Untitled - VVV Hoeksche Waard

VVV Zuid-Holland Zuid, kantoor Oud-Beijerland
Waterstal 1
3262 JR Oud-Beijerland
Tel: 0186-616000
E-mail: info@vvvoud-beijerland.nl
Internet: www.vvvhoekschewaard.nl
2

INHOUDSOPGAVE OPENMONUMENTENDAG
GEMEENTE BINNENMAAS
Heinenoord
1. Streekmuseum Hoeksche Waard+ De Watertoren Pagina 5
2. Molen van Goidschalxoord Pagina 5
Maasdam
3. Nederlands Hervormde Kerk Sint. Anthoniepolder Pagina 6
4. Polderse Molen Pagina 7
5. Korenmolen “De Hoop” Pagina 8
Mijnsheerenland
6. Hof van Moerkerken Pagina 8
7. Poldermolen De Oostmolen Pagina 9
Westmaas
8. De Dorpskerk Pagina 9
9.Korenmolen Windlust Pagina 9
Puttershoek
10. Korenmolen “De Lelie” Pagina 10
11.Haven van Puttershoek en Veerhuis Pagina 10
‘s-Gravendeel
12.Korenmolen ‘t Vliegende Hert Pagina 11
13.Boerderij, Lange straat 21 Pagina 11
14.Boerenhuis, Rijkestraat 26-28 Pagina 11
15.Woonhuis, Zuid-Voorstraat 18 Pagina 11
16.Boerderij, Noord-Voorstraat 23 Pagina 12
17. Hervormde gemeente Pagina 12
GEMEENTE OUD-BEIJERLAND
Oud-Beijerland
18.Het Oude Raadhuis Pagina 13
19.De Nederlands Hervormde kerk Pagina 14
20.Rooms Katholieke kerk Pagina 17
21.Nederlandse Protestanten Bond Pagina 17
22.Havendam 5, “Nuance” Pagina 18
23.Havendam 13, “Galerie de Verbeelding” Pagina 18
24.Marktplein 4-6 Pagina 18
25.De Zadelmakerij Pagina 19
26.West-Voorstraat 7 “Damme Interieur” Pagina 19
27. West-Voorstraat 8 “Kantoor Vrij” Pagina 19
28.Het Oude Postkantoor Pagina 20
29. Kunstexpositie v.m Artotheek Pagina 20
30.Steenenstraat 2 “Advocatenkantoor Schep” Pagina 21
31.Voormalig Kantongerecht, Steenenstraat Pagina 21
32.Boerderij Bouwlust, Goidschalxoordsedijk 65 Pagina 22
33. Greupkerkje Pagina 22
3

INHOUDSOPGAVE OPENMONUMENTEN (VERVOLG)
GEMEENTE STRIJEN
34.Nederlands Hervormde kerk Pagina 25
Strijen
35.Museum van de Oudheidkundige vereniging
Het Land van Strijen Pagina 26
36.Nederlands Hervormde kerk Pagina 27
37.Gereformeerde kerk aan het Spui Pagina 27
38.Schelpweg 8 Pagina 27
39.Kerkstraat 61 Pagina 28
40.Kerkstraat 57 Pagina 28
41.Buitendijk 2, Strijensas Pagina 28
42.Lichtopstand Strijensas Pagina 28
43.Sluiscomplex Strijensas Pagina 29
GEMEENTE KORENDIJK
Goudswaard
44.Woonboerderij, Molendijk 73 Pagina 30
45.Korenmolen “Windlust” Pagina 30
46.Nederlands Hervormde Kerk Pagina 31
47.Stoom-, stroomcentrale en werkplaats Anno 1910 Pagina 31
Piershil
48.Korenmolen ‘Simonia‘ Pagina 32
49.Nederlands Hervormde Kerk Pagina 32
Zuid-Beijerland
50.Korenmolen ‘Landzigt‘ Pagina 33
Nieuw-Beijerland
51. Molen ‘De Swaen’ Pagina 34
Kaartje Hoeksche Waard Pagina 35
4

GEMEENTE BINNENMAAS
Inleidende tekst
Tijdens de komende editie van de Open Monumentendag kunt u proeven van
verschillende culturele facetten die de gemeente rijk is. Net als elk jaar stelt een
aantal monumenten haar deuren open voor publiek. Dit jaar organiseert de gemeente
bovendien een bustour langs een aantal historische hoogtepunten in Binnenmaas. Tijdens
de tour stoppen wij op 6 verschillende locaties. Hier kunt u een monument bezoeken èn
wordt u vermaakt door lokaal talent. Meer informatie staat op de website
www.binnenmaas.nl en verschijnt in de gemeenterubriek in het Kompas. U kunt deze
route uiteraard ook op eigen gelegenheid -bijvoorbeeld met de fiets- afleggen.
De volgende monumenten nemen deel aan de Open Monumentendag 2009:
HEINENOORD
1. Streekmuseum Hoeksche Waard (Hof van Assendelft, herenboerderij Oost-
Leeuwenstein en de watertoren)
Oorspronkelijk was het Hof van Assendelft een ambachtsherenhuis. Pas vanaf 1968 is
het streekmuseum voor de Hoeksche Waard in het gebouw gevestigd. Het museum
brengt de streekgeschiedenis goed in beeld. Zo is in de polderkamer fraai glaswerk te
zien; de trots van vroegere polderbesturen. Verder worden in het museum allerlei
aspecten van het leven van vroeger in de Hoeksche Waard toegelicht.
Het Streekmuseum Hoeksche Waard omvat in Heinenoord het volgende
monumentencomplex:
- De 18 de eeuwse buitenplaats Hof van Assendelft (Hofweg 13) rijksmonument
- De herenboerderij Oost-Leeuwenstein (Dorpsstraat 13), eveneens uit de 18 de eeuw en
rijksmonument
- De kleinste watertoren in Nederland uit 1910 (Sluisendijk 2).
Wegens een grote restauratie- en herinrichtingsopgave, waarvoor de collecties
tijdelijk elders zijn opgeslagen, zijn de museumboerderij en de watertoren
momenteel voor publiek gesloten.
In het Hof van Assendelft zijn de restauratiewerkzaamheden volop gaande. Het
publiek wordt op Open Monumentendag uitgenodigd in het lege Hof naar de
veranderingen en de voortgang van de renovatiewerkzaamheden te komen kijken.
Ook de hoftuin, die ontworpen is door de beroemde tuinarchitecte Mien Ruys op basis
van de tuinelementen die oorspronkelijk op de buitenplaats aanwezig waren, is
opengesteld. Er is bovendien gelegenheid koffie en thee met taart te gebruiken.
Ook de door de gemeente Binnenmaas georganiseerde bustochten zullen het Hof van
Assendelft aandoen.
5

2. Molen van Goidschalxoord
Goidschalxoordsedijk 55
Ronde stenen korenmolen en een bijbehorend motorhuis.
De geschiedenis van de korenmolen begint al voor 1718. In de molen zijn onderdelen
verwerkt van zijn voorganger: een wipmolen, die op een andere plaats gestaan heeft.
Het verhaal gaat dat deze voorganger even ten westen van het nabij gelegen dorp
Heinenoord heeft gestaan. Maar dat de molen zijn windvang verloor door de bouw van
een boerderij in de directe nabijheid. Hierna nam de korenmolen van Goidschalxoord de
productie over.
De molen werd vanaf 1818 decennia lang bemalen door diverse generaties van de familie
Kluit. Door het goede onderhoud, behoorde de molen tot de mooiste in de omgeving.
In 1924 werd de molen overgenomen door de familie Weeda die tot 1953 met de molen
maalde. Daarna werd de molen stilgezet en raakte het in verval. Ruim 50 jaar heeft de
situatie zo geduurd. Dankzij een reddingsactie van de gemeente, de erfgenamen en de
vrijwilligers van de stichting Molencomplex Goidschalxoort gaat het molencomplex toch
weer een nieuw leven tegemoet.
Tijdens de Open Monumentendag is het monumenten informatiecentrum opengesteld.
Er wordt met de hand meel gemaald. Ook wordt de historische stationaire motor
gedemonstreerd.
MAASDAM
3. Nederlands Hervormde Kerk Sint Anthoniepolder
Polderdijk 67
Contactpersoon: Dhr. In ´t Veld, Roodborst 1, 3299 BW Maasdam, 078 – 6762255
Het is niet met zekerheid te zeggen, hoe oud deze kerk is. Volgens deskundigen is het
oorspronkelijke kerkgebouw in de 14 e eeuw gebouwd. Het is een éénbeukige, laat
gotische kerk met een driezijdig koorsluiting en een eenvoudige Romaanse toren. De
toren is dus beduidend ouder dan het schip en misschien het enige restant van de
oorspronkelijke kerk.
De kerk is gewijd aan de Heilige Anthonius de Groote. In de toren hangt een bijzonder
oude luidklok met het Latijnse opschrift "Defunctos ploro fugo pestem, festa decoro,
Anno Domini MCCCCXXXVI Gherut Buitendijk fecit", vertaald: " De doden beween ik,
de pest verdrijf ik, de feesten luister ik op, in het jaar Onzes Heeren 1436 heeft
Gerrit Buitendijk mij gemaakt.
De kerk is in 1985 geheel gerestaureerd en in 1995 is een galerij aangebracht waardoor
het aantal zitplaatsen uitgebreid kon worden.
6

