Presentatie Hugo Steeman, FOD WASO (PDF) - BeSWIC

Reglementeringen met 

betrekking tot 

BRANDPREVENTIE 

2012 ir. Hugo Steeman - AD TWW 1

REGLEMENTEN 

• Reglementaire voorschriften zijn MINIMUM 

voorschriften… 


REGLEMENTEN 

• Niet naleving reglement: d.w.z. 

strafrechtelijke of administratieve maatregelen 

zonder dat er brand is… 


• Bij BRAND: 

REGLEMENTEN 

=>bestraffing en plicht tot schadeloosstelling 

• Brandpreventie niet louter omwille van de 

reglementering 

• Verschillende reglementen van toepassing? 

Quid? => steeds de strengste toepassen! 


Enkele noties 

- normen: codes van goede praktijk; 

- België is ZEER rijk aan regelgevingen m.b.t. 

brandpreventie; 

- Publiekrechterlijke regelgeving 

- Private regelgevingen 


EUROPESE WETGEVING 

• Bouwproductenrichtlijn (89/106/CE) bevat 

voorschriften m.b.t. o.a. brandveiligheid (BPR of 

CPD). Bedoeling? 

– Opheffen handelsbelemmeringen 

– Uitwerken geharmoniseerde productnormen waardoor in EU 

de bouwproducten op één wijze beschreven worden en 

ingedeeld worden: 

• Enkel het pakket EU normen mag in de wetgeving 

opgenomen worden 

• Niet alle EU normen moeten in de wetgeving worden 

opgenomen 


• Federale: 

PUBLIEKRECHTELIJKE 

REGLEMENTERING - 

ACTOREN 



REGLEMENTERING – 

ACTOREN 

• Regionale (gewesten en gemeenschappen) 



REGLEMENTERING – 

ACTOREN 

• Lokale (gemeenten) 


Normen, wetten, KB’s, MB’s, 

reglementering… 

LEES LEES LEES EERST EERST HET HET TOEPASSINGS TOEPASSINGS – 

GEBIED GEBIED GRONDIG GRONDIG !!! 

!!! 


Reglementering m.b.t. het welzijn 

op het werk 

Wet van 4 augustus 1996 betreffende 

het welzijn van de werknemers bij de 

uitvoering van hun werk: 

– Algemeen reglement op de arbeidsbescherming 

(ARAB) 

– Codex welzijn op het werk (CODEX) 

– Algemeen reglement op de elektrische installaties 

(AREI) 


Vanaf nu…. 

Enkel nog regelgeving m.b.t. 

WELZIJN OP HET WERK 


• Specifieke….. 

…. en… 

• Algemene 

Regelgeving….. 

We gaan eerst de “specifieke” bekijken, vervolgens 

de “algemene” 


Specifieke welzijnsregelgeving 

“Brand en ontploffing” 

• ARAB: art. 52, 63bis, 251 en 251bis (tot 29/6/2013), 

341bis tem 349 en 635 tem 681 

• CODEX: 

– KB 17/6/97 : veiligheids- en gezondheidssignalering 

– KB 13/3/98 : opslag van zeer licht ontvlambare,...... 

vloeistoffen 

– KB 26/3/2003: explosieve atmosferen 

• AREI: art. 105 en 110 (zonering) 


Art. 52.1 Algemeenheden (I) 

Onafgezien van andere 

brandpreventieregelgevingen… 

… neemt iedere werkgever maatregelen om: 

• brand te voorkomen 

• ieder begin van brand snel en doeltreffend te 

bestrijden 


RISICO… 

ANALYSE! 


Art. 52.1 Algemeenheden (II) 

• in geval van brand: 

– waarschuwen en alarm geven 

– veiligheid van personen verzekeren en zo 

nodig snelle en gevaarloze ontruiming 

– onmiddellijk brandweer verwittigen 


Art. 52.1 Algemeenheden (III) 

• Graad van weerstand bij brand (Rf) > NBN 

713.020 (1968) 

• Attesten, eventueel beschrijving (schriftelijk en 

door de werkgever te ondertekenen) 

PS: Rf => REI 

R= stabiliteit 

E= vlamdichtheid 

I = thermische isolatie 


Art. 52.2 Classificatie 

• Lokalen van de eerste groep 

• Lokalen van de tweede groep 

• Lokalen van de derde groep 


Artikel 52 : Indeling van de lokalen in 3 groepen 

Aard opstapeling of aard lokaal 

Hoeveelheid 

Ontvlambare vloeistoffen met ontvlammingspunt ≤ 21°C < 50 l III 

≥ 50 l I 

Ontvlambare vloeistoffen met ontvlammingspunt > 21°C en ≤ 50 °C < 500 l III 

≥ 500 l I 

Ontvlambare vloeistoffen met ontvlammingspunt > 50°C en ≤ 100 °C < 3.000 l III 

≥ 3.000 l II 

Zeer ontvlambare vaste stoffen (Mg, Na, ...) na aanraking met water < 50 kg III 

≥ 50 kg I 

Brandbare samengeperste, vloeibaar gemaakte of opgeloste gassen < 300 l III 

Stoffen die kunnen branden wanneer ze in aanraking komen met een vlam en die de brand snel kunnen doen 

