"Betere samenwerking en integratie tussen diensten"DCMR ... - VNCI

Legenda
DCMR MilieuDienst RijnMonD is klaaR vooR CoöRDineRenDe taak BRZo-RuD’s
“ Betere samenwerki
BRZO
BRZO Brabant
BRZO DCMR
integratie tussen d
BRZO Groningen
BRZO Limburg
BRZO NZKG
Met wat vertraging wegens tegenstribbelende
gemeenten moeten er medio 2013
zes BRZO-RUD’s in de lucht zijn. De DCMR
Milieudienst Rijnmond is klaar voor haar
coördinerende taak hierbij, stelt directeur
Jan van den Heuvel. “De DCMR krijgt
namens de zes Regionale Uitvoeringsdien-
sten BRZO een aantal gemeenschappelijke
taken op het gebied van informatie-uitwisseling,
monitoring en kwaliteit.”
Tekst: Adriaan van Hooijdonk
is een enorme stap vooruit in ons land
dat vrijwel alle betrokken partijen in vergunningverlening,
toezicht en handhaving
nu met elkaar gaan samenwerken”, stelt
“Het
voormalig VROM-minister Sybilla Dekker. Zij
is boegbeeld van het programma Uitvoering met Ambitie
(PUmA). In dit programma werken IPO, VNG, UvW en
het Rijk sinds 2009 aan een aantal structurele verbeteringen
van het stelsel vergunningverlening, toezicht en
handhaving (VTH).
De afgelopen twee jaar is Dekker met een ‘oliekannetje’
door het land getrokken om lokale en regionale
bestuurders te bewegen tot samenwerking in de Regionale
Uitvoeringsdiensten (RUD’s). Die waren niet allemaal
direct enthousiast. Dekker: “Sommigen dachten
dat ze al hun bevoegdheden moesten overdragen. Maar
dat kan wettelijk gezien helemaal niet. Het gaat om de
overdracht van bepaalde taken en bevoegdheden aan de
RUD-directeur. Daarnaast komen bestuurders op grotere
afstand te staan van de informatie over situaties in
hun eigen gemeenten. Ik begrijp dat sommigen dit vervelend
vinden, want zij willen uiteraard op de hoogte
blijven van wat er speelt. Daarom zullen de RUD-directeur
en zijn accountmanagers de bestuurders regelma-
22 Chemie magazine december 2012
BRZO Nijmegen
tig informeren.” De RUD’s gaan dan ook niet zoals eerder
aangekondigd op 1 januari 2013 van start, maar
vermoedelijk pas in de zomermaanden, zo blijkt uit het
overdrachtsdocument dat het ministerie van Infrastructuur
en Milieu begin november publiceerde.
De oprichtingskosten van 180 miljoen euro van de RUD’s
verdienen zich volgens de oud-minister vanzelf terug
omdat er jaarlijks efficiencyvoordeel wordt geboekt
door de schaalvergroting en professionalisering. Haar
overtuigingskracht was blijkbaar groot, want inmiddels
hebben alle gemeenten, op acht na, en
alle provincies zich bij een RUD aangesloten.
Voor de gemeenten die
blijven weigeren om in het
nieuwe RUD-stelsel
te participeren,
is een algemene
maatregel van
bestuur in de maak.
Daarmee kunnen ze
worden gedwongen
bepaalde taken over te dragen
aan provincies, die ze vervolgens bij de
RUD onderbrengen.
Mandaat
De VNCI pleit er al lange tijd voor dat gemeenten niet
meer verantwoordelijk zijn voor vergunningverlening,
toezicht en handhaving bij chemiebedrijven. Veel van
deze bedrijven vallen namelijk in de hoogste risicocategorie
(de BRZO-klasse), en volgens de VNCI is bij de
inspectie hiervan dusdanig veel specialistische kennis
nodig dat het beter is om deze taken onder te brengen
bij gespecialiseerde RUD’s. In totaal komen er 28 RUD’s,
waarvan zes zich specifiek richten op BRZO-bedrijven.