De kerk wordt speciaal opengesteld tijdens deze dag en er wordt voor
geïnteresseerden verdere uitleg gegeven.
4. Polderse Molen
Polderdijk 25
In april 2008 werd deze enorme molen na restauratie opnieuw in bedrijf gesteld. In de
molen is de museale molenaarswoning in volle glorie aanwezig en te bezichtigen. De
molenaars weten er alles van en vertellen er graag over. Belangrijk om te weten is dat
molenaar Gerrit Knol de geschiedenis van ´zijn´ molen te boek stelde. In augustus 2009
werd het boek over de Poldersche molen gepresenteerd. Tijdens monumentendag zijn
deze boeken in de molen in te zien en te koop. De molenaar voorziet ze graag van zijn
handtekening!
7

5. Korenmolen ”De Hoop“
Gatsedijk 4a
Dit is een beeldbepalende
stellingmolen op de hoek van de
Gatsedijk-Polderdijk te Maasdam.
De molenaars vertellen u alles over
de molen en laten u het
productieproces graag zien. Zolang
de voorraad strekt ontvangt iedere
bezoeker een zakje
pannenkoekenmeel met recept.
MIJNSHEERENLAND
6. Hof van Moerkerken
Wilhelminastraat 66
Het hof is de enige buitenplaats
die in de Hoeksche Waard bewaard
is gebleven.
Het landgoed vindt zijn oorsprong
in het midden van de 15 e eeuw, toen
het in bezit was van Elisabeth van Loon en Vranck van Praet. Na een brand in 1660 is
het huidige hof ontstaan. Beroemde mensen zoals Frederik van Eeden en Albert Verweij
hebben op het hof vertoefd. Van 1902 tot 1919 heeft de familie Van Vollehove op het
hof gewoond. De tuin heeft onder andere prachtige platanen en grenst aan de
Binnenmaas. Hier kunt u op Open Monumenten Dag een prachtige wandeling maken.
Het Hof is niet binnen te bezichtigen.
8

7. Poldermolen De Oostmolen
Provinciale weg 43
De Oostmolen is de enige
overgebleven wipmolen in de
Hoeksche Waard. De molen
bemaalde samen met de
Westmolen, die even ten zuiden
van Mijnsheerenland was gelegen,
tot 1948 het westelijke deel van
de polder Moerkerken. De
molenaar is de heer J. Wols en de
molen wordt beheerd door de
molenstichting Binnenmaas.
De start van een grondige
restauratie staat in oktober
gepland. Daarom is deze fraaie
molen met zijn historische
molenaarswoning tijdens de Open
Monumentendag voorlopig voor
het laatst te bezichtigen. Voor
de dorstige bezoeker is er een
flesje speciaal mineraalwater.
WESTMAAS
8. De Dorpskerk
Breestraat
De dorpskerk van Westmaas is
deze dag speciaal geopend. Binnen in de kerk kunt u een prachtige expositie bekijken
van Eleonore de Vet, een lokale kunstenares.
9. Korenmolen Windlust
In april 2009 vond na restauratie de feestelijke heringebruikname plaats. De molenaars
leiden u graag rond, vertellen over de molen en laten u de productie van meel zien.
Zolang de voorraad strekt ontvangt ieder bezoeker een zakje pannenkoeken meel met
recept.
9

PUTTERSHOEK
10. Korenmolen “De Lelie“
Molendijk 2
Deze molen van het type grondzeiler is gebouwd
in 1836, na afbraak van vermoedelijk een
wipkorenmolen uit begin 17 e eeuw. De molen is in
1986 volledig gerestaureerd en er kan graan mee
worden gemalen. De molenaar is de heer G. de
Vlieger en de molenstichting Binnenmaas beheert
de molen.
De Lelie is een gave en authentieke molen en
heeft model gestaan voor een in 2003 in Stirling
Ranges West/ Australië nieuwgebouwde molen.
De molenaars vertellen er graag meer over.
Zolang de voorraad strekt ontvangt ieder
bezoeker een zakje pannenkoekenmeel met
recept.
11. Haven van Puttershoek en Veerhuis
Oosthavenzijde 1
Deze uit de 16 e eeuw stammende haven gaf vroeger toegang tot de Binnenmaas. Na de
overstromingsramp in 1953 werden sluis en brug vervangen door een dam op
Deltahoogte (1964). Hiermee ging een karakteristiek deel van "oud-Puttershoek"
verloren.
Toch vormen het Veerhuis (1629), het voormalig gemeentehuis (1835), het vroegere
postkantoor en de toren van de Nederlands Hervormde kerk tezamen met de gevels aan
de Westhavenzijde (1670-1713) een historisch decor.
10

S-GRAVENDEEL
12. Korenmolen ‘t Vliegende Hert
Molendijk 34
De ronde stenen stellingmolen is
gebouwd in de periode 1857-1858.
In 1949 is deze gerestaureerd. In
de molen is nu een graanhandel
gevestigd. De molen heeft zijn
functie als molen verloren, maar de
wieken draaien nog wel eens.
13. Boerderij
Lange straat 21
Deze boerderij is gebouwd in de
eerste helft van de 19 e eeuw. Het
woonhuis heeft een hoog, met
pannen gedekt schilddak, waarin
zich twee dakkapellen bevinden. De
vensters bestaan uit
twintigruitsschuiframen. Achter
het woonhuis bevindt zich een
gepotdekselde houten stal.
14. Boerenhuis
Rijkestraat 26-28
Dit Boerenhuis is in het begin van de 19 e eeuw gebouwd. Opvallend is de puntgevel waar
vlechtingen in voorkomen. De vensters zijn voorzien van luiken en zesruitsschuiframen.
15. Woonhuis
Zuid-Voorstraat 18
Dit pand is gebouwd in de 18 e eeuw. Het is een dwarshuis onder een pannen zadel tussen
de puntgevels. De vensters bestaan uit zesruitsschuiframen.
16. Boerderij
Noord-Voorstraat 23
Deze boerderij dateert uit 1840. Het woongedeelte heeft een puntgevel met een
zadeldak. Achter het huis staat een gepotdekselde houten stal.
BOVENSTAANDE MONUMENTEN IN ’S GRAVENDEEL ZIJN NIET
TOEGANKELIJK VOOR HET PUBLIEK.
11

17. Hervormde gemeente
Hendrik Hamerstraat 1
Tijdens de Open Monumentendag is de kerk geopend tussen 10.00-16.00 uur. Op
verschillende tijdstippen speelt de organisten.
12