≥ 300 l I 

uitbreiden (katoenweefsels, papierafval, droog stro, ...) of vaste stoffen die snel kunnen branden en giftige 

gassen of grote hoeveelheden rook kunnen voortbrengen (sommige weefsels en voorwerpen in synthetische 

stoffen) 

< 1.000 kg 

III 

≥ 1.000 kg II 

Vaste brandbare stoffen (riemen of rollen papier, karton, rubber, stoffen anders dan deze in wol, ...) < 10.000 kg III 

≥ 10.000 kg II 

Lokalen met ontplofbare atmosfeer - I 

Winkels met oppervlakte ≥ 2.000 m² - I 

2012 ir. Hugo Steeman - AD TWW 20 

Groep

Compartimentering 

Art. 52.3 Bouw 



Scharnierdatum: 1 juni 1972 

• vóór 1 juni 1972: enkel lokalen 

• na 1 juni 1972: lokalen + gebouw 

• Lacunes: 

– Geen RF 1h deuren indertijd 

– Geen voorschriften voor deuren van lokalen van groep 2 


G 

r 

o 

e 

p 

I 

II 

A a rd lo k a le n 

G e w o n e lo k a le n o f 

w in k e ls m e t < 3 

v e rd ie p in g e n 

b o v e n d e 

b e n e d e n v e rd ie p in g 

W in k e ls m e t ≥ 3 

v e rd ie p in g e n 

b o v e n d e 

b e n e d e n v e rd ie p in g 

B o v e n o f o n d e r 

a n d e re lo k a le n 

g e le g e n 

N ie t b o v e n o f 

o n d e r a n d e re 

lo k a le n g e le g e n 

Bestaande gebouwen of gebouwen in opbouw vóór 

1 juni 1972 

V . 

G 

(1 ) 

- 

- 

T ra p p e n , 

m u re n 

e n w a n d e n 

R f = ½ u u r o f 

b e to n , 

m e ts e lw e rk , 

o n b ra n d b a a r 

R f = ½ u u r o f 

b e to n , 



- R f = ½ u u r 

o f b e to n , 



- R f = ½ u u r 




V lo e re n e n 

z o ld e rin g e n 

R f = ½ u u r 




O o k v o o r v a ls e 


R f = ½ u u r 




O o k v o o r v a ls e 


V o o rsc h rifte n lo k a le n 

D a k D e u re n O n tru im in g s tra p 

p e n 

(n ie tm 

e c h a n is c h e ) 

- 

- 

* R f = ½ u u r o f 

in h o u t + 

s ta a lp la te n 

* a u to m a tis c h e 

s lu itin g 

* g e e n o p e n s ta n d 

* R f = ½ u u r o f 

in h o u t + 

s ta a lp la te n 


s lu itin g 


* in tra p p e n h u is 

in m e ts e lw e rk o f 

b e to n 

* e n k e l 

to e g a n g s - 

o p e n in g e n 

P e rso n e n -, 

g o e d e re n -, 

d o s s ie r- e n 

b o rd e n lifte n 

T o e g a n g s d e u re n to t 

tra p p e n h u iz e n + 

v e rb in d in g e n tu s s e n 

w in k e l e n 

a a n g re n z e n d e 

o p s la g ru im te s 


- 

- 

* in 

tra p p e n h u is in 

m e ts e lw e rk o f 

b e to n 

* e n k e l 

to e g a n g s - 

o p e n in g e n 

* g a n s e 

b a tte rij, 

b o rd e s s e n 

m o g e n in é é n 

k o k e r 

E n k e l v o o r 

v e rb in d in g e n : 

* R f = ½ u u r o f in 

h o u t + s ta a lp la te n 


s lu itin g 


* R f = ½ u u r o f in 

h o u t + s ta a lp la te n 


s lu itin g 


R f = ½ u u r 




- - - - - 

- - - - - -

Lokaal van groep Aantal 

verdiepingen 

I 

II 

Gebouwen waarvan de bouw werd aangevangen na 

1 juni 1972 : voorschriften voor het gebouw 

≥ 2 

1 

0 

≥ 2 

1 

0 

Dragende elementen Niet-dragende 

elementen 

Rf = 2 uur 

Rf = ½ uur 

- 

Rf = 2 uur 

Rf = ½ uur 

- 

Rf = ½ uur 

- 

Voorschriften gebouw 

Valse zolderingen Trappen Dak 

niet-brandbare 

materialen of dito 

bekleding aan 

weerszijden 

en onbrandbare 

ophanging 

metselwerk, 

beton 

of andere 


materialen 

metselwerk, 

beton 

of andere 


materialen 

balken van het 

geraamte van het dak : 