De coördinatie van deze zes BRZO-RUD’s komt terecht
bij de DCMR Milieudienst Rijnmond. “De DCMR krijgt
namens de zes Regionale Uitvoeringsdiensten BRZO
een aantal gemeenschappelijke taken op het gebied van
informatie-uitwisseling, monitoring en kwaliteit”, vertelt
directeur Jan van den Heuvel. “Daarnaast blijven wij
verantwoordelijk voor de 120 BRZO-bedrijven in de regio
Rijnmond en voor een aantal bedrijven in de rest van
Zuid-Holland en Zeeland.”
De invoering van de RUD’s betekent volgens hem niet
dat er werkelijk onafhankelijk toezicht in Nederland
komt. “Wij zijn en blijven een uitvoeringsdienst die verantwoordelijk
is voor de advisering aan het bevoegd
e

ng en
iensten”
BRZO-RUD DCMR
BRZO-RUD NZKG
BRZO-RUD Brabant
“ Soms moet je
ouderwets
streng optreden”
BRZO-RUD Limburg
BRZO-RUD Nijmegen
BRZO-RUD Groningen
Veiligheid
LandeLijk netwerk rud’s
Al in 2008 concludeerde oud-burgemeester Jan Mans van Enschede in het
rapport ‘De tijd is rijp’ dat het bij de overheid ontbrak aan kwaliteit op het
gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH). Hij constateerde
dat het toezicht op de bedrijven zo ingewikkeld was dat gemeenten
en provincies deze kennis niet in huis konden hebben. Zijn advies: centraliseer
het toezicht op BRZO-bedrijven en laat sancties door de minister
opleggen. Dat voorstel heeft het niet gehaald, maar sinds 2009 werken IPO,
VNG, UvW en het Rijk aan een aantal structurele verbeteringen van het
VTH-stelsel onder de vlag van het programma Uitvoering met Ambitie
(PUmA). De Onderzoeksraad voor de Veiligheid concludeerde na de brand
bij Chemie-Pack opnieuw dat de versnippering van het toezicht ervoor had
gezorgd dat de overheid onvoldoende kwaliteit kon leveren op VTH-gebied.
Een van de belangrijkste afspraken die in 2009 werden gemaakt, was dat
er vanaf 1 januari 2013 een landelijk dekkend netwerk van Regionale Uitvoeringsdiensten
zou komen. Die uitvoeringsdiensten zouden verantwoordelijk
worden voor bovenlokale, milieugerelateerde vergunningverlening,
het toezicht daarop en de handhaving. In een recente brief aan de Tweede
Kamer schrijft staatssecretaris Wilma Mansveld dat de 28 RUD’s medio
2013 in de lucht moeten zijn.
december 2012 Chemie magazine 23

“RUD avant la lettRe”
“De tijd dat onze mensen alle flenzen in
een chemiebedrijf controleerden, is echt
voorbij”, stelt ambtelijk regisseur Evert
Steijnebrugh van de provincie Limburg.
Anderhalf jaar geleden werd hij als
hoofd handhaving van de provincie vrijgemaakt
om het proces van de RUDvorming
in goede banen te leiden. Op 1
januari gaat er in Noord-Limburg een
netwerk RUD van start (daarbij blijven
de betrokken ambtenaren op hun eigen
locatie werken) en zullen de betrokken
ambtenaren in Zuid-Limburg een kantoor
gaan delen. Steijnebrugh: “Ik ben
een groot voorstander van systeemtoezicht.
Daarbij kijk je vooral wat bedrijven
doen met geconstateerde afwijkingen.
Dit past ook veel beter bij de complexiteit
van de huidige installaties.”
De provincie biedt volgens hem al langer
haar specifieke expertise aan gemeenten
aan die met BRZO-bedrijven te
maken hebben. “Wat dat betreft zijn wij
een RUD avant la lettre.” Ook is er de
afgelopen jaren fors geïnvesteerd in de
kwaliteit van medewerkers. “Wij hebben
alleen hbo-ers en academici, die ook
nog eens tal van aanvullende cursussen
hebben gevolgd. Zo krijgen de bedrijven
de kwaliteit waar ze om vragen.”