GEMEENTE OUD-BEIJERLAND
OUD-BEIJERLAND
18. Het Oude Raadhuis
Waterstal 1
In 1622 werd dwars over de
Vliet het Dorpshuis gebouwd op
de plaats waar men in 1595 een
brug gebouwd had. Beneden was
er een logement, het bovenste
deel diende 'tot bijeenkomste
van de Gerechte'. Hier zetelde
de rechterlijke macht, de Hoge
Vierschaar, gevormd door de
Baljuw en zeven Leenmannen.
Ook het bestuur van het dorp,
dat gevormd werd door de
Schout en zeven Schepenen,
vergaderde hier. De Hoge
Vierschaar berechtte alle
soorten misdrijven, zelfs de
doodstraf kon worden opgelegd.
De terechtstelling gebeurde
voor het Dorpshuis, daarna werd
het lijk naar het Galgenveld
buiten het dorp gebracht. In de
archieven zijn diverse
rekeningen te zien 'tot het doen
van Justitie f 20,00'. Eén van de
'Rechters'en tevens Schout uit die tijd was de beroemde Cornelis de Wit. Het Raadhuis
bezat ook een boevenhok en een zo genaamde gijzelkamer. Daarin werd men opgesloten,
als men zijn schulden niet kon of wilde betalen. De deur van die gijzelkamer is nu nog in
het Raadhuis aanwezig, voorzien van een opschrift: 'Bemindt God boven alle wereld
wijdt. Niemand onbenijdt'. Aan de zijkant van het gebouw bevond zich een hoefstal
voor het beslaan van de paarden. Aan de andere kant tussen de Vliet en de gracht om de
kerk, was een doorwaadbare plaats, de zo genaamde 'Waterstal', waar paarden, koeien
en schapen gewassen konden worden, voordat ze op de markt verkocht werden. In 1939
werd het Oude raadhuis gerestaureerd en in de oorspronkelijke stijl vergroot. De
gebrandschilderde ramen werden bij die gelegenheid geschonken door diverse
kerkelijke en wereldlijke instanties. Het raam dat Lamoraal van Egmond en zijn vrouw
Sabina voorstelt is aangeboden door het Vrouwencomité Oud-Beijerland. Voor het
gebouw staat een arduinstenen trap met negentien treden. In de topgevel zijn drie
13

nissen. In de middelste staat het beeld van Vrouwe Justitia, de godin van de
gerechtigheid. Zij is geblinddoekt en heeft een weegschaal in de ene en een zwaard in
de andere hand. In de andere nissen staan twee zwaard houdende leeuwen. Het
gemeentewapen boven de deur heeft de vorm van een schild. De rechterhelft is het
wapen van Beieren, de linkerhelft dat van Egmond.
In dit rijksmonument is museum “het Oude Raadhuis” gevestigd waar per 9
september de expositie “Liefs uit Oud-Beijerland” te zien is. Deze expositie is
ingericht in het kader van 450 jaar Oud-Beijerland. Tijdens Open Monumentendag
zullen in de trouwzaal geschonken objecten aanwezig zijn omtrent Het Oude
Raadhuis en kaarten van de Polder Oud-Beijerland.
Op de 1 e verdieping bevindt zich het Archeologisch Museum met allerlei
archeologische vondsten uit de Hoeksche Waard regio West vanaf de prehistorie
tot de 18 e eeuw. De Stichting Archeologie organiseert een aantal activiteiten.
Deze vinden plaats op de eerste etage in het Archeologisch Museum, gevestigd in
het Oude Raadhuis. Men kan in de huid van archeologen kruipen, door scherven
provisorisch tot een kookpot, schenkkan of bord samen te voegen. Werk voor de
puzzelaars. Daarnaast kan men proberen om een Romeinse schaal, een 17 e eeuwse
kookpot of een ander voorwerp uit een van de vitrines na te maken, met behulp van
klei. Zo kan men ontdekken dat er heel wat vaardigheid voor nodig was om tot een
goed resultaat te komen. Ten slotte is er de mogelijkheid om voorwerpen die men
in het bezit heeft, te laten beoordelen door een van de aanwezige archeologen. Zij
vertellen waarvoor ze gebruikt worden en uit welke tijd ze stammen.
Het Oude Raadhuis is tijdens Open Monumentendag geopend van 10.00-17.00 uur.
19. De Nederlandse Hervormde kerk - De Dorpskerk en de Toren
Waterstal
De eerste steen van deze kerk is
gelegd in het jaar 1567.
Van oorsprong een parochiekerk
gewijd aan de heilige Antonius van
Padua. Dit is maar van korte duur
geweest. Reeds in 1574 is de kerk
overgegaan naar het protestantisme.
De kerk is door de gestage groei van
de gemeente verschillende keren
vergroot. In 1604 werd de kerk naar
de westzijde vergroot. Toen is
tevens de toren, een geschenk van
de ambachtsvrouwe Sabina van
Egmond, dochter van Lamoraal Graaf
van Egmond en Sabina van Beieren,
gebouwd.
In 1621 werd er aan de noordzijde
een stuk aangebouwd.
14

In 1650 blijkt de kerk weer te klein zijn en wordt er aan de zuidzijde een stuk
aangebouwd. Dit is door middel van een tweetal gedenkstenen in de muur van dit
gedeelte voor het nageslacht vastgelegd.
De laatste keer, dat er aan de vorm van de kerk wat veranderde, was in 1925. Toen is
het gehele oostelijke gedeelte bijgebouwd, waardoor de kerk haar huidige vorm
gekregen heeft.
Aan het interieur is in de loop der jaren ook het een en ander veranderd.
In 1808 werd er aan de zuidzijde een halve galerij gebouwd, welke in 1905 is vergroot
over de gehele breedte van de kerk. In 1886 werd er aan de noordzijde van de kerk
eveneens een galerij gebouwd.
Het meubilair van de kerk is voor een gedeelte historisch.
Zo is het doophek gemaakt in 1625, de koperen lessenaar op het doophek is van 1725.
De preekstoel is uit het jaar 1712. De statenbijbels van deze kerk zijn van 1686 en
1714. Het rouwbord in het noordertransept is uit 1794 en is ter nagedachtenis aan
ambachtsvrouwe Jacoba Catharina van Schoonhoven aangebracht.
Het Avondmaalszilver en de Doopschaal zijn van grote historische waarde.
Tot het interieur van de kerk behoren eveneens een vijftal gebrandschilderde ramen.
Deze ramen zijn geplaatst in de veertiger en begin vijftiger jaren. De ramen zijn
bekend onder de volgende benamingen:
Het Catechismusraam: te vinden in de rechte beuk en geschonken door een inwoner van
deze gemeente.
Het Vredesraam: te vinden links naast de preekstoel en geschonken door een inwoner
van deze gemeente.
Het Geloof, Hoop en Liefderaam: te vinden rechts naast de preekstoel en een geschenk
van de burgerij.
Het raam van Verdrukking en Verlossing: te vinden tegenover het geloof, hoop en
liefderaam, geplaatst in opdracht van de kerkvoogdij ter herinnering aan de jaren 1940-
1945.
Het Jobraam: te vinden naast het rouwbord en in opdracht van de kerkenraad
geplaatst, is ook ter herinnering aan de oorlogsjaren.
Aan de zuidoostelijke zijde van de kerk bevindt zich het Gravinnenhuisje. In dit
kapelletje is het graf van de in 1614 overleden ambachtsvrouwe Gravin Sabina van
Egmond. Ook in dit gebouwtje staan twee fraaie archiefkisten, waarin in vroeger jaren
de archieven en geldmiddelen van de Kerkvoogdij en Diaconie werden opgeborgen.
Het zich in de kerk bevindende orgel is niet het eerste. In 1625 was er reeds een orgel
geplaatst, maar hiervan is verder niets bekend. Het orgel wat nu in de kerk staat is van
1827 en gebouwd door de Bredase orgelbouwer Cornelis van Oeckelen. De dispositie was
16 stemmen, verdeeld over twee manualen en een aangehangen pedaal. Bij de laatste
restauratie in 1986/87 heeft het orgel zijn huidige klankkleur en intonatie gekregen,
welke het oorspronkelijke weer benadert.
Tenslotte nog iets over de toren. Het wapen van Sabina met het jaartal 1604 bevindt
zich boven de ingang. Sabina van Egmond had de kosten van de bouw van de toren en
aanschaffing klok op zich genomen. Het betreft een bakstenen toren in gotiserende
15

