Je long of je leven / Rode oortjes - Scouts en Gidsen Vlaanderen

Speelba(a)r
Je long of je leven
Dit spel werd gespeeld op een kabouterkamp van VVKSM Sint Lutgardis
uit Diest, maar je kan het, na enkele aanpassingen, met elke tak spelen.
Het is een variatie op het klassieke bosspel met leventjes, maar als je voldoende
tijd besteedt aan de inkleding, is succes gegarandeerd.
Doel van het spel
Dokter Frankenstein heeft na jarenlang experimenteren een mens in elkaar geknutseld maar is
nu door een pijnlijke vergissing alle organen van die mens kwijtgespeeld. Natuurlijk worden de
kinderen te hulp geroepen om zoveel mogelijk organen te verzamelen en Marie-Antoinette (de
menspop ontworpen door Frankenstein) zo snel mogelijk terug in elkaar te puzzelen.
Personages
Dokter Frankenstein (de centrale post waar de pop(pen) is/zijn opgesteld), dokter Van Patiënten
(de directeur/-trice van de organenbank), het killervirus, alias de tikker en minstens een teamleider
per team die de levens en kaartjes uitdeelt.
Voorbereiding
❤ Maak een pop van een overall met een ritssluiting. Armen en benen kan je opvullen met
krantenpapier, het hoofd kan je maken door papier-maché op een ballon te plakken en het
na een tijdje drogen te beschilderen. Maak daarna de verschillende organen, ook best in
papier-maché en bedenk een manier om ze vast te maken in de buikholte.
❤ Je kan één pop maken voor de hele tak en organen per ploeg in verschillende kleurtjes of je
kan een pop maken per ploeg. Als je maar met één pop speelt, kan je, om het nog leerrijker
te maken, een onderscheid maken tussen de organen op basis van hun functie (bv. organen
voor de spijsvertering blauw, voor de bloedsomloop rood, enz.).
❤ Maak een leventje per speler. Maak voldoende organenkaartjes volgens de grootte van de
groep. Hou bij het aanmaken van de organenkaartjes best rekening met dit principe: ook in
het spel zijn levensbelangrijke organen zeldzaam. Beperk je dus bv. tot één hart, twee longen,
drie milten, maar maak wel vier levers, tien nieren, vijftien magen …. Als je het spel
VVKSM vzw - Lange Kievitstraat 74 - B 2018 Antwerpen
Tel. 03 231 16 20 - Fax 03 232 63 92 - e-mail: tijdschriften@vvksm.be
echt tot in de puntjes wil verzorgen, kan je op de voorkant van de kaartjes een tekening van
het bewuste orgaan maken en op de achterkant een korte uitleg geven over de belangrijkste
kenmerken en functies van dat orgaan.
❤ Schrijf de organen op een groot blad papier, in volgorde van hun belang om te overleven
(bv. hart, longen, milt, lever, nieren, maag, darmen, blaas)
❤ Verdeel de kinderen in minstens twee ploegen. Maak de ploegen niet te klein, dan heb je
voldoende variatie en keuze in de kaartjes.
❤ Verkleed je zorgvuldig, de twee dokters natuurlijk op zijn dokters en met een weirdo-
Einsteinachtig tintje voor Dokter Frankenstein. De kledij van de directeur/directrice en het
killervirus laten we aan jullie verbeelding over. Enige acteerprestaties, zeker van Dokter
Frankenstein, zijn hier op hun plaats.
Beginsituatie
Je kan kiezen voor de klassieke versie van het bosspel en elk team een kamp laten maken waarin
iemand de organenkaartjes en de levens beheert. Of je kan kiezen voor een centrale
Frankensteinpost waar de pop klaarstaat en een vliegende teamverantwoordelijke die voor de
kaartjes zorgt. In het laatste geval heb je drie posten: een dokter Van Patiëntenpost (zie verder),
de Frankensteinpost en de organenbank die beheerd wordt door een directeur of directrice.
Daartussen loopt iedereen heen en weer.
Spelverloop
De spelers gaan op pad en proberen iemand van het andere team te tikken. Als dat lukt, tonen
ze hun organenkaartjes aan elkaar. Wie het hoogste organenkaartje heeft, krijgt het leventje van
Pagina 19
Nr 4, jaargang 26

