Toespraak van Marcel Klok op 21 juni j

Toespraak van Marcel Klok op 21 juni j.l. tijdens de grootscheepse
manifestatie tegen bovengrondse aanleg van het 380kV net
Nu is het moment daar om door te pakken met z’n allen TEGEN bovengrondse aanleg langs
onze dichtbevolkte wijk, waar met name jonge kinderen wonen. Ik zal u namens vele
medebewoners vertellen waarom!
Er is veel gezegd over natuur en landschap, desinvesteringen, horizonvervuiling enz. Ik zal
met name de fijnstof problematiek in relatie tot hoogspanning aan de orde brengen.
Toch wil ik eerst nog 2 opvallende feiten, die niet over fijnstof gaan, kwijt.
1. Het Hoogspanningsnet moet betrouwbaar zijn. Iedere hoogspanningsspecialist (zelf
heb ik langdurig testen uitgevoerd op het Hoogspanningslab van het voormalig NKF
en bij de KEMA) weet dat als je een overgang maakt van ondergronds naar
bovengronds (of andersom) je een extra zwakke schakel in het net bouwt. Dus de
betrouwbaarheid van het net verlaagt en dus wordt de kans op uitval groter. M.a.w.
volledig ondergrondseaanleg rond Delft zorgt voor een betrouwbaarder net.
2. Verboden te vliegeren in een recreatiegebied in Delft. Volgens het wetboek van
strafrecht is het verboden om te vliegeren binnen een afstand van 500 meter van een
hoogspanningsverbinding. Vliegeren in ons recreatiegebied is dus gevaarlijk en
bovendien strafbaar, bij bovengrondse aanleg.
Veel bewoners uit onze buurt zijn unaniem van mening dat een bovengronds 380-kV
hoogspanningstracé geen gezondheidsrisico’s met zich mee mag brengen voor de
bewoners, waaronder een grote groep jonge kinderen. Kinderen die hier wonen, maar ook
sporten op de sportvelden verderop in kerkpolder en dus langdurig verblijven in dit gebied.
Uit eerder onderzoek was al bekend dat er een relatie was tussen leukemie bij kinderen en
bovengrondse hoogspanningsleidingen.
Recenter onderzoek wijst op een nieuwe bedreiging voor de volksgezondheid. Prof. Dr.
Lucas Reijnders legde uit dat er internationaal onderzoek is gedaan naar het zogenaamde
corona-effect. Dit houdt in dat het elektromagnetisch veld van hoogspanningsleidingen
fijnstof van een elektrische lading kan voorzien. Fijnstof wordt daardoor geïoniseerd en blijft
beter ‘plakken’ aan de huid en vooral in de longen, wanneer deze deeltjes worden
ingeademd. Dit geeft een verhoogde kans op huid- en longkanker.
Door de overheersende zuid-westenwind kan dit geïoniseerde fijnstof in verhoogde
concentraties verderop neerdalen in het woongebied Tanthof en Buitenhof met haar
gevoelige bestemmingen en zelfs enkele honderden meters van de leidingen neerdalen. Let
op: Mogelijke gezondheidsproblemen beperken zich dus niet tot de rand van de wijk.
Het slechtste scenario (ik benadruk met klem, dit louter vanwege de windrichting) van een
bovengronds tracé is dat deze aan de Oostkant van de A4 (= Tanthofzijde) komt. Dit tracé
levert veel meer risico’s op, gezien de wind die eerst over de A4 waait en vervolgens het
fijnstof richting de hoogspanningsmasten brengt.
Een voorzichtige schatting, volgens de heer Reijnders, is dat in dit gebied sprake zal zijn van
een toename van 20% tot 60% van de afzetting van geïoniseerd fijn stof als gevolg van het
elektromagnetisch veld. Delft en Midden-Delfland kennen toch al een hoge druk van fijn stof.
De combinatie van de A4 en de bovengrondse leiding zal het corona-effect versterken.
Reijnders benadrukte dat hoe kleiner de deeltjes, hoe gevaarlijker, omdat zij het gemakkelijk
ver in het lichaam kunnen doordringen. De nu in auto’s gebruikte roetfilters creëren zeer
kleine deeltjes. Verder onderzoek vindt nog plaats naar het effect op andere vormen van
kanker.