vormen met slanke naaldspits. De Toren is ongeveer 40 meter hoog. In de toren hangen
2 klokken. De klok van Henricus Meurs, die Sabina is gedoopt is de grootste van de 2
klokken. Deze hing tot 1943 in toren. De kleine bel is in 1656 door Jean Paris gegoten
en door ds. Rolandus (Daniël Roelands) geschonken. Deze is in 1906 bij het luiden
gebarsten en in 1907 overgegoten. De kleine klok werd tot 1785 gebruikt bij
begrafenissen, daarna ook de grote klok. In 1943 is eerst de kleine en een paar dagen
later de grote bel weggehaald, d.w.z. gestolen door de Duitsers. Bij transport over het
IJsselmeer is door onbekende oorzaak het schip gezonken waarin de grote bel was
geladen. Op 3 juli 1946 hing deze weer op zijn oude plaats. De kleine bel is verdwenen.
In 1955 is een plaatsvervanger in de toren gehangen. Deze is door de heren A. en K. de
Koning (directie Koni) aan de gemeente aangeboden (naam vervaardiger klok: Van
Berger, Heiligerlee). De Toren is vanaf 1750 eigendom van de burgerlijke gemeente. In
1798, de zgn. Franse tijd, zijn alle torens en alle torenuurwerken van ons hele land
eigendom geworden van de verschillende burgerlijke gemeenten, die daarmee ook
verantwoordelijk zijn geworden voor het onderhoud. De Toren was al eigendom van de
gemeente, zodat daarom in 1798 alleen het uurwerk naar de gemeente is overgegaan.
In 1912 was het uurwerk totaal versleten en door een nieuw vervangen, met 4
wijzerborden met uur en minutenwijzers (de vorige had alleen een uurwijzer, waarop
niet nauwkeurig te zien was hoe laat het was). In 1936 is een installatie voor elektrisch
luiden aangebracht (inmiddels wordt deze aangestuurd via een computer; dit geldt ook
voor het carillon). De Toren heeft in de loop van de geschiedenis diverse beschadigingen
opgelopen. Zo is deze in 1750 in de brand geraakt en herbouwd. Op 8 maart 1939 is er
een blikseminslag geweest, waarbij een aanzienlijk deel van de spits langzaam is
weggesmeuld en de haan op het dak van de consistorie is terecht gekomen. Op 2 april
1973 is de haan als gevolg van een storm van de Toren gewaaid. De nieuwe is in
november 1973 op de Toren geplaatst. In de zomer van 1981 is de Toren geheel
gerestaureerd. De fundering is toen verbeterd, er zijn nieuwe leien aangebracht, het
metselwerk is hersteld, er zijn nieuwe wijzerplaten aangebracht met verlichting en er
is een carillon in de Toren gehangen.
De kerk en de toren, beide Rijksmonumenten, zijn tijdens Open Monumentendag
geopend van 10.00 tot 17.00 uur. De toren kunt u tot 16.00 uur beklimmen en in
de kerk zal een aantal organisten elk uur acte de présence geven. Ook zal er
doorlopend een filmvoorstelling worden gegeven over de restauratie van de
dorpskerk. De film duurt ongeveer een uur.
16

20. Rooms Katholieke Kerk
Karel Doormanstraat 51
Deze kerk (is gemeentelijk monument)
is in gebruik genomen in 1866,
daarvoor werden de diensten in een
kamer van het perceel Havendam 17
gehouden. In 1828 werd “Huize
Vredestein” boven als kerk in en
beneden als parochie ingericht en de
H. Antonius van Padua als
beschermheilige van de kerk gekozen.
In 1865-1866 werd
“Huize Vredestein “ half afgebroken.
De overgebleven helft van “Huize
Vredestein” is de tegenwoordige
pastorie. Een steen in het lijkenhuisje
vermeldt het jaartal 1861; in dat jaar
zal het Rooms Katholieke kerkhof in
gebruik genomen zijn. Voor die tijd
werden de roomskatholieken op het
zuid-oostelijk gedeelte van de algemene begraafplaats begraven.
In 1936 is een centrale verwarming in de kerk en de pastorie gekomen en is de kerk
gerestaureerd en beschilderd en werd er een nieuw baldakijn-altaar geplaatst. In 1966
werd, ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van het kerkgebouw, wederom een
restauratie uitgevoerd.
In het priesterkoor bevinden zich 2 gebrandschilderde ramen; het ene is van Sint
Antonius, het andere van Andreas Woutersz. van Heinenoord, 1 van de 19 martelaren
van Gorinchem.
De kerk is tijdens Open Monumentendag geopend van 10.00 tot 17.00 uur.
Er is een muzikaal optreden van het Oude Raadhuis Museum Renaissance Consort,
dat met replica’s van oude muziekinstrumenten muziek speelt uit de
renaissanceperiode.
Het kerkhof achter de kerk is deze dag voor publiek opengesteld.
21. Kerkgebouw Nederlandse Protestanten Bond
Beneden Molendijk 35
De afdeling Van Nederlandse Protestantenbond bestaat sinds 1870. In 1891 was er in
de Hoeksche Waard een aantal die zich sterk afzetten tegen de orthodoxe
geloofsbeleving en besloten zich te verenigen tot een afdeling van de Nederlandse
Protestanten bond. Het kenmerk van de vereniging is het vrijzinnig zijn, dus
verdraagzaamheid op godsdienstig gebied.
17

Omstreeks 1960 is het gebouw inwendig geheel gerestaureerd; de ouderwetse rieten
stoelen maakten plaats voor modern meubilair en tevens werd een nieuwe lambrisering
aangebracht en een nieuw orgel geplaatst.
Het kerkje is tijdens Open Monumentendag geopend van 10.00 tot 17.00 uur.
Een madigraal koor Amaryllis, bestaande uit 12 leden, verzorgt tijdens Open
Monumentendag een muzikaal optreden. Het repertoire omvat meerstemmige
wereldlijke liederen met Nederlandse en buitenlandse teksten.
22. Havendam 5 “Nuance”
De oudst bekende gegevens zijn dat in 1838 er het postkantoor in is gevestigd, maar
het pand moet veel ouder zijn. Als het postkantoor in 1898 naar de West-Voorstraat
wordt verplaatst komt het pand in handen van de huis- en rijtuigenschilder Johannes
Plomp. Deze vestigt hier zijn al in 1827 opgerichte schildersbedrijf. In 1976 wordt de
werkplaats veranderd in kantoorruimte en krijgt het pand zijn huidige uitstraling. Tot
1984 blijft het pand in handen van de familie Plomp.
In 1991 koopt de familie Eekman het pand die er “Nuance”binnenhuisarchitectuur
begint, deze laatste brengt de huidige raamkappen aan.
Dit pand is sinds 1966 en Rijksmonument.
Havendam 5 is tijdens Open Monumentendag geopende van 10.00 tot 17.00 uur.
23. Havendam 13 “Galerie de Verbeelding”
Pand uit ca. 1900 met als oorspronkelijke functie woonhuis/opslag.
De woning is verhoogd gelegen vanwege de buitendijkse ligging en het risico op
overstroming.
Tegenwoordig in gebruik als woning en galerie de Verbeelding..
Havendam 13 is tijdens Open Monumentendag geopend van 11.00 tot 17.00 uur.
Er wordt een expositie gegeven van schilderijen van Rineke Smits en van beelden
van Gérard Smits. Piet Spangers zorgt voor pianomuziek. Verder wordt er op
verzoek een rondleiding door het huis gegeven.
24. Marktplein 4-6
Dit hoekpand is gelegen aan het Marktplein en de haven. Het voormalig woonhuis
bestaat uit twee bouwlagen en een hoge kap. De straatgevels zijn recht, de hoek is
gebogen, maar sluit met knikken aan op de straatgevels. Het pand is gebouwd op het erf
van “De Ronduit”. Het pand is van belang vanwege de fraaie plastische hoofdvorm en
steile kap passend aan het Marktplein en haven.
Het pand is tijdens Open Monumentendag geopend van 10.00 tot 17.00 uur. In het
eerste gedeelte van het pand worden tentoongesteld: oude foto’s van de gemeente
Oud-Beijerland en van de gemeente Spijkenisse en een oude landkaart van de
gemeente Oud-Beijerland. In het andere gedeelte van het pand is een expositie
van schilderijen van de kunstenaar Lorenzo de Bruin te zien. Hij zal op die dag ook
aan het werk zijn aan één van zijn schilderijen.
18