Rf = ½ uur 


- 

-

Gebouwen waarvan de bouw werd aangevangen na 1 

juni 1972 : voorschriften voor de lokalen 

Lokaal van groep Aantal verdiepingen Minimumeisen lokaal zelf Scheiding horizontaal en verticaal Minimumeisen rest van het gebouw 

Rf = 2 uur * alle bouwdelen Rf = 0 uur 

* dragende elementen Rf = 2 uur 

met sas 

≥ 2 * overige bouwdelen Rf = ½ uur 

Rf = 1 uur * dragende elementen Rf = 2 uur 

* valse plafonds onbrandbaar 

zonder sas * overige bouwdelen Rf = ½ uur 

* valse plafonds onbrandbaar 

I 


1 

* dragende elem. Rf = ½ uur 

met sas 

* valse plafonds onbrandbaar Rf = 1 uur * alle bouwdelen Rf = ½ uur 

zonder sas * valse plafonds onbrandbaar 


0 

* alle bouwdelen Rf = ½ uur 

met sas 

* valse plafonds onbrandbaar Rf = 1 uur * alle bouwdelen Rf = ½ uur 

zonder sas * valse plafonds onbrandbaar 

* dragende elementen Rf = 2 uur Rf = 1 uur * alle bouwdelen Rf = 0 uur 

≥ 2 * overige bouwdelen Rf = 0 uur Rf = ½ uur * dragende elementen Rf = 2 uur 

* overige bouwdelen Rf = 0 uur 

II * dragende elementen Rf = ½ uur Rf = 1 uur * alle bouwdelen Rf = 0 uur 

1 * overige bouwdelen Rf = 0 uur Rf = ½ uur * dragende elementen Rf = ½ uur 

* overige bouwdelen Rf = 0 uur 

0 

- 

Rf = ½ uur 

* alle bouwdelen Rf = 0 uur 


Branddeuren en….. 

branddeuren 

Twee branddeuren, kostprijs soms factor 10 

verschillend, kunnen hetzelfde brandpreventie 

attest hebben….. Welke kiezen?? 

=> => => RISICO RISICO ANALYSE! 

ANALYSE! 


MOEILIJK?? 



Art. 52.4 Toegang 

• 52.4.1. lokalen bezet > deuren die naar buiten 

leiden moeten op elk ogenblik kunnen geopend 

worden 

• 52.4.2. wegen die naar die deuren leiden moeten 

steeds vrij blijven 


Art. 52.5 Uitgangswegen en 

ontruiming (I) 

• ! Personen = werknemers + anderen! 

• plaats, verdeling en breedte van: 

– trappen 

– uitgangswegen 

– uitgangen 

– deuren 

ZO 

dat ontruiming snel en gemakkelijk is 


Art. 52.5. Uitgangswegen en 

ontruiming (II) 

• winkels > 2000 m²: geen zig-zag 

• lokalen (verdiepingen) vanaf 100 personen en 

lokalen van de eerste groep: minstens 2 afzonderlijke 

uitgangen (trappen) 

• lokalen (verdiepingen) vanaf 500 personen: 

minstens 3 afzonderlijke uitgangen (trappen) 



• steeds ten minste één trap 

ontruiming (III) 

• hellende vlakken met helling van hoogstens 10 % 

zijn O.K. 

• breedte deuren: min. 70 cm 

• breedte trappen, wegen, ... : min. 80 cm (uitgez. 

trappen in gebouwen van vóór 1 juni 1972: 

minstens 70 cm) 



ontruiming (IV) 

• Deuren en ↔ wegen: 1 cm/pers 

• ↓ trappen: 1,25 cm/pers 

• ↑ trappen: 2 cm/pers 

• basispremisse: verdieping is ontruimd als 

personen van de andere verdieping toekomen 

(niet cumulatief) 



ontruiming (V) 

• aantal personen: verantwoordelijkheid van de 

werkgever (plaatselijke toestand, vb X stoelen) 

• winkels > 2000 m²: forfaits 

benedenverdieping: 1 pers/6 m² 

gelijkvloers : 1 pers/3 m² 

bovenverdieping : 1 pers/4 m² 

• doorgangen NOOIT belemmeren 



• nooduitgangsdeuren 

ontruiming (VI) 

– moeten gemakkelijk en onmiddellijk door 

iedereen ingeval van nood kunnen worden 

geopend 

– opendraaien in de richting van de uitgang in 

sommige gevallen 



ontruiming (VII) 

Wanneer opendraaien in uitgangsrichting? 

