Wat van ver komt …

De Cobra kunstenaars Asger Jorn, Christian Dotremont en Constant (Nieuwenhuis) hielden zich
bezig met theorieën over kunst en de rol van de kunstenaar in de maatschappij. Zij gingen uit van
de communistische leer van Marx, maar vulden diens ideeën aan met gedachtegangen over kunst.
Hun streven was een kunst vóór en vooral ook dóór iedereen, ongeacht klasse, nationaliteit,
kennis- en opleidingsniveau. Soms werkten de kunstenaars samen op één doek, één stuk papier of
één muur. Ook lieten de volwassenen hun kinderen soms meedoen.
Na de opheffing van Cobra in 1951 sloot Constant zich aan bij de Internationale Situationisten,
waar ook Asger Jorn lid van was. De naam situationisme komt voort uit het idee dat elke generatie
zich in een situatie bevindt die ontstaan is door de vorige generatie en waartegen zij zich moeten
verzetten. Op die manier komt er een permanente revolte tegen het gezag.
Naar aanleiding van het boek Homo ludens van Johan Huizinga ontwikkelde Constant het idee voor
een utopische stad, New Babylon. New Babylon zou een plaats moeten zijn waar de mens bevrijd
is van lichamelijke arbeid. Hij kan zich dan wijden aan het ontwikkelen van creatieve ideeën en
rondtrekken als een nomade.
Constant maakte vele schaalmodellen van plexiglas, ijzerdraad en hout. Vorm, kleur en architectuur
moesten hierin samengaan. Het project omvat ook schilderijen, tekeningen, collages, litho’s,
teksten, lezingen en zelfs films. Constant zag dit New Babylon dan ook niet als een stad, maar
als “het ontwerp van een nieuwe cultuur”. Om het project te financieren verkocht Constant zijn
collectie Cobra-schilderijen. Hij werkte bijna 20 jaar aan New Babylon.
Opdrachten
1. Bekijk het schaalmodel van Constant. Wat vind je er kenmerkend aan?
2. Zowel aan de kunst van Cobra als aan New Babylon ligt het streven naar een nieuwe
maatschappij ten grondslag. Welke ideële overeenkomsten en verschillen zie je?
Tip
Bekijk in Wonderkamers de film van Constant ‘New Babylon’ (kabinet 9).
25