25. De Zadelmakerij
Oostdijk 2
Wanneer het pand precies is gebouwd is niet achterhaald, op een kadastrale kaart van
1820 komt het al voor in de huidige bebouwingsoppervlak met het hardstenen stoepje.
In 1868 bevatte het van oorsprong langgerekte pand een: Zadelmakerij met winkel, een
woning en een koetshuis aan de Ooststraatzijde. Men maakte in de zadelmakerij eerst
alleen maar artikelen van leer voor trekpaarden, maar later ook speciale kleden voor de
propellervliegtuigen van de KLM. In de winkel werden o.a. dekens, zwepen touw en
ijzeren onderdelen voor auto’s verkocht. De winkel en de werkplaats zijn nog in precies
dezelfde staat zoals deze in 1948 werd achtergelaten.
Boven en onder de vensters zijn staafankers aangebracht, die de verschillende hoogtes
van de vloer aangeven. De dakgoot rust op houten klampen.
De winkelruimte heeft een houten vloer, houten achterwand en een balkenplafond.
In de houten achterwand zit een klein raam waardoor vanuit de kelderruimte een blik in
de werkplaats kan worden geworpen.
Uit deze zadelmakerij die in 1896 werd overgenomen door Joris de Koning en later door
diens zonen Arie en Kor ontstond de wereldbekende schokdemperfabriek Koni. Tot op
heden is het pand nog steeds in bezit van de familie de Koning.
De voormalige zadelmakerij is tijdens Open Monumentendag geopend van
10.00 tot 17.00 uur.
26. West-Voorstraat 7 “Damme Interieur”
Op de kadastrale kaart van 1820 komen we dit pand tegen, het adres is dan West
Voorstraat B184 met de zelfde bebouwingsoppervlakte. Opmerkelijk is dat een
gedeelte van het pand doorloopt in het pand West-Voorstraat 8. De bijbehorende tuin
loopt nog altijd door tot de Kerkstraat, waar het zgn. Koetshuis staat.
Sinds 1970 is het een Rijksmonument.
In 1973 komt het pand in bezit van de kunstenaar en directeur van de Koninklijke
Academie voor Beelden en Kunsten in Den Haag Johannes Jacobus (Joop) Beljon, die er
gaat wonen met zijn gezin en in de achterkamer zijn atelier vestigt. Hij heeft het pand
verfraaid met de levensboom voor het bovenlicht van de voordeur met de tekst: “Imitas
Naturam In Operatione Orne Quid Tango”
Vertaald: “de natuur nabootsend in haar werking versier ik wat ik aanraak”
Op dit moment woont de zoon, van de in 2002 overleden Joop Beljon, in het pand en
wordt het voorhuis verhuurd aan interieuradvies Damme.
De West-Voorstraat 7 is tijdens Open Monumentendag geopend van
10.00 tot 17.00 uur.
27. West-Voorstraat 8 “Kantoor Vrij”
19

In 1806 vestigt koopman Baruch Meijer hier de eerste lommerd in Oud-Beijerland. Door
de jaren heen wordt het bewoond door diverse families. Rond 1963 wordt het een
kantoor van de Spaarbank met als bankhouder en bewoner Jan Vrij. Tot eind 1980
blijft de Spaarbank hier gevestigd waarna er tot op heden een assurantie- en
administratiekantoor wordt gevestigd.
In de loop van de tijd is er aan de voorgevel niets gewijzigd. Achter het oorspronkelijke
pand is begin 1900 een stuk aangebouwd, volgens de overlevering zou het gaan om een
woonhuis voor de notarisklerk. Gedeeltelijk onder dit zgn. achterhuis en in de tuin lag
een gewelf wat waarschijnlijk doorliep tot het pand “ons huis” Kerkstraat 15.
In 1966 is het pand een Rijksmonument geworden.
De West-Voorstraat 8 is tijdens Open Monumentendag geopend van
10.00 tot 17.00 uur.
28. Het Oude Postkantoor
West-Voorstraat 23
Het voormalige postkantoor in Oud-Beijerland aan de West-Voorstraat is in 1966 een
Rijksmonument geworden. Maar het pand heeft door de loop der jaren verschillende
nieuw en verbouw ondergaan.
Het Pand komt circa 1775 voor het eerst in de geschiedschrijving voor als woonhuis
voor één van de Oud-Beijerlandse predikanten. In 1898 wordt het pand verkocht aan
het Rijk die er een postkantoor in vestigt met achter en boven een woning voor de
beheerder. Het pand wordt verbouwd en krijgt dan de huidige uitstraling. Wanneer je
er naar binnen gaat, is de ingang op de vloer nog hetzelfde. Deze oorspronkelijke
tegeltjes vind je ook nog bij de toiletruimte. Verder is er ook nog de originele kluis te
vinden; deze doet nu dienst als garderobe. Na de ingebruikname van een nieuw
postkantoor aan de Karel Doormanstraat, zijn er diverse gebruikers geweest. Zoals de
gemeentelijke sociale dienst, het Vrouwentrefpunt, de toneelvereniging Mask en de
fotoclub. In 1991 heeft de gemeente bij raadsbesluit besloten het Rijksmonument te
verkopen en is er Grand Cafe “Het Oude Postkantoor”gevestigd.
Het “Oude Postkantoor” is tijdens Open Monumentendag geopend van
10.00 tot 23.00 uur.
29. Kunstexpositie v.m. artotheek, West-Voorstraat 24
Dit gemeentelijke monument betreft een woonhuis met eenvoudige, hoge lijstgevel. Het
pand dateert uit ca. 1890. De gevels bestaan uit rode baksteen in kruisverband, met
houten hoofdgestel met vlak fries. Het pand is ingedeeld in een begane grond, etage en
zolder. Ter rechterzijde bevindt zich voormalige poort, recentelijk terugliggend
dichtgebouwd in passende opzet.
Boven de vensters zijn rechte rollagen te zien. De kopgevel is rechts grijs
afgepleisterd.
In de voorgevel bevinden zich vijf vereenvoudigde schuifvensters, een voordeur met
verticale glasstrook, vervangen in dertiger jaren stijl, passend in het totaalbeeld.
20