– lokalen van de eerste groep 

– gebouwen na 1/1/93 

– verbouwingen na 1/1/93 van bestaande 

gebouwen 

– alle gebouwen met een lokaal van de eerste 

groep of ingevolge een risico (ook deze van 

vóór 1/1/93! ) 



ontruiming (VIII) 

• Wat is nooduitgang ? 

iedere uitgang dewelke nodig is om aan de 

reglementaire evacuatiecapaciteit te komen 

• Geen schuifdeuren als nooduitgang 

• Lacune: gebrek aan duidelijkheid m.b.t. de notie 

“uitgang” en “nooduitgang” 


Hoe de (nood)uitgangen 

aanduiden ? 


Art. 52.6 Gasinstallaties 

• voorzorgen tegen lekken: RISICO ANALYSE! 

• verplaatsbare LPG reservoirs 

– nooit in kelders 

– indien niet in gebruik > open lucht of specifiek 

lokaal 


Art. 52.7 Verwarming van de 

• Stookplaatsen : 

lokalen (I) 

– muren, wanden, vloeren en zolderingen Rf = 1 uur 

( of metselwerk, beton of andere onbrandbare 

materialen indien vóór 1/6/72) 

– gas of vloeibare vloeistoffen: Rf = ½ uur deuren 

tussen stookplaats en gebouw en tussen 

stookplaats en brandstofopslag-plaats 


Art. 52.7 Verwarming van de 

lokalen (II) 

• Rf-deuren sluiten automatisch, nooit in geopende 

stand geblokkeerd 

• Efficiënte verluchting (inspiratiebron: NBN B 61 - 

001) 

• gas of vloeibare brandstof > automatische 

onderbreking brandstoftoevoer bij stilvallen brander, 

uitdoven van de vlam,... 


Art. 52.8 Voorkoming van brand (I) 

• ontplofbare atmosfeer: opgelet met vuur, vonken, 

statische elektriciteit 

• ontvlambare/giftige vloeistoffen of gassen: strikt 

minimum op de werkplaats 

• geen gemakkelijk brandende stoffen,... nabij 

warmtebronnen 

• geen opslagplaats brandstoffen op de 

werkplaats 


Art. 52.8 Voorkoming van brand (II) 

• ovens: 

– uit onbrandbare materialen 

– onderhoud 

– voldoende ver van brandbare stoffen 


Lassen, solderen, verf 

afbranden… 

vuurvergunning?? 

Staat Staat NIET NIET in in in art. art. art. 52! 

52! 

Maar…. niet vergeten de ALGEMENE 

preventieprincipes toe te passen?? RISICO 

ANALYSE! 


Art. 52.9 

Brandbestrijdingsmiddelen (I) 

• werkgever brengt uitrusting aan, aangepast 

aangepast 

aan aan de de omstandigheden 

omstandigheden 

omstandigheden 

…. ook al is er maar één werknemer! 

• raadpleging brandweer verplicht als 

– lokaal van de eerste groep 

– vanaf 50 werknemers in het gebouw of in 

naburige gebouwen die één geheel vormen 


Art. 52.9 

Brandbestrijdingmiddelen (II) 

• goed onderhouden 

• oordeelkundig verdeeld 

• beschermd tegen vorst 

• gemakkelijk bereikbaar 

• moet ONMIDDELLIJK in werking kunnen worden 

gebracht 


Art. 52.9 

Brandbestrijdingsmiddelen (III) 

• Winkels met > 2000 m² moeten een automatisch 

werkend blussingsnet hebben dat permanent 

onder druk staat 

• vrije ruimte van min. 60 cm rond elke 

blussingskop 


Art. 52.10 

Waarschuwing/alarm. 

Organisatie van de brandbestrijding (I) 

• waarschuwing 

verwittiging van bepaalde personen 

• Alarm 

ontruiming van een bepaalde plaats 


Art. 52.10 


Organisatie van de brandbestrijding (II) 

• Wanneer ? 

– vanaf 50 werknemers in het gebouw of in 

naburige gebouwen, één geheel vormend 

– verscheidene verdiepingen van een gebouw 

bezet 



Art. 52.10 Waarschuwing/Alarm. 