Bedrijven richten zich volgens Steijnebrugh
in de praktijk vaak individueel tot
een (gefragmenteerde) overheid. Met
name de BRZO-RUD’s kunnen daarin
volgens hem een coördinerende rol
richting de overheid hebben. Hij roept
chemiebedrijven in de regio en daarbuiten
op zich beter te organiseren, gezamenlijk
het probleem te definiëren en
bij de overheid te adresseren.
24 Chemie magazine december 2012
gezag. Straks hebben wij
het mandaat om alle besluiten
op VTH-gebied voor te
bereiden, maar het College
van Gedeputeerde Staten,
en in sommige gevallen
gemeenten, blijft verantwoordelijk
voor de bestuurlijke
besluiten op dit terrein.”
Van den Heuvel reageert
hiermee op de kritiek van
sommige partijen dat de
milieudienst te dicht op de
schoot van bedrijven zou
zitten. “Het beleid staat
straks vast en de ruimte
voor bestuurders om een
afweging te maken, neemt
af. Maar het is nu eenmaal
eigen aan bestuurlijk optreden dat een afweging wordt
gemaakt. Dat schrijft de wet ook voor. De inzet van de
handhavingsmiddelen moet proportioneel zijn ten
opzichte van het belang dat wordt aangetast. Daarbij
houden bestuurders ook rekening met de grote economische
betekenis van sommige bedrijven.”
Inspectievakantie
Volgens Van den Heuvel is het een illusie om te denken
dat alle VTH-taken bij één landelijke organisatie belegd
zouden kunnen worden. “Arbeidsveiligheid is bijvoorbeeld
heel iets anders dan externe veiligheid of kennis
van blussystemen. Daarvoor is heel specifieke expertise
nodig. Maar de BRZO-RUD’s zullen er wel toe bijdragen
dat de samenwerking en de integratie tussen de diensten
die hiervoor verantwoordelijk zijn beter verlopen.”
Feit blijft dat voor het toezicht op de BRZO-bedrijven
drie overheden met ieder hun eigen wetgevingsstelsel
en handhavingscultuur verantwoordelijk zijn.
“ Sommige bestuurders
dachten dat ze al hun
bevoegdheden moesten
overdragen”
Op de vraag of het Rijk genoeg budget ter beschikking
stelt om haar ambities waar te maken, verwijst Van den
Heuvel naar de bestuurders. “Dat moeten zij maar
beoordelen. De laatste jaren is er echter al veel bezuinigd
en ook nu staan de budgetten onder druk. De overheid
treedt steeds meer terug, waardoor er in de praktijk
minder toezicht is. Gelukkig ben ik de term
‘inspectievakantie’ niet meer tegengekomen in het
nieuwe regeerakkoord. Daarmee gaf het vorige kabinet
in mijn ogen toch een verkeerd signaal af.”
Zelfreflectie
De afgelopen jaren werd door het bedrijfsleven meerdere
malen gepleit om de kwaliteit van vergunningverlening,
toezicht en handhaving te verbeteren. Chemiebedrijven
vinden het vooral belangrijk dat de kwaliteit
van de VTH-medewerkers van de overheid overeenkomt
met het niveau van hun eigen medewerkers. Van den
Heuvel benadrukt dat de overheid de afgelopen jaren
veel heeft geïnvesteerd in het kennis- en opleidingsniveau
van deze medewerkers. “Bovendien wordt er nu
een aantal zaken wettelijk geborgd. Daarbij gaat het
onder meer om de kwaliteit van de uitvoering van de
VTH-taken, onderlinge afstemming en gegevensuitwisseling.
Het wetsvoorstel VTH is nu in consultatie en
treedt in 2014 in werking.”
Volgens Van den Heuvel is enige zelfreflectie van de
VNCI-leden wel op zijn plaats. “Soms heb ik de indruk
dat die bedrijven wel heel erg de nadruk leggen op de
kwaliteit van het optreden van de overheid. De VNCI
modelleert haar ideeën vaak op basis van de wensen
van de koplopers in de sector. Maar als je, zoals DCMR,
met de voeten in de klei staat, zie je dat veel bedrijven
helemaal geen koploper zijn. Sommige bedrijven zijn
ook geen lid van de VNCI. Daarom kun je in bepaalde
gevallen ook niet volstaan met terugtreden, maar moet
je ouderwets streng optreden.”p