Het pand is voorzien van een schilddak met rechte dakkapel in voorvlak en bestaat uit
rode verbeterde Oudhollandse dakpannen. Vóór het gebouw is een hardstenen stoppaal
te zien met twee vierkante ijzeren staven aan de gevel.
Het pand is van belang vanwege de beeldbepalende gevelwand en de regelmatige
gevelindeling, terwijl de detaillering nog herleidbaar is. Het is gelegen in een
beeldbepalende straatwand, heeft intacte details en is representatief voor de West-
Voorstraat.
Dit pand is tijdens Open Monumentendag geopend van 10.00 tot 17.00 uur.
30. Steenenstraat 2 “Advocatenkantoor Schep”
Deze voormalige herenboerderij is in 1966 een Rijksmonument geworden. En als volgt
beschreven: Herenboederij met stads aandoend dwars woongedeelte van parterre. En
verdieping onder schilddak met twee dakkapellen. De voorgevel waarvan de kroonlijst is
gewijzigd, telt vijf vensterassen en heeft zesruitschuiframen.
Omstreeks 1800 is deze herenboerderij gebouw door Klaas Rochusz. Schelling, o.a. boer
op de hofstede “Het Paradijs”, gemeenteraadslid en dijkgraaf van de polder Oud-
Beijerland. Bij deze herenboerderij, die hoofdzakelijk is gebruikt door de familie
Schelling als renteniershuis hoorde ook nog een boomgaard welke o.a. gevestigd was
tegenover de brug bij de begraafplaats en de huidige HBS laan. In de tweede wereld
oorlog heeft dit pand nog een prominentenrol gespeeld. Er bleek een geheime ruimte
gemaakt te zijn die pas in 1979 bij een verbouwing te voorschijn kwam. In deze ruimte
heeft zelfs Jaap Burger nog enige nachten ondergedoken gezeten. Hij woonde in
Willemstad en is in de oorlog het Haringvliet overgezwommen. Jaap Burger werd in
1944 als Engelandvaarder opgenomen in het tweede kabinet Gerbrandy. In de jaren 70
van de vorige eeuw was hij minister van Staat en formateur van het kabinet den Uyl.
De bebouwde oppervlakte is nog de zelfde als op de kadstrale kaart van 1820. Slechts
enkele wijzigingen zijn er gedaan waardoor de uit omstreeks 1800 stammende
herenboerderij grotendeels behouden is gebleven.
De Steenenstraat 2 is tijdens Open Monumentendag geopend van
10.00 tot 17.00 uur.
Toneelgroep Mask voert acts op in en nabij het monumentale pand. Verder worden
er in het pand rondleidingen gegeven.
31. Voormalig Kantongerecht
Steenenstraat 20
In 1880, het Kantongerecht heeft dan nog zitting in het gemeentehuis (Oude Raadhuis),
is er behoefte aan een zelfstandig gebouw voor het Kantongerecht. Uiteindelijk wordt
op 1 mei 1882 het Kantongerecht aan de Steenenstraat 20 in gebruik genomen. De
opdracht voor het realiseren van het Kantongerecht wordt in handen gegeven van Johan
Frederik Metzelaar , die sinds 1870 is benoemd tot ingenieur-architect voor
gevangenissen en gerechtsgebouwen van het Ministerie van Justitie. Het pand is
gebouwd in de zogenaamde Eclectische stijl (stijl-elementen uit andere stijlen worden
samengevoegd in een nieuw ontwerp) uit het vierde kwart van de 19 e eeuw.
21

Het ontwerp is een standaard-ontwerp want het is eerder toegepast in Hilversum,
Ommen, Geldermalsen en Zuidhorn.
Op 2 september 2000 komt er een einde aan de zittingen van het Kantongerecht aan de
Steenenstraat. Sinds 2001 is het gebouw een Rijksmonument
Het Kantongerecht is tijdens Open Monumentendag geopend van 10.00 tot 17.00
uur.
32. Boerderij Bouwlust
Goidschalxoordsedijk 65
De boerderij is een gemeentelijk monument. Deze zeer grote boerderij, genaamd
Bouwlust, is representatief voor de Hoeksche Waard. De boerderij bestaat uit een
woonhuis en stal en is op afstand benedendijks gelegen. Het bouwjaar is 1829. De gevels
van het woonhuis zijn in schoon metselwerk uitgevoerd. De voorgevel met hanenkammen
is in rood IJsselformaat. Op de begane grond van het woonhuis zijn tweemaal twee
vensterassen te zien, met in het midden een voordeur. Op de verdieping bevinden zich
drie vensterassen. De lijstgevel is ingezwenkt. Ook zijn er schootankers te zien. Het
woonhuis heeft een zadeldak met wolfseind en grijs gesmoorde kruispan. De zijgevels
zijn een bouwlaag hoog met een regelmatige vensterindeling.
Aan het woonhuis is een zeer grote houten schuur met gepotdekselde delen gebouwd,
met diverse stalramen. Aan de voorzijde bevindt zich een grote inrijdeur. De schuur
heeft een zadeldak met wolfseind. De oostzijde is deels riet. Aan de ingang staat een
eenvoudig maar fraai hek met hardstenen palen, met tekst: Bouwlust 2829.
Verder staat er op het erf een houten losstaande schuur (dwarskap) met staande delen
en grijs gesmoorde Oudhollandse pan.
De boerderij is van belang vanwege de ensemblewaarde aan de Goidschalxoordsedijk,
het zeer grote boerderijtype, het intacte ensemble, de redelijk intacte details en is
kenmerkend voor de Hoeksche Waard.
Tijdens Open Monumentendag is een expositie te zien van een kunstenares, die
sieraden ontwerpt en maakt. Er worden daar ook landbouwwerktuigen getoond.
Boerderij Bouwlust is tijdens Open Monumentendag geopend van 10.00 tot 17.00
uur.
33. Greupkerkje, Stougjesdijk 208
Dit kerkgebouw, dat een gemeentelijk monument is en eigendom is van de Hervormde
Gemeente Mijnsheerenland, dateert uit 1921. Het betreft een eenvoudige zaalkerk
onder zadeldak op rechthoekige plattegrond, met torentje voor luidklok, entreeportaal
en consistorie. Het gebouw bestaat uit eenvoudige gevels in schoon metselwerk,
machinaal Waalformaat, met staande rollaag in plint rondom.
In de voorgevel bevindt zich een entreeportaal, met halfrond houten deurstel en
hardstenen gevelafdekking, en terugspringend muurvlak, uitlopend in uitgemetselde
klokkentoren. Aan weerszijden van het gebouw zitten twee gietijzeren ramen met
overhoekse ruitjes. Onder de nok bevindt zich een roosvenster. In de zijgevels zijn
eveneens terugspringende vlakken met kerkraam te zien. Per gevel bestaat deze uit vijf
22

gietijzeren kerkramen, die met halfronde rollaag zijn beëindigd. De terugliggende
vlakken zijn met tandlijst bekroond.
De dakconstructie bestaat uit zadelkappen (hoofdkap consistorie en entreeportaal) met
grijs gesmoorde tuile du Nord. Het dak is voorzien van een eenvoudige houten dakgoot.
De torenspits bestaat uit vier dakschilden. Het gebouw is van belang vanwege functie,
ensemblewaarde aan de Stougjesdijk, fraai eenvoudig volume en intacte detaillering.
Het Greupkerkje is tijdens Open Monumentendag geopend van 10.00 tot 16.00
uur. Er is een fototentoonstelling met oude foto’s van het kerkje. Gedurende de
dag zal er op het orgel gespeeld worden.
Bron: Historische Vereniging Oud-Beijerland.
23

Extra activiteiten in Oud-Beijerland !
Tussen 12.00 en 17.00 uur rijdt er een gratis treintje langs de diverse
monumenten in het centrum van Oud-Beijerland. Tijdens de rit wordt er
onder leiding van een gids uitleg gegeven. Er zijn 4 haltes waar in- en
uitgestapt kan worden: Halte postkantoor
Halte Beneden Molendijk
Halte Gedempte Spui (Zadelmakerij)
Halte Steenenstraat
Vanaf 9.30 uur vaart er tussen Oud-Beijerland en Spijkenisse een gratis
voet-, fietsveer. De vaartijd enkele reis, afhankelijk van de vloedstroom,
waterhoogte en inclusief afmeren, bedraagt ongeveer 50 minuten.
Het vaarschema voor deze dag is als volgt:
Vertrek Oud-Beijerland: 09.30, 11.30, 13.30, 15.30 uur
Vertrek Spijkenisse: 10.30, 12.30, 14.30, 16.30 uur
Met de gemeente Spijkenisse heeft een programma uitwisseling
plaatsgevonden, zodat tijdens de Open Monumentendag een bezoek aan beide
gemeenten kan worden gebracht.
Speciaal voor deze uitwisseling zijn er een tweetal fietsroutes uitgezet.
Eén route start bij de aanlegsteiger van het voet-, fietsveer in Oud-
Beijerland en komt langs de monumenten van de gemeente Oud-Beijerland.
De andere route is uitgezet langs de monumenten in Spijkenisse en start bij
de aanlegsteiger van het voet-, fietsveer in Spijkenisse.
Beide fietsroutes zijn verkrijgbaar bij de VVV Oud-Beijerland en bij het
gemeentehuis in Spijkenisse.
Tot 12 september!
24

