niet alleen bepaald door de investeringskosten, maar
juist door de beheersbaarheid van de toekomstige
exploitatiekosten. Bij de realisatie en aanbesteding
PrOGrAMMA VAN EISEN
TWEE SPORTHALLEN MET ELK EEN NETTO
VLOEROPPERVLAK VAN 44 X 28 METER
een duurzaam gebouw uitlokken. “Het is dan heel
verleidelijk om daar allerlei eisen over vast te leggen,
maar we hebben ons beperkt tot de ondergrens die
werd daarom maximaal aangestuurd op effi ciëntie
EEN MULTIFUNCTIONELE ZAAL
Agentschap NL adviseert”, zegt Harry Vedder. “Het
in beheer en exploitatie.
(VERGADERINGEN, DOJO, ET CETERA)
was voor de gemeente wel even wennen om alleen
expertiSe
ZWEMBAD MET EEN DOELGROEPENBAD,
WEDSTRIJDBASSIN EN EEN BEPERKT AANTAL
RECREATIEVE VOORZIENINGEN
functionele eisen te mogen stellen. Alle eerdere
schetsen en uitgewerkte plannen van eisen moes-
De gemeente Vianen had maximaal 20 miljoen euro
(WAARONDER GLIJBAAN)
ten de prullenbak in. Dat betekende schrappen,
over voor het gebouw in combinatie met twintig jaar
BEPERKTE HORECAVOORZIENING
schrappen en nog eens schrappen, maar heeft
beheer, onderhoud en inkoop energie. Om de kwaliteitsbeoordeling
een eerlijke kans te geven hebben
VOOR HET GEHEEL.
uiteindelijk wel tot veel enthousiasme geleid.”
de inkoopexperts eerst een oordeel geveld over de
Datzelfde geldt ook voor de marktpartijen die moes-
inhoudelijke inschrijvingen. Daarna pas gingen de bijbehorende envelopten wennen aan het gegeven dat ze niet van de opdrachtgever precies hoorden
pen met de prijs open. Bij de gemeente Vianen zijn ze dik tevreden over de wat ze moesten doen. Bewust is niet gekozen voor een offi ciële dialoogfase,
gevolgde procedure. Wybrand Boersma, sectorhoofd stadsontwikkeling: “Dit maar voor twee mondelinge nota's van inlichtingen. Ruimte om uitgebreid af
is zo’n voorbeeld van ‘schoenmaker hou je bij de leest’. De gemeente bouwt te tasten over de wensen en behoeftes was er niet, wel werd de mogelijkheid
maar één keer per 40 jaar een zwembad. De markt doet dat veel vaker. Maak geboden om specifi eke onderdelen verder uit te diepen en toe te lichten. De
gebruik van die expertise. Dat is uiteindelijk goedkoper en sneller. Daarvoor vragenrondes werden schriftelijk vastgelegd en voorafgegaan door een pre-
is wel wederzijds vertrouwen nodig. En dat is er.”
sentatie van de gemeente over de levende gedachtes. “Elke vraag wordt met
Door de koppeling beheer, onderhoud en energienota kreeg de markt relatief een achterliggende gedachte gesteld en in een gesprek kun je beter inschatten
veel ruimte om met een eigen concept te komen. De methode 'gunnen op wat de vragensteller wil weten. En dat leidt weer tot betere antwoorden.”
Tekst: Sandra van Maanen sportlokaal 6 december 2012 / aanbesteding
17