Pagina 20
Nr 4, jaargang 26
Speelba(a)r
Marie-Antoinette, Dr. Frankenstein, het killervirus en de directrice van de organenbank
zijn of haar tegenspeler. Bij kaartjes met gelijk belang, verzin je een spelletje (bv. een gevecht
op sokken waarbij je moet proberen de tegenstander op blote voeten te zetten). Tactische spelers
zoeken dus best zo snel mogelijk uit wie van hun tegenspelers welk orgaan heeft en wie van
Wie het hoogste organenkaartje
heeft, krijgt het leventje van zijn
of haar tegenspeler.
wie kan winnen. Om er een beetje variatie in te brengen kan je om het kwartier het spel even
stilleggen en iedereen van organenkaartje laten wisselen (er komen dus op geen enkel moment
nieuwe organenkaartjes in het spel).
Als een team bijvoorbeeld twintig levens heeft gewonnen (aantal op voorhand af te spreken)
mag het iemand naar de organenbank sturen om een orgaan naar keuze op te halen. Daar staat
een al dan niet vriendelijke directeur/-trice achter de toonbank die hen het gevraagde orgaan
overhandigt. Naargelang de leeftijd van de deelnemers kan je het spel nog wat complexer maken
door bijvoorbeeld een organencatalogus te maken waarin de spelers de beste prijs- kwaliteitverhouding
kunnen opsporen.
Met het gekochte orgaan onder de arm moet het team proberen om het kamp (of de centrale
post) te bereiken zonder aangetikt te worden door het killervirus. Worden ze toch aangetikt,
dan is het orgaan ziek of besmet (het killervirus tekent er een vreemde uitslag op of kleeft er
een pleister op). Om het orgaan terug gezond te maken, moeten ze naar Dokter Van Patiënten
die het zieke orgaan pas behandelt (pleister of uitslag verwijderen) als de spelers het juiste antwoord
weten op een medische vraag. Eventueel kan je Dokter Van Patiënten ook voorzien van
een klein bibliotheekje waar ze de antwoorden kunnen opzoeken. Of je kan, als je het spel op
kamp speelt, elke dag een verhaaltje vertellen over het menselijk lichaam waarin je de antwoorden
verwerkt.
Als het orgaan weer gezond is, mag het team naar Dokter Frankenstein waar het, naar eigen
kunnen, het orgaan in de pop mag plaatsen. Ook op dit spelonderdeel zijn tal van variaties mogelijk.
Zo kan je het killervirus verschillende soorten ziektes laten verspreiden en de vragen of
opdrachten die genezing moeten brengen hieraan aanpassen. Zo kan je dokter Van Patiënten
ook laten werken met ‘aangepaste geneeswijzen’ (poedertjes, besprenkelen met een vloeistof…).
De winnaar
Het spel is afgelopen op het moment dat één team al zijn organen in de pop heeft geplaatst of
wanneer de spelleiding oordeelt dat het welletjes is geweest. Het aantal organen wordt geteld,
maar uiteraard zijn er strafpunten per ziek orgaan. Naargelang de leeftijd van de kinderen kan
je ook meer belang hechten aan de correcte plaatsing van de organen.
Gert Degelin
Foto: VVKSM Sint Lutgardis

Speelba(a)r
VVKSM vzw - Lange Kievitstraat 74 - B 2018 Antwerpen
Tel. 03 231 16 20 - Fax 03 232 63 92 - e-mail: tijdschriften@vvksm.be
Rode oortjes
Een boeiend gesprek over seks en relaties mag eigenlijk op geen enkel
(jong)giver- of jinjaarprogramma ontbreken. En omdat boeiende gesprekken
niet altijd vanzelf tot stand komen, serveren we je hier een fijne keur
aan spel- en gespreksmethodieken.
Aidsbekerspel
Het Aidsbekerspel maakt onderwerpen als
seksualiteit en aids bespreekbaar en illustreert
op een beeldrijke manier hoe de verspreiding
van het HIV-virus gebeurt.
Elke speler krijgt een rolbeschrijving waarin
een veilig of een onveilig vrijgedrag opgetekend
staat. Door het imiteren van wisselende
seksuele contacten en het uitwisselen van
lichaamssappen wordt het virus verspreid. Op
het einde van het spel kan het virus zichtbaar
gemaakt worden. Wie onveilig gevrijd heeft,
is ontmaskerd...
Het Aidsbekerspel kan je spelen met tien tot
dertig spelers vanaf veertien jaar en het kost
23,55 euro of 950 frank.
Kaartspelen
OH en Persona helpen een groep op weg naar
een boeiend gesprek over relaties in de brede
zin van het woord. OH en Persona speel
je met spelers vanaf veertien jaar, met een
groep van twee tot twaalf spelers. OH kost
27,76 euro of 1120 frank, voor Persona betaal
je 20,58 euro of 830 frank.
Foto: Sabine Bartelen
Vaardigheden- en kwaliteitenspel
Het Vaardighedenspel en het Kwaliteitenspel
zijn gesprekstechnieken waarbij sociale
vaardigheden, kwaliteiten, goede en minder
goede eigenschappen centraal staan. Met de
spelkaarten in de hand, kan er een boeiend
gesprek ontstaan over de sterktes en zwaktes
van iedereen in de groep.
Het Vaardighedenspel en het Kwaliteitenspel
kan je spelen met spelers vanaf twaalf jaar en
met een groep van twee tot twaalf spelers.
Het Vaardighedenspel kost 27,77 euro of 1100
frank. Het ‘Kwaliteitenspel’ kost 21,7 euro of
850 frank.
Kimba
Kimba is een communicatiespel met drie vragenreeksen,
één over wensen en dromen, één
over relaties en één over seksualiteit en
gezondheid. Kimba stimuleert de spelers om
zichzelf en hun omgeving te ontdekken en te
waarderen. Kimba speel je vanaf twee tot
twaalf spelers. Het spel is geschikt voor jongeren
vanaf twaalf jaar. Voor Kimba betaal je
13,34 euro of 550 frank.
Je kan de spelen aankopen in de CIS-winkels
in Leuven en Hasselt of je kan ze laten begeleiden
door de spelbegeleiders van het
Centrum Informatieve Spelen Leuven,
Naamsesteenweg 164, 3001 Leuven 016 22
25 17 of het CIS Hasselt, Vaartstraat 14, 3500
Hasselt, 011 21 41 80. www.spelinfo.be,
C.I.S.@spelinfo.be
Pagina 21
Nr 4, jaargang 26