verslag studiemiddag Kind en rouwverwerking 03022009.pdf

Studiemiddag "Kind en rouwverwerking"
Dinsdagmiddag 3 februari 2009 "De Baanbreker
De studiemiddag was een bijzondere en inspirerende middag. Ineke van Essen was deze
middag onze gastspreekster. Zij is een rouwverwerkingtherapeute voor kinderen en heeft
het boek "Ik krijg tranen in mijn ogen als ik aan je denk"geschreven. Op de website van
Ineke van Essen staat over dit boek de volgende beschrijving:
"Voor haar boek heeft Ineke van Essen dertig kinderen van verschillende leeftijden
geïnterviewd, die heel openhartig vertellen hoe zij omgaan met de dood van hun
vader of moeder. Ondanks het verdrietige onderwerp, laat het boek in de eerste
plaats de veerkracht en creativiteit van kinderen zien. Een belangrijke boodschap
die kinderen volwassenen meegeven is dat ze niet willen dat volwassenen hun verdriet
'oplossen'. Ze willen evenals volwassenen rouwen, maar wel op hun eigen
manier."
Ten eerste maakt Ineke duidelijk dat rouwverwerking iets is dat bij de zaken van alle dag
hoort. Alle leerkrachten hebben op verschillende niveaus wel eens te maken gehad met kinderen
en rouwverwerking; van een dood vogeltje, dat meegebracht wordt de klas in, tot het
overlijden van een leerling.
Ineke van Essen heeft het talent om de belevingswereld van rouwende kinderen te vertalen
naar "onze" volwassen wereld. Het eerste deel van de middag bestond dan ook uit een bevlogen
inleiding waarin Ineke door middel van talloze voorbeelden illustreerde hoe kinderen
met rouwverwerking om kunnen gaan.
In het verhaal van Ineke kwam vooral tot uiting dat kinderen vaak anders aan rouwverwerking
doen dan wij (de volwassenen) misschien wel zouden willen zien. Wij denken bijvoorbeeld
dat wanneer een kind niet huilt er iets mis zou kunnen zijn. Ineke legde uit dat kinderen
de manier van rouwverwerking "kiezen" die bij hen past. Aan de hand van het onderstaande
schema en voorbeelden uit haar boek en praktijk kregen we een genuanceerd beeld
van de rijke belevingswereld van "het kind".
Stichting
Protestants
Christelijk
Onderwijs
te Utrecht

Tijdens deze bijzondere middag zijn veel voorbeelden en tips de revue gepasseerd. Juist
omdat rouw en verlies zo persoonlijk zijn, kies ik ervoor om de punten die mij zijn bijgebleven
te beschrijven. Ik denk dat iedereen die de bijeenkomst heeft bijgewoond weer andere
voorbeelden en ankers met zich meegenomen heeft.
Vertrouwen geven aan het kind
Wat mij ondermeer is bijgebleven, is de eerlijkheid die Ineke hoog in het vaandel heeft. Ze
raadt vooral aan kinderen eerlijk uit te leggen wat er gebeurd is of wat er gaat gebeuren als
iemand is overleden. Worden er belangrijke zaken i.v.m. het overlijden achtergehouden,
dan gaan kinderen daar hun eigen verhaal bij bedenken. En in hun fantasie wordt dit vele
malen en erger dan de werkelijkheid. Als we kinderen de waarheid vertellen, geven we ze
het vertrouwen dat ze zo broodnodig hebben.
Verantwoordelijkheid nemen voor jezelf
De waarheid vertellen is noodzakelijk, maar doe dat niet te bruut. Voel goed aan waar de
grens ligt tussen eerlijkheid en een overdaad aan informatie. Door kinderen gewoon op de
"man" af te bevragen, kom je er het best achter wat er in hen omgaat. Dit lijkt zo makkelijk,
maar doordat de dood onszelf zo raakt kan dit juist zo moeilijk zijn. Merk je dat het je
niet lukt om er goed voor de kinderen te zijn, schakel dan hulp in van je collega’s. Neem
verantwoordelijkheid voor jezelf.
Na de inleiding zijn de deelnemers in interessegroepen uiteengegaan. Er waren ondermeer
een groep voor het jonge kind, een groep met mensen werkzaam in het SO, een groep
waarvan een collega is overleden of gaat overlijden. Elke groep kreeg de opdracht om later
met een vraag en/of een tip terug te komen. De inleiding heeft veel bij de aanwezigen losgemaakt
en alle mensen gingen als vanzelfsprekend zeer intensief met elkaar in gesprek.
Ook bij de terugkomst in de centrale ruimte had men veel te vragen en te vertellen. Tot slot
ontvingen alle scholen een exemplaar van het boek "Ik krijg tranen in mijn ogen als ik aan
je denk.
Het thema van deze inspirerende studiemiddag is aangedragen door een collega van de basisschool
“De Schakel”. Mocht je ook ideeën en vragen hebben op het gebied van school en
identiteit, mail naar s-hartog@hotmail.com.
Namens de Commissie Identiteit,
Sanne Hartog
23 februari 2009
N.B.1: Mocht je n.a.v. deze bijkomst met jouw schoolteam verder willen werken aan een
rouwprotocol, dan kun je via Martha Broersma (m.broersma@bcou.nl) contact opnemen
met Ineke van Essen. Haar telefoonnummer staat in haar boek . Zie ook
www.inekevanessen.nl.
De maaltijd werd verzorgd door Mohammed Talhoui. Hij is een startende ondernemer in
Hoograven, meer informatie is te vinden op zijn website www.momos.nl.
Stichting
Protestants
Christelijk
Onderwijs
te Utrecht