Organisatie van de brandbestrijding (III) 

• Waarschuwings- en alarmposten: 

• goed onderhouden 

• oordeelkundig verdeeld 

• gemakkelijk bereikbaar 

• doeltreffend aangeduid (pictogrammen) 

• Signalen niet verwarrend 

• Signalen moeten kunnen waargenomen worden 


Art. 52.10 


Organisatie van de brandbestrijding (IV) 

• gescheiden elektrische netten 

• waarschuwing brandweer bij begin van de brand 

• oprichting van een private dienst voor het 

voorkomen en bestrijden van brand 


Art. 52.10 

Waarschuwing/Alarm 

Organisatie van de brandbestrijding (V) 

Hoe en wanneer van dergelijke private dienst ? 


– vanaf 50 werknemers in een gebouw of 

naburige gebouwen die één geheel vormen 

– Samenstelling en werking: raadpleging 

brandweer verplichtend 

– Lijst der leden ( = EIGEN WERKNEMERS!) 

uithangen in de inrichting 


Art. 52.10 

Waarschuwing/alarm 

Organisatie van de brandbestrijding (VI) 

• Minstens ééns per jaar: 

• waarschuwingsoefeningen 

• alarmoefeningen 

• EVACUATIE-oefeningen 

• Bij brand: verwarming en luchtconditionering 

stilleggen 


Art. 52.11 Periodieke controle (I) 

• periodieke controle van: 

• brandbestrijdingsmateriaal 

• detectie-en alarminstallatie 

• elektrische installatie 

• gas- en verwarmingsinstallaties 

• door werkgever, aangestelde of afgevaardigde 


Art. 52.11 Periodieke controle (II) 

• Data van de controles en vaststellingen in een 

notitieboekje 

• Periodiciteit ?? 


Art. 52.12 Informatie van 

het personeel (I) 

• Onderrichtingen in verband met gedrag bij 

brand: 

– aanplakken 

– in voldoende aantal 

– goed zichtbaar 

– gemakkelijk bereikbaar 



• Inhoud onderrichtingen: 

het personeel (II) 

– waarschuwing van de directie en de 

aangestelden voor brandbestrijding 

– waarschuwing brandweer 

– te treffen schikkingen om alarm te geven 

– te treffen schikkingen om de veiligheid of de 

ontruiming van de personen te waarborgen 



het personeel (III) 

– aanwenden van de in de inrichting aanwezige 

brandbestrijdingsmiddelen 

– schikkingen om het optreden van de 

brandweer te vergemakkelijken 


Art. 52.13 Plannen 

• plannen van ALLE kelderverdiepingen moeten 

uithangen in de onmiddellijke nabijheid van ALLE 

trappen die ernaartoe leiden 

• reden: als het ondergronds brandt, weet men 

vooraleer af te dalen wat er zich allemaal bevindt 


Art. 52.14: verbouwingen 

• De constructievoorschriften voor gebouwen 

(gebouwen, lokalen en stookplaatsen) van na 1 juni 

1972 zijn ook van kracht op de verbouwingen en 

uitbreidingen van de reeds op 1 juni 1972 bestaande 

of in opbouw zijnde gebouwen (streng beoordelen) 

• Inrichten na 1 juni 1972 van lokalen groep 1 of 2 in 

bestaande gebouwen (zie T.T.) : 

– Gebouw van vóór 1 juni 1972 : enkel de bepalingen art. 

52.3.3. inzake de lokalen zelf gelden 

– Gebouw van na 1 juni 1972 : alles telt, dus meestal 

onoplosbare problemen inzake Rf dragende delen dakwerk, 

en Rf andere wanden/muren 


Art. 52.15 

• Afwijkingen zijn mogelijk 

• Meubelwinkels: indien gescheiden van 

woongedeelte met min. Rf= 2h (zelfsluitende deur 

met Rf = 1 h is toegelaten - niet blokkeren in open 

stand) 

– forfaits van art. 52.5.4. zijn n.v.t. 

– of art. 52.3 of art. 52.9.3. toepassen 


• (Te) Veel 

• Redenen: 

Art. 52.15 - Afwijkingen 

– veroudering (weinig aandacht aan de actieve 

brandbeveiliging) van de reglementering 

– te prescriptieve reglementering 


Behandelen van afwijkingen 

• Indienen dossier (zie nota op website 

www.werk.belgie.be) bij de AD HUA 

• Bijdrage Algemene directie TWW 

• Bijdrage Algemene directie HUA (afdeling 

normen) 

• Ministerieel besluit 


Inhoud afwijkingsdossier 

• Principe: voor wat, hoort wat 

• Minimuminhoud: 

– nauwkeurige omschrijving 

– alle redenen waarom reglement niet gevolgd 

– voorgestelde alternatieve maatregelen ⇒ 

minstens equivalent veiligheidsniveau (RA!) 

– situering in het globaal preventieplan 

– adviezen van betrokken preventiediensten 


Art. 52 - QUO VADIS ? 

Omzetting naar de CODEX: 

– wanneer ? 