GEMEENTE STRIJEN
34. Nederlands Hervormde Kerk
Keizersdijk 159
Zaalkerkje met houten klokkentorentje, gedekt met leien, gebouwd na 1838 ter
vervanging van de oude kerk uit 1615.
Tot de inventarisatie behoren vijf koperen kaarsenkroontjes, 18 e eeuw en enkele
grafzerken, 16 e en 17 e eeuw. Eenvoudige preekstoel begin 19 e eeuw en twee
tekstborden, 19 e eeuw. Luidklok 1398.
Gedeeltelijk in 1992 en 1995 gerestaureerd.
Orgelbespeling door bezoekers toegestaan.
Bijzonder zijn de 12 glas-in-loodramen met bijbelse voorstellingen, eveneens een
geschenk van de ambachtsvrouwe in de jaren dertig van de 20 e eeuw.
Tijdens Monumentendag zal er in het gebouw “De Rank” Keizersdijk 96 (tegenover
de Hervormde kerk) een fototentoonstelling ingericht zijn over Cillaarshoek en
omgeving in oude tijden.
25

35. Museum van de Oudheidkundige vereniging Het Land van Strijen
Kerkstraat 47
Van juli 1989 tot
december 2000 is
het naastgelegen
pand Kerkstraat 45
als museum in
gebruik geweest.
In mei 2001 heeft de
vereniging het
gerestaureerde pand
Kerkstraat 47 in
gebruik genomen.
Het pand was medio
15 e eeuw bekend als
smederij. In 1764 is
het herbouwd na de
grote brand in 1759,
die een groot deel van het dorp verwoestte. In 1920 is het pand wederom verbouwd en
is de toen naastgelegen woning er bij getrokken. De zadeldaken zijn in dat jaar
vervangen door een mansardekap, waarvan de bijzondere constructie op de zolder van
het museum duidelijk zichtbaar is. In het museum vindt men veel van de lokale
geschiedenis terug. Bijzonder is het archeologische gedeelte dat vondsten bevat van
het oosten van de Hoeksche Waard (Het Land van Strijen).
De indeling van het museum is als volgt:
Op Kerkstraatniveau is een smederijmuseum gevestigd, dat is voorzien van veel
werktuigen zoals die vroeger door een boerensmid werden gebruikt. Voor het museum
staat uiteraard een hoefstal.
Op de zolder is gevestigd het Archeologisch Museum voor de Hoeksche Waard, locatie
Strijen met vondsten uit de omgeving vanaf ca. 800 voor Christus.
Kernpunt van deze afdeling is de omvangrijke vondst van laat-middeleeuws glas, gedaan
bij de uitbreiding van het oude raadhuis in 1982. Dit gedeelte is ingericht door de
Stichting Oudheidkundig Bodemonderzoek Hoeksche Waard. Verder bevat de zolder
een vroegere Strijense klompenmakerij, gereedschap van een Strijense wagenmaker en
een expositieruimte.
De benedenverdieping heeft een stijlkamer en –keuken. Bij de stijlkamer vindt men een
bedstede en een middeleeuws keldergewelf.
In het aangrenzende woonhuis is de bibliotheek gevestigd met meubilair uit het
vroegere raadhuis aan de Kerkstraat. Dit meubilair stamt uit de "Haagse school", welk
weer voortvloeit uit de periode van "De Stijl".
Op zolder van het woonhuis is een vergader- en projectieruimte.
Het museum heeft ook dit jaar een speciale tentoonstelling samengesteld welke in
het teken staat van “Op de Kaart”!
26

36. Nederlands Hervormde Kerk
Kerkstraat 48
37. Gereformeerde Kerk aan het Spui
Éénbeukig laatgotische kerk met vijfzijdig
gesloten koor en houten tongewelven.
Noorderzijbeuk en zuiderzijbeuk beide van
later tijd. Gerestaureerd 1937-1939.
Eenvoudige laatgotische toren met een
versiering van boognissen, gerestaureerd in
1950. Tot de inventaris behoren: een orgel in
rijk gesneden, onder meer met op voluten
zittende bazuinengelen aan weerszijden
versierd. 1839: een doophek en een overhuifde
bank uit de 17 e eeuw, twee eenvoudige
overhuifde banken uit het begin der 19 e eeuw,
zes koperen kaarsenkronen, 17 e eeuw en een
aantal grafzerken, 15 e , 16 e en 17 e eeuw.
Geheel gerestaureerd in 1994.
Geopend voor publiek.
Het historische Knipscheerorgel van 1844 is te bezichtigen. Gedurende de gehele dag
worden er ‘inloopbespelingen’ gehouden op het Knipscheerorgel. Bezoekers mogen het
orgel bespelen.
Gedurende de gehele dag kan het orgel bezichtigd en beluisterd worden. In overleg
met de heer A. Den Ouden kunnen vocalisten en instrumentalisten zich aanmelden
om begeleid te worden bij het orgel (graag voor eind augustus aanmelden, 078-
6742705).
Om 14.00 uur en om 15.00 uur begint een half uur durende uitvoering van
orgelmuziek en dance door leerlingen van dansstudio Gwendolyn uit ’s-Gravendeel.
38. Schelpweg 8
Een vrijstaande villa van het einde van de 19 e eeuw dat tegen de kern van Strijen ligt
aan de Schelpweg. Het is een duidelijk herkenbaar woonhuis dat eigenlijk niet past in
deze streek. De voorgevel is symmetrisch ingedeeld met een balkon aan de voorzijde.
Het geheel wordt gecompleteerd met een koetshuis met originele paardenhoofden aan
de muur welk recentelijk in zijn geheel is gerestaureerd. Het perceel wordt gescheiden
door een typisch rijk versierd gietijzeren tuinhek.
Geopend voor publiek.
27

39. Kerkstraat 61
Een woning gebouwd tegenover de Nederlands Hervormde kerk met een rijk
gedetailleerde voorgevel uit begin 20 e eeuw ca 1910. Het is sterk aanwezig in het
straatbeeld. Vermoedelijk gebouwd in opdracht van een notabele van het dorp. De
hoofdingang wordt geaccentueerd door een opgaande natuurstenen trap.
Geopend voor publiek.
40. Kerkstraat 57
Een benedendijks gelegen arbeiderswoning aan de Hei. Het pandje is gebouwd tegen een
van de oudste panden gelegen binnen de dorpskern van Strijen en vormt ruimtelijk en
organisch een geheel met elkaar. Kenmerkend is de poepdoos welke bereikbaar was
alleen vanaf buiten. Dit type arbeiderswoning werd meestal verhuurd aan plaatselijke
ambachtsknechten van o.a. smid , wagenmakerij of bakker etc. Het is typerend voor die
tijd ca 1800.
Geopend voor publiek.
41. Buitendijk 2 te Strijensas
Het woonhuis met schuur aan de Buitendijk 2 ligt in de bocht bij het sluizencomplex
met ophaalbrug van Strijensas. In vroeger dagen fungeerde het als veerhuis en café
voor de overtocht naar Brabant. Door zijn ligging een karakteristiek pand en beeld
bepalend voor zijn omgeving. Dateert vermoedelijk van omstreeks 1850.
Geopend voor publiek.
42. Lichtopstand.
Buitendijk Strijensas
Op de oevers langs de Nederlandse
binnenwateren komen nog diverse
lichtopstanden voor, die afhankelijk van hun
situering worden aangeduid als oever- of
Havenlicht. Dit op een geheel ijzeren
constructie staande havenlicht aan het
Hollandsch Diep en op het zuidelijke punt van
de haven van Strijensas, is waarschijnlijk
omstreeks 1870 geplaatst als navigatiebaken
en havenlicht, op de plaats waar zich
daarvoor al een “vuur” bevond. Het havenlicht
kan zowel gebouwd zijn in opdracht van het
Ministerie van Waterstaat als van het
Ministerie van Oorlog omdat de kust bij
Strijensas namelijk deel uitmaakte van de
28