Ook onderzoek in Bristol uitgevoerd door prof. David Henshaw concludeerde dat juist
mensen die op een halve kilometer benedenwinds van een hoogspanningslijn wonen bijna
30% meer kans hebben op longkanker! Dat de combinatie van een bovengronds
hoogspanningstracé met de snelweg A4 zeer schadelijk is en een uitermate gevaar vormt
voor de volksgezondheid mag voor zich spreken. Daarbij weten we nog onvoldoende over
het effect op het functioneren van het zenuwstelsel, het effect samenhangend met schade
aan erfelijk materiaal en het effect op het geestelijk welbevinden van de bevolking.
Geladen fijnstof schaadt de gezondheid! Ik vindt dat hier het voorzorgsprincipe moet worden
toegepast. Dus is ondergrondse aanleg is hiertoe de enigste juiste oplossing. Bij
ondergrondseaanleg is het Elektrisch veld van de kabel nagenoeg nihil, vanwege het
aardscherm om de geleider. Dus heb je geen corona-effect, dus geen geladen fijnstof!
Anno 2008
Wie moet nu wat bewijzen? Het gaat om onze gezondheid!
Het is duidelijk dat nog geen enkel deugdelijk onderzoek bestaat dat bewijst dat
elektromagnetische straling GEEN, let wel GEEN, enkel gezondheidsrisico oplevert.
Mensen die een oordeel kunnen vellen, specialisten zoals prof. dr. Henshaw, prof. dr. Lucas
Reijnders en andere internationaal bekende wetenschappers met een ervaring van decennia
in het vakgebied, zijn van mening dat er aanzienlijke gezondheidsrisico's kleven aan het
wonen nabij bovengrondse hoogspanningslijnen en dat de risico's door overheden sterk
onderschat worden. Dat maakt hen tevens onpopulair bij sommige politici.
Wij en vooral onze kinderen willen geen proefkonijnen zijn zoals met bijvoorbeeld asbest:
1918 de eerste twijfels, (10 jaar later) 1928 de eerste klachten en pas (75 jaar later) in 1993
werd het in Nederland verboden.
Ik ga u nu meenemen naar een mogelijke toekomst. Het jaar is 2060 (Doomsday 15
maart 2060).
Zoals bekend zijn hedendaags in Europa bijna alle bovengrondse Hoogspanningsdraden
vervangen door ondergrondse tracés. Desondanks worden in de laatste jaren steeds meer
nieuwe gevallen van huid- en longkanker ontdekt bij mensen van 50 jaar en ouder. Nader
onderzoek door de gezondheidsraad heeft uitgewezen dat de grootste groep van deze
mensen juist in hun jeugd dicht of nabij bovengrondse Hoogspanningsleidingen hebben
gewoond. Uit een eerder uitgelekt vertrouwelijk rapport van het Ministerie blijkt dat al
schadeclaims aan slachtoffers of aan hun nabestaanden zijn uitgekeerd. Dit kost de Staat
jaarlijks enkele miljoenen Euro’s. Vandaag heeft het huidige en nu verantwoordelijke
Ministerie toegegeven dat, in het jaar 2009 de toenmalige Ministeries van EZ en VROM niet
de juiste beslissing hebben genomen. Toen der tijd was de juiste keus geweest om het 380
kV net NIET langs dichtbevolkte en kinderrijke woonwijken aan te laten leggen, maar
ondergronds!
En nu gelukkig (ja, het is nog niet te laat!!) weer terug naar vandaag in 2008
De roep om wetenschappelijk bewijs om het gevoerde beleid te veranderen is onzinnig: het
zou zo moeten zijn dat onschadelijkheid aangetoond zou moeten worden. Ik ben van mening
dat het helemaal niet nodig is een dossier aanleggen over de gezondheidsrisico's. Alle
onderzoeken geven aan dat er in meer of mindere mate en op veel verschillende gebieden
sprake is van negatieve effecten op de gezondheid. Overheden en energiebedrijven doen er
verstandig aan om bij nieuw aan te leggen hoogspanningsleidingen, deze uit voorzorg
geheel ondergronds aan te laten leggen, want het aantonen van de risico’s door middel van
wetenschappelijk bewijs is slechts een kwestie van tijd. Het gaat tenslotte om de gezondheid
van de mens, duurzaamheid, de kwaliteit van leven!