– hoe ? 


???? 

Nog even geduld….komt op het einde van de 

voordracht! 


Thematische toelichtingen 

www.werk.belgie.be 

www.werk.belgie.be 


Art. 63bis: noodverlichting 

• men bedoelt ‘veiligheidsverlichting’ (= verlichting 

nodig voor de ontruiming) 

• vereist als er kunstlicht vereist is 

• Hoe ? 

– < 100 pers: niet nader bepaald, dus code van goede praktijk 

– > 100 pers: automatische noodverlichting 

(batterijen/elektrogeengroep/LS als net nl op eigen HS trafo 

staat) 


Art 635 tem 681 

Schouwspelzalen 


Schouwspelzalen 

KB KB van van 28 28 januari januari 2003 

2003 

tot tot opheffing opheffing van van §3 

§3 

“Schouwspelzalen” 

“Schouwspelzalen” 

(art. (art. (art. 635 635 – 681 681 van van het het ARAB) ARAB) wat 

wat 

de de maatregelen maatregelen maatregelen van 

van 

interne interne politie politie betreft betreft die 

die 

betrekking betrekking hebben hebben op op de 

de 

arbeidsbescherming 

arbeidsbescherming 


O O O O P P P P G G G G E E E E L L L L E E E E T T T T ! ! 

! 

! 

! 

• Voorgaande artikelen zijn SPECIFIEKE 

SPECIFIEKE 

voorschriften 

• Daarnaast gelden steeds ook nog de 

ALGEMENE voorschriften 

ALGEMENE 

(zie art. 5 van de welzijnswet en het KB van 

31/3/1998 betreffende het preventiebeleid - 

RISICOANALYSES) 


Algemene principes : 

risicoanalyse 

Het artikel 5 van de wet van 4 augustus 1996 en 

de artikelen 7, 8 en 9 van het Koninklijk besluit 

van 27 maart 1998 betreffende het welzijnsbeleid 

van de werknemers leggen de werkgever op een 

strategie m.b.t risicoanalyse te ontwikkelen, 

waarbij het aspect ‘brand’ mee moet worden 

behandeld. 


Regelgeving betreffende de bescherming van 

de werknemers tegen de risico’s van brand 

BRAND 

De werkgever neemt de nodige maatregelen teneinde het welzijn van de 

werknemers bij de uitvoering van hun werk, te bevorderen=> algemene preventie 

principes: 

a) risico’s vermijden; 

b) evalueren van de risico’s die niet te vermijden zijn; 

c) risico’s aan de bron bestrijden; 

d) vervangen wat gevaarlijk is door wat niet of minder gevaarlijk is; 

e) voorrang geven aan collectieve beveiliging; 

f) het werk aanpassen aan de mens; 

g) de risico’s beperken rekening houdend met de stand van de techniek; 

h) de risico’s op ernstige letsels beperken; 

i) de preventie plannen en een welzijnsbeleid m.b.t. de werknemers voeren; 

j) informatie verstrekken aan de werknemers; 

k) gepaste instructies geven aan de werknemers; 

l) een aangepaste veiligheids- en gezondheidssignalisatie; 

Teneinde een welzijnsbeleid t.a.v. de werknemers te voeren, dient de werkgever 

de middelen en de bevoegdheden te bepalen. 

Risicoanalyse 

Gevaren identificeren 

Risico’s bepalen 

Risico’s evalueren 

Preventiemaatregelen 

Hierarchie 

Vermijden van 

gevaren 

Beperken van risico’s 

Beperken van schade 

De werkgever past zijn welzijnsbeleid aan in functie van de opgedane ervaring, de 

evolutie van de werkmethodes of de arbeidsomstandigheden 


Gevaren identificeren 

Risico’s bepalen 

Risico’s evalueren 

AANPAK VAN Risicoanalyse 

HET WELZIJN 

De specifieke risico’s verbonden aan de 

brandpreventie risico’s, dienen te worden 

geëvalueerd, waarbij men rekening moetvhouden met 

o.m.: 

- de waarschijnlijkheid dat brandstof, een oxidatief (vb 

lucht) en een ontstekingsbron nodig om een brand te 

kunnen hebben, aanwezig zijn, 

- de installaties, de gebruikte stoffen, de gevoerde 

processen en hun eventuele interacties, 

- waarschijnlijke scenario’s en de omvang van 

voorzienbare gevolgen die eruit voortvloeien. 