Stelling Hollandsch Diep en Volkerak. De lichtopstand is in de winter 2005/2006 geheel
gerestaureerd. Er is een schelpenpad aangelegd waardoor het mogelijk is de
lichtopstand te bezichtigen. De lichtopstand betreden is op eigen risico.
43. Sluiscomplex
Buitendijk Strijensas
Complex van schutsluis en ophaalbrug.
Strijen was lange tijd een belangrijk
verkeersknooppunt en had tot in de 20 e
eeuw veerverbindingen met Moerdijk en
Zevenbergen. Rond 1650 werd het
havenkanaal van Strijen verlengd tot aan
het huidige Strijensas, dat is genoemd
naar de schutsluis (=sas), die uitwatert op
het Hollands Diep. De oude waterkering
werd in 1848 vervangen door de huidige
schutsluis, die is voorzien van vier paar
sluisdeuren. De sluisdeuren zijn
zogenaamde puntdeuren, waarvan de
hoogste bij hoog water als vloeddeuren
fungeren. De uit giet- en welijzer
samengestelde, dubbele ijzeren ophaalbrug
over de sluiskolk verving in 1908 zijn houten voorganger. De sluis is gerestaureerd en
verlengd in 1926 en opnieuw gerestaureerd in 1960. In dat laatste jaar zijn ook de
houten vloeddeuren vervangen door deuren van plaatstaal. De sluis en de brug vormen
een ensemble met het nabij staande veerhuis.
De brug zal dit jaar vanwege renovatiewerkzaamheden niet aanwezig zijn tijdens de
Open Monumentendag.
29

GEMEENTE KORENDIJK
GOUDSWAARD
44. Woonboerderij
Molendijk 73
45. Korenmolen “Windlust”
Molendijk 65
Deze ronde bakstenen molen dateert uit 1694
en is daarmee tevens de oudste en in bedrijf
zijnde molen van de Hoeksche Waard. De
lichtgeel met groen geschilderde baard
draagt het opschrift ‘Windlust ANNO 1694’.
Een gevelsteen aan de zuidzijde met het
opschrift B.A.L. is wellicht van de eerste
eigenaar van deze molen. De gemeente
Korendijk is thans eigenaar van deze molen.
In 2001 is groot onderhoud aan de molen
afgerond. Bij een eerdere restauratie uit
1978 is de witte laag witsel van de molenromp
verwijderd. Bij de laatste onderhoudsbeurt
zijn voegen en scheuren in de romp hersteld.
Ook is de fundering hierbij voorzien van een
betonnen ringbalk.
De molen is opengesteld voor het publiek.
Boerderij, evenwijdig aan de dijk,
bestaande uit een gepleisterd woonhuis
onder pannen zadeldak, met een
aangebouwde gepotdekselde stal met
deels een rieten dak. De boerderij
dateert uit de 18 e eeuw. Het woonhuis
heeft vensters met zesruitsschuiframen
en luiken in karakteristieke kleuren voor
de Hoeksche Waard.
Deze boerderij is aan de buitenkant
rondom te bezichtigen. De vlasschuur is
zowel binnen als buiten te bezichtigen.
30

46.Nederlands Hervormde kerk
Dorpsstraat 19
Rechthoekige zaalkerk met
houten tongewelf en trekbalken,
verlicht door rondboogvensters,
18 e eeuw. Eenvoudige toren met
ingesnoerde naaldspits,
waarschijnlijk uit 1721. Tot de
inventaris behoren: een
preekstoel in Lodewijk XVIvormen
met koperen lezenaar en
doopbekkenhouder. Een doophek
met koperen doopboog uit
dezelfde tijd en
voorzangerlezenaar. Vier
eenvoudige banken, waarvan twee met overhuiving, 18 e eeuw. Enkele grafzerken uit de
16 e en 17 e eeuw. Eenklaviers orgel, in 1809 gemaakt door P.J. Geerkens. In 1982
gerestaureerd door Leeflang Orgelbouw.
In 2007 is de kerk op ingrijpende wijze gerestaureerd.
47. Stoom - stroomcentrale + werkplaats Anno 1910
Molendijk 81
Stoommachines e.d. hebben op de eigenaar altijd een enorme aantrekkingskracht gehad.
Energie opwekken uit de meest en makkelijkst voorhanden zijnde bronnen: Hout
(brandstof) en water (als energie buffer en overbrenger: stoom)
In de werkplaats is een dusdanige opstelling gemaakt, dat er beschikking is over 2
soorten energie; directe energie vanaf de machine zelf d.m.v. platte riemen en indirecte
energie vanaf de generator; elektriciteit. Met deze machines van omstreeks de
voorlaatste eeuwwisseling draait nu anno 2007 alle elektrische apparatuur,van
stofzuiger tot computer en van cirkelzaag tot draaibank. Die gedachte gaf en geeft de
eigenaar altijd zelf weer 'energie' om ermee door te gaan: Om met machines die
eigenlijk al meer dan 80 jaar 'afgeschreven' zijn met in dit geval hout en water, o.a.
elektriciteit op te wekken. Elektriciteit is een vorm van universele energie die
tegenwoordig net zo min is weg te denken, als dat de stoommachine voor de meeste
mensen nu zelf denkbaar is, voor de hobbymatige opwekking ervan.
31

PIERSHIL
48. Korenmolen ‘Simonia’
Molendijk 39
49. Nederlands Hervormde Kerk
Voorstraat 20
Deze molen voorzien van een bakstenen conische romp is
gebouwd in 1845. Voorheen stond hier een achtkantige met
riet gedekte molen. In de fraaie gevelsteen aan de
oostzijde (wegkant) van de molenromp zijn in reliëf onder
andere een leeuw en een kroon uitgehakt. Het bijbehorende
jaartal 1714 heeft betrekking op het jaar van indijken van
de achtergelegen westelijke polder.
In 1845 werd de achtkantige molen vervangen door een
ronde stenen molen. De molen is eigendom van de gemeente
Korendijk.
De molen is opengesteld voor het publiek.
Rechthoekige zaalkerk, na 1524, in
laat gotische vormen met
tonggewelven en trekbalken.
Noordvleugel uit 1643. Laatgotische
toren met een versiering
van boognissen, gerestaureerd
omstreeks 1964.
Tot de inventaris behoren een
preekstoel met lezenaar,
doopbekkenhouder en doophek,
alles tweede kwart 17 e eeuw. Een
voorzangerslezenaar, 18 e eeuw. Een
herenbank met gesneden wapens en
toogpanelen, tweede kwart 17 e eeuw. Een herenbank met opzetstuk in Lodewijk XIVvormen.
Vijf rouwborden in gesneden omlijstingen, 1775, 1757, 1760, 1762 en 1794. Een
gesneden orgelkas, 18 e eeuw. In de toren een luidklok, gegoten door Cornelis Oudrogge
te Rotterdam in 1643. De kerk is te bezichtigen.
32

ZUID-BEIJERLAND
50. Korenmolen ‘ Landzigt’
Molendijk 19
Deze molen met een ronde
bakstenen romp dateert uit
1857. Na een felle brand in
1990 is de molen door de
destijds opgerichte stichting
“Molen Landzigt 1857” op een
perfecte wijze hersteld en
voorzien van een geheel nieuw
binnenwerk zodat de molen
thans weer maalvaardig is.
Op de donkergroen
geschilderde baard staan
enkele ornamenten in rood met
wit en het opschrift “Anno
1857 Landzigt”vermeld. De
molen is opengesteld voor
publiek.
33

NIEUW-BEIJERLAND
51. Molen ‘de Swaen’
Spuidijk 29
Deze molen, die voorheen de
naam ‘Windlust’ had, is aan
de noordwestkant
bepleisterd. Op de sierlijk
donkergroen geschilderde
baard staan twee zwanen
afgebeeld en tussen de
witte randen het opschrift:
17 DE 03 SWAEN. Ook een
gevelsteen op de oostzijde
met het opschrift II V D B
met er onder M A V D M en
1703 verwijst naar het
bouwjaar. Na een brand in
1931 werd de molen een jaar
later weer opgebouwd met
materialen van een kleinere
korenmolen uit Strijen.
Toen de molen geheel wit
gemaakt was, werd hij ‘De
Swaen’ genoemd. Eind jaren
tachtig is deze laag witsel
weer van de molenromp
verwijderd en kwamen de
huidige ijsselsteentjes weer
te voorschijn.
De molen is geopend voor
publiek.
34