Gevaren 

vermijden 

Risico’s 

beperken 

Schade 

beperken 

WELZIJNSBENA Preventiemaatregelen : algemene context 

DERING 

Genomen op basis van een risicoanalyse en die toelaten om: 

Hierarchie 

- Brand te voorkomen, 

- Snel en zonder gevaar de bezetters te evacueren, 

- Ieder begin van brand snel en doeltreffend te bestrijden en te 

vermijden dat de brand uitbreiding neemt, 

- De schadelijke gevolgen van een brand te beperken in het 

kader van het welzijn van de bezetters, 

- De nodige relaties met de bevoegde brandweerdienst uit te 

bouwen, 

Specifieke maatregelen te treffen om de bezetters te 

beschermen tegen secundaire gevolgen van een brand, 

Periodieke herevaluatie te maken en ook telkens er zich 

significante wijzigingen hebben voorgedaan. 



Er was eens… 

(besluiten besluiten van de Regent van 11 februari 1946) 


22 mei 1967 


De INNOVATION brand te 

Brussel 


Een catastrofe! 


De enige ECHTE ramp die 

België tot op heden kent… 


EINDBALANS 

323 doden en vermisten 

150 gewonden! 


Hergeboorte van art 52 - ARAB 

• 7 mei 1971 

• Wijzigingen in 1972, 1974, 1975, 1992, 1993 en 

1997 

• Opvangen lacunes art 52 oude stijl 

• Nogal prescriptief 

• Ieder brandpreventiespecialist is het erover eens: 

dit artikel heeft vele catastrofes voorkomen! 


En nu…art 52? 

Die regelgeving dient ook 

te worden aangepast aan: 

• de stand van de techniek 

en de technologie; 

• de principes van de wet 

welzijn en zijn 

uitvoeringsbesluiten. 


Wat is er ondertussen 

gebeurd? 

8 oktober 2008: Minister maakt twee ontwerp 

KB’s (OKB’s)voor advies over aan Hoge Raad 

Preventie en Bescherming op het werk 

– OKB1: betreffende de preventie van brand op de 

arbeidsplaats; 

– OKB2: tot vaststelling van de regels voor de bouw van 

gebouwen waarin werknemers tewerkgesteld worden. 


Ontwerpwetgeving staat: 

– http://ec.europa.eu/enterprise/tris/pisa/app/sea 

rch/index.cfm?fuseaction=pisa_notif_overview 

&iYear=2009&inum=432&lang=NL&sNLang=NL 

– http://ec.europa.eu/enterprise/tris/pisa/app/sea 

rch/index.cfm?fuseaction=pisa_notif_overview 

&iYear=2008&inum=448&lang=NL&sNLang=NL 

• Resultaat was het advies 159 van 24 juni 2011 van 

de Hoge Raad preventie en Bescherming op het 

Werk 


Deze ontwerpwetgeving: 

OPGELET ! 

- is NOG NIET van kracht; 

- Uiteindelijke wetgeving kan nog verschillen, 

immers: 

- Advies Hoge Raad Preventie en Bescherming is er nog niet 

in verwerkt 

- Beleidscel Minister van Werk kan nog desiderata hebben 

- Voor OKB2 moet Minister van Binnenlandse Zaken mee 

ondertekenen krachtens art. 3 van de wet van 30 juli 1979 

m.b.t. de preventie van brand en ontploffingen etc. 


Preventie van brand op de 

arbeidsplaats – OKB1 

• Verplichte risico analyse (RA) 

• Preventiemaatregelen om 5 doelstellingen te 

bereiken: 

• Brand voorkomen; 

• Een snelle en gevaarloze evacuatie van alle personen te 

waarborgen; 

• Ieder begin van brand snel en doeltreffend bestrijden; 

• Het verzachten van de schadelijke gevolgen van een 

brand; 

• De interventie van de bevoegde brandweerdiensten 

vergemakkelijken. 


OKB1 – vervolg (2) 

• Detailleert niet meer op exhaustieve wijze de 

maatregelen die de werkgever moet treffen om 

die doelstellingen te halen 

• Het ontwerp KB: 

– Somt de bijzondere risicofactoren op voor elke doelstelling; 

– Bepaalt minimale preventiemaatregelen voor elke 

doelstelling; 

– Legt nadruk op de hoofdactoren van de brandpreventie in de 

onderneming… 



– En die zijn… 

• De werkgever; 

• De PA bevoegd inzake brandveiligheid; 

• De eerste interventieploeg; 

• Het comité P&B op het werk; 

• De werknemers (dit OKB ontwikkelt voor hen de 

informatie en de opleiding). 

– Voert begrip ‘urgentieprocedure’ in; 

– Ontwikkelt verplichtingen werkgever t.o.v. vreemde 

ondernemingen; 

– Veralgemeent de ‘vuurvergunning’; 

– Zal in de Codex Welzijn op het Werk, worden geïntegreerd. 



Voorbeeld van een doelstelling 

“Het waarborgen van een snelle en gevaarloze 

evacuatie van alle personen” 

• Werkgever neemt noodzakelijke maatregelen om, 

in geval van brand: 

– Snelle evacuatie van werknemers en alle andere personen 

naar veilige plaats in max. veilige omstandigheden; 

– Toegang hulpdiensten vergemakkelijken; 



– Evacuatiewegen, nooduitgangen en wegen die er naar toe 

leiden: 

• vrij houden te allen tijde (geen voorwerpen erin); 

• zo rechtstreeks mogelijk uitgeven op een veilige plaats; 

• werkgever bepaalt aantal evacuatiewegen en 

nooduitgangen, hun verspreiding en hun afmetingen i.f.v. 

– Gebruik 

– Uitrusting en afmetingen arbeidsplaats(en) 

– Aantal personen dat maximaal kan aanwezig zijn 

• Uitgerust met veiligheidsverlichting; 


• Nooddeuren: 

– Naar buiten openen; 


– Geen schuifdeuren of draaideuren; 

– Gemakkelijk en onmiddellijk te openen door elke persoon 

die er gebruik van wil maken in geval van nood (cave!) 



• Deuren op traject van evacuatiewegen en deuren 

die uitgeven op evacuatiewegen: 

– Steeds van binnenuit kunnen worden geopend ZONDER 

speciale hulp; 

– Mogen niet geblokkeerd worden door goederen => 

onbelemmerd gebruik! 

• Afwijking toegestaan voor verblijven met 

beperkte bewegingsvrijheid 



• Signalisatie van evacuatiewegen en 

nooduitgangen: 

– Op gepaste plaatsen; 

– Duurzaam. 

• Evacuatieprocedure 


OKB 2 dat de technische regels m.b.t. de 

constructie van gebouwen waar werknemers 

zijn tewerk gesteld, vastlegt 

Waarom dit KB??? 

Er is toch al genoeg wetgeving rond 

constructie van gebouwen! 

KB van 7/7/1994 ‘basisnormen’ (Binnenl. Zaken): 

– Betreft enkel ‘nieuwe gebouwen’; 

– Bevat niets voor industriegebouwen met een opp.< 100 m²; 

– Bevat geen specifieke regels voor warenhuizen! 



• Herneemt de classificatie en de ontwerpcriteria 

van de constructie elementen van de gebouwen 

van het art. 52 van het ARAB: 

– Enkele kleine wijzigingen (hiaten aanpakken); 

– Het onderscheid tussen gebouwen van vóór en van na 1 juni 

1972, verdwijnt (verhoging veiligheidsniveau); 

– 5 jaar om de gebouwen daterend van vóór 1/6/1972, in orde 

te brengen – mogelijkheid tot afwijking op basis van een 

risicoanalyse. 



– Nieuwe gebouwen (gebouwd na het van kracht worden van 

het 2 e ontwerp KB dus): 

• Bijkomende eisen voor wat betreft de weerstand tegen 

brand van het geheel van de dragende structuur van het 

gebouw; 

• Mogelijkheid tot afwijking op het geheel van deze regels 

op basis van een risicoanalyse met voorstel van 

compenserende maatregelen; 

• CAVE: sprinklers van grootwarenhuizen: hiervan zal 

NOOIT meer kunnen worden afgeweken!! 



• Herneemt en wijzigt de regels van art. 52 van het ARAB 

m.b.t.: 

– Het aantal trappen; 

– Het aantal uitgangen; 

– De breedte van de vluchtwegen. 

• Regelt het lot van de individuele afwijkingen; 

• Behoudt specifieke regels voor grootwarenhuizen; 

• Heft algemene afwijkingsbesluiten op; 

• WORDT NIET in de Codex Welzijn op het Werk geïntegreerd 

(handtekening Minister Binnenlandse Zaken!); 

• Link tussen ontwerp KB 1 en 2: indien het ontwerp KB 2 

niet op hetzelfde ogenblik in werking treedt als het ontwerp 

KB 1, blijft art. 52.3. van het ARAB van kracht. 


The end is near…. 

• Een tipje van de sluier is opgelicht… 

• Er is een blik in de toekomst geworpen… 

• Ongetwijfeld zijn er nog veel vragen…ja ook nog 

voor TWW en de inspecteurs van deze algemene 

directie… 

• Vooraleer het vragenkanon in stelling te 

brengen… 


Theorie en praktijk… 

• Es ist nicht genug zu 

wissen… 

• MAN MUSS ES AUCH 

ANWENDEN … 

• Es ist nicht genug zu 

wollen…. 

• MAN MUSS ES AUCH 

TUN … 


Good luck! 

Dit is een 

voorbeeld van 

een 

vragenkanon

Presentatie Hugo Steeman, FOD WASO (PDF) - BeSWIC

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?